KẾT QUẢ PHẪU THUẬT u mỡ ác TÍNH SAU PHÚC mạc tại BỆNH VIỆN VIỆT đức

Y học thực hành (806) số 2/2012




42
TGTT ca cỏc súng VEP b kộo di rừ rt so vi ngi
bỡnh thng. Trong 20 bnh nhõn bnh nhõn cú gim th
lc, thỡ 19 ngi (94,74%) b kộo di TGTT ca cỏc
súng VEP, cú 1 bnh nhõn kt qu TGTT ca cỏc súng
VEP trong gii hn bỡnh thng. Kt qu o th trng
cú 21 bnh nhõn l bỡnh thng, song cú ti 20 ngi
(95,24%) b kộo di TGTT ca cỏc súng VEP, ch cú 1
trng hp cỏc ch s ca VEP trong gii hn bỡnh
thng. 3 bnh nhõn b thu hp th trng, thỡ c 3
ngi (100%) cú kt qu ghi cỏc súng ca VEP b kộo
di hn so vi ngi bỡnh thng. Soi ỏy mt cú kt
qu 23 bnh nhõn bỡnh thng, thỡ 22 ngi (95,65%)
cú giỏ tr TGTT ca cỏc súng VEP b kộo di. Riờng 1
bnh nhõn b bin i ỏy mt, thỡ ghi VEP cho kt qu
TGTT cỏc súng b kộo di rừ rt. Cỏc kt qu ú u cú
cú ý ngha thng kờ (p<0,05).
Cỏc kt qu trờn õy cho thy tớnh u vit ca phộp
ghi VEP cho phộp ỏnh giỏ khỏch quan v sm hn v
chc nng ca ng dn truyn th giỏc so vi cỏc test
mang tớnh ch quan nh o th lc, o th trng v soi
ỏy mt.
Xỏc nh mi liờn quan gia TGTT cỏc súng VEP vi
v trớ cỏc tn thng nóo trờn hỡnh nh MRI bnh
nhõn n XCRR (bng 11) ó cho thy cú s phự hp
cao gia hỡnh nh tn thng nóo trờn phim MRI (ỏnh

giỏ thay i v hỡnh thỏi) vi thay i giỏ tr cỏc súng
ca VEP (ỏnh giỏ thay i v chc nng). Khi trờn hỡnh
nh MRI thy cú tn thng nhiu cỏc vựng chộo th
giỏc/di th giỏc hoc cnh nóo tht bờn, thỡ cú 94,1%
n 100% trng hp b kộo di TGTT cỏc súng ca
VEP. Cũn khi thy cỏc tn thng nóo trờn hỡnh nh
MRI cỏc v trớ trung tõm bu dc, tiu nóo hoc cht
trng di v, thỡ cú t 80,0% n 83,3% trng hp cú
cỏc súng ca VEP b kộo di TGTT. Cỏc kt qu ny l
cú tớnh logic, phự hp vi gii phu ca ng dn
truyn th giỏc.
Vi cỏc kt qu nghiờn cu VEP 30 bnh nhõn
XCRR, bc u chỳng tụi cho rng chn oỏn sm
XCRR ngay t bựng phỏt u tiờn cn ghi VEP k c
khi cú hỡnh nh MRI chng minh cú tn thng riờng r
hoc cha rừ tn thng. Nu kt qu ghi VEP cú TGTT
kộo di bt thng cn phi nghi ng XCRR k c
trng hp khụng thy rừ gim th lc. t bựng phỏt
th hai khi trờn lõm sng cú biu hin cỏc tn thng
riờng r h thn kinh trung ng v cú TGTT ca VEP
kộo di hn bỡnh thng c khi bnh nhõn khụng gim
th lc cng nờn nghi ng b XCRR.
KT LUN
bnh nhõn n x cng ri rỏc cú t l bt thng
cỏc súng VEP l 95,8 %. Cỏc bt thng ca VEP
bnh nhõn x cng ri rỏc bao gm: TGTT ca cỏc
súng N
75,
P
100,

N
145
kộo di t 20,38 ms n 28,71 ms;
TGTT liờn nh kộo di t 3,98 ms n 7,45 ms v biờn
cỏc súng thp hn t 2,01 V n 3,85 V so vi
ngi bỡnh thng cựng gii v cựng la tui (p<0,05).
- Súng N
75
cú tn sut 45,8%; TGTT trung bỡnh l
89,88 4,56 ms; TGTT liờn nh trung bỡnh l 30,75
6,02 ms v biờn t 0,59 0,35 V.
- Súng P
100
cú tn sut 95,8%; TGTT trung bỡnh l
120,63 8,21 ms; TGTT liờn nh trung bỡnh l 31,64
7,37 ms v biờn t 1,72 0,70 V.
- Súng N
145
cú tn sut 50,0%; TGTT trung bỡnh l
152,27 13,32 ms; TGTT liờn nh trung bỡnh l 62,31
9,55 ms v biờn t 2,67 2,03 V.
TI LIU THAM KHO
1. Nguyn Hu Cụng (2009). ng dng ca in th gi
trong thn kinh hc v lõm sng hc - Hi ngh thn kinh
hc TP H Chớ Minh.12/2009, tr 2 - 25.
2. Lờ Minh, Lờ Vn Thnh, Nguyn Lờ Trung Hiu,
Nguyn Bỏ Thng (2003), Chn oỏn v iu tr bnh x
cng ri rỏc. Kho sỏt tin cu 13 trng hp ti mt khoa
thn kinh. Tp chớ Y hc Thnh ph H Chớ Minh, ph bn
s 2: 76 85

3. Trn Xuõn Tớn (2000), Mt s nhn xột v lõm sng
v hỡnh nh hc bnh x cng ri rỏc, Lun vn thc s y
hc, Trng i hc y H Ni, tr. 9 - 20.
4. Andrew B.E, Jane G.B et al (2010), Clinical Utility of
Evoked Potential. Achiron,Yoram Barak, Lehmann et al
(2000), Multiple sclerosis - from probable to difinite
diagnosis, a 7-year prospective study. Arch neurol/vol 57,
July 2000, p: 974 -979. ato Rani (1997), EP operators
Course, Malaysia, p.1-37.stone G. Celesia, I van Bodis
Woller, Graham F.A. Harding (1993), Recommemded
standards for electroretinograms and Visual evoked
potentials. Report of an IFCN committee.
Electroencephalography and neurophysiology, Elsevier
scientific publisher 421 436.
athews B. (1999), Symptoms and signs of multiple
sclerosis. In: Alastair Compston et al eds McAlpines
Multiple Sclerosis, 3
rd
edition, Churchill Livingstone, p 145
190. Mc Donald I. Compston A., Edan G. et al (2001).
Recommended diagnostic criteria for multiple sclerosis:
Guidelines from the international panel on the diagnosis of
multiple sclerosis. Annal Neurol, 50: 121 - 127.
10. Sadiq S. A., Cohen J. A., MillerJ.R. (1995), Multiple
Sclerosis.InMerritts extbook of neurology (Ninth Edition),
Edit. by Rowland L. R. William and Wilkins, p. 804- 834.

KếT QUả PHẫU THUậT U Mỡ áC TíNH SAU PHúC MạC tại bệnh viện Việt Đức

Trịnh Hồng Sơn, Nguyễn Thanh Tùng

T VN
U m ỏc tớnh sau phỳc mc cú ngun gc t trung
mụ. Loi u ny tp hp cỏc t bo m cha trng
thnh phỏt trin n dũng, cú tớnh cht ỏc tớnh (thnh
khi, khụng cú ranh gii, phỏt trin khụng hn nh, cú
xõm nhp v di cn). U ny rt him gp, ti bnh vin
Vit c thng kờ t nm 1991 n nm 1999 cú 119
trng hp u sau phỳc mc thỡ ch cú 1 trng hp u
m ỏc tớnh, chim 0,8% [1].
iu tr u m ỏc tớnh sau phỳc mc ch yu l ngoi
khoa, nhng rt hay tỏi phỏt sau phu thut. Tiờn lng
sng sau m ca loi u ny tu tng tỏc gi. Theo
Laqbaqbi A t l tỏi phỏt u khong 50% v tiờn lng
xu, thi gian sng trung bỡnh l 1 nm. Mt tỏc gi
khỏc nh Eninger cú kh quan hn: t l sng sau 5 nm
khong 83% trong nhúm bit hoỏ cao, 77% trong th
dng nhy v thp nht l 18% trong th hn hp [6].
Kt qu iu tr ca bnh ny ph thuc vo rt nhiu
Y häc thùc hµnh (806) – sè 2/2012




43
yếu tố như giai đoạn bệnh, khả năng cắt bỏ của phẫu
thuật viên…
Tại Viêt nam, nghiên cứu về u mỡ ác tính sau phúc
mạc rất hiếm, đặc biệt đánh giá kết quả sau phẫu thuật.
Mục đích nghiên cứu này: đánh giá kết quả điều trị phẫu

thuật u mỡ ác tính sau phúc mạc qua 37 trường hợp tại
bệnh viện Việt Đức giai đoạn 2001- 2010.
ĐỐI TƯỢNG, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Đối tượng: nghiên cứu 37 bệnh nhân ung thư
mỡ, với 50 lần phẫu thuật tại bệnh viện Việt Đức trong
10 năm từ ngày 06/09/2001 đến ngày 01/11/2010.
2. Phương pháp: hồi cứu mô tả
- Tiêu chuẩn lựa chọn: các bệnh nhân đã phẫu thuật,
có giải phẫu bệnh sau mổ là u mỡ ác tính sau phúc mạc,
bất kể tuổi và giới tính.
- Tiêu chuẩn loại trừ: các trường hợp không có giải
phẫu bệnh là u mỡ ác tính sau phúc mạc.
3. Chỉ tiêu nghiên cứu:
. Tuổi, giới
. Số lần mổ: thống kê số lần mổ u mỡ (không phải số
lần mổ của bệnh lý khác).
. Đường mổ: thống kê các đường mở bụng: đường
trắng giữa trên dưới rốn, đường dưới sườn phải, dưới
sườn trái.
. Thời gian mổ (phút): tính từ lúc rạch da tới khi đóng
mũi chỉ cuối cùng.
. Cách thức mổ.
. Các tạng cắt kèm theo trong mổ.
. Các tai biến trong khi mổ.
. Các tạng tổn thương trong khi mổ.
. Các biến chứng sau mổ.
. Tình trạng tái phát u tính đến thời điểm nghiên cứu.
. Thời gian tái phát u.
. Thời gian sống sau mổ (tính bằng tháng).
. Tình trạng sống của u mỡ ác tính, thời gian sống

sau mổ.
. Tình trạng của bệnh nhân u mỡ ác tính còn sống.
. Kết quả gần (kết quả tốt, các biến chứng sau mổ, tỉ
lệ tử vong trong thời kỳ hậu phẫu…).
. Kết quả xa (thời gian sống, tỉ lệ tái phát u, thời gian
tái phát u).
KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
Qua nghiên cứu 37 ca u mỡ ác tính sau phúc mạc
tại bệnh viện Việt Đức chúng tôi thu được kết quả sau:
Bảng 1. Tuổi và giới
Tuổi Nam Nữ n
< 30 1 0 1
30- 40 1 3 4
41-50 4 12 16
51-60 4 5 9
61-70 4 1 5
>70 1 1 2
n 15 22 37
Tuổi trung bình là 50,67, tuổi thấp nhất 12 tuổi, tuổi
cao nhất 76
Như vậy đối với nhóm u mỡ ác tính sau phúc mạc, tỷ
lệ bệnh nhân nữ (59,5%) nhiều hơn nam (40,5%).
Bảng 2 Số lần mổ.
Số lần mổ n %
1 lần 20 54
2 lần 8 21.6
3 lần 4 10.8
4 lần 2 5.4
Số lần mổ n %
5 lần 2 5.4

10 lần 1 2.8
n 37 100
Số lần mổ trung bình của u mỡ ác tính là: 1,93 ±
1,68; nhiều nhất là 10 lần. Điều này chứng tỏ u mỡ ác
tính rất hay tái phát. Vì vậy cần theo dõi đều đặn và với
chu kỳ ngắn (Khoảng 1 tháng siêu âm kiểm tra 1 lần).
Bảng 3. Đường mổ của u mỡ sau phúc mạc.
Đường mổ n %
Trắng trên, dưới rốn

42 84
Dưới sườn 2 bên 1 4
Dưới sườn phải 2 8
Dưới sườn trái 1 4
Trắng bên phải 2 8
Trắng bên trái 2 8
n 50 100
Đường mổ trắng trên và dưới rốn chiếm đại đa số
(84%). Đường mổ này nhiều như vậy vì thuận lợi cho
phẫu tích rộng, bộc lộ mạch máu dễ dàng (động mạch,
tĩnh mạch chủ bụng, bó mạch chậu gốc )
Bảng 4. Thời gian mổ.
Thời gian n %
< 60 phút 1 1,8
60-120 phút 2 7,1
120-180 phút 7 16,1
180-240 phút 18 35,7
> 240 phút 22 39,3
Tổng 50 100
Trung bình: 242,5 ± 118,8 phút

Thời gian mổ trung bình là 242,5 ± 118,8 phút; ngắn
nhất là 40 phút, dài nhất là 600 phút. Bệnh nhân mổ dài
nhất 600 phút (10 giờ) là bệnh nhân nam, mổ lại lần thứ
5 u bên phải: cắt đại tràng ngang, cắt u nhiều khối len lỏi
dưới gan, mạc treo ruột…vét hết lớp mỡ sau phúc mạc
2 bên.
Bảng 5. Cách thức mổ u mỡ ác tính sau phúc mạc.
Cách thức mổ n %
Cắt tạng khác 17 34
Cắt u toàn bộ
Không cắt 22 44
Cắt tạng khác 5 10
Cắt u bán phần
Không cắt các tạng 6 12
Chỉ sinh thiết u 0 0
n 50 100
Trong 50 lần mổ 11 lần không cắt được hết u, 39 lần
cắt hết u (78%) nhưng phải cắt kèm theo tạng khác tới
17 lần và số lần cắt thêm tạng khác dù cắt hết u hay bán
phần u là 22 lần (44%), điều đó nói lên sự khó khăn và
phức tạp khi phẫu thuật.
Phẫu thuật USPM nói chung luôn là loại phẫu thuật
khó khăn. Lê Ngọc Thành [3] tổng kết chỉ có 58% cắt hết
u và 20% cắt u bán phần, 59 ca mổ USPM có 2 đứt niệu
quản 1 vỡ lách 1 tổn thương tụy và 1 rách tĩnh mạch
thận; 8,5% tử vong sau mổ do chảy máu. 37 ca u mỡ ác
tính sau phúc mạc đã mổ có 78% cắt hết u và phải cắt
kèm theo tạng khác dù cắt hết u hay không tới 44%
trong đó rất nhiều tạng phải cắt kèm theo nhưng nhiều
nhất là đại tràng.

Bảng 6. Các tạng cắt kèm theo trong mổ.

Tạng cắt kèm theo n %
Một phần cơ hoành 2 6,7
Lách 1 3,3
Thận-một phần thận-đoạn NQ 3-2-2 10-6,7-6,7
Y häc thùc hµnh (806) – sè 2/2012




44
Đoạn ĐM- TM chậu ngoài 2-1 6,7-3,3
Đại tràng 6 33,2
Ruột non 2 6,7
Một phần tá tràng 1 3,3
Một phần bàng quang 2 6,7
Cơ TLC 2 6,7
Tinh hoàn một bên 2 6,7
Túi mật 1 3,3

Trong 22 mổ có cắt tạng khác, mỗi lần có thể cắt
một hay nhiều tạng. Số tạng cắt là 30, nhiều nhất là đại
tràng(33,2%).
Bảng 7. Các tai biến trong khi mổ.

Tai biến n %
Chảy máu phải truyền máu 8 16
Tổn thương tạng khác 8 16
Tai biến của gây mê 0 0

Tử vong 0 0
Khác 0 0
Không tai biến 34 68

16 lần chảy máu phải truyền máu trong mổ, 8 lần
mổ gây tổn thương tạng khác. Tuy nhiên không có lần
nào có tai biến nặng và tử vong.
Tai biến trong mổ chiếm tỉ lệ khá cao 16% chảy máu,
16% tổn thương tạng khác. Các tạng tổn thương đa
dạng và nhiều nhất là ống tiêu hóa.
Bảng 8. Các tạng tổn thương trong khi mổ.

Tạng bị tổn thương n %
ĐMMTTD 1 8,3
Ruột non 4 33,4
Đại tràng 3 25,0
Tá tràng 2 16,7
Niệu quản 1 8,3
TM chủ dưới 1 8,3

Tạng bị tổn thương trong mổ gặp nhiều nhất là ống
tiêu hóa(ruột non, đại tràng và tá tràng).
Bảng 9. Các biến chứng sau mổ.

Biến chứng Số lần %
Chảy máu sau mổ 0 0
Rò tiêu hóa 1 2,1
Rò tiết niệu 0 0
Viêm phúc mạc sau mổ 0 0
áp xe tồn dư 0 0

Nhiễm trùng vết mổ 1 2,1
Suy kiệt 0 0
Tắc ruột sau mổ 1 2,1
Tử vong hoặc nặng xin về 0 0
Không biến chứng 47 93,7

Có thể thấy biến chứng sau mổ rất ít 1 lần nhiễm
trùng vết mổ, 1 lần tắc ruột điều trị nội khoa khỏi và 1 lần
rò tiêu hóa tự liền trong 1 tuần.
Bảng 10. Tình trạng tái phát u tính đến thời điểm
nghiên cứu.
Đặc điểm n %
Tái phát u 19 63,3
Chưa tái phát u 8 26,6
Mất thông tin 3 7,1
Trong 37 ca có 30 ca cắt được hết u, 7 ca cắt u bán
phần. Số cắt hết u chúng tôi kiểm tra lại có 19 ca tái
phát u, 8 ca chưa tái phát và 3 ca mất thông tin liên lạc.
7 ca cắt u bán phần đương nhiên còn u nên không tính
là tái phát.
Bảng 11. Thời gian tái phát u.
Thời gian tái phát u n %
< 6 tháng 8 40
6- 12 tháng 8 40
13- 18 tháng 3 15
19- 24 tháng 1 5
> 24 tháng 0 0
Chúng tôi chỉ tính được thời gian tái phát u từ lần mổ
cuối cùng đến lúc phát hiện tái phát u qua siêu âm, CT
scanner. Qua đó 80% trong số 20 ca tái phát u phát hiện

trong 12 tháng sau mổ (40% dưới 6 tháng, 40% từ 6- 12
tháng) và không có trường hợp nào tái phát sau 24
tháng. Trung bình là 9 tháng.
Bảng 12. Thời gian sống sau mổ của u mỡ ác tính
tính đến thời điểm nghiên cứu.
Thời gian sống n %
< 6 tháng 5 13,5
6 – 12 tháng 7 18,9
13 – 18 tháng 3 8,1
19 – 24 tháng 2 2,7
25 – 36 tháng 4 10,8
37 – 48 tháng 5 13,5
49 – 60 tháng 5 13,5
> 60 tháng 3 8,1
Mất thông tin 3 8,1
Tổng 37 100
Sau mổ thời gian sống ngắn nhất là 4 tháng, sống
sau 5 năm chỉ có 3 trường hợp và trung bình là 32,5 ±
28,3 tháng.
Bảng 13. Tình trạng sống, chết sau khi kiểm tra.
Tình trạng sống

n % Thời gian sống trung
bình
Còn sống 16 43,2
Đã chết 18 48,6
Mất thông tin 3 8,2

22,6 ± 24,2
Tính tới tháng 11/2010 trong 37 ca u mỡ ác tính

chúng tôi kiểm tra lại thì 16 bệnh nhân còn sống
(43,2%), 18 ca đã chết(48,6%) và 3 ca mất thông
tin(8,2%).
Thời gian sống sau mổ trung bình của u mỡ ác tính
trong số 18 bệnh nhân đã chết là 22,6 ± 24,2 tháng,
ngắn nhất là 4 tháng, dài nhất là 132 tháng.
Bảng 14. Tình trạng của bệnh nhân u mỡ ác tính còn
sống.
Sống có
tái phát u

Sống còn u
từ lần mổ
cuối
Sống không
tái phát u
Tổng
Số BN

Tình trạng
6 2 8 16
Khỏe mạnh 2 2 8 12
Đau bụng 2 0 0 2
Sút cân 1 0 0 1
Suy kiệt 1 0 0 1
Phù 0 0 0 0
Liệt 0 0 0 0
Tràn dịch
bụng
0 0 0 0

Tóm lại, kiểm tra sau mổ 37 bệnh nhân: sống 16,
chết 18, 3 mất thông tin. Kết quả cho thấy: có 63,3% tái
phát u (40% dưới 6 tháng, 40% từ 6- 12 tháng) trong
vòng 24 tháng (trung bình là 9 tháng). Sau mổ thời gian
sống ngắn nhất là 4 tháng, sống sau 5 năm chỉ có 3
trường hợp và trung bình là 32,5 ± 28,3 tháng. Thời gian
sống sau mổ trung bình của u mỡ ác tính trong số 18
bệnh nhân đã chết là 22,6 ± 24,2 tháng, ngắn nhất là 4
Y học thực hành (806) số 2/2012




45
thỏng, di nht l 132 thỏng. 16 ca cũn sng 6 ca tỏi
phỏt u, 8 ca khụng tỏi phỏt, 2 ca cũn u t ln m cui.
KT LUN
Kt qu iu tr phu thut u m ỏc tớnh sau phỳc
mc qua 37 trng hp ti bnh vin Vit c giai on
2001- 2010: 63,3% u m ỏc tớnh tỏi phỏt sau m, s ln
m li nhiu nht 9 ln, thi gian m trung bỡnh l 242,5
118,8 phỳt, 78% ct ht u, 44% phi ct kốm tng
khỏc (nhiu nht l i trng).
Trong m 16% chy mỏu, 16% tn thng tng
khỏc tuy nhiờn khụng cú t vong. Bin chng sau m rt
thp ch cú 1 ca rũ tiờu húa, 1 ca nhim trựng vt m v
1 ca tc rut sau m.
Kim tra sau m 37 bnh nhõn: sng 16, cht 18, 3
mt thụng tin. 63,3% tỏi phỏt u (40% di 6 thỏng, 40%
t 6- 12 thỏng) trong vũng 24 thỏng. Thi gian sng

trung bỡnh sau m 32,5 28,3 thỏng (ngn nht l 4
thỏng), sng sau 5 nm ch cú 3 trng hp. 16 ca cũn
sng 6 ca tỏi phỏt u, 8 ca khụng tỏi phỏt, 2 ca cũn u t
ln m cui.
TI LIU THAM KHO
1. Trnh Hng Sn, c Võn.
U m ỏc tớnh sau phỳc mc, chn oỏn v iu tr
Tp chớ Ngoi khoa s 4-2002, 38-41.
2. Phm Quang H.
Nghiờn cu chn oỏn v iu tr cỏc khi u sau
phỳc mc ti bnh vin Vit c. Lun vn chuyờn khoa
II -i Hc Y Khoa H Ni 2009
3. Lờ Ngc Thnh.
Gúp phn chn oỏn cỏc khi u sau phỳc mc. Lun
vn tt nghip Bỏc s ni trỳ - i hc Y H Ni 1987
4. Hong Dng Vng.
Nghiờn cu chn oỏn lõm sng v cn lõm sng
ca cỏc u sau phỳc mc thng gp ti bnh vin Vit
c. Lun vn thc s y hc - i hc Y khoa H Ni
1998
5. Sheldon C. Binder, MD, F.A.C.S, Bertram Katz,
M.D, F.A.C.S, M.F Barry Sheridan, M.D, F.D.R.T
Retroperitoneal Liposarcoma.
6. Laqbaqbi A. Lehn. E.LevasseurJ.C, Fontaine
P,Mourd.H:
Liposarcomes retroperitoneaux aspect clinique
pronostique et therpeutique propos de 4 cas.Jchis
1987. 124,5:331-336.

THựC TRạNG KIếN THứC NUÔI CON BằNG SữA Mẹ KéO DàI

CủA PHụ Nữ TạI BA TỉNH: LàO CAI, Hà NAM, QUảNG BìNH NĂM 2001

Đặng Cẩm Tú
Khơng Văn Duy
Nguyễn Thị Hòa Bình

T VN
Theo WHO khuyn ngh, tr s sinh cn c bỳ
sm trong vũng 1 gi u sau khi sinh v c nuụi
hon ton bng sa m trong 6 thỏng u i, sau ú
n b sung hp lý nhng vn duy trỡ bỳ sa m n 24
thỏng tui. Ch dinh dng hp lý trong sut thi
gian ny s ci thin s tng trng v phỏt trin th
cht, thnh tớch hc tp ca tr. Mc dự vy, thc t ti
Vit Nam, cỏc b m khụng cú thúi quen tt trong vic
nuụi con bng sa m khin t l suy dinh dng tr
em vn mc cao. Vic thc hin chm súc dinh
dng hp lý nh: cho tr bỳ m trong vũng mt gi
u sau khi sinh, cho tr bỳ m hon ton trong 6 thỏng
u v mt ch n hp lý s mang li cho tr bc
khi u khe mnh. Hin nay Vit Nam ch 55% s
b m cho tr bỳ ngay trong vũng 1 gi sau khi sinh v
ch cú 36,5% b m cú ý nh cho con bỳ kộo di n 24
thỏng tui. iu ỏng lo ngi hn l, ch cú 10% b m
nuụi con hon ton bng sa m trong 6 thỏng u
trong khi t l ny Campuchia l 65%, trung bỡnh chõu
l 40% Ti cỏc thnh ph ln, ch cú 1 trong s 3 b
m cho con bỳ ngay trong vũng mt gi u sau sinh,
trong khi ú ti cỏc vựng nụng thụn l 2 trong 3 ph n.
Song song vi vic thc hin nuụi con bng sa m,

kin thc v sa m v nuụi con bng sa m cng tỏc
ng n vic cho con bỳ sa m hon ton trong 6
thỏng u v cho con bỳ m kộo di n 24 thỏng tui
H Nam, Lo Cai v Qung Bỡnh l nhng tnh thuc
ng bng Bc B, min nỳi phớa Bc v Bc Trung B
l nhng ni cú i sng kinh t mc va phi v
cú trỡnh dõn trớ khỏc nhau, nhng kin thc v nuụi
con bng sa m hin nay cha cú nghiờn cu no
cp. Do vy chỳng tụi tin hnh ti nghiờn cu thc
trng kin thc nuụi con bng sa m ca phu n ti ba
tnh: Lo Cai, H Nam v Qung Bỡnh nm 2011 vi
mc tiờu sau: mụ t kin thc v nuụi con bng sa m
ca ph n cú con t 36 thỏng tui tr xung ti ba tnh
H Nam, Lo Cai v Qung Bỡnh nm 2011.
I TNG V PHNG PHP NGHIấN CU
1. i tng nghiờn cu
- Nhng ph n cú con t 36 thỏng tui tr xung
- Nhng ph n ó xõy dng gia ỡnh nhng cha
cú con.
Tiờu chun loi tr
- Nhng i tng ph n cú con trờn 36 thỏng tui
- Nhng ph n cú chng nhng vụ sinh
- Nhng ph n tui di 18 tui hoc cha xõy
dng gia ỡnh
- Nhng ph n b bnh tõm thn, hoc nhng ph
n khụng cú kh nng giao tip (cõm, ic)
2. a im nghiờn cu
Tnh H Nam, Lo Cai v Qung Bỡnh
3. Phng phỏp nghiờn cu
Thit k nghiờn cu s c la chn trong nghiờn

cu ny nghiờn cu nh lng
C mu c chn trong nghiờn cu ny l 960 b
m cú con di 36 thỏng tui, ang mang thai v cha
cú thai ba tnh: H Nam, Lo Cai v Qung Bỡnh,
c chn ngu nhiờn
K thut chn mu trong nghiờn cu ct ngang c
s dng trong nghiờn cu ny l k thut chn mu
nhiu giai on, t chn tnh (ch ớch), chn huyn