B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM
TRN VN THANH
NG DNG HIP C AN TOÀN VN BASEL
TRONG QUN TR RI RO CA CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI VIT NAM
Chuyên ngành: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
Mã s : 60.31.12
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS. TS. TRN HUY HOÀNG
TP. H Chí Minh - Nm 2011
- ii -
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Nhng thông tin và ni
dung nêu trong nêu trong đ tài đu da trên nghiên cu thc t và hoàn toàn đúng
vi ngun trích dn.
Tác gi đ tài: Trn Vn Thanh
- iii -
MC LC
Trang
DANH MC CÁC CH VIT TT vii
DANH MC CÁC BNG BIU viii
DANH MC CÁC HÌNH V, TH viii
PHN M U ix
CHNG I: TNG QUAN V HIP C BASEL VÀ QUN TR
RI RO NGÂN HÀNG 1
1.1. Tng quan v Hip c Basel 1
1.1.1. S hình thành và hot đng ca y ban Basel 1
1.1.2. Nhng đim c bn ca Hip c Basel I 3
1.1.2.1. Tiêu chun 1 3
1.1.2.2. Tiêu chun 2 3
1.1.2.3. Tiêu chun 3 4
1.1.2.4. Nhng thiu sót ca Basel I 4
1.1.3. B 25 nguyên tc c bn v giám sát ngân hàng 5
1.1.4. Nhng đim c bn ca Hip c Basel II 5
1.1.4.1. Tr ct 1: Yêu cu vn ti thiu 7
1.1.4.1.1 Phng pháp đo lng ri ro tín dng
8
Phng pháp chun đánh giá ri ro tín dng 8
Phng pháp da trên xp hng ni b đánh giá ri ro tín dng 9
1.1.4.1.2 Phng pháp đo lng ri ro hot đng
11
Phng pháp ch s c bn (BIA) 11
Phng pháp chun (TSA) 12
Phng pháp đo lng nâng cao (AMA) 13
1.1.4.1.3 Phng pháp đo lng ri ro th trng
13
Phng pháp chun 14
Phng pháp mô hình ni b 15
1.1.4.2. Tr ct 2: Quá trình thanh tra giám sát 16
- iv -
1.1.4.3. Tr ct 3: Tính k lut ca th trng 17
1.1.5. Hip c Basel III 18
1.2. Tng quan v ri ro và qun tr ri ro trong hot đng ngân hàng 20
1.2.1. Khái nim ri ro trong hot đng ngân hàng 20
1.2.2. Qun tr ri ro trong hot đng ngân hàng 21
1.3. Vic ng dng Basel II ti các quc gia trên th gii 22
1.3.1. Kho sát vic ng dng Basel II ti các quc gia trên th gii 22
1.3.2. Vic ng dng Basel ti M 24
1.3.3. Vic ng dng Basel II ti mt s nc thuc khu vc Châu Á 25
1.3.4. Bài hc kinh nghim đi vi Vit Nam 25
1.4. S cn thit ng dng hip c Basel trong qun tr ri ro
đi vi NHTMVN 26
KT LUN CHNG I 29
CHNG II: THC TRNG NG DNG HIP C BASEL
TRONG QUN TR RI RO CA CÁC NHTM VIT NAM
30
2.1. Hot đng ca các NHTM Vit Nam 30
2.1.1. Quy mô vn điu l 31
2.1.2. Nng lc hot đng ca các NHTMVN 33
2.1.2.1 Hot đng huy đng vn 33
2.1.2.2 Hot đng tín dng 35
2.1.2.3 Cht lng tài sn có 38
2.1.2.4 Li nhun ngân hàng Vit Nam 38
2.1.2.5 Vn đ ri ro trong hot đng ca các NHTMVN 39
Ri ro tín dng 39
Ri ro hot đng 40
Ri ro lãi sut 40
Ri ro t giá 41
Ri ro thanh khon 41
- v -
2.2. Vic áp dng Basel trong các NHTM Vit Nam 42
2.2.1. Quy đnh v t l an toàn vn ti thiu trong các NHTMVN 42
2.2.2 Xp hng tín dng ti Vit Nam 45
2.2.3. Quy đnh v phân loi n và trích lp d phòng ri ro tín dng 48
2.2.4. Hot đng thanh tra, giám sát ti các NHTMVN 50
2.2.5. Nguyên tc th trng và minh bch thông tin Vit Nam 51
2.3. Nhng nguyên nhân nh hng đn vic áp dng Hip c
Basel II trong các NHTMVN 54
2.3.1. Nguyên nhân t ni ti h thng ngân hàng và nn kinh t VN 54
2.3.1.1. Môi trng pháp lý 54
2.3.1.2. H thng NHVN cha đáp ng điu kin ca Basel II 55
2.3.1.3. iu kin h tr thông tin, cht lng thông tin và minh bch
th trng 56
2.3.1.4. Cha xây dng đc c s d liu 57
2.3.1.5. Thiu t chc XHTN chuyên nghip và nhn thc ca xã hi 58
2.3.1.6. Vn đ v thanh tra, giám sát ngân hàng 59
2.3.1.7. Thiu ngun nhân lc cht lng cao 62
2.3.2. Nhng nguyên nhân t ni dung ca Hip c Basel 63
2.3.2.1. Ni dung ca Basel quá phc tp 63
2.3.2.2. Yêu cu v vn ca Basel quá cao 65
2.3.2.3. Chi phí thc hin cao 66
KT LUN CHNG II 67
CHNG III: GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU NG DNG HIP
C BASEL TRONG QUN TR RI RO TI CÁC NHTMVN 68
3.1. nh hng xây dng các tiêu chí và l trình đ áp dng Basel II 68
3.2.1. Mc tiêu và nguyên tc thc hin Basel 68
3.2.2. Phm vi thc hin 68
3.2.3. L trình ng dng Hip c Basel II 68
- vi -
3.3. Các gii pháp nâng cao kh nng ng dng Basel ti NHTMVN 72
3.3.1. Nhóm gii pháp phi hp 73
3.3.2. Nhóm gii pháp đi vi các NHTM 74
3.3.2.1. Nâng cp và hin đi hóa h tng CNTT 74
3.3.2.2. Nâng cao nng lc tài chính ca ngân hàng 75
3.3.2.3. Xây dng h thng BCTC theo chun mc quc t 76
3.3.2.4. Xây dng h thng c s d liu 77
3.3.2.5. Xây dng h thng xp hng tín dng ni b 77
3.3.2.6. Ci tin mô hình qun tr ri ro 78
3.3.2.7. M rng và đa dng hóa dch v ngân hàng 79
3.3.2.8. ào to ngun nhân lc cht lng cao 80
3.1.3. Nhóm gii pháp đi vi NHNN 81
3.3.3.1. Hoàn thin môi trng pháp lý 81
3.3.3.2. Ci cách c cu t chc Ngân hàng Nhà nc 82
3.3.3.3 Nâng cp h thng CNTT 83
3.3.3.4. Xây dng trung tâm d liu 83
3.3.3.5. Nâng cao cht lng thông tin và tính minh bch ca th trng 84
3.3.3.6. Ci cách công tác thanh tra, giám sát ngân hàng 85
3.3.3.7. ào to ngun nhân lc cht lng cao 87
3.3.4. Các kin ngh đi vi Chính ph 88
KT LUN CHNG III 90
PHN KT LUN 91
TÀI LIU THAM KHO 92
PH LC 94
- vii -
DANH MC CÁC CH VIT TT
AFAS : Hip đnh khung v thng mi dch v
BCBS : y ban Basel v Giám sát Ngân hàng
BCTC : Báo cáo tài chính
BIS : Ngân hàng Thanh toán Quc t
CMKT : Chun mc k toán
CNTT : Công ngh thông tin
DN : Doanh nghip
FSI : Vin n đnh tài chính
IMF : Qu tin t quc t
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHTM : Ngân hàng thng mi
NHVN : Ngân hàng Vit Nam
NHTMCP : Ngân hàng thng mi c phn
NHTMNN : Ngân hàng thng mi nhà nc
OECD : T chc Hp tác và Phát trin Kinh t
TCTD : T chc tín dng
TMCP : Thng mi c phn
VCCI : Phòng Thng mi và Công nghip Vit Nam
XHTN : Xp hng tín nhim
XHTD : Xp hng tín dng
WTO : T chc Thng mi Th gii
- viii -
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 1.1: So sánh gia Hip c Basel I và Hip c Basel II
Bàng 1.2: Các giá tr ca nhân t beta
Bng 1.3: Kích c ca cu trúc vn - yêu cu vn và vn đm
Bng 1.4: Tng quan vic thc hin Basel II (Theo s khu vc pháp lý)
Bng 1.5: Tng quan vic thc hin Basel II – Mc thi hn
Bng 1.6: Tóm tt vic thc hin Basel II mt s nc Châu Á
Bng 2.1: S lng ngân hàng trong h thng NHTM Vit Nam qua các nm
Bng 2.2: Vn điu l ca các ngân hàng thng mi Nhà nc
Bng 2.3: Quy mô vn điu l ca mt s NHTM ca mt s nc trong khu vc và
th t xp hng 1000 ngân hàng vn cp 1 ln nht th gii
Bng 2.4: T l n xu ca h thng NHVN giai đon 2003 - 2010
Bng 2.5: Li nhun ca mt s NHTM Vit Nam giai đon 2006 - 2010
Bng 2.6: T l n xu ca mt s NHTM Vit Nam giai đon 2006 - 2010
Bng 2.7: H s CAR ca mt s NHTM giai đon 2006 - 2010
Bng 2.8: Ch s CAR ca BIDV qua các nm 2006 – 2010
Bng 3.1: K hoch thc hin Basel đn nm 2019
Bng 3.2: L trình thc hin Basel II ca h thng NHVN
DANH MC CÁC HÌNH V, TH
Hình 2.1: Tng trng huy đng vn giai đon 2000 - 2010
Hình 2.2: Vn huy đng t nn kinh t t giai đon 2000 - 2010
Hình 2.3: Th phn huy đng vn t nn kinh t ca các NH nm 2009 và 2010
Hình 2.4: Tng trng tín dng giai đon 2000 – 2010
Hình 2.5: Tín dng đi vi nn kinh t giai đon 2000 - 2010
Hình 2.6: Th phn tín dng đi vi nn kinh t ca các NH nm 2009 và 2010
- ix -
PHN M U
i. LÝ DO NGHIÊN CU
Toàn cu hóa va to ra nhng c hi to ln, rng m, va n cha nhng nguy c,
thách thc rt khó lng đi vi mi nn kinh t khi tham gia vào sân chi chung
ca th gii. Vic hi nhp quc t nói chung và hi nhp trong lnh vc tài chính
ngân hàng nói riêng là mt trong nhng gii pháp quan trng đc các nc trên th
gii la chn nhm phát trin nn kinh t n đnh và bn vng.
Trong tin trình hi nhp kinh t quc t trong lnh vc tin t và hot đng ngân
hàng, mà đc bit là bt đu t 2011 đn 2020, Vit Nam phi thc hin nhng cam
kt còn li trong khuôn kh Hip đnh thng mi Vit – M, Hip đnh khung v
thng mi dch v (AFAS) ca ASEAN và các cam kt gia nhp T chc Thng
mi Th gii (WTO) v m ca dch v tài chính ngân hàng.
Vi tm nhìn chin lc cho khu vc ngân hàng Vit Nam đn nm 2020 là xây
dng mt h thng ngân hàng vng mnh, nng đng và mt c s h tng tài chính
h tr đ nng lc đáp ng các nhu cu v tài chính và dch v ngân hàng ngày
càng gia tng ca nn kinh t, hi nhp sâu hn vi khu vc và quc t, tin lên
ngang tm vi các quc gia dn đu nhóm nc có thu nhp trung bình trong khu
vc ASEAN. H thng ngân hàng Vit Nam đã có nhng ci cách đáng k theo
hng th trng m và m ca khu vc tài chính ngân hàng, đã có nhng bc
chuyn bin tích cc, nng đng hn, thích ng nhanh vi các tác đng t bên
ngoài… Tuy nhiên, bên cnh đó cng đt ra nhng thách thc không nh cho h
thng ngân hàng cn phi đc nhn din đy đ và có nhng gii pháp thích hp
đ h thng ngân hàng Vit Nam tip tc hi nhp sâu hn.
Hin nay, trên th gii, các nhà qun tr rt quan tâm đn Hip c quc t v an
toàn vn ti thiu, hay còn gi là Hip c Basel. H thng đo lng vn đu tiên
đc ban hành nm 1988 (Basel I), đn nay, không ch các nc thuc T chc
Hp tác và Phát trin Kinh t (OECD) và mt s th trng mi ni áp dng Hip
c Basel II nhm mc tiêu đm bo cho s an toàn và hiu qu ca h thng tài
chính mà c các nc ngoài OECD cng đc bit quan tâm và ng dng phiên bn
- x -
Basel II. Và phiên bn mi nht va ban hành nm 2010 (Basel III) d kin l trình
chuyn đi t nm 2013.
Vit Nam hin nay cha có l trình áp dng Basel, mà c th là Basel II, bi h
tng tài chính và nng lc h thng NHTM cha đ điu kin đ áp dng. Tt c
mi ch dng li vic đáp ng mt s tiêu chí đn gin ca Hip c Basel I và
tip cn dn Basel II ch cha nói đn Basel III.
Mc dù vic tip cn Basel II đòi hi k thut phc tp, trong khi h thng NHVN
mi đang giai đon phát trin ban đu. Nhng vi nhng đng thái mnh t
NHNN cng nh các NHTM đang n lc đ dn tim cn vi các chun mc ca
Basel II và tm nhìn Basel III trong tng lai, vic áp dng các Hip c Basel II
ch còn là vn đ thi gian. Vì vy, cn thit phi nghiên cu tht sâu, nm rõ quy
đnh ca Basel II, cng nh đánh giá thc trng h thng NHVN, các khó khn và
thách thc, tìm ra các nguyên nhân nh hng đn vic áp dng Basel, trên c s
tham kho kinh nghim ca mt s nc trong khu vc và trên th gii đ xây dng
chng trình hành đng và l trình ng dng các Hip c Basel cho h thng
NHVN. Do đó, tác gi chn đ tài “ng dng Hip c an toàn vn Basel trong
qun tr ri ro ca các Ngân hàng thng mi Vit Nam” đ nghiên cu.
ii. MC TIÊU NGHIÊN CU
tài ch yu tp trung nghiên cu các quy đnh, các chun mc ca Basel II, tham
kho kinh nghim ng dng Basel t các nc, t đó đi chiu vi thc trng các
NHTM Vit Nam c v quy mô, công ngh, nng lc qun tr, hiu qu hot đng,
thc trng giám sát ngân hàng… đ có cái nhìn khái quát nht v kh nng áp dng
Basel II, tìm ra nhng nguyên nhân, tn ti mà các NHTM Vit Nam cha đáp ng
Basel II. T đó, bn thân mong mun đ xut chng trình hành đng và l trình áp
dng Basel II và tin ti Basel II trong tng lai, vi mong mun h thng NHVN
ngày càng hi nhp sâu vào h thng ngân hàng khu vc và th gii.
- xi -
iii. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
tài tp trung nghiên cu các quy đnh, các chun mc ca Hip c Basel II v
qun tr ri ro và các chun mc liên quan đn quy trình thanh tra, giám sát hot
đng ngân hàng. Trong đó, tp trung vào quy đnh v t l an toàn vn ti thiu (có
đ cp đn quy đnh vn ti thiu ca Hip c Basel III), các phng pháp đánh
giá ri ro tín dng, ri ro hot đng, ri ro th trng và vic thanh tra, giám sát
ngân hàng.
Tuy nhiên quy trình rt phc tp, phng pháp tính toán đa dng, trong phm vi
nghiên cu ca mình, đ tài ch đc gii hn trong vic nêu ra các ni dung, các
chun mc mang tính khái quát, đn gin v Hip c Basel, nh t l an toàn vn
và các phng pháp đo lng ri ro, cng nh tóm lt mt cách chung nht v
thc trng qun tr ri ro ca mt s NHTM ln Vit Nam và mc đ đáp ng
Hip c Basel II, bên cnh đó có cung cp thêm mt s thông tin, s liu thng kê
ca c h thng NHVN, t đó c gng đ xut chng trình hành đng và xây dng
l trình ng dng Hip c Basel II và t đó có c s đáp ng Basel III.
iv. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
Lun vn ch yu tp trung nghiên cu các ni dung chung nht t các phiên bn
ca Basel trên phng pháp suy lun logic, thng kê, so sánh, phân tích hot đng
kinh t t hot đng thc tin, t thông tin thu nhn và t các nhn đnh ca các
chuyên gia, t kinh nghim ca nhng ngi đã và đang điu hành hot đng ngân
hàng.
Bên cnh đó, tác gi cng chn lc thông tin t các Báo cáo thng niên ca
NHNN, ca các NHTM, các bài vit chuyên đ trên các tp chí chuyên ngành cng
nh tham kho các tài liu nc ngoài có liên quan trên tp chí The Banker, IMF,
BIS … đ làm c s d liu tng hp, phân tích đ có nhng đánh giá mt cách
khách quan nht v ni dung ca đ tài.
- xii -
v. KT CU CA TÀI
Ngoài phn m đu và kt lun, kt cu lun vn đc chia thành ba chng:
• Chng I: Tng quan v Hip c Basel và qun tr ri ro ca ngân hàng
• Chng II: Thc trng ng dng Hip c Basel trong qun tr ri ro ca các
NHTM Vit Nam
• Chng III: Gii pháp nâng cao hiu qu ng dng Hip c Basel trong
qun tr ri ro ti các NHTM Vit Nam
vi. Ý NGHA VÀ HNG PHÁT TRIN VN NGHIÊN CU
H thng NHVN đang giai đon đu ca s phát trin, trình đ qun tr ri ro,
công ngh, kh nng hi nhp… còn yu. Trong xu th hi nhp toàn cu, vic ng
dng Basel trong qun tr ri ro ngân hàng là điu thit yu trong điu hành hot
đng ngân hàng hin nay. Vi nhng nghiên cu mang tính khái quát, cha có
nhng nghiên cu mang tính quy mô, phng pháp tính toán c th, đ có th ng
dng ngay vào trong thc tin. Tuy nhiên, hy vng ni dung lun vn cùng vi
nhng hng dn, đóng góp ca ging viên, ca chuyên gia, đ tài có th đc s
dng làm tài liu tham kho, đc bit là chng trình hành đng và l trình ng
dng Basel II, làm c s đ xem xét s dng cho nhng nghiên cu sâu hn, đ áp
dng vào điu hành qun tr ti các NHTM, hoàn thin quy trình giám sát ngân hàng
theo chun mc quc t.
- 1 -
CHNG I:
TNG QUAN V HIP C BASEL VÀ QUN TR RI RO NGÂN HÀNG
1.1. Tng quan v Hip c Basel
1.1.1. S hình thành và hot đng ca y ban Basel
y ban Basel v Giám sát Ngân hàng (Basel Committee on Banking Supervision –
BCBS) là y ban ca các c quan giám sát ngân hàng đc các thng đc ngân
hàng trung ng ca nhóm 10 nc phát trin (G10) thành lp vào cui nm 1974
ti Thành ph Basel – Thy S, xut phát t cuc khng hong v th trng tin t
quc t và th trng ngân hàng (đc bit là s sp đ ca ngân hàng Bankhaus
Herstatt Tây c). Cuc hp đu tiên din ra vào tháng 2/1975 và v sau đc t
chc đu đn 3 hoc 4 ln/nm. y ban thng hp ti Ngân hàng Thanh toán Quc
t (BIS) ti Thành ph Basel, ni Ban th ký thng trc đóng tr s.
y ban này hin có 27 nc thành viên, gm: Argentina, Úc, B, Brazil, Canada,
Trung Quc, Pháp, c, Hng Kông, n , Indonesia, Ý, Nht Bn, Hàn Quc,
Luxembourg, Mexico, Hà Lan, Nga, Saudi Arabia, Singapore, Nam Phi, Tây Ban
Nha, Thy in, Thy S, Th Nh K, Anh và M. Trong y ban còn có 25 nhóm
k thut và mt s b phn khác đc nhóm hp thng xuyên đ thc hin các ni
dung công vic ca y ban. Hi đng th ký ca y ban Basel gm 15 thành viên
là nhng nhà giám sát hot đng ngân hàng chuyên nghip đc bit phái tm thi
t các TCTD tài chính thành viên. y ban Basel và các tiu ban sn sàng đa ra
nhng t vn cho các c quan giám sát hot đng ngân hàng tt c các nc.
y ban Basel không có c quan nào giám sát và nhng kt lun không có tính pháp
lý và yêu cu tuân th đi vi vic giám sát hot đng ngân hàng. y ban này ch
xây dng và công b nhng tiêu chun và nhng hng dn giám sát rng rãi, đng
thi gii thiu các báo cáo thc tin tt nht vi k vng các t chc riêng l s áp
dng thông qua nhng điu chnh phù hp nht cho h thng quc gia ca h.
Tháng 7/1988, y ban đã gii thiu h thng đo lng vn mà nó đc đ cp nh
là Hip c vn Basel (the Basel Capital Accord hay Basel I, còn gi là Balse I), có
hiu lc t nm 1992. H thng này cung cp khung đo lng ri ro tín dng vi
- 2 -
tiêu chun vn ti thiu là 8%. n nm 1996, Basel I đc sa đi vi rt nhiu
đim mi. Tuy vy, Hip c vn có khá nhiu đim hn ch.
Vào nm 1997, y ban Basel đã xây dng“Các nguyên tc nòng ct cho vic giám
sát hot đng ngân hàng hiu qu”. Tháng 10/1999, y ban đã phát trin “Phng
pháp lun các nguyên lý nòng ct”- mt s tng kt các nguyên lý nòng ct và
phng pháp lun hay còn gi là B 25 nguyên tc c bn v giám sát ngân hàng.
khc phc nhng hn ch ca Basel I, tháng 06/1999, y ban Basel đã ban hành
đ xut khung đo lng mi vi 3 tr ct chính: (1) yêu cu vn ti thiu; (2) giám
sát; và (3) k lut th trng đ nâng cao tính n đnh trong h thng tài chính. Sau
nhng th nghim rng rãi, Basel II đc ban hành vào ngày 26/06/2004, làm c s
cho vic xây dng quy đnh v giám sát hot đng ngân hàng và các ngân hàng
chun b cho vic thc hin các tiêu chun mi. Tháng 01/2007, Hip c Basel II
có hiu lc và đn 2010 chm dt quá trình chuyn đi. [20]
Nhm ngn chn s tái din khng hong tài chính, ngày 12/09/2010, U ban Basel
đã nhóm hp ti Basel và đã chính thc đng ý v chun Basel III vi nhng quy
đnh nghiêm ngt hn v vn và n đnh thi hn đ các ngân hàng thc hin nhng
quy đnh này. Basel III đc đ xut tháng 12/2009, và đc sa đi tháng 7/2010.
* Lch s ngn gn ca Hip c vn Basel
• Nm 1974, BCBS đc thành lp t nhóm G10 Ngân hàng Trung ng.
• Nm 1988, Hip c vn Basel đu tiên (Basel I) ra đi và có hiu lc t 1992.
• Nm 1996, đc sa đi b sung thêm ri ro th trng (có hiu lc t 1997).
• Tháng 6/1999, đ xut mt khung mi – chng trình t vn ln th nht (First
Consultative Package – CP1).
• Tháng 1/2001, chng trình t vn ln th hai (CP2).
• Tháng 4/2003, chng trình t vn ln th ba (CP3).
• Quý 4/2003, phiên bn hoàn thin ca Hip c Basel mi.
• Tháng 1/2007, Hip c vn Basel mi (Basel II) có hiu lc.
• Nm 2010, chm dt quá trình chuyn đi. [12]
• Tháng 9/2010, ban hành Hip c Basel III, thi gian chuyn đi t 2013.
- 3 -
1.1.2. Nhng đim c bn ca Hip c Basel I.
Hip c vn Basel I đc ban hành vào tháng 7/1988.
Mc đích ca Basel I: Cng c s n đnh ca toàn b h thng ngân hàng quc t;
Thit lp mt h thng ngân hàng quc t thng nht, bình đng nhm gim cnh
tranh không lành mnh gia các ngân hàng hot đng quc t.
1.1.2.1. Tiêu chun 1: T l vn da trên ri ro
T l vn ti thiu (Capital Adequacy Ratio - CAR) do y ban Basel đ xut. i
tng ban đu là nhng ngân hàng hot đng quc t, nhng sau này đã đc thc
thi trên hn 100 quc gia. Theo tiêu chun này, ngân hàng phi gi li lng vn
bng ít nht 8% tài sn có trng s ri ro.
(1.1) [7]
Tiêu chun này quy đnh 05 đnh mc v vn nh sau:
- Mc vn tt : CAR > 10%
- Mc vn thích hp : CAR > 8%
- Thiu vn : CAR < 8%
- Thiu vn rõ rt : CAR < 6%
- Thiu vn trm trng : CAR < 2%
1.1.2.2. Tiêu chun 2: Vn cp 1 (tier 1), cp 2 (tier 2) và cp 3 (tier 3)
Hip c Basel I đã đa ra đnh ngha mang tính quc t chung nht v vn và t l
vn an toàn ca ngân hàng. n nm 1996, Basel đc sa đi b sung thêm ri ro
th trng, khi đó tiêu chun v vn ca ngân hàng quy đnh:
Vn cp 1 ≥ Vn cp 2 + Vn cp 3 (1.2) [7]
* Vn cp 1 (Vn nòng ct): Bao gm vn c phn thng / c phn u đãi, và các
khon d tr đc công b.
* Vn cp 2 (Vn b sung), gm: Li nhun gi li không công b; D phòng đánh
giá li tài sn; D phòng chung/d phòng tht thu n chung; Các công c n có kh
nng chuyn đi thành c phiu; N th cp có k hn.
* Vn cp 3 (Dành cho ri ro th trng) = Vay ngn hn
Tng vn cp 1 và cp 2 chính là vn t có hay vn c bn ca TCTD.
Tng vn
Tài sn có trng s ri ro (RWA)
≥ 8%
CAR =
- 4 -
* Gii hn v vn: Tng vn cp 2 không đc quá 100% vn cp 1; N th cp
có k hn ti đa bng 50% vn cp 1; D phòng chung ti đa bng 1,25% tài sn có
ri ro; D tr đánh giá li tài sn đc chit khu 55%.
1.1.2.3. Tiêu chun 3: Tài sn có trng s ri ro (RWA)
RWA = ∑(Tài sn x H s ri ro trong bng cân đi k toán) +
∑
(N tng đng
x H s ri ro ngoài bng cân đi k toán) (1.3) [7]
Tùy theo mi loi tài sn s đc gn cho mt trng s ri ro. Theo Basel I, trng
s ri ro ca tài sn đc chia thành 4 mc là 0%, 20%, 50% và 100% theo mc đ
ri ro ca tng loi tài sn. Trng s ri ro không phn ánh đ nhy cm ri ro
trong mi loi này (Ph lc 1 và Ph lc 2).
Nói chung, Hip c Basel I mang tính cht ca mt tha thun quc t và các tiêu
chun v vn t có do BCBS đa ra. Hip c nhn mnh tm quan trng ca t l
an toàn vn trong hot đng ngân hàng. Ngoài ra, Hip c còn xác đnh các h s
ri ro trong các loi ri ro tín dng, làm c s, tiêu chun đ các ngân hàng ca các
quc gia trên th gii áp dng, qun lý và đm bo an toàn trong hot đng.
1.1.2.4. Nhng thiu sót ca Basel I
- Không phân bit theo loi ri ro.
+ Mt khon n đi vi t chc xp hng AA đc coi nh mt khon n đi
vi t chc xp hng B.
+ Mt khon n cho mt ngân hàng nh ch cn mt lng vn bng mt phn
nh so vi khon n cho mt công ty ln (xp hng AAA). Vic gi các tài
sn có đ ri ro thp ít sinh li hn tài sn có đ ri ro cao.
- Không có li ích t vic đa dng hóa.
+ Mt khon n riêng l yêu cu mt lng vn ging nh mt danh mc đu
t đc đa dng hóa, vi cùng mt giá tr.
+ Không có s khác bit nào gia mt khon vay $100 và 100 khon vay $1.
- “C li” có tính h thng.
- Không có yêu cu vn d phòng ri ro hot đng - mt loi ri ro đang ngày càng
tr nên phc tp vi mc đ ngày càng tng lên. [13]
- 5 -
1.1.3. B 25 nguyên tc c bn v giám sát ngân hàng (Ph lc 3)
Tháng 10/1999, U ban Basel gii thiu b 25 nguyên tc c bn v giám sát h
thng ngân hàng hiu qu, bao hàm mt s nhóm ni dung ch yu sau:
- Nhóm nguyên tc v điu kin tiên quyt cho vic giám sát ngân hàng hiu qu:
Nguyên tc 1;
- Nhóm nguyên tc v cp phép và c cu: t Nguyên tc 2 đn Nguyên tc 5;
- Nhóm nguyên tc v các quy đnh và yêu cu thn trng: t Nguyên tc 6 đn 15;
- Nhóm nguyên tc v giám sát nghip v ngân hàng: t Nguyên tc 16 đn 20;
- Nhóm nguyên tc v yêu cu v thông tin: Nguyên tc 21;
- Nhóm nguyên tc v quyn hn hp pháp ca chuyên gia giám sát: Nguyên tc 22;
- Nhóm nguyên tc v ngân hàng xuyên biên gii: t nguyên tc 23 đn 25.
1.1.4. Nhng đim c bn ca Hip c Basel II
Tháng 6/1999, U ban Basel đã đ xut khung đo lng mi vi 3 tr ct chính: (i)
yêu cu vn ti thiu trên c s k tha Basel I; (ii) s xem xét giám sát ca quá
trình đánh giá ni b và s đ vn ca các t chc tài chính; (iii) s dng hiu qu
ca vic công b thông tin nhm làm lành mnh k lut th trng nh là mt s b
sung cho các n lc giám sát. n ngày 26/06/2004, bn Hip c quc t v vn
Basel mi (the New Capital Accord hay Basel II) đã chính thc đc ban hành.
Mc tiêu ca Basel II: (1) Nâng cao cht lng và s n đnh ca h thng ngân
hàng quc t; (2) To lp và duy trì mt sân chi bình đng cho các ngân hàng hot
đng trên bình din quc t; (3) y mnh vic chp nhn các thông l nghiêm ngt
hn trong lnh vc qun lý ri ro.
Hai mc tiêu đu là nhng mc tiêu ch cht ca Basel I. Mc tiêu cui là mi, th
hin vic bt đu chuyn dn t c ch điu tit da trên t l, hng đn mt s
điu tit mà s da nhiu hn vào các s liu ni b, thông l và các mô hình.
* Phm vi và l trình áp dng
Hip c Basel đc xác đnh là có kh nng áp dng cho các ngân hàng và t chc
có hot đng quc t trên c s đáp ng đy đ tiêu chí đ ra, nhm bo toàn vn
tt nht cho các ngân hàng có nhiu công ty con, chi nhánh.
- 6 -
i vi các ngân hàng cha đáp ng đc nhng yêu cu ca Hip c này, các
ngân hàng hot đng quc t ti tng cp đ trong phm vi ca tp đoàn ngân hàng,
cng trên c s đáp ng dn các tiêu chí, thì l trình cho thi k chuyn đi là 3
nm đ chun b nhng điu kin đy đ trc khi áp dng Basel II.
Ngoài ra, bo v ngi gi tin là mt trong nhng mc tiêu có tính nguyên tc ca
giám sát, điu đó khng đnh mc vn đc xác nhn trong các đo lng vn là rõ
ràng phù hp vi ngi gi tin đó. Tng ng, các t chc giám sát s kim tra
các ngân hàng đn l đc vn hóa mt cách đy đ trên c s đng đc lp. [6]
* Nhng sa đi ca Hip c Basel II
Hip c Basel mi đ xut nhng quy đnh nâng cao công tác qun lý ri ro tín
dng, ri ro hot đng, đa ra các bin pháp ci tin đi vi Basel I và chi tit hóa
hot đng thanh tra, giám sát cng nh đ ra các tr ct v tính k lut ca th
trng. Nhng thay đi c bn so vi Basel I là các phng cách tip cn ri ro tín
dng và yêu cu vn v ri ro hot đng. Hip c đa ra mt lot nhng chn la
nhy cm vi hai loi ri ro. i vi ri ro tín dng, nhng chn la này bao gm
phng pháp chun hóa, vi nhng yêu cu đn gin nht, và m rng thành các
phng pháp da trên xp hng ni b (IRB) c bn và nâng cao. [2] (bng 1.1)
Bng 1.1: So sánh gia Hip c Basel I và Hip c Basel II
Hip c Basel I Hip c Basel II
C
u trúc và ni
dung
Yêu cu vn ti thiu
Ba tr ct nhn mnh hn v phng pháp lun ni
b ca ngân hàng, xem xét đánh giá và quy lut th
trng
Tính linh đng
ca ng dng
Mt quy đnh cho tt
c (one size fits all)
Linh hot hn, mt lot các cách tip cn, khuyn
khích qun lý ri ro tt hn
Nhy cm vi
ri ro
o đc ri ro quá s
b
Nhy cm hn vi ri ro, đ qun lý ri ro tín dng
tt hn
Trng s ri ro
0~100, u đãi hn
vi các nc OECD
0~150 hoc hn, không có đc quyn nào, bao gm
c phân cp bên trong và bên ngoài
K thut gim
ri ro tín dng
Ch h tr và đm
bo
Nhiu k thut hn nh h tr, đm bo, phái sinh
tín dng, lp mng li v th (position netting)
Ngun: [13]
Ban đu, Hip c cho phép mt thi gian chuyn đi 3 nm trc khi có hiu lc
hoàn toàn (đn nm 2004 các nc thành viên phi tuân th). Tuy nhiên, tháng
- 7 -
11/2007 M mi chính thc áp dng, và tip đó đn nm 2008 thì tt c ngân hàng
ca khi EU mi tin hành báo cáo v mc đ an toàn vn theo chun mc mi.
Hip c Basel II bao gm 3 tr ct:
• Tr ct 1 (pillar 1): Yêu cu v vn ti thiu
• Tr ct 2 (pillar 2): Quy trình đánh giá hot đng thanh tra, giám sát
• Tr ct 3 (pillar 3): Tính k lut th trng
Ba tr ct này s góp phn to ra mt mc đ an toàn và lành mnh cao hn trong
h thng tài chính. Cu trúc khung Hip c Basel II (tham kho Ph lc 4).
1.1.4.1. Tr ct 1: Yêu cu vn ti thiu
Phn này là tiêu chí ct lõi ca Hip c Basel II, tính toán tng yêu cu vn ti
thiu đi vi ri ro tín dng, ri ro th trng và ri ro hot đng. T l vn đc
tính da trên vn điu chnh và các tài sn có trng s ri ro. Tng t l vn phi
≥8%. Vn cp 2 đc gii hn đn 100% vn cp 1; Vn cp 3 đc gii hn 250%
vn cp 1. Tng các tài sn có trng s ri ro đc xác đnh bng cách nhân các yêu
cu vn đi vi ri ro th trng và ri ro hot đng vi 12,5 (nghch đo ca t l
vn ti thiu 8%) và cng kt qu vi tng các tài sn có trng s ri ro đi vi ri
ro tín dng. Mc đ an toàn vn đc xác đnh:
(1.4)[25]
Trong đó:
RWA
ri ro tín dng
: Tng các tài sn có trng s ri ro đi vi ri ro tín dng
K
ri ro hot đng
: Mc đ an toàn vn đi vi ri ro hot đng
K
ri ro th trng
: Mc đ an toàn vn đi vi ri ro th trng
i vi các ngân hàng s dng cách tip cn IRB đi vi ri ro tín dng hoc cách
tip cn đo lng nâng cao (AMA) đi vi ri ro hot đng, s thc hin mc vn
sàn (capital floor). Các ngân hàng phi tính mc chênh lch gia mc vn sàn da
trên c s áp dng Basel I vi mc vn sàn tính toán theo Basel II. Nu s d sàn
ln hn, các ngân hàng đc yêu cu b sung 12,5 ln chênh lch cho các tài sn có
trng s ri ro. Mc vn sàn tính toán theo Basel II: (1) 8% tng các tài sn có
CAR =
Tng vn (ging Basel I)
RWA
r
i ro tín dng
+ 12,5 x(∑ K
r
i ro hot
đ
ng
+ ∑K
r
i ro th tr
ng
)
≥ 8%
- 8 -
trng s ri ro, (2) tr đi mc chênh lch gia tng d phòng và s d tn tht k
vng, và (3) cng các khu tr vn Cp 1 và Cp 2 khác.
* Các trng s ri ro theo Tr ct 1
- Phng pháp đo lng ri ro tín dng:
+ Phng pháp chun đánh giá ri ro tín dng - Standardised Approach (SA)
+ Phng pháp da trên xp hng ni b c bn - Fundation Internal Rating
Based Approach (IRBF)
+ Phng pháp da trên xp hng ni b nâng cao - Advanced Internal Rating
Based Approach (IRBA)
- Phng pháp đo lng ri ro hot đng:
+ Phng pháp ch s c bn – Basic Indicator Approach (BIA)
+ Phng pháp chun - Standardised Approach (TSA)
+ Phng pháp đo lng nâng cao - Advanced Measurement Approaches (AMA)
- Phng pháp đo lng ri ro th trng:
+ Phng pháp chun - Standardised Approach (SA)
+ Phng pháp mô hình ni b - Internal Models Approach (IMA)
1.1.4.1.1 Phng pháp đo lng ri ro tín dng
- Ri ro tín dng (Credit risk) là ri ro xy ra s tn tht do ngi đi vay hoc đi
tác gây ra
1
.
đo lng ri ro tín dng, theo Basel II, s dng 3 phng pháp: Phng pháp
chun, phng pháp IRB c bn và phng pháp IRB nâng cao.
Phng pháp chun đánh giá ri ro tín dng
Phng pháp này đo lng ri ro tín dng tng t nh Basel I, nhng mc đ
nhy cm vi ri ro hn vì nó s dng XHTD do các t chc xp hng đc lp cung
cp hoc XHTD ni b làm h s khi tính toán tài sn điu chnh theo ri ro.
Phát trin quan trng na là vic m rng danh mc tài sn th chp, bo lãnh, và
tín dng phái sinh, đng thi cng đa ra mt s quy đnh riêng đi vi các hot
đng ngân hàng bán l, các khon n phi đòi vi doanh nghip quy mô nh và va.
1
Annex 2 - The New Basel Capital Accord: an explanatory note, January 2001 [16]
- 9 -
y ban đ xut cho phép các ngân hàng la chn gia 2 phng pháp tính toán yêu
cu vn phòng nga ri ro tín dng. Cách 1: s dng đánh giá ca nhng t chc
XHTD đc lp; Cách 2: s dng đánh giá XHTD ni b, tuy nhiên, phi có s chp
thun ca c quan giám sát ngân hàng (NHNN hoc Thanh tra ngân hàng). [18]
Theo Basel II, trng s ri ro ca tài sn đc chia thành 5 mc là 0%, 20%, 50%,
100% và 150% theo mc đ ri ro ca tng loi tài sn (Ph lc 5a và 5b).
Nói chung, theo quy đnh ca Basel II, vic xác đnh h s ri ro đi vi các khon
mc trong và ngoài bng cân đi k toán khi s dng phng pháp chun đ đánh
giá ri ro tín dng ph thuc nhiu vào kt qu XHTD do các t chc xp hng đc
lp cung cp hoc XHTD ni b làm h s khi tính toán tài sn điu chnh ri ro.
Phng pháp da trên xp hng ni b đánh giá ri ro tín dng
Mt trong nhng yu t có tính đi mi nht ca Basel II là phng pháp tip cn
IRB đ đo lng ri ro tín dng, cho phép các ngân hàng t xác đnh các yu t
chính trong công thc đo lng yêu cu vn ti thiu. T đó, h s ri ro và t l
vn đc xác đnh thông qua s kt hp các yu t đu vào đnh lng cho c ngân
hàng ln c quan giám sát, và các hàm h s ri ro do BCBS quy đnh.
Các ngân hàng s s dng h thng c s d liu ni b đ đánh giá ri ro tín dng,
t đó xác đnh h s CAR. Ngân hàng xác đnh các thành phn ri ro: Xác sut v
n, Tn tht do v n, Tng d n ti thi đim v n và k đáo hn hiu dng.
- Xác sut v n (Probability of Default – PD): o lng kh nng xy ra ri ro
tín dng tng ng trong mt khong thi gian, thng là 1 nm. tính toán đc
n trong vòng 1 nm ca khách hàng, ngân hàng phi cn c vào s liu d n ca
khách hàng trong vòng ít nht là 5 nm trc đó (gm các khon n đã tr, khon
n trong hn và khon n không thu hi đc).
- Tn tht do v n (Loss Given Default - LGD): Nhng thit hi t vic v n
ca khách hàng, thng mô t theo t l phn trm trên giá tr danh ngha ban đu
ca khon n. LGD không ch bao gm tn tht v khon vay mà còn bao gm các
tn tht khác phát sinh khi khách hàng không tr đc n, đó là lãi sut đn hn, chi
phí x lý tài sn th chp, chi phí cho dch v pháp lý và mt s chi phí liên quan
- 10 -
T trng tn tht c tính có th tính toán theo công thc sau đây:
LGD = (EAD - S tin có th thu hi)/EAD (1.5) [14]
Trong đó, s tin có th thu hi bao gm các khon tin mà khách hàng tr và các
khon tin thu đc t x lý tài sn th chp, cm c.
Trong phng pháp IRB nâng cao, vic c tính LGDs có th phn ánh hiu ng
gim nh ri ro ca các tài sn bo đm và các sn phm phái sinh tín dng hoc
vic điu chnh các xác lp PD hoc LGD.
- Tng d n ti thi đim v n (Exposure At Default - EAD): o lng tng d
phòng c th hoc phn x lý n (partial write-offs). i vi khon vay có k hn,
EAD đc xác đnh khá đn gin. Tuy nhiên, đi vi khon vay theo hn mc tín
dng, thì vn đ li khá phc tp. Theo thng kê ca y ban Basel, ti thi đim
không tr đc n, khách hàng thng có xu hng rút vn vay ti mc gn xp x
hn mc đc cp. Do đó, y ban Basel II yêu cu tính EAD nh sau:
EAD = D n bình quân + LEQ x Hn mc tín dng cha s dng bình quân (1.6) [14]
Trong đó, LEQ (Loan Equivalent Exposure) là t trng phn vn cha s dng có
nhiu kh nng s đc khách hàng rút thêm ti thi đim v n. (LEQ x Hn mc
tín dng cha s dng bình quân) chính là phn d n khách hàng rút thêm ti thi
đim không tr đc n ngoài mc d n bình quân.
Vic xác đnh LEQ có ý ngha quyt đnh đi vi đ chính xác t c lng d n
ca khách hàng ti thi đim v n. C s xác đnh LEQ là các s liu quá kh.
[14]
- K đáo hn hiu dng (Effective Maturity - M). Là 1 thành phn ri ro tín dng
mà s nh hng đn các trng s ri ro. Các ngân hàng s dng IRB c bn, thì M
s là 2,5 nm, ngoi tr đi vi các giao dch repo (M là 6 tháng). M đc xác đnh:
M =
∑
∑
t
t
t
t
CF
CFt x
(1.7) [19]
Trong đó: CF
t
biu th các dòng tin (tr n gc, lãi và các phí) có kh nng thanh
toán theo hp đng ca ngi vay trong k hn t.
Nh vy, thông qua các thành phn ri ro trên (LGD, PD và EAD), ngân hàng s
xác đnh đc Tn tht c tính (Expected Losses - EL) và đc tính toán nh sau:
- 11 -
EL = PD x EAD x LGD (1.8) [16]
Phiên bn c bn và nâng cao ca phng pháp IRB đu có th áp dng đc. S
khác nhau ca 2 phng pháp là nhng tham s đu vào. C 2 phng pháp đu
da vào nhng đánh giá PD ca ngân hàng, nhng nhng đánh giá ni b v LGD,
EAD và M ca ngân hàng có th ch đc áp dng cho phng pháp IRB nâng cao.
1.1.4.1.2 Phng pháp đo lng ri ro hot đng
Ri ro hot đng (Operational risk): là ri ro t s mt mác trc tip hay gián tip
do quy trình x lý ni b không tuân th đy đ, h thng hay con ngi trong ni
b ngân hàng vn hành không tt, hoc do các nguyên nhân khách quan bên ngoài
2
.
Bao gm c ri ro pháp lý nhng loi tr v ri ro chin lc và ri ro thng hiu.
Các ngân hàng đc la chn 1 trong 3 phng pháp đ tính toán chi phí vn đi
vi ri ro hot đng vi đ phc tp và nhy cm vi ri ro tng dn, gm: BIA,
TSA và AMA. Khi hot đng ca ngân hàng càng phc tp thì cn áp dng phng
pháp có đ phc tp cao hn, khi đó, không đc la chn tr li phng pháp đn
gin hn mt khi đã đc s chp thun ca t chc giám sát cho s dng phng
pháp nâng cao. Tuy nhiên, nu các ngân hàng đc đánh giá là không đáp ng đ
các tiêu chí ca phng pháp nâng cao thì cn quay tr v phng pháp đn gin
hn cho ti khi đáp ng đc các tiêu chí do t chc giám sát xác đnh. [18]
Phng pháp ch s c bn – Basic Indicator Approach (BIA)
Các ngân hàng s dng phng pháp này cn duy trì mc vn đ đi phó vi ri ro
hot đng bng mc bình quân li nhun gp hàng nm ca thi k 3 nm trc đó
vi mt t l phn trm c đnh (gi là alpha) trên li nhun gp hàng nm dng.
Mc phí có th đc din gii: K
BIA
=
n
)x Gl(
1
∑
n
(1.10) [19]
Vi: K
BIA
: Yêu cu vn tính theo phng pháp BIA
Gl: Li nhun gp hàng nm trong ba nm trc đó (GL>0)
n: S ln 3 nm trc đó có li nhun gp (n>0)
= 15%, do y ban quy đnh liên quan đn quy mô ngành công nghip
2
International Convergence of Capital Measurement and Capital Standards, June 2006, pp. 144 [19]
- 12 -
Li nhun gp là phn thu nhp ròng t lãi cng thu nhp ròng ngoài tin lãi. [19]
Phng pháp chun - Standardised Approach (TSA)
Theo phng pháp này, hot đng ca ngân hàng đc chia thành 8 nhóm kinh
doanh: Tài tr doanh nghip, giao dch và bán hàng, nghip v ngân hàng bán l,
nghip v NHTM, dch v chi tr và thanh toán, dch v đi lý, qun lý tài sn, và
môi gii bán l.
Trong mi nhóm nghip v, li nhun gp là mt ch s ph bin đi din cho quy
mô ca các hot đng kinh doanh và cng là cn c đ xác đnh mc đ ri ro hot
đng. Vi mi nhóm hot đng kinh doanh, yêu cu vn tính toán bng cách nhân
li nhun gp vi mt nhân t (gi là beta) n đnh theo tng nhóm đó. Tuy nhiên,
trong phng pháp chun, li nhun gp đc đo lng cho tng nhóm kinh doanh,
không phi cho toàn b đnh ch.
Tng yêu cu vn đc tính toán là mc bình quân 3 nm ca tng s vn yêu cu
vi mi nhóm kinh doanh trong tng nm. Tng yêu cu vn có th đc din gii:
K
TSA
=
[
]
3
0),x Gl(max
3-1 nãm các
-8181
∑
∑
−
(1.11) [19]
Vi: K
TSA
: Yêu cu vn tính theo phng pháp chun
Gl
1-8
: Li nhun gp hàng nm đi vi tng nhóm trong 8 nhóm kinh doanh.
1-8
: T l phn trm c đnh, do y ban quy đnh, liên quan đn mc đ yêu
cu vn đi vi mc đ li nhun gp cho 1 trong 8 nhóm kinh doanh.
Bàng 1.2: Các giá tr ca nhân t beta
Các nhóm kinh doanh Nhân t beta
Tài tr doanh nghip (
1
)
18%
Giao dch và bán hàng (
2
) 18%
Nghip v ngân hàng bán l (
3
) 12%
Nghip v ngân hàng thng mi (
4
) 15%
Dch v chi tr và thanh toán (
5
) 18%
Dch v đi lý (
6
) 15%
Qun lý tài sn (
7
) 12%
Môi gii bán l (
8
) 12%
Ngun: International Convergence of Capital Measurement and Capital Standards, June 2006, pp. 147
- 13 -
Phng pháp đo lng nâng cao - Advanced Measurement Approaches (AMA).
Cho đn nay, phng pháp AMA đc xem là s la chn tiên tin nht nhm xác
nhu cu vn d phòng ri ro hot đng. Theo đó, yêu cu vn đc tính toán da
trên h thng đo lng ri ro hot đng ni b c bn ca ngân hàng, có s dng
các tiêu chí đnh lng và đnh tính đi vi AMA. H thng này không ch thng kê
s liu thit hi thc t bên trong và bên ngoài, mà còn phân tích tình hung và các
nhân t liên quan đn môi trng kinh doanh cng nh môi trng kim soát ni b
ca ngân hàng. Hn na, phng pháp này còn đt đn chun mc v thng kê có
th so sánh vi phng pháp IRB, các chi phí vn da vào đ th thi gian theo đ
tng mt nm và đ tin cy 99,9%. Các ngân hàng đc t do phát trin phng
pháp riêng ca mình. Do đó, cho đn nay, cha có 1 ngân hàng nào có th tr thành
ng c viên sáng giá cho vic xây dng mô hình chun đánh giá ri ro hot đng.
Hn na, các ngân hàng mun s dng AMA cn phi đc s chp thun ca c
quan giám sát ch qun và phi tuân theo các yêu cu ti thiu v qun lý ri ro
hot đng ca ngân hàng là nhng đòi hi khc khe hn so vi TSA
3
.
1.1.4.1.3 Phng pháp đo lng ri ro th trng
Ri ro th trng (Market Risk) là ri ro v các tn tht các trng thái trong và
ngoài bng cân đi k toán phát sinh t s bin đng ca giá c th trng
4
. Ri ro
th trng thng gn vi bn loi ri ro c bn là ri ro lãi sut, ri ro vn t có,
ri ro t giá hi đoái và ri ro hàng hóa.
Theo Basel I, vn t có đ d phòng ri ro th trng bao gm vn c phn và li
nhun gi li (vn cp 1) và vn b sung (vn cp 2). Tuy nhiên, theo Basel II, các
ngân hàng có th s dng mt loi vn th ba (vn cp 3) bao gm các khon n
ph thuc ngn hn vi mc đích duy nht là cân đi yêu cu vn đi vi ri ro th
trng, vi các điu kin sau:
- Các ngân hàng ch đc quyn s dng vn cp 3 đ d phòng ri ro th trng;
- Vn cp 3 đc gii hn ti 250% vn cp 1 dùng đ d phòng ri ro th trng;
3
The New Basel Capital Framework And Its Implementation In The European Union, 2005, pp. 17,18 [23]
4
International Convergence of Capital Measurement and Capital Standards, June 2006, pp. 157 [19]