Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ cho các công ty bất động sản tại Thành phố Hồ Chí Minh





N

HO
À
N
I
B
S
N
L
U
TRN
G
H
À
N T
H
B
 C
H
N
TI
U
N
V
B
G

G
I H
C
H
OÀN
G
H
IN
H
H
O C
Á
THÀ
N
V
N
TP.H
G
IÁO DC
C
KINH T
o
O
G
TH
H
 T
H
Á
C C

Ô
N
H P
H
TH

Chí Mi
n
VÀ ÀO T

THÀNH P
H
O
o

KIM
O
H
N
G
Ô
NG
H


H

C S

n

h – N
m

O
H
 H CH
Í
O
ANH
G
KI

TY B
H
C
H

KI
N
m
2011
Í
MINH

M S
O

T

H

Í M
I
N
H
T
O
ÁT

NG
I
NH

T



H






H
OÀ
N
B
C
T

L
TRN
G
H
N
THI

C
HO
C
T
I
T
Ch
u
Mã
UN
B
G
G
I H
C
H
OÀN
G

N H

C
ÁC

C
T
HÀN
H
uy
ên n
g
à
n
s
V
N
TP.H

G
IÁO DC
C
KINH T
o
O
G
TH

TH

C
ÔNG
H
PH


n
h : K
: 60.
3
N
TH

N
g
PGS.
T

Chí Min
VÀ ÀO T

THÀNH P
H
O
o

KIM
O


NG
K
TY B


H

C
TOÁN –
3
4.30

C S

g
i h
n
T
S. MAI
T
h – Nm
2

O
H
 H CH
Í
O
ANH

K
IM

T 

C
HÍ

M
KIM T
O

KI
N
ng
dn k
h
T
H HO
À
2
011
Í
MINH
SOÁ
T

NG
S
M
INH
OÁN
N
H T

h
oa hc:
À

NG MI
N
T
NI
S
N


N
H



Li Cam oan
Tôi tên là Hoàng Th Kim Oanh là hc viên Lp cao hc ngày 1 –K20 (K toán –
kim toán), Trng i Hc Kinh T Tp. HCM, xin cam đoan rng lun vn này là
công trình nghiên cu ca riêng tôi di s hng dn khoa hc ca PGS. TS. Mai
Th Hoàng Minh. Các s liu thu thp đc đu có trích ngun rõ ràng. Tôi xin
hoàn toàn chu trách nhim v tính xác thc ca lun vn này.
Tp. H Chí Minh, ngày 25 tháng 12 nm 2011
Ngi cam đoan


Hoàng Th Kim Oanh

DANH MC T VIT TT
1. KSNB : Kim soát ni b
2. BS : Bt đng sn
3. KTT : K toán trng
4. HQT : Hi đng qun tr

5. BG : Ban giám đc
6. ERP : Entreprise Resource Planning (Qun tr ngun nhân lc)


DANH MC S  VÀ BNG BIU
1. Bng s 1 : Bng tóm tt so sánh báo cáo COSO 1992 và COSO 2004
2. Bng s 2 : Phòng ban, mc tiêu tng phòng ban và ri ro có th xy ra làm cn
tr vic thc hin mc tiêu ca các phòng ban trong công ty bt đng sn qua kho
sát thc t:
3. Hình 1 : Các cp chc nng bt kiêm nhim
4. Hình 2 : Minh ha s phát trin ca các cty BS qua các giai đon
5. Hình 3 : Quy trình ki
m soát và phân chia trách nhim toàn công ty
6. S đ 1 : Các bc xây dng h thng KSNB cho mt t chc
7. S đ 2 : Hot đng ca các Công ty bt đng sn
8. S đ 3 : Các phòng ban c bn trong công ty BS
9. S đ 4 : Tng hp ri ro trong doanh nghip bt đng sn
10. S đ 5 : Quy trình phê duyt thanh toán



MC LC
CHNG 1
C S LÝ LUN V H THNG KIM SOÁT NI B 
1.1 MT S VN  CHUNG V KIM SOÁT NI B 4
1.1.1 nh ngha kim soát ni b 4
1.1.2 Các b phn cu thành h thng KSNB theo COSO 2004 5
1.1.2.1 Môi trng kim soát: 5
1.1.2.2 Thit lp mc tiêu: 5
1.1.2.3 Nhn dng s tim tàng: 6

1.1.2.4 ánh giá ri ro: 7
1.1.2.5 Phn ng vi ri ro: 7
1.1.2.6 Hot đng kim soát: 8
1.1.2.7 Thông tin và truyn thông: 9
1.1.2.8 Giám sát: 10
1.1.3 L
i ích và s cn thit ca h thng KSNB 10
1.1.3.1 Xác đnh đc mc tiêu, chin lc hot đng ca mt doanh nghip 10
1.1.3.2 Gim thiu đc ri ro có th xy ra trong quá trình thc hin mc tiêu chin lc
11
1.1.3.3 Xây dng đc các bin pháp nhm ngn nga ri ro 11
1.1.3.4 Nâng cao hiu qu hot đng 12
1.1.4 Hn ch
 ca h thng KSNB 12
1.2 CÁC BC XÂY DNG VÀ VN HÀNH H THNG KSNB CHO MT
T CHC 13
1.2.1 Thit lp mc tiêu ca t chc, ca tng hot đng trong t chc 13
1.2.2 ánh giá ri ro ca t chc, hot đng 14
1.2.3 Thit lp th tc, nguyên tc kim soát c th là xây dng quy trình cho tng phòng
ban, tng b phn trong doanh nghip 15
1.2.4 Thc hin các hot đng kim soát 15
1.2.5 Thông tin và truyn thông 17
1.2.6
Giám sát: 17
1.3 CÔNG TY BT NG SN VÀ H THNG KIM SOÁT NI B 19
1.3.1 Công ty bt đng sn 19
1.3.2 S cn thit ng dng h thng kim soát ni b trong Công ty bt đng sn 19

 Kt lun chng 1 21



CHNG 2
THC TRNG KIM SOÁT NI B TI CÁC CÔNG TY
BT NG SN THÀNH PH H CHÍ MINH

2.1 S PHÁT TRIN CA NGÀNH BT NG SN TI A BÀN TP. HCM
22
2.2 C IM HOT NG CHUNG CA CÁC CÔNG TY BT NG SN
TI TP. HCM. 26
2.2.1 S đ 2: Hot đng ca các Công ty bt đng sn 26
2.2.2 c đim ca công ty thuc ngành bt đng sn ti Tp. HCM 27
2.2.2.1 Các quy đnh pháp lý nh hng đn hot đng ca Công ty BS. 27
2.2.2.2 Các phòng ban và chc nng nhim v c bn
28
2.2.2.3 ánh giá chung v hot đng ngành BS 32
2.3 THC TRNG V KIM SOÁT NI B I VI HOT NG BT
NG SN TI TP. HCM 34
2.3.1 Mc đích và phng pháp kho sát 34
2.3.1.1 Mc đích kho sát 34
2.3.1.2 Phng pháp kho sát 34
2.3.2 ánh giá các tn ti ca h thng kim soát ni b đi vi hot đng ca Công ty
bt đng sn 35
2.3.2.1 ánh giá chung v nhng tn ti ca h thng KSNB trong các công ty BS 35
2.3.2.2 . ánh giá theo tng b ph
n ca kim soát ni b (Xem kt qu kho sát thc trng
KSNB Ph lc 2 – Trang 9/PL ) 36
2.3.3 Nhn dng và phân tích các nguyên nhân dn đn ri ro trong hot đng ca các
công ty bt đng sn trên đa bàn Tp. HCM hin nay 39
2.3.3.1 Ri ro kinh doanh (ri ro xut phát t môi trng bên ngoài) 39
2.3.3.2 Ri ro hot đng (ri ro xut phát t hot đng bên trong) 42

2.3.3.3 Ri ro tuân th (ri ro xut phát t
 vic tuân th pháp lut) 42

 Kt lun chng 2: 46


CHNG 3

HOÀN THIN H THNG KIM SOÁT NI B CHO CÁC
CÔNG TY BT NG SN TI TP. HCM

3.1 XÂY DNG H THNG KIM SOÁT NI B THEO COSO 2004 47
3.1.1 Kim soát hot đng toàn t chc 47
3.1.2 Kim soát ni b cho các phòng ban theo COSO 2004 49
3.1.2.1 B phn d án 49
3.1.2.2 B phn đn bù 50
3.1.3 Kim soát ni b cho b phn k toán 52
3.1.3.1 ánh giá ri ro ca phòng k toán: 52
3.1.3.2 Xây dng quy trình, th tc phòng k toán c bn trong công ty BS t khi phát
sinh nghip v đn khi lp và trình bày báo cáo tài chính: 53
3.1.3.3 Thit lp th tc kim soát 58
3.1.3.4 Hot đng kim soát 59
3.1.4 Kim soát đi vi các d án hp tác đu t vi mt cá nhân hay mt đn v t chc
khác 61
3.2 GII PHÁP TRIN KHAI THC HIN VÀ NÂNG CAO CHT LNG
KSNB TI CÁC CÔNG TY BT NG SN MT CÁCH HIU QA 62
3.2.1 Mc tiêu ca các gii pháp 62
3.2.2 Gii pháp trin khai và nâng cao cht lng KSNB ti các Công ty bt đng sn ti
Tp. HCM da trên nhng tn ti  chng 2 62
3.2.2.1 Các gii pháp chung 62

3.2.2.2 Các gii pháp c th da trên nhng tn ti ca tng b phn KSNB 64
3.2.2.3 Áp dng qun tr ri ro trong quá trình trin khai h thng KSNB 67
3.2.3 Mt s kin ngh chung đi vi công ty BS nhm trin khai thành công h thng
KSNB 68
3.3 ÁNH GIÁ S PHÙ HP VÀ HU HIU CA HTKSNB Ã C XÂY
DNG VI CÁC TIÊU CHUN CA COSO 69

 Kt lun chng 3 71

 KT LUN CHUNG 72
1

PHN M U
S cn thit ca đ tài
Kim soát ni b là mt hot đng đã tn ti và phát trin trên toàn th gii
cng nh  Vit Nam. Tuy nhiên, trong thc t s lng doanh nghip xây dng,
vn dng nó vào quá trình phát trin ca doanh nghip là không nhiu.
Vi đà phát trin hin nay, kim soát ni b đóng mt vai trò ht sc quan trng
trong hot đng kinh t ca các doanh nghip và t chc. Dù khái nim này không
còn mi đi vi các doanh nghip, th nhng  Vit Nam nói chung và Tp. HCM
nói riêng thì KSNB vn cha đc áp dng mt cách hiu qu vào trong công tác
qun lý.
Trong vòng 10 nm tr li đây, cùng vi s bùng n ca th trng Bt đng sn ti
các thành ph ln, đc bit là Tp. HCM các công ty bt đng sn cng t đó tng
lên. ây là mt trong nhng loi hình đem li li nhun rt cao. Không nhng các
đn v t chc trong nc tham gia vào lnh vc mi m này mà nó còn hp dn rt
nhiu nhà đu t hp tác, liên doanh vi các doanh nghip, t chc nc ngoài.
Vi đc đim vn đu t rt ln và kéo dài trong nhiu nm, làm cách nào đ nhà
qun lý, ch đu t, đi tác hp tác có th qun lý mt cách hu hiu và hiu qu
các ngun lc kinh t ca mình nh: vn góp, tài sn, con ngi…?

Thông thng, khi quy mô ca doanh nghip càng ln thì  bt k lnh vc nào
ch doanh nghip cng s gp nhiu khó khn hn trong vic kim soát. Xut phát
t nhng lý do trên và nhu cu thc t công vic ti đn v công tác, tác gi thy
rng vic xây dng mt h thng kim soát ni b cho các công ty bt đng sn
nhm giúp nhà qun tr trong ngành bt đng sn qun lý hiu qu các ngun lc
kinh t ca t chc, hn ch mt cách ti đa nhng ri ro phát sinh trong quá trình
thc hin các d án, đng thi giúp cho các Công ty có th xây dng đc mt nn
tng qun lý vng chc phc v cho quá trình m rng và phát trin đi lên ca các
doanh nghip bt đng sn. Thc t kho sát cho thy đây là mt vn đ ht sc cn
thit cho các doanh nghip bt đng sn. c bit là đi vi các doanh nghip đã
niêm yt, các doanh nghip có hp tác đu t thc hin d án. Do vy tác gi đã
2

chn đ tài “Hoàn thin h thng kim soát ni b cho các công ty bt đng sn
ti Tp. HCM”.
Mc tiêu nghiên cu ca lun vn
- H thng lý thuyt v kim soát ni b và phng pháp xây dng h thng
kim soát ni b cho mt t chc.
- Kho sát, đánh giá h thng KSNB trong mt s đn v ngành bt đng sn ti
Tp. HCM.
- Hoàn thin h thng KSNB cho các Công ty BS ti Tp. HCM.
- Kin ngh mt s gii pháp đ thc hin KSNB mt cách có hiu qu.
i tng, phm vi nghiên cu ca đ tài
 tài ch tp trung nghiên cu xây dng h thng KSNB cho loi hình doanh
nghip thuc ngành BS trên đa bàn Tp. HCM.  ra mt s gii pháp ng dng
h thng KSNB vào trong các doanh nghip thuc ngành này.
 tài không tp trung h thng li lý thuyt v KSNB mà trình bày lý thuyt
KSNB theo hng vn dng vào vic hoàn thin h thng KSNB mt t chc c
th.
Phng pháp nghiên cu ca đ tài

Lun vn đc thc hin da trên c s lý thuyt v kim soát ni b, phng
pháp nghiên cu lun vn áp dng là phng pháp kho sát thng kê thc tin. Trên
c s đó đánh giá thc tin và hoàn thin h thng KSNB và gii pháp đ vn dng
h thng va đc hoàn thin vào thc tin các công ty BS trên đa bàn Tp. HCM.
Nhng đóng góp ca lun vn
- Trình bày v lý thuyt KSNB theo hng vn dng hoàn thin h thng KSNB
cho mt đn v, t chc.
- Kho sát và đánh giá vic thc hin KSNB trong các công ty ngành BS t
i Tp.
HCM. T đó đánh giá, nhn xét v thc trng ng dng KSNB vào công ty.
- Cng thông qua kho sát thc t và kinh nghim qua quá trình làm vic ti
3

Công ty BS tác gi đã khái quát mt cách có h thng quá trình hot đnng
ca công ty BS và đa ra đc mc tiêu, nhim v ca tng phòng ban.
- Thêm vào đó kho sát thc t cng đã giúp tác gi đa ra đc mt s ri ro (là
vn đ ct lõi ca KSNB) ca ngành BS làm nh hng đn quá trình thc
hin mc tiêu ca các phòng ban cng nh ca toàn công ty. T đó giúp nhà
qun tr có th nghiên cu và đa ra các th tc kim soát cn thit trong quá
trình hoàn thin h thng KSNB cho đn v.
-  xut mt s quy trình trong h thng KSNB cho các công ty ngành BS ti
Tp. HCM.
- a ra các gii pháp ng dng KSNB vào trong qun tr doanh nghip các công
ty BS.
Kt cu ca lun vn
Ngoài phn m đu, kt lun và ph lc, ni dung ca lu
n vn gm các phn chính
sau:
Chng 1: C s lý lun v kim soát ni b.
Chng 2: Công ty Bt đng sn ti Tp. HCM và thc trng kim soát ni b.

Chng 3: Xây dng h thng kim soát ni b cho các công ty Bt đng sn ti
Tp. HCM

4

CHNG 1
C S LÝ LUN V H THNG KIM SOÁT NI B
1.1 MT S VN  CHUNG V KIM SOÁT NI B
1.1.1 nh ngha kim soát ni b
Kim soát ni b (KSNB) là mt quá trình do ngi qun lý, hi đng qun tr
và các nhân viên ca đn v chi phi, nó đc thit lp đ cung cp mt s đm bo
hp lý nhm thc hin các mc tiêu: Báo cáo tài chính đáng tin cy; các lut l và
quy đnh đc tuân th; hot đng hu hiu và hiu qu.
(1)

- Kim soát ni b là mt quá trình: KSNB là mt chui hot đng kim
soát trong các phòng ban ca đn v. Quá trình kim soát là phng tin giúp các
doanh nghip đt đc mc tiêu ca mình.
- Kim soát ni b đc thit k và vn hành bi con ngi: tt c các hot
đng kim soát đu đc thc hin bi con ngi, mà c th là ban kim soát ca
các đn v. Chính con ngi đa ra các quy trình, h thng và thc hin các quy
trình đó.
- Kim soát ni b cung cp mt s đm bo hp lý: kim soát ni b không
đm bo mt cách tuyt đi các mc tiêu có th đt đc, kim soát ni b ch đm
bo  mc hp lý, hn ch các sai phm và gian ln có th xy ra mà thôi.
- Mc tiêu ca kim soát ni b:
o Báo cáo tài chính đáng tin cy: mt trong nhng mc tiêu quan trng ca
kim soát ni b là nhm đn vic đm bo cáo cáo tài chính ca đn v đc lp
theo đúng chun mc và quy đnh hin hành, đúng pháp lut, không sai sót trng
yu.

(1) Theo báo cáo COSO 1992. COSO (Committee of Sponsoring Organization) là mt y ban thuc Hi
đng quc gia Hoa K v vic chng gian ln báo cáo tài chính (National Commission on Financial
Reporting, hay còn đc gi là Treadway Commission). y ban này bao gm đi din ca Hip hi k
toán viên công chng Hoa K (AICPA), Hip hi Kim toán viên ni b (IIA), Hip hi Qun tr viên tài
chính (FEI), Hip hi K toán Hoa K (AAA), Hip hi K toán viên qun tr (IMA).

5

o Các lut l và quy đnh đc tuân th: Kim soát ni b cng s giúp cho
các thành viên trong t chc chp hành các quy đnh, ni quy ca đn v. Bên cnh
đó còn giúp các cá nhân thc hin các công vic theo đúng lut pháp, quy đnh hin
hành ca pháp lut.
o Hot đng hu hiu và hiu qu: Ngoài 2 mc tiêu trên thì kim soát ni
b còn giúp cho t chc hot đng mt cách hu hiu và hiu qu hn.
1.1.2 Các b phn cu thành h thng KSNB theo COSO 2004
Tùy vào loi hình hot đng, mc tiêu và quy mô ca t chc mà h thng
kim soát ni b đc s dng khác nhau, nhng đ hot đng hiu qu, h thng
kim soát ni b theo COSO 2004 gm có tám thành phn:
1.1.2.1 Môi trng kim soát:
Là nhng yu t ca t chc nh hng đn hot đng ca h thng kim soát
ni b bao gm nh: tính chính trc, giá tr đo đc ca b phn nhân s trong công
ty; nng lc làm vic ca mi cá nhân trong công ty; hi đng qun tr; trit lý và
phong cách điu hành ca lãnh đo; c cu t chc ca công ty; cách thc phân
đnh quyn hn và trách nhim ca các cá nhân trong công ty và cui cùng là chính
sách nhân s.
Ví d: nhn thc ca ban giám đc v tm quan trng ca s liêm chính và đo
đc ngh nghip, v vic cn t chc b máy hp lý, v vic phi phân công y
nhim, giao vic rõ ràng, ban hành bng vn bn các ni quy, quy ch quy trình
SXKD … Mt môi trng kim soát tt s là nn tng quan trng cho s hot đng

hiu qu ca h thng kim soát ni b.
1.1.2.2 Thit lp mc tiêu:
Báo cáo COSO 1992 không cho rng vic thit lp mc tiêu là nhim v ca
KSNB, tuy nhiên báo cáo COSO 2004 cho rng thit lp mc tiêu là mt b phn
ca đánh giá ri ro và vic thit lp các mc tiêu là điu kin đu tiên đ nhn dng,
đánh giá và phn ng vi ri ro.
Các mc tiêu đc thit lp đu tiên  cp đ mc tiêu chin lc, t đó đn v
xây dng các mc tiêu liên quan: hot đng, báo cáo và tuân th.
6

- Các mc tiêu chin lc: Là nhng mc tiêu cp cáo ca đn v, các mc tiêu
này phù hp và ng h cho s mng mà đn v đã đ ra. Nó th hin s la chn
ca nhà qun lý v cách thc đn v to lp giá tr cho ch s hu ca mình.
- Các mc tiêu liên quan: là nhng mc tiêu c th hn so vi mc tiêu chin
lc và phù hp vi mc tiêu chin lc đã đc lp. Mc dù các mc tiêu trong
đn v rt đa dng, nhng các mc tiêu liên quan đn các mc tiêu chin lc bao
gm các mc tiêu v hot đng, báo cáo và tuân th. Ni dung ca các mc tiêu này
tng t nh KSNB.
1.1.2.3 Nhn dng s tim tàng:
KSNB nhn dng s tim tàng là nhng s kin đe da đn vic thc hin mc
tiêu ca đn v. COSO 2004 xem s kin tim tàng là s kin có kh nng tác đng
đn vic thc hin mc tiêu, không phân bit là ri ro hay c hi. COSO 2004 xem
xét ht các tình hung t đó có th ti đa hóa vic to lp giá tr cho mi tình hung
tng lai.
S kin tim tàng: là bin c bt ngun t bên trong hoc bên ngoài đn v nh
hng đn vic thc hin mc tiêu ca đn v. Mt s kin có th nh hng tích
cc, tiêu cc hoc c hai.
Các yu t nh hng: Khi xem xét các s kin tim tàng cn xác đnh các yu
t nh hng đn vic thc hin mc tiêu ca đn v. Các yu t nh hng bao
gm các yu t bên ngoài: môi trng kinh t, môi trng t nhiên, các yu t

chính tr, xã hi… và các yu t bên trong nh: c s vt cht, nhân s, các quy
trình thc hin ca các phòng ban…
S tng tác ln nhau gia các s kin: Các s kin liên quan đn đn v
thng không xut hin đc lp mà có s tng tác ln nhau. Mt s kin xut hin
có th to ra, tác đng đn mt s kin khác và các s kin có th xut hin đng
thi.
Phân bit c hi và ri ro: S kin tim tàng nu xut hin s tác đng tiêu
cc hoc tích cc hoc c hai. Nu s kin tác đng tiêu cc, đe da nguy c đt
đc mc tiêu ca đn v, thì đòi hi đn v phi đáng giá ri ro và phn ng vi ri
7

ro. Nu s kin có tác đng tích cc đn đn v, to thêm điu kin thun li đ đn
v đt mc tiêu hoc to giá tr cho đn v thì phi đc xem xét tr li đi vi các
chin lc đã đc xây dng.
1.1.2.4 ánh giá ri ro:
Nhân t này không không l thuc vào quy mô, cu trúc loi hình t chc. Bt
k mt t chc nào khi hot đng cng xut hin và tn ti nhng ri ro do yu t
bên trong hoc bên ngoài tác đng.  kim soát, gii hn ri ro  mc thp nht có
nhng bin pháp thích hp đ phòng tránh hoc hn ch ri ro nhng ri ro.
ánh giá đc ri ro ca t chc, nhà qun tr cn phi xác đnh đc mc tiêu
ca t chc cng nh ca tng b phn. Vic đa ra đc các hoch đnh, chin
lc c th s giúp nhà qun tr nhn dng đc ri ro có th xut hin.
Sau khi nhn dng đc ri ro, nhà qun tr cn phân tích, đánh giá ri ro: xem xét
s nh hng ca ri ro trong trng hp nó xy ra s tác đng nh th nào đn t
chc, nh hng nh th nào đn vic hoàn thành mc tiêu mà t chc đ ra?  t
đó nhà qun tr thit lp các bin pháp kim soát hn ch ti đa kh nng xy ra ri
ro đã đánh giá.
1.1.2.5 Phn ng vi ri ro:
COSO 2004 cung cp các cách thc phn ng đa dng và đ xut chu trình đ
đn v phn ng vi ri ro. Sau khi đã đánh giá các ri ro liên quan, đn v xác đnh

các cách thc đ phn ng vi ri ro. Các cách thc đ phn ng vi ri ro bao
gm:
Né tránh ri ro: Không thc hin các hot đng mà có ri ro cao nh sn xut
mt mt hàng mi, gim doanh s  mt s khu vc ca th trng, chuyn giao
mt s ngành hàng hot đng…
Gim bt ri ro: Các hot đng nhm làm gim thiu kh nng xut hin hoc
mc đ tác đng ca ri ro hoc c hai. Các hot đng này liên quan đn vic điu
hành doanh nghip hàng ngày.
Chuyn giao ri ro: Làm gim thiu kh nng xut hin và mc đ tác đng
ca ri ro. Các k thut này bao gm: mua bo him cho tn tht, s dng các công
8

c v tài chính đ d phòng cho tn tht, các hot đng thuê ngoài…
Chp nhn ri ro: đn v không làm gì c đi vi ri ro.
Né tránh ri ro đc s dng khi các phn ng khác không th làm gim kh
nng xy ra ca s kin hoc tác đng ca s kin đó xung mc có th chp nhn.
Gim thiu ri ro và chuyn giao ri ro đc s dng đ làm gim ri ro kim soát
xung mc phù hp vi tng ri ro có th chp nhn. Chp nhn ri ro khi ri ro
tim tàng nm trong phm vi ri ro có th chp nhn.
Mt chu trình phn ng vi ri ro bao gm các bc sau:
Xác đnh các phn ng: Khi la chn mt phng án phn ng vi ri ro, cn
điu tra và phân tích các khía cnh sau:
- nh hng ca phn ng ca đn v đn kh nng và tác đng ca ri ro, và
phn ng nào nm trong phm vi ca ri ro b phn.
- Li ích và chi phí ca tng loi phn ng
- C hi có th có đi vi vic thc hin mc tiêu chung ca đn v khi phn
ng vi các ri ro c th.
La chn phn ng: sau khi đã đánh giá các phn ng khác nhau đi vi ri ro,
đn v quyt đnh phi qun lý ri ro nh th nào, la chn phn ng đ đi phó vi
ri ro trong phm vi ri ro b phn, lu ý rng phn ng đc la chn không phi

là phn ng có ri ro kim soát nh nht. Tuy nhiên, khi ri ro kim soát vt ra
khi gii hn ca ri ro b phn, đn v cn phi xem xét li phn ng đã chn,
hoc trong mt s trng hp thì đn v có th điu chnh li ri ro b phn đã đc
thit lp trc đây.
Khi la chn phn ng cn phi xem xét các ri ro tip theo phát sinh t vic
áp dng phn ng đó. iu này phát sinh mt chu trình k tip và đn v phi xem
xét tip ri ro trc khi đa ra quyt đnh cui cùng. Vic m rng xem xét ri ro
theo tng cp bc k tip giúp đn v nhìn nhn ht các ri ro t đó có th qun lý
tt hn và có nhng chin lc dài hn cho các tình hung.
1.1.2.6 Hot đng kim soát:
Là nhng bin pháp, chính sách, th tc và các quy trình đc nhà qun lý
9

thit lp nên nhm đm bo các ch th ca nhà qun lý s đc thc hin. Các hot
đng kim soát đ ra nhm gim thiu các ri ro đã đc nhn dng đánh giá trên.
To điu kin cho t chc đt đc mc tiêu đã đ ra. Trong đn v thng có các
hot đng kim soát ch yu sau:
- Phân chia trách nhim đy đ: Mt thành viên không đc phép gii quyt
mi mt ca mt nghip v t khi hình thành cho đn khi kt thúc. Hot đng này
nhm mc đích kim soát ln nhau, nu có sai sót s đc phát hin nhanh chóng.
- Kim soát quá trình x lý thông tin và các nghip v bao gm: kim soát
cht ch h thng chng t, s sách; phê chun các loi nghip v phi đúng đn.
- Kim soát vt cht: Thc hin cho mi loi tài sn trong t chc. So sánh
đi chiu gia s sách k toán và tài sn hin có trên thc t phi đc thc hin
đnh k. Nu phát hin có s chênh lch cn tìm hiu nguyên nhân đ phát hin ra
nhng yu kém trong công tác qun lý tài sn. T đó có nhng bin pháp ci thin
kp thi các yu kém.
- Kim tra đc lp vic thc hin: là vic kim tra đc thc hin bi mt
nhân viên  b phn khác nhm nâng cao tính hu hiu ca h thng kim soát ni
b ca t chc.

- Phân tích rà soát hay soát xét li vic thc hin: bng vic đi chiu li
gia thc t đt đc và k hoch đ ra, nhà qun tr s đánh giá đc t chc có
hot đng hu hiu và hiu qu không thông qua xem xét các mc tiêu đ ra có đt
đc hay không.
1.1.2.7 Thông tin và truyn thông:
Cn đc t chc đ bo đm chính xác, kp thi, đy đ và tin cy, d nm
bt và đúng ngi có thm quyn.
Thông tin ca t chc có th có đc t vic s dng máy tính hoc công tác
th công. Tuy nhiên dù theo cách nào cng cn đm bo đc yêu cu v cht
lng ca thông tin là thích hp, kp thi, cp nht, chính xác và truy cp thun
tin.
Truyn thông giúp cho nhân viên tng b phn hiu bit v vai tr và trách
10

nhim ca mi cá nhân liên quan đn vic lp báo cáo tài chính. Mi nhân viên s
nhn thc đc chính xác công vic, vai trò ca bn thân trong dây chuyn làm
vic.
1.1.2.8 Giám sát:
ây là quá trình theo dõi và đánh giá cht lng thc hin vic kim soát ni
b nhm đm bo nó đc trin khai, đc điu chnh khi môi trng thay đi,
đc ci thin khi có khim khuyt. Ví d nh thng xuyên rà soát, kim tra và
báo cáo v cht lng, hiu qu hot đng ca h thng kim soát ni b, đánh giá
và theo dõi vic ban lãnh đo cng nh tt c nhân viên có tuân th các chun mc
ng x ca t chc sau khi ký cam kt hay không.
Vic giám sát có th đc thc hin đnh k hoc thng xuyên. Thông qua
công tác này nhà qun lý có th đánh giá, điu chnh h thng kim soát ni b đã
đc thit k phù hp vi tng giai đon phát trin ca doanh nghip. S điu chnh
nhm mc đích nâng cao hiu ca hot đng kim soát.
1.1.3 Li ích và s cn thit ca h thng KSNB
Bt k mt doanh nghip nào trong quá trình hot đng cng tn ti nhng

xung đt quyn li gia ch doanh nghip và ngi lao đng. Chính vì điu này mà
nhiu lúc ngi lao đng s ch chú tâm vào quyn li riêng ca mình mà c tình vi
phm hoc có nhng hành vi gian ln làm nh hng đn quyn li ca doanh
nghip. Kim soát ni b s giúp nhà qun tr gim thiu đc nhng ri ro trên
thông qua vic phân quyn, y nhim cho cp di mt cách chính xác, khoa hc
ch không ch da trên s tin tng cm tính.
Mt h thng KSNB vng mnh và hu hiu s đem li cho mt doanh nghip
các li ích sau:
1.1.3.1 Xác đnh đc mc tiêu, chin lc hot đng ca mt doanh nghip
Nu trc đây KSNB gm các mc tiêu: Báo cáo tài chính đáng tin cây, các
lut l và quy đnh đc tuân th, hot đng hu hiu và hiu qu thì vi mt h
thng KSNB đy đ theo báo cáo COSO 2004 s có thêm mc tiêu giúp cho ch
doanh nghip xác đnh đc mc đích, mc tiêu ca doanh nghip mt cách rõ
11

ràng. T đó giúp nhà qun tr có th đ ra nhng chin lc, k hoch c th trong
tng giai đon nhm đt đc mc tiêu đã đ ra.
Vic xác đnh đc mc tiêu, chin lc c th đ đa ra các k hoch thc
hin mc tiêu ca doanh nghip là rt cn thit. Giúp cho nhà qun tr không lãng
phí thi gian và tin bc vào nhng vic không cn thit mà ch tp trung vào nhng
k hoch đã đc vch sn góp phn thc hin các công vic cn thit đ đt đc
mc tiêu nhanh nht trong khong thi gian ngn nht.
1.1.3.2 Gim thiu đc ri ro có th xy ra trong quá trình thc hin mc tiêu
chin lc
Nhng ri ro sai sót không c ý ca nhân viên trong quá trình thc hin công
vic s tn hi cho công ty.
Gim bt nhng ri ro gian ln hoc trm cp đi vi công ty do bên th 3
hoc nhân viên công ty gây nên.
Gim bt nhng ri ro không tuân th chính sách, pháp lut, quy trình kinh
doanh ca công ty: KSNB s đa ra nhng th tc, quy trình và t đó kim tra vic

thc hin các th tc, quy trình đó.
1.1.3.3 Xây dng đc các bin pháp nhm ngn nga ri ro
KSNB s đa ra nhng phng pháp, chính sách, th tc hu hiu đ ngn
chn các gian ln, gim thiu các sai sót, khuyn khích hiu qu hot đng.
Mt công ty ngày càng phát trin ln mnh thì song hành vi s phát trin đó
cng s xut hin nhiu ri ro đi kèm. Ch doanh nghip li càng gp nhiu khó
khn trong công tác giám sát và qun lý các ri ro này. Kim soát ni b lúc này li
càng tr nên hu ích và cn thit vi ch doanh nghip. c bit đi vi nhng
công ty có s tách bit ln gia ngi qun lý và c đông (các công ty đi chúng)
thì mt h thng KSNB vng mnh s to nên s tin tng cao ca c đông.
Mt doanh nghip thu hút đc s quan tâm ca nhà đu t không phi ch t
mt kt qu hot đng tt trong k hin ti mà còn chin lc kinh doanh ca doanh
nghip, t vic nhà đu t nhn thy công ty có ri ro thp. KSNB vng mnh là
mt nhân t ca mt h thng qun tr vng mnh.
12

1.1.3.4 Nâng cao hiu qu hot đng
Thông qua nhng chính sách, th tc và quy trình ca KSNB s giúp cho
doanh nghip hn ch ti đa nhng gian ln, ri ro t đó góp phn bo v tài sn ca
doanh nghip. Bên cnh đó vic xây dng mc tiêu, chin lc và nhng k hoch
c th s giúp nâng cao hiu qu hot đng ca doanh nghip.
- Gim bt nguy c ri ro tim n trong sn xut kinh doanh: sai sót vô tình
gây thit hi, các ri ro làm chm k hoch, tng chi phí, gim cht lng sn
phm…
- Bo v tài sn khi b h hng, mt mát bi hao ht, gian ln, la gt, trm cp.
- m bo tính chính xác và đúng theo quy đnh ca chun mc ca s liu
k toán và báo cáo tài chính.
- m bo mi thành viên tuân th ni quy, quy ch, quy trình hot đng ca
t chc cng nh các quy đnh ca pháp lut.
- m bo t chc hot đng hiu qu, s dng ti u các ngun lc và đt

đc mc tiêu đt ra.
- Bo v quyn li ca nhà đu t, c đông và gây dng lòng tin đi vi nhà
đu t (đc bit là đi vi nhng công ty đi chúng).
Kim soát ni b không phi ch là quá trình thit lp và sp xp các nhân viên
trong đn v t công vic này đn công vic khác. KSNB là c mt quá trình
trong đó bao gm nhng chính sách, quy trình, và nhng hot đng cn thit đ
đm bo hn ch ri ro trong quá trình hot đng ca doanh nghip.
1.1.4 Hn ch ca h thng KSNB
Mc dù hu ht các t chc khi thit k và vn hành h thng kim soát ni b
thng nghiên cu và đu t rt nhiu. Tuy nhiên, h thng kim soát ni b cng
không th hoàn toàn hu hiu. Bi vì, cho dù h thng có đc xây dng mt cách
hoàn ho thì hiu qu ca nó vn ph thuc rt ln vào môi trng kim soát. Mà
c th là con ngi, đo đc, trình đ, nhn thc, kh nng ca mi cá nhân trong t
chc. Xut phát t nhng lý do trên mà h thng ni b tn ti nhng hn ch:
- Gian ln ca ngi qun lý: Cho dù h thng kim soát ni b đc xây
13

dng mt cách hoàn ho thì hiu qu ca nó vn ph thuc vào nng lc làm vic
và tính đánh tin cy ca lc lng làm vic. Khi ngi qun lý mun gian ln h có
th dùng quyn lc uy hip các nhân viên cp di thc hin theo ý đ ca mình.
Hoc trc tip h b qua nhng th tc kim soát cn thit. Lúc này kim soát ni
b s không có tác dng.
- Chi phí xây dng h thng kim soát ni b: Khi thit lp h thng kim
soát ni b, nhà qun tr thng cân nhc gia chi phí thit lp và vn hành h
thng vi li ích mà nó mang li. Mt khi chi phí b ra quá cao so vi li ích nó
mang li thì nhà s không áp dng th tc kim soát đó.
- Nng lc ca mi cá nhân trong t chc: h thng kim soát ni b đc
xây dng nên tuy nhiên tính hu hiu ca nó ph thuc rt nhiu vào nng lc ca
nhân viên thc hin cng nh đo đc ca h. Nu mt nhân viên c tình gian ln,
h s tìm nhng khe h ca h thng đ thc hin nhng hành vi gian ln ca mình

mà h thng kim soát s không phát hin đc.
- Không ngn chn đc nhng sai sót không lng trc đc: Thông
thng các th tc kim soát đc thit lp là da trên vic đánh giá, đo lng
nhng sai sót, gian ln mà nhà qun lý lng trc đc. Chính vì th nu có nhng
sai sót mà nhà qun lý cha nhìn thy thì h thng kim soát ni b s tr nên
không còn hu hiu.
1.2 CÁC BC XÂY DNG VÀ VN HÀNH H THNG KSNB CHO
MT T CHC
1.2.1 Thit lp mc tiêu ca t chc, ca tng hot đng trong t chc
 có th thit lp đc mt h thng kim soát ni b cho bt k mt doanh
nghip nào cng cn phi thit lp đc mc tiêu ca doanh nghip. Các doanh
nghip trong quá trình hot đng thì mc tiêu ln nht đó là li nhun. Tuy nhiên
tùy thuc vào nhng đc trng riêng ca tng ngành mà cách thc hin mc tiêu
cng khác nhau.
Mc tiêu ca các doanh nghip: li nhun - là cái doanh nghip mong mun
đt đc.
14

 đt đc mc tiêu thì doanh nghip phi đt ra đc mc tiêu c th trong
tng giai đon (1 nm, 5 nm, 10 nm…) mc tiêu ca doanh nghip phi đc c
th hóa, lng hóa đ có th đo lng đc kt qu ca vic thc hin.
Mc tiêu ca doanh nghip bao gm: mc tiêu tài chính (li nhun, kh nng
thanh toán…) và mc tiêu phi tài chính (th phn, thng hiu, vn hóa doanh
nghip, nhân đo…)
Vic xây dng mc tiêu ca doanh nghip nên phi da vào ngun lc thc t
ca doanh nghip thì mc tiêu đó mi có tính kh thi. Các ngun lc ca doanh
nghip bao gm nh ngun nhân lc, tài chính, thi gian và các ngun lc khác ca
doanh nghip sn có.
1.2.2 ánh giá ri ro ca t chc, hot đng
Vi bt k loi hình doanh nghip nào thì ri ro luôn luôn tn ti song song

vi mi hot đng ca mt doanh nghip.  hoàn thin đc h thng KSNB hu
hiu thì bên cnh vic xác đnh đc mc tiêu ca doanh nghip thì cn phi nhn
dng đc nhng ri ro có th xy ra gây cn tr vic đt đc mc tiêu ca doanh
nghip. ây là mt bc rt quan trong trong quá trình xây dng h thng KSNB.
Vì chung li thì mc đích cui cùng ca h thng KSNB cng làm gim thiu ri ro
có th làm gim hiu qu hot đng ca doanh nghip.
Chính vì th trong quá trình hoàn thin h thng KSNB cho mt t chc cn
phi đánh giá đc ri ro ca doanh nghip đó da trên c s mc tiêu đã đc thit
lp cho toàn doanh nghip và cho tng b phn, tng chc nng, nghip v ca
doanh nghip. Ri ro trong kinh doanh, ri ro hot đng cng nh nhng ri ro có
th xut phát t vic không tuân th pháp lut.
Ri ro ca đn v có th là ri ro tim tàng hoc ri ro kim soát.
- Ri ro tim tàng: Là ri ro xy ra trong quá trình hot đng ca doanh
nghip.
- Ri ro kim soát: là nhng ri ro còn tn ti sau khi đã thc hin các hot
đng kim soát cn thit.
15

ánh giá các ri ro, c lng kh nng nh hng ca các ri ro và t đó đa
ra nhng th tc đ hn ch ti đa s tác đng ca các ri ro này đn quá trình thc
hin mc tiêu ca đn v.
1.2.3 Thit lp th tc, nguyên tc kim soát c th là xây dng quy trình
cho tng phòng ban, tng b phn trong doanh nghip
Tùy vào đc thù riêng ca tng ngành ngh khác nhau, ca tng doanh nghip
mà xây dng nhng nhng quy trình, th tc, nguyên tc kim soát phù hp vi
ngành, doanh nghip c th. Nhng quy trình, th tc, nguyên tc này đc xây
dng da trên c s nhm hn ch ti đa nhng ri ro đã đc nhn dng, đánh giá
làm nh hng đn vic thc hin mc tiêu ca doanh nghip.
i vi phòng k toán: Quy trình hot đng, nguyên tc th tc kim soát vô
cùng quan trng. Các quy trình nên đc thit lp cho tng phn hành k toán c

th nhm bo v tài sn ca đn v và tt c các nghip v phát sinh đc hch toán
mt cách kp thi, đy đ, chính xác đúng theo quy đnh ca pháp lut. Quan trng
hn là các th tc kim soát ca đn v phi đm bo tính chính xác ca các s liu
đc trình bày trên báo cáo tài chính mt cách trung thc, hp lý.
1.2.4 Thc hin các hot đng kim soát
Các chính sách và th tc  bc trên giúp nhà qun tr thc hin và có các
hành đng cn thit (hoc trc tip hoc lp ban kim soát) đi vi ri ro đã đc
nhn dng nhm đt đc mc tiêu ca đn v.
Các hot đng kim soát c th gm:
- Phân chia trách nhim đy đ, rõ ràng cho tng nhân viên trong mi b
phn: Mt cá nhân không đc nm tt c các chu trình ca mt nghip v: xét
duyt, thc hin, bo qun tài sn và k toán. Mt s chc nng sau không đc
kiêm nhim: (xem hình 1: Các cp chc nng bt kiêm nhim)
16

Hình 1: Các cp chc nng bt kiêm nhim










- Kim soát vt cht: Là doanh nghip s dng mt s thit b đ kim soát
vt cht nh: Máy tính tin, camera, POS…Công ty cng hn ch tip cn vi tài
sn nhm tránh khi dy lòng tham ca cá nhân. nh k phi kim kê tài sn đ
kp thi phát hin mt mát, h

 hng và x lý kp thi.
- Kim soát quá trình x lý thông tin: bao gm các hot đng kim soát toàn
b h thng (thông tin n đnh, kim soát truy cp, truyn ti, lu nht ký s dng
phn mm nu có đ khi cn thit có th quy trách nhim đúng ngi…) và kim
soát đi vi tng ng dng c th (y quyn và xét duyt, chng t s sách).
Ví d: y quyn bng chính sách, xét duyt chính sách c th nh chính sách
u đãi, chính sách bán chu, chính sách h tr khách hàng khi mua nhà…
- Kim soát chng t, s sách nh biu mu đy đ, d hiu; đánh s trc
và liên lc, giáp lai, đánh du, luân chuyn chng t…
- Kim tra đc lp vic thc hin nhm tng tính hu hiu ca h thng
KSNB. Công vic này có th đc thc hin bi chính Ban giám đc công ty hoc
ngi đc y quyn thc hin.
- Phân tích rà soát hay soát xét li vic thc hin: công tác này nhm phát
hin nhng bin đng bt thng, xác đnh nguyên nhân và x lý kp thi thông qua
Bo qun tài sn K toán
&
Phê chun nghip v Bo qun tài sn
&
Thc hin nghip v K toán
&
Vit chng trình
S dng chng trình
&
17

các bin pháp nh đi chiu đnh k, tng hp và chi tit, thc t và k hoch, k
này và k trc…
1.2.5 Thông tin và truyn thông
Thông tin và truyn thông đc thit lp đ mi thành viên trong công ty có
th nm bt và trao đi thông tin mt cách thun tin nht. c bit thông tin gia

cp lãnh đo ti ngi thc hin cng nh phn hi ca nhân viên lên cp trên.
Trong giai đon phát trin công ngh hin nay thì hot đng thông tin truyn thông
này đc h tr rt nhiu t máy tính và h thng mng.
Trên đây là các bc c bn đ xây dng và hoàn thin h thng KSNB cho
mt t chc. Tùy vào tng loi hình doanh nghip c th mà các bc s đc thc
hin c th phù hp vi loi hình doanh nghip đó. Khi h thng KSNB đc thit
lp cho tng doanh nghip c th thì càng nâng cao tính hu hiu ca nó và đng
thi gim thiu nhng hn ch ca h thng KSNB.
1.2.6 Giám sát:
ánh giá cht lng ca các hot đng kim soát đã thc hin và đa ra nhng
điu chnh kp thi và phù hp. Công tác giám sát có th thc hin thng xuyên
thông qua vic tip nhn thông tin góp ý, giám sát quá trình x lý nghip v hoc
xem xét các báo cáo. Ngoài giám sát thng xuyên doanh nghip cng có th thc
hin giám sát đnh k nh kim toán ni b hoc kim toán đc lp.
Mt h thng kim soát thông thng có nhng thành phn trên, tuy nhiên tùy
thuc vào nhng loi hình công ty c th, tng b phn c th mà vic xây dng h
thng KSNB, quy trình s linh hot sao cho phù hp vi thc t ca tng doanh
nghip cng nh đem li đc hiu qu cao nht cho công tác kim soát hot đng
toàn doanh nghip ca nhà qun tr. Thông qua vic nghiên cu các bc đ xây
dng h thng KSNB cho mt doanh nghip có th tóm tt li theo trình t sau (S
đ 1)