Xây dựng thị trường quyền chọn chứng khoán tại Việt Nam để phòng ngừa rủi ro cho các nhà đầu tư

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM



Nguyn Hu Ngha


XỂY DNG TH TRNG
QUYN CHN CHNG KHOÁN TI VIT NAM
 PHọNG NGA RI RO CHO CÁC NHÀ U T



LUN VN THC S KINH T






TP.H Chí Minh – Nm 2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM


Nguyn Hu Ngha

XỂY DNG TH TRNG
QUYN CHN CHNG KHOÁN TI VIT NAM
 PHọNG NGA RI RO CHO CÁC NHÀ U T

Chuyên ngƠnh: Kinh t tƠi chính – Ngân hàng
Mư s: 60.31.12

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS NGUYN NGC NH




TP.H Chí Minh – Nm 2011
i

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
DANH MC CÁC T VIT TT V
DANH MC CÁC HÌNH V - BNG BIU VI
LI M U 1
1. S cn thit và tính thc tin ca đ tài: 1
2. Mc tiêu nghiên cu: 1
3. i tng và phm vi nghiên cu: 2
4. Phng pháp nghiên cu: 2
5. ụ ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu: 2
6. Kt cu ca lun vn: 2
CHNG 1: KHÁI QUÁT V QUYN CHN CHNG KHOÁN VÀ
C IM SÀN GIAO DCH QUYN CHN  MT S NC 3
1.1 Quyn chn: 3
1.1.1 Khái nim: 3

1.1.2 Các loi quyn chn: 3
1.1.3 Các ch th tham gia th trng quyn chn: 4
1.2 Quyn chn chng khoán: 5
1.2.1 Các kiu thc hin quyn chn chng khoán c bn: 5
1.2.2 Các trng thái ca quyn chn chng khoán: 6
1.2.3 Chin lc phòng nga ri ro bng quyn chn cho nhà đu t: 6
1.2.4 Giá tr ni ti và giá tr thi gian ca hp đng quyn chn chng khoán: 8
1.2.5 Giao dch m và giao dch đóng ca quyn chn chng khoán: 9
1.2.6 Ngang giá quyn chn mua – quyn chn bán kiu Châu Âu: 9
1.3 Nhng ri ro khi giao dch quyn chn đn l kiu M và các yu t nh
hng đn phí quyn chn chng khoán: 10
1.3.1 Nhng ri ro khi giao dch quyn chn chng khoán đn l Kiu M: 10
ii

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
1.3.2 Các yu t nh hng đn phí quyn chn chng khoán: 11
1.4 u vƠ nhc đim ca quyn chn 13
1.5 Vai trò ca quyn chn trong phòng nga ri ro cho các nhƠ đu t: 15
1.6 c đim sàn giao dch quyn chn chng khoán  mt s nc: 16
1.6.1 Sàn giao dch quyn chn chng khoán CBOE: 16
1.6.1.1 Mt s quy đnh ti CBOE: 16
1.6.1.2 Nhng ngi tham gia giao dch quyn chn: 18
1.6.1.3 C ch giao dch: 19
1.6.1.4 S lng hp đng và doanh thu hot đng ca quyn chn trên CBOE:
19
1.6.2 Sàn giao dch chng khoán quc gia n  (NSE): 20
1.6.2.1 Các ch s và chng khoán đc phép giao dch quyn chn: 20
1.6.2.2 Công ty thanh toán bù tr (NSCCL): 21
1.6.2.3 Mt s quy đnh v giao dch quyn chn chng khoán ti NSE: 21
1.6.2.4 S lng hp đng giao dch quyn chn trên NSE: 24

1.6 Bài hc kinh nghim cho Vit Nam: 25
KT LUN CHNG 1 27
CHNG 2: S BIN NG CA TH TRNG CHNG KHOÁN
VÀ S CN THIT XÂY DNG TH TRNG QUYN CHN
CHNG KHOÁN TI VIT NAM 28
2.1 S bin đng ca th trng chng khoán Vit Nam: 28
2.2 Nhng ri ro đi vi nhƠ đu t khi đu t trên th trng chng khoán
Vit Nam: 33
2.2.1 Ri ro t c ch chính sách qun lý th trng: 34
2.2.2 Ri ro t phía t chc phát hành: 37
iii

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
2.2.3 Ri ro t phía bn thân nhà đu t: 39
2.2.4 Ri ro do tính thanh khon thp ca chng khoán: 41
2.3 S cn thit ca vic xây dng th trng quyn chn chng khoán ti Vit
Nam đ phòng nga ri ro cho các nhƠ đu t: 45
2.4 ánh giá kh nng áp dng quyn chn chng khoán vào th trng chng
khoán Vit Nam: 46
KT LUN CHNG 2: 50
CHNG 3: XỂY DNG TH TRNG QUYN CHN CHNG
KHOÁN  PHÒNG NGA RI RO CHO CÁC NHÀ U T 51
3.1 Thun li vƠ khó khn khi áp dng giao dch quyn chn vào th trng
chng khoán Vit Nam: 51
3.1.1 Thun li khi áp dng giao dch quyn chn chng khoán: 51
3.1.2 Khó khn khi áp dng giao dch quyn chn chng khoán: 52
3.2 Gii pháp xây dng th trng quyn chn chng khoán ti Vit Nam: 53
3.2.1 Xây dng c s pháp lý cho th trng quyn chn chng khoán: 53
3.2.2 Xây dng c s vt cht k thut cho th trng quyn chn chng khoán:
55

3.2.3 La chn chng khoán và đ xut các yu t k thut trong giao dch quyn
chn chng khoán ti th trng chng khoán Vit Nam: 57
3.2.3.1 La chn chng khoán niêm yt giao dch quyn chn: 57
3.2.3.2  xut các yu t k thut trong giao dch quyn chn chng khoán: 58
3.2.4 Xây dng mô hình sàn giao dch hp đng quyn chn cho th trng chng
khoán Vit Nam: 60
3.2.4.1 T chc sàn giao dch quyn chn chng khoán: 60
3.2.4.2  xut mô hình giao dch quyn chn chng khoán cho th trng
chng khoán Vit Nam: 62
iv

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
3.2.5 ào to ngun nhân lc cho th trng quyn chn chng khoán: 64
3.2.6 Tuyên truyn và ph bin kin thc v giao dch hp đng quyn chn: 65
3.2.7 y mnh vic minh bch hóa thông tin trên th trng chng khoán: 66
3.2.8 Thành lp t chc đnh mc tín nhim cho th trng chng khoán: 69
3.2.9 Nâng cao vai trò ca ca các công ty chng khoán Vit Nam: 70
3.2.10 ng dng mô hình Black-Scholes đ đnh giá, làm c s tính phí quyn
chn cho các giao dch trên th trng chng khoán Vit Nam trong tng lai: 71
KT LUN CHNG 3 74
KT LUN  TÀI 75

v

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
DANH MC CÁC T VIT TT

 ATM Ngang giá quyn chn
 CBOE Sàn giao dch quyn chn Chicago
 MTN nh mc tín nhim

 HASTC Trung tâm giao dch chng khoán Hà Ni
 Hastc-Index Ch s giá c phiu ti Trung tâm giao dch chng khoán Hà Ni
 HNX S giao dch chng khoán Hà Ni
 HNX-Index Ch s giá c phiu ti S giao dch chng khoán Hà Ni
 HOSE S giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh
 IISL Công ty dch v và sn phm ch s n 
 ITM Cao giá quyn chn
 NSCCL Công ty thanh toán bù tr chng khoán quc gia n 
 NSE Sàn giao dch chng khoán quc gia ca n 
 OCC Công ty thanh toán bù tr quyn chn trên sàn giao dch Chicago
 OTM Kit giá quyn chn
 SEBI Securities and Exchange Board of India
 SGDCK S giao dch chng khoán
 TP.HCM Thành ph H Chí Minh
 TTCK Th trng chng khoán
 TTCKVN Th trng chng khoán Vit Nam
 TTGDCK Trung tâm giao dch chng khoán.
 TTLKCK Trung tâm lu kỦ chng khoán
 TTQCCK Th trng quyn chn chng khoán.
 UBCKNN y Ban Chng Khoán Nhà Nc
 VN-Index Ch s giá c phiu ti S giao dch chng khoán Tp.HCM


vi

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
DANH MC CÁC HỊNH V - BNG BIU

A. Danh mc các hình v:
Hình 1.1: Mua c phiu và mua quyn chn bán…………………………………. 7

Hình 1.2: Mua c phiu và bán quyn chn mua……………………………………7
Hình 1.3: Giá tr ni ti và giá tr thi gian quyn chn chng khoán …………… 8
Hình 1.4: S lng hp đng và doanh thu hot đng ca quyn chn trên BOE 20
Hình 1.5: S lng hp đng giao dch quyn chn trên NSE …………………….24
Hình 2.1: Ch S VN-Index t tháng 06 nm 2006 đn ht tháng 05 nm 2011 … 33
Hình 2.2: Ch S HNX-Index t tháng 06 nm 2006 đn ht tháng 05 nm 2011 …33
Hình 3.1: Mô hình giao dch quyn chn chng khoán cho TTCKVN ……………62
Hình 3.2: Phí quyn chn mua, phí quyn chn bán trong thi gian ba tháng ca c
phiu KLS khi thay đi đ bt n ………………………………………………….74

B. Danh mc các bng biu:
Bng 1.1: Tóm tt trng thái quyn chn ……………………………………………6
Bng 1.2: Tóm tt các yu t nh hng đn phí quyn chn chng khoán khi tng
mt yu t và c đnh nhng yu t khác …………………………………………13
Bng 2.1: Thng kê mc đ thanh khon tuyt đi theo s lng mã c phiu … 42
Bng 2.2: Thng kê mc đ thanh khon tng đi theo s lng mã c phiu ….43



Trang 1


LI M U
1. S cn thit vƠ tính thc tin ca đ tƠi:
Sau 11 nm hình thành và phát trin, TTCKVN đư có nhng bc tin vt
bc c v quy mô cng nh cht lng và ngày càng tr thành mt kênh huy đng
vn có hiu qu cho nn kinh t. Tuy nhiên, gn lin vi quá trình phát trin đó là
s thng trm ca TTCK, ch s th trng có lúc tng lên nhanh nhng cng gim
nhanh, có khi li xoay quanh mt đim và nhiu khi li gn nh đi ngang. Chính
điu này đư làm cho các nhà đu t gp rt nhiu ri ro vì h ch thu đc li nhun

khi giá chng khoán tng lên cao hn mc giá mua vào, nu giá gim h ch có
cách là tip tc nm gi đi giá lên tr li hoc bán đi đ ct gim l khi trin vng
tng giá ca chng khoán là thp.
TTCKVN là kênh huy đng vn cho nn kinh t, vi vic ngày càng có nhiu
công ty đng kỦ niêm yt và đư thu hút mt s lng ln nhà đu t tham gia, khi
đu t trên TTCK không phi lúc nào nhà đu t cng đt đc li nhun nh
mong đi mà kh nng thua l là không th tránh khi do s bin đng khó d đoán
ca TTCK. Tuy nhiên cho đn hin nay, nhà đu t vn cha có công c nào đ t
bo v mình trc nhng bin đng đó, mc dù hu ht các TTCK trên th gii đư
có TTCK phái sinh vi nhiu công c mà nhà đu t có th la chn đ t bo v
mình cng nh tìm kim thêm li nhun. Do đó vic nghiên cu ng dng, hình
thành và phát trin th trng phái sinh là mt nhu cu tt yu phù hp vi quá trình
hi nhp và phát trin ca nn kinh t.
Trong giai đon hin nay, chúng ta cn xây dng và phát trin công c quyn
chn đ các nhà đu t có th t bo v cng nh có thêm la chn khi đu t trên
TTCK. Vi lỦ do đó tác gi la chn đ tài “Xây dng th trng quyn chn chng
khoán ti Vit Nam đ phòng nga ri ro cho các nhà đu t”.
2. Mc tiêu nghiên cu:
Nghiên cu đc đim, vai trò ca công c quyn chn, các thành phn cu
thành cng nh các chin lc áp dng trên th trng quyn chn trc nhng xu
hng bin đi khác nhau ca th trng. Nhn din nhng ri ro cho nhà đu t
2

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
khi tham gia trên TTCK, đa ra s cn thit cng nh kh nng cho vic ng dng
và phát trin các giao dch quyn chn chng khoán. T đây, tác gi đ xut các
gii pháp khác nhau đ xây dng TTQCCK ti Vit Nam.
3. i tng vƠ phm vi nghiên cu:
Tìm hiu v sàn giao dch quyn chn chng khoán CBOE và NSE, tng hp
và phân tích s liu cho thy xu hng giao dch sn phm quyn chn hin nay.

Nghiên cu quá trình hot đng ca TTCKVN t lúc hình thành đn giai đon
gn đây, xác đnh nhu cu phòng nga ri ro ca các nhà đu t trong TTCK đy
bin đng. Ngoài ra, tác gi còn ng dng mô hình Black-Scholes đ đnh giá quyn
chn cho c phiu ca Công ty C phn Chng khoán Kim Long, làm c s xác
đnh mc phí quyn chn cho các giao dch trên th trng.
4. Phng pháp nghiên cu:
Lun vn đc nghiên cu trên c s lý thuyt tài chính hin đi, lý thuyt qun
tr ri ro tài chính, cùng vi phng pháp thng kê, mô t, phân tích và tng hp s
liu đ khái quát hóa bn cht các vn đ cn nghiên cu.
5. ụ ngha khoa hc vƠ thc tin ca đ tƠi nghiên cu:
H thng hóa các lý lun c bn v quyn chn chng khoán và các nhân t nh
hng đn giá ca mt quyn chn, xây dng các chin lc c bn trong giao dch
qyuyn chn. Trên c s đim qua nhng bin đng ca TTCKVN trong thi gian
qua, xác đnh nhu cu cn thit ng dng giao dch quyn chn cng nh đ xut
các gii pháp đy nhanh quá trình hình thành và phát trin TTQCCK ti Vit Nam.
6. Kt cu ca lun vn:
Ni dung ca lun vn bao gm 03 chng.
Chng 1: Khái quát v quyn chn chng khoán và đc đim sàn giao dch quyn
chn chng khoán  mt s nc.
Chng 2: S bin đng ca th trng chng khoán và s cn thit xây dng th
trng quyn chn chng khoán ti Vit Nam.
Chng 3: Xây dng th trng quyn chn chng khoán ti Vit Nam đ phòng
nga ri ro cho các nhà đu t.
3

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
CHNG 1: KHÁI QUÁT V QUYN CHN CHNG KHOÁN VÀ C
IM SÀN GIAO DCH QUYN CHN  MT S NC
1.1 Quyn chn:
1.1.1 Khái nim:

Quyn chn là hp đng gi hai bên ngi mua và ngi bán, trong đó ngi
mua quyn nhng không phi là ngha v đ mua hoc bán mt tài sn nào đó vào
mt ngày trong tng lai vi giá đư đng Ủ vào ngày hôm nay. Ngi mua quyn
chn tr cho ngi bán mt s tin gi là phí quyn chn, ngi bán quyn chn
sng sàng bán hoc tip tc nm gi tài sn theo các điu khon ca hp đng nu
ngi mua mun th.
Mc dù các quyn chn đc giao dch trong mt th trng có t chc nhng
phn ln các giao dch quyn chn đc qun lỦ riêng gia hai bên, nhng ngi
này t tìm đn vi nhau và h cho rng h thích nh vy hn là giao dch ti sàn
giao dch, loi th trng này gi là th trng OTC, đây chính là loi th trng
quyn chn xut hin đu tiên.
1.1.2 Các loi quyn chn:
- Quyn chn mua: là quyn chn đ mua tài sn, kí hiu C(S
o
,T,X).
- Quyn chn bán: là quyn chn đ bán tài sn, kí hiu P(S
o
,T,X).
Mc giá c đnh mà ngi mua hp đng quyn chn có th mua hoc bán tài
sn gi là giá cht hoc giá thc hin X, quyn chn có thi gian nht đnh là T và
giá tr tài sn c s ban đu là S
o
. Quyn mua hoc bán tài sn  mc giá c đnh
ch tn ti cho đn ngày đáo hn c th.
- Bên bán quyn chn: là bên phát hành quyn chn, sau khi đư thu phí quyn
chn có trách nhim phi thc hin vic mua hoc bán mt lng tài sn c s, ti
mt thi đim trong hn đnh trong hp đng khi ngi mua thc hin quyn chn
theo giá đư đc tha thun trong hp đng. Trên th trng có hai loi ngi bán
quyn chn: ngi bán quyn chn mua và ngi bán quyn chn bán.
4

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
- Bên mua quyn chn: là bên nm gi quyn chn và phi tr cho bên bán phí
quyn chn. Bên mua quyn chn đc quyn thc hin hoc không thc hin
quyn chn đư mua. Trên th trng có hai loi ngi mua quyn chn: ngi mua
quyn chn mua và ngi mua quyn chn bán.
- Thi hn ht hiu lc: là khong thi gian quyn chn còn giá tr hiu lc.
- Giá thc hin: giá áp dng trong giao dch quyn chn đc gi là giá thc
hin, giá thc hin quyn chn không ch ph thuc vào yu t cung cu mà còn
ph thuc vào mc phí quyn chn cao hay thp.
- Phí quyn chn: là khon tin mà bên mua quyn chn phi tr cho bên bán
quyn chn đ có đc quyn chn.
1.1.3 Các ch th tham gia th trng quyn chn:
- Ch th phát hành:
Ch th phát hành là nhng ch th mà h s cung cp quyn la chn cho th
trng. Ch th phát hành có th là cá nhân, t chc và cng có th là các nhà to
lp th trng.
Ch th phát hành là các nhà to lp th trng, h chu trách nhim đáp ng
nhu cu ca công chúng đi vi quyn chn bng vic cung cp tin ích v thc
hin giao dch ngay lp tc.
- Trung gian môi gii:
Các nhà môi gii và môi gii trên sàn giao dch: Nu mt ngi nào đó mun
mua hoc bán mt quyn chn, cá nhân ngi đó phi thit lp mt tài khon ti
công ty môi gii. Công ty này phi thuê mt nhà môi gii trên sàn hoc có hp
đng hp tác vi mt nhà môi gii đc lp trên sàn giao dch. Nhà môi gii trên sàn
thc hin các lnh ca nhng ngi không phi là thành viên và nhn hoa hng trên
mi lnh thc hin.
- Nhà đu t:
Nhà đu t là nhng cá nhân hoc t chc có nhu cu giao dch v quyn chn
trên th trng, h tham gia th trng quyn chn nhm mc đích kim li. Th

gii tài chính bao gm mt s lng khng l các đnh ch  đ mi quy mô, mà rt
5

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
nhiu trong s này tham gia giao dch quyn chn. Mt s các đnh ch này là công
ty môi gii thc hin lnh cho công chúng, các công ty này tìm kim các quyn
chn b đnh giá không đúng, giao dch chúng và nh vy to thêm li nhun cho
công ty. Nhiu nhà đu t có t chc ln, nh qu hu bng, qu u thác và qu h
tng cng giao dch quyn chn, ngoài ra còn có nhiu cá nhân nh l tham gia
mua bán trên th trng quyn chn.
1.2 Quyn chn chng khoán:
1.2.1 Các kiu thc hin quyn chn chng khoán c bn:
- Quyn chn kiu Châu Âu: là quyn chn ch cho phép ngi nm gi thc
hin hp đng quyn chn vào ngày đn hn. Vic thanh toán gia hai bên thc t
xy ra sau khi hp đng đn hn t 1 đn 2 ngày làm vic, tng t trng hp
ngày giá tr trong các hp đng giao dch giao ngay.
S phân bit gia hai loi quyn chn kiu châu Âu và quyn chn kiu M
không liên quan đn v trí đa lỦ. a s hp đng quyn chn đc trao đi ch yu
theo kiu M. Tuy nhiên, quyn chn kiu châu Âu có đc đim d phân tích hn
quyn chn kiu M và mt s thuc tính trong quyn chn kiu M thng đc
suy ra t quyn chn kiu châu Âu.
- Quyn chn kiu M: là quyn la chn mà theo đó ngi mua quyn chn có
quyn thc hin quyn la chn ti bt k thi đim nào trong khong thi gian
hiu lc ca hp đng vào trc và trong ngày đáo hn.
- Quyn chn giá trn: là mt hp đng quyn chn vi mt mc li nhun trn
hoc giá trn đc xác đnh trc, giá trn đc tính bng giá thc hin cng vi
biên đ giá trn đi vi hp đng quyn chn mua và bng giá thc hin tr đi biên
đ giá trn đi vi hp đng quyn chn bán. Hp đng quyn chn giá trn s
đc t đng thc hin khi giá chng khoán đóng ca ti mc cao hn mc giá trn
đi vi quyn chn mua và thp hn mc giá trn đi vi quyn chn bán. Ngc

li, hp đng quyn chn giá trn ch cho phép ngi nm gi thc hin vào ngày
đáo hn.

6

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
Bng 1.1: Tóm tt trng thái quyn chn
1.2.2 Các trng thái ca quyn chn chng khoán:
- Ngang giá quyn chn (ATM): là trng thái mà nu b qua phí quyn chn, thì
ngi nm gi quyn chn dù có thc hin hay không thc hin quyn chn cng
không làm phát sinh mt khon lãi hay l nào. Tc là lúc này, giá th trng cng
chính bng vi giá giao dch ca hp đng quyn chn.
- Cao giá quyn chn (ITM): là trng thái mà nu b qua phí quyn chn, thì
ngi nm gi quyn chn s thu lãi khi thc hin quyn chn. Tc là lúc này, đi
vi hp đng quyn chn mua thì giá th trng cao hn giá giao dch ca hp đng
quyn chn, còn đi vi hp đng quyn chn bán thì giá th trng thp hn giá
giao dch ca hp đng quyn chn.
- Kit giá quyn chn (OTM): là trng thái mà nu b qua phí quyn chn, thì
ngi nm gi quyn chn s chu l nu thc hin quyn chn. Tc là lúc này,
đi vi hp đng quyn chn mua thì giá th trng thp hn giá thc hin ca
quyn chn, còn đi vi hp đng quyn chn bán thì giá th trng cao hn giá
thc hin ca hp đng quyn chn.




1.2.3 Chin lc phòng nga ri ro bng quyn chn cho nhà đu t:
- Mua c phiu và mua quyn chn bán (quyn chn bán bo v):
Quyn chn bán bo v n đnh mc l ti đa do giá gim và đt li nhun ít
hn khi giá tng, nó tng đng vi mt hp đng bo him tài sn. Khi giá c

phiu gim, tn tht ca c phiu s đc bù đp bng vic thc hin quyn chn
bán. Tuy nhiên, khi giá c phiu tng vic mua quyn chn bán s làm cho nhà đu
t mt đi mt phn li nhun do b chi phí ra mua quyn chn bán (S
t
: giá c phiu
theo thi gian t).
So Sánh
S và X
Quyn chn
mua
Quyn chn
bán
S > X
Cao giá (ITM)
Kit giá (OTM)
S

= X
Ngang giá (ATM)
Ngang giá (ATM)
S

< X
Kit giá (OTM)
Cao giá (ITM)
7

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
0
Hình 1.1: Mua c phiu và mua quyn chn bán

0
Hình 1.2: Mua c phiu và bán quyn chn mua


- Mua c phiu và bán quyn chn mua (quyn chn mua đc phòng nga):
Nhà đu t có th bán quyn chn mua tng ng vi mi c phiu đang s
hu, mc dù vic làm này không phi là không ri ro, nó ch làm gim ri ro so vi
vic ch s hu c phiu đn thun, nu giá c phiu tng cao, khon l ca vic
thc hin quyn chn s đc bù tr vi khon lãi do s hu c phiu.


8

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
1.2.4 Giá tr ni ti và giá tr thi gian ca hp đng quyn chn chng khoán:
Giá tr ni ti ca quyn chn đc xác đnh thông qua giá thc hin quyn
chn và giá ca chng khoán c s. Trong trng hp quyn chn cao giá ITM, s
chênh lch gia giá thc hin hp đng quyn chn và giá chng khoán c s trên
th trng đc xem là giá tr ni ti ca quyn chn, giá tr ni ti trong trng
hp quyn chn mua là Max(S
o
-X,0) và quyn chn bán là Max(X-S
o
,0). Trong
trng hp quyn chn ngang giá ATM hoc kit giá OTM thì quyn chn đó
không có giá tr ni ti, nhng các yu t khác s to ra giá tr cho quyn chn và
cùng nhau nh hng đn giá tr giao dch ca phí quyn chn gi là giá tr thi
gian.
Giá tr th trng quyn chn chng khoán bng giá tr ni ti ca quyn chn
cng vi giá tr thi gian quyn chn, giá tr th trng quyn chn chính là phí mua

hay bán quyn chn ca chng khoán, t đây ta có th d dàng xác đnh giá tr thi
gian ca quyn chn chng khoán bng cách ly phí quyn chn tr giá tr ni ti
ca quyn chn, giá tr thi gian đc cu thành bi bn yu t: thi gian đáo hn
ca chng khoán, giá thc hin quyn chn, lãi sut phi ri ro và đ bt n ca
chng khoán c s. Trong trng thái ngang giá ATM hay kit giá OTM thì giá tr
thi gian ca quyn chn cng chính là phí quyn chn, ví d nh sau:








Giá chng khoán = 56 usd
Giá thc hin = 50 usd
Hình 1.3: Giá tr ni ti và giá tr thi gian quyn chn chng khoán
Giá chng khoán = 56 usd
Quyn chn mua vi giá thc hin 50 = 8 usd



Giá tr
thi gian
= 2 usd
Giá tr
ni ti
= 6 usd

Phí

quyn
chn
= 8 usd

9

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
1.2.5 Giao dch m và giao dch đóng ca quyn chn chng khoán:
- Giao dch m: nhà đu t to mt v th bng cách thc hin hành đng mua
hay bán quyn chn chng khoán.
- Giao dch đóng: giao dch này đc thc hin trc thi đim đáo hn ca
hp đng quyn chn, ngi nm gi quyn chn s bù tr v th bng cách bán
quyn chn đang nm gi đó trên th trng. Ngc li, ngi phát hành quyn
chn bù tr b th bng cách mua li quyn chn ging ht nh vy trên th trng.
Các giao dch đóng trên th trng không ch tp trung  quyn chn kiu Châu
Âu mà còn ph bin  quyn chn kiu M. Ngi nm gi quyn chn kiu M có
th thc hin quyn chn bt c khi nào trong thi gian trc ngày đáo hn, do đó
h thng xuyên phi quyt đnh có nên bù tr v th quyn chn đ thu li nhun
hoc gim thiu khon thua l, bi vì chi phí giao dch đóng v th có th thp hn
chi phí đ thc hin quyn. Mt khác, khi thc hin giao dch đóng, nhà đu t
tránh đc tránh đc ri ro quyn chn không có giá tr vào ngày đáo hn cng
nh phn nào thu đc giá tr thi thi gian ca quyn chn.
1.2.6 Ngang giá quyn chn mua – quyn chn bán kiu Châu Âu:
Vi quyn chn kiu Châu Âu giá quyn chn bán, quyn chn mua, giá c
phiu, giá thc hin, thi gian đn khi đáo hn và lãi sut phi ri ro có mi liên h
vi nhau theo mt công thc gi là ngang giá quyn chn mua – quyn chn bán.
Danh mc A bao gm mt c phiu và mt quyn chn bán vi khon đu t
ban đu: S
o
+ P

e
(S
o
,T,X)
Danh mc B bao gm mt quyn chn mua vi cùng giá thc hin X và mt
trái phiu chit khu phi ri ro thun túy có mnh giá X. Danh mc này có khon
đu t ban đu: C
e
(S
o
,T,X) + X(1+r)
-T

Khi đáo hn c phiu có giá tr S
T
, trái phiu phi ri ro có giá tr là X. Nu
S
T
>X, quyn chn mua đáo hn cao giá ITM và có giá tr S
T
–X và quyn chn bán
không có giá tr khi đáo hn. Nu S
T
≤ X, quyn chn bán s đáo hn cao giá ITM
và có giá tr X-S
T
và quyn chn mua không có giá tr khi đáo hn. Tng giá tr hai
10

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:

danh mc A và B là bng nhau khi đáo hn, vì vy theo lut mt giá thì giá tr hin
ti ca hai danh mc này phi bng nhau:
S
o
+ P
e
(S
o
,T,X) = C
e
(S
o
,T,X) + X(1+r)
-T

Kt qu này đc gi là ngang giá quyn chn mua - quyn chn bán, nó th
hin mi quan h gia giá quyn chn mua, quyn chn bán, c phiu, thi gian đn
hn, lãi sut phi ri ro và giá thc hin.
Gi đnh rng kt hp quyn chn bán, c phiu có giá tr thp hn quyn chn
mua và trái phiu. Khi đó nhà đu t có th mua quyn chn bán, mua c phiu, bán
khng quyn chn mua và trái phiu. Dòng tin vào ca quyn chn mua và trái
phiu s ln hn dòng tin ra đ s hu quyn chn bán và c phiu. Do tng giá tr
hai danh mc A và B là bng nhau khi đáo hn nên không có dòng tin vào hoc ra.
Vì vy nhà đu t nhn đc mt khon tin ban đu và không phi chi tr gì khi
đáo hn, vic này s khuyn khích các nhà đu t khác làm theo, khi đó các mc giá
s b buc phi tr v theo đúng phng trình ngang giá quyn chn mua – quyn
chn bán.
1.3 Nhng ri ro khi giao dch quyn chn đn l kiu M và các yu t nh
hng đn phí quyn chn chng khoán:
1.3.1 Nhng ri ro khi giao dch quyn chn chng khoán đn l Kiu M:

- Ri ro đi vi ngi mua quyn chn chng khoán:
Ri ro mt toàn b s tin phí đư tr đ mua quyn chn ch sau mt khong
thi gian, trong khi quyn chn có thi gian đáo hn mà din bin giá th trng li
không có li nên nhà đu t không th thc hin hoc không bán li quyn chn nu
không có li. Khi đó nhà đu t s b mt toàn b s tin mua quyn chn mà không
nhn đc bt k li ích gì, càng nhiu quyn chn đang l và thi gian còn li
càng ngn thì ri ro mt mt phn hay toàn b s tin đu t càng cao. Bin đng
giá ca chng khoán c s là điu kin cn thit đ quyn chn tr nên có th có
li, trong điu kin th trng n đnh thì thng trong mt khong thi gian ngn
s bin đng ca giá là không nhiu.
11

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
- Ri ro đi vi ngi bán quyn chn chng khoán:
Ngi bán quyn chn có th b yêu cu thc hin hp đng bt c khi nào
trong sut thi gian hiu lc ca quyn chn anh ta đư bán. Bt đu t ngày bán
quyn chn kiu M, ngi bán quyn chn luôn  trong t th có th b yêu cu
thc hin hp đng bt c khi nào cho đn ngày đáo hn hoc cho đn khi anh ta
đóng v th ca mình.
Ngi bán quyn chn mua gp ri ro khi giá TTCK c s tng cao hn giá
thc hin vì anh ta phi thc hin hp đng. Ri ro s rt ln nu giá th trng tng
mnh, cao hn giá thc hin nhiu, khon l tim nng ca ngi bán quyn chn
mua trong trng hp này là không gii hn vì giá th trng ca chng khoán c
s có th tng không gii hn.
Ngi bán quyn chn bán gp ri ro khi giá ca tài sn c s gim mnh, gi
s giá th trng gim bng không nhng anh ta vn phi mua chng khoán  giá
thc hin.
1.3.2 Các yu t nh hng đn phí quyn chn chng khoán:
Có 6 yu t nh hng đn phí quyn chn chng khoán: giá chng khoán c
s, giá thc hin quyn chn, thi gian đn lúc đáo hn, mc đ bin đng ca

chng khoán c s, lãi sut th trng và c tc.
- Giá chng khoán c s:
Giá chng khoán c s thay đi s làm cho phí ca quyn chn tng hay gim,
thay đi này nh hng trc tip lên phí quyn chn mua và bán. Khi chng khoán
c s tng giá, phí quyn chn mua thng có xu hng tng và phí quyn chn
bán có xu hng gim, ngc li khi chng khoán c s gim giá, phí quyn chn
mua thng có xu hng gim và phí quyn chn bán có xu hng tng.
- Giá thc hin quyn chn:
Do giá thc hin trên hp đng quyn chn đc c đnh trong sut thi gian
hiu lc ca hp đng nên trong trng hp quyn chn mua, giá thc hin hp
đng càng thp thì kh nng thc hin hp đng càng ln, khi y phí quyn chn s
12

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
tng. Ngc li, giá thc hin ca quyn chn bán càng thp thì phí quyn chn
càng thp do hp đng s có ít c hi đ thc hin.
- Thi gian đn lúc đáo hn:
Thông thng hp đng quyn chn có khong thi gian đáo hn càng dài thì
kh nng th trng bin đng theo hng có li cho ngi s hu hp đng càng
ln. i vi quyn chn kiu M, thi gian đn lúc đáo hn càng dài thì phí quyn
chn càng cao vì ngi nm gi quyn chn có th thc hin bt k khi nào, do
trong thi gian đó có nhiu c hi đ giá chng khoán thay đi và làm cho quyn
chn có lãi, ngày đáo hn càng gn thì giá tr thi gian càng thp và giá tr quyn
chn cng thp. i vi quyn chn kiu Châu Âu li khác hn, do quyn chn ch
đc thc hin vào ngày đáo hn ca hp đng nên thi gian đáo hn có nh hng
không rõ ràng đn phí quyn chn.
- Mc đ bin đng ca chng khoán c s:
Khi mc đ bin đng ca chng khoán c s tng, giá chng khoán s thay đi
theo hng rt tt hoc rt xu. i vi ngi nm gi chng khoán hai kt qu này
có xu hng bù tr ln nhau. Tuy nhiên, điu này li không xy ra đi vi ngi

mua quyn chn, ngi mua quyn chn mua có li khi giá tng và gii hn l ti
đa là phí mua quyn chn mua trong trng hp giá gim; ngi mua quyn chn
bán có li khi giá gim và gii hn l ti đa là phí mua quyn chn bán trong
trng hp giá tng. Do đó, mc đ bin đng ca giá chng khoán c s có nh
hng trc tip đn phí quyn chn, đ bin đng giá chng khoán c s càng cao
thì mc phí quyn chn càng tng vì s có kh nng ln là giá chng khoán thay đi
và làm cho quyn chn có lãi.
- Lãi sut phi ri ro:
Khi lãi sut phi ri ro tng, t l tng trng mong đi ca giá c phiu có xu
hng tng theo, hn na hin giá ca bt k dòng lu kim nào trong tng lai mà
ngi nm gi quyn chn nhn đc đu gim. C hai tác đng này s làm cho phí
quyn chn bán có xu hng gim, riêng đi vi quyn chn mua, tác đng đu tiên
dn đn tng phí quyn chn, tác đng th hai dn đn gim phí quyn chn, tuy
13

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
nhiên tác đng đu tiên luôn chi phi tác đng th hai, do đó khi lãi sut phi ri ro
tng s làm phí quyn chn mua tng.
- C tc:
Trong trng hp chng khoán là c phiu, c tc đc tr cho ngi nm gi
c phiu, do đó c tc tin mt s nh hng đn phí quyn chn thông qua s tác
đng ca nó đn giá ca c phiu, c tc làm cho giá c phiu gim xung trong
ngày giao dch không hng quyn. Vì vy, c tc có tng quan ngc chiu vi
phí quyn chn mua và tng quan cùng chiu vi phí quyn chn bán.
Bng 1.2: Tóm tt các yu t nh hng đn phí quyn chn chng khoán khi
tng mt yu t và c đnh nhng yu t khác:

Ghi chú: + Yu t tng làm cho phí quyn chn tng.
- Yu t tng làm cho phí quyn chn gim.
? Không chc s có mi liên h.

1.4 u và nhc đim ca quyn chn
u đim:
- Nhà đu t có nhiu thi gian hn trong vic ra quyt đnh vi vic nm gi
trong tay các quyn chn mua hoc bán. Tính t thi đim hin ti đn thi đim
thc hin quyn chn, nhà đu t có vn còn khong thi gian dài đ suy ngh k
lng đi vi vic có nên mua hoc bán chng khoán hay không. Ngoài ra, vic đu
Yu t
Quyn
chn mua
Châu Âu
Quyn
chn bán
Châu Âu
Quyn
chn mua
Kiu M
Quyn
chn bán
Kiu M
Giá chng khoán
+
-
+
-
Giá thc hin
-
+
-
+
Thi gian đáo hn

?
?
+
+
Mc đ bin đng
+
+
+
+
Lưi sut phi ri ro
+
-
+
-
C tc
-
+
-
+
14

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
t mt khon tin khiêm tn ban đu đ có thi gian cân nhc k lng cho mt
khon mc đu t ln trong nhiu trng hp vn đc xem là xng đáng.
- Giúp nhà đu t linh hot trong vic phòng nga ri ro, đây là đc đim ni bt
ca quyn chn. Nhà đu t có th dùng quyn chn bán đ t bo him trong
trng hp giá chng khoán gim, tn tht ti đa ca nhà đu t  đây là khon phí
quyn chn ban đu mà h đư b ra. Quyn chn cho phép nhà đu t xây dng mt
danh mc chng khoán đa dng vi chi phí ban đu thp hn so vi vic phi mua
các chng khoán đó.

- Quyn chn là công c tìm kim li nhun, thông qua quyn chn nhà đu t
có th có c hi kim li nhun gia tng vi chi phí khiêm tn ban đu trong trng
hp mua quyn chn, ngoài ra vi vic bán phí quyn chn s giúp cho nhà đu t
hng phí quyn chn nu giá chng khoán thay đi đúng vi d đoán ca h. Mt
khác, khi áp dng phi hp các quyn chn vi nhau, nhà đu t có th thc hin
các chin lc đu t phù hp vi hoàn cnh và d đoán ca bn thân đ tìm kim
li nhun.
- Nhà đu t có th s dng công c quyn chn đ to đòn by tài chính nhm
gia tng li nhun cho bn thân khi giá chng khoán bin đng thun li vi d
đoán. Giao dch quyn chn giúp nhà đu t hng li t s bin đng ca giá
chng khoán mà không cn thanh toán toàn b giá tr chng khoán đó.
Nhc đim:
Phí quyn chn ph thuc vào giá chng khoán c s, giá thc hin quyn chn,
thi gian đáo hn còn li, mc đ bin đng ca chng khoán c s, lãi sut phi ri
ro và c tc. Nhà đu t có th s mt toàn b s tin b ra đ mua quyn chn khi
th trng din bin không nh k vng.
Quyn chn là công c phái sinh tng đi phc tp nên nhà đu t cn phi
nm rõ đ vn dng kt hp các v th trong giao dch quyn chn mt cách linh
hot. Ngoài ra, nhà đu t s gp rt nhiu ri ro nu không hiu rõ v quyn chn,
không bit cách kt hp các v th trong giao dch đ gii hn tn tht cng nh có
th gia tng li nhun cho bn thân.
15

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
Mt trái ni bt ca giao dch quyn chn là hin tng đu c, các nhà đu c
có th đu c giá lên hoc giá xung bng các quyn chn mua và bán, vi vic đu
c này có th làm cho giá chng khoán bin đng vt qua khi biên đ d kin, t
đó làm mt nim tin ca các nhà đu t.
1.5 Vai trò ca quyn chn trong phòng nga ri ro cho các nhà đu t:
TTCK vi nhng bin đng trong thi gian va qua đã làm cho rt nhiu nhà

đu t thua l nng, khi trên th trng không có công c nào mà h có th s dng
đ t bo v ngun vn đu t đư b ra. Vì vy, các nhà đu t s b l nu giá
chng khoán gim, bên cnh đó h ch có các cách duy nht đ thu li nhun là đu
t giá lên, do đó TTCKVN rt cn có công c phòng nga hoc đu t khi giá
chng khoán gim, mt trong nhng công c y là quyn chn đang đc áp dng
ph bin trên th gii. Vi quyn chn khi đc áp dng nhà đu t có th đa dng
hóa danh mc đu t ca mình, nu h d đoán giá chng khoán trong trng hp
xu có th gim trong tng lai, h có th áp dng chin lc mua quyn chn bán
đ phòng nga cho s chng khoán đang s hu, nu h không s hu chng khoán
vic mua quyn này đc xem nh mt khon đu t nh nhng có th thu đc li
nhun ln trong trng hp giá chng khoán gim sâu, nu khon đu t là dài hn
và giá chng khoán đc d báo có kh nng gim nh, nhà đu t có th bán
quyn chn mua nhm thu v khon phí đ bù li khon gim giá ca chng khoán.
Nh vy, vic hình thành, phát trin sn phm quyn chn trên TTCKVN có ý
ngha vô cùng to ln trong vic đa ra công c bo him cho các nhà đu t trên th
trng. Bên cnh đó, đây còn là mt kênh đu t có th sinh li nhun cao vi
khon đu t nh là phí quyn chn ban đu, ngoài ra nhà đu t cng có th áp
dng kt hp các chin lc quyn chn vi nhau đ to ra chin lc ti u, nhm
đt đc li nhun k vng cng nh có th hn ch ri ro đn mc thp nht.
Khi s hu quyn chn, nhà đu t có th c đnh giá bán hoc mua chng
khoán ca mình trong khon thi gian hiu lc ca hp đng quyn chn, trong quá
trình vn dng các k thut mua bán chng khoán kt hp vi quyn chn, các nhà
đu t s ngày càng nâng cao kh nng phân tích bin đng giá ca tng c phiu
16

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
trong danh mc đu t, d báo xu hng thay đi ca th trng. Khi TTCK bin
đng bt k theo xu hng nào, nu nhà đu t nhn đnh đúng tình hình trong
tng lai, h hoàn toàn có th thu đc li nhun cng nh phòng nga ri ro cho
chính bn thân mt cách hu hiu.

 c phiu mt công ty niêm yt đc tham gia vào giao dch quyn chn,
công ty đó phi đáp ng đc nhng điu kin ca UBCKNN đ ra nh minh bch
trong công b thông tin, thông tin công b kp thi theo đúng quy đnh, s lng c
phiu đang lu hành, s lng c phiu đc giao dch trên th trng, s c đông
nm gi c phiu, giá c phiu…, do các công ty có c phiu đc phép giao dch
quyn chn là nhng công ty ln và có uy tín trên th trng nên vn đ minh bch
thông tin là khá cao so vi các công ty niêm yt khác, mt khác khi các nhà đu t
đc cung cp thông tin đy đ và kp thi h s có điu kin ra quyt đnh đu t
có hiu qu hn, t đó gim thiu ri ro trong quá trình đu t trên th trng.
Th trng giao dch quyn chn có tính thanh khon cao hn so vi th trng
giao ngay, do cn ít vn hn và chi phí giao dch thp, mc vn sinh li và ri ro có
th điu chnh nh mong mun nên th trng này có th hp thu nhiu giao dch
hn. iu này s hp dn mnh các ngun vn đu t mo him, góp phn huy
đng ngun lc tài chính t xã hi cho quá trình phát trin th trng quyn chn.
1.6 c đim sƠn giao dch quyn chn chng khoán  mt s nc:
1.6.1 Sàn giao dch quyn chn chng khoán CBOE:
1.6.1.1 Mt s quy đnh ti CBOE:
iu kin niêm yt: CBOE quy đnh nhng c phiu phi đáp ng đ điu kin
mi có th giao dch quyn chn. Trc đây, các điu kin này hn ch vic niêm
yt quyn chn trong gii hn c phiu ca các công ty ln, nhng các quy đnh này
đư đc ni lõng cho phép nhiu quyn chn ca các công ty nh có th giao dch.
Sàn giao dch cng quy đnh nhng điu kin ti thiu mà mt c phiu phi đt
đc đ duy trì vic niêm yt quyn chn. Các yêu cu này tng t nhng có phn
ít nghiêm ngt hn yêu cu niêm yt ln đu. Tuy nhiên, trong trong tt c các
17

Nguyn Hu Ngha – HKT Tp.HCM Email:
trng hp, sàn giao dch có quyn thc hin các ngoi l trong quy đnh niêm yt
và b niêm yt.
- Quy mô hp đng: mt hp đng quyn chn giao dch trên sàn tiêu chun

gm 100 quyn chn đn l. Nu nhà đu t mua mt hp đng quyn chn c
phiu, hp đng đó tht ra đi din cho các quyn chn mua 100 c phiu. Khi c
phiu b chia tách hoc công ty tuyên b chi tr c tc bng c phiu, trong trng
hp này, s c phiu đi din bi mt hp đng tiêu chun đc điu chnh đ phn
ánh thay đi trong mc vn hóa ca công ty.
- Giá thc hin: sàn giao dch quy đnh mc giá thc hin có th ký kt hp
đng quyn chn. Mc tiêu ca sàn giao dch trong vic thit lp giá thc hin là
cung cp các quyn chn thu hút khi lng giao dch. Hu ht các giao dch quyn
chn đu tp trung vào các quyn chn mà giá c phiu gn vi giá thc hin. Vì
vy, các nhân viên sàn giao dch có xu hng niêm yt các quyn chn có giá thc
hin xoay quanh nhng rt gn giá hin ti ca c phiu.
- Hn mc v th: là s lng quyn chn ti đa mà mt nhà đu t có th nm
gi v mt phía ca th trng. Sàn giao dch quyn chn ban hành hn mc v th
cho tng chng khoán, không mt nhà đu t cá nhân hay t chc nào đc phép có
v th hn 8.000 hp đng quyn chn ca cùng mt loi chng khoán c s trong
cùng mt phía ca th trng, các quyn chn ch s thng không có hn mc v
th vì chúng đc s dng rng rưi trong danh mc ca các t chc. Mt s nhà
kinh doanh đc gi là nhà to lp th trng có nhng ngoi l nht đnh đi vi
các gii hn v th này.
- Hn mc thc hin: Nhm mc đích hn ch tình trng nhà đu t tránh gii
hn v th mà thc hin hp đng liên tc đ tác đng đáng k hoc gây ri lon th
trng. CBOE đa ra quy đnh nhm gii hn s hp đng đc phép giao dch
trong khong thi gian nht đnh, theo đó không mt nhà đu t cá nhân hay t
chc nào có th vt 8.000 hp đng ca cùng mt chng khoán c s trong vòng 5
ngày làm vic liên tip.