Kinh nghiệm thực hiện cơ chế một cửa ở Thụy Điển và bài học kinh nghiệm rút ra cho Việt Nam.

Website: Email : Tel : 0918.775.368
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
KHOA KHOA HỌC QUẢN LÝ
*****************
Đề tài :
Kinh nghiệm thực hiện cơ chế một cửa ở Thụy Điển và bài học
kinh nghiệm rút ra cho Việt Nam.

Hà Nội, tháng 2-2010
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368

Thụy Điển xây dựng và phát triển Cơ chế một cửa quốc gia từ năm 1989 bắt đầu
với việc Ngành Hải quan phát triển Hệ thống thông tin Hải quan dành cho quy
trình xuất khẩu hàng hóa và gửi thông tin thống kê điện tử cho Tổng cục thống kê.
Đến nay, Cơ chế một cửa quốc gia Thụy Điển đã thu được những kết quả rất tốt
đẹp. Hàng năm, 94% tờ khai hải quan được gửi bằng phương pháp điện tử qua
XML hoặc EDIFACT. Hệ thống thông tin của Hải quan Thụy Điển hiện nay quản
lý hơn 100.000 thông điệp điện tử/ngày.
I.Nội dung cơ chế môt cửa:
Thông qua Cơ chế một cửa quốc gia, doanh nghiệp có thể tiến hành nộp tờ
khai hải quan điện tử; nộp đơn xin giấy phép xuất nhập khẩu và giấy phép đối với
các mặt hàng chiến lược. Tờ khai xuất nhập khẩu có thể được gửi qua Internet hoặc
qua hệ thống EDIFACT của doanh nghiệp. Hiện nay, Cơ chế một cửa quốc gia
Thụy Điển có sự tham gia của Cơ quan Hải quan, Nông nghiệp, Thương mại, Ủy
ban quốc gia về giám sát hàng hóa chiến lược và Cảnh sát. Trong đó, Hải quan là
cơ quan đầu mối quốc gia về Cơ chế một cửa.
Cơ chế một cửa quốc gia Thụy Điển đưa ra các quy định liên quan đến hoạt
động thương mại và cho phép doanh nghiệp tự động cập nhật những thay đổi về
các quy định pháp lý qua mạng Internet.
Việc xây dựng Cơ chế một cửa quốc gia Thụy Điển nhằm giải quyết tình trạng

chồng chéo về thủ tục hành chính giữa các cơ quan quản lý nhà nước. Thông qua
việc áp dụng giải pháp tích hợp trong Cơ chế một cửa quốc gia, doanh nghiệp chỉ
cần gửi thông tin một lần.
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Hải quan Thụy Điển vốn là cơ quan hành chính duy nhất có truyền thống lâu
dài hoạt động tại biên giới và thực hiện một số nhiệm vụ khác của các cơ quan
quản lý biên giới như Bộ Thương mại và Bộ Nông nghiệp. Vì vậy, tất cả các hoạt
động quản lý biên giới trong Cơ chế một cửa quốc gia đều phải phối hợp với Hải
quan. Việc này được thực hiện thông qua chia sẻ thông tin hồ sơ điện tử giữa các
cơ quan liên quan.
II.Cách thức vận hành Cơ chế một cửa quốc gia
Doanh nghiệp xuất nhập khẩu và đại lý hải quan là những đối tượng chủ yếu
tham gia Cơ chế một cửa quốc gia. Cách thức hoạt động của Cơ chế một cửa quốc
gia được thực hiện như sau:
Tờ khai hải quan điện tử được gửi đến hệ thống một cửa quốc gia. Sau đó
thông tin liên quan đến bộ, ngành nào thì được chiết xuất gửi đến bộ, ngành đó để
xử lý, ví dụ thông tin có tính chất thống kê thì được gửi cho Tổng cục thống kê
hoặc doanh nghiệp muốn xin giấy phép thì yêu cầu đó sẽ được gửi đến cơ quan
quản lý cấp phép liên quan.
Dữ liệu điện tử được gửi thông qua XML hoặc EDIFACT (tùy theo lựa chọn
của doanh nghiệp). Thông thường những doanh nghiệp có nhiều tờ khai hải quan
thường sử dụng EDIFACT. Tờ khai giấy cũng có thể được gửi và sau đó được cán
bộ hải quan nhập vào hệ thống thông tin hải quan. Tất cả tờ khai (dù điện tử hay
giấy) đều được lưu tại kho dữ liệu và sử dụng cho hoạt động kiểm tra sau thông
quan.
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
III.Quá trình xây dựng Cơ chế một cửa quốc gia

Quá trình xây dựng và thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia được Thụy Điển
thực hiện một cách tuần tự và có lộ trình, trong đó bắt đầu với việc thực hiện thủ
tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, sau đó đến hàng hóa quá cảnh và cuối
cùng là hàng hóa nhập khẩu. Việc thu thuế và phát triển hệ thống hỗ trợ như biểu
thuế hải quan đã được đưa vào thực hiện phù hợp với yêu cầu triển khai và thực
hiện Cơ chế một cửa quốc gia. Quá trình phát triển cấu phần đầu tiên của hệ thống
Cơ chế một cửa quốc gia đối với hàng hóa xuất khẩu được bắt đầu thực hiện từ
năm 1988 và đi hoạt động từ cuối năm 1989.
Để phục vụ cho việc vận hành hệ thống này, cán bộ Hải quan đã được đào tạo
với thời gian từ 16 đến 32 giờ tùy theo vị trí làm việc của họ. Hải quan Thụy Điển
đã áp dụng phương pháp “đào tạo các nhà đào tạo”. Trước hết, họ tiến hành đào
tạo tập trung các giáo viên và chuyên gia đầu ngành. Sau khi được đào tạo xong,
các giáo viên này sẽ thực hiện đào tạo lại cho cán bộ nghiệp vụ của hải quan địa
phương.
IV.Những dịch vụ được thực hiện qua Cơ chế một cửa quốc gia

Bên cạnh những dịch vụ thông thường về thủ tục hải quan, Cơ chế một cửa
quốc gia Thụy Điển còn mang đến những dịch vụ sau:
- Cấp giấy phép nhập khẩu: Dịch vụ này được thực hiện nhờ kết nối giữa hệ thống
của Hải quan với các cơ quan quản lý nhà nước về cấp phép nhập khẩu như: Nông
nghiệp, Thương mại và Cơ quan quốc gia giám sát hàng hóa chiến lược.
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Thống kê ngoại thương: Thông tin thống kê được lấy từ thông tin tờ khai hải
quan. Trên cơ sở đó, Cơ quan Hải quan gửi số liệu thống kê điện tử đến Tổng cục
thống kê.
- Thu thuế VAT nhập khẩu (Thuế giá trị gia tăng): Các khoản thuế này được Cơ
quan Hải quan thu, sau đó chuyển lại cho Tổng cục Thuế.
- Thuế Hải quan: Việc chuyển các khoản thuế hải quan được thực hiện một cách tự
động giữa Cơ quan quản lý nợ quốc gia, Cơ quan Hải quan và Ủy ban Châu Âu.

- Vật nuôi: có thể được khai báo điện tử qua Internet tới Cơ quan Hải quan và theo
yêu cầu của Bộ Nông nghiệp.
- Khai báo súng và vũ khí theo yêu cầu của Cảnh sát đối với những người săn bắn.
V.Việc sử dụng và phát triển các dịch vụ

Trong thời kì đầu, việc phát triển hệ thống thông tin Hải quan và Cơ chế một
cửa được lấy từ nguồn kinh phí của Chính phủ. Hiện nay, kinh phí phục vụ cho
hoạt động Cơ chế một cửa quốc gia được lấy từ nguồn ngân sách và có phân bổ
cho từng cơ quan quản lý tham gia vào Cơ chế một cửa quốc gia.
Các dịch vụ doanh nghiệp được hưởng qua Cơ chế một cửa được cung cấp miễn
phí. Tuy nhiên, để có thể sử dụng các dịch vụ tiên tiến của Cơ chế một cửa quốc
gia như nộp tờ khai hải quan điện tử qua EDIFACT, doanh nghiệp phải thực hiện
đầu tư thêm.
5