Giáo án tích hợp liên môn trong môn ngữ văn

Phụ lục II
Phiếu mô tả hồ sơ dạy học dự thi của giáo viên
1. Tên hồ sơ dạy học: Giáo án tích hợp liên môn trong môn Ngữ văn
B
2. Mục tiêu dạy học
a. Về kiến thức
- Cảm nhận được vẻ đẹp của con người thời Trần qua hình tượng trang
nam nhi với lý tưởng và nhân cách cao cả; cảm nhận được vẻ đẹp của thời đại
qua hình tượng “ba quân” với sức mạnh và khí thế hào hùng.
b. Về kỹ năng
- Biết vận dụng kiến thức đã học về thơ Đường luật để cảm nhận và
phân tích được thành công nghệ thuật của bài thơ: thiên về gợi, bao quát gây
ấn tượng, dồn nén cảm xúc…
c. Về thái độ
- Bồi dưỡng nhân cách, sống có lý tưởng, quyết tâm thực hiện lý tưởng.
- Hiểu sâu sắc hơn về những trang sử hào hùng trong cuộc chiến chống
ngoại xâm của dân tộc. Bồi dưỡng lòng yêu nước, truyền thống uống nước
nhớ nguồn cho học sinh. Tích hợp với các môn lịch sử, địa lý, giáo dục công
dân.
3. Đối tượng dạy học
- Học sinh lớp 10a8, sĩ số 41 .
- Là tập thể lớp có nhiều học sinh nữ, yêu thích môn Ngữ Văn.
4. Ý nghĩa của bài học
- Giáo dục nhân cách, sống có lý tưởng, quyết tâm thực hiện lý tưởng.
- Hiểu sâu sắc hơn về những trang sử hào hùng trong cuộc chiến chống
ngoại xâm của dân tộc. Bồi dưỡng lòng yêu nước, truyền thống uống nước
nhớ nguồn cho học sinh.
5. Thiết bị dạy học, học liệu
- Sách giáo khoa môn Ngữ Văn 10
- Tranh ảnh, băng hình, tư liệu lịch sử về cuộc kháng chiến chống giặc
thời Trần.

- Máy chiếu.
- Bảng phụ.
6. Hoạt động dạy học và tiến trình dạy học
Hoạt động của
GV và HS
Nội dung bài học Nội dung tích hợp
Hoạt động 1: Hướng
dẫn học sinh tìm hiểu
tác giả; đọc, tìm hiểu thể
thơ, giải thích từ khó.
- Yêu cầu đọc cả bản
phiên âm, dịch nghĩa và
dịch thơ.
- Giọng hùng tráng,
chậm rãi, ngắt nhịp 4/3
- 3 học sinh đọc. Gv
nhận xét cách đọc.
- HS nhận xét thể thơ,
bố cục.

Ngoài cách chia này có
thể chia theo từng câu
(Khai- thừa-chuyển -
hợp)…
- Giải thích từ khó: Kết
hợp trong quá trình đọc-
hiểu chi tiết, theo các
chú thích trong sách
giáo khoa.
Hoạt động 2: Hướng

dẫn đọc - hiểu chi tiết
- HS đọc lại hai câu đầu.
I. Tiểu dẫn:
1. Tác giả:
+ Có công lớn trong
cuộc kháng chiến quân
Mông- Nguyên.
+ Nhà thơ lớn.
* Văn võ song toàn.
2. Bài thơ Tỏ lòng:
- Hoàn cảnh ra đời bài
thơ.
- Thể thơ và bố cục:
Thể thơ thất ngôn tứ
tuyệt Đường luật chữ
Hán.
Bản dịch cũng theo thể
thơ này.
+ Bố cục:
+ 2 câu đầu(tiền giải):
vẻ đẹp hào hùng của con
người thờiTrần.
+ 2 câu sau(hậu giải):
chí làm trai, tâm tình
của tác giả.
- Chủ đề:
II. Đọc – hiểu văn bản:
1.Vẻ đẹp hào hùng con
người thời Trần (2câu
đầu)

- Bản dịch chưa hoàn
Liên hệ thời đại nhà
Trần: Hưng Đạo Đại
Vương Trần Quốc Tuấn,
Trần Quốc Toản…
GV tái hiện lại không
khí lịch sử của đất nước
ta vào thế kỉ XII- XIII
khi giặc Mông –Nguyên
xâm lược.
Giúp HS hiểu rõ hơn và
- So sánh với nguyên
tác, bản phiên âm và bản
dịch nghĩa nhận xét:
cụm từ múa giáo và
hoành sóc; Khí thôn
ngưu và nuốt trôi trâu,
át sao ngưu
GV hướng dẫn HS thảo
luận nhóm và cử đạu
diện lên trình bày.
- Vẻ đẹp của vị tướng
thời Trần ( có thể chính
là chân dung của Phạm
Ngũ Lão) được thể hiện
như thế nào trong câu
thơ đầu?
- Giái thích từ ba quân.
Mối liên hệ giữa câu 1
và câu 2?

toàn chuẩn xác.
- Câu thứ hai có hai
cách hiểu: Vì “ngưu” có
thể hiểu là trâu hoặc là
tên một ngôi sao. Hiểu
cách nào cũng có lý.
+ Khí thế hào hùng của
ba quân xông lên đến
tận trời, làm át, làm mờ
cả sao ngưu.
+ Khí thế hùng mạnh
của ba quân có thể nuốt
trôi cả con trâu.
- Ở tư thế tầm vóc lớn
lao, kì vĩ mang tầm vũ
trụ.
Hình ảnh dũng tướng
oai phong, lẫm liệt, cầm
ngang ngọn giáo bảo vệ
non sông, đất nước. Độ
dài ngọn giáo đo bằng
kích thước núi sông.
Con người xuất hiện
với: .
Tư thế hiên ngang, hào
hùng, mang tầm vóc vũ
trụ kì vĩ như át cả
không gian bát ngát…

Không gian theo chiều

rộng của non sông và
chiều cao lên đến tận
trời.

Thời gian đã mấy năm
rồi…
- Ba quân: ba đạo quân
gồm : trung quân, tiền
quân và hậu quân. Nghĩa
rộng chỉ quân sĩ, quân
đội nhà Trần.
- Vị đại tướng chỉ huy
cả đoàn quân đông đảo,
khắc sâu kiến thức về
hào khí Đông A và Quân
đội thời Trần
- Kể ngắn gọn cho HS
nghe về Ba lần đánh bại
quân Nguyên Mông…
Câu nói nổi tiếng của
Thái sư Trần Thủ Độ
“Đầu tôi chưa rơi
xuống đất thì bệ hạ
không cần lo gì cả”.
- GV tái hiện ngắn gọn
trận Bạch Đằng(1288)
với kế cắm cọc trên sông
Bạch Đằng của Hưng
Đạo Đại Vương…
- GV tích hợp bài Bạch

Đằng giang phú.
- Kể chuyện Chàng trai
làng Phù Ủng
- Quan niệm tích cực
của người xưa thời
phong kiến:
Làm trai đứng ở trong
trời đất
Phải có danh gì với núi
sông
Công danh và sự nghiệp
được coi là món nợ đời
phải trả của người đàn
- HS đọc hai câu thơ
cuối.
- Giải thích cụm từ công
danh nam tử, công danh
trái; Đọc lại những câu
thơ đã học của Nguyễn
Công Trứ nói vể chí làm
trai.
Phạm Ngũ Lão đã có cả
công và danh. Tại sao
tác gỉa lại thẹn khi nghe
dân gian kể chuyện Vũ
Hầu? Sự hổ thẹn ấy có ý
nghĩa gì?
Hoạt động 3: Hướng
dẫn tổng kết và luyện
tập

1.Nhận xét ý kiến:
“Thuật hoài” là chân
dung tinh thần của tác
giả đồng thời là chân
dung tinh thần của thời
đại nhà Trần rạng ngời
hào khí Đông A.
Gv hướng dẫn HS thảo
luận nhóm và cử đại
hùng tráng, mạnh mẽ.
Kết hợp vẻ đẹp cá nhân-
tập thể tạo nên vẻ đẹp
của sức mạnh và khí thế
Đông A.
2. Chí làm trai- tâm
tình của tác giả(2 câu
cuối)
- Công danh nam tử: sự
nghiệp của người đàn
ông.
+ Công: Lập công lớn
trong cuộc kháng chiến.
+ Danh: vua phong
tước.
Phạm Ngũ Lão đã lập cả
công và danh.
- Tự thấy hổ thẹn trước
tấm gương tài - đức ấy
là vì chưa trả được nợ
công danh cho nước,

cho đời.
- Đó là cái tâm chân
thành, trong sáng của
người anh hùng. Đó là
nỗi hổ thẹn đầy khiêm
ông. Trong hoàn cảnh
lịch sử ấy, chí làm trai
trở thành lý tưởng tích
cực có tác dụng to lớn
đối với con người và xã
hội.
- GV liên hệ mở rộng
với tình hình lịch sử của
đất nước( liên hệ biển
đảo: Đất nước trong thời
chiến và thời bình.)
Dựng nước đã khó, giữ
nước càng khó hơn.
- Kể vắn tắt chuyện
Vũ Hầu-Khổng
Minh, Gia Cát
Lượng bậc kì tài,
hiền tài nổi tiếng
tài- đức thời Tam
Quốc…
- Đều xuất thân từ
tầng lớp bình dân.
Bồi dưỡng lòng yêu
nước, tinh thần tự hào
dân tộc. Trách nhiệm

của thế hệ trẻ trong công
cuộc xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc hôm nay.
điện lên trình bày.
2. Đặc sắc nghệ thuật
của bài thơ là gì? Lời
thơ bày tỏ ý chí không
chỉ của riêng tác giả mà
cũng là ý chí của cả một
thời đại mà không hề
khô khan, vì sao?
3. Liên hệ với thế hệ trẻ
hôm nay, thể hiện lòng
yêu nước như thế nào?
tốn và cao cả.
III. Tổng kết:
HS đọc Ghi nhớ trong
SGK
7. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập
- Mô tả cách thức, tiêu chí đánh giá kết quả học tập của học sinh.
Lớp
Sĩ
số
Tỉ lệ bài làm
Giỏi Khá Trung bình Yếu Kém
8. Các sản phẩm của học sinh