Nghiệp vụ bao thanh toán trong ngân hàng thương mại

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - LUẬT TP.HCM
KHOA LUẬT
LUẬT TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG – CHỨNG KHOÁN
***



ĐỀ TÀI:
NGHIỆP VỤ BAO THANH TOÁN

MÔN HỌC: NGHIỆP VỤ NGÂN HÀNG

GVHD: Cô Nguyễn Thị Hai Hằng
Nhóm thực hiện: Nhóm 8A



 Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 5 năm 2015 

DANH SCH NHM
STT
H & Tên
MSSV
Nhiệm v đưc giao
1
Đng Th Thy
Nguyên
K125042083
IV & Thuyt
trnh

2
Quch Th Như
K125042091
I.1,2,3,4,5,6
& Thuyt
trnh

3
Nguyn Th
Kim Thanh
K125042105
II. Kinh
nghiệp ca
cc nưc



4
Nguyn Th
Thy
K125042116
IV. Ngân
hng ACB

5
Nguyn Th
Thu Uyên
K125042135
III. Thực
trng v kin

ngh

6
Nguyn Th
Thnh Vinh
K125042137
I.7,8,9 &
powerpoint

Mc lc Nhm 8A: Nghiệp v bao thanh ton
Trang 1 / 58

Mc Lc
LI M ĐU 3
TNG QUAN VỀ BAO THANH TON 5
I. Nhng vn đ cơ bn v nghiệp v bao thanh ton 5
1. Cơ s ra đi ca bao thanh ton 5
2. Khi niệm, đc đim, bn cht ca nghiệp v bao thanh ton 7
3. Chc năng ca bao thanh ton 9
4. Cc ch th tham gia vo hot đng bao thanh ton 10
5. Phân loi nghiệp v bao thanh ton 12
6. Cc quy đnh khc c liên quan đn hot đng Bao thanh ton 15
7. Quy trình thực hiện bao thanh toán 17
8. Phân biệt BTT vi mt số hình thc tài tr tín dng 24
9. Li ích và hn ch ca nghiệp v Bao Thanh Ton 28
II. Hot đng Bao Thanh Ton ca mt số quốc gia trên th gii 34
1. Tình hình hot đng bao thanh toán trên th gii. 34
2. Kinh nghiệm ca cc nưc phát trin: 34
3. Bài hc kinh nghiệm cho Việt Nam 36
III. Tình hình thực hiện nghiệp v bao thanh ton ti cc ngân hng thương mi ti

Việt Nam 39
1. Thực trng 39
2. Kin ngh 42
IV. Ngân hng tiêu biu: Ngân hng thương mi c phn ACB 46
1. Khái quát v BTT ti ACB 46
Mc lc Nhm 8A: Nghiệp v bao thanh ton
Trang 2 / 58

2. Điu kiện thực hiện BTT ti ACB 47
3. Quy trình bao thanh toán ti ACB 48
4. Cc điu khon đ đưc chp nhận BTT trong nưc từ ACB 50
5. Hồ sơ BTT ti ACB 51
6. Phương thc BTT ti ACB 51
7. Lãi sut và các mc phí 52
8. Nhận xt v ngân hng ACB 54
KT LUN 55
TI LIU THAM KHO 56

Li m đu Nhm 8A: Nghiệp v bao thanh ton
Trang 3 / 58

LI M ĐU
Hi nhập kinh t quốc t và tự do ha thương mi đang l vn đ ni bật ca kinh t
th gii hiện nay. Nó tr thành mt xu th tt yu v khch quan đối vi bt kỳ quốc gia
nào trong thi đi hiện nay.
Hiện nay, Việt Nam đ chnh thc gia nhập T chc thương mi th gii WTO từ
ngy 7/1/2007. V th ca Việt Nam như mt đim sng v ngy cng đưc khng đnh
trên trưng quốc t. Chng ta đang đng trưc nhng cơ hi đ to nên nhng bưc đt
ph v kinh t nhưng bên cnh đ vn cn phi đối mt vi nhng thch thc cho ton
nn kinh t ni chung từng ngnh kinh t ni riêng. Theo cam kt gia nhập WTO, từ năm

2008, các t chc tài chính tín dng nưc ngoi đưc tham gia ngày mt m rng và sâu
hơn trong lĩnh vực ti chnh ngân hng. Đây l mt thách thc đối vi ngành tài chính
ngân hàng Việt Nam. Chính vì th, đa dng hóa và phát trin sn phẩm mi là mt trong
nhng chin lưc đ tồn ti và phát trin ca bt c ngân hàng Việt Nam nào. Muốn đt
mc tiêu đ, cc đnh ch tài chính Việt Nam không cn con đưng nào khác là phi
nhanh chng đưa vo p dng các sn phẩm tài chính mi đ đưc áp dng trên th gii,
trong đ c nghiệp v bao thanh toán (Factoring).
Trên th gii, Bao thanh toán không phi là sn phẩm mi l. N đ xut hiện từ
đu th kỷ 17 và li ích ca n đem li cho thương mi trong phm vi quốc gia và trên
toàn th gii ngy cng đưc khng đnh và công nhận rng rãi. Bao thanh toán nu đưc
trin khai tích cực và hiệu qu, sẽ góp tên vào danh mc các sn phẩm ngân hàng, góp
phn nâng cao tính cnh tranh ca ngân hàng Việt Nam so vi cc ngân hng nưc ngoi.
Chnh v th, việc pht trin mt hnh thc ti tr hiện đi v hiệu qu như Bao thanh
ton l mt nhu cu ht sc cn thit.
Sau đây, nhm sẽ cố gng phân tch, tm hiu v đưa ra nhng kin thc căn bn v
đ ti “Nghiệp v bao thanh ton”. Ngoi li m đu, kt luận, danh mc ti liệu tham
kho, bi tiu luận đưc chia lm 4 mc:
Li m đu Nhm 8A: Nghiệp v bao thanh ton
Trang 4 / 58

I. Nhng vn đ cơ bn v nghiệp v bao thanh ton.
II. Hot đng bao thanh ton ca mt số quốc gia trên Th Gii
III. Tình hình thực hiện nghiệp v bao thanh ton ti Việt Nam
IV. Nghiệp v bao thanh ton ti Ngân hng ACB
Hy vng nhận đưc nhng  kin đng gp chân thnh ca cô v cc bn.
Trân trng,
Nhm thực hiện: 8A

Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 5 / 58

TNG QUAN V BAO THANH TON
I. Nhng vn đ cơ bn v nghip v bao thanh ton
1. Cơ s ra đi ca bao thanh ton
Bao thanh ton bt nguồn từ thuật ng Latinh l Facio c nghĩa l mt ngưi thực
hiện việc kinh doanh cho mt ngưi khc, cn gi l ngưi đi diện. Nguồn gốc ca bao
thanh ton nằm trong ti tr thương mi, đc biệt l thương mi quốc t. Ngưi ta ni
rằng bao thanh ton bt nguồn từ văn ha Lưỡng H c đi, vi cc quy tc ca bao thanh
ton đưc bo vệ trong Quy phm luật php ca Hammurabi.
Bao thanh ton như mt thực t ca cuc sống kinh doanh đưc tin hành trong
nưc Anh trưc năm 1400, v n đ đn Mỹ vi ngưi hnh hương, khong năm
1620. Nó xut hiện đ có liên quan cht chẽ đn các hot đng ngân hàng bán buôn ban
đu. Tuy nhiên sau này tin hóa bằng cách m rng ti ti chnh phi thương mi liên
quan như n có ch quyn. Như tt c các công c ti chnh, bao thanh ton đ tin hóa
qua nhiu th kỷ. Điu ny đ đưc thc đẩy bi nhng thay đi trong t chc ca các
công ty, công nghệ, đc biệt là du hnh đưng không và các công nghệ truyn thông
không đối mt bt đu vi điện báo, tip theo là điện thoi v sau đ máy tính. Nhng
điu ny cũng thc đẩy v đưc thc đẩy bi nhng bin đi ca khuôn kh pháp luật
ph bin  Anh và Hoa Kỳ.
Cc chnh ph l ngưi đn tr đ to thuận li cho thương mi đưc ti tr bi bao
thanh toán. Thông luật Anh ban đu cho rằng trừ khi con n đ đưc thông bo, sự
chuyn nhưng gia ngưi bn ho đơn v ngưi bao thanh ton l không hp lệ. Điu
chỉnh php luật Chnh ph Liên bang Canada sự chuyn nhưng ca tin đưc s hu bi
n vn phn nh lập trưng ny cũng như php luật ca chnh quyn tỉnh theo mô hnh
ca n. Mi đn cuối th kỷ hiện ti cc ta n đ nghe cc lập luận rằng không c thông
bo ca con n sự chuyn nhưng đ l không hp lệ. Ti Hoa Kỳ, năm 1949 phn ln
Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 6 / 58

cc chnh quyn tiu bang đ thông qua mt quy tc m con n không phi đưc thông

bo, như vậy m ra kh năng sp xp bao thanh ton không thông bo.
Ban đu ngnh công nghiệp đ chim hu thực t hng ha, cung cp tin mt ng
trưc cho nh sn xut, ti tr tn dng m rng ti ngưi mua v bo him sc mnh tn
dng ca ngưi mua.  Anh kim sot thương mi do đ thu đưc kt qu trong mt Đo
luật ca Quốc hi vo năm 1696 đ gim thiu cc th lực đc quyn trong nhng ngưi
bao thanh ton. Vi sự pht trin ca cc doanh nghiệp ln đ xây dựng lực lưng bn
hng ca riêng mnh, cc kênh phân phối, v hiu bit v sc mnh ti chnh ca khch
hng ca h, nhu cu cho cc dch v bao thanh ton đ đưc đnh hnh li v ngnh công
nghiệp v tr thnh chuyên biệt hơn.
Đn th kỷ XX  Hoa Kỳ bao thanh ton vn l hnh thc ch yu đ ti tr vốn lưu
đng cho tốc đ tăng trưng cao sau đ ca công nghiệp dệt may. Trong ngành này bao
thanh ton xy ra bi v cu trc ca hệ thống ngân hng Mỹ vi vô số cc ngân hng nhỏ
v cc hn ch hậu qu trên số tin m c th đưc tm ng mt cch thận trng bi bt
kỳ mt ngân hng no trong số h cho mt công ty.  Canada, vi cc ngân hng quốc
gia ca n nhng hn ch l t hn ch v do đ bao thanh ton đ không pht trin rng
ri như  Mỹ. D sao th sau đ bao thanh ton cũng đ tr thnh hnh thc thống tr ca
ti chnh trong công nghiệp dệt may Canada.
Ti Việt Nam, bao thanh toán còn khá mi mẻ vi sự ban hành quyt đnh
1096/2004/QĐ-NHNN quy đnh v quy ch bao thanh ton, QĐ số 30/2008/QĐ-NHNN
sửa đi b sung cho QĐ 1096/2004/QĐ-NHNN. Trong th trưng tự do, sự cnh tranh
gia cc nh cung cp dch v, hng ha tr nên gay gt hơn khi h đu đưa ra cc ch đ
ưu đi đ bn đưc hng. Mt trong nhng ưu đi đối vi khch hng l việc bn hng
cho tr chậm. Đây l mt trong nhng biện php m rng việc tiêu th hng ha c hiệu
qu nht. Đối vi nhng ngưi bn hng th h c th cm thy việc bn hng tr chậm
ny sẽ lm tn hi đn sự pht trin kinh doanh v đối mt vi bao nhiêu ri ro khi thu
hồi n. Tuy nhiên, nu không trin khai ch đ ưu đi ny th rt c th h sẽ không bn
đưc hng. V vậy, h vn phi chn việc cho khch hng tr chậm.
Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 7 / 58

Sau khi cho khch hng tr chậm th li pht sinh vn đ thu hồi n.  đây c th
pht sinh kh nhiu ri ro trong thi hn ch khch hng thanh ton. Th nht ngưi bn
hng đ chưa c mt khon tin m đng ra h đang c đ sử dng vo công việc kinh
doanh ca mnh. Th hai, h phi thuê nhân viên đi đi n, nhc nh khch hng v việc
tr n, qun l s khch hng, từ đ pht sinh thêm nhiu ph cho việc đi n, chưa k
đn việc khch hng c th mt kh năng thanh ton hoc không chu tr tin.
Do đ, đ trnh rơi vo tnh trng n kh đi, ngưi bn hng phi xem xt v thẩm
đnh thực trng tn dng v mc tn nhiệm ca ngưi mua hng. Tuy nhiên, ngưi bn
hng thưng sẽ không chuyên nghiệp trong vn đ ny v hơn na, khi bn hng h luôn
mong muốn bn đưc hng nên thưng vi v quyt đnh v sẽ không c thi gian xem
xt. Cho nên trong nhiu trưng hp h c th sẽ mc phi sai lm l bn hng cho nhng
ngưi c thực trng tn dng thp v từ chối bn hng cho nhng ngưi c thực trng tn
dng tốt. Đ hn ch nhng ri ro ny, không cn cch no khc l phi nh đn sự h
tr ca cc t chc tn dng. Mt trong nhng hnh thc h tr tốt nht đ chnh l ti tr
dưi hnh thc Bao thanh ton.
Bao thanh ton l mt hnh thc thu tin từ nhng ha đơn chưa đưc thanh ton.
Theo đ, nhng t chc tn dng sẽ đồng  mua cc ha đơn từ ngưi bn hng vi mc
gi đ đưc chit khu. Ngưi bn hng sẽ không phi đi thêm mt thi gian đ đưc
thanh ton. Bằng cch ny sẽ gip h thu hồi vốn nhanh hơn cn cc t chc tn dng
bằng nhng kỹ thuật đi n chuyên nghiệp h sẽ thu hồi đy đ cc khon n từ cc ha
đơn v c thêm li nhuận.
2. Khi nim, đc đim, bn cht ca nghip v bao thanh ton
Khi nim, bn cht 2.1.
 Theo quan đim ca Hiệp hi bao thanh ton quốc t (FCI) th bao thanh ton l mt
loi dch v ti chnh trn gi, kt hp việc ti tr vốn lưu đng, phng ngừa ri ro
tn dng, theo di công n v thu hồi n. Đ l sự thỏa thuận gia bên cung cp dch
v bao thanh ton vi bên cung ng hng ha dch v hay cn gi l ngưi bn
Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 8 / 58

trong quan hệ mua bn hng ha. Theo như thỏa thuận th bên cung cp dch v bao
thanh ton sẽ mua li cc khon phi thu ca ngưi bn, đồng thi c trch nhiệm
đm bo kh năng chi tr ca ngưi mua. Nu ngưi mua ph sn hay mt kh năng
chi tr v nhng l do tn dng th đơn v bao thanh ton sẽ thay ngưi mua tr tin
cho ngưi bn. Khi ngưi mua v ngưi bn  hai nưc khc nhau th dch v ny
gi l bao thanh ton quốc t.
 Theo công ưc v bao thanh ton quốc t ca UNIDROIT 1988, nghiệp v bao
thanh ton đưc đnh nghĩa như mt dng ti tr bằng việc mua bn cc khon n
ngn hn trong giao dch thương mi gia t chc ti tr v bên cung ng. Theo đ,
t chc ti tr thực hiện tối thiu 2 trong số cc chc năng sau:
- Ti tr bên cung ng (gồm cho vay v ng trưc tin).
- Qun l s sch liên quan đn cc khon phi thu.
- Thu n cc khon phi thu.
- Bo đm ri ro không thanh ton ca bên mua hng.
 Theo quyt đnh số 1096/2004/QĐ-NHNN ban hnh ngy 06/09/2004 ca Thống
đốc NHNN: “Bao thanh ton l mt hnh thc cp tn dng ca t chc tn dng cho
bên bn hng thông qua việc mua li cc khon phi thu pht sinh từ việc mua, bn
hng ha đ đưc bên bn hng v bên mua hng thỏa thuận trong hp đồng mua,
bn hng ha.”
Tm li, từ nhng quan đim ca cc t chc trong v ngoi nưc trên ta c th thy
bn cht ca bao thanh ton thực ra l việc cc Factor mua li cc khon phi thu chưa
đo hn ca ngưi bn dựa trên kh năng tr n ca ngưi mua.
Đc đim 2.2.
2.2.1. 
Vi dch v bao thanh ton, doanh nghiệp sẽ xa bỏ đưc cc kh khăn trong việc
b sung vốn lưu đng đối vi cc doanh nghiệp, đc biệt l cc doanh nghiệp vừa v nhỏ
tham gia vo cc hot đng xut nhập khẩu. H thiu vốn lưu đng trong thi gian ch
Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 9 / 58

thu hồi n từ ngưi mua đ tip tc sn xut kinh doanh. Tuy nhiên, việc b sung vốn lưu
đng bằng cch đi vay cc ngân hng hoc cc t chc tn dng khc l rt kh khăn như
th tc rưm r, li sut cao, mt thi gian…Nhưng vi bao thanh ton, thay v đi 30,
60 thậm ch 90 ngy mi đưc ngưi mua thanh ton tin hng, doanh nghiệp bn hng
c th đem bn quyn đi tin ca mnh cho cc t chc bao thanh ton đ ly tin ngay,
trừ đi mt khon chit khu hp l trên ha đơn thương mi, cc đơn v bao thanh ton sẽ
chỉ quan tâm đn ngưi mua hng thông qua ha đơn cc khon phi thu v không yêu
cu ngưi bn phi mang ti sn ra th chp. Vi số tin đ, doanh nghiệp c th đẩy
nhanh vng quay sử dng vốn, chp ly cơ hi kinh doanh hp dn khc, nâng cao hiệu
qu sử dng vốn ca doanh nghiệp.
2.2.2.  
Tnh cht ny ca bao thanh ton gip cc doanh nghiệp bn hng gim chi ph qun
l n v gim n xu. Bi lẽ khi nhng khch hng sử dng dch v bao thanh ton h sẽ
không cn phi lo nghĩ đn việc qun l cc khon n chưa đưc thanh ton ca mnh.
Công ty bao thanh ton sẽ đm nhiệm công việc đ,, h sẽ tin hnh kim tra tn dng,
duy tr cc khon phi thu, phi tr, thu hồi n v cc công việc khc. Hơn na cc công
ty bao thanh ton thông thưng sẽ đưc trang b đy đ kin thc v kinh nghiệm trong
việc thu hồi cc khon n xu v cp tn dng v thu n l công việc chnh ca cc t
chc ny. V vậy, trong trưng hp bên n không thanh ton hoc chậm tr trong việc
thanh ton, h sẽ c nhiu biện php thu hồi n mt cch hiệu qu nht.
3. Chc năng ca bao thanh ton
Chc năng bo him ri ro trong thanh ton
3.1.
Trong hot đng thương mi, ngưi bn gp nhiu kh khăn vi ngưi mua trong
việc liên lc v khong cch đa l, ngôn ng, hệ thống php luật Từ đ, kh năng ri ro
thanh ton cng cao. Đ hn ch nhng ri ro ny, ngưi bn c th bn cc khon phi
thu ca mnh cho đơn v bao thanh ton, v như vậy c th chuyn cc ri ro đ sang cho
Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 10 / 58

đơn v bao thanh ton. Trong trưng hp bao thanh ton min truy đi đơn v bao thanh
ton sẽ gnh chu mi ri ro.
Ti tr thun ty 3.2.
Đơn v Bao thanh ton sẽ ti tr cho ngưi bn bằng cch ng trưc tin hng cho
h, số tin ng trưc ny bao gi cũng nhỏ hơn số tin ghi trên ha đơn bn hng, bằng
nghiệp v chuyên nghiệp ca mnh, cc đơn v bao thanh ton sẽ tin hnh thẩm đnh tn
dng ngưi mua cũng như cc công việc khc đ xc đnh tỷ lệ ng trưc, thông thưng
tối đa 80% giá tr khon phi thu. Phn cn li ca gi tr ha đơn sẽ đưc đơn v bao
thanh ton cam kt thanh ton cho ngưi bn sau mt khon thi gian thỏa thuận, sau khi
trừ đi cc khon ph dch v ti chnh v li tnh trên số tin ng trưc.
Chc năng thu h n 3.3.
Vi phương thc thanh ton tr chậm, ngưi bn cho php ngưi mua chậm thanh
ton, sau khi h đ nhận đưc hng ha. Điu ny lm cho bên bn gp mt số kh khăn
như: vừa phi theo di hot đng sn xut kinh doanh vừa phi t chc hệ thống theo di
thu n. Đơn v bao thanh ton vi chc năng thu h chuyên nghiệp sẽ thay ngưi bn đi
đi n ngưi mua, nh đ ngưi bn c nhiu thi gian đ tập trung sn xut kinh doanh.
Qun l s sch liên quan đn cc khon phi thu 3.4.
Đơn v bao thanh ton sẽ gi trn b s sch bn hng ca ngưi bn, ph trch ton
b việc qun l v theo di tin đ thu n tin bn hng thay ngưi bn dựa trên bn sao
tt c cc ha đơn gửi đn ngưi mua, theo di việc thanh ton tin hng khi đn hn.
4. Cc ch th tham gia vo hot đng bao thanh ton
 Đơn v bao thanh ton – Factor: l nhng t chc đưc cung cp dch v bao thanh
ton theo quy đnh ca php luật, bao gồm: các ngân hàng, công ty tài chính.
T chc tn dng thc hin nghip v bao thanh ton, bao gm:
Theo khon 2 điu 1 Quyt đnh ca Thống đốc Ngân hng Nh nưc ban hnh quy
ch hot đng bao thanh ton ca cc t chc tn dng số 30/2008/QĐ-NHNN:
Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 11 / 58

(a) T chc tn dng thnh lập v hot đng theo Luật cc t chc tn dng:

- Ngân hng thương mi Nh nưc
- Ngân hng thương mi c phn
- Ngân hng liên doanh
- Ngân hng 100% vốn nưc ngoi
- Công ty ti chnh
- Công ty cho thuê ti chnh
(b) Ngân hng nưc ngoi đưc m chi nhánh ti Việt Nam theo Luật T chc tín dng.
Điu kin đ đưc hot đng bao thanh ton:
Theo điu 7 Quyt đnh ca Thống đốc Ngân hng Nh nưc số 1096/2004/QĐ-
NHNN v khon 3 Điu 1 Quyt đnh số 30/2008/QĐ-NHNN sửa đi, b sung Quyt
đnh số 1096/2004/QĐ-NHNN:
(a) Đối vi hot đng bao thanh ton trong nưc:
Ngân hng Nh nưc cho php thực hiện hot đng bao thanh ton trong nưc khi t
chc tn dng c đ cc điu kiện sau:
- C nhu cu hot đng bao thanh ton
- Tỷ lệ n xu trên tng dư n ti thi đim cuối từng tháng ca ba tháng gn nht
dưi 5%
- Không vi phm cc quy đnh v các tỷ lệ đm bo an toàn trong hot đng ngân
hng;”
- Không thuc đối tưng đang b xem xt xử l vi phm hnh chnh trong lĩnh vực ti
chnh, ngân hng hoc đ b xử l vi phm hnh chnh trong lĩnh vực ti chnh, ngân
hng nhưng đ khc phc đưc hnh vi vi phm.
(b) Đối vi hot đng bao thanh ton xut - nhập khẩu:
Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 12 / 58

Ngoi cc điu kiện ca bao thanh ton trong nưc đ nêu trên, T chc tn dng
đưc hot đng bao thanh ton xut-nhập khẩu phi l t chc tn dng đưc php
hot đng ngoi hối
(c) Đối vi Công ty cho thuê tài chính, chỉ đưc thực hiện hot đng bao thanh toán khi

có mc vốn điu lệ tương đương vi mc vốn php đnh quy đnh đối vi Công ty tài
chính.
 Ngưi bán – Client, Seller, Exporter: l cc đơn v sn xut hàng hóa, kinh doanh
dch v, l ngưi s hu hp pháp nhng khon n chưa đn hn thanh ton. Ngưi
bn sẽ k hp đồng Bao thanh ton vi đơn v bao thanh ton v c trch nhiệm
chuyn nhưng cc khon n pht sinh từ hp đồng mua bn hng ha dch v vi
bên mua cho bên bao thanh ton. Bên bn sẽ nhận đưc 1 khon tin hng ng trưc
v đơn v bao thanh ton sẽ nhận đưc cc khon ph dch v.
 Ngưi mua – Debtor, Buyer, Importer: l cc đơn v sn xut kinh doanh, đ chnh
l ngưi mua hàng hóa hay nhận các dch v cung ng, l ngưi phi tr cc khon
n cho ngưi mua.
5. Phân loi nghip v bao thanh ton
Phân loi theo phm vi hot đng đa l 5.1.
- Bao thanh ton trong nưc (Domestic Factoring):
Theo khon 2 điu 4 chương I Quyt đnh ca Thống đốc Ngân hng Nh nưc v
quy ch hot đng bao thanh ton ca cc T chc tn dng ti Việt Nam số
1096/2004/QĐ-NHNN gii thch r: “Bao thanh ton trong nưc là loi hnh Bao thanh
ton dựa trên hp đồng mua bán hàng ha, trong đ bên bn hng v bên mua hng l
nhng đơn v cư tr theo quy đnh ca php luật v qun l ngoi hối. “Hay ni cch
khc, đây l hnh thc bao thanh ton pht sinh trong mt nưc, ngưi bn v ngưi mua
đu l cc doanh nghiệp trong nưc (k c cc công ty liên doanh, doanh nghiệp 100%
Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 13 / 58

vốn nưc ngoi). Cc quan hệ thương mi gia ngưi bn v ngưi mua đu đưc thực
hiện trong phm vi quốc ni v chỉ b chi phối bi hệ thống luật php trong nưc.
- Bao thanh ton xut nhập khẩu (Export/Import Factoring):
Theo khon 3,4,5 điu 4 chương I ca quy ch hot đng bao thanh ton ca cc T
chc tn dng ti Việt Nam: “Bao thanh ton xut nhập khẩu l việc bao thanh ton dựa
trên hp đồng xut nhập khẩu.” Khc vi bao thanh ton trong nưc,  đây bao thanh

ton xut nhập khẩu sẽ c 4 bên tham gia đ l nh xut khẩu, đơn v bao thanh ton xut
khẩu, nh nhập khẩu v đơn v bao thanh ton nhập khẩu. Đơn v bao thanh ton xut
khẩu l đơn v thực hiện bao thanh ton cho bên bn hng l bên xut khẩu trong hp
đồng xut nhập khẩu. Đơn v bao thanh ton nhập khẩu l đơn v đưc php hot đng
bao thanh ton tham gia vo quy trnh bao thanh ton xut nhập khẩu.
 So snh 2 hnh thc bao thanh ton ny th bao thanh ton trong nưc c mc đ
ri ro thp hơn so vi bao thanh ton xut nhập khẩu. Đối vi bao thanh ton trong
nưc th do phm vi hp nên cc đơn v bao thanh ton c th d dng thẩm đnh
tn dng khch hng đ c th quyt đnh cung cp dch v bao thanh ton hay
không. Do đ, dch v bao thanh ton trong nưc thưng ph bin hơn v c
doanh số hot đng ln hơn.
Phân loi theo  ngha bo him ri ro 5.2.
- Bao thanh ton c quyn truy đi (Recourse Factoring): l dch v bao thanh ton m
cc đơn v bao thanh ton chu trch nhiệm thu n từ ngưi mua hng nhưng trong
trưng hp ngưi mua hng không c kh năng hon thnh nghĩa v thanh ton cc
khon phi thu th đơn v bao thanh ton c quyn truy đi ngưi bn, tc l ngưi
bn phi hon tr li khon tin m mnh đ đưc đơn v bao thanh ton ng trưc.
- Bao thanh ton min truy đi (Non-recourse Factoring): đối vi hnh thc ny, cc
đơn v bao thanh ton không thực hiện việc truy đi đối vi khch hng ngay c khi
ngưi mua không hon thnh nghĩa v thanh ton cc khon phi thu. Như vậy, cc
đơn v bao thanh ton sẽ chu ton b ri ro đối vi cc khon phi thu m mnh đ
Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 14 / 58

cam kt bao thanh ton. Hnh thc ny thưng đưc sử dng ph bin trong nghiệp
v bao thanh ton quốc t.
Phân loi theo thời hn thực hin BTT: 5.3.
- Bao thanh ton khi đo hn: là loi bao thanh ton theo đ đơn v BTT sẽ tr cho
khách hàng ca mnh(ngưi bán) số tin bằng giá mua ca các khon thanh toán khi
đo hn. Tc l đơn v bao thanh ton mua cc khon phi thu ca khch hng v

thực hiện thanh ton đy đ gi tr ca khon phi thu sau khi trừ đi chi ph bao
thanh ton ti thi đim cc khon phi thu đo hn hoc vo thi đim thỏa thuận
trưc gia đơn v bao thanh ton v bên bn. Thông thưng bao thanh ton đn hn
l hnh thc bao thanh ton min truy đi. Doanh nghiệp bn hng sử dng hnh
thc ny thưng l cc công ty c quy mô trung bnh v ln, quan hệ gia h v
ngưi mua l quan hệ thương mi thưng xuyên v n đnh
- Bao thanh ton ng trưc: là loi hnh bao thanh ton theo đ đơn v BTT chit
khu các khon phi thu trưc ngy đo hn hoc ng trưc tin cho đơn v bán
hàng,cung ng dch v. Điu đ c nghĩa l loi hình BTT ny cng đưc thỏa
thuận v mt thi đim thanh ton như bao thanh ton đn hn. Tuy nhiên khch
hng tham gia vo bao thanh ton ng trưc chỉ c quyn đưc ng mt khon tin
thanh ton trưc tương đương vi mt tỷ lệ nht đnh (70 – 80%) . Bao thanh ton
ng trưc c th truy đi hoc min truy đi ty theo thỏa thuận gia đơn v bao
thanh ton v khch hng. Đây l hnh thc ph bin nht hiện nay trong hot đng
bao thanh ton.
 Như vậy, v mt thi gian th đối vi bao thanh ton ng trưc, ngưi bn sẽ nhận
đưc ngay tin hng đưc ng trưc, thông thưng l 24 – 48 gi sau khi chuyn
giao cc khon phi thu cho đơn v bao thanh ton. Cn bao thanh ton đn hn th
phi ch đn thi đim cc khon phi thu đo hn hoc mt thi đim thỏa thuận
trưc. Tuy nhiên, bao thanh ton ng trưc th bên bn chỉ đưc đơn v bao thanh
ton ng trưc tin hng tương đương vi mt tỷ lệ nht đnh ch không đưc thanh
ton ton b gi tr tin hng như bao thanh ton đn hn.
Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 15 / 58

Phân loi theo phương thc bao thanh toán 5.4.
- Bao thanh ton từng ln: đơn v bao thanh toán và bên bán hàng thực hiện các th
tc cn thit và ký hp đồng bao thanh toán theo từng hồ sơ đối vi các khon phi thu
ca bên bán hàng.
- Bao thanh toán theo hn mc: đơn v bao thanh toán và bên bán hàng thỏa thuận và

xc đnh theo mt hn mc bao thanh toán duy trì trong mt khon thi gian nht đnh.
- Đồng bao thanh toán: là loi hình bao thanh toán mà hai hay nhiu đơn v bao thanh
toán cùng thực hiện hot đng bao thanh toán cho mt hp đồng mua, bn hng, trong đ
có mt đơn v bao thanh ton lm đu mối thực hiện việc t chc đồng bao thanh toán.
6. Cc quy đnh khc c liên quan đn hot đng Bao thanh ton
Quy đnh v đng tin đưc s dng trong bao thanh ton 6.1.
Theo Điu 14 Quyt đnh số 1096/2004/QĐ-NHNN th:
Các giao dch bao thanh ton đưc thực hiện bằng Đồng Việt Nam. Đối vi các giao
dch bao thanh toán thực hiện bằng ngoi tệ, đơn v bao thanh toán, bên bán hàng và bên
mua hàng phi thực hiện đng cc quy đnh hiện hành v qun lý ngoi hối.
Li v ph trong hot đng bao thanh ton: 6.2.
Theo điu 15 Quyt đnh số 1096/2004/QĐ-NHNN:
Lãi và phí trong hot đng bao thanh toán do các bên tho thuận ti hp đồng bao
thanh toán, gồm:
1. Li đưc tính trên số vốn m đơn v bao thanh toán ng trưc cho bên bán hàng
phù hp vi lãi sut th trưng.
2. Ph đưc tính trên giá tr khon phi thu đ b đp ri ro tín dng, chi phí qun lý
s sách bán hàng và các chi phí khác.
Bo đm cho hot đng bao thanh ton 6.3.
Theo điu 16 quyt đnh số 1096/2004/QĐ-NHNN:
Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 16 / 58

Đơn v bao thanh toán và bên bán hàng tho thuận áp dng hoc không áp dng các
biện pháp bo đm cho hot đng bao thanh toán. Các hình thc bo đm bao gồm: ký
quỹ, cm cố, th chp tài sn, bo lãnh bằng tài sn ca bên th ba và các biện pháp bo
đm khc theo quy đnh ca pháp luật.
Cc khon phi thu không đưc bao thanh ton 6.4.
Theo điu 19 Quyt đnh 1096/2004/QĐ-NHNN v khon 7 điu 1 Quyt đnh số
30/2008/QĐ-NHNN sửa đi b sung quyt đnh 1096/2004/QĐ-NHNN:

Nhng khon phi thu sau đây không đưc thực hiện bao thanh toán:
1. Phát sinh từ hp đồng mua, bán hàng hoá b pháp luật cm;
2. Phát sinh từ các giao dch, tho thuận bt hp pháp;
3. Phát sinh từ các giao dch, tho thuận đang c tranh chp;
4. Phát sinh từ các hp đồng bn hng dưi hình thc ký gửi;
5. Phát sinh từ hp đồng mua, bán hàng có thi hn thanh toán còn li di hơn 180
ngày.
6. Các khon phi thu đ đưc gán n hoc cm cố, th chp.
7. Các khon phi thu đ qu hn thanh toán theo hp đồng mua, bán hàng.
8. Các khon phi thu phát sinh từ hp đồng cung ng dch v trong lĩnh vực xây
dựng; lĩnh vực ti chnh, ngân hng ( như nhận tin gửi, cho vay, thuê mua ti chnh, bo
lnh v cam kt….)
9. Hp đồng mua bán hàng hoá và cung ng dch v có tho thuận không đưc
chuyn giao quyn và nghĩa v trong hp đồng.
Quy đnh v an ton 6.5.
Theo điu 20 Quyt đnh 1096/2004/QĐ-NHNN:
Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 17 / 58

1. Hot đng bao thanh toán phi bo đm cc quy đnh v an toàn ti Luật các T
chc tín dng v cc văn bn hưng dn ca Ngân hng Nh nưc;
2. Tng số dư bao thanh ton cho mt khch hng không đưc vưt quá 15% vốn tự
có ca đơn v bao thanh ton. Đối vi chi nhnh ngân hng nưc ngoài, tng số dư bao
thanh toán cho mt khch hng không đưc vưt quá 15% vốn tự có ca ngân hng nưc
ngoài.
3. Số dư cc khon phi thu m đơn v bao thanh toán nhập khẩu bo lãnh thanh
toán cho 01 bên nhập khẩu phi nằm trong gii hn tng số dư bo lãnh ca t chc tín
dng cho 01 khch hng theo quy đnh ti Quy ch Bo lãnh ngân hàng.
4. Trưng hp nhu cu bao thanh toán ca mt khch hng vưt quá 15% vốn tự có
ca đơn v bao thanh ton th cc đơn v bao thanh ton đưc thực hiện đồng bao thanh

ton cho khch hng theo quy đnh ca Ngân hng Nh nưc.
5. Tng số dư bao thanh ton không đưc vưt quá vốn tự có ca đơn v bao thanh
toán.
7. Quy trình thực hin bao thanh toán
Thực hiện nghiệp v bao thanh toán gồm mt số công việc như xc đnh khách hàng
tim năng đ ch đng tip cận h nhằm gii thiệu, tư vn, khuyn khích nhng ngưi
này sử dng dch v bao thanh toán ca ngân hng. Đối vi nghiệp v bao thanh toán
trong nưc thì nhng khách hàng tim năng ny thưng là nhng doanh nghiệp thưng
xuyên bán chu hàng hóa và dch v vi khối lưng ln và trên th trưng rng hoc có
th là bt kỳ doanh nghiệp, cá nhân nào có khon phi thu phát sinh từ hot đng mua
bán chu hàng hóa, cung ng dch v… Cn đối vi nghiệp v bao thanh toán xut –
nhập khẩu thì khách hàng tim năng l cc công ty xut – nhập khẩu. Tuy nhiên, không
phi tt c các khon phi thu trong hot đng xut – nhập khẩu đu có th sử dng bao
thanh toán. Các khon phi thu nên áp dng bao thanh toán là nhng khon phi thu theo
phương thc thanh toán T/T (chuyn tin bằng điện) tr chậm có thi hn thanh ton dưi
Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 18 / 58

180 ngày; công việc tư vn khách hàng v li ích ca bao thanh ton đ khách hàng bit
đưc li ích ca nó nhằm thu hút h sử dng dch v; công việc thực hiện quy trình
nghiệp v bao thanh toán và công việc đnh gi, tư vn khách hàng sử dng bao thanh
toán dựa vào mc phí và lãi sut xc đnh chi phí ca dch v bao thanh toán và số tin
khách hàng sẽ nhận đưc nu sử dng bao thanh toán từ đ khch hng xc đnh có nên
sử dng dch v bao thanh toán hay không.
Nu muốn làm mt nhân viên tín dng ph trách bao thanh toán ca mt ngân hàng
tốt thì bn cn phi thực hiện tốt các công việc trên v đc biệt là cn nm vng quy trình
nghiệp v bao thanh ton trong nưc cũng như quy trnh nghiệp v bao thanh toán xut –
nhập khẩu bi quy trình nghiệp v bao thanh ton l cc bưc đưc tin hành từ khi bt
đu cho đn khi kt thúc mt nghiệp v bao thanh toán.
Quy trình nghip v bao thanh ton trong nước 7.1.

(1) Bên bán hàng v đơn v bao thanh toán ký hp đồng bao thanh toán
Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 19 / 58

(2) Bên bn hng v đơn v BTT cùng gửi thông báo v hp đồng bao thanh toán cho
bên mua hng trong đ nêu r việc chuyn nhưng khon phi thu
(3) Bên mua hàng xác nhận v việc đ nhận thông báo và cam kt thanh toán cho
ngân hàng.
(4) Bên bán hàng giao hàng cho bên mua.
(5) Đơn v BTT ng trưc cho bên bán hàng
(6) Bên mua hàng thanh toán khon phi thu cho đơn v BTT khi đn hn.
(7) Đơn v BTT thu phn ng trưc và thanh toán phn còn li cho bên bán hàng.
Quy trình nghip v bao thanh toán xut – nhập khẩu 7.2.
Bao thanh toán xut – nhập khẩu là hình thc bao thanh toán quốc t (International
Factoring) dựa trên hp đồng xut nhập khẩu hàng hóa gia nhà xut khẩu và nhà nhập
khẩu  hai nưc khác nhau.
Và việc nhà xut khẩu chuyn nhưng cho t chc thực hiện BTT tt c các quyn
và li ích liên quan đn nhng khon phi thu phát sinh từ hp đồng mua bán hàng hóa,
cung ng dch v đ đưc hưng các dch v ch yu ca Bao thanh toán:
 Tài tr vốn lưu đng
 Theo dõi s sách (công n)
 Thu h n
 Bo him ri ro v kh năng thanh ton ca Nhà nhập khẩu.



Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 20 / 58

Quy trình nghiệp v bao thanh toán xut – nhập khẩu theo thông lệ quốc t đưc
minh ha như sau:

(1) Đơn v xut khẩu và nhập khẩu ký kt hp đồng mua bán hàng hóa.
(2) Đơn v xut khẩu yêu cu tín dng đối vi đơn v thanh toán.
(3) Đơn v bao thanh toán ti nưc xut khẩu yêu cu tín dng từ đơn v bao thanh
toán ti nưc nhập khẩu.
(4) Đơn v bao thanh toán nhập khẩu kim tra uy tín v mt tín dng ca nhà nhập
khẩu.
(5) Đơn v bao thanh toán nhập khẩu tr li tín dng cho đơn v bao thanh toán xut
khẩu.
(6) Đơn v bao thanh toán ký hp đồng bao thanh toán vi đơn v xut khẩu.
(7) Đơn v xut khẩu giao hàng.
Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 21 / 58

(8) Đơn v xut khẩu chuyn nhưng ha đơn cho đơn v bao thanh toán xut khẩu
v đơn v bao thanh toán xut khẩu chuyn nhưng ha đơn cho đơn v bao
thanh toán nhập khẩu.
(9) Đơn v bao thanh toán ng trưc tin cho đơn v xut khẩu.
(10) Vo ngy đo hn hoc sau ngy đo hn mt thi gian, đơn v bao thanh toán
đi n đơn v nhập khẩu
(11) Đơn v nhập khẩu thanh toán tin cho đơn v bao thanh toán.
(12) Đơn v bao thanh toán nhập khẩu thanh toán tin cho đơn v bao thanh toán xut
khẩu.
(13) Đơn v bao thanh toán xut khẩu thanh toán phn còn li cho đơn v xut khẩu.
So sánh nghip v BTT trong nước và nghip v BTT xut – nhập khẩu 7.3.
 Giống nhau:
Nghiệp v BTT trong nưc và nghiệp v BTT xut – nhập khẩu đu:
 Cung cp các dch v cơ bn : tài tr ng trưc các khon phi thu; qun lý s

cái bán hàng và dch v thu n; bo him ri ro không thanh toán từ pha ngưi
mua.
 Chp nhận khách hàng dựa trên tiêu chuẩn: năng lực tài chính chuyên môn
qun lý ca ngưi bán; tính có th bao thanh ton đưc ca sn phẩm, dch v;
nhng điu kiện thanh toán; cht lưng ca ngưi mua….
 Khác nhau:

Tiêu chí

Factoring trong nưc

Factoring xut – nhập khẩu



Qun lý s sách
Đơn v BTT sẽ qun lý s cái
bán hàng bằng mt đồng tin
duy nht và việc tài tr ng
trưc cũng đưc thực hiện bằng
đồng tin đ.
Hệ thống s sách các khon phi
thu sẽ đưc qun lý bằng các
đồng tin khác nhau và việc tài
tr ng trưc cũng đưc thực hiện
bằng nhiu loi tin tệ, thông
Nhng vn đ cơ bn v bao thanh ton Nhm 8A
Trang 22 / 58

thưng theo đồng tin ca hóa

đơn.


Phm vi trách
nhiệm
Đơn v BTT có th chu trách
nhiệm v c việc thu n và chp
nhận ri ro không thanh toán ca
ngưi mua.
Đơn v BTT xut khẩu cung cp
phòng ngừa ri ro không thanh
ton cho ngưi bn nhưng ngưi
cam kt bo him li là h nên h
chu trách nhiệm việc thu n.



Truy đi
Thông thưng giao dch trên cơ
s c truy đi tc l đơn v BTT
không chp nhận ly ri ro
không thanh toán.

Hu ht giao dch trên cơ s min
truy đi vi việc đơn v BTT nhận
ly ri ro cho ngưi bán.


Pháp luật điu
chỉnh

Đơn v BTT, ngưi mua, ngưi
bn đu b chi phối bi cùng mt
hệ thống pháp luật.


Có ít nht hai hệ thống pháp luật
ca hai nưc khác nhau sẽ tham
gia vào mối quan hệ bao thanh
toán.


Kim tra tình
hình tín dng
Đơn v BTT, ngưi bn, ngưi
mua đu quen thuc vi ngôn
ng và cc quy ưc giao dch đa
phương. Do đ việc kim tra tình
trng tín dng ca ngưi mua đ
phòng ngừa ri ro không thanh
toán d dng hơn.
Ngôn ng v cc quy ưc giao
dch đa phương sẽ khác nhau
gia cc nưc khác nhau nên việc
kim tra uy tín tín dng ca nhà
nhập khẩu sẽ kh khăn v tốn
km hơn.