B GIỄO DC VĨ ĨO TO
TRNG I HC KINH Tể TP.HCM
NGỌ VN LONG
NH HNG CA CHT LNG BỄO CỄO
TĨI CHệNH VĨ K HN N I VI HIU QU
U T
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh ậ2015
B GIỄO DC VĨ ĨO TO
TRNG I HC KINH Tể TP.HCM
NGỌ VN LONG
NH HNG CA CHT LNG BỄO CỄO TĨI CHệNH
VĨ K HN N I VI HIU QU U T
LUN VN THC S KINH T
Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mư s: 60340201
NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS. NGUYN VN S
TP. H Chí Minh ậ2015
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan rng bƠi nghiên cu nƠy lƠ do chính tôi thc hin bng s
hiu bit, vn dng kin thc đư hc vƠ s h tr tn tình t giáo viên hng
dn. Các s liu s dng trong bƠi nghiên cu đc thu thp t thc t, đáng tin
cy vƠ có ngun gc rõ rƠng. Kt qu chy mô hình nghiên cu lƠ khách quan vƠ
trung thc.
TP.H Chí Minh, tháng 5 nm 2015
Ngô Vn Long
MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC BNG BIU
TịM TT
CHNG 1 : GII THIU 1
1.1 Lý do chn đ tài 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu 4
1.3 i tng nghiên cu, phm vi nghiên cu 5
1.4 Phng pháp nghiên cu 5
1.5 Kt cu ca bài nghiên cu 5
CHNG 2 : TNG QUAN CỄC NGHIểN CU TRC ỂY 7
2.1 C s lý thuyt v hiu qu đu t 7
2.2 Mi quan h gia cht lng báo cáo tài chính và hiu qu đu t 12
2.3 Mi quan h gia vic s dng n ngn hn và hiu qu đu t 13
2.4 Mi quan h gia cht lng báo cáo tài chính và hiu qu đu t
theo tng mc đ ca vic s dng n ngn hn 15
2.5 Tng quan các nghiên cu thc nghim trên th gii 15
2.6 Tóm tt chng 2 25
CHNG 3: PHNG PHỄP NGHIểN CU 26
3.1 Gi thuyt nghiên cu 26
3.2 Mô hình nghiên cu 27
3.3 Cách đo lng các bin 30
3.3.1 Bin ph thuc: đi din cho hiu qu đu t 30
3.3.3 K hn n (STDebt) 34
3.3.4 Các bin kim soát 34
3.4 Kim đnh tính vng ca mô hình 37
3.4.1 Mô hình thay th hiu qu đu t 37
3.4.2 Vn đ ni sinh 38
3.5 Mu quan sát, d liu và phng pháp nghiên cu 39
3.5.1 Mu quan sát và d liu nghiên cu 40
3.5.2 Phng pháp nghiên cu 40
3.6 Quy trình hi quy ca bài nghiên cu 41
CHNG 4: KT QU NGHIểN CU 42
4.1 Phân tích thng kê mô t 42
4.2 Kt qu phân tích hi quy. 46
4.3 Kt qu nghiên cu m rng. 52
4.4 Kim đnh tính bn vng ca mô hình. 55
4.4.1 Thay th mô hình hiu qu đu t 55
4.4.2 Mô hình hiu qu đu t vi bin gi n ngn hn phân v th 25 và
75. 58
4.5 Vn đ ni sinh 61
CHNG 5: KT LUN 65
5.1 Kt lun chung 65
5.2 Hn ch ca đ tài. 66
5.3 Kin ngh và gii pháp 67
TĨI LIU THAM KHO
DANH MC BNG BIU
Bng 3.1 K vng du cho bin gii thích 30
Bng 4.1 Thng kê mô t 42
Bng 4.2 Ma trn h s tng quan. 45
Bng 4.3 Kt qu hi quy ca hiu qu đu t theo FRQ, k hn n và các bin kim
soát. 47
Bng 4.4 Kt qu hi quy ca đu t quá mc theo FRQ, k hn n và các bin kim
soát. 49
Bng 4.5 Kt qu hi quy ca đu t di mc theo FRQ, k hn n và các bin kim
soát. 51
Bng 4.6 Kt qu hi quy ca hiu qu đu t theo FRQ, k hn n và hiu ng
tng tác gia n và cht lng báo cáo tài chính. 54
Bng 4.7 Kt qu hi quy tác đng ca FRQ và k hn n lên bin hiu qu đu t
theo mô hình thay th ( mô hình Chen và cng s 2011) 55
Bng 4.8 Kt qu hi quy tác đng ca FRQ và k hn n lên bin hiu qu đu t
theo mô hình thay th (mô hình Chen 2011) và hiu ng tng tác. 57
Bng 4.9 Kt qu hi quy ca hiu qu đu t theo FRQ, k hn n và hiu ng
tng tác gia n( phân v th 25) và cht lng báo cáo tài chính. 59
Bng 4.10 Kt qu hi quy ca hiu qu đu t theo FRQ, k hn n và hiu ng
tng tác gia n( phân v th 75) và cht lng báo cáo tài chính. 60
Bng 4.11 Kt qu hi quy mi quan h gia k hn n và cht lng báo cáo tài
chính ( phng trình 8). 62
Bng 4.12 Kt qu hi quy ca hiu qu đu t theo FRQ, k hn n và hiu ng
tng tác theo phng pháp 2SLS 63
TịM TT
Nghiên cu này đc tin hành vi mu các công ty niêm yt trên sàn chng
khoán Vit Nam trong giai đon 2009-2013, nhm đánh giá vai trò ca cht lng
báo cáo tài chính và k hn n đi vi hiu qu đu t. Kt qu nghiên cu cho thy
cht lng báo cáo tài chính cao hn và s dng n ngn hn có th nâng cao đc
hiu qu đu t, không nhng gim đc vn đ đu t quá mc mà còn ci thin
đc vn đ đu t di mc. Bên cnh đó, kt qu ca bài nghiên cu còn tìm thy
đc mi quan h thay th gia cht lng báo cáo tài chính và mc đ s dng n
ngn hn có th ci thin đc hiu qu đu t, c th hn trong trng hp tn ti
vn đ đu t quá mc: các công ty s dng ít n ngn hn hn thì cht lng báo
cáo tài chính nh hng đn hiu qu đu t cao hn, và ngc li.
T khóa:
Hiu qu đu t ( Investment efficiency)
u t quá mc ( Overinvestment)
u t di mc ( Underinvestment)
Cht lng báo cáo tài chính ( Financial reporting quality)
K hn n ( Debt maturity)
1
CHNG 1 : GII THIU
1.1 LỦ do chn đ tƠi
Trong điu kin phát trin nn kinh t th trng, báo cáo tài chính có vai trò và ý
ngha quan trng trong vic cung cp thông tin đi vi nhà đu t, các t chc qun lý,
điu hành th trng, là điu kin thúc đy th trng chng khoán phát trin hiu qu
và lành mnh. Cht lng ca báo cáo tài chính đánh giá tính hu ích ca thông tin và
tính minh bch ca th trng. Vn đ thông tin bt cân xng do s thiu minh bch
ca thông tin trong báo cáo tài chính hin nay th trng chng khoán Vit Nam rt
đáng quan tâm. i vi mt h thng tài chính, vn đ bt cân xng thông tin đóng vai
trò khá quan trng trong vic hình thành cu trúc th trng và s hiu qu ca vic
luân chuyn vn t ngi tit kim đn các doanh nghip. c bit hn đi vi mt
nc đang phát trin nh Vit Nam, th trng tài chính còn đang phát trin, vn đ
thông tin bt cân xng và hu qu ca điu này là la chn bt li và ri ro đo đc là
nhng tác nhân chính đóng vai trò ngun ci ca nhng bt n và s ì ch.
Các nghiên cu gn đây cho thy vic nâng cao cht lng ca báo cáo tài chính
(FRQ) có th làm gim đc thông tin bt cân xng (Burhman và Smith, 2001; Healy
và Palepu, 2001). Vic làm gim các la chn bt li và ri ro đo đc s to điu kin
cho các nhà qun lý xác đnh đc c hi đu t hiu qu hn , nh vy nâng cao cht
lng báo cáo tài chính s gia tng hiu qu đu t ( Biddle và Hilary, 2006;
McNichols và Stubben, 2008; Biddle và các cng s., 2009 ; Chen và các cng s.,
2011).
Các nghiên cu thc nghim ca Bushman và Smith (2001), Healy và Palepu
(2001) đã kt lun rng các công ty có cht lng báo cáo tài chính (FRQ) cao hn s
góp phn nâng cao hiu qu đu t. Lý do đa ra là khi cht lng báo cáo tài chính
đc nâng cao thì các thông tin, ch s tài chính đc công b tr nên đáng tin cy, đây
2
là nhân t quan trng giúp cho các nhà qun lý công ty đánh giá đc sc mnh ni ti,
tránh thc hin các d án ti, tránh đa ra nhng quyt đnh bt li và đc bit là kim
soát đc vn đ ri ro đo đc ca nhà qun lý. T đó, to c s các quyt đnh đu t
hiu qu, kt qu các d án đu t đc ci thin. Hn na, khi cht lng báo cáo tài
chính đc nâng cao có th ngn nga nhng hành vi vì li ích cá nhân ca nhà qun
lý mà nh hng đn công ty. C th hn nu nh cht lng báo cáo tài chính tt s
to đc nim tin cho các đi tác, các nhà đu t bên ngoài khi ký kt các d án tt,
tránh đc các d án đu t không hiu qu, cng nh kim soát đc các quyt đnh
đu t ca nhà qun lý. Vi nhng lý do nh trên, bài nghiên cu đt ra gi thit rng
cht lng báo cáo tài chính cao s có tác đng làm gim các vn đ đu t di mc
hoc đu t quá mc hoc c hai. Chen và các cng s (2011) đã xem xét “các điu
kin ranh gii” (boundary condition) trong nh hng ca cht lng báo cáo tài chính
đn hiu qu đu t và đã kt lun rng cht lng báo cáo tài chính có nh hng đn
hiu qu đu t trong các công ty t nhân ti th trng các nc đang phát trin. Th
trng chng khoán Vit Nam cng là mt th trng còn non tr đang phát trin, do
đó tác gi hy vng tìm thy đc mi liên h tng đng kt qu các nghiên cu trc
đây trong mu các công ty niêm yt trên sàn chng khoán Vit Nam.
Khi đánh giá cht lng báo cáo tài chính là tt hay xu thì các con s, ch tiêu
trên báo cáo tài chính phi th hin rõ ràng đc tình hình sc khe tài chính ca công
ty đó đng thi có th cho các nhà qun lý cng nh các nhà đu t d báo đc dòng
tin hot đng ca công ty. T đó các quyt đnh v đu t mi đc thc hin hiu
qu. phù hp vi các nghiên cu trc đây, các phng pháp đo lng cht lng
báo cáo tài chính áp dng trong bài nghiên cu da trên mô hình doanh thu theo quyt
đnh hay doanh thu tùy ý (discretionary revenues) đc phát trin bi McNichols và
Stubben (2008) (1), mô hình phng thc chi phí dn tích tùy ý (discretionary
accruals) đc đ ngh bi Kasznik (1999) (2) , mô hình Dechow và Dichev (2002) v
cht lng dn tích (accruals quality) (3), và cui cùng bài nghiên cu s dng phng
3
pháp tng hp ca ba đi lng đo lng t 3 mô hình trên đ làm bin đi din cho
cht lng báo cáo tài chính (FRQ). Kt qu t nghiên cu cho thy cht lng báo
cáo tài chính có tác đng làm gim vn đ đu t quá mc cng nh đu t di mc.
Xét đn nh hng ca vic s dng n ngn hn tác đng đn hiu qu đu t,
các nghiên cu khác cho thy rng s dng n ngn hn có th làm gim bt nh
hng ca bt cân xng thông tin khi đng trên c hai quan đim bên đi vay và bên
cho vay. Theo quan đim ca bên đi vay, vic s dng các khon n ngn hn cho thy
du hiu công ty đang hot đng n đnh và qua đó có th đt đc nhng điu kin
vay tt hn khi tái lp khon vay. (Flannery, 1986; Berger và Udell, 1998; Oriz-Molina
và Penas, 2008). Còn theo quan đim bên cho vay, các khon n có k hn ngn thì s
cho phép ch n d dàng trong vic theo dõi và kim soát vic s dng vn ca các
nhà qun lý bên đi vay tt hn, tránh đc ri ro không thu hi đc vn, n xu
(Diamond, 1991, 1993). Nh vy các công ty càng s dng n ngn thì vn đ tip cn
ngun vn càng d dàng, công ty có c hi đ đu t tt hn, hiu qu hn. Theo các
mô hình lý thuyt ca Myers ,1977; Childs và các cng s, 2005 đã d đoán đ linh
hot cao ca các khon n ngn hn giúp ci thin vn đ đu t không hiu qu, mc
dù các bng chng thc nghim cho lp lun này còn hn ch, đc bit là trong trng
hp đu t quá mc.
Ngoài ra bài nghiên cu còn m rng mi quan h tng tác gia cht lng báo
cáo tài chính, mc đ s dng n ngn hn nh hng đn hiu qu qu đu t. Tác
gi k vng c hai nh hng: mt mt, vic làm gim vn đ bt cân xng thông tin
và tính minh bch ca thông tin k toán do cht lng báo cáo tài chính tt có th nâng
cao kh nng kim soát vn tt hn do s dng n ngn hn t đó mang li hiu qu
đu t cao hn. Mt khác, nhng công ty có cht lng báo cáo tài chính tt hn thì
bên cho vay s ít yêu cu các k hn n ngn đ kim soát hành vi ca nhng nhà qun
lý doanh nghip (Bharathe và cng s, 2008; Garcia-Teruel và cng s, 2010). Vì th
4
da vào gi đnh này, mc đ quan trng ca cht lng báo cáo tài chính lên vic
gim bt vn đ bt cân xng thông tin s tng lên khi s dng k hn n dài hn và
gim đi khi s dng k hn n ngn hn.
Trên c s các lp lun trên, tác gi la chn đ tài “ nh hng cht lng báo
cáo tài chính và k hn n đi vi hiu qu đu t” vi mong mun xem xét tác đng
ca cht lng thông tin trên báo cáo tài chính và k hn ca các khon n nh hng
nh th nào đn hiu qu đu t ca các công ty niêm yt trên th trng chng khoán
Vit Nam. T đó có nhng kin ngh và gii pháp ci thin cht lng thông tin ca
báo cáo tài chính cng nh qun lý và s dng hiu qu các ngun tài tr ngn hn
trong các quyt đnh đu t, làm gim tn tht vô ích do đu t quá mc hay di mc.
1.2 Mc tiêu nghiên cu
Bài nghiên cu xác đnh mi quan h gia cht lng báo cáo tài chính, k hn
n ( đây xét ch yu đi vi n ngn hn) đi vi hiu qu đu t ca các công ty
niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam.
Bài nghiên cu s tin hành nghiên cu và phân tích các vn đ sau đây :
Th nht, tác gi xác đnh các nhân t nh hng đn hiu qu đu t thông qua
tng kt các lý thuyt nghiên cu trc đây.
Th hai, tác gi ng dng mô hình nghiên cu đã thc hin ti Tây Ban Nha đ
xem xét vai trò ca cht lng báo cáo tài chính và k hn n nh hng nh th nào
đn hiu qu đu t ca các công ty niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam,
liu vic nâng cao cht lng báo cáo tài chính và s dng các khon n ngn hn có
làm gia tng hiu qu đu t không. Phân tích trong tng trng hp c th v đu t
thiu hiu qu là đu t quá mc và đu t di mc.
Th ba, tác gi tin hành phân tích mô hình m rng khi xem xét s tng tác
gia cht lng báo cáo tài chính và k hn n đi vi hiu qu đu t, c th xem
5
xét cht lng báo cáo tài chính nh hng nh th nào đn hiu qu đu t khi mc
đ s dng k hn n khác nhau.
Cui cùng tác gi s tin hành kim đnh tính bn vng ca mô hình khi s dng
các phng pháp c lng hi quy khác nhau trong nhng điu kin ràng buc nht
đnh, t đó đa ra đc đánh giá chính xác nht cho vn đ nghiên cu.
1.3 i tng nghiên cu, phm vi nghiên cu
Trong bài nghiên cu này, tác gi phân tích tác đng ca cht lng báo cáo tài
chính và k hn n lên hiu qu đu t trong mu các công ty niêm yt trên th
trng chng khoán Vit Nam trong giai đon 2007-2013.
1.4 Phng pháp nghiên cu
thc hin ni dung và mc tiêu ca bài nghiên cu này, tác gi đã da trên bài
nghiên cu “Financial reporting quality, debt maturity and investment efficiency” ca
các hai tác gi M.Fuensata Cutillas Gomariz và Juan Pedro Sasnchez Bellesta nm
2013. Bên cnh đó thu thp các bài nghiên cu có liên quan đn ni dung đ tài đc
ly t ngun d liu đáng tin cy đã đc công b (danh mc tài liu tham kho). Qua
đó có đc đánh giá tng quát v vn đ nghiên cu cng nh xác đnh mô hình
nghiên cu phù hp ti Vit Nam. T đó tác gi tin hành thu thp đy đ d liu ca
các công ty niêm yt trên th trng khoán Vit Nam t nm 2007 đn 2013 và s dng
công c h tr kinh t lng Eview 8.0 đ thc hin các hi quy nhm đánh giá cht
lng báo cáo tài chính, k hn n đi vi hiu qu đu t.
1.5 Kt cu ca bƠi nghiên cu
Bài nghiên cu đc chia làm 5 phn nh sau
Chng 1 : Gii thiu đ tài
Chng 2 : Tng quan các kt qu nghiên cu trc đây
6
Chng 3 : Phng pháp nghiên cu
Chng 4 : Tho lun các kt qu nghiên cu
Chng 5 : Kt lun
7
CHNG 2 : TNG QUAN CỄC NGHIểN CU
TRC ỂY
2.1 C s lỦ thuyt v hiu qu đu t
Chin lc tài chính ca doanh nghip gm ba quyt đnh, đó là quyt đnh đu
t, quyt đnh tài tr và quyt đnh phân phi. Trong đó đu t là hot đng ch yu,
quyt đnh đn s tng trng và phát trin ca công ty. Quyt đnh đu t chính là
tin đ to ra giá tr cho doanh nghip. Mt quyt đnh đu t đúng đn s góp phn
làm gia tng giá tr doanh nghip, tng giá tr tài sn cho các ch s hu. Ngc li,
nu công ty có nhng quyt đnh sai lm trong đu t s gây ra tn tht giá tr doanh
nghip cng nh thit hi tài sn ca ch s hu.
Theo trng phái kinh t tân c đin, các công ty s đu t cho đn khi li ích
biên bng vi chi phí biên đ ti đa hóa giá tr ca khon đu t (Yoshikawa,1980;
Hayashi, 1982; Abel, 1983). Tuy nhiên, trong trng phái kinh t Keynesian
(Gordon, 1992; Crotty, 1992) thì khon đu t k vng s đc quyt đnh da theo
các u tiên v kh nng tng trng hay đm bo v tài chính, và trong khuôn kh lý
thuyt đi din (Myers, 1977) khi xem xét vn đ bt cân xng thông tin li đa ra
nhn đnh các công ty có th b chch khi mc đu t ti u và vì th có th ri vào
tình trng đu t di mc ( mc đu t thp hn d kin ) hoc ri vào tình trng
đu t quá mc ( mc đu t cao hn d kin).
Trong các th trng tài chính hoàn ho, tt c các d án có giá tr NPV dng
đu đc cp vn và thc hin. Tuy nhiên, có nhiu tài liu nghiên cu chng minh
ngc li vi gi thuyt này đin hình là hc thuyt ca Hubbard, 1998; Bertrand và
Mullainathan, 2003. i vi th trng tài chính không hoàn ho , s tn ti vn đ
bt cân xng thông tin và và chi phí đi din. iu này có th dn đn các d án mc
dù có NPV âm vn đc thc hin ( đu t quá mc) và các d án có NPV dng li
8
b t chi ( đu t di mc). Vn đ mâu thun đi din gia nhà qun lý và các c
đông, cng nh gia c đông hin hu vi các nhà đu t tim nng đã đc tìm thy
là có nh hng đáng k đn đn quyt đnh đu t ca các công ty (Jensen và
Meckling, 1976; Myer, 1977; Jensen 1986). Theo lý thuyt chi phí đi din, vn đ
đu t quá mc và đu t di mc đu có th đc gii thích bi s tn ti ca bt
cân xng thông tin ca các bên nm gi tài sn. Jensen và Meckling (1976), Myers
(1977), Myers và Majluf (1984) đã phát trin h thng khuôn kh lý thuyt cho vai
trò kim soát vn đ bt cân xng thông tin trong vic đu t hiu qu thông qua vic
qun lý các vn đ ri ro đo đc và la chn bt li. Khi xem xét vn đ đu t quá
mc và đu t di mc, trong mt nghiên cu ca Artur Morgado và Julio
Pindado(2003) có đa ra nhng gi thuyt sau. Trong th trng vn không hoàn ho,
quyt đnh đu t và quyt đnh tài tr là đc lp. Thc t là vy, th trng không
hoàn ho tn ti vn đ bt cân xng thông tin và chi phí đi din, là nguyên nhân
dn đn có th đu t di mc hoc quá mc. Có ngha là không phi d án nào có
NPV dng đu đc thc hin và mt s d án có NPV âm s không b t chi. Bt
cân xng thông tin là yu t gây ra nhng mâu thun gia các bên liên quan, gia c
đông và trái ch , gia c đng hin hu và c đông tim nng.
Các c đông vi trách nhim hu hn luôn đc khuyn khích đu t vào các d
án có ri ro ln. Bi l nhng d án có ri ro cao có kh nng mang li li nhun
nhiu hn. Và nhng c đông s là ngi nhn đc li ích nu d án sinh li, nhng
nu tht bi thì nhng khon thua l này li đc chuyn sang cho trái ch (Jensen và
Meckling, 1976). Trong trng hp này, vn đ thng nhc ti là thay th tài sn.
Khi mà các hp đng ký kt có tn ti vn đ bt cân xng thông tin, các ch n s
gia tng lãi sut cho vay đi vi các c đông nh là cách đ h gim thiu ri ro do
vn đ bt cân xng thông tin. Do đó hoc là s tng lãi sut cho vay, hoc s áp đt
mt hn mc tín dng nht đnh hay có các điu khon gii hn đi vi các c đông
9
nhm hn ch vic các c đng t ý thc hin d án. Vn đ thay th tài sn gia c
đông và trái ch là mt trong nhng nguyên nhân dn đn vic đu t di mc.
Mâu thun gia c đông và trái ch còn đa ra vn đ đu t di mc gây ra
bi ri ro đo đc. Trong trng hp công ty phá sn, quyn li u tiên đc nhn
các khon chi tr thuc v trái ch, các c đông hoàn toàn có th bit đc phn giá
tr mà các trái ch nhn đc là bao nhiêu. Do đó, các c đông s có đng c đ t
chi thc hin các d án có NPV thp hn mc n đã đi vay (Myers,1977). Vì vy,
các trái ch s c gng cn tr các chính sách đu t không đt hiu qu ti u bng
cách s dng mt s công c kim soát nh đa ra các điu khon cht ch hn khi
cho vay, rút ngn thi hn cho vay, tng cng kim tra giám sát . Tuy nhiên các
hành đng này ch nhm mc đích gim thiu ri ro do vn đ này mang li, và hn
na mi chi phí phát sinh liên quan đn vn đ này đu do bên c đông chu.
Ngoài ra, vn đ la chn bt li cng đc đ cp đn trong quan h li ích
gia c đông và trái ch. Vn đ này phát sinh bi vic các trái ch không có đ
thông tin đ phân bit cht lng các khon đu t trong công ty ra sao nên h s yêu
cu thêm khon tin bù đp cao hn cho điu này ( Stiglitz và Weiss,1981). Vì vy,
nu chi phí đu t ca tt c các d án đu t có NPV dng cao hn ngun tài tr
ni b có sn, công ty có th không thc hin nhng d án này hn là vic phi chu
ri ro khi đi vay đ tài tr cho d án.
Bên cnh đó, mâu thun gia c đông hin hu và c đông tim nng cng có
th dn đn đu t di mc do vn đ la chn bt li. Theo chng minh ca Myers
và Majluf (1984), do bt cân xng thông tin, nhng c đông tim nng s không nhn
bit đc giá tr tht s ca công ty và s mua c phiu vi mt mc giá mà các c
đông hin hu s b thit hi nhiu hn nu các d án đu t đc thc hin hn là t
chi thc hin d án. Có ngha là các d án có NPV dng s không đc thc hin
do bt cân xng thông tin trong trng hp này.
10
Tóm li, mâu thun gia c đông và trái ch, gia c đông hin hu và c đông
tim nng đu dn đn đu t di mc.
Quá trình đu t quá mc phát sinh t mu thun li ích gia nhà qun lý và các
c đông. Khi tn ti bt cân xng thông tin, vic s dng các công c nhm tha mãn
li ích đng thi gia nhà qun lý và các c đông không còn đc hoàn ho na. Các
nhà qun lý có th s dng dòng tin t do đ thc hin các d án có NPV âm nhm
ti đa hóa li ích cho bn thân h ( Jensen, 1986). Lu ý rng các dòng tin t do này
phi ln hn các dòng tin dùng đ tài tr cho tt c các d án có NPV dng. Vì vy
thay vì phi đem s tin này đ chi tr c tc cho các c đông thì các nhà qun lý li
s dng mt cách lãng phí ch nhm tha mãn li ích ca cá nhân. c bit là đi vi
các công ty có quy mô ln thì đng c thúc đy các nhà qun lý thc hin đu t quá
mc là ln hn vì nhng li ích bng tin và không bng tin có th thuc v h mà
không thuc v các c đông (Jensen, 1986; Slulz, 1990).
Các bng chng thc nghim v gi thit đu t di mc ban đu đc phát
trin thông qua mt s nghiên cu thành công v đ nhy cm ca đu t đi vi
dòng tin, đc bit là sau nghiên cu tiên phong ca Fazzari và cng s (1988). Hu
nh tt c các nghiên cu đu tìm thy mi quan h ph thuc mnh m gia đu t
vi ngun vn tài tr ni b sn có, và chính mi quan h này là bng chng gii
thích cho vn đ đu t di mc gây ra bi la chn bt li. Tuy nhiên, mi quan h
cùng chiu đc tìm thy gia đu t và dòng tin có th không ch xy ra t vn đ
đu t di mc gây ra bi la chn bt li . Mà điu này còn cho thy dòng tin d
tha càng ln s làm cho các nhà qun lý thc hin các d án có NPV âm, trong khi
điu này s không xy ra nu phi tài tr bng ngun vn bên ngoài, nói cách khác là
vn đ đu t quá mc cng s phát sinh. Theo nghiên cu ca Vogt (1994), cho
phép phân bit rõ đc tác đng và đt đc nhng bng chng thc nghim ca c
hai vn đ đu t không hiu qu ( đu t quá mc và đu tu di mc) ph thuc
11
vào nhng đc tính khác nhau ca các công ty. Gi thit đu t quá mc đc xác
nhn khi tn ti mi quan h cùng chiu gia đu t và dòng tin đi vi nhng công
ty mà c hi đu t có cht lng thp. Ngc li, đi vi nhng công ty mà c hi
đu t có cht lng cao thì gi thit đu t di mc đc xác nhn khi tn ti mi
quan h cng chiu gia dòng tin và đu t.
Vn đ đu t quá mc và đu t di mc còn đc nghiên cu thông qua
nhiu khía cnh khác nhau. Ly ví d nh nghiên cu ca Lang và cng s (1996) đã
thu thp đc nhiu bng chng thú v v gi thit đu t quá mc, khi ch ra rng
các công ty có t l n cao s làm hn ch s phát trin ca các d án đu t đi vi
các công ty mà c hi đu t có cht lng thp. Nghiên cu ca Nohel và Tarhan
(1998) cng tìm ra đc bng chng phù hp vi lý thuyt dòng tin t do qua vic
tìm hiu nh hng ca vic mua li c phn da trên kt qu hot đng ca công ty.
Adedeji (1998) đã thu thp đc nhng bng chng kt hp ca gi thit đu t di
mc thông qua vic nghiên cu các tác đng đng thi ca ba quyt đnh đu t, tài
tr và c tc. Cui cùng, Miguel và Pindado (2001) đi đn kt lun rng, liên quan
đn vn đ bt cân xng thông tin, các công ty không nhng lo ngi bi vn đ đu t
di mc mà còn bi vn đ đu t quá mc ph thuc vào mc đ n và t do ca
dòng tin, qua đó xác nhn lý thuyt đánh đi gia đu t di mc và đu t quá
mc đc xem xét bi Slutz (1990).
Thông qua các nghiên cu thc nghim đc đ cp trên đây, hin nay có mt
s tán thành chung cho rng vn đ bt cân xng thông tin nh hng đn quyt đnh
đu t. Nh vy điu này hoàn toàn trái ngc vi gi thit th trng vn hoàn ho
đc duy trì bi Modigliani và Miller (1958) cho rng thông tin bt cân xng s dn
đn quá trình đu t di mc hoc quá mc. C hai vn đ trên đu nh hng đn
giá tr ca công ty. Nu mt công ty đang b nh hng bi vn đ đu t di mc
nu gia tng thêm đu t s làm gia tng giá tr th trng ca công ty và ngc li,
12
đi vi công ty đang có vn đ đu t quá mc thì bt k s gia tng đu t nào cng
đu tác đng tiêu cc đn tài sn ca các c đông.
2.2 Mi quan h gia cht lng báo cáo tƠi chính vƠ hiu qu đu t
Báo cáo tài chính đóng vai trò rt quan trng trong vic ra các quyt đnh kinh
t thông qua vic cung cp đy đ các thông tin v tài sn, ngun vn, kt qu kinh
doanh ca mt doanh nghip. Nói mt cách chính xác báo cáo tài chính phn ánh
tình hình sc khe tài chính ca mt doanh nghip. Thông tin trên báo cáo tài chính
cn phi đc phn ánh trung thc, hp lý, khách quan, đáng tin cy và kp thi
nhm mc tiêu phc cho vic đánh giá tình hình tài chính ca mt doanh nghip cng
nh đa ra nhng d báo v doanh thu, li nhun, dòng tin trong tng lai, t đó
hình thành đc các quyt đnh đu t đúng đn.
T quan đim ca hc thuyt đi din, có nhiu c ch kim soát đ gim bt
vn đ bt cân xng thông tin và các ri ro v tính minh bch thông tin mang li,
cng nh cho phép nâng cao giám sát trong hot đng qun lý nhm gim bt các
hành vi c hi ca các nhà qun lý, c th là cht lng báo cáo tài chính và thuyt
minh báo cáo tài chính ( Bushman và Smith, 2001; Healy và Palepu, 2001; Hope và
Thomas, 2008). Có mt s nghiên cu đã phân tích nhng tác đng này nh thông
qua vic ct gim chi phí s dng vn và chi phí s dng n ( Francis và cng s,
2004, 2005) và kh nng tip cn th trng n cng nh nh hng ca các điu
kin s dng n ví d nh chi phí thp, k hn n dài hn và các đm bo thp hn
khi vay n ngân hàng ( Bharath và cng s, 2008).
Hin nay, có mt hng nghiên cu đc phát trin da vào tác đng ca cht
lng báo cáo tài chính đn hiu qu đu t. Vì cht lng báo cáo tài chính cao s
khin các nhà qun lý có trách nhim và kim soát tt hn, qua đó góp phn gim vn
đ bt cân xng thông tin và la chn bt li, ri ro đo đc, t đó gim dn vn đ
đu t quá mc cng nh đu t di mc. Bên cnh đó cht lng báo cáo tài chính
13
cng ci thin hiu qu đu t bng cách cho phép các nhà qun lý thc hin các
quyt đnh đu t tt hn thông qua vic nhn din đc các d án tt hn và các
thông tin k toán tài chính tr nên đáng tin cy hn cho vic đa ra các quyt đnh
đu t trong ni b công ty (Bushman và Smith, 2001; McNichols và Stubben, 2008).
Theo phng pháp thc nghim, các bài nghiên cu trc đây tranh lun và đa ra
các bng chng cho rng cht lng báo cáo tài chính làm gim đ nhy dòng tin
đu t (Biddle và Hilary, 2006) và vic qun lý thu nhp đã dn đn vic đu t quá
mc do các nhà qun lý đã c tình bóp méo thông tin tài chính (McNichols và
Stubben, 2008). Da trên các tranh lun này, Biddle và cng s (2009) đã thc hin
nghiên cu mu các công ty niêm yt ti M, trong khi Chen và cng s (2011) s
dng mu các công ty t nhân ti th trng mi ni đ nghiên cu vi cùng mc tiêu
là đánh giá cht lng báo cáo tài chính nh hng nh th nào đi vi c hai trng
hp đu t quá mc và đu t di mc. Kt qu nghiên cu cho thy cht lng báo
cáo tài chính cao có th làm gim đu t quá mc và tng đu t di mc. Phù hp
vi kt qu nghiên cu này, García-Lara và cng s (2001) cng có kt lun ci thin
đc vn đ đu t quá mc và di mc, c th cht lng báo cáo tài chính làm
gim đ nhy cm ca dòng tin đu t các công ty b đu t quá mc và to điu
kin tip cn ngun tài chính bên ngoài cho các công ty b đu t di mc
2.3 Mi quan h gia vic s dng n ngn hn vƠ hiu qu đu t
Vic s dng n đóng vai trò quan trng trong vic làm gim quyn ra quyt
đnh ca nhà qun lý và ràng buc các quyt đnh đu t là ni dung trng tâm đc
đ cp đn trong khung lý thuyt ca các nghiên cu bi Myers, 1977; Jensen, 1986.
Ngoài ra còn có bng chng ng h vic s dng n có vai trò trong vic gim vn
đ đu t quá mc (D’Mello và Miranda, 2010). Tuy nhiên, các nghiên cu cng
nhn mnh vai trò ca k hn n khi tn ti tình trng bt cân xng thông tin, c th
vic s dng k hn n ngn là mt c ch làm gim vn đ bt cân xng thông tin
14
và chi phí đi din gia c đông , trái ch và các nhà qun lý. Xut phát t quan đim
ca bên đi vay, Flannery (1986) d đoán rng trong điu kin tn ti bt cân xng
thông tin, các công ty có d án đu t tt s thích tài tr bng ngun vay ngn hn
hn, đó nh là mt tín hiu đn th trng cho vay và góp phn làm gim vn đ phát
sinh do bt cân xng thông tin. Còn trên quan đim ca bên cho vay, khi bt cân
xng thông tin xut hin, vic cho vay ngn hn s phù hp hn là cho vay dài hn
trong vic giám sát hot đng công ty (Diamond, 1991, 1993; Rajan, 1992). Rút ngn
k hn n cho phép giám sát tt hn hot đng ca các nhà qun lý, bi vì k hn n
ngn đòi hi phi gia hn n thng xuyên hn, bên cho vay s có liên h cht ch
hn vi bên đi vay và có th xác đnh đc hiu qu hot đng ca công ty trong giai
đon đu khi hai bên xác lp quan h vay, đ sau đó bên cho vay có th quyt đnh
vic gia hn hoc thay đi các điu khon hp đng cho vay ( Ortiz-Molina và Penas,
2008). Vì vy, tng vic s dng n ngn hn đc k vng là s gim đc vn đ
bt cân xng thông tin và la chn bt li.
i vi hiu qu đu t, k hn n có th s dng đ làm gim tình trng đu t
quá mc và đu t di mc. Khi có các d án NPV dng, các công ty có th tài tr
cho các d án này bng các khon vay ngn hn và gii quyt các vn đ đu t di
mc, bi vì các khon n s đc thu hi trong khon thi gian ngn và li nhun s
hoàn toàn thuc v công ty ( Myers, 1977). Thêm vào đó, do vic trin khai trên
khon n ngn hn, các ch n s giám sát con n tt hn và qua đó làm gim xung
đt gia hai bên thông qua các c hi đu t ( Barclay và Smith, 1995; Guedes và
Opler, 1996; Parrino và Weisbach, 1999; và Lai, 2011). Liên quan đn vic đu t
quá mc, Childs và cng s (2005) d đoán thêm rng s linh hot cao hn ca n
ngn hn cho vic tái cho vay và chin lc ti đa hóa giá tr doanh nghip có th
làm gim thiu các mâu thun li ích gia c đông và các trái ch và do đó có th
làm gim vn đ đu t quá mc và đu t di mc.
15
2.4 Mi quan h gia cht lng báo cáo tƠi chính vƠ hiu qu đu t theo
tng mc đ ca vic s dng n ngn hn
Ngoài vic kim tra li các tác đng riêng bit ca cht lng báo cáo tài chính
và k hn n đi vi hiu qu đu t, phn m rng ca bài nghiên cu xem xét s
tng tác ca hai yu t cht lng báo cáo tài chính và k hn n nh hng nh th
nào đi vi hiu qu đu t. Tác đng ca cht lng báo cáo tài chính lên hiu qu
đu t s tng lên hay gim đi vi mc đ s dng n ngn hn trong c cu s dng
n ca công ty là vn đ đc kim đnh li trong trng hp này. Có hai quan đim
khác nhau v vn đ này. Quan đim th nht cho rng nh hng ca cht lng báo
cáo tài chính đi vi hiu qu đu t s gim đi bi vic s dng n ngn hn vì
thông qua n ngn hn, ch n có th phát huy đc vai trò giám sát các nhà qun lý
đ gim các vn đ đu t quá mc và các khon n ngn hn cng mang li li ích
cho các nhà qun lý đa ra quyt đnh thc hin các d án có NPV dng trong
trng hp đu t di mc. Theo đó, nh hng ca cht lng báo cáo tài chính
đi vi hiu qu đu t s yu hn ti các công ty có s dng n ngn hn nhiu hn
bi tác đng thay th gia ngun thông tin công khai t báo cáo tài chính vi ngun
thông tin ni b có đc t vic công ty đi vay t nhng khon vay ngn hn. Quan
đim th hai li cho rng nh hng ca cht lng báo cáo tài chính đi vi hiu
qu đu t là ln hn cho các công ty s dng nhiu n ngn hn hn nu c hai tác
dng có li t thông tin công khai và thông tin ni b lên đu t là b sung h tr cho
nhau.
2.5 Tng quan các nghiên cu thc nghim trên th gii
Hin ti, các bài nghiên cu v vn đ nh hng ca cht lng báo cáo tài
chính và k hn n đi vi hiu qu đu t cha nhiu. Và ch kim đnh mi quan h
đc lp gia cht lng báo cáo tài chính đi vi hiu qu đu t hoc nh hng ca
16
k hn n nh th nào đi vi hiu qu đu t. Có th đim qua mt s kt qu
nghiên cu thc nghim trc đây nh sau:
Theo Myers (1977) k hn n có th nh hng đn đu t ca doanh nghip.
Nu khon n đáo hn sau khi thi hn đu t ht hiu lc, n s làm gim các u đãi
ca c đông và nhà qun lý trong vic giám sát các d án có NPV dng t nhng li
ích tích ly đc, mt phn li ích s thuc v trái ch. Nh vy so vi các công ty
có k hn n ngn, các công ty có k hn ni dài ít có kh nng khai thác đc các
c hi tng trng có giá tr.
Barclay và Smith (1995) nghiên cu v mi quan h gia k hn n và hiu qu
đu t. i tng mu s dng bao gm tt c các công ty niêm yt trên trung tâm
nghiên cu giá chng khoán và COMPUSTAT trong giai đon 1974-1991 bao gm
39.949 công ty- nm quan sát. Kt qu nghiên cu cho thy các công ty có s lng
ln các c hi đu t tim nng trong tng lai s có khuynh hng s dng n ngn
hn nhiu hn đ gim tình trng đu t di mc và vic s dng các khon vay dài
hn có chi phí vn vay cao hn.
Stoh và Mauer (1996) lp lun rng các công ty đánh đi li ích và chi phí liên
quan đn vic thay th cu trúc k hn thanh toán n bng cách xem xét nhng tác
đng bt li ca đu t di mc, các tác đng tín hiu ca n, ri ro thanh khon, c
cu k hn tài sn đáo hn và tình trng thu. Các tác gi nhn thy rng k hn n có
tác đng ngc li vi cht lng công ty, mc thu sut có hiu lc và ri ro công
ty. Nu c hi tng trng trong tng lai đc nhn din sm, vn đ đu t di
mc đc to ra t n có th đc khc phc bng tài tr ca công ty thông qua n
ngn hn và bng cách h thp mc đ đòn by cng nh rút ngn k hn n khi
công ty vn còn có trách nhim thanh toán n cha đc x lý. Do đó, điu quan
trng là vic nhn din đc đâu là c hi tng trng thy trc và đâu là c hi
tng trng bt ng. Trong mt s trng hp, các công ty có th làm gim bt tình
17
trng đu t di mc bng cách vay n ngn hn đ tài tr , hoc nu vn còn các
khon n cha kp thanh toán, công ty s h thp đòn by và k hn n bng cách
đàm phán vi ch n. Trong thc t, nu chi phí đàm phán tng đi nh, đàm phán
gia ch n và c đông đ mua li n có th làm gim đc vn đ đu t di mc
tim tàng. Nhìn chung, cu trúc ca nhng d đoán liên quan đn c hi tng trng
trong tng lai và các chi phí cho vic đàm phán li đu rt quan trng đ xác đnh
tác đng ca k hn n lên hiu qu đu t. Trong trng hp ngc li, các c hi
tng trng bt ng không giúp ích nhiu trong vic khc phc vn đ đu t di
mc. àm phán li vi ch n có xu hng tn nhiu thi gian và do đó tn kém hn
so vi trng hp mà c hi tng trng d đoán đc. Thi gian hn ch ca các
cuc đàm phán có th dn đn chi phí giao dch hoc chi phí điu chnh cao hn đi
vi vic vay n.
Minton và Schrand (1999) nghiên cu mu gm 1287 công ty M giai đon t
nm 1989-1995 đã thu thp đc mi quan h gia đ bin đng ca dòng tin và
đu t. Kt qu cho thy các công ty có đ bin đng dòng tin cao s đu t ít hn
cng nh gim các khon đu t tim nng trong tng lai. Bên cnh đó, nghiên cu
còn cho thy các công ty nu không th tip cn ngun vn bên ngoài đ cung cp
cho s thiu ht ca dòng tin s phi t b d án đu t đó, t đó dn đn đu t
di mc. Vi lp lun rng các công ty có chi phí huy đng vn t bên ngoài cao
hn khi đ bin đng dòng tin ln, tuy nhiên li cha đa ra đc bng chng v s
tác đng ca bin đng này đi vi dòng tin đu t bng cng nh chính sách tài
chính.
Fazzarazi, Hubbard và Petersen (2000) đã nghiên cu mc đ nhy cm ca
dòng tin đu t đi vi đu t và đa ra kt lun rng các công ty b thiu tin mt
hay đ thanh khon yu s b hn ch đu t, t đó dn đn tình trng đu t di
mc. Mt khác, các công ty có lng tin d tha ln li có th ri vào tình trng đu
18
t quá mc. Khi cht lng báo cáo tài chính cao hn s giúp cho các công ty ci
thin đc tình trng đu t kém hiu qu.
Jun và Chen (2003) đã s dng mô hình lý thuyt đánh đi đ gii thích cho s
la chn s dng n ngn hn. Nghiên cu đc thc hin trên 5.134 công ty (39.874
quan sát) vi mã SCI t 1000 đn 5999 trong khon thi gian t 1979-1996. Nghiên
cu đã đa ra đc nhng bng chng s dng n ngn hn có th làm gim bt cân
xng thông tin cng nh gim chi phí đi din gia các c đông, ch n và nhà qun
lý. Kt lun đc đa ra là các công ty có mc đ linh hot tài chính và sc mnh tài
chính s s dng nhiu n ngn hn hn nhm tn dng li th lãi sut thp hn cng
nh chun b tt hn kh nng đi mt vi vic tái cp vn và ri ro v lãi sut hn là
s dng các khon vay dài hn.
Childs, Mauer và Ott (2005) đã nghiên cu s tng tác gia quyt đnh đu t
và quyt đnh tài tr trong trng hp các c đông t do đa ra các quyt đnh đu t
da trên vic tha mãn li ích bn thân thay vì ti đa hóa li ích cho công ty. Nghiên
cu còn cho thy chi phí đi din là nguyên nhân dn ti đu t quá mc và đu t
di mc bi mi quan h gia tài sn công ty nm gi và các tài sn đm bo cho
la chn tng trng và chi phí đ thc hin các quyt đnh đu t. Các c đông s
thc hin các quyt đnh đu t quá mc đi vi các la chn tng trng khi h
đc phép thay th các tài sn mà công ty đang nm gi nu các tài sn đm bo thay
th có ri ro hn các tài sn nm gi. iu này s làm gia tng giá tr cho các c đông
thông qua vic chuyn giao ri ro li cho các trái ch. Ngc li các c đông s có
đng c đu t di mc nu quyt đnh đu t ch là đ m rng thêm tài sn. Các
c đông s không mun chia s li ích cho các trái ch trong khi toàn b chi phí ca
vic m rng quy mô tài sn do các c đông phi chi tr, khi mà các ri ro ca khon
n vn cha đc gii quyt. Kt qu ca nhng vic la chn tng trng không
hiu qu này là giá tr ca công ty gim, giá tr các khon n tng thêm. Nghiên cu