B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM
LÊ TH DIM KIU
GII PHÁP HOÀN THIN
QUN TR NGUN NHÂN LC TI
CÔNG TY C PHN SÀI GÒN ÔNG
DNG N NM 2020
LUN VN THC S KINH T
TP. H CHÍ MINH NM 2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM
LÊ TH DIM KIU
GII PHÁP HOÀN THIN
QUN TR NGUN NHÂN LC TI
CÔNG TY C PHN SÀI GÒN ÔNG
DNG N NM 2020
Chuyên ngành: Qun tr Kinh doanh
Mã s: 60.34.05
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: PGS. TS NGUYN QUC T
TP. H CHÍ MINH NM 2011
LI CÁM N
Mt li bit n sâu sc con xin gi n Cha, M, nhng ngi thân ã lo
lng, yêu thng và ng viên con con có c thành công nh hôm nay.
Tôi xin chân thành cm n Quý Thy, Cô Khoa Qun tr Kinh doanh, Khoa
Sau i hc ã hng dn và giúp tôi trong quá trình thc hin Lun vn.
Tôi xin c bày t lòng tri ân sâu xa n PGS. TS Nguyn Quc T, ngi
ã tn tình hng dn, giúp và b sung nhiu kin thc phong phú, hu ích
giúp tôi hoàn thành Lun vn này.
Xin trân trng cm n Quý Thy, Cô trong Hi ng Chm Lun Vn ã có
nhng góp ý v nhng thiu sót ca Lun vn, giúp Lun vn ngày càng hoàn thin
hn.
Xin trân trng cm n tp th cán b công nhân viên Công ty C phn Sài
Gòn ông Dng ã h tr cho tôi trong vic trao i, góp ý và cung cp các tài
liu cn thit cho vic nghiên cu tài.
Sau ht, xin c nói lên lòng chân thành bit n qua s ng cm và ng
viên ca Quý Thy, Cô Trng i hc Kinh T TP. H Chí Minh, bn bè ã dành
cho tôi trong sut thi gian hc tp trng.
LI CAM OAN
Tôi xin cam oan tt c các ni dung ca Lun vn này hoàn toàn hình thành
và phát trin t nhng quan im ca chính cá nhân tôi, di s hng dn khoa
hc ca PGS. TS Nguyn Quc T. Các s liu và kt qu có c trong Lun vn
tt nghip là hoàn toàn trung thc.
TÁC GI LUN VN
Lê Th Dim Kiu
MC LC
Trang
TRANG PH BÌA
LI CÁM N
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC BNG, BIU
DANH MC CÁC HÌNH V, TH
PHN M U
CHNG 1: C S LÝ LUN V QUN TR NGUN NHÂN LC VÀ
YÊU CU PHÁT TRIN NGUN NHÂN LC XÂY DNG 4
1.1 Khái quát v ngun nhân lc và qun tr ngun nhân lc 4
1.1.1 Khái nim v ngun nhân lc 4
1.1.2 Khái nim và mc tiêu ca qun tr ngun nhân lc 6
1.1.3 Vai trò và ý ngha ca ngun nhân lc 7
1.1.3.1 Ngun nhân lc mc tiêu và ng lc chính ca s phát trin 7
1.1.3.2 Ngun nhân lc trung tâm ca s phát trin 8
1.1.4 nh hng ca môi trng i vi qun tr ngun nhân lc 9
1.2 Qun tr ngun nhân lc trong doanh nghip 10
1.2.1 c im ngun nhân lc trong doanh nghip 10
1.2.2 Các chc nng c bn ca qun tr ngun nhân lc 11
1.2.2.1 Nhóm chc nng thu hút ngun nhân lc 11
1.2.2.2 Nhóm chc nng ào to và phát trin ngun nhân lc 13
1.2.2.3 Nhóm chc nng duy trì ngun nhân lc 14
1.3 Yêu cu phát trin ngun nhân lc xây dng hin i 17
1.3.1 Ngh xây dng 17
1.3.2 Kin thc, k nng và thái cn có ca ngi k s xây dng hin i . 17
1.3.3 Ci cách vic s dng ngun nhân lc 18
Tóm tt chng 1
CHNG 2: THC TRNG QUN TR NGUN NHÂN LC TI CÔNG
TY C PHN SÀI GÒN ÔNG DNG 19
2.1 Thc trng ngun nhân lc xây dng nc ta 19
2.1.1 Cung ng ngun nhân lc 19
2.1.2 ào to ngun nhân lc 21
2.2 Gii thiu v Công ty C phn Sài Gòn ông Dng 23
2.2.1 Quá trình hình thành và phát trin 23
2.2.2 C cu t chc qun lý 23
2.3 Tình hình hot ng sn xut kinh doanh ca công ty 26
2.3.1 Phng thc sn xut kinh doanh ca công ty 26
2.3.2 Kt qu sn xut kinh doanh ca công ty 27
2.4 Các nhân t nh hng n qun tr ngun nhân lc ti Công ty C phn
Sài Gòn ông Dng 29
2.4.1 Môi trng bên ngoài 29
2.4.2 Môi trng bên trong 31
2.5 Phân tích thc trng qun tr ngun nhân lc ti Công ty C phn Sài Gòn
ông Dng 32
2.5.1 ánh giá thc trng ngun nhân lc ti Công ty C phn Sài Gòn ông
Dng 32
2.5.1.1 Phân tích c cu lao ng theo tui và gii tính 32
2.5.1.2 Phân tích c cu lao ng theo tui và loi hp ng lao ng . 34
2.5.1.3 Phân tích c cu lao ng theo trình hc vn và b phn công
tác 35
2.5.2 Thc trng qun tr ngun nhân lc ti Công ty C phn Sài Gòn ông
Dng 36
2.5.2.1 Công tác thu hút, b trí nhân lc ti công ty 36
2.5.2.2 Công tác ào to và phát trin ngun nhân lc 41
2.5.2.3 Công tác duy trì ngun nhân lc 47
Tóm tt chng 2
CHNG 3: MT S GII PHÁP HOÀN THIN QUN TR NGUN NHÂN
LC TI CÔNG TY C PHN SÀI GÒN ÔNG DNG N NM 2020 58
3.1 nh hng và mc tiêu phát trin ca Công ty C phn Sài Gòn ông
Dng n nm 2020 58
3.1.1 nh hng phát trin ca Công ty C phn Sài Gòn ông Dng n nm
2020 58
3.1.2 Mc tiêu phát trin ca Công ty C phn Sài Gòn ông Dng n nm
2020 58
3.2 Quan im và mc tiêu xây dng gii pháp 60
3.2.1 Quan im 60
3.2.2 Mc tiêu 61
3.2.2.1 Mc tiêu tng quát 61
3.2.2.2 Mc tiêu c th 61
3.3 Mt s gii pháp nhm hoàn thin qun tr ngun nhân lc ti Công ty C
phn Sài Gòn ông Dng n nm 2020 62
3.3.1 Gii pháp hoàn thin chc nng thu hút, b trí ngun nhân lc 62
3.3.1.1 Hoch nh ngun nhân lc 62
3.3.1.2 Phân tích công vic 64
3.3.1.3 Hoàn thin quá trình tuyn dng 65
3.3.1.4 Hoàn thin ch phân công, b trí, bt nhân viên 66
3.3.2 Gii pháp hoàn thin chc nng ào to và phát trin ngun nhân lc 68
3.3.3 Gii pháp hoàn thin chc nng duy trì ngun nhân lc 71
3.3.3.1 ánh giá kt qu thc hin công vic ca nhân viên 71
3.3.3.2 Hoàn thin ch tin lng, thng 74
3.3.4 Các gii pháp khác 75
3.3.4.1 Thit lp h thng thông tin, giao tip trong công ty 75
3.3.4.2 Mi quan h lao ng 76
3.4 Mt s kin ngh 77
3.4.1 Kin ngh i vi Nhà nc 77
3.4.2 Kin ngh i vi ngành 78
3.4.3 Kin ngh i vi các trng, trung tâm ào to 78
Tóm tt chng 3
KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC BNG, BIU
Trang
Bng 2.1: Lao ng làm vic hàng nm phân theo loi hình kinh t và phân theo
nhóm ngành kinh t 20
Bng 2.2: S lng ào to ngun nhân lc xây dng 2006 2010 22
Bng 2.3: Kt qu sn xut kinh doanh ca công ty trong nhng nm gn ây 27
Bng 2.4: C cu lao ng theo tui và gii tính 33
Bng 2.5: C cu lao ng theo tui và loi hp ng lao ng 34
Bng 2.6: C cu lao ng theo trình hc vn và b phn công tác 35
Bng 2.7: Nhn xét v thng tin ca 115 nhân viên trong công ty 41
Bng 2.8: Nhân viên c c i ào to và chi phí ào to ti công ty 44
Bng 2.9: Trách nhim công tác ca nhân viên sau khi ào to 45
Bng 2.10: Nhn xét v vn ào to và phát trin ti công ty 46
Bng 2.11: Nht xét v ánh giá kt qu thc hin công vic ca nhân viên trong
công ty 48
Bng 2.12: Nhn xét v vn lng, thng và phúc li ti công ty 53
Bng 2.13: Nhn xét v môi trng và iu kin làm vic ca nhân viên trong công
ty 55
Bng 2.14: Nhn xét v thông tin, giao tip trong công ty 56
Bng 3.1: D báo nhu cu ngun nhân lc ti công ty (2012 2020) 63
Bng 3.2: Bng h s hoàn thành công vic theo kt qu thc hin công vic (
xut) 74
DANH MC CÁC HÌNH V, TH
Trang
Hình 2.1: S t chc Công ty C phn Sài Gòn ông Dng 24
Hình 2.2: S sn xut sn phm ti Công ty C phn Sài Gòn ông Dng 26
Hình 2.3: C cu lao ng theo tui và gii tính 33
Hình 2.4: C cu lao ng theo tui và loi hp ng lao ng 34
Hình 2.5: C cu lao ng theo trình hc vn và b phn công tác 35
1
PHN M U
1. Lý do chn tài
Nhiu thp niên trôi qua, vai trò ca qun tr ngun nhân lc trong vic to ra
li th cnh tranh ca doanh nghip ang là ch gây tranh cãi. Nhng thay i
trong th gii kinh doanh ang làm xut hin ngày càng nhiu ý kin cho rng
ngun nhân lc s i din cho ngun lc lâu dài và c áo to ra li th cnh
tranh ca doanh nghip trong nhiu ngành kinh doanh hin i.
Vit Nam ã bt u bi ra bin ln, các doanh nghip u bc xúc trn tr
vi bài toán tìm âu tng gii quân tinh. Các doanh nghip u tiên u t vào
ngun vn nhân lc, tuyn chn i ng qun lý, nhân viên gii vào làm vic, sn
sàng tr lng cao cho ngi bit làm vic úng ngha. Chính i ng lao ng cht
lng cao s góp phn gia tng li nhun nhiu ln cho doanh nghip. Chy ua vi
các doanh nghip nc ngoài, nhiu doanh nghip trong nc ã khi ng k
hoch thu hút nhân tài, nhân viên gii vào làm vic. Cuc ua giành git ngun
nhân lc càng tng tc sau khi Vit Nam gia nhp T chc Thng mi Th gii
(WTO). Do vy cnh tranh thu hút ngun nhân lc cao cp ngày mt gay gt hn
khi có nhiu lao ng nc ngoài mun tìm vic làm Vit Nam. Trc thc t
mt nhng không tuyn c qun tr viên cao cp, mt s công ty phi chn gii
pháp phát trin ngun lao ng mà mình hin có.
Ti Vit Nam, Thành ph H Chí Minh là mt trong nhng thành ph i u
trong vic thc hin công nghip hóa, hin i hóa t nc. Cùng vi các ngành
kinh t khác, ngành kinh doanh xây dng ã góp phn to nên hình nh hin i vn
minh ca thành ph trong công cuc hin i hóa t nc. Công ty C phn Sài
Gòn ông Dng là mt công ty hot ng chuyên nghip trên lnh vc t vn u
t và xây dng c s h tng, dân dng. Công ty ã úc kt nhng kinh nghim
thc tin và nng lc vng chc cho các hot ng hin ti và tng lai.
Vi hy vng s góp mt phn vào s phát trin, gia tng nng lc ca công ty
thông qua yu t con ngi và c s ng ý ca Ban lãnh o công ty, tác gi
2
chn tài Gii pháp hoàn thin qun tr ngun nhân lc ti Công ty C phn Sài
Gòn ông Dng n nm 2020 làm lun vn tt nghip sau i hc ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu nghiên cu ca lun vn là tip tc làm rõ nhng lý thuyt liên
quan n ngun nhân lc và qun tr ngun nhân lc trong doanh nghip, t ó tác
gi vn dng phân tích thc trng và ra mt s gii pháp nhm hoàn thin
qun tr ngun nhân lc ti công ty.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca lun vn là hot ng qun tr ngun nhân lc
thông qua các chc nng thu hút, b trí, ào to, phát trin và duy trì ngun nhân
lc.
Phm vi nghiên cu ca lun vn là hot ng qun tr ngun nhân lc ti
Công ty C phn Sài Gòn ông Dng.
4. Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu và tng hp các tài liu lý thuyt v ngun nhân lc và qun tr
ngun nhân lc t ó tin hành thu thp có h thng các tài liu liên quan n tài.
Tác gi s dng phng pháp thng kê, phng pháp phân tích, phng pháp
d báo, phng pháp so sánh, i chiu phân tích thc trng s dng ngun nhân
lc trong quá trình hot ng ca công ty làm c s cho vic a ra các gii pháp.
Trong ó:
+ S liu s cp: c thu thp trên c s tin hành iu tra, phng vn cán
b công nhân viên ang làm vic trong công ty, nhng vn v qun tr ngun
nhân lc ti công ty liên quan n mc ích và ni dung nghiên cu.
+ S liu th cp: s liu ca Tng cc Thng kê, các báo cáo tng kt hàng
nm ca công ty và các kt qu nghiên cu ca các tài khoa hc v qun tr
ngun nhân lc ã có trc ây.
3
5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca tài
Thông qua kho sát nhng vn liên quan n qun tr ngun nhân lc ti
Công ty C phn Sài Gòn ông Dng, nhng kt qu nghiên cu c th mang li
s:
óng góp v mt lý thuyt: Xác nh c nhng yu t nào nh hng thc
s n cht lng qun tr ngun nhân lc.
óng góp v mt thc tin: Cung cp thông tin giúp công ty xác nh nhng
bin pháp cn thit nhm hoàn thin công tác qun tr ngun nhân lc ti công ty
n nm 2020.
6. Kt cu ca tài
Ngoài phn m u và kt lun, lun vn gm ba chng chính nh sau:
Chng 1: C s lý lun v qun tr ngun nhân lc và yêu cu phát trin
ngun nhân lc xây dng.
Chng 2: Thc trng qun tr ngun nhân lc ti Công ty C phn Sài Gòn
ông Dng.
Chng 3: Mt s gii pháp hoàn thin qun tr ngun nhân lc ti Công ty
C phn Sài Gòn ông Dng n nm 2020.
4
CHNG 1: C S LÝ LUN V QUN TR NGUN NHÂN LC
VÀ YÊU CU PHÁT TRIN NGUN NHÂN LC XÂY DNG
có cái nhìn tng quan v c s lý thuyt qun tr ngun nhân lc, trong
chng mt, tác gi khái quát nhng lý thuyt khác nhau v qun tr ngun nhân lc
và ng viên nhân viên. Trên nn tng c s lý lun này, tác gi s tin hành phân
tích các vn có liên quan n thc trng qun tr ngun nhân lc ca công ty.
1.1 Khái quát v ngun nhân lc và qun tr ngun nhân lc
1.1.1 Khái nim v ngun nhân lc
Có th nói, khái nim ngun nhân lc hin nay không còn xa l vi nn kinh
t nc ta. Tuy nhiên, cho n nay quan nim v vn này hu nh cha thng
nht. Tùy theo mc tiêu c th mà có nhng nhn thc khác nhau v ngun nhân
lc. Có th nêu lên mt s quan nim nh sau:
- Theo báo cáo ca Liên hp quc ánh giá v nhng tác ng ca toàn cu
hóa i vi ngun nhân lc ã a ra nh ngha ngun nhân lc là trình lành
ngh, kin thc và nng lc thc có thc t cùng vi nhng nng lc tn ti di
dng tim nng ca con ngi. Quan nim v ngun nhân lc theo hng tip cn
này có phn thiên v cht lng ca ngun nhân lc. Trong quan nim này, im
c ánh giá cao là coi các tim nng ca con ngi cng là nng lc kh nng
t ó có nhng c ch thích hp trong qun lý, s dng.
- Theo T chc Lao ng Quc t (ILO) thì ngun nhân lc ca mt quc
gia là toàn b nhng ngi trong tui có kh nng tham gia lao ng.
- nc ta, khái nim ngun nhân lc c s dng rng rãi t khi bt u
công cuc i mi. Mt s nhà khoa hc tham gia chng trình khoa hc công
ngh cp Nhà nc mang mã s KX-07 do GS. TSKH Phm Minh Hc là ch
nhim, cho rng ngun nhân lc c hiu là s dân và cht lng con ngi, bao
gm c th cht và tinh thn, sc khe và trí tu, nng lc và phm cht. Vi cách
tip cn này, ngun nhân lc c hiu là s tng hòa s lng và cht lng
ngun nhân lc.
5
Nh vy, tuy có nhng nh ngha khác nhau tùy theo giác tip cn
nghiên cu nhng im chung mà ta d dàng nhn thy qua các nh ngha trên khi
nói v ngun nhân lc tc là nói v s lng và cht lng ngun nhân lc. Trong
ó:
- S lng ngun nhân lc c biu hin thông qua các ch tiêu quy mô và
tc phát trin ngun nhân lc.
- Cht lng ngun nhân lc là các yu t tng hp ca nhiu yu t b phn
nh trí lc, th lc và nhân cách thm m ca ngi lao ng.
+ Trí lc là nng lc ca trí tu, là sc hiu bit, trình hiu bit, trình
chuyên môn, k nng lao ng, là mt tim tàng ca con nghi nh tài nng, nng
khiu,không ch do thiên bm mà còn ph thuc vào quá trình rèn luyn, phn
u, tu dng ca mi cá nhân.
+ Th lc ca con ngi bao gm không ch sc khe c bp mà còn là s
do dai ca hot ng thn kinh, là sc mnh ca ý chí, là kh nng vn ng ca trí
lc. Th lc là iu kin tiên quyt duy trì và phát trin trí tu, là phng tin tt
yu chuyn ti tri thc vào hot ng thc tin bin tri thc thành sc mnh vt
cht. Do ó, sc mnh trí tu ch có th phát huy li th khi th lc con ngi c
phát trin. Nói cách khác, trí tu là tài sn quý nht trong mi tài sn, nhng chính
sc khe là mt tin cn thit làm ra tài sn ó.
Tóm li, xét v mt tng th, ngun nhân lc là tim nng lao ng ca con
ngi trên các mt s lng, c cu (ngành ngh và trình ào to, c cu theo
vùng min, c cu theo ngành kinh t) và cht lng, bao gm phm cht và nng
lc (trí lc, tâm lc, th lc, k nng ngh nghip) áp ng nhu cu phát trin kinh
t, xã hi trong phm vi quc gia, vùng lãnh th, a phng hay ngành, và nng lc
cnh tranh trong phm vi quc gia và th trng lao ng quc t.
Ngoài ra, nói n ngun nhân lc không th không xét n yu t nhân cách
thm m, quan im sng. Nhng yu t này biu hin mt lot các giá tr v ngi
lao ng nh: o c, tác phong, s nng ng, tính k lut và tinh thn trách
nhim trong công vic, kh nng hp tác làm vic theo nhóm,Trong ó, o c
6
óng vai trò quan trng vì nó em li cho con ngi kh nng thc hin tt hn các
chc nng xã hi và nâng cao nng lc sáng to ca h trong hot ng thc tin.
Nh vy, khi nói n ngun nhân lc là nói n s kt hp hài hòa gia ba
yu t trí lc, th lc và nhân cách thm m. ây là các yu t c bn hng ngi
lao ng n s phát trin toàn din.
1.1.2 Khái nim và mc tiêu ca qun tr ngun nhân lc
Ngun nhân lc ca mt t chc c hình thành trên c s ca các cá nhân
có vai trò khác nhau và c liên kt vi nhau theo nhng mc tiêu nht nh.
Ngun nhân lc khác vi các ngun lc khác ca doanh nghip do chính bn cht
ca con ngi. Nhân viên có các nng lc, c im cá nhân khác nhau, có tim
nng phát trin, có kh nng hình thành các nhóm i, các t chc công oàn bo
v quyn li ca h. H có th ánh giá và t câu hi i vi hot ng ca các
cán b qun lý, hành vi ca h có th thay i ph thuc vào chính bn thân h
hoc s tác ng ca môi trng xung quanh. Do ó, qun tr ngun nhân lc khó
khn và phc tp hn nhiu so vi qun tr các yu t khác ca quá trình sn xut
kinh doanh.
Qun tr ngun nhân lc nghiên cu các vn v qun tr con ngi trong
các t chc tm vi mô và có hai mc tiêu c bn:
- S dng có hiu qu ngun nhân lc nhm tng nng sut lao ng và nâng
cao tính hiu qu ca t chc.
- áp ng nhu cu ngày càng cao ca nhân viên, to iu kin cho nhân viên
c phát huy ti a các nng lc cá nhân, c kích thích, ng viên nhiu nht ti
ni làm vic và trung thành, tn tâm vi doanh nghip.
Trong mt nn kinh t chuyn i nh Vit Nam, ni có trình công ngh,
k thut còn mc thp, kinh t cha n nh và Nhà nc ch trng quá
trình phát trin phi thc hin bng con ngi và vì con ngi, thì qun tr ngun
nhân lc là h thng các trit lý, chính sách và hot ng chc nng v thu hút, ào
to-phát trin và duy trì con ngi ca mt t chc nhm t c kt qu ti u
cho c t chc ln nhân viên
1
.
7
Qun tr ngun nhân lc óng vai trò trung tâm trong vic thành lp các t
chc và giúp cho các t chc tn ti và phát trin trên th trng. Tm quan trng
ca qun tr ngun nhân lc trong t chc xut phát t vai trò quan trng ca con
ngi. Con ngi là yu t cu thành nên t chc, vn hành t chc và quyt nh
s thành bi ca t chc. Ngun nhân lc là mt trong nhng ngun lc không th
thiu c ca t chc nên qun tr nhân lc chính là mt lnh vc quan trng ca
qun lý trong mi t chc. Mt khác, qun lý các ngun lc khác cng s không
hiu qu nu t chc không qun lý tt ngun nhân lc, vì suy n cùng mi hot
ng qun lý u thc hin bi con ngi
3
.
1.1.3 Vai trò và ý ngha ca ngun nhân lc
1.1.3.1 Ngun nhân lc mc tiêu và ng lc chính ca s phát trin
Nói n vai trò ca ngun nhân lc ó là nói n vai trò ca con ngi. Vai
trò ca con ngi th hin hai mt:
- Th nht con ngi vi t cách là ngi tiêu dùng sn phm, dch v.
không ngng tha mãn nhng nhu cu vt cht, tinh thn ngày càng c nâng cao
v s lng và cht lng trong iu kin các ngun lc u có hn, con ngi
ngày càng phi phát huy y hn kh nng v th lc và trí lc cho vic to ra
kho tàng vt cht và tinh thn ó. Vì vy, s tiêu dùng ca con ngi, s áp ng
ngày càng tt hn nhng nhu cu ca con ngi là ng lc phát trin. Phát trin
kinh t là nhm mc tiêu phc v con ngi, làm cho cuc sng con ngi ngày
càng tt hn, xã hi ngày càng vn minh. Con ngi là mt lc lng tiêu dùng ca
ci vt cht và tinh thn ca xã hi, nó th hin rõ nét nht mi quan h gia sn
xut và tiêu dùng. Mc dù mc phát trin ca sn xut quyt nh mc tiêu
dùng, song nhu cu tiêu dùng ca con ngi li tác ng mnh m ti sn xut, nh
hng phát trin sn xut thông qua quan h cung cu hàng hóa trên th trng.
Trên th trng nhu cu tiêu dùng ca mt loi hàng hóa nào ó tng lên, lp tc thu
hút lao ng cn thit sn xut ra hàng hóa ó và ngc li. S tiêu dùng ca con
ngi không ch là s tiêu hao kho tàng vt cht và vn hóa do con ngi to ra mà
chính là ngun gc ca ng lc phát trin doanh nghip.
8
- Th hai vi t cách là ngi lao ng to ra tt c các sn phm ó vi sc
lc và óc sáng to vô tn. Phát trin kinh t c da trên nhiu ngun lc: nhân
lc, vt lc, tài lc. Song ch có ngun lc con ngi mi to ra ng lc cho s
phát trin, nhng ngun lc khác mun phát huy tác dng ch có th thông qua
ngun lc con ngi. Ngay c trong iu kin t c tin b khoa hc k thut
hin i nh hin nay thì không th tách ri ngun lc con ngi bi l:
+ Chính con ngi to ra nhng máy móc thit b hin i ó. iu ó th
hin mc hiu bit và ch ng t nhiên ca con ngi.
+ Ngay c i vi máy móc thit b hin i, nu thiu s iu khin, kim
tra ca con ngi thì chúng ch là vt cht. Ch có tác ng ca con ngi mi phát
ng chúng và a chúng vào hot ng.
1.1.3.2 Ngun nhân lc trung tâm ca s phát trin
Con ngi không ch là mc tiêu, ng lc ca s phát trin, th hin mc
ch ng t nhiên, bt thiên nhiên phc v cho con ngi mà còn to ra nhng iu
kin hoàn thin chính bn thân con ngi. Lch s phát trin ã chng minh rng
tri qua quá trình lao ng hàng triu nm mi tr thành con ngi ngày nay và
trong quá trình ó, mi giai on phát trin con ngi li làm tng thêm sc mnh
ch ng t nhiên, tng thêm ng lc cho s phát trin. Nh vy, ng lc, mc
tiêu ca s phát trin và tác ng ca s phát trin ti bn thân con ngi cng nm
trong chính bn thân con ngi. iu ó lý gii ti sao con ngi c coi là nhân
t nng ng nht, quyt nh nht ca s phát trin. Cùng vi khoa hc công ngh,
vn u t, cht lng ngun nhân lc óng vai trò quyt nh n s thành công
ca mt doanh nghip.
Sau chin tranh th gii th hai nhng thành tu ln lao ca khoa hc và k
thut ã làm ngi ta hy vng lc lng sn xut s phát trin mnh, t chc sn
xut s mau chóng hoàn thin, kinh t phn vinh s n. Các nc công nghip a
ra trit lý: công ngh là trung tâm, t ng hóa là chìa khóa ca s phn vinh. Hàng
lot nc nh hng vào i mi trang thit b công ngh trong khi vn gi nguyên
cách t chc lao ng truyn thng. Nhân công c coi nh yu t hao phí sn
9
xut. Nhng ngi áp dng chin lc này ã tht bi. Thc t sn xut cho thy
con ngi sáng to ra công ngh mi nhng vì thiu i ng lao ng có trình ,
k nng tng ng, không kp i mi c ch qun lý, iu hành, dn n ã không
th phát huy c hiu qu sn xut, cho dù trang thit b hin i, tiên tin. Nhiu
t hp sn xut t ng hóa mc cao không chng t c hiu qu so vi các xí
nghip ch c gii hóa. T bài hc này, các nc này thay i cn bn các chin
lc phát trin ca mình, trong ó im quan trng là tìm kim mô hình mi nhm
phát huy và s dng ngun nhân lc. T ch coi con ngi là yu t sn xut và
ph thuc vào máy móc thit b, h tng bc t b li ào to s dng chuyên
môn hp, ranh gii gia các chuyên ngành tr nên ít cng nhc hn, c cu t chc
ngày càng mang tính phi tp trung, ít tng nc. Chc nng ca ngi công nhân k
thut c m rng hn, có kh nng thc hin sa cha, bo dng n gin nh
c ào to tng hp, nh ó tng tính linh hot trong s dng cng nh thay i
ch làm.
1.1.4 nh hng ca môi trng i vi qun tr ngun nhân lc
Hin nay chúng ta ang sng trong mt môi trng luôn thay i và thay i
vi mt tc rt nhanh. Các nhà qun lý phi i mt vi mt nhim v khó khn
ó là chun b cho s thay i ng thi cng phi thích nghi vi nhng thay i
cho phù hp vi s thay i ó. Bi vy, nhn bit rõ ngun gc ca s thay i là
mt yu t quan trng i vi các nhà qun lý nói chung và vi các nhân viên
chuyên môn nhân lc nói riêng.
Có 4 ngun thay i quan trng có th tác ng mnh m ti các hot ng
ca các nhà qun lý t chc: Môi trng vt cht và môi trng kinh t; môi trng
công ngh - k thut, thông tin; môi trng chính tr; môi trng vn hóa xã hi.
Thêm vào ó li sng, nhu cu cách nhìn nhn v giá tr con ngi cng thay
i. Nhng thay i này có nh hng n cách t duy, các chính sách và qun tr
ngun nhân lc trong các t chc.
Vì th có th ch ra môi trng qun tr ngun nhân lc bao gm:
10
- Môi trng bên ngoài: gm các yu t nh: khung cnh kinh t - chính tr,
dân s và lc lng lao ng trong xã hi, các iu kin vn hóa xã hi chung ca
t nc, pháp lut, khoa hc k thut công ngh, khách hàng, i th cnh tranh.
- Môi trng bên trong: gm các yu t nh s mng, mc tiêu, nhim v
ca t chc chính sách chin lc ca t chc, bu không khí tâm lý xã hi, c cu
t chc ca n v.
Các yu t ó nh hng ti s hình thành và phát trin ngun nhân lc, tính
cht ni dung và cách thc thc hin các hot ng qun lý ngun nhân lc trong t
chc.
1.2 Qun tr ngun nhân lc trong doanh nghip
1.2.1 c im ngun nhân lc trong doanh nghip
Ngun nhân lc ca mt t chc c hình thành trên c s các cá nhân vi
vai trò, v trí c phân công khác nhau, nhng do yêu cu hot ng ca t chc
ã c liên kt li vi nhau phn u cho mt mc tiêu nht nh, nhm t
nhng thành qu do t chc ra. Vì vy, so vi các ngun lc khác, ngun nhân
lc trong doanh nghip có nhng c im c bn sau :
- Ngun nhân lc trong doanh nghip là mt b phn trong mt tng th
ngun nhân lc ca quc gia, vùng lãnh th. ó là kh nng lao ng mà doanh
nghip có th huy ng c t ngun nhân lc ca quc gia, vùng lãnh th.
- Ngun nhân lc ca doanh nghip không phi ch là phép cng gin n
kh nng lao ng riêng l ca tng con ngui trong doanh nghip mà phi là s
cng hng kh nng lao ng ca nhng con ngi ó. Ngha là, tp hp và
phát trin k nng làm vic theo nhóm gi vai trò quan trng trong ni dung phát
trin ngun nhân lc ca t chc.
- Ngun nhân lc trong doanh nghip là mt ngun lc bên cnh các ngun
lc khác là vn, công ngh, nhng khác vi các ngun lc khác v tính cht và vai
trò ca nó i vi doanh nghip. ó là nó mang bn cht con ngi nên chu s chi
phi ca các yu t tâm sinh lý, quá trình s dng nó s to ra giá tr ln hn giá tr
11
ca bn thân nó ; ng thi, nó óng vai trò quyt nh trong vic s dng có hiu
qu các ngun lc khác ca doanh nghip.
1.2.2 Các chc nng c bn ca qun tr ngun nhân lc
Hot ng qun tr ngun nhân lc liên quan n tt c các vn thuc v
quyn li, ngha v và trách nhim ca nhân viên nhm t c hiu qu cao cho
t chc ln nhân viên. Trong thc tin, nhng hot ng này rt a dng, phong phú
và rt khác bit tùy theo các c im v c cu t chc, công ngh k thut, nhân
lc, tài chính, trình phát trin các các t chc. Hu nh tt c các t chc u
phi thc hin các hot ng c bn nh: Xác nh nhu cu nhân viên, lp k hoch
tuyn dng, b trí nhân viên, ào to, khen thng k lut nhân viên, tr công,
Tuy nhiên có th phân chia các hot ng ch yu ca qun tr ngun nhân lc theo
ba nhóm chc nng ch yu sau:
1.2.2.1 Nhóm chc nng thu hút ngun nhân lc
Nhóm chc nng này nhm chú trng vn m bo có s lng nhân
viên vi các phm cht phù hp cho công vic ca doanh nghip. có th tuyn
c úng ngi cho úng vic, trc ht doanh nghip phi cn c vào k hoch
sn xut, kinh doanh và thc trng s dng nhân viên trong doanh nghip nhm xác
nh c nhng công vic nào cn tuyn thêm ngi.
Thc hin phân tích công vic s cho bit doanh nghip cn tuyn thêm bao
nhiêu nhân viên và yêu cu tiêu chun t ra i vi các ng viên là nh th nào.
Vic áp dng các k nng tuyn dng nh trc nghim và phng vn s giúp doanh
nghip chn c ng viên tt nht cho công vic. Do ó, nhóm chc nng tuyn
dng thng có các hot ng: D báo và hoch nh ngun nhân lc, phân tích
công vic, phng vn, trc nghim, thu thp, lu tr và x lý các thông tin v ngun
nhân lc ca doanh nghip.
- Hoch nh ngun nhân lc: Là quá trình nghiên cu, xác nh nhu cu
ngun nhân lc, a ra các chính sách và thc hin các chng trình, hot ng bo
m cho doanh nghip có ngun nhân lc vi các phm cht, k nng phù hp
thc hin công vic có nng sut, cht lng và hiu qu cao
12
Quá trình hoch nh ngun nhân lc cn c thc hin trong mi liên h
mt thit vi quá trình hoch nh và thc hin các chin lc và chính sách kinh
doanh ca doanh nghip. Lp k hoch là mt quá trình chn oán: Hin ti doanh
nghip ang v trí nào? Doanh nghip mong mun t v trí nào? Bng cách nào
doanh nghip t c v trí ó, các bc làm c th là gì?
- Phân tích công vic: Là quá trình nghiên cu ni dung công vic nhm xác
nh iu kin tin hành, các nhim v, trách nhim, quyn hn khi thc hin công
vic và các phm cht, k nng nhân viên cn thit phi có thc hin tt công
vic.
Khi phân tích công cn xây dng c hai tài liu c bn là bng mô t công
vic và bng tiêu chun công vic. Bng mô t công vic là vn bn lit kê các chc
nng, nhim v, các mi quan h trong công vic, các iu kin làm vic, yêu cu
kim tra, giám sát và các tiêu chun cn t c khi thc hin công vic. Bng mô
t công vic giúp cho chúng ta hiu c ni dung, yêu cu ca công vic và hiu
c quyn hn, trách nhim khi thc hin công vic. Bng tiêu chun công vic là
vn bn lit kê nhng yêu cu v nng lc cá nhân nh trình hc vn, kinh
nghim công tác, kh nng gii quyt vn , các k nng khác và các c im cá
nhân thích hp nht cho công vic. Bng tiêu chun công vic giúp chúng ta hiu
c doanh nghip cn loi nhân viên nh th nào thc hin công vic tt nht.
- Tuyn chn nhân lc: Quá trình tuyn chn nhân lc là quá trình ánh giá
các ng viên theo nhiu cách khác nhau da vào yêu cu ca công vic, tìm c
nhng ngi phù hp vi các yêu cu t ra trong s nhng ngi ã thu hút c
trong quá trình tuyn m. C s ca tuyn chn là các yêu cu ca công vic ã
c ra theo bng mô t công vic và bng tiêu chun công vic i vi ngi
thc hin công vic. Quá trình tuyn chn phi áp ng c các yêu cu di ây
+ Tuyn chn phi xut phát t k hoch sn xut kinh doanh và k
hoch ngun nhân lc
+ Tuyn chn c nhng ngi có trình chuyên môn cn thit
cho công vic t ti nng sut lao ng cao, hiu sut công tác tt
13
+ Tuyn c nhng ngi có k lut, trung thc, gn bó vi công
vic vi doanh nghip.
Quá trình tuyn chn là khâu quan trng nhm giúp cho các nhà qun tr
ngun nhân lc a ra c các quyt nh tuyn dng úng n nht. Quyt nh
tuyn chn có ý ngha rt quan trng i vi chin lc kinh doanh và i vi các
doanh nghip, bi vì quá trình tuyn chn tt s giúp cho các doanh nghip có c
nhng con ngi có k nng phù hp vi s phát trin ca doanh nghip trong
tng lai. Tuyn chn tt cng s giúp cho doanh nghip gim c các chi phí do
phi tuyn chn li, ào to li cng nh tránh c các thit hi ri ra trong quá
trình thc hin công vic. tuyn chn t c kt qu cao thì cn phi có các
bc tuyn chn phù hp, các phng pháp thu thp thông tin chính xác và ánh
giá các thông tin mt cáck khoa hc.
- Biên ch nhân s: Là quá trình thu hút ngi có trình vào doanh nghip,
la chn ngi có kh nng áp ng công vic trong nhng ng viên xin vic ri
sp xp hp lý nhân viên vào các v trí khác nhau trong doanh nghip.
1.2.2.2 Nhóm chc nng ào to và phát trin ngun nhân lc
Nhóm chc nng này chú trng vic nâng cao nng lc nhân viên, m bo
cho nhân viên trong doanh nghip có các k nng, trình lành ngh cn thit
hoàn thành tt công vic c giao và to iu kin cho nhân viên c phát trin
ti a các nng lc cá nhân. Các doanh nghip áp dng chng trình hng nghip
và ào to nhân viên mi nhm xác nh nng lc thc t ca nhân viên và giúp
nhân viên làm quen vi các công vic ca doanh nghip. ng thi, các doanh
nghip cng thng lp các k hoch ào to, hun luyn và ào to li nhân viên
mi khi có s thay i v nhu cu sn xut kinh doanh hoc quy trình công ngh, k
thut. Nhóm chc nng ào to, phát trin thng thc hin các hot ng nh
hng nghip, hun luyn, ào to k nng thc hành cho công nhân; bi dng
nâng cao trình lành ngh và cp nht kin thc qun lý, k thut công ngh cho
cán b qun lý và cán b chuyên môn nghip v.
14
ào to và phát trin là iu kin quyt nh mt doanh nghip có th tn
ti và i lên trong cnh tranh. ào to và phát trin ngun nhân lc giúp cho doanh
nghip:
+ Nâng cao nng sut lao ng, hiu qu thc hin công vic
+ Nâng cao cht lng ca thc hin công vic
+ Gim bt s giám sát vì ngi lao ng c ào to là ngi có
kh nng t giám sát
+ Nâng cao tính n nh và nng ng ca doanh nghip
+ Duy trì và nâng cao cht lng ca qun lý ngun nhân lc
+ To iu kin cho áp dng tin b k thut và qun lý vào doanh
nghip
+ To ra c li th cnh tranh ca doanh nghip
i vi ngi lao ng, vai trò ca ào to và phát trin ngun nhân lc th
hin ch:
+ To ra c s gn bó gia ngi lao ng và doanh nghip
+ To ra tính chuyên nghip ca ngi lao ng
+ To ra s thích ng gia ngi lao ng và công vic hin ti cng
nh tng lai
+ áp ng nhu cu và nguyn vng phát trin ca ngi lao ng
+ To cho ngi lao ng có cách nhìn, cách t duy mi trong công
vic ca h là c s phát huy tính sáng to ca ngi lao ng trong công vic.
1.2.2.3 Nhóm chc nng duy trì ngun nhân lc
Nhóm chc nng này bao gm 3 hot ng: ánh giá thc hin công vic và
thù lao lao ng cho nhân viên, duy trì và phát trin các mi quan h lao ng tt
p trong doanh nghip.
- ánh giá thc hin công vic: là s ánh giá có h thng và chính thc tình
hình thc hin công vic ca ngi lao ng trong quan h so sánh vi các tiêu
chun ã c xây dng và tho lun v s ánh giá ó vi ngi lao ng.
15
ánh giá thc hin công vic là mt hot ng qun lý ngun nhân lc quan
trng và luôn luôn tn ti trong tt c các doanh nghip. Mc dù các công ty nh,
ánh giá thc hin công vic có th c thc hin mt cách không chính thc
thông qua s ánh giá hng ngày ca ngi giám sát vi các nhân viên và s ánh
giá, góp ý ln nhau gia các nhân viên nhng hu ht các doanh nghip u xây
dng cho mình mt h thng ánh giá chính thc. Trong mt h thng chính thc,
tình hình hoàn thành nhim v lao ng ca tng ngi lao ng c ánh giá
theo nhng khong thi gian c quy nh vi s s dng nhng phng pháp
ánh giá ã c thit k mt cách có la chn, tùy thuc vào mc ích ca ánh
giá. Tùy vào iu kin c th, các kt qu ánh giá cn c phn hi li vi ngi
lao ng h bit c mc thc hin công vic ca mình và hiu c cách
thc thc hin công vic tt hn.
Các mc tiêu mà ánh giá thc hin công vic ph v có th c quy v hai
mc tiêu c bn là ci tin vic thc hin công vic ca ngi lao ng và giúp cho
nhng ngi qun lý có th a ra c các quyt nh nhân s úng n nh ào
to và phát trin, thù lao, thng tin, k lut, Quá trình ánh giá thc hin công
vic, mt mc nào ó, chính là s m rng ca thit k công vic và có nhng
tác ng c bn ti t chc nói chung. Do ó, ngoài vic giúp cho ngi qun lý
a ra các quyt nh nhân s, các kt qu ánh giá thc hin công vic còn giúp
cho b phn qun lý ngun nhân lc và lãnh o cao cp có th ánh giá c thng
li ca các hot ng chc nng v ngun nhân lc nh tuyn m, tuyn chn, nh
hng, thng tin, ào to và các hot ng khác, kim im c mc úng
n và hiu qu ca các hot ng ó, t ó có các phng hng iu chnh phù
hp. ng thi, mc hp lý và úng n ca vic s dng các h thng ánh giá
và thông tin phn hi các kt qu ánh giá vi ngi lao ng có nh hng rt ln
ti vic xây dng và phát trin o c, thái lao ng ca ngi lao ng và bu
không khí tâm lý-xã hi trong các lao ng tp th.
- Thù lao lao ng: theo ngha hp, thù lao lao ng là tt c các khon mà
ngi lao ng nhn c thông qua mi quan h thuê mn gia h vi t chc.