B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC KINH T H CHÍ MINH
NGUYN ÔNG TRIU
CÁC NHÂN T NH HNG N
Ý NH NGH VIC CA
NGI LAO NG TR CÓ TRÌNH CAO NG TR
LÊN TI A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH
Chuyên ngành: QUN TR KINH DOANH
LUN VN THC S
TP. H CHÍ MINH, tháng 12 nm 2011
B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC KINH T H CHÍ MINH
NGUYN ÔNG TRIU
CÁC NHÂN T NH HNG N
Ý NH NGH VIC CA
NGI LAO NG TR CÓ TRÌNH CAO NG TR
LÊN TI A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH
Chuyên ngành: QUN TR KINH DOANH
Mã s: 60.34.10
LUN VN THC S
Ngi hng dn khoa hc: TS. Nguyn Ngc Dng
TP. H CHÍ MINH, tháng 12 nm 2011
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan tt c các ni dung ca lun vn này hoàn toàn đc hình thành
và phát trin t nhng quan đim ca cá nhân tôi, di s hng dn khoa hc ca
ging viên hng dn. Các s liu và kt qu có trong lun vn hoàn toàn trung
thc
Thành ph H Chí Minh, ngày 24/12/2011
Tác gi lun vn
Nguyn ông Triu
LI CM N
Li đu tiên xin chân thành cm n sâu sc đn TS. Nguyn Ngc Dng, ngi đã
dành nhiu thi gian quý báu đ tn tình hng dn tôi trong sut thi gian thc
hin lun vn này. Có th nói nhng nhn xét thc t và nhng li phn bin ca
thy đã giúp tôi hoàn thành tt nht có th lun vn này.
Xin chân thành cm n các thy cô trng i Hc Kinh T Tp.HCM đã tn tình
ging dy, truyn đt nhiu kin thc quý báu cho tôi hoàn tt khóa hc này.
Xin chân thành cm n đn tt c các bn bè, nhng ngi đã chia s cùng tôi
nhng khó khn, kin thc và tài liu hc tp trong sut quá trình hc lp MBA –
K18 Qun tr.
Xin chân thành cm n đn các t chc, các c quan và các công ty đã to điu kin
và h tr tôi rt nhiu trong quá trình thu th
p d liu cho nghiên cu này.
Cui cùng xin chân thành cm n Cha, M,V và các anh ch em trong gia đình và
bn bè đã đng viên và là ch da vng chc cho tôi trong cuc sng này.
Mt ln na xin đc cm n tt c.
Tp.HCM, tháng 12 nm 2011
Ngi thc hin lun vn
Nguyn ông Triu
TÓM TT NI DUNG LUN VN
Nghiên cu đc thc hin vi mc đích xác đnh các nhân t nh hng đn Ý
đnh ngh vic ca ngi lao đng tr có trình đ cao đng tr lên ti đa bàn thành
ph H Chí Minh
Nghiên cu đc thc hin qua hai bc chính, đó là nghiên cu s b và nghiên
cu chính thc. Nghiên cu s b là bc nghiên cu đnh tính nhm khám phá,
điu chnh và b sung các bin quan sát đ đo lng các khái nim trong nghiên
cu. Nghiên cu này đc thc hin vi k thut phng vn tay đôi mt s nhân
viên trong mt s t chc, c quan và doanh nghip. ghiên cu chính thc đc
thc hin thông qua phng pháp đnh lng nhm đánh giá và kim đnh mô hình
nghiên cu thông qua vic kim đnh đ tin cy thang đo thông qua phân tích h s
Cronbach’s Alpha, phân tích nhân t khám phá và hi quy tuyn tính vi mc ý
ngha 5%. Nghiên cu này đc thc hin qua k thut phng vn bng câu hi. S
bng câu hi thu hi đ phân tích d liu là 250 bng.
Kt qu phân tích hi quy đa bin ca mô hình đã hiu chnh cho thy có 3 yu t
có nh hng đn d đnh ngh vic ca nhân viên tr. Th t các yu t nh hng
đn Ý đnh ngh vic t thp đn cao là: “Cam kt mang tính liên tc”, “Nhn thc
tái đnh hng ngh nghip”, “Tình trng cng thng trong công vic và gia đình”.
Các h s hi quy đu có ý ngha thng kê mc 5% phù hp vi các gi thuyt đã
đt ra. Mô hình nghiên cu cho thy các nhân t nh hng đn Ý đnh ngh vic đã
gii thích đc 28,9% s bin đng ca bin ph thuc Ý đnh ngh vic.
Mô hình ch gii thích đc vn đ nghiên cu mc đ 28.9% khi nhân rng ra
tng th. Nguyên nhân có th do còn mt s yu t khác cha đc đa vào mô
hình nghiên cu hoc kích thc mu ch có 250. Trong điu kin gii hn v
ngun lc và thi gian, nghiên cu không tránh khi nhng hn ch nht đnh. Tuy
nhiên, vi kt qu đt đc có th hu ích cho công tác qun lý nhân s ca các t
chc, c quan và các doanh nghip hin nay.
- 1 -
Chng 1: CHNG M U
1.1 C s hình thành đ tài
Trong tt c các ngun lc ca doanh nghip thì ngun nhân lc là quan trng
nht. Vì th vic gìn gi và phát trin ngun lc này là công vic hàng đu mà
các doanh nghip nên quan tâm. Tuy nhiên ti Vit Nam ngi lao đng ngày
càng có xu hng chuyn đi công vic nhiu hn (Báo cáo xu hng nhân s
2011).
Khi đc hi v kh nng ngh vic
đ thay đi công vic trong nm 2011, có ti
64% ngi lao đng cho rng h có ý đnh ngh vic và tìm kim mt công vic
mi. Mt cuc nghiên cu mi đây trên phm vi toàn cu cho thy rng nhng
nhân công tr tui hn đang t ra thiu gn bó vi nhng ngi ch ca h. Công
trình nghiên cu này đc GfK Custom Research thc hin, da trên hn 30.000
công ngi lao đng trong 29 quc gia đã ch ra rng nhng công nhân tr có đ
tui t 18 đn 29 tìm cách thay đi ngh nghip vì b v mng trong công vic
hn là ngi lao đng có đ tui ln hn. Cuc nghiên cu tìm thy rng nhng
ngi lao đng tr hn mang hi vng v nhng trin vng ca h, nhng h
không dn thân nhit tình mt cách đc bit đi vi nhng nhim v mà h đang
gi. Có 72 % ngi lao đng tr đang tích cc tìm kim mt công vic, hoc s
ráo rit tìm vic trong 6 tháng k tip. Nhiu ngi trong s này s xem xét ti
chuyn thay đi ngh nghip trong tng lai gn.
Theo mt kho sát gn đây ti th trng lao đng Vit Nam ca công ty Trách
nhim hu hn Loan Lê cho bit tính n đnh vic làm c
a ngi lao đng là rt
thp. C th ti 41% ngi lao đng vào làm vic trong khong thi gian t 1-6
tháng thì ngh vic hay b thôi vic. Mt cuc kho sát khác ca báo Ngi Lao
ng trin khai t tháng 4-2008 cho thy kt qu tng t. Kho sát có s tham
gia ca 655 ngi đang tìm vic, trong đó có 445 ng viên đã tng đi làm. Kt
qu cho thy có 35% trong s 445 ng viên ngh vic, chuyn đi ni làm vic
mi sau di mt nm làm vic doanh nghip c; 39% ng viên ngh vic sau
- 2 -
t 1 – 2 nm làm vic và 26% ng viên ngh vic sau 3 nm làm vic (Nguyn
Duy, 2008)
Lao đng tr có trình đ là mt ngun nhân lc vô cùng quan trng hu
ht các doanh nghip, tuy nhiên thc trng nhy vic din ra khá sôi ni nhóm
ngi lao đng này (Nguyn Duy, 2008). Dù nhng lao đng này s đc li hay
phi đánh đi nhng chi phí c hi khi quyt đnh nhy vic, thì khon thit thòi
nhiu nht vn ri vào các doanh nghip. Doanh nghip đã phi b ra nhng chi
phí không nh v thi gian, tin bc cho vic tuyn dng và đào to ngun nhân
lc này. Quan sát cho thy các doanh nghip tn rt nhiu chi phí đào to cho
ngi lao đng nhng khi h bt đu quen vi môi trng làm vic h có xu
hng chuyn đi công vic. (Nguyn Duy, 2008)
Vì tính cp bách ca thc trng nói trên, tác gi
đã quyt đnh la chn
nghiên cu đ tài “Các nhân t nh hng đn Ý đnh ngh vic ca ngi lao
đng tr có trình đ cao đng tr lên ti đa bàn khu vc Thành ph H Chí
Minh”. tài nghiên cu nhm tìm ra nhng nguyên nhân thc tin cho vn đ
chuyn đi công vic ca các lao đng tr ti thành ph H Chí Minh. T đó đa
ra m
t s gi ý chính sách giúp các nhà qun tr có th hoàn thin tt hn công
tác qun tr ngun nhân lc cho các doanh nghip và t chc hin nay.
1.2 Mc tiêu ca đ tài nghiên cu
- Tìm hiu nhân t nh hng đn ý đnh ngh vic ca ng viên tr có trình
đ cao đng tr lên ti th trng lao đng H Chí Minh
- xut các hàm ý cho các doanh nghip trong công tác gìn gi ngi lao
đng tr
ti doanh nghip.
1.3 i tng và phm vi nghiên cu nghiên cu
- Phm vi nghiên cu: Nghiên cu các ng viên làm vic ti đa bàn thành
ph H Chí Minh
- i tng kho sát: Ngi lao đng đã tt nghip cao đng tr lên sinh t
nm 1980 tr đi và hin ti đang làm vic ti các t chc hay các doanh nghip
ti thành ph H Chí Minh
- 3 -
- i tng nghiên cu : Ý đnh ngh vic ca ngi lao đng tr
1.4 Phng pháp nghiên cu và thu thp d liu
Nghiên cu đc thc hin qua 2 giai đon: Nghiên cu s b và nghiên cu
chính thc
- Nghiên cu s b đc thc hin bng cách tìm hiu các đ tài nghiên cu
có liên quan trc đây nhm đa ra các nhân t nh hng đn quy
t đnh chuyn
đi công vic và thc hin phng vn tay đôi các ng viên nhm hoàn chnh mô
hình và thang đo cho nghiên cu chính thc.
- Nghiên cu chính thc đc thc hin bng phng pháp đnh lng.
Phng pháp nghiên cu đnh lng này đc thc hin nhm đánh giá mc đ
quan trng ca các nhân t nh hng đn quyt đnh chuyn công tác ca ngi
lao đ
ng. Sau đó phng pháp đnh lng còn đc s dng đ kim tra có s
khác bit hay không gia các nhóm ngi lao đng da trên nhiu tiêu thc khác
nhau.
1.5 Ý ngha thc tin ca đ tài
Kt qu ca đ tài cung cp cho các t chc, doanh nghip trong và ngoài nc
nhng thông tin cho vic xây dng nhng chính sách phù hp trong vic tuyn
dng, đào to và phát trin ngun nhân lc tr ti các doanh nghi
p ca mình.
1.6 Kt cu ca báo cao nghiên cu
Lun vn đc chia thành 5 chng:
Chng 1: Tng quan – trình bày lý do hình thành đ tài nghiên cu, mc tiêu
nghiên cu, phm vi và đi tng nghiên cu và ý ngha ca đ tài.
Chng 2: C s lý lun và mô hình nghiên cu – trình bày tng quan c s lý
thuyt, t đó hình thành mô hình nghiên cu và đ xut các gi thuyt cho mô
hình nghiên cu.
Chng 3: Thit k nghiên cu – nêu lên trình t
nghiên cu, thit k nghiên cu
bao gm xây dng thang đo, thit k bng câu hi, phng pháp ly mu…
Chng 4: Kt qu nghiên cu – trình bày kt qu kim đnh thang đo, phân tích
nhân t và hi quy tuyn tính.
- 4 -
Chng 5: Kt lun – tóm tt nhng kt qu chính ca nghiên cu, nhng đóng
góp ca nghiên cu đi vi các t chc và nhng hn ch ca nghiên cu đ đnh
hng cho các nghiên cu tip theo.
- 5 -
Chng 2: C S LÝ LUN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU
Ni dung chng này trình bày các khái nim lý thuyt chi phi nhm tìm hiu
đc trng v đi tng, xác đnh phng pháp có liên quan đn chuyên đ nghiên
cu. ng thi trong chng này cng s xem xét, khái quát li mt s nghiên
cu trc đó đ đnh hng xây dng mô hình vi các gi thuyt phù hp.
2.1 Lý thuyt v qun tr ngun nhân lc
2.1.1 Khái nim qun tr ngun nhân lc
Qun tr ngun nhân lc là h thng các trit lý, chính sách và hot đng chc
nng v thu hút, đào to, phát trin và duy trì con ngi ca mt t chc nhm đt
đc kt qu ti u cho c t chc ln ngi lao đng.
Qun tr ngun nhân lc gm 3 mc tiêu chính: thu hút, đào to phát trin và duy
trì ngun nhân lc. Ba chc nng này có mi quan h tác đng qua li ln nhau.
2.1.2 Vai trò ca qun tr ngun nhân lc.
- Thit lp chính sách.
- Thc hin các chc nng.
- C vn.
- Kim tra đôn đc.
2.2 Khái nim liên quan đn đ tài và xem xét các nghiên cu trc đây
2.2.1 Khái nim
Phn này s trình bày mt s khái nim có liên quan đn ch đ nghiên cu bao
gm khái ni
m v Ngi lao đng tr và Ý đnh ngh vic.
2.2.1.1 Ngi lao đng tr
Khái nim Ngi lao đng tr đc hiu theo nhiu cách khác nhau. Các nghiên
cu ti các nc Châu Âu khái nim này đc đ cp trong khái nim “Th h
trong công vic” (Generation at work). Khái nim v “Th h trong công vic” đã
đc đ cp bi William Howe, Neil Strauss và mt s nhà nghiên cu khác
(đc trích t Debra, Mariluyn, Parsons. 2008). Quan đim này đ
cp đn vn đ
con ngi sinh ra các thi đim khác nhau thì s có s khác bit v giáo dc, cuc
sng, vn hóa… T nhng nh hng đó h có nhng thái đ, quan đim và nim
- 6 -
tin khác nhau trong công vic và ngh nghip ca mình. Bng vic thu hiu s
khác bit này các doanh nghip có nhng chính sách phù hp trong vic gìn gi
và phát trin ngun nhân lc cho doanh nghip. Các th h đc chia ra nh sau:
- Th h Baby Boomer: sinh t nm 1945 (chin tranh th gii th 2) đn
nm 1960.
- Th h X (Generation X): Sinh nm 1960 đn nm 1979
- Millennials (Generation Y): sinh sau nm 1980
Nh vy có th hiu ngi lao đng tr là th h Y, nhng ngi sinh sau nm
1980.
Ti Vit Nam có th da vào hai yu t sau đ đnh ngha Ngi lao đng tr.
- Theo điu 53 điu l Qun lý nhà nc v công tác thanh niên “Thanh niên
là mt phm trù trit hc, ch mt nhóm nhân khu, xã hi đc thù, đ tui nht
đnh, t 16 đn 30 tui, có mt trong tt c các giai cp, tng lp xã hi, dân tc,
các lnh vc hot đng ca đi sng xã hi, có nhng đc đim chung đc trng
v tâm lý, sinh lý, nhn thc xã hi, có vai trò quan trng đi vi s phát trin ca
mi quc gia, dân tc trong c hin ti và tng lai”. (Trích t
gioi tre/Toan van Luat Thanh nien/40114986/275/)
- Thông thng ti Vit Nam mt sinh viên tt nghip cao đng, đi hc và
bt đu làm vic đ tui 21. Theo t ng Vit Nam hin nay ngi ta hay dùng
th h Y bng cách gi khác là “th h 8X”. c đim ngi lao đng tr 8X là
h đc đào to và tip cn nhng công ngh mi, h rt nng đng t tin và có
nhiu hoài bão trong ngh
nghip. Các doanh nghip có xu hng tìm hiu nhu
cu ca Ngi lao đng tr vì h là ngun nhân lc rt quan trng cho s phát
trin ca danh nghip trong thi đi mi
Nh vy có th kt lun khái nim Ngi lao đng tr dùng trong đ tài là:
“Ngi lao đng tr là ngi đang lao đng có đ tui t 21 đn 30.”
- 7 -
2.2.1.2 Ý đnh chuyn đi công vic – Intention to turnover
Theo Janet Cheng Lian Chew (2004): “Ý đnh chuyn đi công vic (ngh vic)
ca ngi lao đng là ý đnh ri khi môi trng làm vic hin ti đ chuyn
sang môi trng làm vic khác. Ý đnh đây có ngha là trc khi thc s ri
khi môi trng làm vic hin ti, nhng ngi này đã có ý thc đ làm điu
này”
Theo quan đi
m ca Lambert (2006) thì “Hành đng ngh vic có ý thc ca
ngi lao đng là biu hin cho mt quá trình bin đi trong nhn thc ca h.
Nhn thc này xut phát t ý thc v bn thân và nhn thc v t chc, ngh
nghip ca h”.
D đnh chuyn công vic đc đo lng s gn bó ca h vi t chc, vi công
vic th hin di ba cp đ:
- Ngi ngi lao đng đang chun b chuyn công tác đn mt t chc mi
và hin ti đang trong quá trình chun b bàn giao công vic. Mc đ gn bó ca
ngi lao đng vi t chc trong trng hp này rt thp.
- Ngi ngi lao đng đang tìm kim mt công vic mi trong tng lai đ
chuyn công tác. Mc đ gn bó ca ngi lao đng vi t chc cp đ trung
bình.
- Ngi ngi lao đng đang mun tìm kim mt công vic mi. Mc đ
gn bó vi t chc trong trng hp này cao
2.2.2 Xem xét các nghiên cu trc có liên quan
2.2.2.1 Các nghiên cu trên th gii
tìm ra nhng nguyên nhân chính tác đng đn ý đnh ngh vic, mt s nghiên
cu tp trung vào nhân t thuc v giá tr cá nhân đ gii thích vn đ. Yu t giá
tr cá nhân tác đng đn ý đnh ngh vic trong nghiên cu ca Robinson,
Porporino & Simourd (1997) là đ tui; ca Mitchell (2000) là giáo dc. Có
nhng nghiên cu khác ch thêm rng môi trng t chc và công vic nh S
tha mãn trong công vic (Segal, & Graham, 2007), nhng giá tr cam kt t chc
(Griffin & Hepburn, 2005) hay tình trng Cng thng trong công vic (Byrd et al.,
- 8 -
2000; Mitchell et al., 2000; Slate & Vogel, 1997) cng tác đng đn Ý đnh ngh
vic ca ngi lao đng. (c trích t Lamber, 2006)
Trong nghiên cu ca mình Firth (2004); Lamber (2006) phát trin mt mô hình
mà trong đó ý đnh ngh vic chu tác đng bi các yu t t doanh nghip: S
tha mãn trong công vic, Cam kt t chc, Tình trng cng thng công vic và
Nhân t gây cng thng.
Thêm vào đó, trong nghiên cu ca Hazrina Ghazali (2010) v “Các nhân t nh
hng đn ý đnh ngh vic ca ngi lao đng ngành Thc n nhanh Malaysia”
đã kim đnh li mô hình ca Firth (2004) và b sung thêm mt yu t là Cm
giác v công vic – Job feeling.
2.2.2.2 Nghiên cu ti Vit Nam
Nghiên cu ca Cao Hào Thi, Võ Quc Hng (2010) v “Các yu t nh hng
đn d đnh ngh vic ca công chc – viên chc Nhà nc” bao gm S phù
hp, Hành vi lãnh đo, Quan h
ni làm vic, Hun luyn và phát trin, Lng,
thng và công nhn, Truyn thông, S yêu thích và Môi trng làm vic vt lý.
Nghiên cu ca ào Th Hi Uyên (2009) v “Các yu t nh hng đn ý đnh
chuyn công tác ca ngi lao đng Marketing ti các doanh nghip Bu Chính
vin thông khu vc phía Nam” cho thy các yu t nh hng là: Nim tin t
chc và S hài lòng vi công vic và Cam kt vi t
chc.
Theo nghiên cu ca Trn Th Trúc Linh (2009) v “Các yu t nh hng đn
d đnh ngh làm vic cho công ty tin hc TMA” cho rng d đnh ngh vic ph
thuc vào các yu t là shock, áp lc, môi trng làm vic, tin lng, thng
tin/đào to/phát trin, thng hiu công ty, quan h ni làm vic, thng và
phúc li.
Gn đây, theo kt qu kho sát ca nhóm sinh viên i hc kinh t 2010 v “Tình
trng nhy vic ca ngi lao đng tr trình đ đi hc tr lên ti đa bàn thành
ph H Chí Minh” cho thy có 6 nhân t tác đng đn quyt đnh nhy vic ca
lao đng tr có trình đ đi hc tr lên. ó là: Kh nng phát trin chuyên môn
- 9 -
ngh nghip, Chính sách đãi ng, Thu nhp, Cuc sng cá nhân, Môi trng tinh
thn ni làm vic, Môi trng vt cht và điu kin h tr công vic.
Nh vy có th thy xu hng nghiên cu v các nhân t nh hng đn ý đnh
ngh vic thì các nhà nghiên cu thng tp trung vào hai nhóm nguyên nhân: các
nguyên nhân v giá tr bn thân và các nguyên nhân xut phát t phía doanh
nghip đ d đoán hành vi ngh vic.
2.3 Mô hình nghiên cu cho đ tài:
2.3.1 xut mô hình nghiên cu cho đ tài:
Da trên nhng kinh nghim và phân tích kt qu các nghiên cu v hành vi
chuyn đi công vic trình bày phn trc, tác gi đ xut s dng mô hình da
trên mô hình ca Hazrina Ghazali (2010) đ kim đnh cho đi tng ngi lao
đng tr ti Vit Nam. Mô hình này đc tác gi s dng cho nghiên cu “Các
nhân t nh hng đn ý đnh ngh vic ca ngi lao đng ngành Thc n nhanh
Malaysia” (c trình bày trong hình 3.1). Mô hình này đc phát trin b sung
t mô hình ca Firth (2004). Trong đó nhân t b sung là Cm giác v công vic
(Job feeling).
Tuy nhiên tác gi trích mt phn trong nhóm bin quan sát cho nhân t này và
điu chnh cho phù hp vi hoàn cnh Vit Nam. Nhân t Cm giác v công vic
đc điu chnh thành Nhn thc tái đnh hng ngh nghip.
Mô hình đ xut cho nghiên c
u này đc trình bày bi 5 yu t sau: (các yu
t này đc trình bày rõ phn tip theo)
- Cam kt vi t chc (Organizational Commitment)
- Tha mãn trong công vic (Job Satisfaction)
- Tình trng cng thng trong công vic (Job stress)
- Nhân t gây nên s cng thng trong công vic (Stressors)
- Nhn thc tái đnh hng ngh nghip
- 10 -
Hình 2.1 Mô hình nghiên cu ca đ tài
2.3.2 Thit lp các gi thit nghiên cu
2.3.2.1 Cam kt t chc - Organizational commitment
Ý thc v cam kt t chc đ cp đn tình cm gn kt ngi lao đng vi c
quan mình đang làm vic (Meyer & Allen, 1991). Khi mt ngi có tình cm sâu
sc vi t chc, c quan ca mình thì xu hng ngh vic s thp hn nhóm
ngi còn li. Tình cm này xây dng trên thi gian g
n kt, trên nhng s kin,
nhng kinh nghim bn thân h vi nhng bin đng ca t chc. Trong mt
nghiên cu ca Meyer & Allen (1991) thì có ba nhân t tác đng đn nhn thc
v cam kt t chc:
- Cam kt thuc v yu t tình cm ca ngi lao đng - Affective
commitment Cam kt này ch rõ mi quan h tng đng v mc tiêu cá nhân và
m
c tiêu ca t chc; v đnh hng ca t chc phù hp vi đnh hng phát
Cam kt vi t chc
Nhn thc tái đnh hng ngh nghip
Tha mãn trong công vic
Tình trng cng thng trong công vic
Nhân t gây nên s cng thng trong
công vic
Ý đnh ngh vic
- 11 -
trin ca cá nhân. iu này ph thuc vào hai nhân t: Nhân t thuc v cá nhân
(Tui tác, trình đ…) và nhân t v t chc (nh hng công vic rõ ràng, mc
tiêu phát trin ca t chc, s tng h ca các cp qun lý…)
- Cam kt mang tính liên tc - Conituance commitment. Khi ngi lao đng
quyt đnh ngh vic, điu này có ngha là h đã suy ngh v nhng chi phí c hi
mà h b qua do t chc hin ti mang li. Chi phí này bao gm nhng khon li
ích bng tin b ct gim khi ngh vic, chi phí tìm công vic mi và ri ro tht
nghip. Tt nhiên yu t này tác đng bi c nhân t bên trong doanh nghip ln
yu t th trng lao đng bên ngoài. Nu nh cá nhân tìm thy ít c hi cho s
chuyn đi công vic hay chi phí chuyn đi là quá ln thì h s b qua ý đnh
ngh vic
- Cam kt giá tr - Normative commitment. ây là cam kt mang tính đo
đc mà ngi lao đng đó cm nhn khi duy trì công vic vi t chc. Ví d, khi
mt t chc có khá nhiu đãi ng nh to c hi hc tp nghiên cu thì tt nhiên
ngi lao đng đó t bn thân h s cm th
y trái đo lý nu b t chc này đi
tìm kim mt c hi khác.
Gi thuyt H1: Mi quan h gia S cam kt vi t chc vi Ý đnh ngh vic
ca ngi lao đng tr là tng quan nghch chiu.
2.3.2.2 S tha mãn công vic - Job satisfaction
Mi ngi lao đng s đm nhn mt công vic trong mt t chc. Nhng tình
cm, ý thc ca h đi vi công vic mình đang ph trách chính là biu hin ca
s tha mãn trong công vic. Có hai nhân t tác đng đn s tha mãn này:
- Các nhân t bên trong công vic: S th thách ca công vic có kích thích
tôi hng thú trong công vic, công vic mang li nhng c hi đc đóng góp,
đc th hin nng lc cá nhân.
- Nhân t bên ngoài công vic: Lng thng công bng, đi
u kin h tr
cho công vic, s giám sát kim tra, s an toàn trong công vic, và s h tr ca
đng nghip.
- 12 -
Theo nghiên cu ca Trn Kim Dung v “o lng mc đ tha mãn đi vi
công vic trong điu kin ca Vit Nam” cho rng s tha mãn công vic ph
thuc vào các yu t là bn cht công vic, c hi đào to và thng tin, lãnh đo,
đng nghip, tin lng, phúc li và điu kin làm vic
Nhiu nghiên cu cho thy s không hài lòng vi công vic là nguyên nhân ngi
lao đng quyt đnh chuyn vic. S tha mãn vi công vic cng có mi tng
quan vi các hành vi sao nhãng khác nh đi tr, chia bè phái, phàn nàn.
Gi thuyt H2: Mi quan h gia Tha mãn trong công vic và Ý đnh ngh
vic ca ngi lao đng tr là tng quan nghch chiu.
2.3.2.3 Tình trng cng thng trong công vic – Job Stress
Tình trng cng thng trong công vic ca ngi lao
đng là khi cm giác b cng
thng cc đ, cm giác b c ch khi làm vic. (Lee & Ashford.1996). Kt qu
nghiên cu ca Igbaria and Greenhaus (1992) trong lnh vc IT cng ch ra rng
khi mt ngi lao đng b áp lc công vic s làm gim mc đ hài lòng và gim
nhng giá tr cam kt đi vi công vic. Trong nghiên cu ca mình Lee &
Ashford (1996) cho thy mc đ tng quan mnh gia xu hng ngh vic vi
tình trng kit sc vì công vic ca ngi lao đng. iu này dn đn t l ngh
vic và s cao hn khi ngi lao đng làm trong môi trng có áp lc cao.
Gi thuyt H3: Mi quan h Tình trng cng thng và bin Ý đnh ngh vic
ca ngi lao đng tr là tng quan cùng chiu
2.3.2.4 Các nhân t gây nên cng thng- job stressors
Nhân t gây nên cng thng đ cp đn các yu t v công vic và môi trng
làm vic gây nên tình trng cng thng ti cá nhân ngi lao đng. Theo nghiên
cu ca Stranks (2005) nhân t gây nên cng thng gm 4 thành phn:
- S m h v vai trò – Role ambiguity: Ngi ngi lao đng trong t chc
thiu thông tin v trách nhim công vic ca mình. T đó h không hiu rõ ràng
nhng trách nhim công vic và nhng mc tiêu công vic mà mình phi thc
hin. S m h v vai trò bt ngun t s thiu hng dn t cp qun lý hay s
không rõ ràng trong bng mô t công vic.
- 13 -
- S mâu thun v vai trò – Role conflict: Khái nim này đ cp đn vic
ngi ngi lao đng phi thc hin nhiu vai trò vi các đi tng vi nhau
nh: cp trên, đng nghip hay khách hàng ca mình…Tuy nhiên các vai trò này
li mâu thun nhau. Ví d mt ngi lao đng phi hoàn thành công vic ca cp
trên mình giao tuy nhiên bên cnh đó khách hàng li yêu cu mt vai trò khác và
ngi lao đng cm thy khó x khi các vai trò này xung đt nhau.
- S quá ti vai trò – Role overload: Ngi lao đng phi nhn quá nhiu
trách nhim và công vic t cp trên. Nhng trách nhim này vt ra ngoài kh
nng và thi gian cho phép ca ca ngi lao đng. Ngi lao đng luôn trong
tình trng lo lng vì s không hoàn thành công vic.
- Mt cân bng công vic và gia đình - work–family conflict: đ hoàn thành
công vic ngi lao đng phi mt quá nhiu thi gian vì th nh hng đn cuc
s
ng trong gia đình.
Gi thit H4: Mi quan h Nhng nhân t gây cng thng và Ý đnh ngh vic
ca ngi lao đng tr là tng quan cùng chiu
2.3.2.5 Nhn thc Tái đnh hng ngh nghip
Theo tác gi “Nhn thc v tái đnh hng ngh nghip là suy ngh ca ng viên
v vic thay đi con đng ngh nghip ca h”. Mt trong nhng đc đim ca
các ngi lao đng tr ti Vit Nam là h rt thiu kin thc v đnh hng ngh
nghip. Nguyên nhân chính ca vn đ trên do công tác hng nghip ti Vit
Nam không tt (Hng Minh, 2008). Các ngi lao đng khi va mi tt nghip
đi hc thng có ít thông tin v th trng lao đng, h có xu hng nhy vic
liên tc đ tìm cho mình mt công vic phù hp vi bn thân. Cng có th sau
mt thi gian đi làm h nhn thy công vic h đang làm không phù hp vi s
thích, nng lc hoc kin thc đc đào to. T đó h có xu hng điu chnh
công vic cho phù hp. iu này đc tác gi gi là “nhn thc tái đnh hng
ngh nghip”. Có 3 yu t dn đn mt ngi lao đng suy ngh v Tái đnh
hng ngh nghip:
- 14 -
- Sau thi gian làm vic ngi lao đng nhn ra là mình không cm thy
yêu thích ngành ngh đang làm nên h có suy ngh là h s ngh vic đ thay đi
- Ngi lao đng cm nhn t cht ca h không phù hp vi ngh nghip
h đang làm nên h có ý đnh ngh vic đ chuyn sang ngành ngh khác
- Ngi lao đng cm nhn chuyên môn h đc đào to không phù hp
vi ngh nghip h đang làm
Gi thit H5: Mi quan h gia Nhn thc tái đnh hng ngh vi Ý đnh
ngh vic ca ngi lao đng tr là tng quan cùng chiu.
Nh vy chng này đã trình bày đc mô hình đ xut cho đ tài và đt ra 5 gi
thit nghiên cu. Chng tip theo s trình bày phng pháp nghiên cu nhm
thu thp d liu đ phc v cho công tác kim đnh mô hình nghiên cu cng nh
các gi thuyt đã đc đ xut.
- 15 -
CHNG 3: THIT K NGHIÊN CU
Chng này s trình bày phng pháp nghiên cu nhm xây dng và đánh giá
thang đo dùng đ đo lng các khái nim nghiên cu và kim đnh mô hình
nghiên cu đã đ xut; bao gm 2 phn chính là thit k nghiên cu và nghiên
cu chính thc.
3.1 THIT K NGHIÊN CU
3.1.1 Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu đc thc hin thông qua hai bc là nghiên cu s b và nghiên
cu chính thc.
3.1.1.1 Nghiên cu s b
ây là bc nghiên cu đnh tính nhm khám phá, điu chnh và b sung các
bin quan sát dùng đ đo lng các khái nim nghiên cu. i vi bc này,
dùng k thut tho lun tay đôi trên mt dàn bài lp sn theo mt ni dung đc
chun b da trên thang đo có sn và có b sung.
Nghiên cu s b đc thc hin vi 1 nhà qu
n lý và 5 ngi lao đng tr hin
đang làm vic ti các doanh nghip trên đa bàn thành ph H Chí Minh, kt qu
s là c s b sung và hiu chnh thang đo cho bng câu hi. Sau khi hiu chnh
bng câu hi, đã tin hành tho lun vi mt s ngi đ kim tra đ thích hp
ca ngôn t.
Sau khi phng vn các đi tng nói trên, kim tra đ thích hp ca ngôn t và
chnh sa các thang đo ban đu, đã tin hành phát bng câu hi đ chy th mô
hình nghiên cu vi mu có kích thc là 50.
3.1.1.2 Nghiên cu chính thc
ây là giai đon nghiên cu đnh lng vi k thut thu thp d liu bng cách
phng vn theo bng câu hi.
D liu thu thp đc s đc x lý bng phn mm SPSS. Sau khi mã hóa và
làm sch d liu, các bc sau s đc tin hành:
ánh giá đ tin cy và đ giá tr ca các thang đo. tin cy ca thang đo đc
đánh giá qua h s Cronbach’s Alpha, qua đó các bin không phù hp s b loi
- 16 -
nu h s tng quan bin tng nh hn 0.3 và thang đo s đc chp nhn khi
h s Cronbach’s Alpha ln hn 0.6 (Nunnally và Burnstein, 1994) (đc trích
bi Nguyn ình Th và Nguyn Th Mai Trang, 2007). Tip theo phân tích nhân
t khám phá đc s dng đ kim đnh đ giá tr ca các bin thành phn v
khái nim. Các bin có h s tng quan đn gia bin và các nhân t nh hn
0.5 s b loi (Hair và cng s, 1998) (đc trích bi Nguyn ình Th và
Nguyn Th Mai Trang, 2007). Phng pháp trích “Principal Component
Analysis” đc s dng kèm vi phép quay “Varimax”, ch có nhng nhân t nào
có Eigenvalue (đi lng Eigenvalue đi din cho lng bin thiên đc gii
thích bi nhân t) ln hn 1 mi đc gi li trong mô hình nghiên cu (Hoàng
Trng và Chu Nguyn Mng Ngc, 2008).
Kim đnh mô hình lý thuyt bng ph
ng pháp hi quy đa bin vi mc ý ngha
5%. Da vào mô hình lý thuyt, phng trình hi quy có dng nh sau:
Ý đnh ngh vic =
0
+ 1*Cam kt t chc +
2
*Tha mãn trong công vic
+
3
*Tình trng cng thng +
4
*Các nhân t gây cng thng +
5
*Nhn
thc tái đnh hng ngh nghip.