CÁC NHÂN tố ẢNH HƯỞNG đến KHẢ NĂNG VAY vốn NGÂN HÀNG của DOANH NGHIỆP NHỎ và vừa tại NGÂN HÀNG TMCP XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM TRÊN địa bàn THÀNH PHỐ hồ CHÍ MINH

B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.H CHÍ MINH
***




NGUYN TNăHNG





CÁC NHÂN T NHăHNGăN KH NNGă
VAY VN NGÂN HÀNG CA DOANH NGHIP
NH VÀ VA TI NGÂN HÀNG TMCP XUT
NHP KHU VITăNAMăTRểNăA BÀN
TP.HCM






LUNăVNăTHCăSăKINHăT

TP.H CHÍ MINH - NMă2015

B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.H CHÍ MINH
***


NGUYN TNăHNG


CÁC NHÂN T NHăHNGăN KH NNGă
VAY VN NGÂN HÀNG CA DOANH NGHIP
NH VÀ VA TI NGÂN HÀNG TMCP XUT
NHP KHU VITăNAMăTRểNăA BÀN TP.HCM


Chuyên ngành: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
Mã ngành: 60340201


LUNăVNăTHCăSăKINHăT

NGIăHNG DN KHOA HC:
PGS-TS. TRM TH XUỂNăHNG



TP.H CHÍ MINH - NMă2015

LIăCAMăOAN

Tác gi xin cam đoan lun vn thc s kinh t: " Các nhân t nh hng đn
kh nng vay vn ngân hàng ca doanh nghip nh và va ti Ngân hàng TMCP
Xut Nhp Khu Vit Nam trên đa bàn TP.HCM " là kt qu ca quá trình hc tp
nghiêm túc và là công trình nghiên cu khoa hc đc lp ca riêng bn thân tác gi.
Nhng s liu, kt qu nêu trong lun vn là trung thc, có ngun gc rõ ràng;
đc trích dn và có tính k tha, phát trin t các tài liu, tp chí, các công trình
nghiên cu đư đc công b Kt qu nghiên cu ca lun vn cha tng đc
công b trong bt k công trình nghiên cu khác.
Tôi xin chu hoàn toàn trách nhim v li cam đoan ca mình trc nhng quy
đnh ca nhà trng.

Tp.H Chí Minh, ngày tháng nm 2015
Ngi cam đoan



Nguyn Tn Hng

MC LC
TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC CH CÁI VIT TT
DANH MC BNG BIU
DANH MCăSă, BIUă
Trang
LI M U 1

1.ăt vnăđ 1
2. Mc tiêu nghiên cu 3
3.ăiătng và phm vi nghiên cu 3
4.ăPhngăphápănghiênăcu 3
5.ăụănghaăcaăđ tài 4
6. Kt cu ca lunăvn 4

CHNGă1:ăCăS LÝ LUN V CÁC NHÂN T NHăHNGăN
KH NNGăVAYăVN NGÂN HÀNG CA DOANH NGHIP NH VÀ VA
5
1.1 TÍN DNGăI VI DOANH NGHIP NH VÀ VA 5
1.1.1 Khái nim v DNNVV 5
1.1.2 căđim ca DNNVV 9
1.1.3 Vai trò ca DNNVV trong nn kinh t 10
1.1.4 Vai trò ca tín dngăngơnăhƠngăđi vi DNNVV 12
1.1.4.1 Khái nim tín dng ngân hàng 12
1.1.4.2 c đim và ri ro ca tín dng ngân hàng đi vi DNNVV 13
1.1.4.3 Vai trò ca tín dng ngân hàng đi vi DNNVV 14
1.2 CÁC NGHIÊN CU V NHÂN T NHă HNGă N KH NNGă
VAY VN NGÂN HÀNG CA DNNVV 16
1.2.1 Nghiên cu  nc ngoài 16
1.2.2 Nghiên cu  Vit Nam 17
1.2.3 Các nhân t nhă hngă đn kh nngă vayă vn ngân hàng ca
DNNVV 19
1.2.3.1 Tng tài sn ca doanh nghip 19
1.2.3.2 S nm hot đng ca doanh nghip 19
1.2.3.3 Ngành ngh kinh doanh 20
1.2.3.4 Vn t có 20
1.2.3.5 Tài sn đm bo 21
1.2.3.6 Kt qu kinh doanh. 22

1.2.3.7 Nng lc qun lý ca ch doanh nghip 22
1.2.3.8 Các khon n ca doanh nghip 22
1.2.3.9 Quan h vi ngân hàng 23
1.3 MÔ HÌNH S DNG TRONG NGHIÊN CU 23
1.3.1 Mô hình căs 23
1.3.2 Mô hình tng quát 25
Kt lunăChngă1 27
CHNGă 2:ă CÁC NHÂN T NHă HNGă N KH NNGă VAYă VN
NGÂN HÀNG CA DOANH NGHIP NH VÀ VA TI NGÂN HÀNG
TMCP XUT NHP KHU VIT NAM TRÊN A BÀN TPHCM 28
2.1 THC TRNG V CÁCăDNNVVăTRểNăA BÀN TP.HCM 28
2.1.1 V loi hình doanh nghip ca các DNNVV ti TP.HCM 28
2.1.2 V quyămôălaoăđng ca các DNNVV 29
2.1.3 V doanh thu, chi phí và li nhun ca DNNVV ti TP.HCM 29
2.1.4 V đóngăgópăvƠoăngơnăsáchănhƠănc 30
2.2 TNG QUAN V NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP KHU VIT
NAM 31
2.2.1 Tng quan v Eximbank 31
2.2.2 Tình hình hotăđng kinh doanh ca Ngân Hàng TMCP Xut Nhp
Khu Vit Nam 33
2.2.2.1 Huy đng vn 34
2.2.2.2 Hot đng cho vay 35
2.2.2.3 Các hot đng khác 36
2.3 THC TRNG CHO VAY DNNVV TIă EXIMBANKă TRểNă A BÀN
TP.HCM 37
2.3.1 Các sn phmăchoăvayăđc EximBank áp dng cho các DNNVV 37
2.3.2 Thc trng cho vay khách hàng doanh nghip tiăEximBankătrênăđa
bàn TP.HCM 38
2.4 CÁC NHÂN T NHă HNGă N KH NNGă VAYă VN NGÂN
HÀNG CA DNNVV TIăEXIMBANKăTRểNăA BÀN TP.HCM 41

2.4.1 Nghiên cuăđnh tính 41
2.4.2 căđimăcácăDNNVVăđc kho sát 42
2.4.2.1 Thi gian hot đng và s lng lao đng 43
2.4.2.2 Loi hình doanh nghip 43
2.2.2.3 Lnh vc hot đng 44
2.4.2.4 Thông tin v ngi qun lý doanh nghip 45
2.4.2.5 Mt s thông tin v tài chính doanh nghip 46
2.2.2.6 Tình hình tip cn vn Eximbank đa bàn TP.HCM ca các DNNVV
đc kho sát 47
2.4.3 Nghiên cuăđnhălng 48
2.4.3.1 Mô hình nghiên cu thc nghim 48
2.4.2.2 Kt qu nghiên cu đnh lng 53
Kt lunăChngă2 57
CHNGă3:ăS DNG KT QU NGHIÊN CUă XUT MT S KIN
NGH I VI KH NNGă VAYă VN CA DOANH NGHIP NH VÀ
VA TI NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP KHU VIT NAM TRểNăA
BÀN TP.HCM 58
3.1 NHă HNG PHÁT TRIN TÍN DNG DNNVV CA EXIMBANK
TRONG THI GIAN TI 58
3.1.1 nhăhng phát trin chung caăEximbankătrongăgiaiăđon 2015 ậ
2020 58
3.1.2 nhă hng phát trin tín dng DNNVV ca Eximbank trong giai
đon 2015 ậ 2020 59
3.2 MT S KIN NGH I VI KH NNGă VAYă VN CA CÁC
DNNVV TIăEXIMBANKăTRểNăA BÀN TP.HCM 60
3.2.1 i vi các DNNVV 61
3.2.1.1 V trình đ ca ngi qun lý doanh nghip 61
3.2.1.2 V t sut li nhun ca doanh nghip 62
3.2.1.3 V mi quan h vi Eximbank 62
3.2.1.4 V h thng s sách k toán 63

3.2.1.5 V k hoch kinh doanh và k hoch vay vn 63
3.2.2 i vi Eximbank 64
3.2.2.1 V tài sn đm bo vay vn ngân hàng 64
3.2.2.2 V quy trình, th tc vay vn 65
3.2.2.3 V chính sách đi vi DNNVV 65
3.2.3 Kin ngh vi các cp có thm quyn 66
3.2.3.1 n đnh nn kinh t v mô 66
3.2.3.2 Hoàn thin khung pháp lý 67
3.2.3.3 H tr đào to, phát trin nhân lc 67
3.2.3.4 H tr đi mi, nâng cao nng lc công ngh, trình đ k thut 68
3.2.3.5 H tr v thông tin và t vn 68
3.3 HN CH CAă TÀI 68
3.4ăHNG NGHIÊN CU TIP THEO 69
Kt lunăChngă3 70
KT LUN 71
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC BNG BIU

Trang
Bng 1.1 Phân loi DNNVV theo Liên minh Châu Âu 5
Bng 1.2: Tiêu chí phân loi doanh nghip nh và va ca mt s quc gia và khu
vc 6
Bng 1.3: Phân loi DNNVV theo lnh vc kinh t 8
Bng 1.4: Tng quát các nhân t ca mt s bài nghiên cu liên quan 26
Bng 2.1: S lng lao đng làm vic trong các DNNVV trên đa bàn TP.HCM t
nm 2009 – 2013 29
Bng 2.2: Doanh thu, chi phí và li nhun ca DNNVV trên đa bàn TP.HCM giai
đon 2009 – 2014 30
Bng 2.3: Thu và các khon phi np ngân sách nhà nc ca các DNNVV trên

đa bàn TP.HCM t nm 2009 – 2014 30
Bng 2.4: Tng vn huy đng ca Eximbank giai đon 2009 – 2014 34
Bng 2.5: Tng d n cho vay ca Eximbank giai đon 2009-2014 35
Bng 2.6: Các yu t nh hng đn quyt đnh cho vay ca Eximbank đi vi các
DNNVV 41
Bng 2.7: Thi gian hot đng và s lng lao đng ca DNNVV đc kho sát
trong nm 2014 43
Bng 2.8: Loi hình doanh nghip ca các DNNVV đc kho sát trong nm 2014
43
Bng 2.9: Lnh vc hot đng ca các DNNVV đc kho sát trong nm 2014 44
Bng 2.10: Trình đ hc vn ca ngi qun lý DNNVV đc kho sát trong nm
2014 45
Bng 2.11: Mt s ch tiêu tài chính ca DNNVV đc kho sát trong nm 2014
46
Bng 2.12: T l DNNVV đã tng có quan h tín dng ti Eximbank trên đa bàn
TP.HCM t nm 2011 đn nay 47
Bng 2.13: Nhng khó khn tr ngi khi DNNVV tip cn vn ca Eximbank đa
bàn TP.HCM 47
Bng 2.14: Din gii các bin trong mô hình thc nghim 52
Bng 2.15: Kt qu c lng mô hình tip cn vn Eximbank trên đa bàn
TP.HCM ca DNNVV 53
Bng 2.16: Kim đnh mô hình 55
Bng 2.17: Mc đ d báo ca mô hình tng th 56

DANH MCăSă, BIUă


Trang
Hình 2.1: C cu loi hình doanh nghip nh và va trên đa bàn TP.HCM nm
2013 28
Hình 2.2: Tình hình cho vay ca EximBank khu vc TP.HCM giai đon 2009 – 2014
38
Hình 2.3: Tình hình cho vay ti Eximbank khu vc TP.HCM theo đi tng khách
hàng t nm 2008 – 2013 39
Hình 2.4: Tình hình cho vay DNNVV ti Eximbank khu vc TP.HCM giai đon 2009
– 2014 40

DANH MC CH CÁI VIT TT
APEC : Din đàn hp tác kinh t Châu Á – Thái Bình Dng
DN : Doanh nghip
DNVVN : Doanh nghip va và nh
Eximbank :Ngân hàng Thng mi C Phn Xut Nhp Khu Vit Nam
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHTM : Ngân hàng Thng mi
NHTMCP : Ngân hàng thng mi C phn
OECD : T chc hp tác và phát trin kinh t
OECD : T chc hp tác và phát trin kinh t
TNHH : Trách nhim hu hn
TP. HCM : Thành ph H Chí Minh.
UN/ECE : y Ban kinh t Châu Âu Liên Hip Quc

1

LI M U
1. T VNă
ông Nam Á thng đc bit đn là mt trong nhng khu vc có s phát trin kinh
t sôi đng nht trên th gii vi phn ln các nc thành viên là các nn kinh t đang
phát trin. Thành công ca các nn kinh t trong khu vc này đánh du s đóng góp quan
trng ca các doanh nghip nh và va (DNNVV) trong to công n vic làm, tng thu
nhp cho ngi lao đng, gia tng s tng trng kinh t và huy đng các ngun lc xư
hi tham gia vào quá trình đu t phát trin. Bên cnh đó, DNNVV cng đc xem là
nhân t đo lng s tác đng ca các chính sách kinh t mi đc ban hành có tác đng
nh th nào khi đa vào trin khai thc t đi vi cng đng doanh nghip. Ti ông
Nam Á, 98% tng s doanh nghip là DNNVV và 60% lao đng trung bình ca mi quc
gia tính t nm 2007-2012 hin đang làm vic trong các DNNVV
1
. Ti Vit Nam,
DNNVV đư không ngng phát trin mnh m và ngày càng chim t trng ln trong tng
s doanh nghip đng ký thành lp; s phát trin ca DNNVV đư góp phn gim t l tht
nghip, n đnh tình hình kinh t, an sinh xư hi, tng thu nhp cho ngi lao đng và
ngun thu ca ngân sách nhà nc.
Thành ph H Chí Minh là trung tâm kinh t tài chính ln nht c nc nên tp trung
rt nhiu t chc kinh t, t chc tín dng và các đnh ch tài chính trung gian. Tính đn
31/12/2014 thì thành ph H Chí Minh có khong 165.000 DNNVV chim hn 30% s
lng DNNVV trên c nc.
Mc dù tim nng ca các DNNVV ti TP.HCM là rt ln nhng vic tip cn vn
ngân hàng ca các DNNVV rt hn ch. Qua kho sát ca Vin Phát trin Doanh nghip
(Phòng Thng mi và Công nghip Vit Nam) nm 2011 thì ch có 30% các DNNVV
tip cn đc ngun vn tín dng t ngân hàng (trong s 75% doanh nghip mun tìm

vn bng hình thc vay ngân hàng), 70% còn li phi s dng vn t có hoc vay t


1
Ngun: T chc Lao đng quc t và Ngân hàng Phát trin Châu Á, 2014. Cng đng ASEAN 2015
2

ngun vn khác (trong s này có nhiu doanh nghip phi chu vay  mc lãi sut cao t
15-18%/nm). ng thi, nhng nm gn đây do nn kinh t nc ta đang lâm vào tình
trng suy thoái nên tc đ tng trng tín dng có du hiu chng li: nm 2009 là
37,53%, nm 2010 là 31,13%, nm 2011 là 10,90%, nm 2012 là 7% và nm 2013 đt
khong 9%. Bên cnh đó, vic Vit Nam gia nhp vào WTO làm cho cuc cnh tranh
gia doanh nghip trong nc và doanh nghip nc ngoài ngày càng tr nên khc lit,
đc bit là đi vi các DNNVV. Do đó, vic đu t vào công ngh, k thut, ngun nhân
lc… nhm nâng cao kh nng cnh tranh là ht sc cn thit đi vi các doanh nghip.
Do đó, vn là yu t cc k quan trng đ các doanh nghip thc hin đc điu đó và
ngân hàng là kênh cung cp vn quan trng nht, ch yu nht đi vi các doanh nghip,
đc bit là các DNNVV.
Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam là mt trong nhng ngân hàng hàng đu
Vit Nam vi khách hàng mc tiêu là các doanh nghip va và nh. Tuy nhiên, hai nm
tr l đây d n cho vay DNNVV ca Eximbank có chiu hng gim dù ngân hàng đư
đa ra nhiu chng trình u đưi vay vn cho các doanh nghip. Trong khi đó, các
DNNVV li rt cn vn vay ngân hàng đ m rng kinh doanh, đu t k thut… đc bit
trong giai đon khó khn này. Và tình trng ngân hàng tha vn mun đy mnh tín dng
trong khi các doanh nghip thiu vn nhng li không vay đc xy ra. Phi chng không
có s “gp g” nhau gia DNNVV và Eximbank. ó là vn đ mà các DN cng nh ngân
hàng luôn mun tìm ra li gii. Vì vy, đ tài “các nhân t nh hng đn kh nng vay
vn ngân hàng ca các doanh nghip nh và va ti ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu
Vit Nam trên đa bàn TP.HCM” đc thc hin đ tìm hiu và phân tích các nhân t nh
hng đn kh nng vay vn ca các DNNVV ti Eximbank trên đa bàn TP.HCM t đó

đa ra các gii pháp phù hp cho các DNNVV có th tip cn vn vay mt cách hiu qu
nht.


3

2. MC TIÊU NGHIÊN CU
 H thng lý lun v các nhân t nh hng đn kh nng vay vn ngân hàng ca
DNNVV
 Phân tích thc trng vay vn ca DNNVV ti Eximbank trên đa bàn TP.HCM
 Xác đnh và phân tích các nhân t nh hng đn kh nng vay vn ca DNNVV
ti Eximbank trên đa bàn TP.HCM
  xut các gii pháp nhm nâng cao kh nng tip cn vn vay ca các DNNVV
ti Eximbank trên đa bàn TP.HCM
3. IăTNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
 i tng nghiên cu là các nhân t nh hng đn kh nng vay vn ca
DNNVV ti Eximbank trên đa bàn TP.HCM
 Phm vi nghiên cu: Eximbank khu vc TP.HCM
 Thi gian nghiên cu:
i vi d liu th cp: S dng s liu các nm 2011, 2012 và 2013
i vi d liu s cp: S dng s liu thu thp đc t bng câu hi đc gi đn
các DNNVV có nhu cu vay vn ti Eximbank trên đa bàn TP.HCM trong giai
đon 2011 đn nay
4. PHNGăPHÁPăNGHIểNăCU:
 thc hin các ni dung nghiên cu nêu trên, da trên c s phân tích quan
đim, mô hình và kt qu các bài nghiên cu trong và ngoài nc, tác gi s dng
phng pháp phân tích đnh tính và đnh lng
 Phng pháp nghiên cu đnh tính: Dùng phng pháp s dng d liu lch s,
phng pháp phng vn tay đôi nhm thit lp nhân t đc cho là nh hng đn
kh nng vay vn ca DNNVV ti Eximbank trên đa bàn TP.HCM. i tng

4

tham gia là các chuyên gia thm đnh trc thuc vn phòng khu vc TP.HCM và
các cán b tín dng doanh nghip ti mt s chi nhánh ca Eximbank.
 Phng pháp nghiên cu đnh lng: dùng hi quy Logit đa bin đ xác đnh các
nhân t nh hng đn kh nng vay vn ca DNNVV ti Eximbank trên đa bàn
TP.HCM
 Phng pháp điu tra kho sát: mu điu tra đc ly theo phng pháp ly mu
thun tin. i tng tham gia tr li bng câu hi là các DNNVV trên đa bàn
TP.HCM
5. ụăNGHAăCAă TÀI:
Nghiên cu này s hu ích cho các nhà qun tr ca Eximbank, các doanh nghip va
và nh trên đa bàn TP.HCM:
 Các nhà qun lý ca Eximbank da trên kt qu nghiên cu s cân nhc các yu t
trong quá trình xây dng và ra quyt đnh v chính sách v tín dng doanh nghip
đ đy mnh tng trng tín dng nhm nâng cao li nhun cho ngân hàng.
 Da kt qu nghiên cu các DNNVV s có nhng bin pháp thích hp đ nâng cao
kh nng vay vn ti Eximbank trên đa bàn TP HCM.
6. KT CU LUNă VN: Ngoài phn m đu, kt lun, lun vn chia làm 3
chng
 Chng 1: C s lý lun v các nhân t nh hng đn kh nng vay vn ngân
hàng ca doanh nghip nh và va
 Chng 2: các nhân t nh hng đn kh nng vay vn ngân hàng ca doanh
nghip nh và va ti ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam trên đa bàn
TP.HCM
 Chng 3: S dng kt qu nghiên cu đ xut mt s kin ngh đi vi kh nng
vay vn ca doanh nghip nh và va ti ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit
Nam trên đa bàn TP.HCM
5

CHNGă1:ăCăS LÝ LUN V CÁC NHÂN T NHăHNGăN KH
NNGăVAYăVN NGÂN HÀNG CA DOANH NGHIP NH VÀ VA
1.1 TÍN DNGăI VI DOANH NGHIP NH VÀ VA
1.1.1 Khái nim v DNNVV
Trong lch s kinh t th gii có rt nhiu khái nim v doanh nghip va và nh.
Tùy thuc vào tng điu kin c th ca tng quc gia, tùy thuc vào tng giai đon phát
trin ca nn kinh t xã hi đt nc mà các nhà kinh t, các chính ph s đa ra các khái
nim khác nhau v DNNVV.
Theo Ngân hàng Th gii (WB), doanh nghip đc chia thành 4 loi tng ng
vi s lng lao đng nh sau: doanh nghip siêu nh (s lao đng < 10 ngi), doanh
nghip nh (s lao đng t 10 ngi đn di 50 ngi), doanh nghip va (s lao đng
t 50 ngi đn 300 ngi), doanh nghip ln (s lao đng > 300 ngi).
2

Theo EU thì doanh nghip va và nh là doanh nghip có di 250 công nhân,
doanh thu di 50 triu euro/nm và tng tài sn trên bng cân đi di 43 triu euro. C
th nh sau:
Bng 1.1: Phân loi DNNVV theo Liên minh Châu Âu
Company
category
Employees
Turnover
or
Balance
sheet
total
Medium-sized
< 250
≤ă€ă50ăm
≤ă€ă43ăm

Small
< 50
≤ă€ă10ăm
≤ă€ă10ăm
Micro
< 10
≤ă€ă2ăm
≤ă€ă2ăm
Ngun: index_en.htm


2
Ngun: Wikipedia

6

Bng 1.2: Tiêu chí phân loi doanh nghip nh và va ca mt s quc gia và khu
vc.
Quc gia/Khu
vc
Phân loi DN nh và va
S laoăđng bình
quân
Vnăđuăt
Doanh thu
A. NHÓM CÁC NC PHÁT TRIN
1. Hoa k
Nh và va
0-500
Không quy đnh

Không quy đnh
2. Nht
- i vi ngành sn xut
- i vi ngành thng mi
- i vi ngành dch v
1-300
1-100
1-100
¥ 0-300 triu
¥ 0-100 triu
¥ 0-50 triu
Không quy đnh
3. Australia
Nh và va
< 200
Không quy đnh
Không quy đnh
4. Canada
Nh
Va
< 100
< 500
Không quy đnh
< CDN$ 5 triu
CDN$ 5 -20
triu
5. New Zealand
Nh và va
< 50
Không quy đnh

Không quy đnh
6. Korea
Nh và va
< 300
Không quy đnh
Không quy đnh
7. Taiwan
Nh và va
< 200
< NT$ 80 triu
< NT$ 100 triu
B. NHÓM CÁC NC ANG PHÁT TRIN
1. Thailand
Nh và va
Không quy đnh
< Baht 200 triu
Không quy đnh
2. Malaysia
- i vi ngành sn xut
0-150
Không quy đnh
RM 0-25 triu
3. Philippine
Nh và va
< 200
1,5-60triu Peso
Không quy đnh
4. Indonesia
Nh và va
Không quy đnh

< US $ 1 triu
< US $ 5 triu
5.Brunei
Nh và va
1-100
Không quy đnh
Không quy đnh
C. NHÓM CÁC NC KINH T ANG CHUYN I
1. Russia
Nh
Va
1-249
250-999
Không quy đnh
Không quy đnh
7

2. China
Nh
Va
50-100
101-500
Không quy đnh
Không quy đnh
3. Poland
Nh
Va
< 50
51-200
Không quy đnh

Không quy đnh
4. Hungary
Siêu nh
Nh
Va
1-10
11-50
51-250
Không quy đnh
Không quy đnh
Ngun: 1) APEC, 1998. Doanh nghip va và nh; 2) UN/ECE, 1999. nh ngha doanh nghip va và
nh; 3) OECD, 2000. Tng quan v doanh nghip va và nh
Cn c vào bng 2 thì trên th gii hin nay ph bin có 4 tiêu chí đ xác đnh
DNNVV:
 Tiêu chí th nht: Tiêu chun đánh giá, xp loi DNNVV phi gn bó vi tng
ngành đng thi phi tính đn s lng lao đng và vn tham gia vào hot đng
kinh doanh ca doanh nghip. Theo tiêu chun này có Nht Bn là tiêu biu.
 Tiêu chí th hai: Tiêu chun đánh giá, xp loi DNNVV không phân bit ngành
ngh mà ch cn c vào s lng lao đng và vn tham gia váo hot đng kinh
doanh ca doanh nghip. Các nc theo tiêu chí này gm có: Philippine, Thái
Lan…
 Tiêu chí th ba: Tiêu chun đánh giá, xp loi DNNVV bao gm s lng lao
đng, vn kinh doanh và doanh thu hàng nm ca doanh nghip. Các nc theo
tiêu chí này gm có Canada, ài Loan, Malaysia, Indonesia…
 Tiêu chí th t: Tiêu chun đánh giá, xp loi DNNVV da vào s lng lao đng
ca doanh nghip có hoc không có phân bit ngành ngh. Các nc theo tiêu chí
này gm Hoa K, Nga, Trung Quc, Hàn Quc…


8

* Ti Vit Nam
 Vit Nam, theo Ngh đnh s 90/2001/N-CP ngày 23/11/2001 ca Chính ph
v h tr giúp phát trin DNNVV đnh ngha: “Doanh nghip nh và va là c s sn
xut, kinh doanh đc lp, đã đng ký kinh doanh theo pháp lnh hin hành, có vn đng
ký không quá 10 t đng hoc s lao đng trung bình hàng nm không quá 300 ngi”.
Sau đó, ngày 30/06/2009, Chính ph đư ban hành Ngh đnh s 56/2009/N-CP v
tr giúp phát trin DNNVV. Ngh đnh này có hiu lc t ngày 20/08/2009 và thay th
cho Ngh đnh s 90/2001/N-CP ngày 23/11/2001. Theo đó, DNNVV là c s kinh
doanh đã đng ký kinh doanh theo quy đnh pháp lut, đc chia thành ba cp: siêu nh,
nh, va theo quy mô tng ngun vn (tng ngun vn tng đng tng tài sn đc
xác đnh trong bng cân đi k toán ca doanh nghip) hoc s lao đng bình quân nm
(tng ngun vn là tiêu chí u tiên), c th nh sau:
Bng 1.3: Phân loiăDNNVVătheoălnhăvc kinh t
Ngành/Ngh
DN siêu nh
DN nh
DN va
S laoă đng
(ngi)
Tng ngun
vn (t
đng)
S laoă đng
(ngi)
Tng ngun
vn (t đng)
S laoă đng
(ngi)
I. Nông, lâm nghip và

thy sn
<10
<20
11 – 200
20 – 100
201 – 300
II. Công nghip và xây
dng
<10
<20
11 – 200
20 – 100
201 – 300
III. Thng mi và
dch v
<10
<10
11 – 50
10 – 50
51 – 100
Ngun: Ngh đnh s 56/2009/N-CP ngày 30/6/2009 ca Chính ph


9

1.1.2 căđim ca DNNVV
Doanh nghip nh và va có nhng đc trng rt riêng bit khi so sánh vi doanh
nghip quy mô ln, mt s đc trng c bn nh sau:
Th nht, DNNVV có ngun vn hn ch, vic khi s kinh doanh, m rng đu
t, mua sm trang thit b ch yu đc thc hin bng vn t có hoc t ngun tín dng

không chính thc nh vay mn bn bè, ngi thân hay t các t chc tài chính và phi tài
chính trong xã hi.
Th hai, DNNVV thng hng vào nhng lnh vc phc v trc tip đi sng,
nhng sn phm có sc mua cao, dung lng th trng ln nên huy đng đc các
ngun lc xã hi, các ngun vn còn tim n trong dân, tn dng đc các ngun nguyên
liu, nhân lc ti ch.
Th ba, phn ln các DNNVV s dng nhiu lao đng ph thông, trình đ tay
ngh cha cao, đa s s dng lao đng h gia đình. Các ch DNNVV thng không đ
kh nng cnh tranh vi các doanh nghip ln trong vic thuê nhng ngi có tay ngh
lao đng cao do hn ch v ngun tài chính. Bên cnh đó, đnh kin ca ngi lao đng
v khu vc này còn khá ln vì h cho rng làm trong các DNNVV ri ro mt vic ln
nhng đng thi lng thp, c hi thng tin không cao ng thi ngi lao đng ti
DNNVV ít đc đào to, đào to li do kinh phí hn hp.
Th t, công ngh và máy móc ca các DNNVV thng lc hu, do chi phí đu t
công ngh mi và k thut hin đi cao vt quá kh nng ca các DNNVV vi quy mô
vn hn ch.
Th nm, nhy cm vi nhng bin đng ca th trng, chuyn đi mt hàng
nhanh phú hp vi th hiu ngi tiêu dùng. Tuy nhiên, các sn phm sn xut thng
không đc coi trng v cht lng, tui đi.
Th sáu, DNNVV có tính nng đng và linh hot cao: Các DNNVV có mc đu t
ban đu thp, s dng ít lao đng và tn dng các nguôn lc ti ch. Do đó, các DNNVV
10

có th d dàng chuyn đi phng án sn xut, chuyn đi mt bng kinh doanh, chuyn
đi loi hình doanh nghip và c d dàng gii th doanh nghip.
Th by, trình đ qun lý cha cao. B máy qun lý ca các DNNVV thng gn
nh, trình đ t chc qun lý cha cao. Các DNNVV đc thành lp ch yu da trên
nng lc và kinh nghim ca ch doanh nghip nên b máy t chc rt gn nh, ch
doanh nghip thng qun lý tt c các mt trong hot đng ca doanh nghip, các quyt
đnh cng đc nhanh chóng đa ra.

1.1.3 Vai trò ca DNNVV trong nn kinh t
 nhiu quc gia trên th gii, đc bit là ti các quc gia đang phát trin,
DNNVV luôn là nn tng ca nn kinh t, chim ti 90% s lng doanh nghip, to
công n vic làm cho khong 50-70% lc lng lao đng, đóng góp t 25-33% GDP hàng
nm. Trong khu vc Châu Á – Thái Bình Dng, các doanh nghip này chim ti 98%
tng s các doanh nghip, to ra 60% vic làm ca khu vc kinh t t nhân, đóng góp
30% giá tr xut khu. Mt s vai trò quan trng ca doanh nghip nh và va đi vi nn
kinh t:
óng góp phn ln vào tng sn phm quc ni và tng trng kinh t. Doanh
nghip nh và va tuy có doanh thu, quy mô vn thp hn so vi các doanh nghip ln
nhng đây là thành phn chim s đông trong các doanh nghip ca nn kinh t vì vy
đóng góp vào tng sn phm quc ni rt đáng k. ng thi các doanh nghip nh và
va cng đóng vai trò quan trng trong vic thúc đy phát trin kinh t, đc bit đi vi
các nn kinh t kém phát trin. Các s liu thc t cho thy rng nhiu nn kinh t trên th
gii trong giai đon tng trng thì thành phn doanh nghip nh và va thng có s gia
tng đáng k. ài Loan tng trng nhanh cng da trên nn tng ca khi doanh nghip
nh và va, giai đon tng trng vàng ca Colombia t cui thp niên 1960 đn ht thp
niên 1970 đi cùng vi s tng trng nhanh  khu vc doanh nghip nh và va. Tng s
11

lao đng trc tip trong các DNNVV là trên 12 triu lao đng, chim trên 40% lc lng
lao đng ca c nc và to ra hn 1 triu vic làm mi mi nm (H S Hùng, 2007)
To đc nhiu vic làm, góp phn đào to lc lng lao đng. Vì chim s lng
ln nên doanh nghip nh và va cng thu hút mt lng lao đng ln trong nn kinh t,
đc bit là  vùng sâu, vùng xa. Theo báo cáo ca T chc Lao ng Quc T nm 2013,
doanh nghip nh và va cung cp hai phn ba s vic làm ti các quc gia đang phát
trin  Châu Phi, Châu Á và Châu M La Tinh và 80% s vic làm ti các quc gia có thu
nhp thp. Ti Vit Nam, các doanh nghip nh và va cung cp khong 85% nhu cu
vic làm cho lc lng lao đng (Lê Xuân Bá và cng s, 2007).
óng góp vào quá trình đi mi công ngh. Do áp lc cnh tranh ngày càng khc

lit nên các DNNVV phi thng xuyên đi mi , ci tin công ngh đ to ra s khác
bit đ có th thành công trên thng trng. ng thi vi s linh hot ca mình, các
DNNVV luôn đi tiên phong trong vic áp dng nhng phát minh, ci tin , sang kin k
thut.
óng góp vào xut khu. Vi đc đim nn kinh t đang phát trin thì các ngành
ngh  nông thôn ch yu là sn xut nh và là các ngh truyn thng, ngoài ra các ngành
ngh có kh nng xut khu nh dt may, ch bin thy sn… cng đc rt nhiu
DNNVV tham gia. Vì vy, các DNNVV là lc lng rt quan trng trong vic tng
cng xut khu.
Các DNNVV còn góp phn làm tng hiu qu và nng lc cnh tranh ca nn kinh
t. Vi s tn ti ca nhiu DN hot đng trong cùng mt ngành, lnh vc s làm gim
bt s đc quyn và buc các DN phi chp nhn cnh tranh, phi liên tc thay đi đ tn
ti và phát trin. Vi s linh hot ca mình, các DNNVV cng s to ra áp lc cnh tranh
lên các DN ln, thm chí các công ty đa quc gia… và ngi đc li s là ngi tiêu
dùng. ng thi các DNNVV còn dóng góp vai trò nh là v tinh cho các DN ln, thúc
12

đy quá trình chuyên môn hóa, phân công lao đng trong sn xut, làm tng hiu qu ca
chính các DNNVV và các DN hp tác (Nguyn Th Bính, 2013).
Góp phn đào to lc lng lao đng c đng, linh hot và có cht lng. Các
DNNVV có th tham gia góp phn vào công vic đào to, nâng cao tay ngh cho ngi
lao đng và phát trin ngun nhân lc. Mt b phn ln lao đng trong nông nghip và s
lao đng bt đu tham gia th trng lao đng có th đc thu hút vào các DNNVV đ
thích ng các tác phong công nghip và mt s ngành dch v liên quan.
Ngoài ra, các DNNVV có mt s đóng góp khác nh: đy mnh tin trình hi nhp
quc t, phát huy đc tim lc trong nc trong điu kin nn kinh t có xut phát đim
vi ngun vn thp, trình đ khoa hc k thut lc hu, trình đ k nng ca lao đng còn
yu, góp phn to lp s phát trin canh bng gia các vùng, min trong nc. Vi s to
lp d dàng, các DNNVV có th phát trin rng rãi  các vùng min, to ra các sn phm
phong phú, đa dng góp phn tích cc trong khâu phân phi hàng hóa, đm bo nhu cu

tiêu dùng ca toàn xã hi và bình n giá gia các vùng và các đa phng.
Tóm li, có th thy s đóng góp ca DNNVV cho nn kinh t quc dân là khá
ln, đng thi các DNNVV ngày càng khng đnh đc vai trò quan trng ca mình trong
nn kinh t. Hn na, vai trò và s đóng góp ca DNNVV đang ngày càng gia tng và có
tm quan trng hn. Tuy nhiên, trong bi cnh cnh tranh ngày càng gay gt, các
DNNVV vi nhng hn ch v quy mô, trình đ công ngh, vn… phi đi mt vi rt
nhiu thách thc, khó khn.
1.1.4 Vai trò ca tín dngăngơnăhƠngăđi vi DNNVV
1.1.4.1 Khái nim tín dng ngân hàng
Tín dng ngân hàng là mt giao dch v tài sn gia bên cho vay và bên đi vay,
trong đó các ngân hàng, các t chc tín dng va là bên đi vay va là bên cho vay. Bên
cho vay chuyn giao tm thi quyn s dng tài sn cho bên đi vay trong thi gian tha
13

thun, bên đi vay có ngha v hoàn tr li vô điu kin đy đ vn và lãi cho bên cho vay
khi đn thi hn thanh toán.
Trong hot đng tín dng ngân hàng, đi tng ch yu là cho vay di hình thc
bng tin. Ch th tham gia vào quan h tín dng ngân hàng là các doanh nghip, các t
chc kinh t, các tng lp dân c Ngun vn mà các ngân hàng cho vay đc hình
thành t các ngun huy đng t ngun tin nhàn ri t các tng lp dân c, các t chc
kinh t, đoàn th.
1.1.4.2 c đim và ri ro ca tín dng ngân hàng đi vi DNNVV
Xut phát t đc đim ca các DNNVV nh đư trình bày  trên, mi quan h tín
dng gia ngân hàng và DNNVV có các đc đim sau:
Th nht, v quy mô tín dng: rt thp nu tính bình quân trên mt DNNVV.
Th hai, v thi hn tín dng: ch yu là ngn hn.
Th ba, v đm bo tín dng: hu ht các DNNVV phi có tài sn đm bo khi vay
vn các NHTM.
Th t, v mc đích s dng vn vay: ch yu là s dng b sung vn lu đng.
Th nm, v lãi sut: ít đc u đưi lưi sut, lãi sut theo s n đnh ca các ngân

hàng thng mi do DNNVV cha có s tín nhim cao t các NHTM.
Th sáu, v kh nng hoàn tr n vay: DNNVV d gp khó khn trong vic tr n
vay khi có s bin đng trên th trng tài chính, tin t nh: lm phát, khng hong kinh
t, tài chính ….
Vi đc đim ca các DNNVV và tín dng ngân hàng đi vi các DNNVV, nên
quan h tín dng gia DNNVV vi các ngân hàng thng mi tim n các ri ro sau đây:
 Tình trng thông tin bc cân xng làm cho ngân hàng không nm bt đc các du
hiu ri ro ca DNNVV mt cách toàn din và đy đ, do đó các ngân hàng d b
mt vn khi quyt đnh cho vay.