Mở rộng cho vay tiêu dùng tại ngân hàng thương mại cổ phần Hàng Hải – chi nhánh Long Biên

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
LỜI MỞ ĐẦU
Hòa nhịp với sự phát triển của thế giới, Việt Nam đã và đang có những bước đi
đúng hướng và vững chắc, đạt được nhiều thành tựu tích cực và khả quan. Với chủ
trương phát triển nền kinh tế mở, đẩy nhanh quá trình hội nhập của nước ta với các
nước trong khu vực và trên thế giới, nền kinh tế Việt Nam đã tăng trưởng mạnh mẽ
và ổn định trong những năm gần đây. Góp phần vào sự nghiệp đổi mới đất nước, tăng
trưởng kinh kê, hệ thống các ngân hàng thương mại Việt Nam đã có những bước phát
triển vượt bậc, lớn mạnh về mọi mặt, kể cả số lượng, quy mô và chất lượng.
Cùng với sự tăng trưởng và phát triển không ngừng của nền kinh tế, đời sống
của người dân ngày càng được nâng cao, nhu cầu mua sắm, sinh hoạt phục vụ cho
tiêu dùng tăng nhanh. Nắm bắt được điều này, nhiều ngân hàng thương mại đã triển
khai hàng loạt các chương trình cho vay tiêu dùng hấp dẫn nhằm thu hút khách hàng.
Thị trường cho vay tiêu dùng ngày càng được mở rộng, hoạt động hiệu quả và mang
lại nhiều lợi nhuận cho ngân hàng.
Là một bộ phận cấu thành trong guồng máy của hệ thống ngân hàng thương mại
Việt Nam, ngân hàng TMCP Hàng Hải, chi nhánh Long Biên đã chủ trương đẩy
mạnh hoạt động cho vay tiêu dùng bên cạnh các loại hình tín dụng truyền thống,
mang lại nhiều lợi nhuận cho ngân hàng, góp phần không nhỏ vào sự phát triển chung
của toàn hệ thống.
Nhận thức được tầm quan trọng của cho vay tiêu dùng với nền kinh tế nói
chung và đối với ngành ngân hàng nói riêng, em rất mong tìm hiểu kỹ và sâu hơn về
vấn đề này,vì vậy, em đã chọn đề tài : “ Mở rộng cho vay tiêu dùng tại ngân hàng
thương mại cổ phần Hàng Hải – chi nhánh Long Biên”.
Kết cấu chuyên đề tốt nghiệp của em gồm ba chương :
Chương 1: Lý luận tổng quan về hoạt động cho vay tiêu dùng của ngân hàng
thương mại
Chương 2: Thực trạng hoạt động cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng thương
mại cổ phần Hàng Hải(Maritime Bank) – chi nhánh Long Biên
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A

1
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
Chương 3: Giải pháp mở rộng cho vay tiêu dùng tại Maritime Bank Long
Biên
Sau thời gian thực tế tại Ngân hàng TMCP Hàng Hải-chi nhánh Long Biên,
được sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn và các anh chị nơi em thực tập, em
đã hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp
Qua chuyên đề này, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các anh chị phòng
Tín dụng cá nhân và các phòng ban khác của Maritime Bank chi nhánh Long Biên đã
rất nhiệt tình giúp đỡ và chỉ bảo em. Đặc biệt em xin chân thành cảm ơn PGS.TS Lê
Đức Lữ đã giúp em hoàn thành tốt chuyên đề tốt nghiệp này.
Do nhận thức còn hạn chế, thời gian học hỏi còn chưa nhiều, chuyên đề của em
không thể tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được ý kiến đóng góp của
các thầy cô để hoàn thiện hơn bài viết của em.
Em xin chân thành cảm ơn!
Sinh viên
Hạ Thị Hải Ly
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
2
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
CHƯƠNG I
LÝ LUẬN CHUNG VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG
CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1. Khái quát về ngân hàng thương mại
1.1.1. Khái niệm về ngân hàng thương mại
Ngân hàng là một trong những tổ chức tài chính quan trọng nhất của nền kinh
tế. Ngân hàng đóng vai trò là người thủ quỹ cho toàn xã hội. Ngân hàng là trung gian
tài chính cung cấp các khoản tín dụng trả góp cho người tiêu dùng với quy mô lớn

nhất. Ngân hàng cũng là một trong những tổ chức tài chính cung cấp vốn lưu động
quan trọng nhất cho các doanh nghiệp. Ngoài ra, các khoản tín dụng của ngân hàng
cho Chính phủ là nguồn tài chính quan trọng để đầu tư phát triển. Ngân hàng thực
hiện các chính sách kinh tế, đặc biệt là chính sách tiền tệ; đây là một kênh quan trọng
của chính sách kinh tế của Chính phủ nhằm ổn định nền kinh tế.
Ngân hàng là loại hình tổ chức có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế nói
chung và đối với từng cá nhân trong cộng đồng xã hội nói riêng.
Ngân hàng là loại hình tổ chức tài chính cung cấp một danh mục các dịch vụ
tài chính đa dạng nhất - đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm, dịch vụ thanh toán và nhiều
chức năng tài chính nhất so với bất kì một tổ chức nào trong nền kinh tế .
Có nhiều cách định nghĩa về ngân hàng thương mại, dựa trên các cách tiếp cận
khác nhau. Ở Việt Nam: theo pháp lệnh ngân hàng ngày 23/5/1990 của hội đồng Nhà
nước Việt Nam xác định: Ngân hàng thương mại là tổ chức kinh doanh tiền tệ mà
hoạt động chủ yếu và thường xuyên là nhận tiền gửi từ khách hàng với trách nhiệm
hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay, thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và làm
phương tiện thanh toán.
1.1.2. Vai trò của ngân hàng thương mại
Các ngân hàng thực hiện nhiều vai trò khác nhau trong nền kinh tế mới có thể
duy trì khả năng cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu của xã hội.
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
3
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
Ngân hàng là tổ chức trung gian tài chính, thực hiện chuyển tiết kiệm thành đầu
tư. NHTM huy động và tập trung các nguồn vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế; mặt khác
với số vốn này NHTM sẽ đáp ứng được nhu cầu vốn của nền kinh tế để sản xuất kinh
doanh. Qua đó nó tập trung vốn cho nền kinh tế, thúc đẩy kinh tế phát triển. Hiện
nay, vai trò trung gian này trở nên phong phú hơn với việc phát hành thêm cổ phiếu,
trái phiếu,… NHTM có thể làm trung gian giữa công ty và các nhà đầu tư; chuyển
giao mệnh lệnh trên thị trường chứng khoán; đảm nhận việc mua bán trái phiếu công

ty…
- Vai trò thanh toán: Thay mặt khách hàng, ngân hàng thực hiện thanh toán cho
việc mua hàng hóa, dịch vụ như bằng cách phát hành, bù trừ séc; cung cấp mạng lưới
thanh toán điện tử, kết nối các quỹ và phân phối tiền.
- Vai trò người bảo lãnh: Ngân hàng cam kết trả nợ thay cho khách hàng khi
khách hàng mất khả năng thanh toán
- Vai trò đại lý: thay mặt khách hàng, ngân hàng quản lý và bảo vệ tài sản của
khách hàng, phát hành hoặc chuộc lại chứng khoán
- Vai trò thực hiện chính sách tiền tệ : thực hiện các chính sách kinh tế của
Chính phủ, góp phần điều tiết sự tăng trưởng kinh tế và theo đuổi các mục tiêu xã
hội.
- Đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy lùi và kiềm chế lạm phát, từng bước
duy trì sự ổn định giá trị đồng tiền và tỉ giá, góp phần cải thiện kinh tế vĩ mô, môi
trường đầu tư và sản xuất kinh doanh;
1.1.3. Chức năng của Ngân hàng thương mại
Ngân hàng thương mại dù ở quốc gia nào cũng đều là nhóm trung gian tài chính
lớn nhất, cũng là trung gian tài chính mà các chủ thể kinh tế giao dịch thường xuyên
nhất. Với vị trí quan trọng đó, Ngân hàng thương mại đảm nhiệm những chức năng
khách nhau trong nền kinh tế như: chức năng tín dụng, chức năng thanh toán, chức
năng bảo hiểm, môi giới….Trong đó có ba chức năng quan trọng nhất của ngân hàng
thương mại, đó là trung gian tài chính; chức năng tạo phương tiện thanh toán và chức
năng trung gian thanh toán.
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
4
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
- Trung gian tài chính: ngân hàng thương mại đóng vai trò là cầu nối giữa
người thừa vốn và người có nhu cầu về vốn. Với chức năng này, ngân hàng thương
mại vừa đóng vai trò là người đi vay, vừa đóng vai trò là người cho vay và hưởng lợi
nhuận là khoản chênh lệch giữa lãi suất nhận gửi và lãi suất cho vay và góp phần tạo

lợi ích cho tất cả các bên tham gia: người gửi tiền và người đi vay. Với chức năng
chuyển tiết kiệm thành đầu tư, ngân hàng đòi hỏi sự tiếp xúc với hai loại là cá nhân
và tổ chức kinh tế. Đối với người gửi tiền, họ thu được lợi từ khoản vốn tạm thời
nhàn rỗi dưới hình thức lãi tiền gửi mà ngân hàng trả cho họ. Hơn nữa ngân hàng còn
đảm bảo cho họ sự an toàn về khoản tienf gửi và cung cấp các dịch vụ thanh toán tiện
lợi. Đối với người đi vay, họ sẽ thỏa mãn được nhu cầu vốn kinh doanh tiện lợi, chắc
chắn và hợp pháp, chi tieu, thanh toán mà không chi phí nhiều về sức lực và thời gian
cho việc tìm kiếm nơi cung ứng vốn. Đối với nền kinh tế, chức năng này có vai trò
quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế vì nó đáp ứng nhu cầu vồn để đảm
bảo quá trình tái sản xuất được thực hiện liên tục và mở rộng quy mô sản xuất. Trung
gian tài chính đã tập hợp các người tiết kiệm và đầu tư, vì vậy giải quyết được mâu
thuẫn của tín dụng trực tiếp. Chức năng trung gian tài chính được xem là chức năng
quan trọng nhất của ngân hàng thương mại.
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
5
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
- Tạo phương tiện thanh toán:
+ Chức năng tạo tiền không giới hạn trong hành động in thêm tiền và phát hành
tiền mới của Ngân hàng Nhà nước. Bản thân các ngân hàng thương mại trong quá
trình thực hiện các chức năng của mình vẫn có khả năng tạo ra tiền tín dụng (hay tiền
ghi sổ) thể hiện trên tài khoản tiền gửi thanh toán của khách hàng tại ngân hàng
thương mại. Đây chính là một bộ phận của lượng tiền được sử dụng trong các giao
dịch. Từ khoản tích trữ ban đầu, thông qua hành vi cho vay bằng chuyển khoản, hệ
thống ngân hàng thương mại có khả năng tạo nên số tiền gửi (tức tiền tín dụng) gấp
nhiều lần số dự trữ tăng thêm ban đầu. Mức mở rộng tiền gửi phụ thuộc vào hệ số mở
rộng tiền gửi. Hệ số này đến lượt nó chịu tác động bởi các yếu tố: tỷ lệ dự trữ bắt
buộc, tỷ lệ dự trữ vượt mức và tỷ lệ giữ tiền mặt so với tiền gửi thanh toán của công
chúng.
+ Chức năng tạo tiền được thực thi trên cơ sở hai chức năng khác của Ngân

hàng thương mại là chức năng tín dụng và chức năng thanh toán. Thông qua chức
năng trung gian tín dụng, ngân hàng sử dụng số vốn huy động được để cho vay, số
tiền cho vay ra lại được khách hàng sử dụng để mua hàng hóa, thanh toán dịch vụ
trong khi số dư trên tài khoản tiền gửi thanh toán của khách hàng vẫn được coi là một
bộ phận của tiền giao dịch, được họ sử dụng để mua hàng hóa, thanh toán dịch vụ.
Do đó, bằng việc cho vay các ngân hàng đã tạo ra phương tiện thanh toán( tham gia
tạo M1). Với chức năng này, toàn bộ hệ thống ngân hàng thương mại đã làm tăng
tổng phương tiện thanh toán trong nền kinh tế khi các khoản tiền gửi được mở rộng
từ ngân hàng này đến ngân hàng khách trên cơ sở cho vay; qua đó đáp ứng nhu cầu
thanh toán, chi trả của xã hội. Chức năng này cũng chỉ ra mối quan hệ giữa tín dụng
ngân hàng và lưu thông tiền tệ. Một khối lượng tín dụng mà ngân hàng thương mại
cho vay ra làm tăng khả năng tạo tiền của ngân hàng thương mại, từ đó làm tăng
lượng tiền cung ứng.
- Chức năng trung gian thanh toán : ngân hàng là trung gian thanh toán lớn
nhất hiện nay ở hầu hết các quốc gia. Ngân hàng thương mại đóng vai trò là thủ quỹ
cho các doanh nghiệp và cá nhân, thực hiện các thanh toán theo yêu cầu của khách
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
6
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
hàng như trích tiền từ tài khoản tiền gửi của họ để thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ
hoặc nhập vào tài khoản tiền gửi của khách hàng tiền thu bán hàng và các khác thu
khác theo lệnh của họ. Việc ngân hàng thương mại thực hiện chức năng trung gian
thanh toán có ý nghĩa rất to lớn đối với toàn bộ nền kinh tế. Với chức năng này, các
ngân hàng thương mại cung cấp cho khách hàng nhiều phương tiện thanh toán tiện
lợi như séc, ủy nhiệm chi, ủy nhiệm thu, thẻ rút tiền, thẻ thanh toán, thẻ tín dụng,…
Tùy theo nhu cầu, khách hàng có thể chọn cho mình phương thức thanh toán phù
hợp. Các ngân hàng thương mại còn thực hiện thanh toán bù trừ với nhau thông qua
Ngân hàng trung ương hoặc thông qua các trung tâm thanh toán. Công nghệ thanh
toán qua ngân hàng càng đạt hiệu quả cao khi qui mô sử dụng công nghệ đó càng

được mở rộng. Chức năng này mô hình chung đã thúc đẩy lưu thông hàng hóa, đẩy
nhanh tốc độ thanh toán, tố độ lưu chuyển vốn, từ đó góp phần phát triển kinh tế.
Đồng thời việc thanh toán không dùng tiền mặt qua ngân hàng đã giảm được lượng
tiền mặt trong lưu thông, dẫn đến tiết kiệm chi phí lưu thông tiền mặt như chi phí in
ấn, đếm nhận, bảo quản,..Nhiều hình thức thanh toán được chuẩn hóa góp phần tạo
tính thống nhất trong thanh toán không chỉ giữa các ngân hàng trong một quốc gia mà
còn giữa các ngân hàng trên toàn thế giới.
1.2. Các hoạt động chủ yếu của ngân hàng thương mại
Ngân hàng thương mại kinh doanh tiền tệ dưới hình thức huy động, cho vay,
đầu tư và cung cấp các dịch vụ khác.
1.2.1. Hoạt động huy động vốn
Huy động vốn là một trong những hoạt động hết sức đặc thù của ngân hàng
thương mại (NHTM), là tiêu chí quan trọng và duy nhất để phân biệt giữa ngân hàng
và doanh nghiệp khác. Chính sự đặc biệt này đã giúp cho các NHTM có vai trò quan
trọng đối với nền kinh tế. Đồng thời, huy động vốn cũng là hoạt động hết sức quan
trọng đối với quá trình cạnh tranh giữa các NHTM.
1.2.1.1. Khái niệm
Huy động vốn là hoạt động tạo nguồn vốn cho ngân hàng TMCP- đóng vai trò
quan trọng, ảnh hưởng tới chất lượng hoạt động của ngân hàng. Đây là hoạt động
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
7
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
thường xuyên của Ngân hàng. Một Ngân hàng thương mại bất kỳ nào cũng bắt đầu
hoạt động của mình bằng việc huy động vốn. Đối tượng huy động của ngân hàng là
nguồn tiền nhàn rỗi trong các tổ chức kinh tế, dân cư. Nguồn quan trọng nhất và
chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng nguồn vốn của Ngân hàng thương mại là tiền gửi
của khách hàng.
1.2.1.2. Các hình thức huy động vốn
- Nhận tiền gửi của các tổ chức, cá nhân và các tổ chức tín dụng khác: tiền

gửi của khách hàng là nguồn tài nguyên quan trọng nhất của các ngân hàng thương
mại, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng nguồn tiền của ngân hàng. Để gia tăng tiền gửi
trong môi trường cạnh tranh và để có được nguồn tiền có chất lượng ngày càng cao,
các ngân hàng thương mại đã đưa ra và thực hiện nhiều hình thức huy động tiền gửi
khác nhau như tiền gửi thanh toán, tiền gửi có kì hạn của doanh nghiệp, tiền gửi tiết
kiệm, tiền gửi của các ngân hàng khác
- Vay trên thị trường vốn: giống như các doanh nghiệp khác, ngân hàng phát
hành chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu và giấy tờ có giá khác để huy động vốn của tổ
chức, cá nhân trong nước và ngoài nước khi được Thống đốc NHNN chấp thuận.
- Vay vốn của các tổ chức tín dụng khác hoạt động tại Việt Nam và của tổ
chức tín dụng nước ngoài.
- Vay vốn ngắn hạn của NHNN: dưới hình thức tái chiết khấu( hoặc tái cấp vốn).
- Các hình thức huy động vốn khác như : nguồn ủy thác, nguồn trong thanh
toán, nguồn khác ( như các khoản thuế chưa nộp, lương chưa trả...)
1.2.1.3. Vai trò của huy động vốn
 Đối với nền kinh tế
Trong quá trình phát triển kinh tế của mỗi nước, nguồn vốn huy động luôn có ý
nghĩa quan trọng, giữ vai trò quyết định đến sự phát triển lâu dài và vững chắc, bởi vì
sự chi viện, bổ sung từ bên ngoài dù là viện trợ cho vay hay đầu tư nước ngoài cũng
chỉ là tạm thời. Những cuộc khủng hoảng tài chính - tiền tệ của các nước trong khu
vực và trên thế giới thời gian qua đã minh chứng rằng không thể và không nên hoàn
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
8
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
toàn mong đợi sự tăng trưởng, phát triển nhanh và vững chắc nhờ vào nguồn vốn bên
ngoài mà phải tích cực mở rộng công tác huy động vốn từ nội bộ nền kinh tế
 Đối với Ngân hàng
Huy động vốn đóng vai trò quan trọng mang tính sống còn đối với mỗi ngân
hàng, là hoạt động giúp duy trì hoạt động cho vay của ngân hàng. Nguồn vốn huy

động chiếm tỷ trọng rất lớn trong tổng nguồn vốn của ngân hàng. Đối với một thực
thể kinh doanh tiền tệ thì nguồn huy động ổn định sẽ giảm được rủi ro thanh khoản
cho ngân hàng- rủi ro dễ dẫn đến sụp đổ ngân hàng nhất. Nguồn huy động vốn ổn
định giúp ngân hàng có kế hoạch quản lý, sử dụng hợp lý, đem lại lợi nhuận ổn định
cho ngân hàng
 Đối với khách hàng
Một trong những tiêu chí quan trọng để người dân lựa chọn ngân hàng để gửi
tiền chính là khả năng cung ứng nhiều tiện ích thuận tiện chứ không chỉ đơn thuần là
chức năng cất trữ tiền tệ và kiếm lời qua lãi suất. Do đó, khách hàng sẽ luôn tìm đến
những ngân hàng có uy tín, lãi suất hấp dẫn, phong cách phục vụ tốt, sản phẩm dịch
vụ phong phú, tiếp thị hiệu quả, phân phối và cung ứng dịch vụ thuận tiện
1.2.2. Hoạt động tín dụng
Tín dụng là hoạt động quan trọng nhất của các ngân hàng nói riêng và của các
trung gian tài chính nói chung, chiểm tỷ trọng cao nhất trong tổng tài sản, tạo thu
nhập từ lãi lớn nhất và cũng là hoạt động mang lại rủi ro cao nhất.
1.2.2.1. Khái niệm
Tín dụng là hoạt động tài trợ của ngân hàng cho khách hàng ( còn được gọi là
tín dụng ngân hàng ). Tín dụng là chức năng kinh tế hàng đầu của các ngân hàng- để
tài trợ cho chi tiêu của các doanh nghiệp, các nhân và các cơ quan chính phủ.
1.2.2.2. Các hình thức tín dụng
Căn cứ vào các cách phân loại khác nhau sẽ có các hình thức tín dụng khác
nhau. Các cách phân loại khác nhau cho phép các ngân hàng theo dõi rủi ro và sinh
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
9
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
lời gắn liền với những lĩnh vực tài trợ để có chính sách lãi suất, bảo đảm, hạn mức và
chính sách mở rộng phù hợp.
 Căn cứ theo thời hạn cho vay:
- Cho vay ngắn hạn: Loại cho vay này có thời hạn dưới 12 tháng và được sử

dụng dể bù đắp sự thiếu hụt vốn lưu động của các doanh nghiệp các nhu cầu chi tiêu
ngắn hạn của cá nhân.
- Cho vay trung ha
̣
n: Là các khoản vay có thời hạn từ 12 tháng đến 60 tháng.
Loại hình tín dụng này thươ
̀
ng đươ
̣
c a
́
p du
̣
ng cho vay ca
́
c doanh nghiệp, tổ chức kinh
doanh để đô
̉
i mơ
́
i hoặc mua să
́
m ma
́
y mo
́
c thiết bị, xây dựng các dự án mới có quy
mô nhỏ và thời gian thu hồi vốn nhanh
- Cho vay dài hạn: Là loại cho vay có thời hạn trên 60 tháng. Đây là loại hình
được cung cấp để đáp ứng các nhu cầu dài hạn như xây nhà ở, các thiết bị, phương

tiện vận tải có quy mô lớn, xây dựng các xí nghiệp mới.
 Căn cứ theo đối tượng khách hàng vay vốn:
+ Cho vay khách hàng cá nhân: các khoản tín dụng dành cho khách hàng cá
nhân chủ yếu phục vụ nhu cầu tiêu dùng của khách hàng, khoản cho vay này thường
có rủi ro cao nhưng lại đem lại lợi nhuận rất lớn cho ngân hàng.
+ Cho vay khách hàng doanh nghiệp: tín dụng ngân hàng luôn là nguồn tài trợ
quan trọng không thể thiếu đối với mỗi doanh nghiệp khi các doanh nghiệp cần vốn
tài trợ cho tài sản lưu động hoặc nhu cầu mua sắm trang thiết bị, xây dựng nhà
xưởng, đầu tư xây dựng cơ bản...
+ Cho vay chính phủ
+ Cho vay các tổ chức tài chính khác: cấp tín dụng cho các ngân hàng, công ty
tài chính, công ty cho thuê tài chính, công ty bảo hiểm, quỹ tín dụng và các định chế
tài chính khác.
Căc cứ theo mục đích vay:
- Cho vay kinh doanh: Là loại tín dụng cung cấp cho các nhà doanh nghiệp, các
chủ thể kinh doanh để tiến hành sản xuất và lưu động hàng hóa.
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
10
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
-Cho vay tiêu dùng: Là các loại cho vay để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của các
cá nhân như mua sắm nhà cửa , xe cộ...
Căc cứ theo phương thức cho vay:
- Cho vay từng lần: là phương thức cho vay mà mỗi lần vay vốn, khách hàng và
ngân hàng thực hiện các thủ tục vay vốn cần thiết và ký kết Hợp đông tín dụng. Tưng
khoản vay là một hợp đồng tín dụng và gắn với một phương thức sử dụng vốn. Đối
tượng áp dụng thường là khách hàng không có quan hệ thường xuyên với ngân hàng,
nguồn thu nhập không ổn định và một số nhu cầu vay từng lần khác. Cho vay từng
lần nhằm bù đắp thiếu hụt tài chính tạm thời, cho vay bên thi công để hoàn thành các
hạng mục công trình xây dựng, cho vay tiêu dùng…

- Cho vay theo hạn mức: là phương thức cho vay mà ngân hàng cam kết cấp cho
khách hàng một Hạn mức tín dụng( mức dư nợ tối đa) và được duy trì trong một
khoảng thời gian nhất định( không quá 01 năm). Đối tượng áp dụng là khách hàng có
nhu cầu vay vốn lưu động thường xuyên, tình hình sản xuất kinh doanh ổn định, vòng
quay vốn lưu động nhanh, quan hệ lâu dài và có uy tín với ngân hàng.
- Cho vay thấu chi : Là nghiệp vụ cho vay qua đó ngân hàng cho phép người
vay được chi trội trên số dư tiền gửi thanh toán của mình đến một giới hạn nhất định
và trong khoàng thời gian xác định. Giới hạn này còn được gọi là hạn mức thấu chi.
1.2.2.3. Các nghiệp vụ tín dụng
Theo Luật các tổ chức tín dụng của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam,
điều 49 ghi : “Tổ chức tín dụng được cấp tín dụng cho tổ chức, cá nhân dưới các hình
thức vay, chiết khấu thương phiếu và giấy tờ có giá khác, bảo lãnh, cho thuê tài chính
và các hình thức khác theo quy định của Ngân hàng nhà nước”. Các nghiệp vụ tín
dụng:
- Cho vay : là việc ngân hàng đưa tiền cho khách hàng với cam kết khách hàng
phải hoàn trả cả gốc và lãi trong khoảng thời gian xác định. NHTM thực hiện cho vay
với các tổ chức, cá nhân dưới các hình thức sau:
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
11
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
+ Cho vay ngắn hạn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất, kinh doanh, dịch
vụ và đời sống.
+ Cho vay trung hạn, dài hạn để thực hiện các dự án đầu tư phát triển sản xuất,
kinh doanh, dịch vụ và đời sống
- Chiết khấu thương phiếu : là việc ngân hàng ứng trước tiền cho khách hàng
tương ứng với giá trị của thương phiếu trừ di phần thu nhập của ngân hàng để sở hữu
một thương phiếu chưa đến hạn. Ngân hàng tuy ứng tiền cho người bán, nhưng thực
chất là thay thế người mua trả tiền trước cho người bán.
- Bảo lãnh : là việc ngân hàng cam kết thực hiện các nghĩa vụ tài chính hộ

khách hàng của mình. Mặc dù không phải xuất tiền ra, song ngân hàng đã cho khách
hàng sử dụng uy tín của mình để thu lợi. NHTM được bảo lãnh vay, bảo lãnh thanh
toán, bảo lãnh thực hiện hợp đồng, bảo lãnh đấu thầu và các hình thức bảo lãnh ngân
hàng khác bằng uy tín và bằng khả năng tài chính của mình đối với người nhận bảo
lãnh. Mức bảo lãnh đối với một khách hàng và tổng mức bảo lãnh của một NHTM
không được vượt quá tỷ lệ so với vốn tự có của NHTM.
- Cho thuê: là việc ngân hàng bỏ tiền mua tài sản để cho khách hàng thuê theo
những thỏa thuận nhất định. Sau thời gian nhất định, khách hàng phải trả cả gốc và
lãi cho ngân hàng.
1.2.2.4. Vai trò của hoạt động cho vay của NHTM.
 Đối với ngân hàng:
- Tín dụng là hoạt động chính của ngân hàng, đây cũng là hoạt động mang lại
lợi nhuận chính cho ngân hàng.
- Tín dụng ngân hàng lớn mà mức dư nợ thấp chứng tỏ ngân hàng làm ăn hiệu
quả, uy tín của ngân hàng rất lớn, ngày càng có nhiều người biết đến ngân hàng. Như
vậy vấn đề huy động vốn, hoặc huy động nguồn tiền nhàn rỗi trong dân cư gửi vào
ngân hàng càng nhiều. Từ đó tạo điều kiện mở rộng mạng lưới của ngân hàng nhờ đó
ngày càng phát triển và sẽ ngày càng đa dạng hóa các hình thức cho vay, nâng cao thu
nhập cho ngân hàng
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
12
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
 Đối với khách hàng:
Nhờ có ngân hàng cho vay mà khách hàng sẽ có thể thực hiện được những dự
tính, dự án của mình. Do vậy mang lại lợi nhuận cho khách hàng hay giải quyết vấn
đề mà khách hàng gặp phải trong vấn đề đột xuất, cấp bách.
 Đối với nền kinh tế:
Tín dụng ngân hàng là nguồn vốn tài trợ quan trọng cho các dự án kinh doanh
của các doanh nghiệp, thúc đẩy sự ra đời và phát triển của các thành phần kinh tế

theo mục tiêu phát triển kinh tế đất nước.
Tín dụng ngân hàng là đòn bẩy kinh tế để thực hiện tái sản xuất mở rộng, ứng
dụng công nghệ, kỹ thuật tiên tiến, hiện đại, nâng cao năng suất và hiệu quả kinh tế,
tạo ra nhiều sản phẩm, hàng hóa tiêu dùng nội địa và xuất khẩu.
Tín dụng ngân hàng là công cụ tài trợ cho các dự án tạo công ăn việc làm, tăng
thu nhập, thực hiện mục tiêu xóa đói giảm nghèo và các chương trình, dự án mang
tính xã hội khác.
Thông qua hoạt động tín dụng ngân hàng, Nhà nước có thể kiểm soát các hoạt
động sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế để đề ra các chính sách quản lý kinh tế và
pháp lý phù hợp.
1.2.3. Dịch vụ thanh toán và ngân quỹ
Ngân hàng là loại hình tổ chức chuyên nghiệp trong lĩnh vực tạo lập và cung
cấp các dịch vụ quản lý cho công chúng, đồng thời nó cũng thực hiện nhiều vai trò
khác trong nền kinh tế. Thành công của ngân hàng hoàn toàn phụ thuộc vào năng lực
trong việc xác định các dịch vụ tài chính mà xã hội có nhu cầu, thực hiện các dịch vụ
đó một cách có hiệu quả và bán chúng tại một mức giá cạnh tranh.
- Thực hiện trao đổi ngoại tệ là một trong những dịch vụ đầu tiên ngân hàng
thực hiện- một ngân hàng đứng ra mua bán một loại tiền này lấy một loại tiền khác và
hưởng phí dịch vụ. Trong thị trường tài chính hiện nay, việc mua bán ngoại tệ thường
chỉ do các ngân hàng lớn thực hiện vì rủi ro là khá cao, yêu cầu phải có trình độ
chuyên môn cao.
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
13
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
- Chiết khấu thương phiếu và cho vay thương mại: Ngay ở thời kỳ đầu, các
ngân hàng đã chiết khấu thương phiếu mà thực tế là cho vay đối với các doanh nhân
địa phương những người bán các khoản nợ (khoản phải thu) của khách hàng cho
ngân hàng để lấy tiền mặt. Đó là bược chuyển tiếp từ chiết thương phiếu sang cho
vay trực tiếp đối với các khách hàng, giúp họ có vốn để mua hàng dự trữ hoặc xây

dựng văn phòng và thiết bị sản xuất.
- Nhận tiền gửi: Cho vay được coi là hoạt động sinh lời cao, do đó các ngân
hàng đã tìm kiếm mọi cách để huy động nguồn vốn cho vay. Một trong những nguồn
vốn quan trọng là các khoản tiền gửi ( thanh toán và tiết kiệm của khách hàng ). Ngân
hàng mở dịch vụ nhận tiền gửi để bảo quản hộ người có tiền cam kết hoàn trả đúng
hạn. Trong cuộc cạnh tranh để tìm và giành các khoản tiền gửi, các ngân hàng đã trả
lãi cho tiền gửi như là phần thưởng cho khách hàng về việc sẵn sang hy sinh nhu cầu
tiêu dùng trước mắt và cho phép ngân hàng sử dụng tạm thời để kinh doanh.
- Bảo quản vật có giá: Ngân hàng thực hiện lưu giữ vàng và các vật có giá cho
khách hàng trong kho bảo quản. Khách hàng phải trả phí bảo quản cho ngân hàng.
Ngày nay dịch vụ này ngày càng phát triển, các vật có giá không chỉ là những vàng,
đá quý mà bao gồm cả những giấy tờ quan trong, cần được bảo mật.
- Tài trợ cho các hoạt động của chính phủ: Do nhu cầu chi tiêu lớn và thường là
cấp bách trong khi thu không đủ, Chính phủ các nước đều muốn tiếp cận với các
khoản cho vay của ngân hàng. Trong điều kiện các ngân hàng tư nhân không muốn
tài trợ cho Chính phủ vì rủi ro cao, Chính phủ thường dùng một số đặc quyền trao đổi
lấy các khoản vay của ngân hàng lớn. Ngày nay, Chính phủ giành quyền cấp phếp
hoạt động và kiểm soát các ngân hàng. Các ngân hàng được cấp giấy phép thành lập
với điều kiện là họ phải cam kết thực hiện với mức độ nào đó các chính sách của
chính phủ và tài trợ cho Chính phủ.Các ngân hàng phải mua trái phiếu của Chính phủ
theo một tỷ lệ nhất định trên tổng lượng tiền gửi mà ngân hàng huy động được; hoặc
phải cho vay với các điều kiện ưu đãi cho các doanh nghiệp của Chính phủ.
- Cung cấp các khoản giao dịch và thực hiện thanh toán: Thanh toán qua ngân
hàng đã mở đầu cho thanh toán không dùng tiền mặt. Các tiện ích của thanh toán
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
14
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
không dùng tiền mặt( an toàn, nhanh chóng, chính xác, tiết kiệm chi phí) đã góp phần
rút ngắn thời gian kinh doanh và nâng cao thu nhập cho khách hàng. Cùng với sự

phát triển của công nghệ thông tin, nhiều thể thức thanh toán phát triển như: Ủy
nhiệm chi, nhờ thu, L/C, thanh toán bằng thẻ...
- Quản lý ngân quỹ : Các ngân hàng mở tài khoản và giữ tiền của phần lớn các
doanh nghiệp và nhiều các nhân. Nhờ đó ngân hàng thường có mối quan hệ chặt chẽ
với nhiều khách hàng. Do có kinh nghiệm trong quản lý ngân quỹ và khả năng trong
việc thu ngân, nhiều ngân hàng đã cung cấp dịch vụ quản lý ngân quỹ cho khách
hàng, trong đó ngân hàng đồng ý quản lý việc thu chi cho một công ty kinh doanh, và
tiến hành đầu tư phần thặng dư tiền mặt tạm thời vào các chứng khoán sinh lời và tín
dụng ngắn hạn cho đến khi khách hàng cần tiền mặt để thanh toán.
- Bảo lãnh: Do khả năng thanh toán của ngân hàng cho một khách hàng là rất
lớn và do ngân hàng nắm giữ tiền gửi của các khách hàng, nên ngân hàng có uy tín
bảo lãnh cho khách hàng. Trong những năm gần đây nghiệp vụ bảo lãnh ngày càng
đa dạng và phát triển mạnh. Ngân hàng thường bảo lãnh cho khách hàng của mình
mua chịu hàng hóa và trang thiết bị, phát hành chứng khoán, vay vốn của tổ chức tín
dụng khác...
- Cho thuê thiết bị trung và dài hạn: Nhằm để bán được các thiết bị, đặc biệt các
thiết bị có giá trị lớn, nhiều hãng sản suất và thương mại đã cho thuê( thay vì bán) các
thiết bị. Cuối hợp đồng thuê, khách hàng có thể mua( do vậy còn gọi là hợp đồng
thuê mua).Rất nhiều ngân hàng tích cực cho khách hàng kinh doanh quyền lựa chọn
thuê các thiết bị máy móc cần thiết thông qua hợp đồng thuê mua, trong đó ngân hàng
mau thiết bị và cho khách hàng thuê.Hợp đồng thuê thường phải đảm bảo khách hàng
phải trả tới hơn 2/3 giá trị của tài sản cho thuê.Do vậy, cho thuê của ngân hàng cũng
có nhiều điểm giống như cho vay, và được xếp vào tín dụng trung và dài hạn
- Cung cấp dịch vụ ủy thác và tư vấn: Do hoạt động trong lĩnh vực tài chính các
ngân hàng có rất nhiều chuyên gia về quản lý tài chính. Vì vậy, nhiều cá nhân, doanh
nghiệp đã nhờ ngân hàng quản lý tài sản và quản lý hoạt đông tài chính hộ.Dịch vụ
tài chính ủy thác sang cả ủy thác vay hộ, cho vay hộ, ủy thác phát hành, ủy thác đầu
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
15
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Chuyên đề tốt nghiệp
tư... Thậm chí, các ngân hàng đóng vai trò là người được ủy thác trong di chúc, quản
lý tài sản của khách hàng đã qua đời bằng cách công bố tài sản, bảo quản các tài sản
có giá. Nhiều khách hàng còn coi ngân hàng như một chuyên gia tư vấn tài chính.
Ngân hàng sẵn sàng tư vấn về đầu tư, về quản lý tài chính, về thành lập, mua bán, sáp
nhập doanh nghiệp.
- Cung cấp dịch vụ môi giới đầu tư chứng khoán : Nhiều ngân hàng đang phấn
đấu cung cấp đủ các dịch vụ tài chính cho phép khách hàng thỏa mãn mọi nhu cầu.
Đây là một trong những lý do chính khiến các ngân hàng bán các dịch vụ môi giới
chứng khoán, cung cấp khách hàng cơ hội mua cổ phiếu, trái phiếu và các chứng
khoán khác mà không phải nhờ đến kinh doanh chứng khoán. Trong một vài trường
hợp, các ngân hàng tổ chức ra các công ty chứng khoán và môi giới chứng khoán
- Cung cấp các dịch vụ bảo hiểm: Từ nhiều năm nay, các ngân hàng đã bán bảo
hiểm cho khách hàng, điều đó đảm bảo việc hoàn trả trong trường hợp khách hàng bị
chết, bị tàn phế hay gặp rủi ro trong hoạt động, mất khả năng thanh toán.
- Cung cấp dịch vụ đại lý: Nhiều ngân hàng trong quá trình hoạt động không thể
thiết lập chi nhánh hoặc văn phòng ở khắp nơi. Nhiều ngân hàng( thường là ngân
hàng lớn) cung cấp dịch vụ ngân hàng đại lý cho các ngân hàng khác như: thanh toán
hộ, phát hành hộ các chứng chỉ tiền gửi, làm ngân hàng đầu mối trong đồng tài trợ...
1.2.4. Hoạt động khác
Ngoài các hoạt động chính bao gồm huy động tiền gửi, cấp tín dụng, cung cấp
dịch vụ thanh toán và ngân quỹ, NHTM còn có thể thực hiện một số hoạt động khác,
bao gồm:
- Góp vốn mua cổ phần: NHTM được dùng vốn điều lệ và quỹ dự trữ để góp
vốn, mua cổ phần của các doanh nghiệp và các tổ chức tín dụng khác trong nước theo
quy định của pháp luật. Ngoài ra, NHTM còn được góp vốn, mua cổ phần và liên
doanh với ngân hàng nước ngoài để thành lập ngân hàng liên doanh.
- Tham gia thị trường tiền tệ: NHTM được tham gia thị trường tiền tệ, theo quy
định của ngân hàng nhà nước và pháp luật.
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A

16
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
1.2. Hoạt động cho vay tiêu dùng của ngân hàng thương mại
1.2.1. Sự hình thành hoạt động cho vay tiêu dùng
Sau chiến tranh thế giới thứ hai, các ngân hàng đã liên tục phát triển và trở
thành những tổ chức cấp tín dụng chính trong lĩnh vực cho vay tiêu dùng. Một trong
những nguyên nhân cơ bản khiến cho ngân hàng có được vị trí thống trị trên lĩnh vực
này là ngân hàng đã không ngừng khai thác nguồn tiền gửi của dân cư và coi đây là
nguồn vốn quan trọng nhất. Rất nhiều hộ gia đình sẽ không muốn gửi tiền vào ngân
hàng nếu họ không thấy được rằng mình sẽ có triển vọng vay lại tiền từ chính ngân
hàng đó khi có nhu cầu.
Hơn nữa, theo một số nghiên cứu gân đây thì tín dụng tiêu dùng thường là một
khoản mục tài sản mang lại nhiều lợi nhuận nhất cho ngân hàng. Số lượng các khoản
tín dụng tiêu dùng tăng lên nhanh chóng phản ánh sự tăng trưởng ổn định về thu nhập
và lao động đối với các gia đình trong xã hội. Thu nhập cá nhân tăng đều và được
đảm bảo là một chỉ tiêu tối quan trọng để thực hiện các khoản cho vay tiêu dùng bởi
vì nó cho phép họ mua được hàng hóa hoặc dịch vụ ngày hôm nay dựa trên thu nhập
của ngày mai.
Trong lịch sử, hầu hết các ngân hàng không tích cực cho vay đối với cá nhân và
hộ gia đình bởi vì họ tin rằng các khoản cho vay tiêu dùng nói chung có quy mô rất
nhỏ với rủi ro vỡ nợ tương đối cao và do đó làm cho chúng trở nên có mức sinh lời
thấp. Đầu thế kỷ này, các ngân hàng bắt đầu dựa nhiều hơn vào tiền gửi của khách
hàng để tài trợ cho những món vay thương mại lớn. Và rồi sự cạnh tranh khốc liệt
trong việc giành giật tiền gửi và cho vay đã buộc các ngân hàng phải hướng tới người
tiêu dùng như là một khách hàng trung thành tiềm năng. Cho tới những năm 1920 và
1930, nhiều ngân hàng lớn do Citicorp và Bank of America dẫn đầu đã thành lập
những phòng tín dụng tiêu dùng lớn mạnh. Sau chiến tranh thế giới thứ hai, tín dụng
tiêu dùng đã trở thành một trong những loại hình tín dụng có mức tăng trưởng nhanh
nhất. Mặc dầu vậy, tốc độ tăng trưởng này gần đây đã chậm lại do cạnh tranh về tín

dụng tiêu dùng ngày càng trở nên gay gắt trong khi nền kinh tế đã phát triển chậm lại.
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
17
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
Tuy nhiên, người tiêu dùng vẫn tiếp tục là nguồn vốn chủ yếu của ngân hàng và tạo
ra một trong số những nguồn thu quan trọng nhất.
1.2.2. Khái niệm cho vay tiêu dùng
Nhiều quan điểm khác nhau xoay quanh khái niệm về cho vay tiêu dùng. Có
quan điểm cho rằng “cho vay tiêu dùng là hình thức cấp tín dụng đối với người tiêu
dùng nhằm tài trợ cho chính sự tiêu dùng”. Quan điểm khác định nghĩa : “cho vay
tiêu dùng là quan hệ kinh tế giữa một bên là ngân hàng và một bên là cá nhân người
tiêu dùng trong đó ngân hàng chuyển giao tiền cho khách hàng với nguyên tắc người
đi vay (khách hàng) sẽ hoàn trả cả gốc lẫn lãi tại một thời điểm xác định trong tương
lai”.
Cho vay tiêu dùng là một hình thức qua đó ngân hàng chuyển cho khách hàng
(cá nhân hay hộ gia đình) quyền sử dụng một lượng giá trị (tiền) trong một khoảng
thời gian nhất định, với những thỏa thuận mà hai bên đã ký kết (về số tiền cấp, thời
gian cấp, lãi suất phải trả…) nhằm giúp cho khách hàng có thể sử dụng những hàng
hóa và dịch vụ trước khi họ có khả năng chi trả, tạo điều kiện cho họ có thể hưởng
một cuộc sống cao hơn”.
Cho vay tiêu dùng hướng về phục vụ nhu cầu mua sắm của hộ gia đình và cá
nhân. Các khoản vay này giúp người tiêu dùng có thể sử dụng hàng hóa, dịch vụ
trước khi họ có khả năng chi trả, nâng cao chất lượng cuộc sống cho khách hàng.
1.2.3. Đặc điểm cho vay tiêu dùng
1.2.3.1. Cho vay tiêu dùng có lãi suất “ cứng nhắc ”
Các khoản cho vay tiêu dùng mang lại lợi nhuận khá cao cho ngân hàng nhưng
với lãi suất “cứng nhắc” . Điều đó có nghĩa là nó đủ để bù đắp chi phí huy động vốn
của ngân hàng, không như hầu hết các khoản vay kinh doanh hiện nay với lãi suất
thay đổi theo điều kiện thị trường, như vậy với cho vay tiêu dùng ngân hàng phải

chịu rủi ro về lãi suất khi chi phí huy động vốn tăng lên. Tuy nhiên, các khoản vay
này thường được định giá rất cao ( vì đã bao hàm cả một phần bù rủi ro lãi suất ) đến
mức mà bản thân lãi suất vay vốn trên thị trường lẫn tỷ lệ tổn thất tín dụng phải tăng
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
18
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
lên đáng kể thì hầu hết các khoản tín dụng tiêu dùng mới không mang lại lợi nhuận.
Sở dĩ các khoản cho vay tiêu dùng có lãi suất cao vì trong danh mục cho vay của
ngân hàng, khoản mục này có chi phí lớn nhất và rủi ro cao nhất. Cho vay tiêu dùng
có tính nhạy cảm theo chu kỳ.
Cũng như cho vay kinh doanh, đa phần các khoản cho vay tiêu dùng được định
giá dựa trên lãi suất cơ bản cộng với mức lợi nhuận cận biên và phần bù rủi ro. Lãi
suất của khoản vay tiêu dùng thanh toán nhiều lần có thể được tính theo mô hình tổng
hợp chi phí như sau:
Lãi suất
cho vay
tiêu dùng
=
Chi phí
huy
động
vốn cho
vay của
NH
+
Chi phí
hoạt động
khác
+

Phần bù
rủi ro
tổn thất
tín dụng
+
Phần bù kỳ
hạn với các
khoản cho
vay dài hạn
+
Lợi
nhuận
cận biên
Ngân hàng sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để xác định lãi suất thực tế
của khoản vay mà họ cung cấp với khách hàng hộ gia đình. Những phương pháp
thông dụng nhất để tính lãi suất cho vay tiêu dùng là lãi suất phần trăm năm(APR),
phương pháp lãi đơn, tỷ lệ chiết khấu, phương pháp lãi gộp( trong cho vay trả góp).
Cạnh tranh trong lãi suất cho vay là mối quan tâm thường xuyên của các ngân hàng
thương mại hiện nay.
1.2.3.2. Quy mô các khoản vay nhỏ
Quy mô các khoản vay nhỏ nhưng số lượng các khoản vay lớn do các cá nhân
vay nhằm mục đích tiêu dùng mà giá trị hàng hóa dịch vụ tiêu dùng là không quá lớn
nên quy mô của từng món vay là không lớn. Người tiêu dùng với trình độ và nhận
thức ngày càng cao sẽ vay nhiều hơn để nâng cao mức sống của bản thân và đáp ứng
các kế hoạch chi tiêu trên cơ sở triển vọng về thu nhập trong tương lai. Do đó, kinh tế
càng phát triển thì nhu cầu vay tiêu dùng của dân cư càng tăng lên. Ngoài ra, do cho
vay tiêu dùng rủi ro cao đối với ngân hàng, nên các ngân hàng đều thận trọng trong
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
19
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Chuyên đề tốt nghiệp
việc cho vay. Các ngân hàng thương mại đều có quy định về tỷ lệ cho vay,về tài sản
đảm bảo, khả năng trả nợ vay…. với các đối tượng có nhu cầu vay tiêu dùng.
1.2.3.3. Đối tượng của cho vay tiêu dùng
Là các nhu cầu vay của cá nhân hay hộ gia đình, tùy thuộc vào tình hình tài
chính của họ mà có những mức độ khác nhau. Ở những khách hàng có thu nhập thấp
nhu cầu tín dụng thường không cao, nó chỉ xuất hiện nhằm thỏa mãn nhu cầu giao
dịch tạo ra sự cân đối giữa thu nhập và chi tiêu. Với cá nhân có thu nhập trung bình,
nhu cầu về tín dụng tiêu dùng có xu hướng tăng mạnh do muốn tiêu dùng hơn khoản
tiền dự phòng của mình. Ở cá nhân có thu nhập cao, nhu cầu tín dụng tiêu dùng nảy
sinh thêm khả năng thanh toán hoặc là một khoản tài trợ rất linh hoạt trong chi tiêu,
nhất là khi vốn của họ đã nằm trong tài khoản đầu tư dài hạn.
Nhu cầu tín dụng được biểu hiện cụ thể qua các mục đích chủ yếu : mua nhà,
sửa chữa nâng cấp nhà, mua xe, đồ dùng sinh hoạt,…..
Hoạt động cho vay tiêu dùng của ngân hàng liên quan đến số lượng lớn khách
hàng. Mỗi người vay có số lượng vay tương đối nhỏ trong hoạt động cho vay, và các
ngân hàng cần xử lý rất nhiều những khoản vay này để tạo ra số lượng tiền lớn trong
hoạt động cho vay tiêu dùng không có tài sản đảm bảo. Với số lượng khách hàng lớn
như vậy, các nhà quản lý ngân hàng cần phải thực hiện những biện pháp kiểm soát
hiệu quả đối với quá trình cấp tín dụng tiêu dùng.
1.2.3.4. Chi phí và rủi ro
Dịch vụ cho vay mà ngân hàng cung cấp cho người tiêu dùng là một trong
những dịch vụ mang chi phí cao nhất với nhiều rủi ro nhất đối với ngân hàng vì tình
hình tài chính của các cá nhân và hộ gia đình có thể thay đổi nhanh chóng tùy theo
tình trạng của công việc và sức khỏe của họ.Chính vì những lý do đó mà các khoản
cho vay tiêu dùng phải được quản lý một cách chặt chẽ và linh hoạt trước những vấn
đề đặc biệt có liên quan.
Chi phí cao nhất thể hiện: ngân hàng phải huy động nhiều nhân lực cho hoạt
động tín dụng, từ khâu tiếp nhận hồ sơ, thẩm định khách hàng, quyết định cho vay,
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A

20
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
giải ngân cũng như kiểm soát và thu nợ đối với khách hàng sau khi cho vay. Ngoài
ra, đặc điểm của khách hàng cá nhân là rất đông và phân tán, khó tìm kiếm thông tin
về tài chính hơn so với nhóm khách hàng doanh nghiệp; món vay quy mô nhỏ, số
lượng món vay nhiều nên chi phí quản lý đối với cho vay tiêu dùng cao hơn.
Rủi ro cho vay tiêu dùng cao vì nguồn trả nợ của người vay có thể biến động
lớn. Nếu người vay bị ốm, chết, hoặc bị mất việc, ngân hàng sẽ khó thu nợ. Nhiều
khoản cho vay với thời hạn dài (mua nhà thế chấp...). Vì vậy nhiều ngân hàng lập quỹ
dự phòng cho vay tiêu dùng để chuyên theo dõi các khoản cho vay tiêu dùng.
1.2.3.5. Nhu cầu vay
Cho vay tiêu dùng có tính nhạy cảm theo chu kỳ. Nó tăng lên trong thời kỳ kinh
tế mở rộng, khi mà mọi người dân cảm thấy lạc quan về tương lai. Ngược lại, khi nền
kinh tế rơi vào suy thoái, rất nhiều cá nhân, hộ gia đình cảm thấy không tin tưởng
nhất là khi họ thấy tình trạng thất nghiệp tăng lên, họ sẽ hạn chế vay mượn ngân
hàng.
Hơn nữa khi vay tiền, người tiêu dùng thường kém nhạy cảm với lãi suất.
Khách hàng quan tâm đến khoản tiền họ phải trả hàng tháng hơn là lãi suất. Mức thu
nhập và trình độ dân trí tác động rất lớn đến việc sử dụng các khoản tiền vay của
người tiêu dùng. Những người có thu nhập cao hoặc có học vấn cao thường có xu
hướng vay nhiều hơn so với thu nhập hàng năm của mình. Với họ, việc vay mượn là
một công cụ để đạt được mức sống như mong muốn hơn là một lựa chọn chỉ được
dùng trong tình trạng khẩn cấp.
1.2.4. Phân loại cho vay tiêu dùng
Cho vay đối với người tiêu dùng được thực hiện để tài trợ cho chính sự tiêu
dùng. Các khoản cho vay tiêu dùng giúp người tiêu dùng có thể sử dụng hàng hóa và
dịch vụ trước khi họ có khả năng chi trả, tạo cho họ có thể hưởng một mức sống cao
hơn. Những khoản cho vay được dành vào nhiều mục đích, bao gồm việc mua nhà ở,
mua xe, đồ dùng gia đình, du học, các dịch vụ y tế,….

Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
21
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
1.2.4.1. Căn cứ vào mục đích vay
Theo cách phân loại này, bao gồm cho vay tiêu dùng bất động sản và cho vay
tiêu dùng thông thường.
- Cho vay tiêu dùng bất động sản:
+ Các ngân hàng thường cho vay bất động sản để tài trợ cho việc mua những
tài sản thực – nhà cửa, khu căn hộ, trung tâm mua bán, khu văn phòng, nhà kho, đất
đai và các cơ sở vật chất khác. Cho vay bất động sản là một lĩnh vực mà bản thân nó
chứa đựng một sự khác biệt quan trọng so với các dạng cho vay khác của ngân hàng.
Trong hoạt động của ngân hàng, cho vay bất động sản có thể là món cho vay xây
dựng ngắn hạn, được thanh toán đủ trong vài tháng hoặc vài tuần, cũng có thể là món
cho vay dài hạn, kéo dài 20-30 năm. Dù với bất cứ kỳ hạn nào thì cho vay bất động
sản vẫn là lĩnh vực ngày càng phát triển nhanh chóng.
+ Quy mô trung bình của một món cho vay bất động sản thường lớn hơn nhiều
so với quy mô trung bình của các món vay thông thường, đặc biệt là cho vay kinh
doanh nhỏ
+ Hiện nay, khoản tín dụng được cấp nhằm tài trợ cho nhu cầu mua nhà, xây
sửa nhà cửa của cá nhân hay hộ gia đình. Đối tượng mà các ngân hàng TMCP “ nhắm
tới ” là những gia đình có thu nhập ổn định (6-10 triệu đồng/tháng). Ngân hàng sẽ
cho họ vay tối đa 70-90% giá trị căn nhà trong thời gian 10-30 năm, với tài sản thế
chấp là những ngôi nhà họ mua trả góp, hoặc tài sản bảo lãnh của người thân như
cha, mẹ, anh, chị, em ruột… Dịch vụ mua nhà trả góp hay vay để xây, sửa nhà khá
thuận lợi, giải quyết được nhu cầu của nhiều gia đình.
- Cho vay tiêu dùng thông thường: : Đây là những khoản cho vay phục vụ
nhu cầu cải thiện đời sống như mua sắm phương tiện đi lại, đồ dùng sinh hoạt, du
lịch, học hành, y tế hoặc giải trí... Những khoản tín dụng thường có quy mô nhỏ, thời
gian tài trợ ngắn, do đó mà mức độ rủi ro đối với ngân hàng là thấp hơn những

khoản cho vay tiêu dùng bất động sản. Các sản phẩm cho vay tiêu dùng thông thường
như :
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
22
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
+ Cho vay mua xe ô tô thế chấp bằng chính xe mua là sản phẩm tín dụng
hỗ trợ nguồn vốn giúp khách hàng mua xe ôtô phục vụ nhu cầu đi lại, giao dịch và
kinh doanh, với tài sản thế chấp bằng chính xe mua.
+ Cho vay du học : Giúp khách hàng chuẩn bị nguồn tài chính kịp thời đáp ứng
nhu cầu học tập cho con em mình. Nhiều ngân hàng đang đẩy mạnh dịch vụ này
nhằm thu hút những gia đình có con em đi du học đến với mình thông qua việc kéo
dài thời hạn vay hay ưu đãi lãi suất.
+ Cho vay trả góp sinh hoạt tiêu dùng : là sản phẩm tín dụng hỗ trợ nguồn
vốn giúp khách hàng mua sắm vật dụng gia đình, sửa chữa nhà ở, sửa xe cơ giới, làm
kinh tế hộ gia đình, thanh toán học phí, đi du lịch, chữa bệnh, ma chay, cưới hỏi, . . .
và các nhu cầu thiết yếu khác trong cuộc sống.
+ Cho vay cầm cố, thế chấp sổ tiết kiệm, giấy tờ có giá : là sản phẩm tín dụng
dành cho khách hàng cá nhân sở hữu sổ tiết kiệm, giấy tờ có giá và có nhu cầu cầm
cố sổ tiết kiệm, giấy tờ có giá để vay vốn hoạt động sản xuất kinh doanh hay tiêu
dùng.
1.2.4.2. Căn cứ vào cách thức hoàn trả : có 3 loại
- Cho vay tiêu dùng trả một lần : Theo phương thức này, khách hàng thanh
toán cho ngân hàng một lần khi đến hạn. Loại cho vay này thường áp dụng với khoản
vay có giá trị nhỏ, thời hạn cho vay không dài.
- Cho vay tiêu dùng trả góp : Cho vay trả góp là việc Đơn vị kinh doanh và
Khách hàng xác định và thoả thuận số lãi tiền vay phải trả cộng với số nợ gốc được
chia ra để trả nợ theo nhiều kỳ hạn trong thời hạn cho vay. Loại cho vay này thường
áp dụng với các khoản vay có giá trị lớn hoặc thu nhập định kỳ của người vay không
đủ khả năng thanh toán hết một lần số nợ vay. Thông thường có 4 phương pháp trả

góp :
+ Phương pháp cộng thêm
+ Phương pháp trả vốn gốc bằng nhau và trả lãi tính theo số dư vào mỗi định kỳ
+ Phương pháp trả vốn và lãi bằng nhau trong tất cả các định kỳ.
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A
23
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
+ Phương pháp trả vốn và lãi bằng nhau trong tất cả các định kỳ.
- Cho vay tiêu dùng tuần hoàn: Là hình thức cho vay tiêu dùng trong đó ngân
hàng cho phép khách hàng vay và trả nợ nhiều kỳ một cách tuần hoàn, theo một hạn
mức tín dụng nhất định bằng cách sử dụng thẻ tín dụng hoặc phát hành séc được phép
thấu chi dựa trên tài khoản vãng lai. Theo phương thức này, trong thời hạn được thỏa
thuận trước, căn cứ vào nhu cầu chi tiêu và thu nhập kiếm được từng kì , khách hàng
được Ngân hàng cho phép vay và trả nợ nhiều kỳ một cách tuần hoàn, theo một hạn
mức tín dụng.
1.2.4.3. Căn cứ vào nguồn gốc của khoản nợ
Theo cách phân loại này thì cho vay tiêu dùng gồm hai loại là cho vay trực tiếp
và cho vay gián tiếp:
- Cho vay gián tiếp : là hình thức cho vay trong đó ngân hàng thương mại mua
lại các khoản nợ phát sinh do những công ty bán lẻ đã bán chịu hàng hóa cho người
tiêu dùng
Mô hình cho vay gián tiếp
(1) Ngân hàng ký hợp đồng mua bán nợ với công ty bán lẻ cung cấp hàng hóa
cho khách hàng
(2) Công ty bán lẻ kí hợp đồng bán chịu hàng hóa dịch vụ cho khách hàng
(3) Công ty bán lẻ giao hàng hóa cho khách hàng
(4) Công ty bán lẻ bán chứng từ bán chịu đã ký kết với khách hàng cho Ngân
hàng. Ngân hàng mua toàn bộ chứng từ này.
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A

Ngân hàng Công ty bán lẻ
Người tiêu dùng
(6) (3)(2)
(1)
(5)
(4)
24
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chuyên đề tốt nghiệp
(5) Sau khi mua chứng từ, ngân hàng thanh toán cho công ty bán lẻ
(6) Khách hàng thực hiện thanh toán với ngân hàng
+ Ưu điểm:
 Ngân hàng tiết kiệm được chi phí về việc thẩm định khách hàng( phí CIC);
chi phí về thẩm định tài sản; tiết kiệm được thời gian.
 Ngân hàng tăng doanh số cho vay tiêu dùng hiệu quả và dễ dàng.
 Ngân hàng mở rộng được quan hệ với nhiều đối tượng khách hàng và tăng
giao dịch với các ngân hàng khác.
+ Bên cạnh đó vẫn còn những nhược điểm cần khắc phục:
> Ngân hàng không tiếp xúc trực tiếp với khách hàng đã bán chịu, do đó thông
tin về khách hàng đôi khi không chính xác, không tìm hiểu kĩ về khách hàng dễ dẫn
tới rủi ro cho Ngân hàng.
> Khi công ty bán lẻ bán chịu cho người tiêu dùng thiếu sự kiểm soát của ngân
hàng.
> Nghiệp vụ cho vay tiêu dùng gián tiếp có tính phức tạp cao hơn so với cho
vay tiêu dùng trực tiếp.
- Cho vay trực tiếp: là các khoản tín dụng trong đó Ngân hàng trực tiếp tiếp
xúc với khách hàng; thẩm định năng lực pháp lý và năng lực tài chính của khách
hàng; đánh giá, chấm điểm khách hàng; thực hiện giải ngân; giám sát và thu nợ khách
hàng.
Hạ Thị Hải Ly – Ngân hàng 48A

25