Luận văn thạc sĩ sự tham gia của người dân vào xây dựng nông thôn mới tại huyện xuân lộc, đồng nai

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.H CHÍ MINH
CHNGăTRỊNHăGING DY KINH T FULBRIGHT

ĨOăDUYăNGC

S THAM GIA CAăNGI DÂN VÀO
XÂY DNG NÔNG THÔN MI
TI HUYN XUÂN LC,ăNG NAI



LUNăVNăTHCăSăCHệNHăSỄCHăCỌNG





TP. H Chí Minh,ănmă2015
B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.H CHÍ MINH
CHNGăTRỊNHăGING DY KINH T FULBRIGHT

ĨOăDUYăNGC

S THAM GIA CAăNGI DÂN VÀO
XÂY DNG NÔNG THÔN MI
TI HUYN XUÂN LC,ăNG NAI
Chuyên ngành: Chính sách công
Mã s: 60340402
LUNăVNăTHCăSăCHệNHăSỄCHăCỌNG

NGIăHNG DN KHOA HC:
PGS. TS. PHMăDUYăNGHA


TP. H ChíăMinh,ănmă2015


- i -

LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn nƠy do tôi tin hành kho sát, tham kho tài liu và vit. Các
đon trích dn, s liu s dng trong lun vn đu đc trích ngun vƠ có đ chính xác cao
nht trong phm vi hiu bit ca tôi. Lun vn nƠy không nht thit phn ánh quan đim
ca Trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh hay Chng trình Ging dy Kinh t
Fulbright.

TP. H Chí Minh, ngày tháng 
Ngi thc hin



ƠoăDuyăNgc



- ii -

LI CMăN
Xin cm n nhng ngi đƣ xơy dng nên Chng trình ging dy kinh t Fulbright đ tôi

có mt môi trng tuyt vi cho hc tp và tri nghim.
Tôi xin gi li cm n chơn thƠnh đn thy Phm Duy Ngha v nhng kin thc đƣ truyn
th và nhng li khuyên b ích đ hoàn thành lun vn nƠy.
Tôi xin chân thành cm n quỦ thy cô, các anh ch công tác ti Trng Fulbright đƣ ht
lòng h tr, giúp đ tôi trong thi gian hc tp ti trng.
Tôi cng xin cám n đn anh Võ Thanh Duy MPP5, anh Nguyn Xuân Tuân MPP5 đƣ
hng dn, h tr các tài liu nghiên cu vƠ đa ra nhng li khuyên, chnh sa các li đ
tôi có th hoàn thành lun vn nƠy.
Cui cùng, tôi xin gi li cm n đn các cán b, chuyên viên  S Nông nghip và Phát
trin nông thôn tnh ng Nai, UBND huyn Xuân Lc, Phòng Nông nghip và Phát trin
nông thôn huyn Xuân Lc, UBND xƣ vƠ ngi dân ti các xã vì s giúp đ tn tình trong
vic tr li phng vn và cung cp thông tin cho vic hoàn thành khóa lun này.


- iii -

TÓM TT
Chng trình Nông thôn mi (NTM) đc thc hin trin khai trên quy mô rng ln t
trung ng đn đa phng huy đng c h thng chính tr tham gia. Mc dù đƣ có nhng
thành công nht đnh nh tình hung Xuân Lc là đa phng đu tiên trong c nc đc
th tng chính ph ký quyt đnh công nhn danh hiu huyn nông thôn mi. Tuy nhiên
thc t vn có nhng tn ti làm nh hng đn chng và tính bn vng ca chng
trình. Mt trong đim quan trng chính là s tham gia ca cng đng trong các hot đng
xây dng NTM, nhƠ nc ch nên có vai trò h tr, lƠ đng lc đ ngi dân tham gia mt
cách t nguyn.
Tuy nhiên thc trng v s tham gia ca ngi trong kho sát nghiên cu ti huyn Xuân
Lc cho thy ngi dân đc thông tin v chng trình NTM còn thp, thông tin ch dng
li  mc khu hiu, kêu gi. Các hot đng đc quy đnh cn có s tham gia ca ngi
dơn nh: quy hoch, chn vic u tiên lƠm trc… rt ít đc tham vn ý kin ca ngi
dơn, ngi dân hu nh ch bit khi bt đu xây dng hoc đa xung các cuc hp dân,

hp  đa phng khi cn kêu gi đóng góp. Mc đ tham gia ca ngi dơn theo thang đo
t, bàn, làm, ki có chiu hng gim dn, ch nhng hot đng liên quan trc
tip ti đi sng ngi dân và h phi đóng góp chi phí đ xây dng thì ngi dân mi
tham gia mt cách ch đng và tích cc.
Qua kho sát, có th nói s thành công ca chng trình xơy dng NTM ti huyn Xuân
Lc ch da trên s tiêu chí đt đc (19/19 tiêu chí) mà không đn t s tham gia ca
ngi dân. Nguyên nhân thành công có th nm  nhng nguyên nhân khác nm ngoài
phm vi bài nghiên cu.
 ci thin s tham gia ca ngi dân vào các hot đng xây dng NTM, ngi vit đa
ra mt s kin ngh: (1) có quy đnh thng nht v s tham gia ca ngi dân  tng đa
phng; (2) mi đa phng s nhn mt khon ngơn sách nh nhau, ngi dân ti đa
phng s quyt đnh thc hin công vic gì trc phù hp vi ngun lc ca mình; (3)
thc hin các bin pháp truyn thông thng nht và các lp hc v vai trò quan trng ca
vic tham gia t cng đng; (4) công khai, minh bch các hot đng NTM t vic lên quy
hoch, lên k hoch thc hin và tài chính ca các hot đng; (5) ngi dân phi có quyn
t quyt đi vi nhng công vic ti đa phng.


- iv -

MC LC
LI CAM OAN i
LI CM N ii
TÓM TT iii
MC LC iv
DANH MC CÁC KÝ HIU, T VIT TT vi
DANH MC HÌNH V vi
DANH MC HP vii
T KHÓA vii
CHNG 1 TNG QUAN VÀ CÁC VN  CHÍNH SÁCH 1

1.1. Bi cnh nghiên cu 1
1.2. Mc tiêu và câu hi nghiên cu 2
1.3. i tng nghiên cu 2
1.4. Phng pháp nghiên cu 3
1.5. Cu trúc d kin ca đ tài 4
CHNG 2 GII THIU V CHÍNH SÁCH XÂY DNG NTM 5
2.1. Gii thiu v chính sách xây dng NTM 5
2.2. Chng trình NTM ti ng Nai 7
2.3. Vai trò ca ngi dân trong vic xây dng NTM 8
CHNG 3 C S LÝ LUN VÀ THC TIN CA VN  NGHIÊN CU 10
3.1. Các lý thuyt v s tham gia ca ngi dân 10
3.2. Kinh nghim ca các nc 13
3.3. Các nghiên cu v s tham gia ca ngi dơn vƠo các lnh vc 15
CHNG 4 NGHIểN CU V S THAM GIA CA NGI DÂN VÀO XÂY DNG
NTM TI HUYN XUÂN LC, NG NAI 17
4.1. Quá trình thc hin chng trình NTM ti huyn Xuân Lc 17


- v -

4.2. Thc trng tham gia ca ngi dân 19
4.2.1. Thông tin v Chính sách xây dng NTM 19
4.2.2. Ngi dân tham gia bàn, ý kin trong xây dng NTM 23
4.2.3. Ngi dân tham gia thc hin trong xây dng NTM 26
4.2.4. Ngi dân tham gia giám sát, qun lý, vn hành, bo dng các công trình
NTM 33
CHNG 5 KT LUN VÀ KHUYN NGH 38
5.1 Kt lun 38
5.2 Khuyn ngh chính sách 39
5.3 Hn ch ca nghiên cu vƠ đnh hng cho các nghiên cu tip theo 40

TÀI LIU THAM KHO 41
PH LC 46
Ph lc 1: iu kin t nhiên, kinh t, xã hi huyn Xuân Lc 46
Ph lc 2: Chn đim nghiên cu vƠ phng pháp thu thp s liu 48
Ph lc 3: Phiu kho sát ý kin ngi dân 50
Ph lc 4: Kt qu kho sát ý kin ngi dân 57
Ph lc 5: Danh sách nhng ngi đc phng vn 62
Ph lc 6: Các tiêu chí v NTM ca huyn Xuân Lc so vi B tiêu chí quc gia và B
tiêu chí tnh ng Nai v NTM 63




- vi -

DANH MC CÁC KÝ HIU, T VIT TT
T vit tt
Tên ting Vit
BTGTU
Ban Tuyên giáo Tnh y
CLB NSC
Câu lc b nng sut cao
GTNT
Giao thông Nông thôn
HU
Huyn y
KH
K hoch
NTM
Nông thôn mi

OVOP
One Village One Product
Oxfam
Oxford Committee for Famine Relief
Q
Quyt đnh
TNHH
Trách nhim hu hn
TTg
Th tng
TW
Trung ng
UBND
y ban nhân dân
DANH MC HÌNH V
Hình 2.1. B máy ch đo vƠ điu hƠnh Chng trình mc tiêu quc gia xây dng NTM 7
Hình 3.1. Các mc đ tham gia ca ngi dân 11
Hình 3.2. Thang đo v s tham gia ca ngi dân 12
Hình 4.1. T l ngi dân bit v nhng thông tin c bn trong xây dng NTM 20
Hình 4.2. T l ngi dân bit v chng trình NTM 21
Hình 4.3. T l kho sát ngi dơn đc thông báo v các vn đ trong vic xây dng
NTM 22
Hình 4.4. T l kho sát các mc đ ngi dân cn đc tham gia trong xây dng NTM 23
Hình 4.5. T l kho sát các yu t quyt đnh cho vic lp k hoch cho các hot đng
xây dng NTM 24
Hình 4.6. T l ngi dân tham gia vào vic lp k hoch phát trin nông thôn 25
Hình 4.7. S tham gia quyt đnh và vai trò trong vic đa ra các mc đóng góp trong vic
xây dng NTM 25
Hình 4.8. T l ngi dân tham gia vào hot đng xây dng NTM 26

- vii -

Hình 4.9. T l kho sát các hình thc đóng góp xơy dng NTM 27
Hình 4.10. T l ngi dân tham gia giám sát các hot đng ca xã 34
Hình 4.11. LỦ do ngi dân không tham gia các hot đng giám sát 35
Hình 4.12. ánh giá chính quyn xã có to điu kin cho ngi dân tham gia kim tra,
giám sát 36
DANH MC HP
Hp 4.1. Trng hp huyn Nhn Trch thành lp T t vn h tr các xƣ trên đa bàn
huyn thc hin công trình giao thông nông thôn 29
Hp 4.2. Mô hình Câu lc b Nng sut cao và Liên hip Câu lc b Nng sut cao ti
huyn Xuân Lc 31
Hp 4.3. Mô hình chuyn đi c cu cơy điu ti huyn Xuân Lc 33

T KHÓA
Nông thôn mi, S tham gia ca ngi dân.
- 1 -

CHNGă1
TNG QUAN VÀ CÁC VNă CHÍNH SÁCH
1.1. Bi cnh nghiên cu
Qua hn 6 nm k t khi có ch trng vƠ hn 3 nm thc hin xây dng nông thôn mi
(NTM), NTM đƣ đc thc hin  9.025 xã trên toàn quc (Thanh Duy, 2014). Theo báo
cáo s kt 3 nm thc hin Chng trình xơy dng NTM, s xƣ đt chun NTM 19/19 tiêu
chí lƠ 185 xƣ, 622 xƣ đt t 15 - 18 tiêu chí, tng ng vi 2,05% và 6,9% s xã tham gia
chng trình.
1
Nhìn chung hot đng NTM ch yu thông qua tuyên truyn và thc t xây
dng NTM ti đa phng li không nh nhng gì đc chính quyn báo cáo. Ngi dân

thng ch bit đn khái nim NTM ch cha thc s hiu và ch đng trong các hot
đng, ch yu ch ch có ch trng, h tr ca nhƠ nc đ thc hin. Ngày c khi thc
hin quy hoch, lp đ án vai trò ca ngi dân tham gia nu đc chú Ủ thì đa phn ngi
dân li không hiu bit v quy hoch (Thiên Hng, Thanh Xuơn, 2014).
Ti huyn Xuân Lc tnh ng Nai, t mt vùng đt nghèo nàn, lc hu, mang đy thng
tích ca bom đn chin tranh vƠ cng lƠ huyn nghèo nht tnh, nhng sau gn 40 nm xơy
dng và phát trin, đn nay Xuân Lc là mt huyn có nn kinh t - vn hóa - xã hi phát
trin.
2
Trong 5 nm thc hin NTM, Xuân Lc đƣ huy đng gn 14.000 h dân hin
700.000 m2 đt, vi gn 200.000 lt ngày công thc hin các công trình xây dng NTM.
Theo báo cáo ca huyn Xuân Lc trong công tác xây dng NTM giai đon 2009-2014
huyn có 13/14 xƣ đt chun NTM, đt 92,86% (UBND huyn Xuân Lc, 2014). Vào ngày
24/1/2015, huyn Xuân Lc và th xã Long Khánh tnh ng Nai đc th tng Nguyn
Tn Dng trao danh hiu Nông thôn mi, đơy lƠ hai huyn đu tiên trên c nc đt đc
danh hiu này (Thành Chung, Nht Bc, 2015).
Có th thy NTM ti huyn Xuân Lc là mt mô hình tt đ các đa phng khác có th
thc hin. Tuy nhiên theo cuc điu tra D lun xã hi v công tác tuyên truyn NTM thc
hin theo K hoch s 223 - KH/BTGTU ngày 06/5/2013 ca Ban Tuyên giáo Tnh y trên
đa bàn tnh ng Nai nm 2013 cho thy các hình thc tuyên truyn, t vn và tip nhn

1
Th tng Nguyn Tn Dng d và ch đo Hi ngh s kt 3 nm thc hin chng trình ngƠy 16/5/2014.
2
Thông tin thêm v huyn Xuân Lc ti Ph lc 1.
- 2 -

thông tin v NTM  huyn Xuân Lc còn thp, mc đ tham gia ca ngi dân gim dn
theo thang đo t, bàn, làm, kim tra”.
Nh vy mc dù là huyn đu tiên trong c nc đáp ng đy đ các tiêu chí ca mt

huyn NTM, nhng s tham gia ca ngi dân huyn Xuân Lc vn còn thp. Thc t này
phn ánh s vênh nhau trong ch trng phát trin nông nghip da vào s tham gia ca
cng đng và các chính sách ca nhƠ nc. Rõ ràng, ci thin s tham gia ca ngi dân
va lƠ hƠnh đng va là mc đích ca chính sách xây dng NTM. Khi s tham gia ca
ngi dơn đc ci thin, không ch ngun lc đu t cho xơy dng NTM tng lên mƠ còn
thúc đy ngi dân t tin, t quyt, đa ra sáng kin và tham gia tích cc đ to ra mt
NTM nng đng hn.

1.2. Mc tiêu và câu hi nghiên cu
 tài nghiên cu v thc trng s tham gia ca ngi dân trong xây dng NTM ti huyn
Xuân Lc tnh ng Nai. Qua phân tích thc trng s tham gia ca ngi dơn, đ tài s
đa ra nhng kin ngh giúp tng cng s tham gia ca ngi dân trong vic xây dng
NTM cho tng cp chính quyn c th.  to c s cho nghiên cu, đ tài tìm hiu v vai
trò ca ngi dân trong vic xây dng NTM và mc đ tham gia ca ngi dân trong vic
phát trin các chính sách xây dng NTM.
Do đó, đ tƠi đa ra cơu hi chính sách nh sau:
Câu hi 1: Ti sao phát trin NTM li cn có s tham gia ca ngi dân?
Câu hi 2: Vai trò thc t ca ngi dân trong vic tham gia xây dng NTM ti huyn
Xuân Lc?
Câu hi 3: Làm th nƠo đ ci thin s tham gia ca ngi dân trong xây dng NTM nhìn
t trng hp huyn Xuân Lc.
1.3. iătng nghiên cu
-  S tham gia ca ngi dơn trong xơy dng NTM ti huyn Xuơn
Lc.
- 3 -

- : Nghiên cu đc tin hƠnh trên đa bƠn huyn Xuơn Lc 8 xã trên
14 xƣ ca huyn.
3
Bên cnh đó, các thông tin, d liu còn đc thu thp ti các xã, S

Nông nghip và Phát trin Nông thôn tnh ng Nai, UBND huyn Xuân Lc và Ban Ch
đo xây dng NTM tnh ng Nai
1.4. Phngăphápănghiênăcu
 tài s dng phng pháp nghiên cu đnh tính, nghiên cu ti bàn, nghiên cu thc đa
cùng vi phân tích, so sánh và thng kê mô t s đc s dng đ đt tr li cho các câu
hi nghiên cu đ ra  trên.
 tr li cho câu hi 1 v s tham gia ca ngi dơn, đ tài s gii thiu v chính sách
xây dng NTM vƠ chng trình NTM ti ng Nai. Thông qua lý thuyt v s tham gia
ca ngi dân, ngi vit minh ha bng nghiên cu ca André, Pierre (2012) các thang
đo ca Ladder (Wilcox, 2003) . ng thi, liên h thc t thông qua các nghiên cu v s
tham gia ca ngi dơn trong các lnh vc khác nhau ti Vit Nam và kinh nghim v
NTM ca Hàn Quc và Nht Bn đ lƠm cn c khng đnh vai trò quan trng t s tham
gia ca ngi dân trong vic xây dng NTM.
 câu hi 2, đ đánh giá s tham gia ca ngi dân ti huyn Xuân Lc, ng Nai, tác gi
thc hin kho sát ti đa phng bng cách thu thp ý kin ca ngi dân thông qua bng
hi và thc hin phng vn sâu đi din ca Ban qun lý xây dng NTM cp xã, Ban Ch
đo xây dng NTM cp huyn, tnh. Qua đó, tin hƠnh đi chiu so sánh vi các quy đnh,
quy ch trong các vn bn có liên quan đ xác đnh nhng vn đ còn tn ti cng nh mt
tích cc trong quá trình xây dng NTM ti Xuân Lc.
Câu hi 3 thông qua các phân tích  các chng trc, các quy đnh pháp lut, kinh
nghim trong phát trin nông nghip, nông thôn  mt s nc và các nghiên cu trc, đ
tài s đ xut mt s kin ngh và gii pháp ci thin s tham gia ca ngi dân trong
chính sách xây dng NTM.

3
8 xƣ đc kho sát là: Xuân Hòa, Xuơn Trng, Xuơn nh, Xuân Phú, Xuân Th, Xuân Bc, Sui Cao,
Lang Minh.
- 4 -

1.5. Cu trúc d kin caăđ tài

 tài có kt cu gm 5 chng:
 Tng quan và vn đ chính sách;
 Gii thiu v chính sách xây dng NTM;
: C s lý lun và thc tin ca vn đ nghiên cu;
: Nghiên cu v s tham gia ca ngi dơn trong Chng trình xơy dng NTM
ti huyn Xuân Lc, ng Nai
 Kt lun và khuyn ngh.
- 5 -

CHNGă2
GII THIU V CHÍNH SÁCH XÂY DNG NTM
Xây dng NTM không phi ch nhm xây dng con đng, kênh mng, trng hc, hi
trng mà bn cht là qua cách làm này to cho ngi nông dân hiu rõ đc ni dung, ý
ngha vƠ thúc đy h t tin, t quyt, đa ra sáng kin, tham gia tích cc đ to ra mt
NTM nng đng hn. ây không phi lƠ đ án đu t ca NhƠ nc mà vic ngi dân
cn lƠm, đ cuc sng tt hn, NhƠ nc tham gia ch thúc đy và h tr mt phn.
2.1. Gii thiu v chính sách xây dng NTM
T Ngh quyt 26-NQ/TW ban hành ngày 5/8/2008 ca Ban chp hƠnh trung ng ng
th hin nhng quan đim ch yu trong phát trin nông nghip, nông dân, nông thôn, xác
đnh v trí quan trng ca nông nghip, nông dân, nông thôn trong tin trình phát trin đt
nc. ng thi nhìn nhn mi quan h gia nông nghip, nông thôn và nông dân, xem
nông dân là ch th ca quá trình xây dng, phát trin NTM. Ngh quyt xác đnh s t
ch, t lc, t cng ca nông dân trong phát trin. Vn bn này to nn móng vng chc
cho chính sách xây dng NTM. Sau đó, vƠo ngƠy 30/12/2008, Ban Bí th ban hƠnh Quyt
đnh 205- Q/TW thƠnh lp Ban ch đo thí đim chng trình xơy dng NTM và la
chn 11 xƣ đim xây dng NTM.
Nm 2009, đ lƠm cn c đánh giá xơy dng NTM, Th tng Chính Ph ban hành b tiêu
chí Quc gia v xây dng NTM da trên Quyt đnh s: 491/Q - TTg ngày 16/4/2009.
Sau đó lƠ thông t s 54/2009/TT - BNNPTNT ngày 21/8/2009 ca B Nông nghip và
Phát trin Nông thôn v vic Hng dn thc hin B tiêu chí Quc gia v NTM.

n nm 2010, Chng trình xơy dng NTM chính thc tr thƠnh Chng trình mc tiêu
quc gia da trên Quyt đnh 800/Q-TTg Phê duyt Chng trình mc tiêu quc gia v
xây dng NTM giai đon 2010 ậ 2020. Khác vi nhng chng trình phát trin nông thôn
trc đơy, Chng trình xơy dng NTM là mt chng trình tng th v phát trin kinh t
- xã hi, chính tr và an ninh quc phòng trên đa bàn nông thôn.
Chng trình gm 11 ni dung, mi ni dung bao gm 1 hoc 1 s tiêu chí ca B tiêu chí
quc gia NTM, gm có 19 tiêu chí phân thành 5 nhóm bao gm:

- 6 -

Nhóm I: Quy hoch (có 01 tiêu chí)
Nhóm II: H tng kinh t - Xã hi (có 08 tiêu chí)
Nhóm III: Kinh t và t chc sn xut (có 04 tiêu chí)
Nhóm IV: Vn hóa - xã hi - môi trng (có 04 tiêu chí)
Nhóm V: H thng chính tr (có 02 tiêu chí)
Thc t vic thc hin các ni dung này tùy thuc vào ngun lc ca đa phng, không
phi đa phng nƠo cng có điu kin đ thc hin ht các tiêu chí. Vic thc hin các ni
dung s u tiên v quy hoch, đƠo to và xây dng c s h tng.
Các đa phng đt chun NTM phi đm bo các điu kin: có đng kỦ xƣ đt chun
NTM vƠ đc UBND cp trên xác nhn và có 100% tiêu chí thc hin trên đa bƠn đt
chun theo quy đnh da theo Quyt đnh 372 Q/TTg (Th tng Chính ph, 2014). Các
tiêu chun này có s thay đi tùy thuc vƠo điu kin kinh t xã hi ca tng đa phng.
Hin nay, b tiêu chí đánh giá NTM cn c trên Quyt đnh 491/Q-TTg ậ Quyt đnh v
vic ban hành B tiêu chí quc gia v NTM và Quyt đnh 342/Q-TTg ậ Quyt đnh sa
đi mt s tiêu chí ca B tiêu chí quc gia v NTM.
Ngoài ra, theo Quyt đnh 800/Q-TTg vƠ Thông t 26/2011/TTLT-BNNPTNT-BKHT-
BTC ậ Hng dn mt s ni dung thc hin Quyt đnh 800/Q-TTg, Chng trình mc
tiêu quc gia xây dng NTM còn bao gm mt s ni dung: Chng trình đc điu hành,
qun lý bi các Ban Ch đo đc thành lp t trung ng đn huyn, Vn phòng điu
phi lƠ c quan giúp vic cho Ban Ch đo cp Trung ng, cp tnh/thành ph, C quan

thng trc điu phi lƠ c quan giúp vic cho Ban Ch đo cp huyn.  cp xƣ, vì lƠ đn
v trin khai Chng trình nên va có Ban Ch đo va có Ban qun lý. Và cp qun lý
cui cùng là Ban phát trin thôn. Ban Ch đo tnh lƠ c quan chu trách nhim trc tip,
toàn din v cht lng, tin đ, hiu qu Chng trình trên đa bàn ca mình (Hình 2.1).

- 7 -

Hình 2.1. B máy ch đo và điu hành Chng trình mc tiêu quc gia xây dng NTM

Ngun: Tác gi t v da trên Quynh s -TTg và
-BNNPTNT--BTC
2.2. ChngătrìnhăNTM tiăng Nai
ng Nai là mt tnh công nghip, c cu ngành nông nghip chim t trng 6%, nhng
nông nghip, nông dân, nông thôn vn đóng mt vai trò ht sc qan trng vi hn 60%
dơn c sng vùng nông thôn (Ban ch đo Nông nghip, Nông dân, Nông thôn và xây dng
NTM tnh ng Nai, 2014). Nông nghip ng Nai có nhiu vùng chuyên canh cây công
nghip, cơy n qu vi qui mô ln, chn nuôi khá phát trin, đóng góp quan trng cho s
phát trin kinh t - xã hi ca đa phng. Bên cnh đó, tình hình nông nghip, nông dân,
nông thôn vn nhiu hn ch, bt cp, luôn gp nhiu ri ro, nên trong quá trình phát trin
kinh t-xã hi, ngi nông dân luôn là đi tng chu nhiu tn thng nht. Chính vì vy
- 8 -

mà nông nghip, nông dân, nông thôn luôn là mt v trí chin lc quan trng, lƠ c s và
lc lng đ phát trin kinh t bn vng.
Trc khi có Ngh quyt 26-NQ/TW v nông nghip, nông dơn, nông thôn vƠ Chng
trình xây dng NTM, ng Nai đƣ ch trng xơy dng nông thôn 4 có: (1) có kt cu h
tng kinh t - xã hi đng b, (2) có đi sng kinh t đc ci thin, (3) có đi sng vn
hoá tt, (4) có môi trng sinh thái đc tt. Sau đó, UBND tnh ban hành Quyt đnh s
74/2008/Q-UBND v  án xây dng NTM tnh ng Nai giai đon 2008- 2010 và tm
nhìn đn nm 2015.  án này da trên nn tng công nghip hóa có sn và th mnh ca

các ngành công nghip có li th so sánh  đa phng nh: công nghip ch bin nông
sn - thc phm gn vi ngun nguyên liu ti ch. Chính nh đim xut phát sm này,
ng Nai có nhng thun li nht đnh trong vic thc hin chng trình NTM.
Thc hin Quyt đnh 800/Q-TTg ngày 4/6/2010 ca Th tng Chính ph Quyt đnh
phê duyt Chng trình mc tiêu Quc gia v xây dng NTM, tnh ng Nai đƣ ban hƠnh
Quyt đnh s 2418/Q-UBND v Chng trình Mc tiêu Quc gia xây dng NTM trên
đa bàn vùng nông thôn giai đon 2011 - 2015 vƠ đnh hng đn nm 2020. T thi đim
đó đn nay, chính quyn ng Nai tp trung vào mc tiêu xây dng NTM mc đích ci
thin dân sinh, nâng cao dân trí và to ngun lc cho vic phát trin ca tnh.
 c th hóa ni dung Ngh quyt ca Trung ng vƠ K hoch ca Tnh y, các cp y
đng, chính quyn vƠ các đoƠn th chính tr-xã hi t tnh đn huyn, xã trên đa bàn trin
khai, xây dng k hoch thc hin c th hƠng nm vƠ 5 nm. Cn c vào b tiêu chí quc
gia v NTM, tnh ng Nai đƣ xơy dng b tiêu chí NTM tnh ng Nai. So vi Trung
ng, b tiêu chí ca tnh nhiu hn v s lng các tiu tiêu chí: có 54 tiu tiêu chí so vi
trung ng có 39 tiu tiêu chí.
4

2.3. Vai trò caăngi dân trong vic xây dng NTM
Trong các vn bn xây dng NTM đc trin khai t trung ng đn đa phng đu thc
hin theo phng chơm t, dân bàn, dân làm và dân kim traVai trò ca ngi
dân trong vic xây dng NTM đc th hin khác nhau  tng cp vn bn.

4
Xem thêm ti Ph lc 6 v B tiêu chí Quc gia và B tiêu chí ca tnh ng Nai v NTM.
- 9 -

 cp trung ng, tnh, các vn bn t cp trung ng nh pháp lnh thc hin dân ch c
s, Ngh quyt 26-NQ/TW đu khng đnh vai trò ch th ca nông dân trong xây dng,
phát trin NTM, quy đnh v nhng vn đ ngi dơn đc bit, bàn bc, ý kin, thc hin.
Quyt đnh 800/Q-TTg, vi nhng quy đnh v vic ly ý kin cng đng trong quy

hoch, đi mi các hình thc t chc sn xut có hiu qu, xây dng đi sng vn hóa,
thông tin và truyn thông, cp nc sch, v sinh môi trng và mc đóng góp xơy dng
NTM. Vai trò ca ngi dân ch dng li  cp đ đóng góp Ủ kin.
 cp đa phng các vn bn đc thc hin chi tit hn da trên các tiêu chí và yêu cu
ca vn bn cp trên đ thc hin.  ng Nai, Quyt đnh s 2418/Q-UBND v
Chng trình Mc tiêu Quc gia xây dng NTM trên đa bƠn vùng nông thôn giai đon
2011 - 2015 vƠ đnh hng đn nm 2020, so vi 39 tiu tiêu chí ca trung ng, b tiêu
chí ca tnh ng Nai có 54 tiu tiêu chí phù hp vi hoàn cnh và s tham gia ca ngi
dân ti đa phng. Chi tit vƠ đy đ hn v vai trò ca ngi dân trong xây dng NTM
là s tay hng dn xây dng NTM cp xƣ nm 2010. Da trên các tiu tiêu chí mƠ ngi
dân có th tham gia vi nhiu vai trò và cp đ khác nhau.  mc đ thp, ngi dân tham
gia vi vai trò lƠ ngi đóng góp công sc, tin ca xây dng các công trình công cng,
chnh trang ni   các mc đ cao hn, vai trò ca ngi dân th hin thông qua vic
cho ý kin vƠo các đ án, bn đ quy hoch NTM cp xã hay vic la chn nhng công
vic cn thc hin trc, vic gì lƠm sau đ phù hp vi điu kin ca đa phng.  tng
công vic vai trò ca ngi s thay đi, nh khi tham gia Ủ kin ngi dơn đóng vai trò lƠ
ngi tham vn, khi tham gia la chn công vic, quyt đnh mc đ đóng góp trong xơy
dng các công trình công cng ca thôn, xƣ, ngi dơn đóng vai trò lƠ ngi đc quyt
đnh; Khi tham gia t chc qun lý, vn hành và bo dng các công trình sau khi hoàn
thƠnh, ngi dân đóng vai trò lƠ ngi qun lý.
Cha bƠn đn vai trò quan trng ca ngi dơn nh th nào khi tham gia trong vic xây
dng NTM nhng khi cn c trên Quyt đnh 800 Q/TTg, vn bn liên quan trc tip và
có giá tr pháp lỦ cao đi vi Chng trình xơy dng NTM, thì ngi dân ch đc tham
gia vi vai trò lƠ ngi đc tham vn, ly ý kin. Các vn bn  nhng cp thp hn có
chi tit vƠ đy đ hn v vai trò ca ngi dân, tuy nhiên vn da trên c s ca quyt
đnh 800 Q/TTg. Nh vy, thc t vn còn mt khong trng pháp lý cho nhng quy
đnh v vai trò ca ngi dân trong xây dng NTM.
- 10 -

CHNGă3

CăS LÝ LUN VÀ THC TIN CA VNă NGHIÊN CU
T thc t v chính sách xây dng NTM ti Vit Nam, bi cnh ti huyn Xuân Lc tnh
ng Nai cho thy đ đt đc NTM cn nhiu yu t t chính sách ca chính quyn,
ngân sách thc hin đn s tham gia ca ngi dân. Trong đó vai trò thc s ca ngi
dân trong vic xây dng NTM đang  đơu vƠ ti sao phát trin NTM li cn có s tham gia
ca ngi dân là câu hi s đc tr li thông qua các phân tích t lý thuyt v s tham gia
ca ngi dân, các nghiên cu và kinh nghim ca các nc trong chng nƠy.
3.1. Các lý thuyt v s tham gia caăngi dân
Có nhiu đnh ngha khác nhau v s tham gia ca dân tùy thuc vƠo lnh vc vƠo góc đ
tip cn ca vn đ. Theo Florin, Paul (1990) s tham gia ca ngi dân là "mt quá trình
trong đó các cá nhơn tham gia vƠo vic ra quyt đnh trong các t chc, chng trình vƠ
môi trng nh hng đn h".
Trong mt đnh ngha khác ca Pierre André (2012) ắS tham gia ca ngi dân là mt
quá trình mƠ trong đó nhng ngi dân thng tham gia - trên c s t nguyn hoc bt
buc vƠ hƠnh đng mt mình hoc trong mt nhóm - vi mc tiêu nh hng đn quyt
đnh s tác đng đn cng đng ca h”. S tham gia này có th din ra bên trong hoc
bên ngoài khuôn kh th ch và nó có th đc t chc bi thành viên ca các t chc xã
hi hay ngi ra quyt đnh (André, P; P. Martin và G. Lanmafankpotin, 2012). Tùy thuc
vƠo trình đ nhn thc, vn hóa, điu kin đa lý ca tng vùng min khác nhau, mc đ
tham gia ca ngi dân vào các công vic phát trin cng đng th hin  các cp đ khác
nhau, nh mt tin trình liên tc và chia thành 6 cp đ:
(1) Tham gia th ng (Passive participation): trong các hot đng ngi dơn th đng
tham gia, bo gì lƠm đy, không tham d vƠo quá trình ra quyt đnh.
(2) tin (Participation as contributors): thông
qua vic tr li các cơu hi điu tra ca các nhƠ nghiên cu. Ngi dơn không tham
d vƠo quá trình phơn tích vƠ s dng thông tin.
- 11 -

(3) Tn (Participation as consultants): Tgi dơn đc tham vn
vƠ đa ra Ủ kin v các vn đ ti đa phng.

(4) Tham gia trong vic thc hin (Participation in implementation): Trong các hot
đng ngi dơn thƠnh lp nhóm đ thc hin nhng chng trình hay các d án ti
đa phng, tuy nhiên  cp đ nƠy h không tham d vƠo quá trình ra quyt đnh.
(5) (Participation in decision - making): Ngi
dơn ch đng tham gia vƠo các quá trình phơn tích vƠ lp k hoch, h tham gia
trc tip vƠo quá trình ra quyt đnh ti đa phng.
(6) (Self- mobilization): Ngi dơn t thc hin t đu mi công
vic, lên Ủ tng, lp k hoch vƠ đánh giá các hot đng, vic nƠy đc thc hin
không có s h tr, đnh hng t bên ngoƠi.
Hình 3.1. Các mc đ tham gia ca ngi dân

Ngun: Tác gi t v da trên các m tham gia ci dân.
Trong mt nghiên cu khác ca Sherry R. Arnstein (1969) li chú trng đn phân chia mc
đ tham gia ca ngi dân thông qua vic đa ra 8 mc đ (Vancouver Community
Network, 2014). Thang đo 8 mc đ nƠy đc David Wilcox phân chia t cao đn thp và
- 12 -

mô t nh sau:  hai nc thp nht là S vng (manipulation) và Liu pháp (Therapy)
hoàn toàn cha to ra s tham gia, ch có mc đích đƠo to ngi tham gia.  nc thang
Cung cp thông tin (Informing), đơy lƠ bc quan trng đu tiên nhm thúc đy s tham
gia nhng thng thông tin ch mang tính mt chiu mà không có phn hi.  mc Tham
vn (Consultation) s thc hin các bc kho sát, t chc các cuc hp khu dơn c vƠ
tham kho ý kin ngi dân, tuy nhiên  mc đ này ch là nhng nghi thc. Nc thang k
tip ng viên (Placation) ngi dân s bu vƠ đa nhng thành viên xng đáng vƠo mt
nhóm đ thc hin chng trình, thng là mt y ban.  mc đ Hp tác (Partnership)
có s phân phi li quyn lc gia ngi dân và nhà cm quyn, c hai đu phi có trách
nhim trong lên k hoch và ra quyt đnh.  nc thang th 7 y quyn (Delegated Power)
ngi dơn thng nm gi đa s các v trí trong y ban và có quyn quyt đnh,  mc đ
nƠy ngi dân đƣ có th chu trách nhim. Nc thang cui cùng i dân qun lý (Citizen
Control) cng đng thc hin toàn b công vic lp k hoch, hoch đnh chính sách và

qun lý mt chng trình. (Wilcox, 2003)
Hình 3.2. Thang đo v s tham gia ca ngi dân

Ngun: Tác gi t v da trên mô t a Ladder (Wilcox, 2003).
- 13 -

Nh vy theo các lý thuyt v s tham gia ca ngi dân thì ngi dơn s tham gia vƠo
nhng hot đng có tác đng đn đi sng cng đng cng nh tng cá nhân, theo nhng
hình thc và mc đ khác nhau. Vì vy, khi xem xét các ni dung ca Chng trình xơy
dng NTM, ta nhn thy 11 ni dung này đu liên quan trc tip hay gián tip đn cng
đng dơn c nông thôn nên đơy lƠ c s cho ngi dân tham gia vào các hot đng xây
dng NTM.
5
C th hn, ngi dơn nông thôn lƠ ngi th hng nhng thành qu trong
xây dng NTM nên ch có h mi lƠ ngi hiu rõ nht nhu cu ca mình. T nhng nhu
cu đó, ngi dân bit cn phi lƠm gì, lƠm nh th nƠo đ đt đc mc tiêu đ ra.
3.2. Kinh nghim caăcácănc
3.2.1. Kinh nghim ca Hàn Quc
Trong mt nghiên cu ca Phm Xuân Liêm (2011), Seamaul theo ngha ting Hàn là s
đi mi ca cng đng vƠ undong có ngha lƠ phong trƠo. Phong trƠo đi mi đc hình
thành t 3 nhân t ắ - T lc  Hp tác”. Chm ch lƠ đng c t nguyn ca
ngi dân, không ngng vt qua khó khn đ tin ti thành công, T lc là ý chí bn
thân, tinh thn làm ch, chu trách nhim v cuc sng và vn mnh ca bn thân và Hp
tác là nhn thc v mong mun phát trin cng đng phi nh vào n lc ca tp th.
Trong hƠnh đng thì phong trào Semaul Undong li phát huy ti đa s tham gia ca ngi
dân, khuyn khích ngi dân tham gia t nhng vic đn gin ri đn nhng vic phc
tp.
T chc phát trin nông thôn đc thành lp cht ch t trung ng đn c s. Mi làng
bu ra "U ban Phát trin Làng mi" gm t 5 đn 10 ngi đ vch k hoch và tin hành
d án phát trin nông thôn.

Nguyên tc c bn ca phong trào làng mi: NhƠ nc h tr vt t, nhơn dơn đóng góp
công ca. Nhân dân quyt đnh loi công trình nƠo u tiên xơy dng và chu trách nhim
quyt đnh toàn b thit k, ch đo thi công, nghim thu công trình. S giúp đ ca Nhà
nc trong nhng nm đu chim t l cao, dn dn các nm sau, t l h tr ca Nhà
nc gim trong khi quy mô đa phng vƠ nhơn dơn tham gia tng dn.

5
11 ni dung ca Chng trình xơy dng NTM đc nêu trong Quyt đnh 800Q/TTg ngƠy 4 tháng 6 nm
2010 phê duyt Chng trình mc tiêu quc gia v xây dng NTM giai đon 2010 ậ 2020.
- 14 -

Khi so sánh ta có th thy kinh nghim phát trin nông thôn Hàn Quc vi chính sách xây
dng NTM, ta nhn thy ch trng phát trin nông thôn ca 2 phong trào là ging nhau,
ngi dơn đóng vai trò chính trong phát trin nông thôn, giúp ngi dân tr nên t tin đ
xây dng cuc sng ca mình.
3.2.2. Kinh nghim ca Nht Bn
Theo nghiên cu ca Nguyn Thành Li (2013) v nông thôn ti Nht Bn, t nm 1979, 
tnh Oi-ta đƣ hình thƠnh vƠ phát trin phong trào Mi làng, mt sn ph (One Village
One Product vit tt là OVOP), vi mc tiêu phát trin vùng nông thôn ca khu vc này
mt cách tng xng vi s phát trin chung ca c Nht Bn. Trong đó, ba nguyên tc
chính xây dng phong trào OVOP: (1) đa phng hóa ri hng ti toàn cu; (2) t ch,
t lp, n lc sáng to; (3) phát trin ngun nhân lc.
 mô hình ca Nht Bn, vai trò ca nhƠ nc đóng vai trò ch đo đc bit là trong các
giai đon đu t vic h tr kinh phí, tr giá nông phm, xây dng các qu ri ro v giá
nông phm… Tuy nhiên xơy dng NTM nu ch da vào Chính ph s không th đ, cn
phi có s tham gia tích cc ca ngi nông dân - đi ng nhng ngi đc hng li
trong công cuc này. Chính vì vy, chính ph Nht Bn đƣ tìm mi cách đ nâng cao tính
tích cc, sáng to ca ngi nông dơn, đ h thc s tr thƠnh đi quân ch lc trong công
cuc xây dng phát trin nông thôn. Câu chuyn t nhng kinh nghim trong quá trình xây
dng các thng hiu đc sn ni ting ca Nht Bn nh nm hng khô, ru Shochu

lúa mch, chanh Kabosu cho thy nhng bài hc sâu sc đúc kt không ch t thành công
mà c s tht bi. Ngi dân sn xut ri t ch bin, t đem đi bán mƠ không phi qua
thng lái. H đc hng toàn b thành qu ch không phi chia s li nhun qua khâu
trung gian nào. Ch tính riêng trong 20 nm k t nm 1979-1999, phong trào ắMi làng,
mt sn phm” ca Nht Bn đƣ to ra 329 sn phm nh nm, cam, cá khô, chè, mng
tre vi cht lng và giá bán rt cao.
So sánh vi ch trng phát trin NTM ca nc ta cng có nhiu đim tng đng, ngi
dân nc ta đu rt ng h công cuc xây dng NTM, tuy nhiên ngi nông dân vn thiu
ý thc ch th, tiêu cc, b đng, trông ch,  li vào chính quyn. Mt nhim v quan
trng trong công cuc xây dng NTM là phi da vào sc mnh ca truyn thông, c ch,
- 15 -

chính sách đ kêu gi, gi m cho ngi nông dân, khích l ngi nông dân phát huy tinh
thn t lc cánh sinh, hình thƠnh nên đng lc ni ti cho công cuc xây dng NTM.
3.3. Các nghiên cu v s tham gia caăngiădơnăvƠoăcácălnhăvc
S tham gia ca ngi dơn đóng mt vai trò vƠ tác đng đn hu ht các lnh vc. Các
nghiên cu v s tham gia ca ngi dân khá nhiu vƠ đa dng t gim nghèo, giao thông,
đt đai, sn xut đn các vn đ v hi nhp và phát trin kinh t. Các nghiên cu ch ra vai
trò ca cng đng nh hng đn s phát trin và các hình thc đóng góp, tham gia ca
ngi dân s nh hng đn s thành công ca chng trình nh th nào.
Mt nghiên cu ca Công ty T vn Mekong Economics (2005) v S tham gia ca Cng
đng trong Giao thông Nông thôn nêu lên nhng vn đ v đóng góp vƠ tham gia ca
ngi dân nhm đánh giá hình thc và mc đ đóng góp ca ngi dân ti hai tnh Vnh
Long và Phú Th cng nh tác đng ca các khon đóng góp đn đi sng ca h.
Trong lnh vc Nông ng nghip, Ngân hàng th gii, B Thy sn, Trung tâm phát trin
và hi nhp, Vin kinh t Vit Nam (2006) thc hin mt nghiên cu v s tham gia ca
cng đng ng dơn nghèo đ xác đnh ngun lc và nhu cu đu t phát trin thy sn
cng ch ra vai trò ca cng đng ng dơn trong vic phát trin.
Mt nghiên cu ca y ban Oxford cho cu tr nn đói (Oxford Committee for Famine
Relief ậ gi tt là Oxfam) v vn đ s dng đt nêu ra s nh hng ca cng đng trong

vic thay đi quyn s dng đt nh th nào. Nghiên cu ch ra tng cng ting nói cng
đng đ la chn đúng đn v vn đ s dng đt vƠ thay đi quyn s dng đt  3 tnh
Qung Tr, Qung Bình và Ngh An. Thông qua 3 tình hung ti 3 đa phng, nghiên cu
đƣ ch ra s phn ng khác nhau ca cng đng và chính quyn v vn đ này. Các cng
đng tham gia tích cc đƣ giành li quyn s dng đt cho mình nh trng hp  Qung
Bình hay t chi chuyn quyn s dng đt  Qung Tr.
T nhng nghiên cu này ta có th thy vai trò ca ngi dân trong nhiu lnh vc khác
nhau  tng mc đ tham gia cng khác nhau vƠ có nhng tác đng khác nhau đi vi các
hot đng. Khi ngi dân có s hiu bit, tham gia vƠ đóng góp Ủ kin cng nh tham gia
giám sát thì hiu qu rõ rƠng đc ci thin, ngi dân không còn th đng trong các hot
đng mà tr nên tích cc, ch đng. Ngoài ra,  các nghiên cu này ta còn thy đc s
- 16 -

tng đng vi mt s ni dung ca Chng trình xơy dng NTM (19 tiêu chí và 11 ni
dung).
Nh vy, qua các lý thuyt v s tham gia ca ngi dơn cho đn các nghiên cu v s
tham gia ca ngi dân trong mi lnh vc và kinh nghim v phát trin NTM ca Nht
Bn, Hàn Quc đu cho thy ngi dân có mt vai trò thc s quan trng trong vic phát
trin bn vng v nông nghip. Ngi dân là ch th vƠ lƠ ngi hiu rõ các nhu cu thc
t khi h có ý thc, ch đng tích cc s có mt tác đng tích cc đn chng trình mƠ h
tham gia. Do đó, vai trò tham gia ca ngi dân và mc đ tham gia đn đơu s quyt đnh
mc đ thành công và bn vng ca chng trình.