Nâng cao năng lực tư duy biện chứng cho sinh viên cao đẳng thông qua việc giảng dạy thế giới quan và phương pháp luận triết học của chủ nghĩa mác lênin

Nâng cao năng lực tư duy biện chứng cho sinh
viên cao đẳng thông qua việc giảng dạy thế
giới quan và phương pháp luận triết học của
chủ nghĩa Mác - Lênin

Nguyễn Thị Thanh Hoa

Trung tâm đào tạo, bồi dưỡng giảng viên lý luận chính trị
Luận văn ThS Chuyên ngành: Triết học; Mã số 60 22 80
Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thái Sơn
Năm bảo vệ: 2012


Abstract. Làm rõ vai trò của năng lực tư duy biện chứng cũng như tầm quan trọng của
thế giới quan duy vật biện chứng và phương pháp luận biện chứng duy vật đối với việc
nâng cao năng lực tư duy biện chứng cho sinh viên. Phân tích thực trạng giảng dạy thế
giới quan và phương pháp luận triết học của chủ nghĩa Mác-Lênin đối với việc nâng
cao năng lực tư duy biện chứng cho sinh viên các trường cao đẳng trên địa bàn tỉnh
Quảng Ninh. Đề xuất một số giải pháp định hướng phát huy vai trò của giảng dạy môn
"Những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác-Lênin" nói chung cũng như học phần
thế giới quan và phương pháp luận triết học của chủ nghĩa Mác-Lênin nói riêng để
nâng cao năng lực tư duy biện chứng cho sinh viên các trường cao đẳng ở Quảng Ninh
hiện nay.

Keywords. Triết học; Chủ nghĩa Mác-Lênin; Tư duy biện chứng.

Content.
MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 1
Chƣơng 1. NĂNG LỰC TƢ DUY BIỆN CHỨNG VÀ VAI TRÒ CỦA GIẢNG
DẠY THẾ GIỚI QUAN VÀ PHƢƠNG PHÁP LUẬN TRIẾT HỌC CỦA
CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN ĐỐI VỚI VIỆC NÂNG CAO NĂNG LỰC
TƢ DUY BIỆN CHỨNG CHO SINH VIÊN CAO ĐẲNG 9
1.1. Năng lực tư duy biện chứng và những nhân tố ảnh hưởng đến
việc nâng cao năng lực tư duy biện chứng 9
1.1.1. Năng lực tư duy biện chứng và một số khái niệm liên quan 9
1.1.2. Đặc thù của sinh viên và những nhân tố ảnh hưởng đến việc
nâng cao năng lực tư duy biện chứng cho sinh viên cao đẳng 19
1.2. Vai trò của giảng dạy thế giới quan và phương pháp luận triết
học của chủ nghĩa Mác-Lênin đối với việc nâng cao năng lực tư
duy biện chứng cho sinh viên 29
1.2.1. Giảng dạy triết học duy vật biện chứng đối với việc hình thành
thế giới quan duy vật biện chứng cho sinh viên cao đẳng 29
1.2.2. Giảng dạy triết học duy vật biện chứng đối với việc hình thành
phương pháp luận biện chứng duy vật cho sinh viên cao đẳng 39
1.2.3. Sự thống nhất giữa thế giới quan duy vật biện chứng và phương
pháp luận biện chứng duy vật trong việc nâng cao năng lực tư
duy biện chứng cho sinh viên cao đẳng 49
Chƣơng 2. GIẢNG DẠY THẾ GIỚI QUAN VÀ PHƢƠNG PHÁP LUẬN TRIẾT
HỌC CỦA CHỦ NGHĨA MÁC-LÊNIN ĐỐI VỚI VIỆC NÂNG CAO
NĂNG LỰC TƢ DUY BIỆN CHỨNG CHO SINH VIÊN CAO ĐẲNG -
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP (Qua thực tế các trƣờng Cao đẳng ở
Quảng Ninh) 52

2.1.
Thực trạng giảng dạy thế giới quan và phương pháp luận triết
học của chủ nghĩa Mác-Lênin đối với việc nâng cao năng lực tư
duy biện chứng cho sinh viên cao đẳng Quảng Ninh và những
vấn đề đặt ra
52
2.1.1. Một số kết quả đạt được trong việc nâng cao năng lực tư duy
biện chứng cho sinh viên cao đẳng Quảng Ninh 52
2.1.2. Một số hạn chế đối với việc nâng cao năng lực tư duy biện
chứng cho sinh viên cao đẳng Quảng Ninh 56
2.1.3. Những vấn đề đặt ra đối với việc giảng dạy thế giới quan và
phương pháp luận triết học của Chủ nghĩa Mác-Lênin 59
2.2. Một số nhóm giải pháp cơ bản trong giảng dạy thế giới quan và
phương pháp luận triết học của chủ nghĩa Mác-Lênin nhằm
nâng cao năng lực tư duy biện chứng cho sinh viên cao đẳng
Quảng Ninh 67
2.2.1. Đối với cấp quản lý 67
2.2.2. Đối với giảng viên 74
2.2.3. Đối với sinh viên 85
KẾT LUẬN 90
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 92
PHỤ LỤC 97


92
References.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2002), Kỷ yếu hội thảo khoa học về đổi mới

phương pháp giảng dạy học tập môn triết học Mác-Lênin trong các
trường đại học toàn quốc (tổ chức tại trường Hàng hải Việt Nam, thành
phố Hải Phòng ngày 28- 29/11/2002).
2. Nguyễn Trọng Chuẩn (12/1991), "Đổi mới phương pháp giảng dạy và
nghiên cứu triết học. Một số kết quả và vấn đề đặt ra", Tạp chí Triết học.
3. Nguyễn Trọng Chuẩn, Đỗ Minh Hợp (1999), Vấn đề tư duy trong triết
học Hêghen, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
4. Nguyễn Trọng Chuẩn (Chủ biên, 2001), Nửa thế kỷ nghiên cứu và giảng
dạy triết học ở Việt Nam, kỷ yếu, Hà Nội
5. Phạm Văn Chúc (3/1994), "Góp phần xây dựng phương án tối ưu trong
giảng dạy và học tập triết học", Tạp chí Triết học.
6. Công tác tư tưởng và giảng dạy lý luận trong các trường đại học, cao
đẳng hiện nay (2002), Nxb. Thành phố Hồ Chí Minh.
7. Ngô Thành Dương (1986), Một số khía cạnh về phép biện chứng duy
vật, Nxb. Sách giáo khoa Mác-Lênin, Hà Nội.
8. Nguyễn Bá Dương (1991), "Về đặc trưng của tư duy biện chứng duy
vật", Tạp chí Triết học, (5).
9. Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ VII, Nxb. Sự thật, Hà Nội.
10. Đảng Cộng sản Việt Nam (1996), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ VIII, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
11. Vương Tất Đạt (1992), Lôgic học, Đại học sư phạm Hà Nội I.
12. Dương Minh Đức (2002), Nâng cao năng lực tư duy lý luận cho cán bộ
lãnh đạo chủ chốt cấp tỉnh trong giai đoạn hiện nay (Qua thực tế tỉnh

93
Bắc Giang), Luận văn thạc sĩ Triết học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ
Chí Minh, Hà Nội.
13. Giáo trình triết học Mác-Lênin (2006), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
14. Giáo trình Những Nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác- Lênin (2009),

Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
15. Dương Phú Hiệp (1987), "Quán triệt tư duy biện chứng duy vật là nội
dung quan trọng của việc đổi mới tư duy", Tạp chí Triết học, (2), tr.3-11.
16. “Hội nghị bàn tròn về đổi mới tư duy” (1987), Tạp chí Cộng sản, (10).
17. “Hội nghị bàn tròn về đổi mới tư duy” (1987), Tạp chí Cộng sản, (12).
18. Tô Duy Hợp (1989), "Bàn về cơ sở triết học của đổi mới tư duy ở nước
ta hiện nay", Tạp chí Triết học, (1), tr.15-22.
19. Nguyễn Thế Kiệt (1999), "Giảng dạy triết học Mác-Lênin và vấn đề
phát triển năng lực tư duy lý luận cho sinh viên", Tạp chí Nghiên cứu lý
luận, (5).
20. Đặng Xuân Kỳ (1987),“Vai trò của đổi mới tư duy”, Tạp chí Cộng sản, (8).
21. Hoàng Thúc Lân (2004), Giảng dạy triết học Mác-Lênin với việc nâng
cao năng lực tư duy biện chứng cho sinh viên các trường Đại học, luận
văn thạc sĩ Triết học - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.
22. V.I.Lênin (1980), Toàn tập, tập 18, Nxb. Tiến bộ, Matxcơva.
23. V.I.Lênin (1981), Toàn tập, tập 24, Nxb. Tiến bộ, Matxcơva.
24. V.I.Lênin (1981), Toàn tập, tập 26, Nxb. Tiến bộ, Matxcơva.
25. V.I.Lênin (1981), Toàn tập, tập 29, Nxb. Tiến bộ, Matxcơva.
26. Lịch sử phép biện chứng (1998), Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
27. C.Mác và Ph. Ăngghen (1994), Toàn tập, tập 12, Nxb. Chính trị quốc
gia, Hà Nội.
28. C.Mác và Ph. Ăngghen (1994), Toàn tập, tập 20, Nxb. Chính trị quốc
gia, Hà Nội.

94
29. C.Mác và Ph.Ăngghen (1993), Toàn tập, tập 23, Nxb. Chính trị quốc
gia, Hà Nội.
30. C.Mác và Ph.Ăngghen (1999), Toàn tập, tập 39, Nxb. Chính trị quốc
gia, Hà Nội.
31. Hồ Chí Minh (1995), Toàn tập, tập 2, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.

32. Hồ Chí Minh (1995), Toàn tập, tập 4, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
33. Hồ Chí Minh (1996), Toàn tập, tập 9, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội
34. Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập, tập 12, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
35. Lê Hữu Nghĩa (1997), "Phép biện chứng của công cuộc đổi mới ở nước
ta", Nghiên cứu lý luận, (4), tr.3-6.
36. Lê Huy Phan (1992), "Một vấn đề tư duy biện chứng cần trao đổi",
Thông tin lý luận, (11), tr.44-46.
37. Nguyễn Hồng Phong, Vũ Khiêu (2003), “Địa chí Quảng Ninh”, Nxb.
Thế giới.
38. Nguyễn Đa Phúc (1997), Phát triển tư duy biện chứng của đội ngũ cán
bộ chủ chốt cơ sở ở nước ta hiện nay (Qua thực tế tỉnh Tiền Giang),
luận văn thạc sĩ Triết học - HVCTQGHCM, Hà Nội.
39. Phạm Ngọc Quang (1991), "Triết học duy vật biện chứng và chính trị
trong quá trình đổi mới hiện nay ở nước ta", Tạp chí Triết học, (4),
tr.27-31.
40. Trần Viết Quang (1996), Phát triển năng lực tư duy lý luận cho sinh
viên thông qua giảng dạy triết học Mác-Lênin, luận văn thạc sĩ Triết học
- Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.
41. Nguyễn Duy Quý (1987), "Đổi mới tư duy: nội dung và phương hướng",
Tạp chí Triết học, (1), tr.3-14.



95
42. QĐ52/ 2008/ QĐ- BGDĐT về chương trình các môn Lý luận chính trị
trình độ đại học, cao đẳng dùng cho sinh viên khối không chuyên ngành
Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh do Bộ trưởng Bộ giáo dục và Đào
tạo ban hành.
43. Lê Hữu Tầng (1998), "Triết học Mác-Lênin và chức năng phương pháp
luận của nó trong hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn", Tạp chí

Triết học, (2).
44. Phạm Văn Thạch (1995), Khắc phục bệnh giáo điều ở đội ngũ cán bộ
nước ta trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, Luận án PTS Triết
học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.
45. Trần Thành (Chủ biên, 2007), “Triết học với đổi mới và đổi mới nghiên
cứu giảng dạy triết học”, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
46. Đỗ Thắng (2002), “Tìm hiểu một số nội dung giáo dục thế hệ trẻ trong
tư tưởng Hồ Chí Minh”, Tạp chí Giáo dục, (23), tr.6-7.
47. Hồ Bá Thâm (1994), Nâng cao năng lực tư duy của đội ngũ cán bộ lãnh
đạo chủ chốt cấp xã hiện nay, Luận án Phó tiến sĩ Triết học, Học viện
Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.
48. Nguyễn Thị Bích Thuỷ (2001), Vai trò của tư duy biện chứng đối với
cán bộ lãnh đạo kinh tế trong quá trình đổi mới ở nước ta hiện nay, luận
án tiến sĩ Triết học - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.
49. Bùi Kiến Thưởng (2004), Vấn đề thế giới quan duy vật biện chứng cho
sinh viên trường chính trị Tỉnh Hà Nam, luận văn thạc sĩ Triết học - Học
viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.
50. Lại Văn Toàn (1988), "Đổi mới tư duy lý luận. Tư duy lý luận trong sự
nghiệp đổi mới", Tạp chí Triết học, (1).
51. Nguyễn Đình Trãi (2001), Nâng cao năng lực tư duy lý luận cho cán bộ
giảng dạy lý luận Mác-Lênin ở các trường chính trị Tỉnh, luận văn thạc
sĩ Triết học - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội.

96
52. Từ điển Triết học (1976), Bản dịch ra tiếng Việt có sửa chữa và bổ sung
của Nxb. Tiến bộ và Nxb. Sự thật, Hà Nội.
53. Từ điển Tiếng Việt (2000), Nxb. Đà Nẵng.
54. Vũ Văn Viên (1992), “Rèn luyện và nâng cao năng lực tư duy khoa học
cho sinh viên”, Tạp chí Đại học và Giáo dục Chuyên nghiệp.
55. www.baoquangninh.com.vn

56. www.tailieu.com.vn