ĐO LƯỜNG CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN MỨC NỢ CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
-
-
-
-
-
-

-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-

NGUYN TH THANH XUÂN



O LNG CÁC NHÂN T NH HNG
N MC N CA CÁC DOANH NGHIP
NIÊM YT TRÊN TH TRNG CHNG
KHOÁN VIT NAM









LUN VN THC S KINH T

TP.H CHÍ MINH – NM 2012

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM

c
c
g
g
(
(
h
h
d
d






NGUYN TH THANH XUÂN



O LNG CÁC NHÂN T NH HNG

N MC N CA CÁC DOANH NGHIP
NIÊM YT TRÊN TH TRNG CHNG
KHOÁN VIT NAM



Chuyên ngành : KINH T TÀI CHÍNH- NGÂN HÀNG
Mã s : 60 . 31. 12






LUN VN THC S KINH T



GIÁO VIÊN HNG DN KHOA HC : PGS .TS. LÊ TH LANH




TP.H CHÍ MINH – NM 2012





LI CAM OAN

(

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca cá nhân và cha tng đc
công b. Tt c các s liu, t liu s dng trong lun vn này đc thu thp t ngun
thc t và hoàn toàn trung thc.
Các gii pháp và kin ngh là quan đim ca cá nhân tôi đc hình thành và phát
trin, chn lc trong quá trình hc tp, làm vic cng nh nghiên cu lý lun và thc tin
di s hng dn khoa hc ca cô PGS.TS Lê Th Lanh.

TÁC GI LUN VN: Nguyn Th Thanh Xuân














L
L


I
I

C
C


M
M




N
N





u tiên, xin cho tôi gi li tri ân đn đi gia đình, cha m, các bác, các chú, đã yêu
thng, đùm bc, s chia, đng viên trong khong thi gian tôi hc tp  bc cao hc
cng nh quá trình thc hin đ tài này.
Xin trân trng cm n cô PGS .TS. Lê Th Lanh – ging viên hng dn khoa hc
ca lun vn, đã hng dn tn tình v phng pháp khoa hc và ni dung đ tài nht là
giai đon khó khn khi làm lun vn trong khong thi gian hn hp cho phép.
Qua đây, tôi cng xin trân trng gi li cm n sâu sc đn quý thy, cô Trng i
hc Kinh t Tp.HCM đc bit là quý thy cô khoa Tài Chính Doanh Nghip đã ht lòng
truyn đt nhng kin thc quý báu cng nh nhng suy ngh, trao đi nhiu vn đ thc
tin trong sut quãng thi gian tôi hc tp  bc cao hc.
Trân trng cm n quý thy cô trong hi đng chm lun vn đã có nhng góp ý v

nhng thiu sót ca lun vn, giúp lun vn hoàn thin hn.
Trong quá trình thc hin, mc dù đã ht sc c gng đ hoàn thin lun vn, trao
đi và tip thu các ý kin đóng góp ca qúy thy cô và bn bè, tham kho nhiu tài liu
song cng không th tránh khi sai sót. Rt mong nhn đc nhng thông tin đóng góp,
phn hi quý báu t qúy thy cô và bn đc.
Xin chân thành cám n.
Tác gi lun vn :
Nguyn Th Thanh Xuân.











MC LC

LI CAM OAN
LI CÁM N
MC LC
DANH MC CÁC BNG BIU
CÁCH TRÌNH BÀY S LIU
TÓM TT - 1 -
CHNG 1: GII THIU TNG QUAN V  TÀI NGHIÊN CU - 2 - U
1.1 Lý do chn đ tài 2 -
1.2 Mc tiêu nghiên cu 4 -

1.3 i tng nghiên cu và phm vi thu thp d liu 4 -
1.4 Phng pháp nghiên cu 5 -
1.5 Quy trình nghiên cu 5 -
1.6 Gii thiu tng quan ni dung nghiên cu 6 -
1.7 Kt cu ca lun vn 7 -
CHNG 2: KHUNG LÝ THUYT V N DOANH NGHIP, CÁC NHÂN
T NH HNG N MC N CA DOANH NGHIP VÀ MT S
NGHIÊN CU THC NGHIM
- 8 -
2.1 Tng quan v n và c cu vn ca doanh nghip 8 -
2.1.1 Các lý thuyt tài chính v n và c cu vn doanh nghip 8 -
2.1.1.1 Khái nim v n doanh nghip 8 -
2.1.1.2 Mt s lý thuyt tài chính v cu trúc vn ca doanh nghip 10 -
2.1.2 Các ch tiêu đánh giá mc n ca doanh nghip 14 -
2.1.2.1 T s n trên tài sn 14 -
2.1.2.2 T s n trên vn ch s hu 15 -
2.1.2.3 T s kh nng chi tr lãi vay 16 -
2.1.3 Các nhân t nh hng đn mc n ca doanh nghip 17 -
2.1.3.1 Tài sn c đnh trên tng tài sn 17 -
2.1.3.2 Tài sn hu hình trên tng tài sn 18 -
2.1.3.3 Hàng tn kho trên tng tài sn 18 -
2.1.3.4 Hiu qu hat đng tài chính 19 -
2.1.3.5 Hiu qu hat đng kinh doanh 20 -
2.1.3.6 Các khon n c 20 -
2.1.3.7 Quy mô ca doanh nghip 20 -
2.1.3.8 Tc đ tng trng ca doanh nghip 21 -
2.1.3.9  ri ro kinh doanh ca doanh nghip 21 -
2.1.3.10 Chính sách nghiên cu phát trin ca doanh nghip 22 -
2.1.3.11 Lnh vc ngành ngh hot đng 22 -
2.1.3.12 Các khon thu nhp không chu thu 22 -

2.1.3.13 Dòng tin t do 23 -
2.1.3.14 Chính sách c tc ca doanh nghip 23 -
2.1.3.15 Nng lc và trách nhim ca ngi điu hành 24 -
2.1.3.16 Mc đ phát trin và hiu qu ca th trng tài chính 24 -
2.1.3.17 V th tín dng ca doanh nghip 25 -
2.2 Mt s nghiên cu thc nghim v mc n ca các doanh nghip trên th gii-
26 -
2.2.1 Nghiên cu ca Barclay et al 26 -
2.2.2 Nghiên cu ca Luscas et al 26 -
2.2.3 Nghiên cu ca Carsen và Nisen 27 -
2.2.4 Nghiên cu ca Michel J Barzclay và Clifford M Smith 27 -
2.2.5 Nghiên cu ca Abe de Jong , Rezaul Kabir, Thuy Thu Nguyen 27 -
2.3 Nhng vn đ đt ra và cn gii quyt cho các doanh nghip Vit Nam 27 -
KT LUN CHNG 2 - 29 -
CHNG 3: MÔ HÌNH NGHIÊN CU VÀ MÔ T D LIU - 30 - U
3.1 Mô hình nghiên cu và mô t d liu 30 -
3.2 Phng trình hi qui biu din mi quan h gia mc n vi các nhân t nh
hng 33 -
KT LUN CHNG 3 - 39 -
CHNG 4 : NI DUNG VÀ KT QU NGHIÊN CU - 40 - U
4.1 Ni dung ca đ tài nghiên cu 40 -
4.1.1 Các nhân t nh hng đn mc n ca doanh nghip 40 -
4.1.1.1 Kim đnh gi thuyt v đ phù hp ca mô hình 42 -
4.1.1.2 Kim đnh gi thuyt v ý ngha ca các h s hi quy 42 -
4.1.2 Kim đnh mi liên h gia mc n vi ngành ngh và kh nng chi tr lãi
vay ca doanh nghip 48 -
4.1.2.1 Kim đnh mi liên h gia mc n vi ngành ngh 48 -
4.1.2.2 Kim đnh mi liên h gia mc n vi kh nng chi tr lãi vay 50-
4.2 Mt s kt qu rút ra t nghiên cu 52 -
4.2.1 Kt qu 1 52 -

4.2.2 Kt qu 2 52 -
4.2.3 Kt qu 3 52 -
4.2.4 Kt qu 4 53 -
4.2.5 Kt qu 5 53 -
KT LUN CHNG 4 - 54 -
CHNG 5: KT LUN , MT S KHUYN NGH NÂNG CAO HIU QU
S DNG N CHO CÁC DOANH NGHIP VIT NAM
- 55 -
5.1 Kt lun 55 -
5.2 Mt s khuyn ngh nâng cao hiu qu s dng n cho các doanh nghip Vit
Nam 56 -
5.3 Hn ch ca đ tài và hng nghiên cu tip theo 60 -
5.3.1 Hn ch ca đ tài 60 -
5.3.2 Hng nghiên cu tip theo 60 -
KT LUN CHNG 5 - 62 -
KT LUN - 63 -
DANH MC TÀI LIU THAM KHO - 64 -
PH LC 67 -



DANH MC CÁC BNG BIU





Bng 2.1: So sánh gia n và vn ch s hu theo các tiêu chí
Bng 3.1: Mô t nhp liu các bin đnh tính s dng trong phn mm
kinh t lng SPSS

Bng 4.1: H s beta ca các bin s trong mô hình qua 3 nm
Bng 4.2: H s beta ca các bin s trong mô hình phù hp vi điu
kin ca phng trình hi quy
Bng 4.3: Thng kê t sut n trung bình ca ngành qua 3 nm
Bng 4.4: Thng kê giá tr sig trong kim đnh ANOVA gia bin ngành
và các bin ph thuc phn ánh mc n
Bng 4.5: Thng kê tình trng n ca doanh nghip trong 3 nm

CÁCH TRÌNH BÀY S LIU







Du (,) th hin phân cách phn ngàn.

Du (.) th hin phân cách phn thp phân.











-1 -

TÓM TT
 tài này trình bày mt mô hình thc nghim cho cu trúc tài chính thông qua
bin ph thuc chính liên quan đn mc n ca doanh nghip. Kt qu ca các bng
d liu c lng này là n c có tác đng rt ln đn mc n hin ti và do đó gii
thích tác dng ca đòn by tài chính và tình trng mt kh nng thanh toán ca hu ht
các doanh nghip.Vi điu kin mc n c tác đng đn mc n hin ti không thay
đi cho thy tm quan trng ca các thông s khác cng có nh hng đn mc n
hin ti đc bit là các khon thu nhp không chu thu và đây có th đc xem là h
tr cho các mng lý thuyt đa ra. Kt qu nghiên cu cng cho thy tùy theo t sut
n là ngn hn hay dài hn mà các nhân t nh hng s có s khác nhau. Mô hình
này đc c lng bng phng pháp hi quy OLS mà mang li các c tính tham
s phù hp thông qua h s beta. Nu so vi n c, các công ty thay đi ch khong
di 20% tng s n mi nm. T l n ca các doanh nghip n thp và n cao thay
đi nhiu hn vào mi nm, và ít ph thuc hn vào t l n ca nm c.







-2 -
CHNG 1: GII THIU TNG QUAN V  TÀI NGHIÊN CU
1.1 Lý do chn đ tài

“N doanh nghip”- mt ch đ hin đang đc đ cp nhiu trên các phng
tin thông tin đi chúng, đang chng t rng: tm quan trng và nhng h ly ca nó
có nh hng không nh đn nn kinh t.
Trong xã hi hin đi, n thng đc đi kèm vi s đm bo v kh nng
thanh toán vi mt mc lãi sut nht đnh tính theo thi đim. i vi các doanh
nghip sn xut kinh doanh, n còn đc s dng trong chin lc tài chính tng th.
Khi doanh nghip có k hoch sn xut hay kinh doanh mà ngun vn t có không
đm bo đc chi phí, doanh nghip tin hành vay n. N cng có th đc s dng
vi mc đích tit kim chi phí t vic hng “tm chn thu”. Nu doanh nghip vay
n thì chi phí lãi vay ca khon n này đc đa vào chi phí và s không phi chu
thu thu nhp doanh nghip trên khon chi phí này.
Xét theo góc đ v mô, n doanh nghip có nh hng không nh đn nn kinh
t quc gia. Theo s liu ca b tài chính, nm 2000, n doanh nghip  Vit Nam ch
35% GDP, đn 2006 đã là 71.2% GDP, 2008 là 90.2% GDP, và 2010 t l này là
125% GDP. Ging nh nhiu quc gia châu Á khác, chính ph Vit Nam đã đ rt
nhiu tin vào các gói kích thích tng trng nn kinh t trong giai đon khng hong
tài chính toàn cu 2008-2009. Hin nay s lng ngi vay n gp khó khn trong
vic thanh toán ngày mt gia tng, trong đó các doanh nghip nhà nc hin không có
kh nng thanh toán 20- 30% tng s n ngân hàng tr giá 415 nghìn t đng. Trong
khi đó tng s n xu ti các ngân hàng hin lên ti con s 280 nghìn t đng, tng
đng vi 11% GDP c nc.
Hy Lp đ v vì n Chính ph nhng Ireland đ v vì n doanh nghip. Ireland đ v
trong khi n quc gia ch là 16% GDP. Do vy, đ an ninh tài chính quc gia không
b nh hng thì n ca doanh nghip rt cn s quan tâm đúng đn.



-3 -
Mt h qu na ca các khon n xu này dn đn các doanh nghip va và
nh li khó có kh nng tip cn vn vay t ngân hàng. Phn ln các doanh nghip

này đang gp khó khn, vn t có so vi nhng nm trc gim mnh; hàng hoá tn
kho ln, phng án sn xut kinh doanh ca các doanh nghip nh và va cng không
hiu qu. Nhiu doanh nghip ngng sn xut, hu ht các khon vay có xu hng
tng n xu trong khi doanh nghip li không còn tài sn th chp. Theo kt qu kho
sát do ngân hàng ACB thc hin, ch có 30-35% doanh nghip va và nh tip cn
đc ngun vn ngân hàng, 35% gp nhiu khó khn và 30% không h tip cn đc.
Trc thc trng hin nay, khi ngun vn cho vay và nhu cu cho vay ca ngân hàng
tng đi ln, đ gii bài toán tip cn vn cho doanh nghip đc thc hin có hiu
qu, ngoài các gii pháp t phía ngân hàng thng mi và ngân hàng nhà nc thì
phía doanh nghip cn phi thuyt phc đc ngân hàng cho vay bng nhiu phng
thc . Ngoài phng hng s dng vn vay, chin lc kinh doanh rõ ràng, s dng
tài sn th chp …thì bn thân doanh nghip cn to nim tin đm bo kh nng chi
tr các khon n. Doanh nghip có hot đng tt, kh nng tr vn vay cao thì ngân
hàng mi “mn mà” và ngc li. Chính vì th, doanh nghip cn phi có chính sách
c cu li n.
Xut phát t nhng yêu cu thc tin nêu trên cho thy: gii quyt nhng vn
đ liên quan đn “n” đã tr nên cc k quan trng và cp thit nht là trong giai đon
tình hình kinh t xã hi bt n nh hin nay. âu là nhng nhân t nh hng đn c
cu n ca doanh nghip Vit Nam, làm sao đ doanh nghip va và nh có th tip
cn đc vi ngun vn vay ca ngân hàng, và gii pháp nào đ doanh nghip có th
tn ti và đng vng trong giai đon khó khn hin nay đang là nhng câu hi đc
đt ra. Xây dng mt c cu n hp lý đm bo cho kh nng thanh toán và chi tr
các khon n vay đng thi nâng cao hiu qu s dng vn, gia tng li nhun và giá
tr luôn là mc tiêu ca doanh nghip cng nh dành s quan tâm không nh ca bt
kì các t chc tín dng, các nhà đu t nào khi quyt đnh cho vay hay đu t vào c
phiu. Trong bi cnh đó, đ tài “o lng các nhân t nh hng đn mc n ca


-4 -
các doanh nghip niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam” tr nên rt cn

thit và có ý ngha c v mt lý lun ln thc tin.
1.2 Mc tiêu nghiên cu
 tài đc thc hin nhm hng đn nhng mc tiêu sau:
Ü Xác đnh các nhân t có nh hng đn mc n ca các doanh nghip Vit
Nam và đo lng mc đ nh hng ca nó.
Ü Xem xét các nhân t nh hng này có thay đi theo k vay n hay không?
Ü  xut mt s khuyn ngh nhm giúp các doanh nghip điu chnh mc n
sao cho hp lý.
1.3 i tng nghiên cu và phm vi thu thp d liu
Do hn ch v ngun d liu nên vic nghiên cu đc tin hành khào sát đi
vi các doanh nghip phi tài chính đc niêm yt trên sàn giao dch HSX và HNX
bao gm các ngành ngh thuc các lnh vc sn xut kinh doanh nh công nghip,
dch v, hàng tiêu dùng , nguyên vt liu, nông nghip, y t, công ngh. Tuy nhiên,
mu nghiên cu này có loi tr các doanh nghip thuc lnh vc tài chính, kinh doanh
bt đng sn, xây dng và nng lng ( Vì đây là các doanh nghip có đc thù là thiên
v xu hng có vn ch s hu thp).
Do gii hn v thi gian và chi phí nên s liu đc s dng trong mô hình bao
gm 270 doanh nghip trong vòng 3 nm t 2009 đn 2011. Các d liu đc tác gi
thu thp t các báo cáo tài chính đã đc kim toán bao gm bng cân đi k toán và
kt qu hot đng kinh doanh qua các nm. S liu ca phng trình đc xem xét
theo tng nm và mi mt doanh nghip là mt bin quan sát. Nh vy s có 810 mu
quan sát.


-5 -
1.4 Phng pháp nghiên cu
Lun vn s dng phng pháp nghiên cu đnh lng.  tài nghiên cu mi
liên h gia mt s các ch s phn ánh tình hình sn xut kinh doanh có nh hng
đn t sut n ca doanh nghip. Trên c s lý thuyt tài chính v cu trúc tài chính,
lý thuyt tài chính doanh nghip hin đi và tng hp các nghiên cu thc nghim liên

quan v mc n doanh nghip ca các tác gi trên th gii, thông qua phng pháp
thng kê mô t và hi quy tuyn tính OLS, đ tài tin hành đo lng s tng quan
gia các nhân t có nh hng đn mc n ca doanh nghip  Vit Nam, đng thi
so sánh s thay đi ca các nhân t này thông qua tính cht vay n ca doanh nghip
trong ngn hn và dài hn.
Tt c các nhân t xem xét là d liu th cp có nh hng đn t sut n sau
khi đc tính toán t Microsoft excel đc đa vào phng trình hi qui. Bng
phng pháp loi tr dn, da trên tiêu chun hi quy tuyn tính bi, đ tài s kim
đnh s tác đng ca tng nhân t đn t sut n và la chn các thông s thích hp
nht cho mô hình. Tt c các bc phân tích trên đu đc x lý thông qua phn mm
SPSS 16.0
1.5 Quy trình nghiên cu
Quy trình nghiên cu ca lun vn đc thc hin nh sau:


-6 -
VN  NGHIÊN CU
Các nhân t tác đng đn mc n ca doanh nghip
C S LÝ THUYT
C s lý lun v n doanh nghip và các nhân t tác đng
đn mc đ n ca doanh nghip
MÔ HÌNH NGHIÊN CU
NGHIÊN CU NH LNG
PHÂN TÍCH D LIU
1. Phân tích d liu
2. Kim đnh các gi thit
ÁNH GIÁ KT QU
KIN NGH

1.6 Gii thiu tng quan ni dung nghiên cu

 tài đa ra mô hình tác đng ca mt s nhân t lên các ch s tng n, n
ngn hn , n dài hn trên tng tài sn qua các nm đ t đó giúp doanh nghip có
cách nhìn toàn din và điu chnh mt cách cân đi các khon n. Kt qu cho thy
qua nghiên cu thc nghim kim đnh đc n c có nh hng không nh đn các
khon n hin ti ca doanh nghip.  tài cng cho thy các doanh nghip có t l
n trên tài sn cao thì kh nng thanh toán chi phí lãi vay thp hn (cha tính n gc).
iu này mt phn đng ngha là doanh nghip  Vit Nam mi ch s dng n nh
mt phng tin bù đp chi phí vn theo lý thuyt trt t phân hng ch cha khai
thác đc nhiu hiu qu ca đòn by tài chính.


-7 -
1.7 Kt cu ca lun vn
Ngoài các danh mc bng biu, ph lc, tài liu tham kho, đ tài đc th hin
vi 5 phn nh sau:
Chng 1 : Gii thiu tng quan v đ tài nghiên cu
Chng 2 : Khung lý thuyt v n doanh nghip, các nhân t nh hng đn mc n
ca doanh nghip và mt s nghiên cu thc nghim
Chng 3 : Mô hình nghiên cu và mô t d liu
Chng 4 : Ni dung và kt qu nghiên cu
Chng 5 : Kt lun, mt s khuyn ngh nâng cao hiu qu s dng n cho các
doanh nghip Vit Nam

-8 -
CHNG 2: KHUNG LÝ THUYT V N DOANH NGHIP, CÁC NHÂN
T NH HNG N MC N CA DOANH NGHIP VÀ MT S
NGHIÊN CU THC NGHIM
2.1 Tng quan v n và c cu vn ca doanh nghip
2.1.1 Các lý thuyt tài chính v n và c cu vn doanh nghip
2.1.1.1 Khái nim v n doanh nghip
 tài tr cho các d án đu t đc la chn, doanh nghip có th huy đng
vn t nhiu ngun khác nhau nh tài tr cho nhu cu tài sn lu đng có th s dng
n vay ngn hn n dài hn hoc vn ch s hu. Mi loi ngun vn s có đc đim
riêng và s to ra nhng nh hng khác nhau đn tình hình tài chính ca doanh
nghip trên nhiu khía cnh. Thông tin v ngun vn ca doanh nghip đc trình bày
trên bng cân đi k toán và đc gii thích chi tit trên thuyt minh báo cáo tài chính
bao gm hai nhóm chính là n phi tr và ngun vn ch s hu .
• N phi tr:
Là các ngun vn đc hình thành do vay mn, mua chu hàng hóa , dch v
ca các nhà cung cp, các khon n tích ly (thu cha np cho ngân sách nhà nc,
lng, bo him xã hi cha thanh toán cho ngi lao đng). N phi tr đc phân
loi nh sau:
- N ngn hn: Là khon tin mà doanh nghip có trách nhim tr trong vòng
mt nm hoc trong mt chu k kinh doanh bình thng.
- N dài hn: Là các khon n mà thi gian tr n trên mt nm.
• Vn ch s hu :
Khác vi n, vn ch s hu đc hình thành t s đóng góp ca các ch s
hu hoc đc tích ly t quá trình hot đng kinh doanh. Phn ln các khon mc
trong vn ch s hu có đc đim là không phi hoàn tr và có tính n đnh cao.

-9 -
Quan h t l gia N và vn ch s hu ca doanh nghip đc gi là cu trúc
tài chính. S khác bit gia n và vn ch s hu đc th hin  nhiu tiêu chí .
Bng 2.1: So sánh gia n và vn ch s hu theo các tiêu chí
Tiêu chí N Vn ch s hu
Thi hn thanh toán
Có thi hn thanh toán
c th.
Không có thi hn hoàn
tr.
Trách nhim thanh toán
• Doanh nghip phi
tr lãi và gc cho khon
tin đã vay ngoi tr các
khon n chim dng.
• Nu không thanh
toán đc n và lãi,
doanh nghip s b phá
sn.
• Không phi tr lãi mà
chia li tùy theo kt qu
hot đng kinh doanh và
chính sách phân phi li
nhun .
• Doanh nghip không
b phá sn nu không
chia lãi cho ch s hu.
nh hng đn thu thu

nhp doanh nghip
Lãi vay đc tính vào
chi phí khi xác đnh li
nhun chu thu thu nhp
vì vy lãi vay có tác
đng làm gim thu thu
nhp doanh nghip.
Li nhun chia cho ch
s hu không làm gim
thu thu nhp doanh
nghip.
Chi phí s dng vn
Chi phí thp hn so vi
chi phí s dng vn ch
s hu vì:
• Ri ro đi vi ch n
Chi phí s dng vn ch
s hu cao hn chi phí
s dng n vì:
• Ch s hu ch đc


- 10 -
thp hn.
• N vay to ra lá chn
thu nên gánh nng lãi
vay thc t mà doanh
nghip phi chu thp
hn.
chia li nhun sau khi

thanh toán các khon
thu và lãi vay.
• Trong trng hp
gii th, phá sn thì ch
s hu là ngi đc u
tiên sau cùng khi phân
chia tài sn thanh lý.
Ngun: Tác gi tng hp t lý thuyt
2.1.1.2 Mt s lý thuyt tài chính v cu trúc vn ca doanh nghip
Theo quan đim truyn thng
Quan đim v cu trúc vn truyn thng cho rng khi mt doanh nghip bt
đu vay mn, thun li vt tri hn bt li. Chi phí n thp, kt hp vi thun li
v hng tm chn thu s khin chi phí vn bình quân gia quyn gim khi n tng.
Tuy nhiên, khi t l gia vn n và vn ch s hu tng, tác đng ca t l vn vay so
vi tng vn buc các ch  hu tng li tc yêu cu ca h.  mc t l vn n và
vn ch s hu cao, chi phí n cng tng bi vì kh nng doanh nghip không tr
đc n là cao hn (nguy c phá sn cao hn). Do đó,  mc t s gia vn n và
vn ch s hu cao hn, chi phí vn bình quân gia quyn s tng.
Quan đim truyn thng này đã không đa ra mt lý thuyt c s th hin chi
phí vn ch s hu nên tng bao nhiêu (do t l gia vn n và vn ch s hu) hay
chi phí n nên tng bao nhiêu (do nguy c v n).
Lý thuyt cu trúc vn ca Modilligani và Miller (mô hình MM)
Ngc li vi quan đim truyn thng, Modilligani và Miller (1958) đã tìm
hiu xem chi phí vn tng hay gim khi mt doanh nghip tng hay gim vay mn.



- 11 -
 chng minh mt lý thuyt kh thi, Modilligani và Miller (MM) đã đa ra mt s
nhng gi đnh đn gin hoá rt ph bin trong lý thuyt v tài chính: h gi đnh là

th trng vn là hoàn ho, vì vy s không có các chi phí giao dch và t l vay ging
nh t l cho vay và bng vi t l vay min phí; vic đánh thu đc b qua và nguy
c đc tính hoàn toàn bng tính không n đnh ca các lung tin.
Khi th trng vn là hoàn ho, MM cho rng các doanh nghip có nguy c kinh
doanh ging nhau và tin lãi mong đi hàng nm ging nhau phi có tng giá tr ging
nhau bt chp cu trúc vn (bi vì giá tr ca mt doanh nghip phi ph thuc vào
giá tr hin ti ca các hot đng ca nó, không phi da trên cách thc cp vn). T
đây, có th rút ra rng nu tt c nhng công ty nh vy có tin li mong đi ging
nhau và giá tr ging nhau thì dù t l gia vn n và vn ch s hu có nh th nào
thì cng phi có chi phí bình quân gia quyn ging nhau
Mc dù nhng gi đnh v th trng vn hoàn ho là không có thc, tuy nhiên, có 2
gi thit cn đc nhn mnh và chúng có tác đng đáng k đn kt qu.
1. Gi đnh là không có vic đánh thu: đây là vn đ quan trng và mt trong nhng
thun li then cht ca n là vic gim đc thu cho thanh toán tin lãi.
2. Lý thuyt ca MM đc tính toán hoàn toàn da trên tính bin đi ca các lung
tin. H b qua kh nng các lung tin có th dng vì v n. Nu n cao thì lý thuyt
này s không còn đúng.
a ra các gi đnh này có ngha ch có mt thun li ca vic vay tin (n r hn và
ít ri ro cho nhà đu t) và mt bt li (chi phí vn ch s hu tng cùng vi n vì t
l vn vay so vi tng vn).
Modigliani và Miler ch ra là nhng tác đng này cân bng mt cách chính xác. Vic
s dng n mang đn cho ch s hu t sut li tc cao hn, nhng li tc cao hn
này chính xác là nhng gì h bù đp cho nguy c tng lên t t l vn vay so vi tng
vn. Vi các gi thuyt trên, dn đn tng giá tr ca doanh nghip s dng n bng
tng giá tr ca doanh nghip không s dng n.


- 12 -
Nm 1963, Modilligani và Miller đa ra mt nghiên cu tip theo vi vic loi
b gi thit v thu thu nhp doanh nghip. Theo MM, vi thu thu nhp doanh

nghip, vic s dng n s làm tng giá tr ca doanh nghip. Vì chi phí lãi vay là chi
phí hp lý đc khu tr khi tính thu thu nhp doanh nghip, do đó mà mt phn thu
nhp ca doanh nghip có s dng n đc chuyn cho các nhà đu t dn đn giá tr
ca doanh nghip s dng n bng giá tr ca doanh nghip không s dng n cng
vi khon li t vic s dng n.
Nh vy, theo mô hình thu MM (1963) cu trúc vn có liên quan đn giá tr
ca doanh nghip. S dng n càng cao thì giá tr doanh nghip càng tng và gia tng
đn ti đa khi doanh nghip đc tài tr 100% n.
Lý thuyt cân bng
Ti th trng hoàn ho và hiu qu, Modilligani và Miler (1958) chng minh
rng cu trúc vn là không thích hp. Nhng theo mô hình MM (1963), vic đánh
thu cao hn vào li tc cho thy n nhiu hn. Còn DeAngelo và Masulis (1980) thì
cho rng bo tr thu cao hn cho thy n ít hn.
Mô hình MM gi đnh tin lãi mong đi hàng nm không đi nên giá tr doanh nghip
là nh nhau bt chp cu trúc vn. Nu thc t tin lãi mong đi đang  chiu hng
đi xung thì vic s dng n s có tác đng ngc li và có th dn doanh nghip đn
ch phá sn.
Thuyt cân bng xác đnh kt cu vn ti u bng cách cng thêm vào mô hình
Modilligani và Miler (1958) các yu t phi hoàn ho khác nhau, bao gm thu, chi phí
khánh tn tài chính và chi phí trung gian, song vn không mt đi các gi đnh tính hiu
qu ca th trng và thông tin cân bng. Nh vy, tác đng tng hp 3 yu t: thu,
chi phí khánh tn tài chính và chi phí trung gian khi s dng n vi nhng tác đng
ngc chiu nhau hình thành lý thuyt cu trúc tài chính ti u.


- 13 -

Trong đó: V
g
: Tng giá tr ca doanh nghip s dng n

V
u
: Tng giá tr ca doanh nghip không s dng n
T : Thu sut thu thu nhp doanh nghip
D : Tng n doanh nghip s dng
Vic đa chi phí khánh tn tài chính và chi phí trung gian vào mô hình MM và mô
hình Modilligani và Miler (1958) dn đn lý thuyt cân bng v cu trúc vn. Nhng
mô hình này đu tha nhn mt cu trúc vn ti u.
Thuyt trt t phân hng (Thông tin bt cân xng)
Thuyt trt t phân hng th trng đc nghiên cu khi đu bi Myers và
Majluf (1984).
Gi thuyt rng ban qun tr cho bit v hot đng tng lai ca doanh nghip
nhiu hn các nhà đu t bên ngoài (thông tin không cân xng) và vic quyt đnh tài
chính có l cho bit mc đ kin thc ca nhà qun lý và s không chc chn v lu
lng tin mt tng lai.
Khi ban qun tr tin tng c phiu đc đánh giá cao hn là đánh giá thp, h
có th phát hành chng khoán (ngun tài chính bên ngoài). Vì th, khi doanh nghip
đi theo th trng vn bên ngoài, nhng th trng này chp nhn c phiu đc đánh
giá cao hn là đánh giá thp, và vì vy, hot đng này s chuyn ti thông tin không
thun li cho các nhà đu t. Kt qu là ban qun tr s n lc đ tránh đi theo các th
trng vn (ngun tài chính bên ngoài). Nu ban qun tr đi theo nhng th trng
vn này, có kh nng h phát sinh n nhiu hn nu nh h tin là c phiu ca h
đc đánh giá thp và s sinh ra vn c phn nu nh h cho rng c phiu ca h
đc đánh giá cao.


- 14 -
Vì vy, s phát hành vn c phn t vic bán c phiu s chuyn ti nhiu
thông tin không thun li hn là s phát hành tin cho vay. iu này khin các nhà
qun tr quan tâm đn tin cho vay hn là vn c phn t vic bán c phiu.

Nhng quyt đnh v kt cu vn không da trên t l N/Tài sn ti u mà đc
quyt đnh t vic phân hng th trng. Trc ht, các nhà qun tr s d đnh s
dng ngun tài chính ni b, tip đn có th phát hành tin cho vay, và cui cùng là
phát hành vn c phn.
Thuyt này không tp trung vào kt cu vn ti u nhng tp trung vào s
quyt đnh tài chính hin hành sp ti. T l N/Tài sn s ph thuc vào nhu cu
hot đng đu t kinh doanh.
Nh vy, Myers và Majluf cho rng s không có mt cu trúc vn ti u vi
các doanh nghip.
2.1.2 Các ch tiêu đánh giá mc n ca doanh nghip
Trong h thng báo cáo tài chính, giá tr n đc th hin trong bng cân đi k
toán. Da vào bng này có th xác đnh mt s các ch s tài chính đ đo lng nng
lc s dng và qun lý n cng nh kh nng chi tr các khon lãi vay ca doanh
nghip nh: t s n trên tài sn, ch s n trên vn ch s hu, ch s kh nng tr
n, ch s kh nng tr lãi. Trong đó ch s n trên tng tài sn đc xem nh yu t
đo lng mc n ca doanh nghip. Các ch s này đc tính toán nh sau:
2.1.2.1 T s n trên tài sn
Công thc:
Tng n
T s n
trên tài sn
=
Tng tài sn
x 100%




- 15 -
Ý ngha:

T s này cho bit có bao nhiêu phn trm tài sn ca doanh nghip là t đi
vay. Qua đây bit đc kh nng t ch tài chính ca doanh nghip. T s này mà quá
nh, chng t doanh nghip vay ít. iu này có th hàm ý doanh nghip có kh nng
t ch tài chính cao. Song nó cng có th hàm ý là doanh nghip cha bit khai thác
đòn by tài chính, tc là cha bit cách huy đng vn bng hình thc đi vay. Ngc
li, t s này mà cao quá hàm ý doanh nghip không có thc lc tài chính mà ch yu
đi vay đ có vn kinh doanh. iu này cng hàm ý là mc đ ri ro ca doanh nghip
cao hn.
Khi dùng t s này đ đánh giá cn so sánh t s ca mt doanh nghip cá bit
nào đó vi t s bình quân ca toàn ngành.
2.1.2.2 T s n trên vn ch s hu:
Công thc:
Tng n
T s n
trên vn
ch s
hu
=
Giá tr vn ch s hu
x 100%
Ý ngha:
T s này cho bit quan h gia vn huy đng bng đi vay và vn ch s hu.
T s này nh chng t doanh nghip ít ph thuc vào hình thc huy đng vn bng
vay n; có th hàm ý doanh nghip chu đ ri ro thp. Tuy nhiên, nó cng có th
chng t doanh nghip cha bit cách vay n đ kinh doanh và khai thác li ích ca
hiu qu tit kim thu.
Khi dùng t s này đ đánh giá cn so sánh t s ca mt doanh nghip cá bit
nào đó vi t s bình quân ca toàn ngành.