quản lý nhà nước về hành nghề y tư nhân trên địa bàn thành phố bắc ninh, tỉnh bắc ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT
HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM

[\




NGUYỄN THỊ KHOA




QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HÀNH NGHỀ Y TƯ NHÂN
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ BẮC NINH, TỈNH BẮC NINH





LUẬN VĂN THẠC SĨ







HÀ NỘI, NĂM 2014

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT
HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM

[\




NGUYỄN THỊ KHOA



QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HÀNH NGHỀ Y TƯ NHÂN
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ BẮC NINH, TỈNH BẮC NINH



CHUYÊN NGÀNH : QUẢN LÝ KINH TẾ
MÃ SỐ : 60.34.04.01


NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. NGUYỄN THỊ MINH HIỀN

HÀ NỘI, NĂM 2014

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Pagei

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, số
liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng được sử
dụng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi cũng xin cam kết rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận
văn đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ
rõ nguồn gốc.

Bắc Ninh, tháng 12 năm 2014
TÁC GIẢ


Nguyễn Thị Khoa










Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Pageii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, ngoài sự nỗ lực của bản thân, Tôi đã nhận được
rất nhiều sự giúp đỡ quí báu, nhiệt tình của Ban Giám đốc, các Giáo sư, Phó Giáo
sư, Tiến sỹ và các Thầy giáo, Cô giáo là giảng viên của Học viện Nông nghiệp Việt
Nam, khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn đã tận tình giảng dạy, hướng dẫn, giúp
đỡ Tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và làm luận văn tốt nghiệp.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắ
c với PGS.TS. Nguyễn Thị Minh Hiền
– Phó Trưởng khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn của Học viện Nông nghiệp
Việt Nam đã rất nhiệt tình, trách nhiệm, tận tâm hướng dẫn và định hướng để
tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các đồng chí Lãnh đạo Sở Y tế Bắc Ninh,
Phòng Y tế thành phố Bắc Ninh, các phòng ban chức năng của Sở, các cơ quan,
đơn vị, cá nhân, bạn bè, các đồng nghiệp và xin ghi nhận sâu sắc tình cả
m của
gia đình và những người thân yêu đã luôn động viên, khích lệ, tạo điều kiện về
mọi mặt để tôi vượt qua mọi khó khăn, vừa hoàn thành tốt công tác, vừa hoàn
thành khóa học cũng như mong muốn hoàn thành tốt Luận văn này.
Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu do điều kiện hạn hẹp về thời gian
và kiến thức của bản thân còn chưa thật đầy đủ về một lĩnh vự
c rộng lớn và
phức tạp nên mặc dù Luận văn đã được hoàn thành theo đề cương, song vẫn
không thể tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, Tôi mong nhận được sự chỉ bảo,
có sự cảm thông, chia sẻ và châm trước của các Thầy giáo, Cô giáo để tôi được
bổ sung thêm kiến thức cho bản thân và tiếp tục hoàn thiện luận văn hơn nữa.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày 02 tháng 12 năm 2014
Tác giả

Nguyễn Thị Khoa

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế  Pageiii

MỤC LỤC

Lời cam đoan i
Lời cảm ơn ii
Mục lục iii
Danh mục bảng vi
Danh mục hình viii
Danh mục hộp x
Danh mục chữ viết tắt xi
1. MỞ ĐẦU 1
1.1 Tính cấp thiết của đề tài 1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 2
1.2.1. Mục tiêu chung 2
1.2.2. Mục tiêu cụ thể 2
1.2.3 Câu hỏi nghiên cứu 3
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 3
1.3.1. Đối tượ
ng nghiên cứu 3
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu 3
2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 5
2.1. Cơ sở lý luận 5
2.1.1 Các khái niệm cơ bản 5
2.1.2 Vai trò, đặc điểm của hành nghề y tư nhâ và sự cần thiết của quản lý
nhà nước về hành nghề y tư nhân 8

2.1.3 Chức năng quản lý nhà nước về hành nghề y tư nhân 13
2.1.4 Nội dung quản lý nhà nước về hành nghề y tư nhân 14
2.1.5 Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý nhà nước về hành nghề y
tư nhân 20
2.2. Cơ sở thực tiễn 24

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Pageiv

2.2.1. Thực trạng mô hình quản lý hoạt động hành nghề y tư nhân ở một số
nước trên thế giới. 24
2.2.2. Thực trạng hành nghề y tư nhân tại Việt Nam 29
2.2.3. Thực trạng và kinh nghiệm quản lý nhà nước về hành nghề y tư nhân
của một số địa phương 32
2.2.4. Một số bài học cho thành phố Bắc Ninh trong thực hiện vai trò quản lý
nhà nước về hành nghề y tư nhân 37
3.
ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 39
3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của thành phố Bắc Ninh 39
3.1.1. Điều kiện tự nhiên 39
3.1.2. Điều kiện về kinh tế - xã hội 40
3.1.3. Đánh giá chung về địa bàn nghiên cứu. 44
3.2. Phương pháp nghiên cứu 46
3.2.1. Phương pháp thu thập thông tin, số liệu 46
3.2.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý thông tin 48
3.2.3. Phương pháp phân tích 48
3.2.4. Hệ th
ống chỉ tiêu nghiên cứu 48
4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 50
4.1 Khái quát về hành nghề y tư nhân ở thành phố Bắc Ninh 50
4.1.1 Khái quát về sự phát triển của mạng lưới y tế thành phố Bắc Ninh 50

4.1.2 Số lượng và các loại hình y tế tư nhân 53
4.1.3 Thực trạng về nguồn nhân lực tại các cơ sở y tư nhân 54
4.1.4 Kết quả hoạt động của các cơ sở hành nghề
tư nhân 56
4.2. Thực trạng công tác quản lý nhà nước về hành nghề y tư nhân 58
4.2.1. Hệ thống chính sách, quy định của nhà nước về hành nghề y tư nhân 58
4.2.2. Công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật cho người hành
nghề y tư nhân. 60
4.2.3 Thực trạng tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà
nước về hành nghề y tư nhân 61
4.2.4 Công tác quản lý giấy phép hành nghề 69

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Pagev

4.2.5 Công tác quản lý giá đối với dịch vụ y tế tư nhân 78
4.2.6 Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra 80
4.2.7 Đánh giá chung công tác quản lý nhà nước về hành nghề y tư nhân
tại thành phố Bắc Ninh 83
4.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý nhà nước về hành
nghề y tư nhân 86
4.3.1 Cơ chế chính sách pháp luật của nhà nước 86
4.3.2 Nguồn lực 88
4.3.3 Nhận thức của nhân viên y tế 90
4.3.4 Quan niệm, thái
độ ứng xử của người dân,cộng đồng 92
4.3.5 Chính sách khen thưởng và chế tài xử phạt 95
4.3.6 Sự phối hợp của cơ quan quản lý nhà nước 96
4.4 Các giải pháp tăng cường công tác quản lý nhà nước về hành nghề y
tư nhân trên địa bàn thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh 97
4.4.1 Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật 97

4.4.2 Tăng cường nguồn lực cho công tác quản lý 98
4.4.3 Tăng cường quản lý giá đối với dịch vụ y tư nhân 99
4.4.4 Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý 100
4.4.5 Nâng cao nhận thức và chuyên môn cho người hành nghề y tư nhân 100
4.4.6 Có chính sách khen thưởng, xử phạt đúng mức. 102
4.4.7 Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm 102
4.4.8 Tăng cường sự phối hợp giữa các ban, ngành đoàn thể, chính quyền
địa phương. 103
5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 104
5.1. Kết luận 104
5.2 Kiến nghị 106
TÀI LIỆU THAM KHẢO 108
PHỤ LỤC 110

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Pagevi

DANH MỤC BẢNG

STT Tên bảng Trang

3.1 Một số chỉ tiêu kinh tế- xã hội của thành phố Bắc Ninh 41
3.2 Màng lưới y tế trên địa bàn thành phố Bắc Ninh (giai đoạn
2011 - 2013). 43

3.3 Đặc điểm mẫu nghiên cứu 47
4.1 Phân bố địa bàn hoạt động của các cơ sở y tế tư nhân (tính đến
năm 2013) 51

4.2 Số lượng các loại hình hành nghề y tế tư nhân 53
4.3 Số lượng cán bộ y tế làm việc tại các cơ sở y tư nhân 55

4.4 Tình hình cơ sở hạ tầng, trang thiết bị tại các cơ sở YTN 56
4.5 Kết quả khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế tư nhân 57
4.6 Tổng hợp các văn bản, quy định của pháp luật liên quan đến hoạt
động hành nghề y tư nhân 59

4.7 Kết quả tổ chức tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật 60
4.8 Số lượng cán bộ làm công tác QLNN về hành nghề YTN 67
4.9 Tình hình trang bị cơ sở vật chất phục vụ công tác quản lý 68
4.10 Kết quả cấp chứng chỉ hành nghề trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh giai
đoạn 2011 – 2013 69

4.11 Tình hình thực hiện đăng ký hoạt động hành nghề y của các 76
4.12 Nhận xét của cơ sở HNTYN về thủ tục cấp chứng chỉ hành 77
4.13 Nhận xét của khách hàng về giá dịch vụ của cơ sở y tư nhân so
với giá trong cơ sở y tế công lập 79

4.14 Tình hình tổ chức đoàn thanh tra, kiểm tra các cơ sở y tư nhân
trên địa bàn thành phố Bắc Ninh giai đoạn 2011 – 2013 81

4.15 Kết quả hoạt động thanh, kiểm tra các cơ sở y tư nhân 81

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Pagevii

4.16 Thực hiện các quy định về chứng nhận đủ điều kiện, biển hiệu,
công khai giá tại các cơ sở y tư nhân 82

4.17 Kết quả xử lý vi phạm (giai đoạn 2011-2013) 83
4.18 Trình độ chuyên môn, số năm làm công tác quản lý của cán bộ 88
4.19 Tình hình công tác của nhân viên y tế trong các 89
4.20 Đánh giá hiểu biết về pháp luật của người hành nghề y tư nhân 91

4.21 Nhận xét của khách hàng về tinh thần thái độ và sự hài lòng, tin
tưởng cơ sở y tư nhân 93



Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Pageviii

DANH MỤC HÌNH

STT Tên hình Trang

2.1 Mô hình tổ chức ngành y tế Việt Nam 16
3.1 Bản đồ thành phố Bắc Ninh 39
4.1 Phân bố hoạt động của các cơ sở y tư nhân 52
4.2 Sự phát triển của các hoạt động hành nghề y tư nhân 54
4.3 Quy trình cấp chứng chỉ hành nghề, giấy chứng nhận đủ điều
kiện hành nghề y 73





Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Pageix

DANH MỤC SƠ ĐỒ

STT Tên sơ đồ Trang
2.1 Hệ thống chính sách pháp luật 21

4.1 Mô hình tổ chức QLNN về hành nghề y tư nhân 62

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Pagex

DANH MỤC HỘP

STT Tên hộp Trang
4.1 Công tác quản lý nhà nước ở cấp xã hiện nay còn lỏng lẻo 65

4.2 Việc thẩm định cấp phép đủ điều kiện hành nghề chưa chặt chẽ 78
4.3 Quản lý giá dịch vụ y tư nhân còn nhiều bất cập 79
4.4 Về cơ chế chính sách đối với hoạt động hành nghề y tư nhân 87
4.5 Những ưu điểm của phòng khám tư nhân 92
4.6 Đánh giá về chất lượng khám, chữa bệnh tại các cơ sở YTN 94
4.7 Chế tài xử phạt vi phạm về HNYTN chưa đủ mạnh 96
4.8 Sự phối hợp thực hiện công tác QLNN chưa chặt chẽ 96



Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Pagexi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

BHYT Bảo hiểm y tế
CCHN Chứng chỉ hành nghề
CNXH Chủ nghĩa xã hội
CSBVSKND Chăm sóc bảo vệ sức khỏe nhân dân
CSSK Chăm sóc sức khoẻ

CSSKND Chăm sóc sức khỏe nhân dân
CK Chuyên khoa
ĐK Đa khoa
HĐND Hội đồng nhân dân
HNYTN Hành nghề y tư nhân
KB,CB Khám bệnh, chữa bệnh
NVYT Nhân viên y tế
SL Số lượng
TL Tỷ lệ
XHCN Xã hội chủ nghĩa
XHH Xã hội hóa
QLNN Quản lý nhà nước
UBND Ủy ban nhân dân
YTTN Y tế tư nhân
YTN Y tư nhân


Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page1

1. MỞ ĐẦU

1.1 Tính cấp thiết của đề tài
Sức khoẻ là vốn quý nhất của con người và của toàn xã hội. Bảo vệ,
chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân là hoạt động nhân đạo, trực tiếp bảo
đảm nguồn nhân lực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
(Nghị quyết 46,
2005)
. Trong những năm qua, cùng với sự tăng trưởng kinh tế, phát triển xã
hội, Đảng và Nhà nước ta đã đặc biệt quan tâm, chỉ đạo phát triển sự nghiệp y
tế và công tác chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ nhân dân.

Trong hệ thống y tế và công tác chăm sóc bảo vệ sức khoẻ nhân dân, y
tế tư nhân có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng. Chúng ta có thể khẳng định,
thời gian qua hoạt động hành nghề y tư nhân đ
ã góp phần cải thiện và tạo điều
kiện thuận lợi cho nhân dân khám bệnh, chữa bệnh và giảm tải cho các cơ sở
y tế Nhà nước. Mặt khác, nhiều cơ sở y tế tư nhân đầu tư các trang thiết bị
hiện đại, thủ tục khám bệnh đơn giản, thái độ phục vụ nhiệt tình giúp người
dân tiết kiệm thời gian và tạo tâm lý thoải mái cho người bệnh
Hoạ
t động hành nghề y tế tư nhân nói chung và hoạt động hành nghề y
tế tư nhân trên địa bàn thành phố Bắc Ninh nói riêng đã và đang phát triển
nhanh chóng về số lượng và chất lượng, tạo thành mạng lưới y tế rộng khắp,
phát huy hiệu quả trong việc cung cấp dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, tạo
điều kiện cho người dân được tiếp cận với các dịch vụ y tế, góp phần đ
áng kể
trong công tác bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân. Đặc biệt, kể từ khi có
Pháp lệnh hành nghề y dược tư nhân ra đời thì lĩnh vực hoạt động y tế tư nhân
ngày một phát triển và đã đạt được những mặt tích cực: cùng với hệ thống y tế
công lập hình thành một mạng lưới khám, chữa bệnh rộng khắp, đa dạng,
phong phú; Tạo điều kiện cho ngườ
i dân được tiếp cận với các dịch vụ y tế
nhằm phát hiện sớm bệnh tật, người dân được chăm sóc và theo dõi sức khoẻ
thường xuyên hơn. Qua đó, góp phần thực hiện công bằng xã hội trong chăm
sóc sức khoẻ, chia sẻ gánh nặng và góp phần giảm sự quá tải trong các cơ sở y

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page2

tế Nhà nước, giúp cho người dân có nhiều cơ hội lựa chọn dịch vụ y tế kỹ
thuật cao chăm sóc sức khỏe cho mình.
Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm đạt được nêu trên, trong quá trình

khám, chữa bệnh còn có một số bất cập do việc quản lý còn lỏng lẻo và có
nhiều kẽ hở; lực lượng thanh kiểm tra của ngành còn quá mỏng; các chế tài
xử phạt thì chưa đủ mạnh, ch
ưa đủ sức răn đe dẫn đến:
- Một số cơ sở hành nghề không có chứng chỉ hành nghề; y bác sỹ hành
nghề không có giấy phép hành nghề, hành nghề không đúng đăng ký đã được
phê duyệt.
- Tình trạng vi phạm quy chế chuyên môn, kỹ thuật y tế, hành nghề
vượt quá khả năng chuyên môn, quá phạm vi cho phép vẫn còn xảy ra.
- Vấn đề đào tạo, nâng cao nghiệp vụ và phổ biến pháp luật về hành nghề y
tư nhân (HNYTN) cho đội ngũ y tư nhân (YTN) chưa được quan tâm, chú ý tới.
Để có những giải pháp quản lý phù hợp giúp cho hoạt động hành nghề
y tư nhân trên địa bàn thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh, tôi lựa chọn và tiến
hành nghiên cứu đề tài “Quản lý nhà nước về hành nghề y tư nhân trên địa
bàn thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh”, với các mục tiêu sau:
1.2 Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
1.2.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở phân tích thực tr
ạng công tác quản lý nhà nước về hành
nghề y tư nhân trên địa bàn thành phố Bắc Ninh, từ đó nghiên cứu làm rõ
những vấn đề đặt ra trong công tác quản lý hành nghề y tư nhân; đồng thời đề
xuất một số giải pháp thiết thực nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước
về hành nghề y tư nhân trên địa bàn thành phố Bắc Ninh.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
Góp phần hệ thống hóa các nội dung liên quan đến l
ĩnh vực hành nghề
y tư nhân và công tác quản lý nhà nước về hành nghề y tư nhân.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page3

Đánh giá thực trạng quản lý nhà nước (QLNN) về (HNYTN)trên địa
bàn thành phố Bắc Ninh,
Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý nhà nước về hành
nghề y tư nhân trên địa bàn tại thành phố Bắc Ninh, từ đó chỉ ra những vấn đề
cần khắc phục, giải quyết trong quá trình thực hiện công tác này.
Đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước về
hành nghề y tư nhân trên đị
a bàn tại thành phố Bắc Ninh.
1.2.3 Câu hỏi nghiên cứu
Để có những giải pháp quản lý phù hợp, hiệu quả hoạt động hành nghề
y tư nhân trên địa bàn thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh, câu hỏi đặt ra là:
Thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động hành nghề y tư
nhân tại thành phố Bắc Ninh hiện nay như thế nào ?
Có những khó khăn, bất cập gì trong công tác quản lý nhà nước về hành
nghề
y tư nhân tại thành phố Bắc Ninh?
Những giải pháp nào là thích hợp để nâng cao hiệu quả quản lý nhà
nước đối với hoạt động hành nghề y tư nhân tại thành phố Bắc Ninh?
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
1.3.1. Đối tượng nghiên cứu
Là các vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước đối với hoạt
động hành nghề y tư nhân.
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
* Phạ
m vi về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng công tác
quản lý nhà nước về hành nghề y tư nhân tại thành phố Bắc Ninh trong thời
gian qua (2011-2013) và đề xuất các giải pháp tăng cường công tác quản lý
nhà nước về hành nghề y tư nhân tại thành phố Bắc Ninh trong thời gian tới
(2015 – 2020).
* Phạm vi về thời gian: Các số liệu thứ cấp được thu tập trong 3 năm

gần đây (2011 - 2013). Số liệu sơ cấp
được khảo sát trong năm 2014.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page4

* Phạm vi không gian: Đề tài tập trung nghiên cứu công tác quản lý nhà
nước về hành nghề y tư nhân tại thành phố Bắc Ninh, chọn điểm 24 cơ sở
hành nghề y tư nhân thuộc thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Trong đó có
12 bệnh viện, phòng khám đa khoa và 12 phòng khám chuyên khoa.



Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page5

2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

2.1. Cơ sở lý luận
2.1.1 Các khái niệm cơ bản
2.1.1.1 Khái niệm quản lý nhà nước
Quản lý nhà nước có ngay sau khi xuất hiện Nhà nước, đó là quản lý
toàn xã hội. Nội hàm của quản lý nhà nước thay đổi phụ thuộc vào chế độ
chính trị, trình độ phát triển kinh tế – xã hội của mỗi một quốc gia qua các
giai đoạn lịch sử. Ngày nay, quản lý nhà nước xét về mặt chức năng bao gồm
hoạ
t động lập pháp của cơ quan lập pháp (Quốc hội), hoạt động hành chính
(chấp hành và điều hành) của hệ thống hành chính nhà nước (Chính phủ)và
hoạt động tư pháp của hệ thống tư pháp.
Trong hệ thống xã hội, tồn tại rất nhiều chủ thể tham gia quản lý xã hội
như: Đảng, Nhà nước, tổ chức kinh tế, các đoàn thể nhân dân, các hiệp hội.
Trong sự quản lý đ

ó, thì quản lý nhà nước có những điểm khác biệt.
Thứ nhất, chủ thể quản lý nhà nước là các cơ quan trong bộ máy nhà
nước, gồm: lập pháp, hành pháp, tư pháp;
Thứ hai, đối tượng quản lý của Nhà nước là tất cả các cá nhân, tổ chức
sinh sống và hoạt động trong phạm vi lãnh thổ quốc gia;
Thứ ba, vì tính đa dạng về lợi ích, hoạt động của các nhóm người trong
xã hội, quản lý nhà nướ
c diễn ra trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội:
chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng, ngoại giao;
Thứ tư, quản lý nhà nước mang tính quyền lực nhà nước, sử dụng công
cụ pháp luật nhà nước để quản lý xã hội;
Thứ năm, mục tiêu của quản lý nhà nước là phục vụ nhân dân, duy trì
sự ổn định và phát triển của xã hội;
Từ những
đặc điểm trên, có thể hiểu quản lý nhà nước là một dạng
quản lý xã hội đặc biệt, mang tính quyền lực nhà nước và sử dụng pháp luật
nhà nước để điều chỉnh hành vi hoạt động của cá nhân, tổ chức trên tất cả

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page6

các mặt của đời sống xã hội do các cơ quan trong bộ máy nhà nước thực
hiện, nhằm phục vụ nhân dân, duy trì sự ổn định và phát triển của xã hội.
Như vậy QLNN là thuật ngữ chỉ hoạt động thực hiện quyền lực nhà nước
của các cơ quan trong bộ máy nhà nước nhằm thực hiện các chức năng đối nội,
đối ngoại của nhà nước trên cơ sở
các quy luật phát triển xã hội nhằm mục đích
ổn định và phát triển đất nước
( HVHCQG, 2005).
Từ những phân tích trên cho thấy, để thống nhất thực hiện QLNN về lĩnh
vực y tế. Bộ Y tế là cơ quan thuộc Chính phủ thực hiện chức năng QLNN đối với

ngành y bằng pháp luật. Riêng lĩnh vực hành nghề y tư nhân Bộ Y tế giao cho Cục
quản lý khám chữa bệnh thực hiện chức năng QLNN về hành nghề y tư nhân.
2.1.1.2 Hành nghề y tư nhân
Hệ thống y tế gồ
m hệ thống y tế công lập và hệ thống y tế ngoài công
lập. Trong hệ thống y tế ngoài công lập có nhiều loại hình hoạt động trong đó
hành nghề y tư nhân là một loại hình hoạt động.
Hành nghề y tư nhân bao gồm hoạt động của các chủ thể cung cấp các
dịch vụ về sức khỏe ngoài quyền sở hữu của nhà nước. Họ có thể hoạt động vì
mục đ
ích lợi nhuận hoặc phi lợi nhuận, cung cấp các loại dịch vụ khám bệnh,
chữa bệnh.
Các tổ chức hành nghề y tư nhân bao gồm: bệnh viện đa khoa, bệnh
viện chuyên khoa, phòng khám đa khoa, phòng khám chuyên khoa, nhà hộ
sinh, cơ sở dịch vụ y tế, cơ sở dịch vụ vận chuyển người bệnh trong nước và
ra nước ngoài và các hình thức dịch vụ y tế khác (Luật khám bệnh, chữa bệnh,
2009
).
2.1.2.3 Quản lý nhà nước về hành nghề y tư nhân
Hành nghề y tư nhân là một loại hình khám chữa bệnh và chăm sóc sức
khỏe nhân dân do tư nhân thực hiện trên cơ sở có sự quản lý, kiểm tra của Nhà
nước góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân và đáp ứng nhu cầu
khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe và thẩm mỹ của nhân dân. Do vậy hoạt

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page7

động này được đặt dưới sự quản lý của Nhà nước nhằm đảm bảo cho hoạt động
của khu vực tư nhân trong khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe nhân dân
được diễn ra theo đúng quy định của pháp luật và định hướng của nhà nước.
Hoạt động QLNN về HNYTN được thực hiện bởi cơ quan hành chính

nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật. Hệ thống cơ quan này
đượ
c thành lập từ Trung ương đến địa phương có chức năng QLNN về ngành y
tế nói chung và hành nghề y tư nhân nói riêng trên cơ sở kiểm tra giám sát việc
thực hiện pháp luật về hành nghề y và các loại hình dịch vụ y tế khác.
Quản lý nhà nước về hành nghề y tư nhân là hoạt động của các cơ quan
hành chính nhà nước có thẩm quyền trong việc thành lập, cho phép thành lập
và kiểm tra, giám sát, xử lý những hành vi vi phạm pháp luật của các cơ s
ở
hành nghề y tư nhân nhằm làm cho các hoạt động y tế tư nhân diễn ra theo
đúng quy định của pháp luật, bảo đảm việc chăm sóc, khám chữa bệnh cho
nhân dân mang lại kết quả và hiệu quả theo định hướng.
Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn vấn đề QLNN về hành nghề y tư nhân ngoài
các nội dung trên chúng ta cần phải tìm hiểu một số khái niệm liên quan đến
hoạt động hành nghề y tư nhân.
2.1.1.4
Một số khái niệm liên quan
Để được hành nghề theo đúng quy định của Luật khám bệnh, chữa bệnh thì
người hành nghề phải có đủ các điều kiện về văn bằng chuyên môn và đáp ứng
điều kiện về thời gian thực hành liên tục tại các cơ sở y tế. Khi có đầy đủ các điều
kiện trên thì họ được đề nghị cấp chứng chỉ hành nghề khám ch
ữa bệnh.
Chứng chỉ hành nghề khám bệnh, chữa bệnh là văn bản do cơ quan
nhà nước có thẩm quyền cấp cho người có đủ điều kiện hành nghề theo quy
định của Luật khám bệnh, chữa bệnh
(Luật khám bệnh, chữa bệnh, 2009).
Để được cấp chứng chỉ hành nghề thì người hành nghề ngoài các quy
định về văn bằng chuyên môn, lý lịch, sức khỏe, thời gian thực hành,… thì
người hành nghề còn phải cập nhật kiến thức y khoa liên tục.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page8

Cập nhật kiến thức y khoa liên tục là việc người hành nghề tham gia các
khóa đào tạo, bồi dưỡng ngắn hạn, hội nghị, hội thảo về y khoa thuộc lĩnh vực
hành nghề theo chương trình do Bộ Y tế phê duyệt hoặc công nhận và được cấp
giấy chứng nhận theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế (Luật khám bệnh, chữa
bệnh, 2009).

Trong trường hợp người hành nghề không cập nhật kiến thức y khoa liên
tục trong thời gian 02 năm liên tiếp thì chứng chỉ hành nghề bị thu hồi, đình chỉ.
Luật pháp quy định, mọi cá nhân, tổ chức khi có đầy đủ các điều kiện
về chuyên môn, cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân lực đều được phép thành
lập cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
Cơ sở khám bệ
nh, chữa bệnh là cơ sở cố định hoặc lưu động đã được
cấp giấy phép hoạt động và cung cấp dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh (Luật
khám bệnh, chữa bệnh, 2009).
Sau khi thành lập cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Để cơ sở đi vào hoạt
động thì cơ sở còn phải có giấy phép hoạt động khám chữa bệnh.
Giấy phép ho
ạt động khám bệnh, chữa bệnh là văn bản do cơ quan nhà
nước có thẩm quyền cấp cho cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có đủ điều kiện hoạt
động theo quy định của Luật khám bệnh, chữa bệnh (Luật khám bệnh, chữa bệnh,
2009).

Giấy phép hoạt động được Bộ trưởng Bộ Y tế cấp, cấp lại, điều chỉnh
và thu hồi giấy phép hoạt động đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh thuộc Bộ
Y tế, bệnh viện tư nhân hoặc Giám đốc Sở Y tế cấp, cấp lại, điều chỉnh và thu
hồi giấy phép hoạt động đối với cơ sở
khám bệnh, chữa bệnh trên địa bàn.

Những cá nhân, tổ chức không có các loại giấy tờ trên mà vẫn hành
nghề thì được coi là hành nghề "chui".
2.1.2 Vai trò, đặc điểm của hành nghề y tư nhân và sự cần thiết của
quản lý nhà nước về hành nghề y tư nhân
2.1.2.1. Vai trò của hành nghề y tư nhân

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế Page9

Đối với ngành y tế: Hành nghề y tư nhân là một bộ phận của ngành y tế.
Nếu như ngành y tế có vai trò lớn trong việc chăm sóc sức khoẻ nhân dân thì hành
nghề y tư nhân có vai trò đắc lực giải quyết những khó khăn, nan giải mà y tế
công chưa có điều kiện đáp ứng, giúp nhân dân được chăm sóc sức khoẻ tốt hơn,
nhất là trong việc tránh sự quá tải cho khu vực y tế Nhà nước. Góp ph
ần hoàn
thiện mạng lưới y tế rộng khắp với những hình thức tổ chức và hoạt động phong
phú, đa dạng. Tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh giữa y tế nhà nước và YTTN.
Đối với người dân: hành nghề y tư nhân giúp cho người dân có nhiều
cơ hội tiếp cận và lựa chọn các dịch vụ chăm sóc, theo dõi sức khỏe thường
xuyên cho mình nhằm phát hiện sớm bệnh tật.
Đối vớ
i phát triển kinh tế - xã hội: hành nghề y tư nhân có vai trò quan
trọng đối với sự nghiệp chăm sóc sức khỏe của nhân dân nói riêng và góp
phần không thể thiếu trong sự phát triển kinh tế- xã hội nói chung.Việc chăm
sóc và bảo vệ sức khỏe giữ một vị trí quan trọng trong sự nghiệp phát triển
kinh tế xã hội. Trách nhiệm này thuộc về toàn xã hội trong đó ngành y tế đóng
vai trò nòng cốt. Từ nhận thức đầ
u tư cho y tế chính là đầu tư cho sự phát
triển nguồn lực con người. Vì vậy, mỗi quốc gia trên thế giới đều coi y tế là
một bộ phận không thể thiếu được của nền kinh tế quốc dân. Ở nước ta vấn đề
này được thể hiện rất rõ trong quan điểm đường lối phát triển kinh tế xã hội

của đất nước đã được thông qua tại Nghị quy
ết Đại hội Đảng toàn quốc lần
thứ VI, VII, VIII, IX, X và các Hội nghị của Ban chấp hành Trung ương
Đảng. Để phát triển kinh tế xã hội của đất nước, quan điểm của Đảng và Nhà
nước ta chỉ rõ: đầu tư cho sức khỏe để mọi người đều được chăm sóc sức
khỏe chính là đầu tư cho sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Đầu tư
cho
y tế là tạo tiền đề về cơ sở vật chất và trang thiết bị hiện đại nhằm đáp ứng
nhu cầu khám bệnh, chữa bệnh của nhân dân.
2.1.2.2 Đặc điểm của hành nghề y tư nhân

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế  Page10

Thứ nhất, các cá nhân và tổ chức hành nghề y tư nhân phải tuân thủ
nguyên tắc trong hành nghề khám bệnh, chữa bệnh như sau(Luật Khám bệnh
chữa bệnh, 2009):
- Bình đẳng, công bằng, không kỳ thị, phân biệt đối xử với người bệnh.
- Tôn trọng quyền của người bệnh; giữ bí mật thông tin về tình trạng
sức khỏe và đời tư được ghi trong hồ sơ bệnh án.
- Kị
p thời và tuân thủ đúng quy định chuyên môn kỹ thuật
- Ưu tiên khám bệnh, chữa bệnh đối với trường hợp cấp cứu, trẻ em
dưới 6 tuổi, người khuyết tật nặng, người từ đủ 80 tuổi trở lên, người có công
với cách mạng, phụ nữ có thai.
- Bảo đảm đạo đức nghề nghiệp của người hành nghề.
- Tôn trọng, hợp tác và bảo vệ người hành nghề
khi làm nhiệm vụ
Thứ hai, tính phối hợp công - tư
Đặc điểm này xuất phát từ vai trò chủ đạo của các dịch vụ y tế công
trong sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Hành nghề dưới bất

kỳ hình thức nào, các cơ sở hành nghề y tư nhân hoạt động dưới sự giám sát
và quản lý vĩ mô của Nhà nước.
Thứ ba, hành nghề y tư nhân là hoạ
t động mang tính lợi nhuận
Các cơ sở y tế tư nhân ra đời và các hoạt động HNYTN nói chung
thường vì mục đích lợi nhuận vì khi họ bỏ vốn ra đầu tư thì họ phải thu hồi lại
vốn và phải có lãi. Cho nên vì mục tiêu lợi nhuận mà họ có thể bỏ qua những
yêu cầu về chuyên môn, về đạo đức nghề nghiệp, họ có quyền quyết định số
lượng dịch v
ụ mà người bệnh phải làm kể cả những dịch vụ không thực sự
cần thiết. Việc lạm dụng các xét nghiệm hay máy móc đắt tiền diễn ra thường
xuyên. Vì vậy, cần có sự tăng cường quản lý của nhà nước để có biện pháp
hạn chế hoặc ngăn chặn.
Thứ tư, hành nghề y tư nhân là hoạt động thuộc thành phần kinh tế tư nhân
Hình thức tổ
chức của các cơ sở hành nghề y tư nhân cũng có thể dưới

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế  Page11

hình thức phòng khám hoặc bệnh viện tư nhân. Khi tham gia vào hoạt động y
tư nhân thì các cơ sở hành nghề y tư nhân vẫn phải tuân theo những nguyên
tắc của cơ chế thị trường, cụ thể là thực hiện các quan hệ hàng hóa – tiền tệ,
cung – cầu, giá cả, tiền công, lợi nhuận v.v Đây được xem như điều kiện để
duy trì sự tồn tại và phát triển của các cơ sở hành nghề
y tư nhân nhằm thực
hiện chính sách xã hội hóa về y tế và chăm sóc sức khỏe cho nhân dân khi mà
nền kinh tế Việt Nam đang bước vào thời kỳ tăng trưởng nhanh trên con
đường phát triển kinh tế thị trường.
2.1.2.3 Sự cần thiết phải quản lý nhà nước về hành nghề y tư nhân
Y tế nói chung và hành nghề y tư nhân nói riêng cũng như mọi hoạt động

xã hội khác đều cần được Nhà nước điề
u chỉnh, quản lý. Hành nghề y tư nhân là
việc cá nhân hoặc tổ chức đăng ký để thực hiện khám bệnh, chữa bệnh nhằm
chăm lo sức khỏe-cái quý nhất của con người và của toàn xã hội. Do vậy, vai
trò quản lý của nhà nước đối với lĩnh vực hành nghề y tư nhân là rất quan trọng,
là sự cần thiết khách quan vì những lý do sau:
Thứ nhất, hành nghề y tư nhân cần phải có sự
định hướng của Nhà nước
Trên thế giới, qua các thời kỳ lịch sử, mỗi chế độ nhà nước đều có bản
chất riêng và sự định hướng phát triển riêng của mình. Mọi lĩnh vực của đời
sống kinh tế xã hội đều bị chi phối, phụ thuộc vào bản chất và định hướng phát
triển đó. Hành nghề y tư nhân không nằm ngoài quy luật này. Sự lựa chọn v
ề
định hướng và quan điểm hành nghề y tư nhân luôn phù hợp và gắn bó chặt chẽ
với đường lối, quan điểm phát triển của Đảng và Nhà nước.
Sự phát triển của YTN là cả một quá trình, ngoài những nội dung cơ bản
mang tính chuyên ngành về chăm sóc bảo vệ sức khỏe nhân dân, không thể
thiếu được nội dung mang tính xã hội và tính chính trị. Do vậy, hệ thống tư
tưởng của Đảng, quan
điểm và mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của đất nước
ảnh hưởng rất lớn đến mục tiêu, chương trình và nội dung của công tác chăm sóc
sức khỏe.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế  Page12

Chỉ có Nhà nước mới có thể định hướng phát triển YTTN theo các mục
tiêu, nội dung đã đề ra. Chỉ có Nhà nước với vai trò quản lý của mình mới điều
hành các hoạt động hành nghề y tư nhân và các lĩnh vực khác phát triển đúng
hướng, đáp ứng được yêu cầu phục vụ công nghiệp hóa hiện đại hóa hiện nay.
Thứ hai, hành nghề y tư nhân là hoạt động có tính xã hội hóa cao, thiếu

sự can thiệ
p của nhà nước sẽ không thành công.
Sở dĩ như vậy là vì hành nghề y tư nhân là hoạt động rộng khắp từ thành
thị đến nông thôn, từ vùng sâu đến vùng xa, vùng hẻo lánh, ở đâu có con người
tồn tại thì ở đó cần có cán bộ y tế để chăm sóc sức khỏe cho họ.
Việc chăm sóc sức khỏe cho một đối tượng lớn, phạm vi rộng, nhu cầu
ngày càng cao như vậy không ch
ỉ là trách nhiệm của ngành y tế mà còn là trách
nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể, tức là xã hội hóa công tác y
tế trong đó khuyến khích YTN phát triển, y tế nhà nước giữ vai trò nòng cốt.
Do vậy, muốn làm tốt công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, nhà nước
không thể không can thiệp vào hoạt động này. Bởi vì, hoạt động này cần có sự
đầu tư rất lớn trong khi đó Ngân sách nhà nước cấp lại có hạn. Do vậy, cầ
n có sự
tham gia của các lực lượng xã hội. Vấn đề này một ngành, một cá nhân không
thể làm được mà cần phải có cơ chế, chính sách tức là cần sự can thiệp của nhà
nước để thực hiện vai trò tập trung, tập hợp sức mạnh của cộng đồng.
Thứ ba, đặc điểm của hành nghề y tư nhân là hoạt động vì mục đích lợi
nhuận. Do đó, t
ăng cường vai trò quản lý nhà nước đối với các dịch vụ y tư
nhân để YTN thực sự phát huy hiệu quả của mình và đi đúng định hướng,
không bị chi phối của cơ chế thị trường, hạn chế tiêu cực, tạo ra môi trường
cạnh tranh lành mạnh trong lĩnh vực cung cấp các dịch vụ y tế.
Trong nền kinh tế nhiều thành phần phát triển theo cơ chế thị trường, nế
u
Nhà nước không có định hướng thì các thành phần tham gia trong lĩnh vực y tư
nhân sẽ phát triển một cách bừa bãi, tự phát, thiếu tổ chức đồng bộ, hằn sâu thêm
những khuyết tật của cơ chế thị trường và với mục tiêu lợi nhuận sẽ không thể có
công bằng trong chăm sóc sức khỏe, sẽ đi chệch hoặc đi ngược lại với quan điểm