ĐẶC điểm lâm SÀNG và HÌNH ẢNH x QUANG THƯỜNG QUI ở BỆNH NHÂN THỦNG TẠNG RỖNG điều TRỊ tại BỆNH VIỆN đa KHOA TRUNG ƯƠNG cần THƠ

Y H
ỌC THỰC HÀNH (879)
-

S
Ố 9/2013






65
2. Phạm Đỗ Ngọc Diệp (2003), “Đánh giá hiệu quả
điều trị vang da tăng Bilirubin tự do ở trẻ sơ sinh bằng
chiếu đèn halogen tại khoa sơ sinh bệnh viện Saint –
Paul”, Luận văn tốt nghiệp Bác sỹ chuyên khoa II, Hà Nội.
3. Khu Thị Khánh Dung, Nguyễn Kim Nga và cs
(2007), “ Vàng da tăng bilirubin gián tiếp ở trẻ sơ sinh,
đặc diểm lâm sàng, xét nghiệm, một số yếu tố liên quan
và kết quả can thiệp”, Tạp chí Nhi khoa Việt Nam, tập 15
(số 1), Bộ Y tế, tr. 32 – 40.
4. Bùi Thị Thuỳ Dương (2008), “Nghiên cứu hiệu quả
điều trị vàng da tăng bilirubin gián tiếp bằng đèn Rạng
đông ánh sáng xanh ở trẻ sơ sinh đủ tháng tại khoa Sơ
sinh Bệnh viện Nhi Trung ương”, Luận văn tốt nghiệp Bác
sĩ chuyên khoa cấp II, Đại học Y Hà Nội.
5. Phạm Thị Ngọc Hân (2010), “Nghiên cứu tình hình
vàng da tăng Bilirubin tự do ở trẻ sơ sinh được điều trị tại
BV Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới”, Tạp chí Y học Việt
Nam, tập 385, Tổng hội Y học Việt Nam, tr. 239 – 244.

6. Nguyễn Bích Hoàng (2011), “Thực trạng vàng da
tăng bilirubin TD và hiệu quả điều trị chiếu đèn LED tại
khoa nhi BVĐKTU Thái Nguyên”, Hội thảo nhi khoa tháng
5/2011, Hội nhi khoa Thái Nguyên, tr.59
7. Nguyễn Thị Xuân Hương và cộng sự (2012), “Tình
hình bệnh tật và tử vong sơ sinh tại khoa Nhi bệnh viện
DDKTW Thái Nguyên trong 3 năm (2008 – 2010)”, Tạp
chí Y học thực hành (số 3/2012), tr 9.
8. Nguyễn Ngọc Siêm, Lâm Thị Mỹ (2005), "Giá trị
của phương pháp đo bilirubin qua da ở trẻ sơ sinh vàng
da tăng bilirubin gián tiếp", Tạp chí nghiên cứu khoa học,
tập 38 (số 5), Bộ y tế - Đại học Y Hà Nội, tr. 24 - 27.
9. Nguyễn Thị Thanh và cs (2006), “Tình hìnhvàng da
tăng bilirubin tự do tại khoa sơ sinh bệnh viện Trẻ em Hải
Phòng”, Tạp chí Y học Việt Nam, số 2, tập 336, tr.28 - 32.
10. Đào Minh Tuyết (2009), “Đánh giá kết quả điều trị
vàng da tăng bilirubin tự do bằng liệu pháp ánh sáng tại
khoa Nhi bệnh viên Đa khoa trung ương Thái Nguyên”,
luận văn thạc sỹ y học, Thái Nguyên.
11. Ngô Minh Xuân và cs(2008), “Hiệu quả của dàn
đèn Photobed hai mặt tự chế trong điều trị vàng da sơ
sinh do tăng Bilirubin gián tiếp tại khoa Sơ sinh bệnh viện
Từ Dũ”, Tạp chí Y học TP. Hồ Chí Minh số 12, tr.126 -
129.
12. E. Burgos, S. K. Schmitt, D. K. Stevenson, C. S.
Phibbs (2008), "Readmission for neonatal jaundice in
California, 1991 - 2000", trends and implications.
Pediatrics. 121(4), p. 864 - 869.
ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG VÀ HÌNH ẢNH X QUANG THƯỜNG QUI Ở BỆNH NHÂN THỦNG
TẠNG RỖNG ĐIỀU TRỊ TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TRUNG ƯƠNG CẦN THƠ

NGUYỄN THỊ MAI SƯƠNG, LÂM ĐÔNG PHONG
Trường Đại học Y dược Cần Thơ
TÓM TẮT
Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và hình ảnh X
quang thường qui trên 68 bệnh nhân (BN) được chẩn
đoán nghi ngờ thủng tạng rỗng (TTR) nhập viện Bệnh
viện đa khoa trung ương Cần Thơ (BVĐKTƯCT),
chúng tôi thu được các kết quả sau: Đa số BN nhập
viện trước 6 giờ (52,5%), tỷ lệ TTR ở nam/nữ là 2/1, đa
số nằm trong độ tuổi lao động (18-60 tuổi, chiếm
70,5%), 77,1% thuộc nhóm lao động chân tay, phần
lớn BN sống ở nông thôn (73,6%). Về lâm sàng, các
dấu hiệu cơ năng thường gặp là đau bụng đột ngột, dữ
dội thượng vị (78,7%), nôn, buồn nôn (73,8%). Các
dấu hiệu thực thể thường gặp là sốt (40,9%), mạch
nhanh (18,1%), bụng chướng (88,5%), mất vùng đục
trước gan (72,1%). Thủng dạ dày- tá tràng không do
chấn thương bụng chiếm tỷ lệ cao nhất (78,4%).
Thủng ruột non thường gặp trong chấn thương bụng
kín (80%). Về hình ảnh X quang (XQ) thường qui: Đa
số bệnh nhân được chụp XQ thường qui trước 6 giờ
(49,2%). Tỷ lệ liềm khí dưới cơ hoành trên phim XQ
thường qui là 86,9%. Liềm khí dưới cơ hoành trên
phim XQ thường qui xuất hiện nhiều ở bên phải hoặc
hai bên, ít khi đơn độc bên trái.
Những bệnh nhân có đau đột ngột, dữ dội thượng
vị; nôn, buồn nôn thì khả năng có liềm khí dưới cơ
hoành trên phim XQ thường qui khá cao với tỷ lệ lần
lượt là 93,8% và 91,1%. Kết quả tương tự ở những
bệnh nhân khám thấy mất vùng đục trước gan và bụng

gồng cứng như gổ với tỷ lệ liềm khí dưới cơ hoành lần
lượt là 95,5% và 92,3%.
Từ khóa: thủng tạng rỗng, liềm khí dưới hoành, X
quang bụng, X quang ngực.


SUMMARY
Study the clinical features and imaging
characteristics from conventional X ray examination of
68 patients with a perforated viscus by, we have some
results: The ratio of male/female was 2/1. Most of the
patients were manual workers (77.1%), at working age
(70.5%), living in the rural areas (73.6%) and
hospitalized during 6 hours after onset (52.5%). About
clinical features: the common functional symptoms
were sudden and intense epigastric pain (78.7%),
nausea or vomiting (73.8%). The common physical
symptoms have found that were fever (40.9%), pulsus
celer (18.1%), abdominal distention (88.5%), absent
liver dullness (72.1%). Most of patients with
gastroduodenal perforation (78.4%). Blunt abdominal
trauma usually caused small bowel perforation (80%).
The conventional X ray image findings were Air
crescent signs (free air patterns beneath diaphragm)
seen on X ray films were 86,9% and they usually
appeared on right or both sides, rarely on the left. Most
of the patients were taken X ray examinations during 6
hours after onset (49.2%). The relationships between
clinical features of perforated hollow viscuses and X
ray image findings have found that: There is 93.8% in

case of sudden and intense epigastric pain and 91.1%
in case of nausea or vomiting which have the
prevalence of air crescent signs seen on X ray films
and the same result for 95.5% in case of absent liver
dullness and 92.3% in case of abdominal rigidity.
Keywords: perforated hollow viscuses,
pneumoperitoneum, air crescent sign, abdominal X
ray, erect chest X ray.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Thủng tạng rỗng (TTR) là một cấp cứu ngoại khoa
thường gặp, bệnh cần được chẩn đoán sớm và cấp

Y H
ỌC THỰC HÀNH (879)
-

S
Ố 9/2013







66
cứu kịp thời nhằm cứu sống người bệnh, giảm tỷ lệ
tử vong và biến chứng. TTR do bệnh lý dạ dày – tá
tràng hoặc do chấn thương bụng là hai thể lâm sàng
thường gặp nhất.

Ngày nay, vai trò của các phương tiện chẩn đoán
hình ảnh trở nên vô cùng quan trọng trong việc định
hướng chẩn đoán sớm tổn thương TTR, trong đó XQ
thường qui là một kỹ thuật ít tốn kém và thường được
lựa chọn đầu tiên.
Để có thêm kinh nghiệm trong chẩn đoán lâm sàng
và hình ảnh học TTR, chúng tôi tiến hành đề tài nghiên
cứu nhằm mục tiêu:
Mô tả đặc điểm lâm sàng và hình ảnh X quang
thường qui ở bệnh nhân thủng tạng rỗng điều trị tại
bệnh viện đa khoa trung ương Cần Thơ.
ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Đối tượng.
68 BN nhập viện vì có đặc điểm lâm sàng nghi ngờ
TTR và có chụp XQ thường qui từ tháng 8/2012 đến
tháng 5/2013.
+ Tiêu chuẩn chọn bệnh:
– BN có dấu hiệu lâm sàng nghi ngờ TTR (đau
bụng, nôn, buồn nôn, bí trung, đại tiện, bụng chướng,
mất vùng đục trước gan, bụng gồng cứng như gỗ).
– BN có chụp phim XQ thường qui đúng tiêu chuẩn
kỹ thuật.
– Không phân biệt giới tính, nơi cư trú, nghề
nghiệp, thành phần gia đình.
+ Tiêu chuẩn loại trừ:
– Các trường hợp BN mê, lơ mơ không hợp tác
được (Glassgow < 9 điểm).
– BN < 15 tuổi.
– Bản thân và/ hoặc thân nhân của BN không đồng
ý tham gia nghiên cứu.

2. Phương pháp nghiên cứu.
+ Nghiên cứu mô tả cắt ngang.
+ Các chỉ tiêu nghiên cứu:
– Các đặc điểm chung: tuổi, giới, nghề nghiệp, địa
dư, nguyên nhân, thời gian từ lúc khởi phát đến lúc
nhập viện.
– Các đặc điểm lâm sàng: dấu hiệu toàn thân, dấu
hiệu cơ năng, dấu hiệu thực thể.
– Các đặc điểm hình ảnh XQ thường qui: thời gian
từ khi khởi phát đến lúc chụp XQ, chiều thế chụp, các
dấu hiệu hơi tự do ổ bụng.
– Tìm hiểu mối liên quan giữa đặc điểm lâm sàng
và hình ảnh XQ thường qui TTR trên các bệnh nhân
nghiên cứu.
+ Phân tích và xử lý số liệu thu được theo thuật
toán thống kê.
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
Trên 68 BN nhập viện vì có đặc điểm lâm sàng
nghi ngờ TTR và có chụp XQ thường qui, trong đó có
61 BN chẩn đoán xác định (kết quả phẫu huật) là TTR,
7 BN không TTR.
1. Đặc điểm chung.
Tỷ lệ BN TTR nhiều nhất gặp trong độ tuổi lao
động từ 18- 60 tuổi (70,5%), tuổi trung bình 52,72 ±
16,22, cao nhất 86 tuổi, nhỏ nhất 19 tuổi. Đa số BN
nam (67,2%). Tỷ lệ nam/nữ là 2/1. Thành phần lao
động chân tay chiếm tỷ lệ cao nhất (77,1%), lao động
trí óc 18,0%. Đa số BN sống ở nông thôn (73,6%).
Phần lớn BN nhập viện trước 6 giờ (52,5%), từ 6
– 12 là 34,4%, có 3,3% BN nhập viện sau 24 giờ.

Việc xác định thời gian thủng còn mang tính chất chủ
quan, nên kết quả mang tính chất tương đối, và chỉ là
một trong nhiều yếu tố giúp ước lượng tình trạng
nặng của bệnh.
Thủng tạng rỗng (TTR) không do chấn thương
bụng chiếm tỷ lệ cao nhất (83,6%). TTR do chấn
thương bụng kín 16,4%. Chưa ghi nhận trường hợp
nào TTR do vết thương thấu bụng.
2. Đặc điểm lâm sàng.
2.1. Dấu hiệu toàn thân:
Có 40,9% BN có sốt; mạch >100 lần/phút chiếm tỷ
lệ 18,1%. Không BN nào có huyết áp tâm thu
<90mmHg.
2.2. Dấu hiệu cơ năng và thực thể:
Bảng 1. Dấu hiệu cơ năng và thực thể ở BN thủng
tạng rỗng
D
ấ
u hi
ệ
u cơ năng

S
ố

m
ẫ
u

T

ỷ

l
ệ

%

Đau bụng
Âm
ỉ

thư
ợ
ng v
ị

tăng d
ầ
n

11

18,0

Đ
ộ
t ng
ộ
t, d
ữ

d
ộ
i thư
ợ
ng
vị
48 78,7
Kh
ắ
p b
ụ
ng

2

3,3

Nôn, bu
ồ
n
nôn
Có

45

73,8

Không

16

26,2

Bí trung,

đại tiện
Có

19

31,1

Không

42

68,9

D
ấ
u hi
ệ
u th
ự
c th
ể

B
ụ
ng
chướng
Có

54

88,5

Không

7

11,5

M
ấ
t vùng
đục trước
gan
Có

44

72,1

Không 17 27,9
B
ụ

ng g
ồ
ng
cứng như
gỗ
Có

26

42,6

Không 35 57,4
Đau bụng đột ngột, dữ dội thượng vị, chiếm 78,7%.
Đây là triệu chứng kinh điển của TTR. Nôn, buồn nôn
có tỷ lệ 73,8%. Bí trung, đại tiện gặp ở 31,1% BN. Kết
quả nghiên cứu của chúng tôi cao hơn so với Đặng
Việt Dũng và cộng sự (18,9%) [3]. Sự khác nhau này
có thể do trong nghiên cứu của chúng tôi có đa số
bệnh nhân sống ở nông thôn, kiến thức về chăm sóc
sức khoẻ còn thấp, nên họ thường nhập viện trong
tình trạng trễ, đã có dấu hiệu của liệt ruột.
Dấu hiệu bụng chướng có tỷ lệ cao nhất (88,5%),
mất vùng đục trước gan (72,1%), bụng gồng cứng
như gỗ (42,6%). Nên khi nghi ngờ bệnh nhân có
TTR, cần phải thăm khám bụng cẩn thận, tránh bỏ
sót dấu hiệu, góp phần chẩn đoán sớm và đề nghị
cận lâm sàng phù hợp.
Bảng 2. Vị trí thủng
V
ị

trí

Nguyên nhân
D
ạ

dày
–

tá tràng
Ruột non Ruột già
Do ch
ấ
n thương b
ụ
ng

2 (20%)

8 (80%)

0 (0%)

Không ch
ấ
n thương
bụng
40
(78,4%)

10
(19,6%)
1 (2,0%)

Tổng
42
(68,9%)
18
(29,5%)
1 (1,6%)

Y H
ỌC THỰC HÀNH (879)
-

S
Ố 9/2013






67
TTR do chấn thương bụng thường gây thủng ruột
non (80%), TTR không phải chấn thương bụng thường
gây thủng dạ dày – tá tràng (78,4%). Các kết quả này
tương đồng với các tác giả Phạm Văn Năng (80,7%)
[5], Đặng Việt Dũng và cộng sự (66,7%) [3].
3. Đặc điểm hình ảnh X quang thường qui:

Đa số bệnh nhân được chụp XQ thường qui trước
6 giờ (49,2%), từ 6 – 12 giờ có 39,3%.
Đa số bệnh nhân TTR có liềm khí dưới cơ hoành
trên phim XQ bụng đứng không chuẩn bị (86,9%),
tương đồng với các tác Đỗ Đức Vân (86,9%) [7],
Nguyễn Tấn Cường (86,4%) [2], Phạm Văn Năng
(89,9%) [5], Nguyễn Đình Hối (85%) [4], Tôn Thất
Bách (80%) [1], Eugene (82,8%) [8].
3.1. Vị trí liềm khí dưới cơ hoành trên phim X
quang thường qui:
Bảng 3. Vị trí liềm khí dưới cơ hoành trên phim XQ
thường qui:
V
ị

trí li
ề
m khí

S
ố

m
ẫ
u

T
ỷ

l

ệ

%

Phim XQ b
ụ
ng
đứng không
chuẩn bị lần một
(n=43)
Bên trái

3

7

Bên ph
ả
i

18

41,9

Hai bên 22 51,1
Phim XQ b
ụ
ng
đứng không
chuẩn bị lần hai

(n=11)
Bê
n trái

0

0

Bên ph
ả
i

5

45,5

Hai bên 6 54,5
Phim XQ ngực
thẳng (n=33)
Bên trái

3

9,1

Bên ph
ả
i

16

48,5

Hai bên

14

42,4

Trên phim XQ bụng đứng không chuẩn bị lần một:
liềm khí bên phải (41,9%), hai bên (51,1%). Trên phim
XQ ngực thẳng: liềm khí bên phải (48,5%), bên trái ít
hơn (9,1%). Trên phim XQ bụng đứng không chuẩn bị
lần hai: liềm khí hai bên có tỷ lệ cao (54,5%), đơn độc
bên phải (45,5%).
Bảng 4. So sánh vị trí liềm khí dưới cơ hoành trên
phim XQ bụng đứng không chuẩn bị
Nghiên cứu
V
ị

trí li
ề
m khí dư
ớ
i cơ hoành

Bên trái

Bên ph

ả
i

Hai bên

Tr
ị
nh H
ồ
ng Sơn
[20]
7,7% 30,1% 42,9%
Ngô Minh Ngh
ĩa
[17]
0% 69,1% 30,9%
Eugene [32]

6,3%

35,4%

58,3%

Chúng tôi

5,6%

42,5%

51,9%

Kết quả nghiên cứu của chúng tôi có sự tương
đồng với các tác giả: liềm khí dưới cơ hoành ở bên
phải hoặc hai bên chiếm ưu thế so với bên trái.
4. Độ nhạy, độ đặc hiệu của X - quang thường
qui.
Bảng 5. Độ nhạy, độ đặc hiệu của XQ thường qui
XQ thư
ờ
ng qui

Đ
ộ

nh
ạ
y

Đ
ộ

đ
ặ
c hi
ệ
u

B
ụ

ng đ
ứ
ng không chu
ẩ
n b
ị

(lần 1)
70,5%

71,4%

B
ụ
ng đ
ứ
ng không chu
ẩ
n b
ị

(lần 2)
61,1%

100%

Ng
ự
c th
ẳ

ng đ
ứ
ng

54,1%

71,4%

Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy: XQ bụng đứng
không chuẩn bị lần một có độ nhạy 70,5% và độ đặc
hiệu 71,4%, XQ bụng đứng lần hai có độ nhạy 61,1%,
độ đặc hiệu 100%. Tổng kết cả hai lần chụp XQ bụng
đứng không chuẩn bị, chúng tôi so sánh qua bảng 6:
Bảng 6. So sánh độ nhạy, độ đặc hiệu của XQ bụng
đứng không chuẩn bị
Nghiên c
ứ
u

Đ
ộ

nh
ạ
y

Đ
ộ

đ

ặ
c hi
ệ
u

Đ
ỗ

Đ
ứ
c Vân [29]

75%

63,2%

Nguy
ễ
n T
ấ
n Cư
ờ
ng
[5]
71,9% 73,3%
H
ồ

H
ữ

u Thi
ệ
n [26]

54,2%

100%

Eugene [32]

83,3%

80%

Chúng tôi

88,3%

66,7%

Trong nghiên cứu của chúng tôi, độ nhạy của XQ
bụng đứng không chuẩn bị cao hơn so với các tác giả
khác, có thể do thời điểm nghiên cứu khác nhau: Đỗ
Đức Vân (1990) [7], Nguyễn Tấn Cường (2004) [2], Hồ
Hữu Thiện (2005) [6], Eugene (2008) [8].
5. Mối liên quan giữa đặc điểm lâm sàng và hình
ảnh X quang thường qui.
5.1. Liên quan giữa thời gian chụp và X - quang
thường qui.
Bảng 7. Tương quan giữa thời gian chụp và XQ

thường qui.
Th
ờ
i gian
chụp
D
ấ
u hi
ệ
u li
ề
m khí

p
Có

Không

Trước 6 giờ
26
(86,7%)
4 (13,3%)
0,
14
6 – 12 giờ
22
(91,7%)
2(8,3%)
12
–

24 gi
ờ

4 (100%)

0 (0%)

Sau 24 gi
ờ

1 (33,3%)

2 (66,7%)

Tổng
53
(86,9%)
8 (13,1%)
86,9% bệnh nhân TTR có liềm khí dưới cơ hoành
trên phim XQ thường qui. Sự khác biệt về tỷ lệ liềm khí
dưới cơ hoành so với thời gian chụp là khác biệt chưa
có ý nghĩa thống kê (
2
= 5,471, p=0,14).
5.2. Liên quan giữa dấu hiệu cơ năng và X quang
thường qui.
Bảng 8. Liên quan giữa dấu hiệu cơ năng và XQ
thường qui:
Dấu hiệu cơ năng

Kh
ả

năng li
ề
m khí dư
ớ
i cơ
hoành
Có

Không

Đau đ
ộ
t
ngột, dữ dội
thượng vị
Có

93,8%

6,2%

Khô
ng
15,4% 84,6%
Nôn, buồn
nôn
Có

91,1%

8,9%

Khô
ng
25% 75%
Bí trung,
đại tiện
Có

78,9%

21,1%

Khô
ng
66,7% 33,3%
Trong các dấu hiệu cơ năng, khả năng có liềm khí
dưới cơ hoành trên phim XQ cao nhất khi BN có đau
đột ngột, dữ dội thượng vị (93,8%), nôn, buồn nôn
(91,1%). Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc
khai thác bệnh sử kiểu đau của bệnh nhân. Nếu đã
xác định bệnh nhân có đau đột ngột, dữ dội thượng vị,
nên chỉ định chụp XQ thường qui để tìm tổn thương
bụng.

Y H
C THC HNH (879)

-

S
9/2013







68
5.3. Liờn quan gia du hiu thc th v X quang
thng qui:
Bng 9. Liờn quan gia du hiu thc th v XQ
thng qui:

Du hiu thc th
Kh


nng li

m khớ d

i c
honh
Cú

Khụng

B

ng
chng
Cú

90,0%

6,2%

Khụng

27,3%

84,6%

M

t vựng
c trc
gan
Cú

95,5%

8,9%

Khụng 35,3% 75%
B

ng g

ng
cng nh
g
Cú

92,3%

21,1%

Khụng 73,1% 33,3%
Trong cỏc du hiu thc th, kh nng cú lim khớ
di honh trờn phim XQ thng qui cao nht khi BN
cú du hiu mt vựng c trc gan (95,5%), bng
gng cng nh g (92,3%). Cú 42,6% BN nhp vin
cú du hiu bng gng cng nh g, kh nng xut
hin lim khớ di c honh l 92,3%, cũn khi khụng
cú du hiu ny thỡ kh nng cú lim khớ l 72,1%.
Theo Nguyn ỡnh Hi, bng gng cng nh g xut
hin khi BN ó cú du hiu viờm phỳc mc, l du hiu
mun ca bnh [4].
KT LUN
Qua nghiờn cu 68 BN cú du hiu lõm sng nghi
ng TTR iu tr ti bnh vin a khoa trung ng
Cn Th, chỳng tụi rỳt ra kt lun sau:
1. c im chung ca bnh nhõn thng tng
rng.
T l TTR nam/n l 2/1. Tui trung bỡnh 52,72

16,22, trong ú tui lao ng chim t l cao
70,5%, a s thuc nhúm lao ng chõn tay (77,1%),
phn ln BN sng nụng thụn (73,6%).
TTR khụng do chn thng bng chim t l cao
nht (83,6%). a s BN nhp vin trc 6 gi
(52,5%).
2. c im lõm sng ca bnh nhõn thng
tng rng.
Du hiu ton thõn: st (40,9%), mch >100
ln/phỳt (18,1%), khụng BN no cú huyt ỏp tõm thu
<90 mmHg.
Cỏc du hiu c nng thng gp: au bng t
ngt, d di thng v, nụn, bun nụn.
Cỏc du hiu thc th thng gp: Bng chng,
mt vựng c trc gan.
TTR do chn thng bng thng gõy thng rut
non, TTR khụng phi chn thng bng thng gõy
thng d dy tỏ trng.
3. c im hỡnh nh X quang thng qui.
a s bnh nhõn c chp XQ thng qui trc
6 gi(49,2%), t l lim khớ di c honh trờn phim
XQ thng qui l 86,9%.
Lim khớ di c honh trờn phim XQ thng qui
xut hin nhiu bờn phi hoc hai bờn, ớt khi n c
bờn trỏi.
86,9% bnh nhõn TTR cú lim khớ di c honh
trờn phim XQ thng qui. XQ bng thng ng cú
nhy 88,3% v c hiu 66,7%. XQ ngc thng
ng cú nhy 54,1% v c hiu 71,4%.
4. Liờn quan gia c im lõm sng v hỡnh

nh X - quang thng qui.
Cha ghi nhn s khỏc bit v t l lim khớ di
c honh so vi thi gian chp.
Trong cỏc du hiu c nng, kh nng cú lim khớ
di c honh trờn phim XQ thng qui: au t ngt,
d di thng v (93,8%); nụn, bun nụn (91,1%).
Trong cỏc du hiu thc th, kh nng cú lim khớ
di c honh trờn phim XQ thng qui: mt vựng
c trc gan (95,5%); bng gng cng nh g
(92,3%).
TI LIU THAM KHO
1. Tụn Tht Bỏch (2005), Thng d dy tỏ trng,
Ngoi khoa b tỳc sau i hc, tp 1, NXB i hc Y H
Ni, tr 109 114.
2. Nguyn Tn Cng, Bựi Vn Ninh v cng s
(2004), Tng kt kinh nghim x trớ 169 chn thng v
vt thng tỏ trng trong 25 nm ti bnh vin Ch Ry,
Tp chớ Y hc Thnh ph H Chớ Minh, S 8, tr. 14 31.
3. ng Vit Dng v cng s (2011), Nghiờn cu
chn oỏn v ỏnh giỏ kt qu iu tr tn thng tng
rng trong chn thng bng kớn ti bnh vin 103, Tp
chớ Ngoi khoa, S 111, tr. 11 18.
4. Nguyn ỡnh Hi (1998), Thng d dy tỏ trng,
Bi ging iu tr hc ngoi khoa, NXB i hc Y Thnh
ph H Chớ Minh, tr. 167 181.
5. Phm Vn Nng (1993), Bỏo cỏo kho sỏt thng
d dy tỏ trng ti Cn Th, Tuyn tp cụng trỡnh khoa
hc cụng ngh i hc Cn Th 1993 1997, S 8, tr. 15
19.
6. H Hu Thin v cng s (2006), Xu hng phu

thut thng loột d dy tỏ trng hin nay ti bnh vin
Trung ng Hu (1-2004 n 4-2006), Hi ngh khoa
hc i Hc Y Dc Hu, S 6, tr. 79 - 90.
7. c Võn (1990), Kt qu iu tr phu thut
loột d dy tỏ trng trong cp cu ti bnh vin Vit
c, Ngoi khoa, S 9, tr. 32 39.
8. Eugene J. Keeffe, Raymond A. Gagliardi (2008),
Significance of ileus in perforated viscus, The
Department of Radiology, Vol 117, No 2, pp 275 280.

PHU THUT N CNG MC IU TR BONG VừNG MC TR ÊN MắT
Đã ĐặT THể THủY TINH NHÂN TạO

Hồ Xuân Hải, Hoàng Thị Phúc
Khoa Đáy mắt - Màng bồ đào, bệnh viện Mắt Trung ơng
TóM TắT