Một số biện pháp nhằm hoàn thiện chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay

KILOBOOKS.COM
LI M U

Nh bt k mt quc gia no, i vi i sng kinh t xó hi, thu úng
vai trũ l cụng c quan trng ca Nh nc qun lý, iu tit sn xut kinh
doanh cng nh phõn phi tiờu dựng, thỳc y kinh t phỏt trin. Cú c mt
h thng chớnh sỏch thu phự hp, ng b, hon thin v luụn theo kp s vn
ng phỏt trin ca thc tin l iu kin cn thit v cp bỏch. Theo tinh thn
ú, ng v Nh nc ta trong quỏ trỡnh vn hnh, i mi nn kinh t ó rt
chỳ trng n ci cỏch h thng thu .
H thng thu v tớnh cht c chia thnh hai loi: thu trc thu v thu
giỏn thu. Tu vo iu kin phỏt trin, phng thc sn xut v kt cu xó hi
ca mi nc m c cu cỏc khon thu ny cú s khỏc nhau. Hin nay, ti cỏc
nc phỏt trin cú xu hng coi trng thu giỏn thu trong khi ú cỏc nc ang
phỏt trin li cú xu hng ngc li l coi trng thu trc thu trong ú cú Thu
thu nhp doanh nghip.
ỏp ng yờu cu hi nhp kinh t quc t, c bit l vic gia nhp
WTO trong thi gian ti, h thng thu Vit Nam cn phi sa i cho phự hp
hn nhm mc tiờu n gin, d hiu, m bo cụng bng, phự hp vi cỏc cam
kt quc t.Vi tinh thn ú lut thu thu nhp doanh nghip ó c sa i,
b sung v cú hiu lc thi hnh k t ngy 01/01/2004.
Lut thu mi cú nhiu thay i trong ú m bo thng nht vic ỏp
dng thu TNDN i vi mi thnh phn kinh t, khụng phõn bit DNTN vi
DN cú vn TNN. õy l mt ch trng rt quan trng ca Nh nc to ra
bc tin quan trng trong l trỡnh hng ti xõy dng mt lut thu TNDN
thng nht v hon chnh. Tuy nhiờn, lut thu mi bờn cnh nhng mt tớch cc
ó bc l nhng hn ch, bt cp cn xem xột v sa i, b sung. Nhng vng
mc ny ang tỏc ng tiờu cc n cỏc doanh nghip chu tỏc ng ca Lut
thu TNDN. Vi lý do ny em quyt nh chn ti nghiờn cu ca mỡnh l:
Mt s bin phỏp nhm hon thin chớnh sỏch thu thu nhp doanh
nghip Vit Nam hin nay. Trong ú cú ỏnh giỏ tỡnh hỡnh thc hin chớnh

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
sỏch thu TNDN trong nhng nm qua, nhng mt tớch cc, hn ch ca chớnh
sỏch thu mi v a ra mt s gii phỏp v iu kin cn thit thc hin tt
cỏc gii phỏp nhm mc ớch phỏt huy hn na vai trũ to ln ca thu TNDN
trong iu kin nc ta hin nay, ng thi úng gúp mt phn vo cụng cuc
ci cỏch thu ca Vit Nam trong thi gian ti.
C th kt cu ca chuyờn gm ba chng nh sau:
Chng 1: Lý lun chung v thu thu nhp doanh nghip
Chng 2:
Thc trng ỏp dng chớnh sỏch thu thu nhp doanh
nghip Vit Nam hin nay
Chng 3
: Mt s bin phỏp nhm hon thin chớnh sỏch thu thu
nhp doanh nghip Vit Nam hin nay.
Thu l mt lnh vc ln nờn vic tỡm hiu mt cỏch ton din v sõu sc
ũi hi phi cú nhiu thi gian. Do trỡnh cũn hn ch v thi gian hn hp
nờn em ch tp trung vo nhng vng mc xung quanh lut thu mi ang
c thi hnh hin nay. Bi vỡ õy l mt sc thu rt quan trng trong h thng
thu nc ta. Chuyờn chc chn s khụng trỏnh khi sai sút ỏng tic, rt
mong s úng gúp ca thy cụ, bn bố v mi ngi quan tõm.
Em xin chõn thnh cm n !

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
CHNG 1 : Lí LUN CHUNG V THU
THU NHP DOANH NGHIP

1.1. MT S VN CHUNG V THU

1.1.1. Khỏi nim
Thu ra i, tn ti v phỏt trin cựng vi s ra i, tn ti v phỏt trin
ca Nh nc. Nú l mt cụng c ti chớnh to lp ngun thu nhm duy trỡ
hot ng ca b mỏy hnh chớnh Nh nc v iu tit v mụ nn kinh t.
Tri qua quỏ trỡnh phỏt trin v hon thin lõu di, tớnh n hin nay cú rt
nhiu quan nim v thu vi nhng gúc nhỡn nhn khỏc nhau.
- Cỏc nh kinh in cho rng: Thu l cỏi m Nh nc thu ca
dõn nhng khụng bự li v thu cu thnh nờn phn thu ca Chớnh ph, nú
c ly ra t sn phm ca t ai v lao ng trong nc, xột cho cựng thỡ
thu c ly ra t t bn hay thu nhp ca ngi chu thu (Lờnin ton tp -
tp 15)
- Theo quan im lut phỏp: Thu l khon úng gúp theo quy nh
ca phỏp lut m Nh nc bt buc mi t chc v cỏ nhõn phi cú ngha v
np vo cho ngõn sỏch Nh nc.
- Trờn gúc phõn phi thu nhp: Thu l hỡnh thc phõn phi v
phõn phi li tng sn phm xó hi v thu nhp quc dõn nhm hỡnh thnh nờn
qu tin t tp trung ln nht ca Nh nc (qu ngõn sỏch Nh nc) ỏp
ng nhu cu chi tiờu cho vic thc hin cỏc chc nng ca Nh nc.
- Cú rt nhiu khỏi nim khỏc nhau v thu, song cú khỏi nim chung
nht v thu nh sau:
Thu l mt phn thu nhp m cỏc cỏ nhõn hoc t chc úng gúp bt
buc cho Nh nc phc v nhu cu v nhim v ca Nh nc, thu th
hin mi quan h kinh t c bn gia Nh nc vi cỏc t chc kinh t v tng
lp dõn c.
Thu mang bn cht giai cp ca Nh nc. S khỏc nhau ca Nh nc
c th hin qua ni dung ca vic thu thu nh : thu thu ca ai l ch yu,

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
thu nh th nào, thu làm gì Thu còn th hin tính cht xã hi rng rãi bi thu

thu đi vi tồn dân, thu liên quan đn mi t chc, cá nhân trong xã hi. Mi
ngi dân trong xã hi có ngha v đóng thu đng thi cng có quyn kim tra
xem Nhà nc đã s dng các khon đóng góp đó có hp lý khơng? Thu là
cơng c rt có hiu lc đ Nhà nc s dng đ qun lý xã hi và điu tit nn
kinh t quc dân. Thơng qua các chính sách thu, Nhà nc s to hành lang,
mơi trng đ các t chc, cá nhân đc bình đng phát trin. iu đó cho thy
vic xây dng và hồn thin h thng thu ngày càng khoa hc, đn gin, d
hiu là vn đ rt quan trng và cn thit.
1.1.2. Bn cht ca thu
 làm rõ hn bn cht ca thu, chúng ta cn tìm hiu nhng đc đim
ca thu.
Th nht: Tính cng ch và tính pháp lý cao
c đim này đc th ch hố trong hin pháp ca mi quc gia. Trong
các quc gia, vic đóng thu cho Nhà nc đc coi là mt trong nhng ngha
v bt buc ca các t chc kinh t và cơng dân cho Nhà nc. Các t chc kinh
t và cơng dân thc hin ngha v thu theo các lut thu c th đc c quan
quyn lc ti cao  quc gia đó quy đnh phù hp vi các hot đng và thu nhp
ca tng t chc kinh t và cơng dân. T chc hoc cá nhân nào khơng thc
hin đúng ngha v thu ca mình, tc là h đã vi phm pháp lut ca quc gia
đó.
c đim này phân bit s khác nhau gia thu vi các khon đóng góp
mang tính t nguyn cho ngân sách Nhà nc và thu đi vi các khon vay
mn ca Chính ph.
Thu là bin pháp tài chính mang tính cht bt buc ca Nhà nc, nhng
s bt buc đó ln đc xác lp da trên nn tng ca các vn đ kinh t, chính
tr, xã hi trong nc và quan h kinh t th gii.

Th hai: Thu là khon đóng góp khơng mang tính hồn tr trc tip

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

KILOBOOKS.COM
Khác vi các khon vay, Nhà nc thu thu t các t chc kinh t và các
cá nhân nhng khơng phi hồn tr li trc tip cho ngi np thu sau mt
khong thi gian vi mt khon tin mà h đã np vào Ngân sách Nhà nc. S
tin thu thu đc, Nhà nc s s dng cho các chi tiêu cơng cng, phc v
cho nhu cu ca Nhà nc và ca mi cá nhân trong xã hi. Mi cá nhân, ngi
có np thu cho Nhà nc cng nh ngi khơng np thu, ngi np nhiu
cng nh ngi np ít, đu bình đng trong vic nhn đc các phúc li cơng
cng t phía Nhà nc. S thu mà các đi tng phi np vào cho Nhà nc,
đc tính tốn khơng da trên khi lng li ích cơng cng h nhn đc mà
da trên nhng hot đng c th và thu nhp ca h. c đim này cng phân
bit gia thu vi phí và l phí.
1.1.3. Phân loi thu và yu t cu thành ca mt sc thu
1.1.3.1. Phân loi thu
 Phân loi thu di góc đ ngi np thu và ngi chu thu :
(Ngi np thu là các cá nhân, t chc (th nhân hay pháp nhân) trc tip đng
ra np thu cho Nhà nc, ngi chu thu là ngi có thu nhp b gim đi do
np thu cho Nhà nc)
+ Thu trc thu : Thu trc thu là thu mà ngi np thu cng đng thi
là ngi chu thu. in hình ca thu trc thu là thu Thu nhp doanh nghip,
thu Thu nhp cá nhân, thu Tài sn Cn c vào mc thu đc quy đnh trong
biu thu ngi np thu tính mt phn thu nhp ca mình đ trc tip np cho
Nhà nc.
+ Thu gián thu: Là thu mà ngi np thu khơng phi là ngi chu
thu. in hình ca thu gián thu là thu Doanh thu, thu Giá tr gia tng, thu
Xut khu, Nhp khu i vi loi thu này, đi tng np thu là các t chc
sn xut hoc kinh doanh hàng hóa, dch v và ngi chu thu là ngi tiêu
dùng. Thu gián thu điu tit mt phn thu nhp ca ngi tiêu dùng hàng hóa,
dch v nên thu đc tính vào c cu giá ca hàng hóa, dch v mà ngi mua
phi tr. Nh vy, thu gián thu to điu kin cho ngi chu thu la chn các

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
KILOBOOKS.COM
loi hng húa, dch v trc khi quyt nh tiờu dựng, m bo tớnh t nguyn
khi chu thu.
Phõn loi theo i tng thu:
+ i tng thu l giỏ tr hng hoỏ: Thu TTB, thu GTGT, Thu
nhp khu, thu xut khu.
+i tng thu l thu nhp: Thu TNCN, thu TNDN
+i tng thu l hot ng (thu ỏnh vo hot ng): thu Mụn bi
i vi hot ng kinh doanh, thu Ti nguyờn i vi hot ng khai thỏc ti
nguyờn.
1.1.3.2. Cỏc yu t cu thnh nờn mt sc thu v nhng vn chớnh ca
mt chớnh sỏch thu
Cỏc yu t cu thnh nờn mt sc thu chớnh l th hin ni dung
c bn ca sc thu ú, bao gm:
- Tờn gi ca sc thu : mi sc thu cú mt tờn gi riờng. Thụng
thng tờn gi ca mi sc thu th hin i tng tỏc ng ca sc thu hoc
mc tiờu ca vic ỏp dng sc thu ú. Vớ d, thu Giỏ tr gia tng cho ta thy
loi thu ny tớnh trờn phn giỏ tr tng thờm (giỏ tr gia tng) ca hng hoỏ v
dch v, thu Thu nhp doanh nghip tớnh trờn tng cỏc khon thu nhp ca
doanh nghip, thu Tiờu th c bit ỏnh vo hng húa v dch v c bit,
thu Xut, nhp khu tỏc ng vo cỏc hng húa xut, nhp khu qua biờn
gii.
- i tng np thu : L t chc kinh t hoc cỏ nhõn cú trỏch
nhim phi kờ khai v thc hin ngha v np thu v ngõn sỏch Nh nc theo
cỏc quy nh c th trong mi sc thu. i tng np thu th hin phm vi ỏp
dng ca mt chớnh sỏch thu c th. Trong h thng chớnh sỏch thu ca nc
ta hin nay, cú nhng sc thu cú phm vi rt rng nh thu Giỏ tr gia tng,
Thu Mụn bi; nhng cng cú nhng sc thu cú phm vi ỏp dng hp nh thu

Chuyn quyn s dng t, Thu Xut, nhp khu.Cú nhng i tng np thu
ch kờ khai v np mt loi thu, song cng cú nhng i tng, trong mt thi
gian phi np nhiu loi thu khỏc nhau (thu Giỏ tr gia tng, thu thu nhp

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
doanh nghip, thu nhp khu), điu đó hồn tồn tu thuc vào tính cht hot
đng sn xut kinh doanh ca h.
- C s thu: Là đi tng tác đng ca mt chính sách thu.
Tu theo mc đích và tính cht ca tng sc thu, c s thu có th là cac khon
thu nhp nhn đc trong mt thi gian nht đnh ca mt t chc kinh t hoc
mt cá nhân, tng giá tr tài sn do t chc kinh t hoc cá nhân đó nm gi,
tng tr giá mt lơ hàng hóa hoc mt lng giá tr nht đnh ca hàng hóa, dch
v
- Thu sut: Là yu t quan trng nht ca mt sc thu. Có th nói thu
sut là linh hn ca mt sc thu. Nó phn ánh mc đ điu tit trên mt c s
thu. Do đó, thu sut th hin quan đim ca Nhà nc v u cu đng viên
nhm khuyn khích hay khơng khuyn khích s phát trin ca mt ngành ngh,
mt loi sn phm c th nào đó. Thu sut là mc thu đc n đnh trên mt c
s thu bng nhng phng pháp tính tốn thích hp.
 Nhng vn đ chính ca mt chính sách thu
Có th hiu chính sách thu là mt h thng các bin pháp ca tng Nhà
nc trong lnh vc thu đc tin hành vì li ích ca giai cp thng tr. Nó là
b phn quan trng nht trong chính sách kinh t ca Nhà nc. Chính sách thu
đc th hin  vic t chc đánh thu, phng thc thu thu, thu sut, u đãi
v thu Thơng qua chính sách thu mà Nhà nc tác đng ti q trình sn
xut xã hi, ti phân phi, ti tiêu dùng ca các tng lp dân c và tác đng ti
các hot đng khác ca xã hi. Tuy nhiên, khi la chn mt chính sách thu đòi
hi nhng nhà đt ra chính sách phi phân tích nhng nh hng khác nhau ca
cơng c thu, đ trên c s đó có th la chn đc mt chính sách thu cao

hoc thp đu có nh hng ti giá c hoc c cu đu t và nh hng ca nó
ph thuc vào phn ng ca cơng chúng đi vi nhng thay đi v thu. Do vy
khi la chn chính sách thu cn phân tích các yu t cu thành ca Thu nh:
đi tng chu thu, ngi np thu, mc thu sut, các u đãi v thu và mi
quan h gia các yu t đó trong chính sách thu.

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
KILOBOOKS.COM
u ói v thu: Nhng quy nh ca Nh nc cho phộp nhng ngi
chu thu c hng thu sut cú li hn nhng ngi chu thu khỏc trong
cựng iu kin, gi l u ói v thu.
u ói v thu c coi nh l mt phn trong chớnh sỏch khuyn khớch
phỏt trin ca Nh nc trong tng thi k nht nh. Cựng vi cỏc chớnh sỏch
khuyn khớch khỏc ca Nh nc i vi phỏt trin kinh t xó hi núi chung,
chớnh sỏch u ói v thu cú tỏc ng tớch cc ti hot ng u t phỏt trin
sn xut, kớch thớch tiờu dựng, m bo cụng bng xó hi, v thc hin cỏc mc
tiờu khỏc ca Nh nc. Nh nc khuyn khớch v thu thng c ban hnh
di nhng hỡnh thc nh: gim thu sut, min thu cho mt s thu nhp nht
nh no ú v nhng khu tr c bit t thu nhp chu thu.
Trong tng giai on nht nh, cỏc quc gia khỏc nhau u cú thỏi
khỏc nhau vi khuyn khớch v thu. Vi cỏc nc ang phỏt trin thng t ra
nhng khuyn khớch vi mc ớch thu hỳt cỏc nh u t nc ngoi, bng vic
ỏp dng thu sut thp i vi cỏc hot ng ca cỏc t chc cú vn u t nc
ngoi so vi cỏc t chc trong nc. Cũn cỏc quc gia ó phỏt trin thng
khụng cú nhng khuyn khớch cho u t nc ngoi vo nc h, nhng h li
ỏp dng nhng khuyn khớch u t trong nc bng vic ỏp dng mc thu
sut thp i vi mt s ngnh, mt s lnh vc m Nh nc cn khuyn khớch
phỏt trin thu hỳt u t v ngnh ú.Vớ d min tr thu cho hot ng
nghiờn cu khoa hc v ỏp dng cụng ngh mi, mờn tr thu trong nụng
nghip.

Túm li, cỏc quc gia khỏc nhau, Nh nc s dng cỏc hỡnh thc u
ói khỏc nhau tu theo lnh vc u tiờn v ũi hi thc t ca nục ú trong
tng thi k nht nh.
Bờn cnh nhng u im, vic s dng u ói v thu cng cú nhng hn
ch nht nh nh nú lm cho h thng thu thờm phn phc tp, thu hp din
chu thu, v gim thu, gõy khú khn cho cụng tỏc qun lý thu v trờn mt
giỏc nht nh cũn hn ch s cnh tranh v phỏt trin sn xut ca cỏc doanh
nghip. Nờn vic ỏp dng cỏc u ói v thu phi rt linh hot, khi mc ớch

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
chớnh sỏch ó t c thỡ Nh nc phi chm dt ngay vic s dng cỏc u
ói v thu. Vi cỏc nc ang phỏt trin, cn phi xõy dng h thng u ói v
thu phự hp va thu hỳt c vn u t nc ngoi m vn khuyn khớch
c u t trong nc.

1.2. THU THU NHP DOANH NGHIP
1.2.1. Khỏi nim v c im
Thu thu nhp cụng ty trờn th gii hay thu TNDN Vit Nam l mt
sc thu thuc loi thu thu nhp, nú c hu ht cỏc quc gia trờn th gii s
dng vỡ tớnh hiu qu v kh nng bao quỏt ngun thu. Mi nc vi nhng c
im kinh t- chớnh tr - xó hi khỏc nhau m quan nim v cỏch thc ỏp dng
thu thu nhp doanh nghip l khỏc nhau. Tuy nhiờn, cú th a ra mt khỏi
nim c phỏp lut Vit Nam v nhiu nc khỏc tha nhn : Thu thu nhp
doanh nghip l loi thu trc thu ỏnh vo phn thu nhp sau khi ó tr i cỏc
chi phớ liờn quan n thu nhp ú.
Ngoi nhng c im chung ca thu l cú tớnh cng ch v tớnh phỏp
lý cao, l khon úng gúp khụng mang tớnh hon tr trc tip. Thu thu nhp
doanh nghip cũn cú mt s c im riờng c th l:
- Thu TNDN l loi thu trc thu : Vỡ i tng np thu v i

tng chu thu TNDN l mt, tc l khụng cú s chuyn giao gỏnh nng thu
t ngi np thu sang ngi chu thu.
- L loi thu ỏnh vo li nhun ca cỏc c s sn xut kinh doanh:
Bi vy, mc ng viờn ca NSNN i vi loi thu ny ph thuc rt ln vo
hiu qu kinh doanh cng nh quy mụ li nhun ca doanh nghip, Doanh
nghip cú thu nhp chu thu cao s phi np thu nhiu, ngc li nhng doanh
nghip cú thu nhp thp hoc gp khú khn s phi np thu ớt thm chớ c
gim thu, min thu.
- Ch ỏnh vo phn thu nhp cũn li sau khi ó tr i chi phớ liờn
quan to ra thu nhp ú.

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
- V nguyên tc, thu có tính cht lu tin. Tuy nhiên, do nhng điu
kin c th mà mt s nc trong đó có Vit Nam áp dng thu sut thng nht.
1.2.2. Vai trò ca thu Thu nhp doanh nghip
Bn cht ca thu TNDN là thu đánh vào li nhun ca doanh nghip.
iu này gây ra nhiu tranh lun ca các nhà kinh doanh trên th gii v s tn
ti ca sc thu này. Cùng mt khon thu nhp t vn nhng khon thu nhp có
đc t vn góp vào các công ty c phn s phi chu điu tit bi hai khon
thu là thu thu nhp doanh nghip và thu thu nhp cá nhân. Trong khi đó cng
khon thu này nu đu t vào khu vc phi doanh nghip thì thu nhp t vn
ch phi chu thu thu nhp cá nhân. Tuy nhiên, trong nn kinh t th trng 
nhiu nc đc bit là các nc đang phát trin nh nc ta thì s tn ti ca
thu thu nhp doanh nghip là tt yu khách quan bi nhng vai trò sau đây ca
nó:
Th nht: Thu thu nhp doanh nghip là ngun thu quan trng ca
NSNN. iu này đc th hin bi phm vi áp dng thu TNDN là rt rng. Nó
khai thác ngun thu t các đi tng np thu có tin hành hot đng sn xut
kinh doanh đem li thu nhp  mi lnh vc, trên mi đa bàn. Mt khác, cùng

vi xu hng tng trng kinh t, quy mô ca các hot đng kinh doanh này
ngày càng đc m rng, hiu qu kinh doanh ngày càng cao, tích lu t ni b
doanh nghip ngày càng nhiu s to ngun thu v thu thu nhp doanh nghip
cho ngân sách quc gia ngày càng ln.
Th hai : Thu TNDN là công c quan trng ca Nhà nc trong vic
điu tit nn kinh t thông qua h thng thu sut u đãi và các ch đ min,
gim góp phn đnh hng cho các nhà đu t trong nhiu ngành, lnh vc mà
Nhà nc cn khuyn khích đu t nhm đm bo c cu kinh t hp lý theo
ngành và theo đa bàn. Thu thu nhp doanh nghip còn góp phn thúc đy
SXKD phát trin thông qua các hình thc h tr v thu đi vi các c s mi
thành lp hoc các c s gp khó khn trong kinh doanh.

1.2.3. Ni dung c bn ca thu Thu nhp doanh nghip.

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
KILOBOOKS.COM
1.2.3.1. Xỏc nh thu nhp chu thu ca cụng ty
Hin nay, hu ht cỏc quc gia vic xỏc nh thu nhp chu thu ca
cụng ty da theo hai tiờu thc: thng trỳ v xut x.
ỏnh thu da trờn c s thng trỳ:
a s cỏc nc dựng hỡnh thc ỏnh thu da trờn c s thng trỳ, c
trng ca hỡnh thc ny l : i tng np thu c chia thnh i tng
thng trỳ v i tng khụng thng trỳ.
+ i tng thng trỳ mt nc b ỏnh thu trờn mi ngun thu nhp
bao gm thu nhõp phỏt sinh ti nc ú v thu nhp nc ngoi.
+ i tng khụng thng trỳ mt nc ch b ỏnh thu trờn thu nhp
phỏt sinh ti nc ú.
Vớ d: cụng ty A khụng thng trỳ nc B thỡ phi chu thu thu nhp
ca nc B trờn s thu nhp phỏt sinh ti nc B.
Vỡ i tng thng trỳ b ỏnh thu khỏc i tng khụng thng trỳ,

nờn phõn bit rừ mt cụng ty l thng trỳ hay khụng thng trỳ mt quc gia
no ú l rt quan trng. Khỏi nim cụng ty thng trỳ cỏc nc khỏc nhau cú
s khỏc nhau. M, Nht, Thỏi Lan, Indonesia, cho rng cụng ty thng trỳ l
cụng ty c thnh lp v hp nht nc h. Malaysia, Singapo, cụng ty
thng trỳ l cụng ty m vic qun lý v iu hnh trung ng(u nóo) c
thc hin cỏc nc ny. Anh, c, c, h nh ngha cụng ty thng trỳ
l cụng ty c hp nht hoc l c qun lý v iu hnh nc ca h.
Vic xỏc nh mt cụng ty c thnh lp v hp nht õu l tng i
n gin. Song vic nhn bit ra ni cụng ty t s qun lý v iu hnh chớnh
l khú khn hn nht l i vi cụng ty cú phm vi hot ng nhiu nc.
Trong trng hp ny cỏc chuyờn gia thu thng tp trung vo ni m cỏc
quyt nh c t ra v cng thng l ni hi hp ca ban giỏm c. Xu
hng hin nay ngi ta thiờn v nh ngha theo cỏch kt hp c hai tiờu thc :
s hp nht v qun lý iu hnh trung ng ca cụng ty.
ỏnh thu da trờn xut x ca ngun thu nhp

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
Theo cỏch ỏnh thu da trờn ngun phỏt sinh thu nhp thỡ ch nhng thu
nhp ca cụng ty phỏt sinh trờn lónh th do cụng ty kinh doanh mi chu s ỏnh
thu thu nhp. Trong bi cnh hin nay, vi s m rng cỏc cụng ty a quc gia
(cụng ty ng ký ti mt nc nhng hot ng rng rói nhiu nc) vic
ỏnh thu thu nhp cụng ty da trờn nn múng xut x khụng cũn phự hp, nú
lm thu hp kh nng iu chnh ca lut thu thu nhp cụng ty. Do vy hỡnh
thc ny ch c ỏp dng ti cỏc nc thuc a, hoc cỏc nc thu hỳt ngun
vn u t nc ngoi cũn bn thõn nc ú ớt u t ra nc ngoi khỏc nh
Hng Kụng, Macao, Bruney

Thu nhp chu thu thụng thng theo lut cỏc nc trờn th gii chia ra
lm hai loi thu thu nhp l thu nhp t kinh doanh v thu nhp t u t. Thu

nhp t kinh doanh c xỏc nh l khon thu nhp tớnh c sau khi ó tr i
mi chi phớ. Cũn thu nhp t u t l tin lói cho vay, li tc c phn, Trờn c
s phõn loi ú m ngi ta phõn bit thu sut riờng i vi thu nhp chu thu
t kinh doanh v thu nhp chu thu t hot ng u t. Ngoi ra, nhiu nc
cũn ỏnh thu trờn hoa li t chuyn nhng ti sn v cỏc thu nhp khỏc.
i vi thu nhp t kinh doanh
Thu nhp t kinh doanh hay li nhun t hot ng kinh doanh
c xỏc nh bng doanh thu t hot ng kinh doanh tr i chi phớ c tr
khi tớnh thu TNCT.
+Doanh thu tớnh thu nhp chu thu l ton b khon thu v bỏn hng
v dch v, cỏc khon lói rũng thu c t nhng ti sn m cụng ty nm gi v
cỏc khon thu nhp khỏc.
+ Chi phớ c khu tr trong thu nhp chu thu, mi yu t khu tr u
cú hiu qu trc tip ti thu nhp chu thu. Thc cht thu thu nhp cụng ty l
ỏnh vo li nhun ca cụng ty. Tõm lý chung cỏc cụng ty mun gim thu nhp
chu thu bng cỏch khai tng chi phớ. Do ú tt c cỏc quc gia khi xõy dng
chớnh sỏch thu TNCT u quan tõm n cỏc khon chi phớ c khu tr. Vỡ

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
vy, iu quan trng t ra l cn phi cú ngay quy nh rừ rng trong lut thu
nhng chi phớ no c khu tr hoc khụng c khu tr khi kờ khai thu.
Cú bn nguyờn tc ra khi xỏc nh cỏc khon chi phớ c khu tr
trong thu TNCT:
Mt l, cỏc khon chi phớ c khu tr phi l nhng khon chi phớ cú
quan h ti doanh nghip hay núi cỏch khỏc cỏc chi phớ phi liờn quan trc tip
ti hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip v vic to ra thu nhp ca
cụng ty.
Hai l, cỏc chi phớ c khu tr phi l nhng chi phớ thc s c chi
ra trong iu kin thi gian v khụng gia nht nh.

Ba l, cỏc khon chi phớ c min tr phi l nhng khon chi phớ cú
tớnh thu nhp hn l tớnh vn. Cỏc khon chi phớ cú tớnh vn l nhng khon chi
phớ cú liờn quan n c cu vn.
Bn l, mc tr cho chi phớ phi da trờn c s nh mc hp lý bao gm
ton b cỏc khon chi phớ v lao ng, chi phớ v vt t, khu hao TSC, tr lói
vay, thu v cỏc chi phớ hp lý khỏc.
Mc du, cú nhng nguyờn tc chung xỏc nh cỏc khon chi phớ c
khu tr, song trong thc t cú nhng khon chi phớ khụng nm trong cỏc
nguyờn tc trờn, nhng vi xu hng phỏt trin cn phi xem xột khi ỏnh thu
TNCT. Nhiu khon chi phớ cú c khu tr khi thu nhp chu thu hay
khụng vn cũn l nhng vn tranh lun nhiu quc gia. Chng hn, tin
lng ca cụng nhõn c khu tr khi thu nhp chu thu, nhng tin lng
ca ch s hu, chi phớ c hi ca dch v do ch cung cp cú c khu tr
vo thu nhp chu thu hay khụng? Cỏc c ụng l nhng ngi cung cp vn
cho cụng ty, vy li tc c phn hay chi phớ c hi ca nhng khon vn ú cú
c khu tr khi thu nhp chu thu hay khụng? Khi ú, lói thu c ca cỏc
trỏi ch li c khu tr khi thu nhp chu thu.
Cỏc trng hp thng c a ra bn lun xung quanh vic nờn cho
khu tr hay khụng cho khu tr khi tớnh vo thu nhp chu thu:

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
- Chi phớ d phũng: l khon chi d trự sn ra nhm phi tr trong
tng lai. Hu ht cỏc quc gia u cho phộp khu tr chi phớ ny trc khi tớnh
thu TNCT, vỡ nhng chi phớ ny l ht sc cn thit trong quỏ trỡnh kinh doanh
ca cụng ty. tho món nguyờn tc chi phớ c khu tr phi l chi phớ tht
s c chi ra, thỡ chi phớ d phũng ch c khu tr khi tho món iu kin l
khon chi ny phi c bit rừ rng, d oỏn chi phớ phi tr mt cỏch chớnh xỏc
v nú c tiờn oỏn l nht nh s xy ra trong tng lai vỡ trong quỏ kh ó
tng cú.

- N khú ũi: khi mt cụng ty cho khỏch hng mua chu, thng cú
mt s ớt khỏch hng khụng tr n. Cỏc khon tin ca khỏch hng ny c coi
l n khú ũi v c coi l khon chi phớ ca phng thc bỏn chu. Lý do cú
khon n khú ũi ny v phớa ngi bỏn nhm mc ớch tng doanh s v li
nhun. Do ú mt mỏt vỡ n khú ũi l mt khon chi phớ ca bờn bỏn chu, mt
loi chi phớ phỏt sinh nhm mc ớch lm tng doanh thu. Tuy nhiờn, ch cho
phộp khu tr cỏc khon n khú ũi nu nú thc s ó xy ra trong trng hp
con n b phỏ sn v giy t chng minh c th.
- Chi phớ tr lói tin vay:
i vi khon chi phớ ny hin nay cú hai
quan im. Cú quan im cho rng chi phớ tr lói tin vay l chi phớ mang tớnh
thu nhp nờn c phộp khu tr. Cú quan im cho rng chi phớ tr lói tin vay,
c bit l i vi khon vay di hn thỡ chi phớ cú tớnh cht vn nờn khụng
c phộp khu tr trc khi tớnh thu thu nhp cụng ty.
- L : Cụng ty phi np thu thu nhp khi cú li nhun, vy khi cú l
thỡ phi xem xột h cú c tr l hay khụng. Núi chung, quan im tr l u
c ỏp dng cỏc nc, lý do m mi ngi tha nhn l trong kinh doanh
phi cú ri ro vỡ vy ri ro phi c tr. Tr l cú nhiu cỏch: cho tr cú gii
hn nm hoc khụng cú gii hn; cho tr vo nhng nm trc cú khng ch
thi gian hoc cho tr vo nhng nm sau tu vo trỡnh qun lý v ỏnh
giỏ cỏc khon l m cỏc nc ó ỏp dng.
- Khu hao TSC, mt yu t ca chi phớ, nhng c phõn b nh th
no trong tng nm khi tớnh thu nhp chu thu. V nguyờn tc, t l khu hao

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
TSC nhm mc ớch tớch lu v tớnh thu tng ng vi vũng i kinh t hu
dng ca ti sn, nhng thc t nhiu quc gia, khu hao a vo chi phớ
tớnh thu thng khụng tng ng vi vũng i hu dng ca ti sn.
Cỏc khon thu phi tr, thụng thng ngi ta chia lm hai loi:

+ i vi thu TNCT thỡ khụng c coi l chi phớ khu tr vỡ nú khụng
phi l khon chi phớ cho mc ớch tỡm kim li nhun.
+ i vi cỏc khon thu giỏn thu v nguyờn tc phi khu tr khi thu
nhp chu thu, nhng th hin vic khu tr ú nh th no li tựy thuc vo
chớnh sỏch thu v ch k toỏn mi quc gia. Chng hn thu giỏ tr gia tng
(VAT), nu quan nim VAT u vo l tin thu cụng ty phi tr khi mua hang,
VAT u ra l tin thu cụng ty thu c khi bỏn hng, thỡ VAT phi np ngõn
sỏch Nh nc l mt yu t chi phớ khu tr khi thu nhp chu thu. Nhng
quan nim VAT l khon thu tớnh trờn hng húa, ngi tiờu dựng phi chu
khon thu ny thỡ VAT u vo khụng phi l chi phớ tht, VAT u ra s l
khon thu h ca cụng ty v VAT phi np khụng a vo chi phớ khi tớnh thu
nhp chu thu.
+ Mt s khon chi phớ khỏc nh chi phớ qung cỏo, chi phớ hi ngh, tip
tõn, tip khỏch nh mc bao nhiờu l hp lý ch mang tớnh cht c l.
i vi thu nhp t u t
- Thu nhp t lói c phn
: Lói c phn c chia li nhun do u t
mua c phiu ca mt cụng ty, ngha l lói c phiu ó b ỏnh thu mt ln ri.
Vỡ vy, hn ch vic ỏnh thu trựng ngi ta a ra nhiu phng ỏn ỏnh
thu:
+ Phng ỏn n gin nht l khụng ỏnh thu thu nhp i vi loi thu
nhp ny. Tr Hng Kụng, hu ht cỏc nc khụng ỏp dng phng ỏn ny.
+ Phng ỏn min thu tng phn trờn thu nhp di hỡnh thc li tc c
phn. Theo phng ỏn ny li tc c phn c chia ra hai phn, mt phn chu
thu v mt phn c min thu.Vớ d, i Loan 80% lói c phn nhn t
cụng ty khỏc c min thu v 20% cũn li phi chu thu.

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
+ Tin lãi cho vay và tin bn quyn:  hu ht các nc, tin lãi cho vay

và tin bn quyn phi chu thu theo thu sut thơng thng nh thu nhp t
kinh doanh. Tuy nhiên, trong mt s trng hp lãi cho vay vn đc min thu
nhm khuyn khích nh tin lãi t cơng trái Chính ph hay trên mt s khon
đóng qu tit kim đc Nhà nc cơng nhn đ khuyn khích vic đu t vào
các qu hay cơng trái đó, Ví d: Malaysia, Trung Quc Tin bn quyn cng
đc min gim thu trong mt s trng hp nhm khuyn khích cơng ngh.
+ i vi khon thu nhp t nc ngồi: Hu ht, các nc cn c vào
nn tng đánh thu thu nhp là thng trú hay xut x đ xác đnh là khon thu
nhp chu thu hay khơng. Ngồi ra, ngi ta da vào điu khon các hip đnh
ký kt song phng hay đa phng đ xem xét.
1.2.3.2. Thu sut
Mc thu sut thu TNCT đc xác đnh trên c s mc thu nhp ca
cơng ty, u cu to ngun thu cho ngân sách và điu tit thu nhp gia các
cơng ty. Thơng thng  các quc gia, ngi ta s dng đng thi 3 loi thu
sut là thu sut t l c đnh, thu sut lu tin và thu sut ly thối trên tng
đi tng chu thu khác nhau đ tính thu TNCT. Tuy nhiên,  mt s nc
ngi ta ch s dng mt loi thu sut t l c đnh.

1.2.3.3. Các u đãi v thu.
Rt nhiu các nc s dng cơng c u đãi thu cho các mc đích kinh t
và xã hi khác nhau. Các nc đang phát trin thng gim thu đi vi đu t
nc ngồi nh Malaysia, Thái Lan, Trung Quc Các nc phát trin thì
khơng u đãi đi vi đu t nc ngồi, nhng cng dùng u đãi thu đ
khuyn khích dân chúng đu t vào mt s ngành và mt s vùng nht đnh nào
đó hoc vào sn xut hàng xut khu hay đu t nc ngồi. Cng có nhng
nc nh M hồn tồn khơng s dng các u đãi v thu.
Các u đãi v thu có nhiu hình thc khác nhau. Nhng thơng thng
đc th hin qua vic gim thu sut (Singapo: thu sut gim đn 16% đi vi
cơng nghip du khí), min gim thu đi vi mt s thu nhp nào đó (nh đi

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
KILOBOOKS.COM
vi lói t cụng trỏi Malaysia) hay cho phộp khu tr nhng khon c bit t
thu nhp chu thu (nh i vi khon úng gúp t thin Hng Kụng).

CHNG 2: THC TRNG P DNG CHNH SCH
THU THU NHP DOANH NGHIP VIT NAM HIN NAY
2.1. Ni dung c bn ca chớnh sỏch thu TNDN Vit Nam hin nay v
cỏc vn bn hng dn
2.1.1. Ni dung c bn ca chớnh sỏch thu TNDN Vit Nam hin nay
Cn c vo lut thu TNDN s 09/2003/QH11 ngy 17/6/2003 thay th
cho lut thu TNDN s 03/1997/QH9 ngy 10/5/1997 v Ngh nh s 164/2003
/N-CP v Thụng t s 128/2003/TT-BTC thỡ ni dung c bn ca thu TNDN
c khỏi quỏt nh sau:
i tng v phm vi ỏp dng thu TNDN
- i tng thuc din np thu TNDN
+ T chc sn xut, kinh doanh hng húa, dch v: bao gm doanh nghip
Nh nc, cụng ty TNHH, cụng ty c phn, cụng ty hp danh, doanh nghip cú
vn u t nc ngoi v bờn nc ngoi tham gia hp ng hp tỏc kinh doanh
theo lut u t nc ngoi ti Vit Nam, cụng ty v t chc nc ngoi kinh
doanh ti Vit Nam khụng tuõn theo Lut u t nc ngoi, doanh nghip t
nhõn, t chc chớnh tr, chớnh tr - xó hi, xó hi - ngh nghip, n v v trang
nhõn dõn, n v hnh chớnh s nghip cú t chc kinh doanh hng húa dch v,
cỏc hp tỏc xó
+ Cỏ nhõn trong nc t chc kinh doanh hng húa, dch v gm: cỏ nhõn
v nhúm cỏ nhõn kinh doanh, h kinh doanh cỏ th, cỏ nhõn hnh ngh c lp,
cỏ nhõn cho thuờ ti sn
+ Cụng ty nc ngoi hot ng kinh doanh thụng qua c s thng trỳ
ti Vit Nam nh m tr s iu hnh, cú a im xõy dng, cung cp dch v
t vn, mụi gii, i lý

- i tng khụng thuc din np thu TNDN bao gm: h gia ỡnh, cỏ
nhõn, t hp tỏc, hp tỏc xó sn xut nụng nghip cú thu nhp t sn phm trng

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
trt, chn ni, ni trng thy sn; tr h gia đình và cá nhân nơng dân sn
xut hàng hóa ln, có thu nhp cao.
 Cn c tính thu
Cn c tính thu là thu nhp chu thu và thu sut.
Thu TNDN = TN chu thu x Thu sut thu
phi np trong k tính thu TNDN
- Thu nhp chu thu trong k tính thu bao gm thu nhp chu thu ca
hot đng sn xut kinh doanh và thu nhp chu thu khác, k c thu nhp chu
thu t hot đng sn xut, kinh doanh, dch v  nc ngồi.
K tính thu đc xác đnh theo nm dng lch. Trng hp c s kinh
doanh áp dng nm tài chính khác vi nm dng lch thì k tính thu xác đnh
theo nm tài chính áp dng.
Thu nhp Doanh thu đ Chi phí Thu nhp
chu thu = tính thu nhp - hp lý + chu thu
trong k chu thu trong trong k khác trong
tính thu k tính thu tính thu k tính thu
Thu nhp chu thu khác bao gm thu nhp t chênh lch mua, bán chng
khốn, quyn s hu, quyn s dng tài sn, thu nhp t chuyn quyn s dng
đt, chuyn quyn th đt; lãi t chuyn nhng, cho th, thanh lý tài sn, tin
gi, cho vay vn, bán ngoi t; kt d cui nm các khon d phòng; thu các
khon n phi tr khơng xác đnh đc ch
+ Doanh thu đ tính thu nhp chu thu: là tồn b tin bán hàng, tin gia
cơng , tin cung ng dch v, k c tr giá, ph thu, ph tri mà c s kinh
doanh đc hng, trng hp có doanh thu bng ngoi t thì phi quy đi ra
đng Vit Nam cơng b ti thi đim phát sinh doanh thu bng ngoi t.

+ Chi phí hp lý đc tr đ tính thu nhp chu thu bao gm;
 Chi phí khu hao tài sn c đnh s dng cho hot đng sn xut, kinh
doanh. Mc trích khu hao cn c vào giá tr tài sn c đnh và thi gian trích
khu hao. C s sn xut kinh doanh hàng hóa, dch v có hiu qu kinh t cao

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
KILOBOOKS.COM
đc khu hao nhanh nhng ti đa khơng q 2 ln mc khu hao theo ch đ
đ nhanh chóng đi mi cơng ngh.
 Chi phí ngun liu, vt liu, nhiên liu, nng lng, hàng hóa thc t s
dng vào sn xut kinh doanh, dch v liên quan đn doanh thu và thu nhp chu
thu trong k, đc tính theo mc tiêu hao hp lý và giá thc t xut kho.
 Tin lng, tin cơng, ph cp theo quy đnh ca B lut lao đng, tin
n gia ca, tr tin lng, tin cơng ca ch doanh nghip t nhân, ch h cá
th kinh doanh và thu nhp ca sáng lp viên cơng ty khơng trc tip tham gia
điu hành sn xut, kinh doanh.
 Chi phí nghiên cu khoa hc, cơng ngh, sáng kin, ci tin; y t; đào to
lao đng theo ch d quy đnh; tài tr cho giáo dc;
 Chi phí mua ngồi: đin, nc, đin thoi; sa cha tài sn c đnh; tin
thu tài sn c đnh; kim tốn; dch v pháp lý; thit k, xác lp và bo v nhãn
hiu hàng hóa; bo him tài sn; chi tr tin s dng tài liu k thut, bng sáng
ch, giy phép cơng ngh khơng thuc tài sn c đnh, dch v k thut và dch
v mua ngồi khác.
 Các khon chi cho lao đng n theo quy đnh ca pháp lut : chi bo h
lao đng hoc trang phc; chi bo v c s kinh doanh; chi cơng tác phí; trích
np qu bo him xã hi, bo him y t; kinh phí cơng đồn
 Chi tr tin lãi vay vn sn xut, kinh doanh hàng hóa, dch v ca ngân
hàng và các t chc tín dng khác, ca các t chc kinh t theo lãi sut thc t,
chi tr lãi tin vay ca các đi tng theo lãi sut thc t khi ký hp đng vay,
nhng ti đa khơng q 1,2 ln mc lãi sut cho vay ca ngân hàng thng mi

ti thi đim vay.
 Trích các khon d phòng theo ch đ quy đnh: d phòng gim giá hàng
tn kho, cơng n khó đòi, gim giá chng khốn, tr cp mt vic làm
 Tr cp thơi vic cho ngi lao đng.
 Chi phí qung cáo, tip th, khuyn mi liên quan trc tip đn hot đng
sn xut, kinh doanh, dch v và các khon chi phí khác đc khng ch ti đa
khơng q 10% tng s chi phí.

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
KILOBOOKS.COM
 Các khon thu, phí, l phí, tin thu đt phi np có liên quan đn hot
đng sn xut, kinh doanh hàng hố, dch v đc tính vào chi phí hp lý;
 Chi phí mua hàng hóa, dch v ca t chc, cá nhân khơng kinh doanh,
khơng có hóa đn chng t do Chính ph quy đnh.
 Chi phí qun lý kinh doanh do cơng ty nc ngồi phân b cho c s
thng trú  Vit Nam theo quy đnh ca Chính ph.
Các khon chi phí sau đây khơng đc tính vào chi phí hp lý.
 Các khon trích trc vào chi phí mà thc t khơng chi;
 Các khon chi khơng có chng t hoc chng t khơng hp pháp
 Các khon tin pht, các khon chi khơng liên quan đn doanh thu tính
thu và thu nhp chu thu
 Các khon chi do các ngun vn khác đài th
 Thu sut
- Thu sut thu TNDN đi vi c s sn xut kinh doanh là 28%
- Thu sut thu TNDN đi vi c s kinh doanh tin hành tìm kim
thm dò, khai thác du khí và tài ngun q him khác t 28% đn 50% phù
hp vi tng d án, tng c s kinh doanh.
 Min thu, gim thu TNDN
- iu kin u đãi thu TNDN:
D án đu t đáp ng mt trong các điu kin sau đây đc hng u đãi

v thu TNDN:
+ u t vào ngành ngh, lnh vc quy đnh ti Danh mc A (Danh mc
ngành ngh, lnh vc đc hng u đãi đu t ban hành kèm N 164)
+ u t vào ngành ngh, lnh vc mà pháp lut khơng cm và có s
dng s lao đng bình qn trong nm ít nht là:
a)  đơ th loi 1 và loi 2 : 100 ngi
b)  đa bàn khuyn khích đu t quy đnh ti Danh mc B ( a bàn kinh t
- xã hi khó khn ban hành kèm N 164) hoc Danh mc C (a bàn có điu
kin kinh t - xã hi đc bit khó khn ban hành kèm N 164) : 20 ngi
c)  đa bàn khác : 50 ngi

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
KILOBOOKS.COM
- a bàn khuyn khích đu t đc hng u đãi thu TNDN.
+ a bàn có điu kin kinh t - xã hi khó khn quy đnh ti Danh mc B
+ a bàn có điu kin kinh t - xã hi đc bit khó khn quy đnh ti Danh
mc C
 Thu sut u đãi
Thu sut u đãi đc áp dng đi vi hp tác xã, c s sn xut mi
thành lp cho doanh nghip trong nc và doanh nghip có vn đu t nc
ngồi vi các mc: 20%,15%,10% tùy theo ngành ngh, lnh vc đu t; đa
bàn đu t và điu kin v s lng lao đng s dng.
 Quy đnh v chuyn l
C s kinh doanh sau khi đã quyt tốn thu vi c quan thu mà b l thì
đc chuyn l sang nm sau, s l này đc tr vào thu nhp chu thu. Thi
gian chuyn l khơng q 5 nm
2.1.2. Các vn bn hng dn thi hành thu TNDN
 Vn bn trc đây:
- Lut thu TNDN s 03/1997/QH9 đc Quc hi khóa IX thơng
qua ti k hp th 11

- Ngh đnh s 30/1998/N-CP ngày 13/05/1998 ca Chính ph quy
đnh chi tit thi hành Lut thu TNDN
- Ngh đnh s 26/2001/N-CP ngày 04/04/2001 sa đi mt s điu
ca Ngh đnh s 30/1998/N-CP
- Thơng t 18/2002/TT-BTC ngày 20/02/2002 hng dn thi hành
Ngh đnh s 26/2001/N-CP và Ngh đnh s 30/1998/N-CP
 V vic min thu, gim thu TNDN trc kia áp dng khác nhau
đi vi DNTN và doanh nghip có vn TNN. C th là vic min, gim thu
TNDN đi vi DNTN đc áp dng theo Lut khuyn khích đu t trong nc;
còn doanh nghip có vn TNN thì vic min, gim thu đc áp dng theo
Lut đu t nc ngồi.
Các vn bn c th nh sau:
- Lut khuyn khích đu t trong nc sa đi nm 1998.

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
KILOBOOKS.COM
- Ngh nh 51/1999/N-CP ngy 08/07/1999 quy nh chi tit thi
hnh Lut khuyn khớch u t trong nc.
- Ngh nh 35/2002/N-CP ngy 29/03/2003 v vic sa i, b
sung danh mc A,B v C ban hnh ti ph lc kốm theo Ngh nh 51/1999/N-
CP.
- Thụng t 98/2002/TT-BTC ca B ti chớnh hng dn thc hin
min thu, gim thu cho cỏc i tng c hng u ói u t theo Ngh
nh s 51/1999/N-CP.
- Lut u t nc ngoi
- Ngh nh s 24/2002/N-CP ngy 31/07/2000 hng dn thi hnh
Lut u t nc ngoi
- Ngh nh s 27/2003/N-CP sa i, b sung Ngh nh
24/2002/N-CP
T ngy 01/01/2004, lut thu thu nhp mi bt u cú hiu lc.

Chớnh ph ó ban hnh danh mc A,B v C kốm theo Ngh nh hng dn thi
hnh lut mi thng nht vic min, gim thu i vi DNTN v doanh
nghip cú vn TNN. Theo ú bói b cỏc quy nh u ói v thu sut, v min,
gim thu TNDN ti N51, N35, N24 v N27.
- Lut thu TNDN s 9/QH 11 thụng qua ti kỡ hp th 3 thỏng 6
nm 2003 cú hiu lc thi hnh t ngy 01/01/2004 thay th lut thu TNDN nm
1997.
- Ngh nh 164/2003/N-CP ngy 22/12/2003 quy nh chi tit thi
hnh lut thu TNDN
- Thụng t 128/2003/TT-BTC ngy 22/12/2003 hng dn thi hnh
Ngh nh 164/2003/N-CP.
2.2. Kt qu ỏp dng chớnh sỏch thu TNDN Vit Nam trong thi gian
qua
T khi thc hin chớnh sỏch i mi nm 1986, nc ta chuyn sang kinh
t th trng v bt u tin hnh ci cỏch h thng thu t trc ú. T nm
1986 n nay, chỳng ta ó tin hnh ci cỏch h thng thu qua 2 bc c bn.

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
Nu cụng cuc ci cỏch thu bc 1 (1990-1995) c ỏnh du bng vic ban
hnh h thng thu gm 9 loi thu (thu Doanh thu, thu li tc, thu xut nhp
khu, thu tiờu th c bit ) ỏp dng chung cho mi thnh phn kinh t, thỡ ci
cỏch thu bc 2 li c khi u bng vic ỏp dng cỏc sc thu mi tiờn tin
v khoa hc m cỏc nc trờn th gii ang thc hin, theo ú Quc hi thụng
qua Lut thu GTGT thay cho thu Doanh thu v thu TNDN thay cho thu li
tc. Vic trin khai thc hin lut thu TNDN t ci cỏch thu bc 2 n nay
tuy gp khú khn nhng ó t c cỏc mc tiờu , yờu cu ca ci cỏch thu l
n nh v phỏt trin sn xut kinh doanh, tng kh nng cnh tranh ca cỏc
doanh nghip, m bo ngun thu cho NSNN, n nh th trng trong nc,
khụng xy ra nhng bin ng v giỏ c gõy nh n sn xut v i sng ca

nhõn dõn. Chớnh sỏch thu TNDN ó cú tỏc ng ti nhiu mt v t kt qu to
ln trờn nhiu lnh vc ca i sng kinh t xó hi, gúp phn khuyn khớch u
t v thay i cú cu kinh t, giỳp Nh nc nm c tỡnh hỡnh ca doanh
nghip cú chớnh sỏch ỳng n trong qun lý v mụ, sp xp li doanh nghip,
thỳc y c s kinh doanh tng cng hỏch toỏn kinh doanh , cng c cụng tỏc
hoỏ n chng t, tng bc nõng cao hiu qu kinh doanh, nõng cao ý thc
chp hnh ngha v thu TNDN, Kt qu c th ca vic thc hin chớnh sỏch
thu TNDN th hin tp trung nht kt qu thu thu v kt qu u ói min
gim thu
2.2.1. Kt qu ca vic thu thu
Thu TNDN t trc n nay vn c coi l loi thu chớnh cú mc
úng gúp ln cho tng ngun thu ca NSNN. S thu TNDN m cỏc doanh
nghip np hng nm luụn chim 20%-30% so vi tng s thu v phớ. Thu
TNDN ngy cng úng vai trũ quan trng, l phn thu ch yu ca thu trc thu,
luụn chim t l trờn 50% v khụng ngng gia tng. Giai on 1999-2003, thu
TNDN l tng i n nh, tng trng mnh qua cỏc nm c v s tuyt i
v s tng i trong tng s thu thu v phớ ca Nh nc, l yu t quan trng
gúp phn m bo thu Ngõn sỏch luụn vt d toỏn v tng trng cao hn nm
trc. Ta cú bng s liu c th v s thu thu TNDN qua cỏc nm nh sau:

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
Bng 1: S thu thu TNDN v cỏc ch tiờu liờn quan
giai on 1999-2003

NM

1999

2000

2001

2002

2003

TNG THU NS (t ng) 78.498

90.749

103.885

117.257

132.750

TRONG ể THU V PH

74.444

86.867

99.048

110.170

120.243

I. S thu TNDN np NSNN

(t ng)
14.644

23.370

25.838

31.398

35.832

(% so vi tng s thu v phớ) 19,7

25,8

26,1

28,5

29,8

1. Thu t SXKD trong nc (t
ng)
9.457

12.510

14.969

19.610

23.760

(% so vi tng s thu v phớ) 12,7

14,4

15,1

17,8

19,76

2. Thu t
du thụ (t ng)

5.167

10.860

10.869

11.610

12.072

(% so vi tng s thu v phớ) 6,97

12,5

10,97

10,70

10,04

II. S i tng np thu
TNDN
(n v SXKD)
1.156.1
43

1.158.57
9

1.208.4
22

1.326.4
28

1.401.5
88

-DNNN 4.972

5.108

4.793

4.140

3.655

-DN cú vn TNN 996

1.134

1.256

1.269

1.356

-DN Ngoi QD 38.925

39.037

46.496

58.949

85.977

- H KD cỏ th
1.111.2
50

1.113.30
0

1.155.8
77

1.262.0
70

1.310.6
00

Bng 2: Mc tng trng thu TNDN giai on 2000 - 2003
Nm

Ch tiờu
2000 2001 2002 2003

- Khụng tớnh du thụ

- Tớnh c du thụ


32,28%
59,59%

19,66%
10,56%

21,52%
31,01%

21,16%
14,12%
Ngun : B ti chớnh

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
KILOBOOKS.COM
Qua bng s liu ta thy, s thu thu TNDN tng qua cỏc nm c v s
tuyt i v tng i. Trong ú, s thu thu TNDN ca nm 2003 tng gp gn
2,5 ln so vi s thu ca nm 1999. Ch trong vũng 5 nm m s thu ó tng rt
mnh v ngy cng chng t thu TNDN l mt loi thu chim t trong ln
trong NSNN. Nm 1999 chim t trng 19,7% so vi tng thu v phớ v
18,66% so vi tng thu NSNN; n nm 2003 s thu thu TNDN chim 29,8%
so vi tng tng thu v phớ v 28,49% so vi tng thu NSNN.
Nm 1999 l nm u tiờn thi hnh lut thu TNDN thay cho lut thu li
tc nờn s thu thu TNDN cha cao. õy l giai on chỳng ta b chu nh
hng nghiờm trng trong cuc khng hong ti chớnh - tin t trong khu vc,
mc tng trng kinh t rt thp 4,8 %; nhiu doanh nghip lm n thua l lm
gim li nhun hoc n ng kộo di khụng cú kh nng chi tr hoc cú tỡnh
trng chim dng vn tỏi u t nờn mc tng trng thu TNDN khụng tớnh
du thụ ch t 2% kốm theo mc gim trong tng trng ca thu trc thu trong
tng thu v phớ t mc 8,1% xung cũn 1,8%. Bờn cnh ú, lut mi c trin
khai nờn xy ra tỡnh trng bn thõn i tng np thu cũn cha t giỏc chp
hnh np thu, nhiu hin tng cỏc doanh nghip trn thu, dõy da tin np
thu nờn nhiu khon thu ó ghi vo d toỏn u nm nhng khụng thc hin
np Ngõn sỏch. Cụng tỏc thanh tra, kim tra phỏt hin thy nhiu n v n
ng, gian ln tin thu hng nm. S tin thu n ng nu tớnh ht s tin pht
do n ng tin thu, cú a phng con s ny chim ti 50% s d toỏn thu
Nh nc giao cho doanh nghip qun lý.
Nm 1999 cng l nm u tiờn thc hin Lut Khuyn khớch u t trong nc,
trong ú cú quy nh u ói v thu sut, min gim thu TNDN i vi cỏc

doanh nghip trong nc u t vo lnh vc, ngnh ngh v a bn khuyn
khớch u t theo quy nh ca lut ny. Do s thu min gim nhiu nờn s thu
thu TNDN cng b gim.
Nm 2000 v cỏc nm tip theo ú s thu thu TNDN tng lờn nhanh
chúng c bit l nm 2000. õy l thi gian m nn kinh t nc ta vn gp
khú khn do nh hng ca cuc khng hong ti chớnh - tin t trong khu vc

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN