Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh ngoại hối tại sở giao dịch ngân hàng TMCP Nam Á

B GIÁO DC VÀ ÀO TO

TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH

***







 BO TOÀN


GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU
HOT NG KINH DOANH NGOI HÔ

I
TI S

GIAO DCH NGÂN HA

NG
TMCP NAM Á

Chuyên ngành: Ngân hàng
Mư s: 60.31.12


LUN VN THC S KINH T

Ngi hng dn khoa hc: PGS TS Trn Huy Hoàng






TP.H CHÍ MINH – NM 2011
i

LI CM N

Tôi xin gi li cm n chân thành đn thy Trn Huy Hoàng – Phó giáo s,
Tin s, Trng khoa Ngân Hàng trng i Hc Kinh T Tp.HCM – Ngi đã
trc tip hng dn và tn tình giúp đ tôi trong quá trình thc hin và hoàn thành
lun vn này.
Tôi cng mun bày t lòng bit n sâu sc ca mình ti quý thy cô, bn bè
và đng nghip đã truyn đt kin thc, đng viên, cung cp thông tin h tr tôi đ
hoàn thành tt nht lun vn này.
Lun vn vit v mt đ tài khá nóng trong giai đon hin nay. Tuy nhiên
không th tránh khi nhng thiu sót. Tôi rt mong nhn đc nhng ý kin đóng
góp quý báu ca các thy cô và các bn.

Tp.HCM, ngày 22 tháng 11 nm 2011
Ngi thc hin đ tài


 Bo Toàn

ii

MC LC
CHNG 1: C S LÝ LUN V TH TRNG NGOI HI 3

VÀ GIAO DCH NGOI HI 3
1.1. TNG QUAN V TH TRNG NGOI HI 3
1.1.1. Khái nim v th trng ngoi hi 3
1.1.2. i tng tham gia th trng ngoi hi 3
1.1.2.1 Chính ph 3
1.1.2.2 Các ngân hàng 3
1.1.2.3 Các nhà môi gii 4
1.1.2.4 Các đnh ch tài chính và các công ty 4
1.1.2.5 Khách hàng l 5
1.1.3. c đim ca th trng ngoi hi 5
1.1.3.1 Th trng ngoi hi là th trng toàn cu, hot đng không ngng,
các giao dch din ra 24/24 gi 5

1.1.3.2 Tính tp trung ca th trng ngoi hi 6
1.1.3.3 Là th trng nhy cm vi các s kin kinh t, chính tr 7
1.1.4. Các nghip v kinh doanh trên th trng ngoi hi 7
1.1.4.1 Nghip v giao ngay (Spot) 7
1.1.4.2 Nghip v hi đoái k hn (Forward) 8
1.1.4.3 Nghip v hi đoái hoán đi (Swap) 10

1.1.4.4 Nghip v hi đoái giao sau (Future) 12
1.1.4.5 Nghip v mua bán ngoi t quyn chn (Option) 13
1.1.4.6 Nghip v chênh lch t giá (Arbitrage) 16
1.1.5. Vai trò ca th trng ngoi hi 17
iii

1.1.5.1 Phc v thng mi quc t 17
1.1.5.2 Phc v luân chuyn vn quc t, to điu kin thun li đ các ngân
hàng kim soát ngun vn kh dng. 17

1.1.5.3 Cung cp công c phòng tránh ri ro t giá. 17
1.1.5.4 Xác đnh giá tr đi ngoi ca tin t mt cách khách quan 17
1.1.5.5 Ni Ngân hàng Nhà Nc can thip vào t giá 17
1.2 NHNG RI RO TRONG HOT NG KINH DOANH NGOI HI 18
1.2.1. Ri ro v t giá hi đoái 18
1.2.2. Ri ro thanh toán 19
1.2.3. Ri ro tín dng 19
1.3. CÁC CH TIÊU ÁNH GIÁ HIU QU HOT NG KINH DOANH
NGOI HI CA NGÂN HÀNG THNG MI 20

1.4. KINH NGHIM NÂNG CAO HIU QU HOT NG KINH DOANH
NGOI HI TI MT S NGÂN HÀNG THNG MI KHÁC VÀ BÀI
HC KINH NGHIM I VI NGÂN HÀNG NAM Á 22

1.4.1. Hin đi hóa h thng ngân hàng và h thng thanh toán 22
1.4.2. Xây dng uy tín, thng hiu trong lnh vc kinh doanh ngoi hi 23
1.4.3. ào to, nâng cao nghip v cho đi ng cán b, nhân viên 26
1.4.4. M rng mng li ngân hàng đi lý 26
1.4.5. M rng quan h hp tác, liên doanh, liên kt vi các ngân hàng nc
ngoài. 27


1.4.6. Phát trin marketing ngân hàng 28
KT LUN CHNG 1 29
CHNG 2: THC TRNG V HOT NG KINH DOANH NGOI HI
TI S GIAO DCH NGÂN HÀNG NAM Á 30

iv

2.1 TÌNH HÌNH HOT NG KINH DOANH NGOI HI TI S GIAO
DCH NGÂN HÀNG NAM Á 30

2.1.1. Gii thiu đôi nét v hot đng kinh doanh ca S giao dch ngân hàng
Nam Á 30

2.1.2. T chc phân công đi vi hot đng kinh doanh ngoi t 30
2.1.2.1 T điu hòa và kinh doanh vn 31
2.1.2.2. T kinh doanh ngoi hi 32
2.1.2.3 T qun lý tng hp 33
2.1.3 Phng pháp đánh giá kt qu kinh doanh ngoi t ca S giao dch
Ngân hàng Nam Á 34

2.1.3.1 Nguyên tc tính toán 34
2.1.3.2 Thc tin tính toán thu giá tr gia tng và lãi / l t hot đng kinh
doanh ngoi t 34

2.3.4.1 Tng DS mua - bán ngoi t giai đon 2008-2010 quy USD 36
2.1.4.2 Tng doanh s mua - bán ngoi t giai đon 2008-2011 quy VND . 39
2.1.4.3 Phân tích c cu doanh s mua – bán ngoi t nm 2011. 42
2.1.4.4 Phân tích doanh s mua - bán ngoi t theo tng loi ngoi t tiêu
biu quy VND giai đon 2008 – 2011 45


2.1.4.5 Phân tích vai trò kinh doanh ngoi t ca S giao dch Ngân hàng
Nam Á so vi các ngân hàng thng mi khác giai đon 2008-2011 47

2.1.4.6 Phân tích thc trng tình hình kinh doanh ngoi t ca S giao dch
Ngân hàng Nam Á theo tng nghip v giai đon 2008 – 2011 49

2.1.4.7 ánh giá hiu qu kinh doanh ngoi t ca S giao dch Ngân hàng
Nam Á giai đon 2008-2011 51

v

2.2 NHNG KT QU T C VÀ TN TI TRONG HOT NG
KINH DOANH NGOI HI THI GIAN VA QUA TI S GIAO DCH
NGÂN HÀNG NAM Á 55

2.2.1 Nhng kt qu đt đc trong kinh doanh ngoi hi ti S giao dch
Ngân hàng Nam Á giai đon 2008-2011 55

2.2.2 Nhng tn ti trong qun lý ngoi hi ti S giao dch Ngân hàng Nam Á
giai đon 2008-2011. 56

KT LUN CHNG 2 59
CHNG 3: CÁC GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG KINH
DOANH NGOI HI TI S GIAO DCH NGÂN HÀNG NAM Á 60

3.1. NH HNG, NHIM V HOT NG NM 2011 CA S GIAO
DCH NGÂN HÀNG NAM Á 60

3.1.1. V hot đng kinh doanh 60

3.1.2. Nâng cp c s h tng, hin đi hoá trang thit b 61
3.1.3. B trí sp xp, đào to cán b 61
3.1.4. Các ch tiêu nm 2011 62
3.2. GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG KINH DOANH
NGOI HI TI S GIAO DCH NGÂN HÀNG NAM Á 62

3.2.1. Nâng cao kh nng cnh tranh ca S giao dch Ngân hàng Nam Á trong
lnh vc kinh doanh ngoi hi 62

3.2.2. u t phát trin công ngh thông tin ngân hàng h tr phát trin nghip
v kinh doanh ngoi hi 64

3.2.3. Phát trin marketing ngân hàng, đy mnh công tác khách hàng 65
3.2.4. Hoàn thin và m rng các nghip v kinh doanh ngoi hi 68
3.2.5. Nâng cao trình đ cán b làm công tác kinh doanh ngoi hi. 68
vi

3.2.6. M rng mng li chi nhánh trong nc, mng li ngân hàng đi lý
trên th gii, tng cng hp tác quc t trong lnh vc kinh doanh ngoi hi.
69

3.2.7. Nâng cao uy tín, thng hiu Ngân hàng Nam Á trong lnh vc kinh
doanh ngoi hi. 69

3.2.8 Tìm kim đi tác, xây dng chin lc kinh doanh 70
3.2.9. Hoàn thin qun tr ri ro cho hot đng kinh doanh ngoi hi 70
3.2.9.1 i vi ri ro t giá: 70
3.2.9.2 Phân cp trách nhim hot đng kinh doanh ngoi hi 71
3.2.10 Nâng cao kh nng phân tích, d báo 72
KT LUN CHNG 3 74

KT LUN 75
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 76

vii

DANH MC VIT TT
Ngân hàng: NH
Ngân hàng TMCP Nam Á: NHNA
ô la M: USD
ng Vit Nam: VND
Kinh doanh: KD
Ngân hàng thng mi: NHTM
Ngân hàng nhà nc: NHNN
Ngân hàng trung ng: NHTW
Doanh s: DS
Khách hàng: KH
viii

DANH MC CÁC BNG BIU

Bng 1.1: Các danh hiu, gii thng quc t ca Sacombank
Bng 1.2: Các danh hiu, gii thng quc t ca Eximbank
Bng 1.3: S lng ngân hàng đi lý ca các NHTM
Bng 1.4: Danh sách c đông chin lc là các ngân hàng, t chc tài chính nc
ngoài ca ACB
Bng 1.5: Danh sách c đông chin lc là các ngân hàng, t chc tài chính nc
ngoài ca Sacombank
Bng 2.1: Doanh s mua bán ngoi t giai đon 2008-2011 quy USD
Bng 2.2: Doanh s kinh doanh ngoi t giai đon 2008-2011 quy VND
Bng 2.3: Doanh s mua - bán ca tng loi ngoi t giai đon 2008-2011

Bng 2.4: Doanh s kinh doanh ngoi t ca S giao dch ngân hàng TMCP Nam Á
và các ngân hàng khác giai đon 2008-2011
Bng 2.5: Doanh s mua bán ngoi t bng nghip v giao ngay giai đon 2008-
2011
Bng 2.6: Doanh s mua bán ngoi t bng nghip v k hn giai đon 2008-2011
Bng 2.7: Lãi thun t kinh doanh ngoi hi và vàng ca các ngân hàng thng mi
trong giai đon 2008-2011
Bng 2.8: Doanh s kinh doanh vàng ti S giao dch ngân hàng Nam Á giai đon
2008-2010
Bng 2.9: Doanh s kinh doanh vàng ti ngân hàng Eximbank giai đon 2008-2010



ix

DANH MC CÁC HÌNH V VÀ  TH

Biu đ 1.1: T trng các cp tin t trong giao dch ngoi hi
Biu đ 2.1: S đ t chc phòng kinh doanh tin t
Biu đ 2.2: Doanh s mua bán ngoi t giai đon 2008-2010 quy USD
Biu đ 2.3: Doanh s mua bán ngoi t giai đon 2008-2010 quy VND
Biu đ 2.4: Din bin t giá USD/VND tháng 11/2009 – 12/2010
Biu đ 2.5: C cu mua ngoi t giai đon 2008-2010 quy USD
Biu đ 2.6: C cu bán ngoi t giai đon 2008-2010 quy USD
Biu đ 2.7: Doanh s và c cu mua bán tng loi ngoi t giai đon 2008-2010
Biu đ 2.8: Doanh s kinh doanh ngoi t giai đon 2008-2010 ca các ngân hàng
thng mi


1

LI M U

Vic tr thành thành viên chính thc ca t chc thng mi th gii WTO
vào ngày 11 tháng 1 nm 2007 đã đánh du mt giai đon phát trin mi ca nn
kinh t Vit Nam. Gia nhp WTO chúng ta s có nhng c hi và thách thc đan
xen, dù là c hi hay thách thc thì vic chúng ta nhn thc rõ hai yu t này đ
nm bt thi c và vt qua thách thc s đa toàn b nn kinh t, các doanh
nghip tham gia hi nhp sâu và rng hn vào nn kinh t quc t, v th ca Vit
Nam trong nn kinh t quc t cng s đc khng đnh và nâng cao hn. Mt h
qu tt yu chính là kim ngch xut nhp khu, lng giao dch trong hot đng tài
chính, s luân chuyn các lun vn đu t gia Vit Nam và các nc khác s tng
mnh. Chính điu này là c s đng thi cng đt ra nhu cu đi vi s phát trin
ca th trng ngoi hi. S phát trin ca th trng này có th đc nhìn thy 
mt s khía cnh nh s ra đi ca các trung tâm giao dch ngoi hi ln, s phong
phú trong các loi tin t, nghip v trên th trng, khi lng giao dch, s lng
các đi tng tham gia th trng.
Trong bi cnh đó, vai trò ca các ngân hàng thng mi trên th ngoi hi
không ch dng li  ch là trung gian cung cp các dch v thanh toán, chuyn đi
gia các loi tin t hoc đ cân bng trng thái ngoi hi ca mình mà các ngân
hàng gi đây còn đóng vai trò là mt nhà kinh doanh ngoi hi trên th trng.
Không ch đn thun tìm kim li nhun t kinh doanh chênh lch t giá, vi s ra
đi ca các công c phái sinh nh hoán đi, tng lai, quyn chn, th trng ngoi
hi còn cung cp cho các nhà kinh doanh nhiu c hi đ tìm kim li nhun cng
nh phòng tránh các ri ro trên th trng, đc bit là ri ro v t giá. Hn na,
Ngân hàng Nhà Nc cng luôn có nhng chính sách phù hp đ điu tit, đnh
hng s phát trin ca th trng ngoi hi theo hng tích cc. Trong giai đon
2008-2011, bên cnh nhng ngân hàng có th mnh v kinh doanh ngoi hi nh
Ngân hàng ngoi thng Vit Nam, Ngân hàng Xut nhp khu Vit Nam, nhiu
ngân hàng thng mi khác đã thc hin tt hot đng kinh doanh ngoi hi và thu

li nhun cao nh Ngân hàng Sài Gòn Thng Tín, Ngân hàng Á Châu, v.v…
2

Ti S giao dch Ngân hàng TMCP Nam Á, trong giai đon 2008-2011, hot
đng kinh doanh ngoi hi cng có s phát trin rõ rt và thu đc nhng kt qu
kh quan. Tuy nhiên vn còn nhiu tn tài và hn ch cn khc phc. Ngân hàng
TMCP Nam Á cng cha có s chú trng và đu t đúng mc hot đng này. Chính
vì nhng lý do trên, tôi đã chn đ tài nghiên cu “GII PHÁP NÂNG CAO
HIU QU HOT NG KINH DOANH NGOI HI TI S GIAO DCH
NGÂN HÀNG TMCP NAM Á”. Qua đ tài nghiên cu này, tôi hy vng s đóng
góp mt phn nào đó trong vic hoàn thin và nâng cao hiu qu ca hot đng kinh
doanh ngoi hi ti S giao dch Ngân hàng TMCP Nam Á. Tôi cng mong rng
nhng vn đ và gii pháp đc đ cp đn trong nghiên cu là mt ngun tham
kho thit thc, hu ích trong vic qun lý th trng ngoi hi  Vit Nam, cng
nh hot đng kinh doanh  các ngân hàng thng mi khác.
 tài gm các phn c bn sau:
Chng 1: C s lý lun v th trng ngoi hi và giao dch ngoi hi
Chng 2: Thc trng v hot đng kinh doanh ngoi hi ti S giao dch
Ngân hàng TMCP Nam Á
Chng 3: Các gii pháp nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh ngoi hi
ti S giao dch Ngân hàng TMCP Nam Á
Do nhng hn ch v mt ch quan và thi gian nghiên cu, đ tài không
tránh khi nhng thiu sót, rt mong nhn đc s đóng góp ca quý thy cô và
nhng ai có quan tâm đn lnh vc kinh doanh ngoi hi đ tôi có th b sung, hoàn
thin hn trong công tác nghiên cu v sau.
Xin chân thành cám n Quý thy cô Phòng qun lý đào to sau đi hc,
Khoa Ngân hàng, đc bit là PGS.TS Trn Huy Hoàng, ngi đã dành nhiu thi
gian và công sc hng dn tôi trong sut quá trình nghiên cu đ hoàn thành lun
vn này.
Xin trân trng cm n

3

CHNG 1: C S LÝ LUN V TH TRNG NGOI HI
VÀ GIAO DCH NGOI HI
1.1. TNG QUAN V TH TRNG NGOI HI
1.1.1. Khái nim v th trng ngoi hi
Th trng ngoi hi hay th trng hi đoái ngoi t (ting Anh là Foreign
Exchange Market, vit tt là FX hay Forex) là ni din ra các hot đng trao đi
mua bán ngoi t và các phng tin thanh toán có giá nh ngoi t. Hay nói mt
cách ngn gn, th trng ngoi hi là mt mng li toàn cu ca nhng ngi
mua và ngi bán ngoi t. (A foreign Exchange Primer, Shani Shamah, Nhà xut
bn Wiley, 2003).
KD ngoi hi ca NHTM là hot đng mua bán các loi ngoi hi ca NHTM đm
bo tuân th các quy đnh ca pháp lut v qun lý ngoi hi ca NHNN và đm
bo hiu qu trong KD.
1.1.2. i tng tham gia th trng ngoi hi
1.1.2.1 Chính ph
Chính ph các nc nhiu khi cng phát sinh nhu cu v ngoi t, chng hn nh
dùng đ tr lng và chi phí cho các đi s  nc ngoài hoc dùng đ chi vin tr
phát trin công nghip, nông nghip cho các nc khác, v.v Thông thng chính
ph tip cn th trng ngoi hi thông qua ngân hàng trung ng hoc mt ngân
hàng thng mi.
Ngoài ra mt lý do na khin chính ph phi tham gia vào th trng ngoi hi là vì
t giá hi đoái là mt trong nhng mi quan tâm ln ca chính ph. Nhng thay đi
trong t giá hi đoái có tác đng đn giá tr ca hàng hóa và các công c tài chính.
1.1.2.2 Các ngân hàng
Ngân hàng Trung ng.
NHTW tham gia vào th trng ngoi hi vi vai trò truyn thng là ngi điu tit
mi khi th trng xy ra hin tng d tha, mt n đnh hoc có du hiu ca

nhng hin tng trên. NHTW thc hin vai trò ca mình bng vic tác đng trc
tip lên giá tr đng bn t, lng cung cu ngoi t thông qua các NHTM, nhà môi
gii, th trng giao dch tng lai hoc qua NHTW ca các nc khác.
4

Ngân hàng thng mi
Các ngân hàng khác không phi là NHTW (gi chung là NHTM) tham gia vào th
trng ngoi hi có th phân chia thành mt s hình thc c bn nh sau:
Ngân hàng thng mi (commercial bank)
Ngân hàng đa phng hay ngân hàng đi lý (regional or correspondent
bank)
Ngân hàng đu t và ngân hàng bán buôn (investment and merchant bank)
Tuy các hình thc NHTM này có các vai trò và cung cp nhiu dch v khác nhau
tuy nhiên, tu trung li vn nhm vào hai mc đích chính là KD ngoi hi và cung
cp các dch v liên quan đn ngoi hi, làm trung gian cho các KH.
1.1.2.3 Các nhà môi gii
Các nhà môi gii trên th trng hi đoái tn ti trc ht là đ mang ngi mua và
ngi bán li vi nhau ti mt mc giá đc c hai bên chp thun. Nhà môi gii
không đc phép gi mt v trí (bên mua, bên bán) nào trên th trng tin t và
phi hot đng nh mt nh mt ngi liên lc đn thun. Vi dch v môi gii, h
s nhn đc mt khon hoa hng t c hai bên khi giao dch đc thc hin, mc
hoa hng s tùy thuc vào khi lng giao dch và tùy thuc trung tâm giao dch.
Tuy nhiên, trong thi gian gn đây, vic s dng nhng nhà môi gii thc đang có
xu hng gim dn do s phát trin ca nhiu h thng môi gii đin t liên ngân hàng.
1.1.2.4 Các đnh ch tài chính và các công ty
Các đnh ch tài chính bao gm nhng t chc nh qu đu t, các công ty bo
him, các công ty cho thuê tài chính, qu KD tin t, v.v… Trong đó qu KD tin t
đc xem là mt ch th hot đng tích cc trên th trng ngoi hi, các qu này
hot đng trên danh ngha ca các khách hàng ca mình nhng li thc hin hot
đng KD ngoi hi bng chính tài khon ca qu. Các đnh ch tài chính khác

thng không trc tip tham gia KD ngoi t nhng vi mc đ quc t hóa ngày
càng cao trong hot đng kinh t, các t chc này đng nhiên tr thành mt ch
th ca th trng ngoi hi.
5

Các công ty, có th đc xem là nhng ngi s dng cui cùng ca th trng
ngoi hi. Ch ngoi tr trng hp có s tham gia ca NHTW vào th trng đ
trc tip điu chnh tính thanh khon ca th trng, các công ty chính là ch th có
tác đng ln đn cung và cu th trng. Nhng ch th khác tham gia vào th
trng đ mua và bán ngoi t không phi vì nhu cu mà vì mc đích li nhun,
trong khi đó, các công ty tham gia vào th trng ch yu xut phát t nhu cu bù
tr nhng thit hi v tin t, thay đi tính thanh khon ca nhng đng tin đang
đc s dng trong giao dch buôn bán.
1.1.2.5 Khách hàng l
Cùng vi các đnh ch và các công ty nh va xét  trên, tham gia vào th trng
ngoi hi còn có nhng KH l vi khi lng giao dch không quá ln. Danh mc
nhng KH l này bao gm nhng công ty nh, nhng qu bo h giá, nhà đu c,
nhà KD chênh lch t giá, nhng công ty chuyên môn hóa v nhng dch v đu t
đc liên kt vi nhng qu ngoi t, s cung cp tài chính ca nhng chng trình
vin tr đc thc hin bi nhng t chc t thin có đng ký trên toàn th gii và
nhng cá nhân, h gia đình riêng l.
1.1.3. c đim ca th trng ngoi hi
1.1.3.1 Th trng ngoi hi là th trng toàn cu, hot đng không ngng,
các giao dch din ra 24/24 gi
Trái ngc hoàn toàn vi th trng chng khoán cn phi có mt đa đim đa lý
c th, th trng ngoi hi không có biên gii, đc đim này có th đc hiu nh
vic ch có mt th trng ngoi hi trên toàn th gii. Các giao dch tin t din ra
hoàn toàn ging nhau và đng thi  Paris, Tokyo, London hay New York. Cng
bi bn cht toàn cu đó, th trng ngoi hi là mt t chc kinh t không có quy
đnh riêng, nó đc t t chc bi nhng t chc và cá nhân tham gia th trng.

Th trng ngoi hi đc giao dch 24h mt ngày và không b gii hn bi thi
gian giao dch c đnh. Th trng ngoi hi cng có chi phí gia nhp th trng
thp, mt nhà đu t có th m mt tài khon và tham gia giao dch vi ch 250 đô
la. (Mastering the Currency Market, Jay Norris, Al Gaskill, Teresa Bell, Mc Graw
Hill, 2010, trang 5).
6

1.1.3.2 Tính tp trung ca th trng ngoi hi
Tính tp trung ca th trng ngoi hi th hin  ch th trng này b chi phi bi
mt vài mng li tài chính. Nm 1998, 32% giao dch đc thc hin ti nc
Anh, M chim 18%, xp th ba là Nht Bn vi 8%. Theo c tính ca Shani
Shamah, nm 2003, có đn 84% giao dch ngoi hi đc thc hin ti các trung
tâm giao dch  Anh, M và Nht Bn. Ngoài ra, còn có mt s trung tâm giao dch
nh hn phân b  các phn khác ca th gii nh  Zurich, Franfurt và Singapore.
(A Foreign Exchange Primer, Shani Shamah, nhà xut bn John Wiley & Son, nm
2003).
Tính tp trung ca th trng ngoi hi còn th hin  vic hu ht các giao dch
ngoi hi tp trung  mt s rt ít đng tin mnh nh USD, EUR, JPY, GBP, ,
trong đó đng USD chim v trí áp đo đc xem là đng phng tin. Có sáu loi
tin t chính đc giao dch trên th trng ngoi hi hin nay (cùng vi đng
phng tin là USD), đng bng Anh (GBP), đô la Canada (CAD), đô la Úc
(AUD), yên Nht (JPY), đng tin chung châu Âu (EUR) – Euro, đng France Thy
S (CHF).
Biu đ 1.1: T trng các cp tin t trong giao dch ngoi hi
27%
19%
15%
4%
5%
4%

26%
EUR/USD USD/JPY GBP/USD USD/CHF USD/CAD
AUD/USD All others

Ngun: A forex primer, page 36, 37 />news/foreign-exchange-market-definitions-and-characteristics/)
7

1.1.3.3 Là th trng nhy cm vi các s kin kinh t, chính tr
Xut phát t tính toàn cu, tính phi tp trung ca mình mà th trng ngoi hi, c
th hn là t giá giao dch gia các loi tin t trên th trng rt nhy cm vi
nhng yu t v kinh t, chính tr, xã hi, chin tranh, thiên tai… và c yu t tâm lý.
1.1.4. Các nghip v kinh doanh trên th trng ngoi hi
1.1.4.1 Nghip v giao ngay (Spot)
Giao dch hi đoái giao ngay là giao dch mua, bán mt lng ngoi t gia
hai bên theo t giá giao ngay ti thi đim giao dch và kt thúc thanh toán trong
vòng hai ngày làm vic tip theo k t ngày cam kt mua bán.
Tùy theo tp quán KD và điu kin th trng tng nc, có th niêm yt t
giá theo nhiu cách khác nhau. Nhng nhìn chung có hai cách niêm yt giá trên th
trng giao ngay dành cho hai đi tng KH khác nhau. Cách yt giá theo kiu M
và kiu Âu dành cho KH là NH khác trên th trng liên NH. Cách yt giá trc tip
và gián tip dành cho KH thông thng, tc KH không phi là NH.
Trên th trng hi đoái giao ngay thng din ra quan h mua bán ngoi t
gia NH và KH. Các NH thng không thu phí giao dch mà s dng chênh lch
gia t giá bán và t giá mua đ trang tri chi phí giao dch và thu li nhun tha
đáng. Chênh lch giá mua và giá bán ca mt ngoi t cao hay thp tùy thuc vào
phm vi giao dch hp hay rng và mc đ bin đng giá tr ca ngoi t đó trên th
trng.  có th so sánh vi các loi chi phí giao dch khác, chênh lch t giá bán
và t giá mua thng đc xác đnh theo t l phn trm qua công thc sau:
T giá bán - T giá mua
Chênh lch (%) =

__________________________________
x 100
T giá bán
Ví d chúng ta có t giá GBP/USD = 1,4229 – 1,4246. Chênh lch gia t
giá mua và t giá bán mà KH phi chu khi mua bán ngoi t vi NH:
1,4246 - 1,4229
Chênh lch (%) =
______________________
x 100 = 0,12%

1,4246
8

Các ngoi t có th trng giao dch tng đi rng nh USD, GBP, EUR,
JPY thng có chênh lch giá mua bán  mc 0,1% đn 0,5% trong khi các ngoi t
mà th trng giao dch hp hn có mc chênh lch giá cao hn nhiu. Lý do là NH
s dng chênh lch gia t giá bán và t giá mua vào các mc đích nh phòng nga
ri ro bin đng t giá ngoi t mua vào hoc bán ra, bù đp chi phí giao dch và
cui cùng là kim li nhun tha đáng. Do vy vi các ngoi t có phm vi giao
dch hp, hoc vào nhng thi k t giá ca ngoi t nào đó bin đng mnh thì NH
duy trì chênh lch gia giá bán và giá mua ln hn so vi các ngoi t khác hoc so
vi thi k t giá n đnh.
Giao dch hi đoái giao ngay đc NH s dng nhm đáp ng nhu cu mua
hoc bán ngoi t giao ngay cho KH. Tuy nhiên, nhc đim ca giao dch hi đoái
giao ngay là không đáp ng đc nhu cu mua hoc bán ngoi t ca nhng KH
nào cn mua hoc cn bán ngoi t nhng vic chuyn giao ngoi t cha thc hin
ngay  hin ti mà s đc thc hin trong tng lai.  đáp ng nhu cu này ca
KH, NH phi phát trin thêm mt loi giao dch khác, đó là giao dch hi đoái có k hn.
1.1.4.2 Nghip v hi đoái k hn (Forward)
Giao dch hi đoái có k hn là giao dch trong đó hai bên cam kt s mua, bán vi

nhau mt s lng ngoi t theo mt mc giá xác đnh và vic thanh toán s đc
thc hin trong tng lai.
T giá có k hn thng đc yt giá theo hai cách: yt giá theo kiu
outright và yt giá theo kiu swap. T giá có k hn theo kiu outright đn gin là
giá c ca mt đng tin này tính bng mt s đn v đng tin kia. T giá theo kiu
swap ch yt phn chênh lch theo s đim cn bn (basic points) gia t giá có k
hn và t giá giao ngay tng ng. Yt giá theo kiu swap thng đc s dng
trên th trng liên NH, tc là trong giao dch gia mt NH này vi mt NH khác.
T giá có k hn (forward rate) là t giá áp dng trong tng lai nhng đc
xác đnh  hin ti. T giá này áp dng cho các giao dch mua bán ngoi t có k
hn và đc xác đnh da trên c s t giá giao ngay và lãi sut trên th trng tin t.

9

Gi: - F là t giá có k hn.
- S là t giá giao ngay.
- r
d
là lãi sut ca đng tin đnh giá.
- r
y
là lãi sut ca đng tin yt giá.
Ta có t giá có k hn đc xác đnh bi công thc sau:
1 + r
d
F = S
___________
(1)

1 + r

y
Công thc (1) trên đây da trên c s lý thuyt cân bng lãi sut (interest rate
parity) – IRP. Lý thuyt này nói rng chênh lch lãi gia hai quc gia phi đc bù
đp bi chênh lch t giá gia hai đng tin đ nhng ngi KD chênh lch giá
không th s dng hp đng có k hn kim li nhun trên c s chênh lch lãi sut.
 Vit Nam các NHTM thng áp dng ph bin công thc gn đúng ca
công thc (1) hn. Ta có th vit li công thc (1) nh sau:
1 + r
d
1 + r
d
+ r
y
- r
y
r
d
- r
y
F = S
__________
= S
______________________
= S + S
___________


1 + r
y
1 + r

y
1 + r
y
Vì lãi sut r
y
thng nh nên ta có th xp x 1 + r
y
ả 1. Khi y, công thc
này có th vit li thành F = S + S(r
d
- r
y
).  đây lãi sut tính theo đn v phn trm
mt nm. Nu chuyn đi lãi sut thành đn v phn trm cho k hn n ngày và nm
có 360 ngày thì ta s có công thc:

S(r
d
- r
y
)n
F = S +
_____________


100 x 360
Giao dch ngoi t có k hn tha mãn đc nhu cu mua bán ngoi t ca
KH mà vic chuyn giao đc thc hin trong tng lai. Tuy nhiên, do giao dch k
hn là giao dch bt buc nên khi đn ngày đáo hn dù bt li hai bên vn phi thc
hin hp đng.

10

Mt đim hn ch na là hp đng k hn ch đáp ng đc nhu cu khi nào
KH ch cn mua hoc bán ngoi t trong tng lai còn hin ti không có nhu cu
mua hoc bán ngoi t. ôi khi trên thc t KH va có nhu cu mua bán ngoi t 
hin ti đng thi va có nhu cu mua bán ngoi t  trong tng lai. Rõ ràng trong
tình hung này ch vi giao dch hi đoái giao ngay hay ch vi giao dch hi đoái
k hn cha th đáp ng đc nhu cu giao dch ca KH, mà phi kt hp c hai
loi giao dch này li vi nhau mi đáp ng đc nhu cu ca KH. S kt hp này
hình thành nên mt loi giao dch mi đó là giao dch hoán đi.
1.1.4.3 Nghip v hi đoái hoán đi (Swap)
Giao dch hoán đi là giao dch hi đoái bao gm đng thi c hai giao dch:
giao dch mua và giao dch bán cùng mt s lng đng tin này vi đng tin
khác, trong đó k hn thanh toán ca hai giao dch khác nhau và t giá ca hai giao
dch đc xác đnh ti thi đim ký hp đng. V c bn giao dch swap gm: 1
giao dch spot và 1 giao dch forward trái chiu vi giao dch spot.
Thi hn giao dch hoán đi có th t 3 ngày đn 6 tháng. Nu ngày đáo hn
ri vào ngày Ch nht hoc ngày l thì hai bên s tha thun chn mt ngày đáo hn
thích hp và thi hn hp đng s tính trên s ngày thc t.
Trong giao dch hoán đi, ngày thanh toán bao gm hai loi ngày khác nhau:
ngày hiu lc và ngày đáo hn. Ngày hiu lc là ngày thc hin thanh toán giao
dch giao ngay trong khi ngày đáo hn là ngày thc hin thanh toán giao dch có k
hn.
Mt hp đng hoán đi liên quan đn hai loi t giá: t giá giao ngay và t
giá có k hn. T giá giao ngay là t giá do NH niêm yt ti thi đim giao dch do
hai bên tha thun. T giá có k hn đc tính trên c s t giá giao ngay, chênh
lch lãi sut gia VND và ngoi t, và s ngày thc t ca hp đng.
Trong giao dch hi đoái hoán đi, lng tin mua và bán luôn bng nhau. Vì vy
giao dch hoán đi không bao gi làm thay đi trng thái hi đoái. Nu có thay đi
trong t giá giao ngay ca các đng tin, cng không làm phát sinh khon l hay lãi

hi đoái nào đó do có giao dch hoán đi. Nu nh đng ngoi t lên giá, s bn t
b mt  đu bán ca giao dch s bù  đu mua ca giao dch tip theo.
11

Công thc tính đim hoán đi (swap points)


S x RD x
t
Swap points =
1 + (R
y
x t)


Trong đó:
S: T giá giao ngay
RD: Chênh lch lãi sut
t: K hn
R
y
: Lãi sut đng tin yt giá

Giao dch hoán đi ch gii quyt đc nhc đim ca hp đng giao ngay
là có th tha mãn nhu cu ngoi t ca KH  thi đim tng lai, đng thi khc
phc đc nhc đim ca hp đng k hn  ch có th tha mãn nhu cu ngoi t
ca KH  thi đim hin ti. Tuy nhiên, cng nh giao dch k hn, giao dch hoán
đi vn còn hn ch  hai đim:
Nó là hp đng bt buc yêu cu các bên phi thc hin khi đáo hn bt chp
t giá trên th trng giao ngay lúc đó nh th nào. iu này có li là tránh đc ri

ro t giá cho KH, nhng đng thi đánh mt đi c hi KD nu nh t giá bin đng
trái vi d đoán ca KH.
Nó ch quan tâm đn t giá  hai thi đim: thi đim hiu lc và thi đim
đáo hn, mà không quan tâm đn s bin đng t giá trong sut quãng thi gian
gia hai thi đim đó.
Chính nhng hn ch này khin cho hp đng k hn và hp đng hoán đi
ch có th là công c phòng nga ri ro t giá và thích hp vi nhu cu phòng nga
ri ro t giá ca KH hn là nhu cu KD hay đu c kim li t s bin đng t giá.
 b sung cho hn ch này ca giao dch k hn và giao dch hoán đi, NH phát
trin thêm mt loi công c khác, đó là hp đng giao sau.
12

1.1.4.4 Nghip v hi đoái giao sau (Future)
Hp đng giao sau là mt tha thun mua bán mt s lng ngoi t đã bit
theo t giá c đnh ti thi đim hp đng có hiu lc và vic chuyn giao ngoi t
đc thc hin vào mt ngày trong tng lai đc xác đnh bi S giao dch. Tuy
nhiên, khác vi hp đng có k hn, hp đng giao sau ch sn sàng cung cp đi
vi mt vài loi ngoi t mà thôi. Th trng giao sau thc cht chính là th trng
có k hn đc tiêu chun hóa v loi ngoi t giao dch, s lng ngoi t giao
dch và ngày chuyn giao ngoi t, ngha là đu đc thc hin  mt S giao dch
có t chc, quy ch và kim soát.
Xem xét ví d: Nhà đu c th trng giao sau d báo vài ngày ti CHF s
lên giá so vi USD. Nhm kim tin t c hi này, mt nhà đu t trên th trng
giao sau Chicago mua mt hp đng giao sau tr giá 125.000 CHF vi t giá 0,75
USD cho 1 CHF. Hp đng này s đn hn vào 3 ngày sau.  bt đu, trc tiên
nhà đu t phi b 2.565$ vào tài khon k qu ban đu. Bit rng mc ký qu ti
thiu nhà đu c phi duy trì đi vi hp đng giao sau CHF là 1.900 USD, nhà đu
c phi sn sàng thêm tin vào nu mc ký qu ca mình xung đn di mc
1.900 USD. Sau khi mua hp đng giao sau, nhà đu c st rut theo dõi din bin
tình hình th trng. Bi vì vic thanh toán din ra hng ngày, có ba điu s xy ra:

Th nht: hàng ngày nhà đu c s nhn đc tin hoc s chi tin ra tùy
theo hp đng li hay l.
Th hai: hp đng giao sau vi giá 0,75 USD/CHF s b hy b vào cui
ngày giao dch.
Th ba: nhà đu c s nhn đc hp đng giao sau theo giá mi đc thit
lp vào cui ngày giao dch.
u đim ca hp đng giao sau là nó sn sàng cung cp nhng hp đng có
giá tr nh. K đn nó cho phép các bên tham gia có th sang nhng li hp đng 
bt k thi đim nào trc khi hp đng ht hn. Vi hai u đim này hp đng
giao sau d dàng thu hút nhiu ngi tham gia.
13

Ngc li, hp đng giao sau có nhc đim là ch cung cp gii hn cho
mt vài ngoi t mnh và mt vài ngày chuyn giao ngoi t trong nm mà thôi. K
đn, hp đng giao sau là hp đng bt buc phi thc hin khi đn hn ch không
cho ngi ta quyn đc chn nh trong hp đng quyn chn. Nói chung giao
dch giao sau có th b sung cho giao dch k hn và hoán đi  tính cht thc hin
thanh toán hng ngày nhm bo đm cho nhà đu c có th tn dng c hi nu th
trng bin đng có li cho h. Tuy nhiên, nu th trng bin đng bt li nhà đu
c không có quyn t ý rút khi th trng. Tính cht “có quyn” này ch có th có
đc trong giao dch quyn chn.
1.1.4.5 Nghip v mua bán ngoi t quyn chn (Option)
Quyn chn là mt hp đng gia hai bên, theo đó ngi mua option có
quyn, ch không phi ngha v, mua hoc bán mt s lng ngoi t c th vi
mt mc giá thc hin đã đc n đnh trc cho mt thi hn c th trong tng
lai, sau khi đã tr phí (premium) cho ngi bán option ngay t lúc ký hp đng.
Trong khi đó, ngi bán option có ngha v phi thc hin hp đng theo các điu
khon đã tha thun trc đó bt lun giá c th trng bin bin nh th nào, nu
nh ngi mua option mun thc hin quyn ca mình.
Quyn chn mua (call): là quyn cho phép ngi mua option t quyt đnh

thc hin mua ngoi t hay không mua ngoi t.
Quyn chn bán (put): là quyn cho phép ngi mua option t quyt đnh
thc hin bán ngoi t hay không bán ngoi t.
Giá giao ngay (spot): giá mua bán ngoi t giao ngay hin hành ti thi đim.
Giá thc hin (strike): mc giá mà ngi mua option đc quyn n đnh
trc vi ngi bán option và đc cht (fixed) trong sut thi hn hiu lc ca hp đng.
Premium: là khon phí mà ngi mua option phi tr cho ngi bán option
ngay t lúc ký hp đng.
Option kiu Âu (European style): option ch đc thc hin vào ngày đáo
hn hp đng.
14

Option kiu M (American style): option có th đc thc hin vào bt c
lúc nào trong sut thi hiu hp đng.
Option buyer, option holder: ngi mua option.
Option seller, option writer: ngi bán option.
 bin đng (volatility): là mc đ mà theo đó giá ngoi t có th có
khuynh hng dao đng lên xung trong mt khong thi gian.  bin đng đc
din t bng t l phn trm (%).
Ngày ký kt hp đng (contract date): là ngày NH ký kt hp đng option
vi KH hoc đi tác.
Ngày đáo hn (expiry date): ngày hiu lc cui cùng ca hp đng option.
Gi hn chót (cut – off time): gi hiu lc cui cùng ca ngày đáo hn hp
đng option kiu Âu hoc kiu M.
Thi hiu hp đng (tenor): khong thi gian có hiu lc ca hp đng tính
t ngày ký kt hp đng cho đn gi hn chót ca ngày đáo hn hp đng.
Vic đnh giá option (tính phí premium) ph thuc vào 6 bin s sau:
Giá giao ngay hin hành (spot).
Giá thc hin option (strike).
Thi hn (tenor).

Chênh lch lãi sut (interest rate).
Kiu Âu hay kiu M (style).
 bin đng (volatility).
Trong 6 bin s nói trên, đ bin đng là quan trng và phc tp nht, vì đó
là bin s đnh giá duy nht không bit trc mt cách chc chn.
Premium ca option kiu M đt hn option kiu Âu, vì kiu M có th thc
hin vào bt c lúc nào trong sut thi hiu hp đng còn kiu Âu ch đc thc
hin vào ngày đáo hn hp đng.
Cách xác đnh giá quyn chn ph bin và đn gin nht là bng mô hình
Black-Scholes: đi vi quyn chn mua theo kiu châu Âu, mô hình Black-Scholes
có th din t bi công thc sau:
15

C
e
= Se
-bT
N(d
1
) – Ee
-aT
N(d
2
)
Trong đó:
C
e
là giá c ca quyn chn mua theo giá châu Âu.
S là t giá giao ngay gia đng tin A và đng tin B.
E là t giá thc hin.

T là thi hn hp đng, tính bng nm.
a là lãi kép liên tc không có ri ro ca đng tin A.
b là lãi kép liên tc không có ri ro ca đng tin B.
e = 2,71828 là hng s Nê-pe.
 là đ lch chun hàng nm ca phn trm thay đi t giá giao ngay.
N(d
1
) và N(d
2
) là giá tr ca hàm phân phi xác sut chun và d
1
, d
2

đc xác đnh nh sau:
ln(S/E) + [a – b + (
2
/2)]
d
1
=
____________________________________

T

d
2
= d
1
– 

T
Mô hình Black-Scholes cho thy giá c ca quyn chn mua theo kiu châu
Âu ph thuc vào t giá thc hin so vi t giá giao ngay, lãi sut phi ri ro gia
hai quc gia, thi hn ca hp đng và đ lch chun ca s thay đi t giá hai
đng tin. Mô hình này đc thc hin da trên mt s gi đnh nh sau:
Lãi sut vn không thay đi, lãi sut cho vay và đi vay nh nhau.
Không có thu hay chi phí giao dch.
S sai bit t giá tuân theo quy lut phân phi chun.
 lch chun vn không đi trong sut thi hn hp đng.
Bi vì nhng gi đnh này không đúng trên thc t, lãi sut và t giá luôn
thay đi bt ng, lãi sut cho vay và lãi sut đi vay không ging nhau, có chi phí
giao dch và thu, đ lch t giá cha chc có phân phi chun, nên mô hình Black-
Scholes cha hn chính xác và nó cn phi đc hoàn thin thêm.