Luận văn thạc sĩ 2013 : Hạn chế rủi ro thanh khoản tại ngân hàng thương mại cổ phần xuất nhập khẩu Việt Nam

B GIÁO DC VẨ ẨO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM





NGUYN TH HNG NHUNG


HN CH RI RO THANH KHON TI NGÂN
HẨNG THNG MI C PHN XUT NHP KHU
VIT NAM



LUN VN THC S KINH T




TP.H Chí Minh - Nm 2013

B GIÁO DC VẨ ẨO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM




NGUYN TH HNG NHUNG

HN CH RI RO THANH KHON TI
NGÂN HẨNG THNG MI C PHN
XUT NHP KHU VIT NAM

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201


LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. PHM VN NNG




TP.H Chí Minh - Nm 2013
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn thc s kinh t này là do chính tôi nghiên
cu và thc hin vi s hng dn ca PGS. TS. Phm Vn Nng. Các thông
tin, s liu trong lun vn là trung thc và chính xác.
Tác gi lun vn


Nguyn Th Hng Nhung



MC LC
Trang

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng biu
Li m đu
Chng 1: C s lý lun chung v ri ro thanh khon trong các
NHTM 1
1.1 Thanh khon ca NHTM 1
1.1.1 Khái nim v thanh khon ca NHTM 1
1.1.2 Cung thanh khon và cu thanh khon ca NHTM 1
1.2 Ri ro thanh khon trong hot đng NHTM 3
1.2.1 Khái nim ri ro thanh khon 3
1.2.2 Nhng nguyên nhân dn đn ri ro thanh khon 3
1.2.3 Tác đng ca ri ro thanh khon 8
1.3 Qun tr ri ro thanh khon ca NHTM 9
1.3.1 Ni dung qun tr ri ro thanh khon ca NHTM 9
1.3.2 Ý ngha ca qun tr ri ro thanh khon 10
1.3.3 Các chin lc qun tr ri ro thanh khon ca NHTM 10
1.3.3.1 Qun tr thanh khon da vào tài sn N 10
1.3.3.2 Qun tr thanh khon da vào tài sn Có 11
1.3.3.3 Chin lc cân đi thanh khon gia tài sn Có và tài sn N 11
1.3.4 Các phng pháp qun lý ri ro thanh khon ca NHTM 12
1.3.4.1 Duy trì mt t l hp lỦ gia vn dùng cho d tr và vn dùng cho
kinh doanh 12
1.3.4.2 Chú trng yu t thi gian ca vn đ thanh khon 12
1.3.4.3 m bo v t l kh nng chi tr 13
1.3.4.4 S dng các phng pháp d báo thanh khon 14
1.4 Bài hc kinh nghim v qun tr ri ro thanh khon ca các ngân hàng
trong nc và trên th gii 21

1.4.1 Bài hc kinh nghim v qun tr ri ro thanh khon ca các ngân hàng
trên th gii 21
1.4.2 Bài hc kinh nghim v qun tr ri ro thanh khon ca ngân hàng trong
nc ………………………………………………………………………………. 22
Kt lun chng 1 24
Chng 2: Thc trng ri ro thanh khon ti NHTM c phn
Xut Nhp Khu Vit Nam 25
2.1 Tng quan v NHTM c phn Xut Nhp Khu Vit Nam 25
2.2 Phng pháp qun lý thanh khon ti Eximbank 26
2.3 Thc trng ri ro thanh khon ti Eximbank t nm 2007 đn 2012 29
2.3.1 Tình trng thanh khon ca h thng NHTM Vit Nam 29
2.3.2 Thc trng ri ro thanh khon ti Eximbank t nm 2007 đn 2012 34
2.3.2.1 Các ch tiêu thanh khon và an toàn hot đng ca Eximbank theo
quy đnh ca NHNN…………………………………………………………… 34
2.3.2.2 Ch s H
3
39
2.3.2.3 Ch s nng lc cho vay H
4
40
2.3.2.4 Ch s d n trên tin gi khách hàng H
5
45
2.3.2.5 Ch s chng khoán thanh khon H
6
49
2.3.2.6 Ch s trng thái ròng đi vi các TCTD H
7
51
2.3.2.7 Ch s H

8
53
2.3.2.8 Ch s cu trúc tin gi H
9
53
2.3.2.9 Phân tích tài sn có và tài sn n theo k đáo hn thc t 56
2.3.2.10 T l n xu/tng d n 58
2.4 ánh giá công tác qun tr ri ro thanh khon ti Eximbank 59
2.4.1 u đim 59
2.4.2 Hn ch và nguyên nhân 60
Kt lun chng 2 63
Chng 3: Gii pháp hn ch ri ro thanh khon ti NHTM c
phn Xut Nhp Khu Vit Nam 64
3.1 Chin lc qun tr thanh khon và đnh hng phát trin ca
Eximbank 64
3.1.1 nh hng phát trin trung và dài hn ca Eximbank 64
3.1.2 Xây dng chin lc qun tr thanh khon ca Eximbank 64
3.2 Các bin pháp hn ch ri ro thanh khon ti Eximbank 66
3.2.1 Qun tr tt các ch s thanh khon 66
3.2.2 m bo t l cân đi gia tài sn Có - tài sn N 69
3.2.3 Xây dng nghip v điu hành thanh khon cht ch 71
3.2.4 Các gii pháp khác 75
3.2.4.1 Nâng cao nng lc tài chính 75
3.2.4.2 Kim soát và x lỦ n xu…………………………………………75
3.2.4.3 Tng cng công tác d báo điu kin kinh t v mô có nh hng
đn kh nng thanh khon 76
3.2.4.4 Nâng cao cht lng ngun nhân lc 76
3.2.4.5 u t hin đi hóa công ngh ngân hàng 78
3.2.4.6 Tng cng công tác chm sóc khách hàng, tht cht mi quan h
tng tác vi khách hàng 78

3.3 Kin ngh đi vi c quan qun lý Nhà Nc 80
3.3.1 i vi Chính Ph 80
3.3.1.1. Tip tc n đnh kinh t v mô 80
3.3.1.2. Hoàn thin h thng pháp lut v thanh tra, giám sát ngân hàng 80
3.3.2 i vi NHNN Vit Nam 81
Kt lun chng 3 83
Kt lun 84
Tài liu tham kho
Ph lc
DANH MC CÁC CH VIT TT

ALCO : y ban qun lỦ Tài sn N - Tài sn Có
CK : Chng khoán
CKKD : Chng khoán kinh doanh
CKSSB : Chng khoán sn sàng đ bán
DTBB : D tr bt buc
FTP : C ch qun lỦ vn tp trung
KHCN : Khách hàng cá nhân
KHDN : Khách hàng doanh nghip
LNH : Liên ngân hàng
NH : Ngân hàng
NHNN : Ngân hàng nhà nc
NHTM : Ngân hàng thng mi
OECD : T chc hp tác kinh t và phát trin
TCTD : T chc tín dng
TG : Tin gi
TG CKH : Tin gi có k hn
TG KH : Tin gi khách hàng
TG KKH : Tin gi không k hn
TK : Thanh khon

TM : Tin mt
TMCP : Thng mi c phn
TP HCM : Thành ph H Chí Minh
TS : Tài sn



DANH MC CÁC BNG BIU

Trang

Bng 2.1: Các ch tiêu thanh khon ca Eximbank nm 2011 – 2012……………. 34
Bng 2.2: Thng kê vn điu l và tc đ tng vn điu l ca Eximbank t nm
2007 đn 2012 35
Bng 2.3: Vn điu l ca các NHTM thi đim 31/12/2011; 31/12/2012 35
Bng 2.4: H s CAR ca Eximbank và 7 NHTM t nm 2008 đn 2012 36
Bng 2.5: Ch s H
1
ca Eximbank và 7 NHTM t nm 2007 đn 2012 37
Bng 2.6: Ch s H
2
ca Eximbank và 7 NHTM t nm 2007 đn 2012 38
Bng 2.7: Ch s H
3
ca Eximbank và 7 NHTM t nm 2007 đn 2012 39
Bng 2.8: Ch s H
4
ca Eximbank t nm 2007 đn 2012 41
Bng 2.9: So sánh quy mô tín dng vi tài sn có ca Eximbank t nm 2007 đn 2012 42
Bng 2.10: So sánh ch s H

4
ca Eximbank và 7 NHTM t nm 2007 đn 2012 .43
Bng 2.11: Ch s H
5
ca Eximbank t nm 2007 đn 2012……………… 46
Bng 2.12: So sánh mc đ tng trng tín dng vi tng trng tin gi khách
hàng ti Eximbank t nm 2007 đn 2012 47
Bng 2.13: So sánh ch s H
5
ca Eximbank và 7 NHTM t nm 2007 đn 2012.49
Bng 2.14: So sánh ch s H
6

ca Eximbank và 7 NHTM t nm 2007 đn 2012.50
Bng 2.15: Ch s H
7
ca Eximbank t nm 2007 đn 2012 51
Bng 2.16: So sánh ch s H
7
ca Eximbank và 7 NHTM t nm 2007 đn 2012 . 52
Bng 2.17: So sánh ch s H
8

ca Eximbank và 7 NHTM t nm 2007 đn 2012 53
Bng 2.18: Ch s H
9
ca Eximbank t nm 2007 đn 2012 54
Bng 2.19: So sánh mc đ tng trng tin gi không k hn vi tng trng tin
gi có k hn ti Eximbank nm 2007 đn 2012 55
Bng 2.20: Bng tng hp mc chênh lch thanh khon ròng ti Eximbank t nm

2008 đn 2012 57
Bng 2.21: T l n xu/tng d n 58
LI M U

1. Lý do chn đ tài
Cuc khng hong trên th trng cho vay th chp nhà đt di chun nm
2007  M đã tác đng tiêu cc đn th trng tài chính th gii. Hàng lot các đnh
ch tài chính  M b tn tht nng n t hu qu ca cuc khng hong này. Nhiu
Ngân hàng ln trên th gii nh: Bear Stearns, Lehman Brothers, Fortis, Ngân hàng
hoàng gia Scotland, UBS, mt kh nng thanh khon gây hiu ng dây chuyn,
nhanh chóng lan to trong toàn h thng ngân hàng làm nhiu ngân hàng v n.
Mt trong nhiu bài hc rút ra t cuc khng hong này chính là các Ngân hàng
thng mi đã không thc hin chính sách qun lỦ ri ro thanh khon mt cách
khoa hc và bài bn. Thanh khon không tt là du hiu ca tình trng bt n v tài
chính. Khi ngân hàng có kh nng thanh khon tt, hay nói cách khác là ngân hàng
không gp ri ro thanh khon ngha là luôn có đc ngun vn kh dng vi chi
phí hp lý vào đúng thi đim mà ngân hàng cn.
Eximbank đc thành lp vào ngày 24/05/1989 theo quyt đnh s 140/CT ca
Ch Tch Hi ng B Trng vi tên gi đu tiên là Ngân hàng Xut Nhp Khu
Vit Nam (Vietnam Export Import Bank), là mt trong nhng Ngân hàng thng
mi c phn đu tiên ca Vit Nam. Nm 2011, Eximbank đc tp chí The Banker
chn vào Top 1.000 ngân hàng có tc đ tng trng tài sn nhanh nht trong nm
2010. Thi gian qua, s canh tranh gay gt v lãi sut gia các ngân hàng thng
mi đã nh hng rt ln đn kh nng chi tr gây ra ri ro thanh khon cho không
ch mt ngân hàng mà nh hng nghiêm trng đn toàn h thng ngân hàng.
Eximbank vi chin lc phát trin vng chc ca mình đã chn gii pháp nâng cao
hiu qu qun tr ri ro cho h thng Eximbank. Trong đó ri ro thanh khon là mt
trong nhng ri ro mà ngân hàng đc bit quan tâm. Do đó vic nghiên cu vn đ
“Hn ch ri ro thanh khon ti Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam” là
mt yêu cu cp thit nhm hn ch ri ro thanh khon cho Eximbank nói riêng và

các ngân hàng thng mi Vit Nam nói chung.
2. Mc tiêu nghiên cu
Lun vn nghiên cu thc trng ri ro thanh khon, phng pháp qun lý thanh
khon ti Eximbank và các gii pháp hn ch ri ro thanh khon ti ngân hàng trong
thi gian ti.
3. i tng nghiên cu
Nghiên cu thc trng ri ro thanh khon thông qua vic phân tích các ch s
thanh khon t đó thy đc mc đ ri ro thanh khon và đ ra các gii pháp hn
ch ri ro thanh khon ti Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam.
4. Phm vi nghiên cu
Nghiên cu trên phm vi Eximbank, so sánh vi các đi th cnh tranh là ACB,
Sacombank, Techcombank, DongAbank, MBbank, Vietcombank và Vietinbank.
Phân tích da trên s liu các nm tài chính t nm 2007 đn 2012.
5. Phng pháp nghiên cu
Hc viên s dng phng pháp phân tích, thng kê mô t đóng vai trò ch đo
trong sut quá trình nghiên cu lun vn.
Phng pháp thng kê, mô t: tng hp s liu thu thp đc t báo cáo tài
chính ca các ngân hàng Eximbank, ACB, Sacombank, Techcombank, DongAbank,
MBbank, Vietcombank và Vietinbank trong giai đon t nm 2007 đn 2012, tính
toán các ch s cn thit liên quan đn thanh khon ca các ngân hàng.
Phng pháp phân tích, so sánh – đi chiu: nghiên cu, phân tích thc trng ri
ro thanh khon, phân tích tng ch s nh hng đn thanh khon trong giai đon t
nm 2007 đn 2012 ti Eximbank và so sánh vi các ngân hàng khác, t đó đ ra
nhng gii pháp góp phn hn ch ri ro thanh khon ti Eximbank trong thi gian
ti.
6. Kt cu ca lun vn
Lun vn gm 3 chng:
Chng 1: C s lỦ lun chung v ri ro thanh khon trong các NHTM
Chng 2: Thc trng ri ro thanh khon ti NHTM c phn Xut Nhp Khu
Vit Nam

Chng 3: Gii pháp hn ch ri ro thanh khon ti NHTM c phn Xut Nhp
Khu Vit Nam




1
CHNG 1: C S Lụ LUN CHUNG V RI RO THANH KHON
TRONG CÁC NGÂN HẨNG THNG MI
1.1 Thanh khon ca ngân hàng thng mi
1.1.1 Khái nim v thanh khon ca ngân hàng thng mi
Thanh khon là kh nng tip cn các khon tài sn hoc ngun vn có th dùng
đ chi tr vi chi phí hp lỦ ngay khi nhu cu vn phát sinh.
Mt tài sn đc gi là có tính thanh khon cao khi chi phí chuyn hóa thành
tin thp và có kh nng chuyn hóa ra tin nhanh.
Mt ngun vn đc gi là có tính thanh khon cao khi chi phí huy đng thp
và thi gian huy đng nhanh.
Mt ngân hàng có thanh khon tt nu nh ngân hàng đó nm gi nhiu tài sn
thanh khon, d dàng chuyn sang tin mt hoc có kh nng huy đng thêm ngun
vn vi thi gian nhanh và chi phí thp đ đáp ng nhu cu v vn khi cn thit.
1.1.2 Cung thanh khon và cu thanh khon ca ngân hàng thng mi
Kh nng và yêu cu v thanh khon ca NHTM đc th hin trong ngun
cung và cu thanh khon:
- Cung thanh khon (Supply for liquidity): là các khon vn làm tng kh nng
chi tr ca NHTM, là ngun cung cp thanh khon cho NHTM, bao gm:
˜ Các khon tin gi đang đn (S
1
)
˜ Doanh thu t vic bán các khon dch v (S
2

)
˜ Thu hi tín dng đã cp (S
3
)
˜ Bán các tài sn đang kinh doanh và s dng (S
4
)
˜ Vay mn t th trng tin t (S
5
)
- Cu thanh khon (Demand for liquidity): là nhu cu vn cho các mc đích hot
đng ca NHTM, các khon làm gim qu ca NHTM. Thông thng, trong lnh
vc kinh doanh ca ngân hàng thng mi, nhng hot đng sau đây to ra cu v
thanh khon:
˜ Khách hàng rút các khon tin gi (D
1
)
2
˜ Yêu cu cp các khon tín dng có cht lng cao (D
2
)
˜ Hoàn tr các khon vay mn phi tin gi (D
3
)
˜ Chi phí phát sinh khi kinh doanh các sn phm và dch v (D
4
)
˜ Thanh toán c tc cho các c đông (D
5
)

- Trng thái thanh khon ròng:  bt k thi đim nào, các ngun cung và cu
thanh khon đn cùng vi nhau và to thành trng thái thanh khon ròng (Net
Liquidity Position - NLP) ca NHTM. Trng thái thanh khon ròng đc xác đnh
nh sau:
NLP = Tng cung thanh khon - Tng cu thanh khon
Các trng hp có th xy ra:
 Khi NLP < 0: NHTM  trong tình trng thiu ht thanh khon (liquidity
deficit). Khi đó, ngân hàng s thiu vn đ hot đng, không đ vn đáp ng nhu
cu chi tr cho khách hàng, nhu cu vay vn ca các doanh nghip, ca nn kinh
t… có th gi là thiu vn tuyt đi, ngha là thiu vn đi vi nhu cu cho vay và
đu t cho nn kinh t. Thiu vn tuyt đi d đ mt nhng c hi đu t tt có th
mang li li nhun cho ngân hàng, thm chí có kh nng mt khách hàng khi h
phi đn ngân hàng khác đ đc đáp ng kp thi các món vay. T vic mt khách
hàng vay vn s dn đn mt khách hàng tin gi, vì khi ngân hàng thiu vn s làm
gim lòng tin ca ngi gi tin, kh nng huy đng vn ca ngân hàng kém đi.
Trong trng hp thiu ht thanh khon, nhà qun tr phi đa ra quyt đnh  đâu
và vào thi đim nào cn phi b sung thanh khon đ đáp ng nhu cu vn vi chi
phí thp nht và kp thi nht. Ngân hàng có th áp dng các bin pháp sau đ x
lý:
 S dng d tr bt buc d ra nu có (do tin gi k này gim so vi
k trc)
 Bán d tr th cp (các chng khoán ngn hn do Chính ph phát
hành)
3
 Vay qua đêm, vay tái chit khu ti ngân hàng Nhà nc
 Huy đng t th trng tin t: phát hành chng ch tin gi có mnh
giá ln đ huy đng vn…
 Khi NLP > 0: NHTM  trong tình trng thng d thanh khon (liquidity
surplus). Khi đó, nhà qun tr phi đa ra quyt đnh  đâu và vào thi đim nào cn
phi s dng ngun thanh khon tha đ đu t kim li cho đn khi ngun thanh

khon này đc s dng đ đáp ng cho nhu cu thanh khon trong tng lai.
Thanh khon tha thng đc ngân hàng s dng nh sau:
 Mua các chng khoán d tr th cp đã bán ra trc đó
 Cho vay trên th trng tin t (phù hp vi thi hn nhàn ri ca s
thanh khon tha)
 Gi tin ti các t chc tín dng khác
 NLP = 0: trng hp này cung thanh khon cân bng vi cu thanh khon,
trên thc t NLP = 0 rt khó xy ra trong hot đng ngân hàng.
1.2 Ri ro thanh khon trong hot đng ngân hàng thng mi
1.2.1 Khái nim ri ro thanh khon
Ri ro thanh khon là loi ri ro khi ngân hàng không có kh nng cung ng đy
đ lng tin mt cho nhu cu thanh khon tc thi, hoc cung ng đ nhng vi
chi phí cao. Nói cách khác, đây là loi ri ro xut hin trong trng hp ngân hàng
thiu kh nng chi tr, không chuyn đi kp các loi tài sn ra tin hoc không có
kh nng vay mn đ đáp ng yêu cu ca các hp đng thanh toán.
1.2.2 Nhng nguyên nhân dn đn ri ro thanh khon
Tình trng khó khn v thanh khon ca NHTM có th xut phát t các nguyên
nhân chính sau đây:
- Mt cân bng v k hn gia tài sn và ngun vn
4
Ngân hàng huy đng mt lng quá nhiu các khon tin gi ngn hn t
các cá nhân và đnh ch tài chính khác sau đó chuyn hoá chúng thành nhng
khon tín dng và tài sn đu t dài hn. Do đó, xy ra tình trng mt cân đi v
k hn gia ngun vn và s dng vn, mà thng gp là dòng tin thu v t tài
sn đu t nh hn dòng tin chi ra đ tr các khon tin gi đn hn.
- Thay đi v lãi sut
 S thay đi ca lãi sut có th tác đng đn c ngi gi tin và ngi
vay vn. Khi lãi sut gim, mt s ngi gi tin rút vn khi ngân hàng đ
đu t vào ni có t sut sinh li cao hn, còn nhng ngi đi vay tích cc tip
cn các khon tín dng vì lãi sut đã thp hn trc. Nh vy, rt cuc lãi sut

thay đi s tác đng đng thi đn nhu cu gi tin và nhu cu vay vn, làm
nh hng đn trng thái thanh khon ca ngân hàng.
 Nhng xu hng ca s thay đi lãi sut s nh hng đn trng thái
thanh khon ca ngân hàng thông qua c ch tác đng đn tài sn “N”, tài sn
“Có” nh sau:
˜ S bin đng ca lãi sut tác đng đn tài sn “Có” ca ngân hàng:
+ Khi lãi sut th trng tng, giá tr th trng ca trái phiu và các
khon cho vay vi lãi sut c đnh mà ngân hàng đang nm gi s b gim giá.
Bi lãi sut đnh k (coupon) ca trái phiu và các khon cho vay đã đc n
đnh t trc, nên lãi sut ca trái phiu và các khon cho vay s thp hn lãi
sut th trng hin ti, khin chúng b gim giá. Trái phiu và các khon cho
vay có thi gian đáo hn càng dài thì mc gim giá càng ln, nu ngân hàng
mun bán đi các tài sn này thì phi chp nhn tn tht vì giá tr ca chúng gim
so vi trc. Nh vy, khi lãi sut th trng tng, giá th trng các chng
khoán mà ngân hàng đang nm gi b gim, ngha là tính thanh khon ca tài
sn “Có” b gim.
+ Khi lãi sut th trng gim, giá th trng ca trái phiu và các
khon cho vay vi lãi sut c đnh mà ngân hàng đang nm gi s tng giá. Bi
5
lãi sut đnh k (coupon) ca trái phiu và các khon cho vay đã đc n đnh t
trc, lãi sut th trng gim làm cho trái phiu c và các khon cho vay vi
mc lãi sut cao hn tr nên hp dn hn. Trái phiu và các khon cho vay có
thi gian đáo hn càng dài thì mc đ tng giá càng cao. Ngha là tính thanh
khon ca tài sn “Có” s tng. Vic chuyn đi các trái phiu trong giai đon
này s rt d dàng, giúp ngân hàng sinh đc nhiu li nhun t hot đng này.
˜ S bin đng ca lãi sut tác đng đn tài sn “N” ca ngân hàng:
+ Khi lãi sut huy đng tng, ngi dân s có đng thái gi tin ti
các ngân hàng nhiu hn, làm cho giá tr tài sn “N” ca ngân hàng cao hn,
thanh khon ca ngân hàng đc ci thin hn.
+ Khi lãi sut huy đng gim, trong ngn hn, ngi dân có xu hng

gi tin vi k dn dài hn nhm chng li s thay đi ca lãi sut trong tng
lai. Nhng trong dài hn, nhng ngi gi tin này có xu hng rút vn khi
ngân hàng và đu t vào ni có t sut sinh li cao hn, làm cho giá tr tài sn
“N” ca ngân hàng gim đi đáng k, thanh khon ca ngân hàng trong giai
đon này tr nên yu hn trc áp lc rút vn ca ngi gi tin.
- Chính sách qun lỦ thanh khon
Mt ngân hàng vi c ch qun lỦ và s dng ngun vn yu, c th nh:
duy trì d tr  mc đ thp và không hp lỦ, d tr s cp  mc đ quá thp,
trong khi d tr th cp li quá cao, kh nng chuyn đi thành tin chm; thiu
bin pháp đ ngn chn ngun tin gi st gim; cha có phng án d phòng
hu hiu khi có hin tng tin gi suy gim đt bin; cha linh hot trong kinh
doanh ngun vn…s khó đm bo mt chính sách qun lỦ thanh khon hp lỦ
và do đó s đi mt vi ri ro thanh khon cao. Yêu cu ca h thng qun lỦ
thanh khon là phi đánh giá đc mt cách toàn din và kim soát đc nhng
yu t tác đng có th làm gim hay tng trng thái thanh khon. T đó xác đnh
đc mc d tr cho nhu cu thanh khon ca ngân hàng. Quá trình hoch đnh
6
nhu cu thanh khon cn phi mang tính đu đn, thng xuyên và phi da trên
s liu lch s ca hot đng cho vay và huy đng tin gi.
- nh hng ca các tin đn
Tin đn là ri ro phát sinh nhng quan đim tiêu cc ca công chúng v ngân
hàng hay vic thi phng nhng thông tin ca báo chí v ngân hàng dn đn tình
trng thit hi v ngun huy đng vn hoc mt khách hàng. Tin đn có th kéo
theo nhng hot đng gây nên tình trng kéo dài quan nim không tt trong dân
chúng v hot đng chung ca ngân hàng và nh vy kh nng thit lp và duy
trì mi quan h vi khách hàng s tr nên khó khn. Tin đn có th phát sinh khi
h thng hoc sn phm không hot đng đúng theo mong mun và to ra nhng
phn ng tiêu cc ca công chúng. S vi phm trm trng h thng an toàn bo
mt do s tn công t bên ngoài hay ngay t bên trong vào h thng ngân hàng
đu có th làm “xói mòn” lòng tin ca công chúng. Tin đn cng có th phát

sinh khi các khách hàng gp phi tr ngi đi vi các dch v mi nhng do
không đc cung cp thông tin đy đ v vic s dng và th tc gii quyt
nhng khó khn.
Các tin đn gây ra ri ro v danh ting, nguy him cao, to ra s hiu lm
ca khách hàng dn đn vic rút tin  t ca khách hàng nh hng đn tình
hình thanh khon ca ngân hàng. in hình là vic khách hàng đn rút tin  t
ti ngân hàng Á châu nm 2003, ngân hàng Phng Nam nm 2008. Nu không
có s can thip kp thi t NHNN thì hu qu rt nghiêm trng.
- S ph thuc vn vào khách hàng
Khách hàng ca ngân hàng  đây đc đ cp bao gm khách hàng đi vay
mà khách hàng là các ngân hàng và các TCTD khác. Khi các ngân hàng và các
TCTD khác đi vay ln nhau trên th trng liên ngân hàng, sau đó đem ngun
vn vay đc v cho các TCTD khác vay, vic mt ngân hàng không hoàn thành
ngha v ca mình trong quá trình thanh toán, giao dch s làm nh hng đn
ngha v thanh toán, giao dch ca ngân hàng khác. Mt ngân hàng ri vào tình
7
trng khng hong thanh khon s làm nh hng đn hot đng ca các ngân
hàng khác và c h thng.
- N xu
N xu bao gm nhng khon n quá hn có th hoc không th thu hi, n
liên quan đn các v án ch x lỦ và các khon n quá hn đc Chính ph x
lỦ ri ro. N xu phát sinh khi khách hàng đi vay không thc hin hoc không
có kh nng thc hin ngha v ca mình theo cam kt. Nguyên nhân gây ra n
xu có th xy ra trong quá trình cp tín dng, tc là có th do nng lc ca
khách hàng hoc có th do nng lc thm đnh ca nhân viên ngân hàng.
N xu mt mt làm cho ngân hàng phi trích qu d phòng ri ro, mt khác
có kh nng làm cho ngân hàng không thu hi đc vn tín dng đã cp và lãi
cho vay, trong khi ngân hàng vn phi tr vn và lãi cho các khon tin huy
đng khi đn hn. iu này làm cho ngân hàng b mt cân đi trong thu chi, tính
thanh khon gim đi. Không thu đc thì vòng quay vn tín dng b chm li

làm cho ngân hàng kinh doanh không hiu qu, điu này làm gim lòng tin ca
ngi gi tin, có th làm ngân hàng mt kh nng thanh khon hoc có th dn
đn ngân hàng phá sn, nh hng nghiêm trng đn h thng ngân hàng nói
riêng và nn kinh t nói chung.
- Yu t chu k
Tin mt là mt công c đc a chung trong thanh toán và t lâu đã tr
thành thói quen khó thay đi ca ngi tiêu dùng và nhiu doanh nghip. Vi
thói quen dùng tin mt trong thanh toán, ngi dân s có nhu cu rút tin mt
rt cao trong các dp l tt, ngày tu trng, mùa du lch…vic rút tin ca
ngi dân din ra đu đn và mang tính chu k. Các ngân hàng có th nm bt
đc tâm lỦ ca khách hàng và d tr khon tin mt nhm đáp ng nhu cu này
là rt cn thit trong công tác qun lỦ thanh khon. Vic xem nh yu t chu k
rút tin có th dn đn vic không đáp ng đc kp thi nhu cu rút tin ca
khách hàng. Hu qu là làm gim uy tín ca ngân hàng đi vi khách hàng và có
8
th gây nên mt s đ v cho ngân hàng khi khách hàng cho rng ngân hàng
không còn kh nng chi tr.
- Chính sách pháp lý
S thay đi chính sách qun lỦ kinh t, thay đi các quy đnh ca pháp lut
nhng ngân hàng không có đ thi gian đ thích nghi, thay đi trong điu kin
mi k hoch đã trin khai. Do không th bit trc đc s thay đi, các ngân
hàng không th lp đc chin lc kinh doanh phù hp, thay vào đó là các sách
lc phòng th và đi phó. Khi các ngân hàng phi lo đi phó vi các thách thc
chính sách ngn hn nh vy thì s không còn đ ngun lc đ gii quyt nhng
ri ro và các thách thc có tính cht dài hn khác, ví d nh vic thay đi chính
sách tin t t đang ni lng ri đt ngt tht cht. Ri ro do thay đi chính sách
qun lỦ ca Nhà nc tác đng rt ln đn tình hình thanh khon ca ngân hàng
hay nhng phn ng li ca th trng t nhng chính sách qun lỦ ca ngân
hàng Nhà nc.
- Các loi ri ro khác

Các loi ri ro khác nh ri ro lãi sut, ri ro tín dng, ri ro hot đng, ri
ro th trng đu có nh hng đn thanh khon ca ngân hàng và khi mt trong
các loi ri ro này xy ra đu kéo theo ri ro thanh khon.
1.2.3 Tác đng ca ri ro thanh khon
Ri ro thanh khon gây nh hng rt ln đn hot đng và s tn ti không ch
ca mt ngân hàng, mt quc gia mà còn là lan truyn mang tính toàn cu.
- i vi ni b ngân hàng: ri ro thanh khon xy đn cho mt ngân hàng, nh
thì có th làm gim sút li nhun, trm trng hn là có th gây mt kh nng thanh
toán dn đn phá sn ngân hàng.
- i vi ngi gi tin: ngân hàng là trung gian đng ra tp trung huy đng
ngun vn tm thi nhàn ri t dân chúng, các t chc…đ thc hin cho vay đáp
ng các nhu cu vn ca nn kinh t. Do đó, khi ngân hàng mt thanh khon, ngi
gi tin s có nguy c mt vn.
9
- i vi nhà nc: Vic đ tn ti nhng ngân hàng yu kém v thanh khon s
gây ri ro:
 Nu ngân hàng đó phá sn: h ly ca nó là gây bt n trong dân chúng,
gây nh hng tiêu cc cho tình hình kinh t xã hi ca đt nc. Thêm vào đó, các
đi tác cho các ngân hàng này vay, có th s lâm vào tình trng mt thanh khon,
tác đng dây chuyn có th làm sp đ h thng ngân hàng ca c mt quc gia.
 Nu không đ ngân hàng đó phá sn: vic duy trì các ngân hàng yu v
thanh khon s to gánh nng cho NHNN v vic phi h tr thanh khon cho các
ngân hàng này đ đáp ng nhu cu rút tin ca ngi dân.  ngn chn nhng nh
hng tiêu cc ca vic phá sn các ngân hàng mt thanh khon, NHNN phi kim
soát đc bit, giám sát trc tip tình hình t chc hot đng, khôi phc cng c các
ngân hàng này, hoc phi dùng đn vn nhà nc đ mua li các ngân hàng yu
kém này.
- Xu hng toàn cu hóa làm cho ri ro ngân hàng ca mt quc gia s tác đng
lan truyn gây ra ri ro cho h thng ngân hàng trên toàn th gii.
1.3 Qun tr ri ro thanh khon ca ngân hàng thng mi

1.3.1 Ni dung qun tr ri ro thanh khon ca NHTM
Qun tr ri ro thanh khon là vic qun lỦ có hiu qu cu trúc tính thanh khon
(tính lng) ca tài sn và qun lỦ tt cu trúc danh mc ca ngun vn. Bn cht ca
hot đng qun tr ri ro thanh khon trong ngân hàng có th đúc kt  hai ni dung
sau:
- Mt là, him khi nào ti mt thi đim mà tng cung thanh khon bng vi tng
cu thanh khon. Do vy, ngân hàng phi thng xuyên đi mt vi tình trng thâm
ht hay thng d thanh khon.
- Hai là, thanh khon và kh nng sinh li là hai đi lng t l nghch vi
nhau, ngha là mt tài sn có tính thanh khon càng cao thì kh nng sinh li ca tài
sn đó càng thp và ngc li; mt ngun vn có tính thanh khon càng cao thì
thng có chi phí huy đng càng ln và do đó làm gim kh nng sinh li khi s
dng đ cho vay.
10
1.3.2 ụ ngha ca qun tr ri ro thanh khon
Qun tr ri ro thanh khon có Ủ ngha rt quan trng trong hot đng ca các
NHTM:
- Trc ht, ri ro thanh khon là ri ro thng trc nh hng trc tip ti hot
đng hàng ngày ca mi ngân hàng, khi ri ro không đc ngn chn kp thi thì s
nh hng xu ti hot đng ca ngân hàng. Qun tr ri ro thanh khon giúp các ngân
hàng lng trc đc các ri ro thanh khon có th xy ra, t đó đa ra đc nhng
gii pháp ch đng nhm phòng nga, hn ch và gim ti thiu thit hi t nh hng
ca các ri ro đó.
- Th hai, qun tr ri ro thanh khon hiu qu s là yu t quan trng đ duy trì
s n đnh, cng c nng lc tài chính, nâng cao uy tín ca mi ngân hàng, đng thi
góp phn làm gia tng li nhun cho ngân hàng.
Hiu qu ca qun tr ri ro thanh khon chính là vic ngân hàng la chn
đc cho mình mt chin lc thanh khon ti u, chin lc đó phù hp vi tng giai
đon phát trin ca ngân hàng,  đó ngân hàng huy đng vn hiu qu, s dng vn ti
u.

1.3.3 Các chin lc qun tr ri ro thanh khon ca NHTM
 x lý vn đ thanh khon, các ngân hàng có th tip cn theo ba hng
sau đây:
- To ra ngun cung cp thanh khon t bên trong (da vào tài sn “Có”).
- Vay n t bên ngoài (da vào tài sn “N”) đ đáp ng nhu cu thanh
khon.
- Phi hp cân bng  c hai hng trên.
Sau đây là ba chin lc qun tr ri ro thanh khon đc đa ra da trên ba
hng tip cn nêu trên:
1.3.3.1 Qun tr thanh khon da vào tài sn N (đi vay)
ây là chin lc qun tr thanh khon ph bin đc các ngân hàng ln s
dng vào thp niên 60 và 70 ca th k trc. Trong chin lc này, nhu cu
thanh khon đc đáp ng bng cách vay mn trên th trng tin t. Vic vay
11
mn ch yu là đ đáp ng nhu cu thanh khon tc thi và ch thc hin khi có
nhu cu thanh khon phát sinh.
Ngun tài tr thanh khon trong chin lc này thng bao gm: vay qua
đêm, tin vay ngân hàng trung ng, bán các hp đng mua li, phát hành chng
ch tin gi có th chuyn nhng mnh giá ln chin lc qun tr thanh
khon da trên tài sn “N” đc các ngân hàng ln s dng rng rãi và có th
lên đn 100% nhu cu thanh khon.
1.3.3.2 Qun tr thanh khon da vào tài sn Có (d tr, bán các chng
khoán và tài sn)
- Chin lc tip cn thanh toán thc s: đây là phng pháp thanh khon
lâu đi nht còn gi là hc thuyt cho vay thng mi. Khi thc hin chin lc này
ngân hàng ch cho vay ngn hn. Trong trng hp nhu cu thanh khon phát sinh,
ngân hàng có th thu hi các khon cho vay hoc bán n đ đáp ng nhu cu
thanh khon. Hn ch ca chin lc này là ngân hàng s mt dn th phn cho vay
trung và dài hn.
- Chin lc tip cn th trng tin t: chin lc này đòi hi ngân hàng

phi d tr thanh khon đ ln di hình thc nm gi nhng tài sn có tính thanh
khon cao, ch yu là tin mt và các chng khoán ngn hn. Khi xut hin nhu cu
thanh khon, ngân hàng s bán các tài sn d tr cho đn khi nhu cu thanh khon
đc đáp ng đy đ. Chin lc qun tr thanh khon theo hng này thng đc
gi là s chuyn hoá tài sn, bi l ngun cung thanh khon đc tài tr bng
cách chuyn đi tài sn phi tin mt thành tin mt.
1.3.3.3 Chin lc cân đi thanh khon gia tài sn Có và tài sn N
(qun tr thanh khon cân bng)
C hai chin lc qun tr thanh khon da vào tài sn “Có” và da vào tài
sn “N” đu có hn ch: chu chi phí c hi khi bán các tài sn d tr hoc b ph
thuc quá nhiu vào th trng tin t. Do đó, phn ln các ngân hàng thng dung
hòa và kt hp c hai chin lc trên đ to ra chin lc qun tr thanh khon cân
bng.
12
nh hng ca chin lc này là: các nhu cu thanh khon thng xuyên,
hàng ngày s đc đáp ng bng tài sn d tr nh tin mt, chng khoán kh mi,
tin gi ti các ngân hàng khác ; các nhu cu thanh khon không thng xuyên
nhng có th d đoán trc nh nhu cu thanh khon theo thi v, chu k,
xu hng s đc đáp ng bng các tho thun trc v hn mc tín dng t các
ngân hàng đi lý hoc nhà cung ng vn khác; các nhu cu thanh khon đt
xut không th d báo đc đáp ng t vic vay mn ngn hn trên th trng
tin t; các nhu cu thanh khon dài hn cn đc hoch đnh và ngun tài tr là
các khon vay ngn và trung hn, chng khoán s chuyn hoá nhanh thành tin khi
nhu cu thanh khon xut hin.
1.3.4 Các phng pháp qun lý ri ro thanh khon ca NHTM
1.3.4.1 Duy trì mt t l hp lý gia vn dùng cho d tr và vn dùng
cho kinh doanh
Phng pháp này yêu cu nhà qun tr thanh khon cn phi duy trì t
l ngân qu mt cách hp lý, đó là t l gia s tin d tr ti ngân hàng đáp ng
các nhu cu rút tin mt tc thi hay nhu cu thanh toán theo đnh k các khon

tin gi ca khách hàng, các khon vay đn hn ca các đnh ch tài chính, và
gia lng tin cn thit phc v cho hot đng kinh doanh ca ngân hàng
nh hot đng tín dng, các hot đng đu t khác.
T l này tùy thuc vào mc tiêu kinh doanh trong tng thi k và tim
lc tài chính ca mi ngân hàng, sao cho đt đc mc tiêu cui cùng là an toàn và
sinh li nhm đm bo duy trì thng xuyên và n đnh hot đng kinh doanh ca
ngân hàng.
1.3.4.2 Chú trng yu t thi gian ca vn đ thanh khon
Xét v thi gian, nhu cu thanh khon ca mt ngân hàng bao gm c trong
ngn hn và dài hn.
Nhu cu thanh khon ngn hn gn nh mang tính tc thi, bao gm các
khon tin gi giao dch hoc tin gi có k hn đn hn, các công c huy đng
thuc th trng tin t…nm trong phm vi nhu cu thanh khon ngn hn.  đáp
13
ng nhu cu thanh khon thuc loi này, đòi hi ngân hàng phi duy trì  mc đ
khá ln các loi tài sn có tính thanh khon cao (tin mt ti qu, tin gi ti
NHNN và các đnh ch tài chính khác, chng khoán Chính ph…)
Nhu cu thanh khon dài hn do các nhân t mang tính cht thi v, chu k và
xu hng to ra. Chng hn nhu cu rút tin hay vay mn ca cá nhân thng đc
bit tng cao vào các ngày cn k vi các dp l hi trong nm đ trang tri chi tiêu,
mua sm.  đáp ng nhu cu thanh khon thuc loi này, đòi hi ngân hàng phi
d phòng trc kh nng cung cp vn t nhiu ngun khác nhau và  mc đ cao
hn so vi nhu cu thanh khon ngn hn. Do yu t thi gian là mang tính quyt
đnh: làm th nào, khi nào và  đâu có th tip cn các ngun cung cp thanh khon
mi khi cn đn.
1.3.4.3 m bo v t l kh nng chi tr
Phng pháp này đòi hi nhà qun tr thanh khon phi chú ý đm bo t l v
kh nng chi tr trong tng thi đim. Công thc tính t l v kh nng chi tr nh
sau:
T l v kh nng chi tr =

Tài sn “Có” có th thanh toán ngay
Tài sn “N” phi thanh toán ngay

T l v kh nng chi tr đc NHNN quy đnh theo Thông t s 13/2010/TT-
NHNN ngày 20/05/2010 (Thông t này có hiu lc k t ngày 01/10/2010).
Theo iu 12 ca Thông t 13 thì t l v kh nng chi tr đc quy đnh nh
sau:
Cui mi ngày, TCTD phi xác đnh và có các bin pháp đm bo t l v kh
nng chi tr cho ngày hôm sau nh sau:
- T l ti thiu bng 15% gia tng tài sn “Có” thanh toán ngay và tng N
phi tr.
- T l ti thiu bng 1 gia tng tài sn “Có” đn hn thanh toán trong 7 ngày
tip theo k t ngày hôm sau và tng tài sn “N” đn hn thanh toán trong 7 ngày
tip theo k t ngày hôm sau đi vi đng Vit Nam, đng Euro, đng Bng Anh và
14
đng đô la M (bao gm đng đô la M và các ngoi t khác còn li đc quy đi
sang đô la M theo t giá liên ngân hàng cui mi ngày).
1.3.4.4 S dng các phng pháp d báo thanh khon
- Phng pháp tip cn ngun vn và s dng vn
Phng pháp này bt ngun t hai thc t đn gin sau:
Mt là, kh nng thanh khon ca ngân hàng tng khi tin gi tng và cho
vay gim.
Hai là, kh nng thanh khon ca ngân hàng gim khi tin gi gim và cho
vay tng.
Ngay t đu nm, ngân hàng c lng nhu cu thanh khon ca các tháng,
quỦ trong nm, bt c khi nào cung thanh khon và cu thanh khon không cân
bng vi nhau, ngân hàng có mt đ lch thanh khon. Phng pháp x lỦ đ lch
này đã đc đ cp  phn trên.
- Phng pháp tip cn cu trúc vn
Phng pháp này đc tin hành theo trình t hai bc:

Bc 1: Chia các khon tin gi và các ngun khác thành nhiu loi trên c s
c lng xác sut rút tin ca khách hàng. Ví d, tin gi và các ngun khác ca
ngân hàng có th chia thành ba loi:
 Loi 1: n đnh thp.
 Loi 2: n đnh va phi.
 Loi 3: n đnh cao.
Bc 2: Xác đnh mc d tr thanh khon cho tng loi tin gi trên c s n
đnh t l d tr thích hp vi trng thái ca chúng. Ví d:
 Loi 1: 95%.
 Loi 2: 30%.
 Loi 3: 15%.
Nh vy: nhu cu thanh khon cho tng các loi tin gi đc tính nh sau: