xác định tỉ lệ bệnh và hiệu quả một số biện pháp phòng trị bệnh tiêu chảy ở heo con theo mẹ tại công ty chăn nuôi tám do huyện long thành đồng nai

TRNG I HC CN TH
KHOA NÔNG NGHIP & SINH HC NG DNG
 MÔN THÚ Y
PHM MINH LUÂN
Tên  tài:
Lun vn tt nghip
Ngành: THÚ Y
XÁC NH T L BNH VÀ HIU QU MT S
BIN PHÁP PHÒNG, TR BNH TIÊU CHY 
HEO CON THEO M TI CÔNG TY CHN NUÔI
TÁM DO, HUYN LONG THÀNH, NG NAI
n Th, 2014
TRNG I HC CN TH
KHOA NÔNG NGHIP & SINH HC NG DNG
 MÔN THÚ Y
Lun vn tt nghip
Ngành: THÚ Y
Tên  tài:
Ging viên hng dn
Sinh viên thc hin:
Th.s NGUYN DNG BO PHM MINH LUÂN
MSSV: 310260
Lp: Dc Thú Y – k36
n Th, 2014
XÁC NH T L BNH VÀ HIU QU MT S BIN
PHÁP PHÒNG, TR BNH TIÊU CHY  HEO CON
THEO M TI CÔNG TY CHN NUÔI TÁM DO,
HUYN LONG THÀNH, NG NAI
i
TRNG I HC CN TH
KHOA NÔNG NGHIP & SINH HC NG DNG

 MÔN THÚ Y
 tài: “Xác nh t l bnh và hiu qu mt s bin pháp phòng, tr bnh tiêu
chy  heo con theo m ti Công ty chn nuôi Tám Do, Huyn Long Thành,
ng Nai”, do sinh viên Phm Minh Luân thc hin ti công ty TNHH MTV
chn nuôi Tám Do, huyn Long Thành tnh ng Nai. T tháng 8/2014 n tháng
11/2014.
n Th, ngày….tháng… nm 2014 n Th, ngày….tháng… nm 2014
Duyt B Môn Ging viên hng dn
Th.s Nguyn Dng Bo
n Th, ngày….tháng… nm 2014
Duyt Khoa Nông Nghip và Sinh Hc ng Dng
ii
I CM N
Thành kính ghi n Cha M
Thành qu này con xin kính dâng lên cha m, ã sinh thành, cc kh ci  nuôi nng
y d và lo toan cho con có c ngày hôm nay.
Xin trân trng cám n
Ban Giám Hiu Trng i Hc Cn Th
Ban Ch Nhim Ngành Thú Y
Cùng toàn th quý Thy, Cô ã tn tình ch dy và truyn t kin thc cng nh kinh
nghim quý báu cho chúng em trong sut thi gian hc tp.
Xin bày t lòng bit n sâu sc n
Thy Nguyn Dng Bo ã tn tình hng dn, giúp  em trong sut thi gian thc
hin  tài và hoàn thành lun vn này.
Cô Châu Th Huyn Trang-c vn hc tp ã tn tình ch dy và giúp  tôi trong sut 5
m hc va qua.
Chân thành cm t.
Ban Giám c Công Ty chn nuôi Tám Do
Cùng toàn th Anh, Ch, Cô, Chú công nhân viên ti công ty ã nhit tình giúp  và to
i u kin thun li cho chúng tôi trong sut thi gian thc tp tt nghip.

Cám n.
p th lp Dc Thú Y K36, tt c nhng ngi thân, nhng ngi bn ã ng viên
chia s và giúp  tôi trong sut thi gian hc tp va qua.
Xin kính gi n:
Quý Thy, Cô, ngi thân, các anh ch bên cnh giúp  tôi trong sut thi gian i hc
i chúc sc khe, thành công và lòng bit n sâu sc.
Xin gi n:
n bè tôi li chúc sc khe và li chúc thành công trên con ng s nghip tng lai.
n Th, tháng 10 nm 2014.
Phm Minh Luân
iii
DANH MC T VIT TT
Ctv: cng tác viên
E.coli: Escherichia coli
IgM: Immunoglobuline Muy
IgG: Immunoglobulien game
IgA: immunoglobuline alfa
NT: nghim thc
TN: thí nghim
C: i chng
Ca: ca bnh
iv
C LC
I CM N ii
DANH MC T VIT TT iii
C LC iv
DANH MC BNG vi
DANH MC HÌNH vii
TÓM T T viii
CHNG 1 1

T VN  1
Chng 2: C S LÝ LUN 2
2.1. Mt vài c m sinh lý heo con 2
2.1.1 c m sinh trng ch yu  c th heo con: 2
2.1.3 Kh nng u hòa thân nhit 3
2.1.4 Min dch ca heo con 4
2.1.5 Hp thu kháng th heo s sinh 4
2.2 Bnh tiêu chy trên heo con theo m 5
2.2.1. Khái nim 5
2.2. 3. C ch sinh bnh tiêu chy  heo con 9
2.2. 4 Triu chng và bnh tích 9
2.2.5 Chn oán 10
2.2.6 Phòng bnh 10
2.2.7 u tr 10
2.3 C ch dc lý ca thuc trong thí nghim. 11
chng 3: PHNG TIN VÀ PHNG PHÁP KHO SÁT 15
3.1. a m 15
3.2 Thi gian thí nghim 15
3.3 S lc v tri 15
3.3.1 u kin t nhiên 15
3.3.2 S chung tri heo Tám Do 16
3.3.3 Tình hình chn nuôi 17
3.3.4 C cu t chc ca tri ti khu vc thc tp 17
3.3.5 Thuc thú y 17
3.3.6 Thc n và nc ung 18
3.3.8. Qui trình chm sóc và v sinh phòng bnh 18
3.4.1 Dng c thí nghim 19
3.4.2 i tng thí nghim 19
3.5 Phng pháp kho sát 19
3.5.1 Phng pháp b trí thí nghim phòng bnh 19

3.5.2 Phng pháp b trí thí nghim tr bnh 21
3.6 X lí s liu 21
chng 4: KT QU VÀ THO LUN 22
4.1 Tình hình tiêu chy ca heo con theo m 22
4.2 Kt qu ca thí nghim phòng bnh 23
4.3 Kt qu thí nghim u tr 24
chng 5: KT LUN VÀ  NGH 26
5.1. Kt lun 26
5.2.  ngh 26
v
TÀI LIU THAM KHO 27
PH LC 29
vi
DANH MC BNG
ng 3.1: Lch tiêm phòng vaccine và thuc trên heo con theo m và heo cai sa
ng 3.2: Phng pháp b trí thí nghim phòng bnh
ng 3.3 Phát u tr tiêu chy trên heo con theo m
ng 4.1 Tình hình tiêu chy  heo con theo m
ng 4.2 Tình hình tiêu chy ca heo con theo la  heo nái
ng4.3 T l tiêu chy  các nghim thc phòng
ng 4.4 T l khi bnh  các nghim thc
vii
DANH MC HÌNH
Hình 2.1 NOVA-Ampicol
Hình 2.2 BIO-Sone
Hình 2.3 NOVA-Colistin
Hình 3.2 Heo tiêu chy và heo còi do tiêu chy
viii
TÓM TT
 tài: “Xác nh t l bnh và hiu qu mt s bin pháp phòng, tr bnh tiêu chy

 heo con theo m ti Công ty chn nuôi Tám Do, Huyn Long Thành, Tnh ng
Nai ” 06/ 08 / 2014  12/ 11 / 2014, ti tri Công ty chn nuôi Tám Do (xã Tân Hip,
huyn Long Thành, tnh ng Nai) vi mc tiêu  tài là xác nh t l bnh và mt s
u t liên quan n t l bnh nh tui ca heo con, la  ca heo m. Th và xác nh
hiu qu NOVA-Ampicoli trong phòng bnh, BIO-Sone và NOVA-Colistin trong tr bnh
tiêu chy  heo con theo m tó tìm ra c phng pháp phòng và tr bnh hp lý
nht.
Các kt quã c ghi nhn li nh sau:
ng s 200 heo con t s sinh n cai sa c kho sát, bng các phng pháp khám
lâm sàng xác nh nhng heo con b tiêu chy. Chúng tôi ã xác nh c t l tiêu chy
chung ca heo con t s sinh n cai sa là 45,5 %. Heo con 1 tun tui b tiêu chy
i t l 7,5 %, 2 tun tui tiêu chy vi t l 25 %, và 3 tun tui t l heo con tiêu chy
 l là 13%. Nhng heo m la 1 có heo con b tiêu chy vi t l là 36%, heo m
a th 2 n 4 heo con b tiêu chy vi t l 34% và heo m la ln hn 4 vi t l
tiêu chy là 56%. Nghim thc I s dng NOVA Ampicol  phòng bnh thì t l heo con
 tiêu chy là 36%, còn nghim thc i chng không s dng thuc thì có t l tiêu chy
là 56%. Vi 2 nghim thc u tr, nghim thc I s dng NOVA Colistin cho t l heo
con khi bnh 86%. Nghim thc II s dng BIO Sone thì t l bnh  heo con khi bnh
là 80%.
1
CHNG 1
T VN 
Hin nay, chn nuôi heo là mt ngh ph bin và chim mt v trí quan trng trong
nông nghip nói chung và chn nuôi nói riêng. Tht heo chim 70-80% so vi các loi
tht khác trong chn nuôi. Phng thc chn nuôi cng có nhiu thay i t ch nuôi
heo gia ình, nh l chuyn sang chn nuôi công nghip, tp trung. Tuy nhiên, mun
cho ngành chn nuôi heo tp trung phát trin t hiu qu cao thì bên cnh vic thc
hin tt công tác ging, thc n, chm sóc, nuôi dng thì công tác thú y cng phi
c y mnh nhm kp thi phát hin bnh và phòng, tr thành công, nht là vi các
nh  giai n t s sinh n cai sa. Bi vì ây là thi k heo con rt d b bnh và

khi bnh xy thì nh hng rt ln n s lng và cht lng àn heo  các thi k
sau. Trong rt nhiu bnh thng xy ra  heo con s sinh nh viêm khp, viêm phi,
viêm d dày rut truyn nhim, cu trùng, …, c bit là bnh tiêu chy.
Nhm vn dng các kin thc ã c hc ti trng vào thc t, góp phn hn ch tác
i do bnh tiêu chy  heo con gây ra cho các c s chn nuôi, tôi tin hành thc hin
 tài: “Xác nh t l bnh và hiu qu mt s bin pháp phòng, tr bnh tiêu chy
 heo con theo m ti Công ty chn nuôi Tám Do, huyn Long Thành, tnh ng
Nai ”
* Mc tiêu ca  tài:
- Xác nh t l bnh và mt s yu t liên quan n t l bnh nh tui ca heo con,
a  ca heo m.
- Th và xác nh hiu qu NOVA-Ampicoli trong phòng bnh, BIO-Sone và NOVA-
Colistin trong tr bnh tiêu chy  heo con theo m tó tìm ra c phng pháp
phòng và tr bnh hp lý nht.
2
CHNG 2
 S LÝ LUN
2.1. Mt vài c m sinh lý heo con
2.1.1 c m sinh trng ch yu  c th heo con:
Kh nng thích ng kém ca c th heo con là do môi trng sng thay i t ngt
trong lúc chc nng ca các c quan cha c thành thc và cha c hoàn thin mà
c bit là c quan tiêu hoá (ào Trng t và Phan Thanh Phng, 1986).
Heo con có tc  sinh trng, phát trin nhanh nhng lng sa m li gim theo quy
lut tit sa: n 3 ngày tui lng sa ca heo m tit ra rt ít, sau ó tng dn n
ngày 15 là cao nht, n ngày th 20 t nhiêm gim xung và n ngày 60 gim
xung thp nht. Trong khi lng sa ca heo m gim xung thì nhu cu ca heo con
ngày càng tng, ó là mâu thun ln, vì vy phi tp cho heo con n sm ( Trn
,1972).
So vi heo s sinh, sau 10 ngày khi lng heo tng gp ôi, sau 20 ngày tng gp 5
n, 30 ngày gp 6 ln, 40 ngày gp 7-8 ln, 50 ngày gp 9-10 ln, 60 ngày gp 12-13

n. Khi lng heo con t c  thi m s sinh, cai sa, xut chung có mi liên
quan. Vì vy phi coi trng c m này  nuôi dng tt heo nái  sa cho heo con
bú, s dng thc n tp n ngon và thích hp cho heo con.
Heo con bú m sinh trng phát trin nhanh không u qua các giai n, tng nhanh
trong 21 ngày tui, sau ó gim là do nhiu nguyên nhân ch yu do lng sa m bt
u gim và hàm lng hemoglobin trong máu ca heo con b gim. Thi gian b gim
sinh trng kéo dài 2 tun còn gi là khng hong ca heo con,  hn ch s khng
hong này bng cách tp cho heo con n sm ( Lê Hng Mn, 2002).
2.1.2 c m tiêu hóa
 tiêu hóa ca heo con  giai n theo m phát trin nhanh v cu to và hoàn thin
n v chc nng. Chc nng tiêu hóa ca heo con theo m cha có hot lc cao: Heo
con mi sinh ra có th hp thu glucose, tiêu hóa lactose ngay, sau 2 tun mi tiêu hóa
c saccharose, sau 3 tun tuôi mi tiêu hóa c tinh bt ( Lê th Mn, 2000).
2.1.2.1 Tiêu hóa  ming
Heo mi sinh ra  nhng ngày u hot tính amilaza nc bt cha có hoc rt thp và
ng dn t ngày th 14. Nc bt  tuyn mang tai cha 0,6-2,2% vt cht khô,
pH=7,6-8,1 tùy lng thc n, lng nc bt khác nhau. Thc n có phn ng acid
3
u và khô thì nc bt tit ra mnh, thc n lng thì gim hoc ngng tit dch. Vì
y, cn chú ý không cho heo con n thc n lng ( Trng Lng,2004).
2.1.2.2 Tiêu hóa  d dày
Theo Trng Lng, 2004.
Heo con t 10 ngày tui có dung tích d dày tng gp 3 ln, 20 ngày tui t 0,2 lít,
n 2 tháng tui t 2 lít, sau ó tng chm n tui trng thành t 3,5-4 lít.
ch tit tng ng vi s phát trin ca dch d dày, tng mnh nht  3-4 tháng tui,
sau ó kém dn.
Heo con 2 ngày tui phn x tit dch v có u kin cha có. Ban êm heo m cho
nhiu sa, kích thích tit dch v ca heo con. Khi cai sa, lng dch v ca heo con
tit ra ngày êm bng nhau.
 acid ca dch v heo con thp nên hot hóa pepsinogen kém. Trong 2 tun u acid

chlohyrid (HCl) t do cha có trong d dày heo con. Do ó cha có tính kháng khun,
không bo vc ng tiêu hóa, nên thng b bnh ng rut nh bnh tiêu chy.
 lng, cht lng thc n khác nhau làm tng tính ngon ming, dch v tit ra nhiu,
tiêu hóa cao.
2.1.2.3 Tiêu hóa  rut
Tiêu hóa  rut nh tuyn ty, enzym tripxin trong dch ty thy phân protein thành
acid amin. Lúc thai c 2 tháng tui cht tit ã có tripxin, thai càng ln, hot tính ca
tripxin càng cao và khi mi  hot tính rt cao.
Các enzym tiêu hóa trong dch rut heo con gm: amino peptidase, dipentidase,
enterokinase, lipase và amilase. Lng dch tiêu hóa ph thuc vào tui và tính cht
khu phn thc n. Heo con t 1 tháng tui n 2 tháng tui lng dch ngày êm tng
áng k nu tng thc n khô xanh vào khu phn (Trng Lng, 2004).
2.1.3 Kh nng u hòa thân nhit
 heo con h thn kinh u khin s cân bng nhit cha phát trin y , c th heo
con mi sinh ch yu là nc (82%), mô m di da cha phát trin và glucose d tr
còn thp, da mng, lông tha, nên chng lnh kém. Sau khi sanh 30 phút thân nhit heo
con gim 1 – 2°C, do vy heo con d b lnh, hot ng chc nng ca các b phn
trong c th b ri lon, òi hi phi si m cho c th heo con trong 7 ngày u 
m bo cho s trao i nng lng và trao i cht. Chung nuôi heo nên n rm,
m bào, èn si m  có nhit  32 – 34°C trong tun u, 29 – 30°C trong tun l
4
sau. T sau 10 ngày tui heo con mi u chnh cân bng c thân nhit (Lê Hng
n, 2007).
Heo con mi sinh ra có thay i rt ln vu kin sng so vi c th m có nhit 
n nh 39
o
C, ra bên ngoài u kin thay i tùy theo tun mùa khác nhau. Do vy heo
con rt d nhim lnh, có th gim ng huyt hoc cht ( Nguyn Thin và Võ trng
t, 2007).
 thn kinh u tit nhit ca heo con di 3 tun tui cha hoàn thành nên thân

nhit cha n nh, cha cân bng sinh nhit và thi nhit. Heo con mi sinh lp m
i da cha phát trin và glycogen trong c th còn thp, da mng, lông tha nên
chng lnh kém (Lê Hng Mn, 2002)
(a) 2.1.4 Min dch ca heo con
Heo con t khi mi sinh ra trong máu hu nh không có kháng th., lng kháng th
trong máu heo con c tng rt nhanh sau khi heo con bú sa u. Cho nên nói rng 
heo con kh nng min dch là hoàn toàn thng. Nó ph thuc vào lng kháng th
p thu c nhiu hay ít t sa m. Trong sa u ca heo m có t l protein rt cao,
nhng giu sau khi  trong sa có ti 18 – 19% protein. Trong ó lng γ globulin
chim s lng rt ln (34 – 45%) cho nên nó có vai trò min dch  heo con (Nguyn
Thin và Võ Trng Ht, 2007).
n tun th 3 heo con có kh nng t sn xut ra kháng th và hàm lng kháng th
gia tng theo thi gian. Sau 6 tháng hàm lng γ globulin tng dn và t mc bình
thng khi heo c 6 tháng tui vi trung bình là 65mg/100ml máu. Vic sn xut ra
IgA mnh sau 3 tun tui và heo con tht s thành thc v min dch sau 1 tháng tui (
Trn C, 1972)
2.1.5 Hp thu kháng th heo s sinh
 hp thu kháng th xy ra ti a  giai n 4-12 gi sau khi bú, kháng th có th
c phát hin trong máu heo con vào 3 gi sau khi sinh. Nu heo con bú  sa và hp
thu tt kháng th, hiu giá kháng th trong heo con gn bng hiu giá kháng th trong
máu heo m 24 gi sau khi sinh. Khong 48 gi sau khi sinh rut non không hp thu
kháng th. C ch nào giúp cho ng rut heo con không hp thu nhng cht gây
nh. Vài thành phn trong sa u có th tham gia vào vic ngng hp thu kháng th.
Heo con không bú trong 24 giu có th kéo dài kh nng hp thu kháng th, tuy
nhiên vi sinh vt cng tng kh nng xâm nhp vào ng rut vào máu. Nh vy,
trong giai n u rt ngn nhng rt quan trng vì sau khi sinh heo con cn bú sa 
có th sng sót  giai n sau. (Trn Th Dân, 2004)
5
2.2 Bnh tiêu chy  heo con theo m
2.2.1. Khái nim

Tiêu chy là mt hin tng ri lon tiêu hóa, thay vì nhu ng rut din ra bình
thng thì tr nên co tht quá  làm cho nhng cht cha trong rut non, rut già thi
qua hu môn quá nhanh, dng cht không kp tiêu hóa và rut già cha hp thu c
c tt cu tng ra hu môn vi th lng hoc sn st. Hu qu nghiêm trng là
 th b mt dinh dng, mt nc, mt nhiu ion n tích. Con vt suy nhc và có
th cht rt nhanh nu thú s sinh nh tui, gy m, kém sc chu c (theo Võ Vn
Ninh, 2001).
2.2.2.Mt s nguyên nhân gây ra tiêu chy  heo con
Trong lch s nghiên cu v hi chng tiêu chy, nhiu tác giã dày công nghiên cu,
tìm hiu nguyên nhân gây ra bnh tiêu chy kt qu cho thy nguyên nhân gây ra bnh
tiêu chy rt phc tp. Tuy nhiên tiêu chy là hin tng bnh lý ng tiêu hóa, có
liên quan rt nhiu yu t, có yu t là nguyên nhân nguyên phát, có yu t là nguyên
nhân th phát. Song cho dù bt c nguyên nhân nào dn n tiêu chy thì hu qu ca
nó cng gây ra viêm nhim, tn thng thc thng tiêu hóa và cui cùng là nhim
trùng. Mt s nguyên nhân dn n heo con b tiêu chy ph bin thng gp:
Do bn thân gia súc non
Heo con t s sinh n 20 ngày tui, không có acid c trng là HCl t do nên không
 kh nng tiêu hoá protid, ó là môi trng thun li  các vi khun thi ra nh:
E.Coli phát trin. ây có th là nguyên nhân u tiên làm phát sinh bnh. (Trng
ng, 2004).
ào Trng t và ctv, 1996 cho rng heo con mi sinh có h vi sinh vt ng rut
cha phát trin, cha  s lng vi khun có li, cha  kh nng kháng li vi khun
gây bnh, nên rt d nhim bnh, nht là bnh tiêu hoá.
Theo Lê Minh Hoàng, 2002 thì h thn kinh cha hoàn chnh, nên kh nng u tit
nhit cha phát trin hoàn thin, lp lông tha tht và lp m di da không áng k,
không  kh nng gi nhit. Do ó, khi có s thay i t ngt ca môi trng, heo
con không tháp ng kp thi làm gim sc  kháng và có kh nng b bnh tiêu
chy.
Heo con không bú  sa u s không  kháng th giúp chng  bnh tt, mt s
heo con nhn sa u kp thi nhng heo con hp thu kém, sc chng  thng gim

thì bnh có th xy ra vào 10 hoc 21 ngày tuôi. T l mc bnh rt cao, có khi n 70-
100% . Sau khi  t 30 phút n 1h phi cho heo con bú sa u, nu không dau
6
ng a chy.  heo s sinh kh nng hp thu kháng th trong sa u ch xy ra 36 -
48 gi sau khi sinh. C ch này cng giúp cho ng rut ca heo s sinh gii hn hp
thu nhng cht gây bnh. Nu heo con bú  sa và hp thu tt kháng th thì hiu giá
kháng th trong máu ca heo con s sinh gn bng hiu giá kháng th ca heo m 24
gi sau khi sinh (Trn Th Dân, 2004)
i ngày heo con cn 7mg st nhng sa m ch cung cp 1mg st mi ngày. Heo con
 tr st ít (30mg), vì màng nhau là hàng rào hn ch vn chuyn t m sang bào thai.
Trong khi ó tc  sinh trng ca heo con rt nhanh, lng máu trong c th cng
phi tng lên cho phù hp, s thiu st s làm ngng tr quá trình thành lp
hemoglobine ca hng cu, dn n thiu máu s làm gim sc  kháng, nên heo con
 b tiêu chy. Trong quá trình phát trin heo con ch tng hp c vitamin A t 20
ngày tui tri. Trong khi ó d dày thng xuyên có s thay i u n các t bào
biu bì, nên khi thiu vitamin A biu mô niêm mc xy ra quá trình lon dng nh ri
lon chc nng nhu ng, phân tit và hp thu ca d dày rut. Thiu vitamin A làm
gim kh nng to kháng th trong máu. Do sng hóa màng niêm mc biu mô nên
gim kh nng tit dch ca các tuyn, gim tit dch tiêu hóa làm ri lon kh nng hp
th các cht dinh dng trong rut, thc n ng to u kin thun li cho vi khun
có hi phát trin, sinh hin tng lon khun (Niconxki (1983).
t s ngun dng cht, khoáng và vitamin khi b thiu cng nh hng n tiêu
chy heo con. Trng hp thiu Clor trong khu phn s làm gim s phân tit HCl
trong d dày, u này to u kin d dàng cho vi khun ng rut phát trin, ng
thi gim kh nng tiêu hoá protid dn n tình trng ri lon tiêu hoá gây tiêu chy
heo con (Trn C, 1972).
Tiêu chy còn do stress trong giai n mc rng sa.  thi m 16-17 ngày tui và
23-25 ngày tng ng vi thi gian mc rng sa tin hàm s 3 hàm di và tin hàm
 4 hàm trên, khi nu bi nt rng nhú lên chng 1/3 mm heo có triu chng tiêu chy,
phân có th vàng hoc trng ngà (Võ Vn Ninh, 2001)

Do heo m:
Nhng heo nái sinh sn nu không c nuôi dng y , nht là trong thi kì mang
thai, s làm cho c th heo nái b suy yu, u này dn n quá trình trao i cht gia
 th m và bào thai b ri lon. Vì th khi heo con c sinh ra yu và d b mn cm
i mn bnh, nht là bnh tiêu chy heo con.
Khu phn n heo m lúc mang thai v thiu vitamin A, dn n heo thiu vitamin này
khin màng nhy rut non không c bo v, d b mn cm vi các loi vi trùng và
c t xâm nhp vào c th, gây ri lon tiêu hoá sinh tiêu chy.
7
Trong thi gian trc và sau khi sinh do ch chm sóc nái không hp lí: khu phn
n cha nhiu thc n tinh và thc n nhiu béo nhng li ít m làm nái quá mp, hàm
ng m sa tng cao (5-8%), heo con không tiêu hoá ht lng m cao trong sa nên
gây ri lon tiêu hoá.
Do khu phn n heo m thiu m và khoáng cht dn n lng sa m ít và cht
ng sa m xu, nh hng n sc kho heo con làm heo con b tiêu chy (ào
Trng t, 1996).
Heo m sau khi sinh b bnh: sót nhau, nhim trùng t cung, viêm vú, mt sa,… cng
là mt trong nhng nguyên nhân thng gây nh hng rt ln heo con có th làm cho
heo con b tiêu chy do sn phm c bài tit qua sa. Lng sa m t khi sinh tng
n ngày th 15 là cao nht n ngày th 20 t nhiên gim khá thp trong khi nhu cu
a ca heo con càng tng. n ngày th 20 nu heo m thiu dinh dng heo con càng
thiu sa càng n by, sinh các bnh vng tiêu hóa (Phm S Lng và ctv., 1997).
Khi khu phn heo nái thiu các vitamin A, B, C, D, PP thì hàm lng vitamin trong
a cng gim, dn n bnh thiu hay không có vitamin  heo con kèm theo ri lon
tiêu hóa Vitamin A càng nhiu trong sa u và sa ca heo m thì hàm lng ó càng
nhiu trong gan ca heo con. Nhng heo nái và hàm lng vitamin A trong máu thp
(0,69-0,86 mg%) thì sau khi sinh heo con kém sc sng. Khi vitamin A có ít trong khu
phn thì heo con gim nhiu kh nng to nhiu kháng th trong máu. Do sng hóa
màng niêm mc nên gim sc tit ca các tuyn, gim tit dch tiêu hóa, làm ri lon
p thu các cht dinh dng. Trong rut phát sinh hin tng lon khun ôi khi vi

khun thi ra chim u th (Niconxkij, 1983).
Thc n ca heo m kém phm cht: Nm móc, ôi thi, dính phân ca heo b tiêu chy,
trc ht xy ra ri lon tiêu hóa  heo m, thi gian sau khi bú sa m heo con cng b
tiêu chy (Võ Vn Ninh, 2001).
Nhiu thc nghim ã chng minh khi heo m ri lon quá trình trao i cht thì heo
con không th nào tránh khi bnh tiêu chy (ào Trng t và ctv., 1996).
Do u kin môi trng và ngoi cnh:
 sinh chung tri kém,  chung tri m t heo con b lnh, trong u kin ó
nhiu chng loi vi sinh vt tng mt s vào ng rut ca heo con, tha dp heo con
 lnh, yu sc bnh tiêu chy s bc phát (Võ Vn Ninh, 2001).
8
Trong yu t v tiu khí hu thì quan trng nht là nhit  và m . m  thích hp
cho heo con là 75-85%, do ó trong nhng tháng ma nhiu thì s heo con gim rõ rt
thì t l tiêu chy có th 90-100%. Vì vy vic làm khô chung là rt quan trng. Ra
khi bng m heo con chu nh hng trc tip t môi trng: ma, lnh, m , nhng
 th heo con cha phát trin hoàn chnh , nên các phn ng thích nghi bo v còn yu.
Vì vy khi thi tit thay i t ngt nht là khi tri lnh heo con d b mt nhit, cm
nh ó cng là u kin  bnh phát sinh (ào Trng t, 1996).
Bên cnh ó heo con còn ph thuc rt nhiu vào chm sóc và nuôi dng, n ung
không úng lúc, thay i ch  chm sóc t ngt, v sinh trong chung kém,vic
phân c bú không thích hp, quá trình  không úng k thut tt cu có th gây
ra bnh tiêu chy. Khi cai sa, heo con có khuynh hng n nhiu hn, trong khi ó, h
thng enzym cha phân tit y . Vì vy, thc n s không tiêu hóa c s là môi
trng thun li cho vi khun có hi ng rut heo con phát trin, làm phá v trng
thái cân bng ca h vi sinh vt ng rut, gây ri lon tiêu hóa dn n tiêu
chy.(Trng Lng , 2003)
Vic thit k máng n không hp lý, làm thc n ri vãi, heo con lim láp thc n ca
heo m cng dn n tiêu chy. Heo con mi bit n, thc n không phù hp vi h
thng tiêu hóa hoc cha nhiu c tính s gây tiêu chy cho heo con (Võ Vn Ninh,
1985).

Do vi sinh vt:
Trong u kin phát trin binh thng thì vi sinh vt sng cng sinh trong ng tiêu
hóa ca heo con không làm nh hng ên sc khe ca chúng. Nhng khi u kin
ng thay i bt thng nh thiu dinh dng, thi tit thay i, v sinh chn nuôi
kém… thì mt s vi sinh vt tr thành tác nhân gây bnh nh : E.Coli, Clostridium
perfrigens (Trn C, 1972).
Theo ào Trng t và ctv.(1996), trong h tiêu hóa ca ng vt, h vi sinh vt luôn
luôn n nh m bo cân bng cho h tiêu hóa, khi ó phn ln các vi khun có li là
vi khun lactic, vi khun này chim 90% và hot ng hu ích cho ng rut. Nu s
cân bng này b phá v thì nhng vi khun có hi cnh tranh phát trin gây ri lon
ng tiêu hóa, gây tiêu chy (nht là heo con theo m), loi vi khun thng gp là
E.coli
Trong h sinh vt ng tiêu hóa heo con mt s vi khun có li nh: Lactobacilus,
bacillus subtilis có tác dng tng hp các cht cn thit cho c th nh vitamin
B12 Các vi khun gây thi ra có th gây bnh nh: E.Coli, Shigella (Nguyn Vnh
Phc, 1980).
9
2.2. 3. C ch sinh bnh tiêu chy  heo con
Do h thng thn kinh  heo con cha hoàn thin, các phn x có có u kin, phn x
thích nghi cha hình thành, cha u khin tt hot ng ca c th nói chung, h
thng tiêu hóa nói riêng. Vì th khi gp các u kin bt li ca môi trng nh thi
tit lnh hoc thay i t ngt làm gim hot ng tit dch tiêu hóa, nht là dch v và
trong dch v hu nh không có HCl t do, làm gim kh nng tit trùng ca d dày và
rut non, to u kin thun li cho vi khun có hi trong ng rut nh E. coli phát
trin, gây thi ra protein thc n. Tó, sinh ra các sn phm nh indol, schatol và
t s khí c nh H
2
S, NH
3
,…. Các vi khun và c t tác ng lên niêm mc rut

gây viêm rut, tng nhu ng rut gây tiêu chy, mt nc, mt cht n gii, máu cô
c, ri lon tun hoàn và trao i cht, c th trúng c, thú b suy nhc nng và cht
(Nguyn dng Bo, 2005)
 ch gây tiêu chy do E.coli: Trong nhng u kin thun li, mt s chng vi
khun E.coli nh k88, k99, 987P và F41 sinh sn nhanh chóng, tit c t kt bám làm
n thng t bào rut, gây bài tit nc, kéo theo các ion Cl
-
, ion Na
+
, HCO
3
-
gây mt
c, ngn cn s hp thu nc và các ion t rut, làm gia tng s co tht ca nhu ng
rut gây tiêu chy. S tn thng t bào thành rut cng ng thi làm gim kh nng
p thu cht dinh dng. Tiêu chy làm cho vt mt nc, mt n gii, mt cht dinh
ng có th dn n hôn mê và cht (H Th Vit Thu, 2006).
2.2. 4 Triu chng và bnh tích
Triu chng
Heo con khi b bnh thân nhit ít khi cao, cá bit có con cao n 40,5-41
0
C. Nhng ch
1 ngày sau là xung ngay.
Trc khi tiêu chy heo có biu hin : ói có ln nhiu sa cc, bun, nm úp
Tiêu chy phân thng st hoc lng, màu sc phân thay i : vàng, trng, trng xám.
Phân có th có th có bt, nhn, cc sa cha tiêu. Phân có mùi khó chu, quanh hu
môn dính phân be bét, uôi x, mt tht sâu, da khô, lông xù, niêm mc nht nht, mt
trng l, i xiêu vo, gim bú hoc b bú nu nh heo b tiêu chy nng.
i vi nhng con bnh kéo dài khi khi bnh cng còi cc, châm ln, d mn cm vi
các bnh khác (Phm S Lng và ctv, 1997).

nh tích
 khám thy xác heo gy m, niêm mc mt, mm nht nht , d dày cha y hi và
a cha tiêu, mùi khó chu. Rut trng không hoc cha y hi. D dày và rut u
giãn n, niêm mc rut xung huyt. Gan bình thng ôi khi hi sng, túi mt cng
10
phòng cha y dch mt màu vàng. Ngoài bnh tích  trên, khi heo con b tiêu chy
ng còn có nhng bing chng sau : c tim nho, nht nht, màng tim dính và tích
c (ào Trng t, 1996).
2.2.5 Chn oán
Chun oán da trên các tài liu v các yu t cn bnh, triu chng lâm sàng và nhng
bin i gii phu bnh lý.
Khi chun oán phân bit bnh tiêu chy vi các bnh phó thng hàn, bnh l và bnh
viêm d dày rut truyn nhim cn phi nghiên cu cn thn, tình hình dch t và chun
oán trong phòng thí nghim.
nh viêm d dày-rut truyn nhim do virus bnh lây lan nhanh trên nhiu la tui
heo, t l cht cao  heo con có th lên ti 100%, i vi heo ln bnh qua khi nhanh
chóng. Bnh thng hàn nhit  c th heo st cao t 41-42
o
C, bnh thng xy ra 
heo 2-4 tháng tui, lách sng to dai nh cao su có màu xanh thm. Bnh kit l do vi
khun gram âm, k khí, bnh thng xy ra  heo trong khong 15-17kg, tiêu chy
phân có dch nhy, ln máu (H Th Vit Thu, Nguyn c Hin, 2012).
2.2.6 Phòng bnh
- Phòng bng vaccine
Hin nay trên th trng có nhiu loi vaccine vô hot dùng phòng bnh cho heo con s
sinh cha kháng nguyên và gii c t ca vi khun E.coli thuc nhóm huyt thanh
k88, k99, 987P và F41 dùng cho heo nái mang thai nhm cung cp kháng th thng
giúp bo h heo con s sinh.
-V sinh phòng bnh
o môi trng thích hp nhit  30-34

o
C.
Cho heo mn thc n có cha kháng sinh trong thi gian trc và sau khi .
Có th s dng ch phm sinh hc lactobaccillus cho heo con n  hn ch s phát
trin ca E.coli trong rut.
Trn kháng sinh vào khu phn heo con trong nhng ngày cai sa có th hn chc
tiêu chy sau khi cai sa (ào Trng t, 1996).
2.2.7 u tr
Cha tr bnh phi u tr tng hp càng sm càng tt. Vic cha bnh phi nhm bình
thng hoá các quá trình tiêu hoá, phc hi vi khun cng sinh bình thng, nâng cao
c  kháng t nhiên và tình trng min dch ca c th.
11
Có th dùng các kháng sinh nh : streptomycin, gentamycin, trimethoprim kt hp vi
sulfamide cn thit nên làm kháng sinh  s dng kháng sinh phù hp, hn ch
hin tng kháng thuc.
 sung các cht n gii, glucose bng dch truyn hoc cho ung.
Làm gim tác ng co bóp ca nhu ng rut bng atropin, cht chát
Gi cho chung sch, m, khô, tránh gió lùa (H Th Vit Thu, 2006).
2.3 C ch dc lý ca thuc trong thí nghim.
Hình 2.1 NOVA-Ampicol
1. NOVA- Ampicol : (Công Ty Liên Doanh TNHH ANOVA  36 i lc Lp,
KCN Vit Nam-Singapore, tnh Bình Dng).
THÀNH PHN :
- Ampicilline 100000 mg
- Colistin 250000 UI
- Potassium chloride 17000 mg
- Cht bo v niêm mc rut và tá dc va 
Cách dùng:
Heo con:
+ Phòng bnh: 1g/ lít nc hoc 2g/ kg thc n, trong 2-3 ngày.

+ Tr bnh : 2g/ lít nc hoc 4 - 5g/ kg thc n, trong 3-4 ngày
12
 ch tác dng
Colistin là thuc kháng sinh nhóm polymyxin, thng dùng u tr nhng trng
p nhim khun nng do vi khun Gram âm, c bit là các trng hp nhim
Pseudomonas aeruginosa, E.coli.
Thuc gn vào lp phospholipid  màng vi khun, làm các lp màng ca t bào b mt
tính bn vng. Do vy chc nng làm hàng rào ca màng vi khun b phá hy, cân bng
thm thu b thay i, các thành phn trong t bào b thoát làm vi khun b cht ( Bùi
Th Tho,2003).
Ampiciline: Ampicillin thc cht là mt penicilline bán tng hp nhóm A có hot ph
ng vi nhiu chng vi khun gram (+) và vi khun gram (-) nh : Staphylococus
aureuss, Streptococsus spp, Corynebacterium, E.coli, Shigella, Salmonella, Proteus,
Brucella và Pasteurella.
ng dng u tr : viêm phi, viêm rut , do các vi khun gây ra Thuc c ch tng
p vách t bào vi trùng, phong ta s chuyn hóa peptides ca peptidoglycan. Hot
hóa autolytic enzyme  vách t bào vi trùng, gây tn thng và git cht vi trùng (Bùi
Th Tho, 2003).
2. BIO sone: (sn xut ti CÔNG TY LIÊN DOANH BIO-PHARMACHEMIE s
2/3 Tng Nhn Phú, Phng Phc Long B, Qun 9, Tp.HCM, Vit Nam).
Hình 2.2 BIO-Sone
Thành phn trong 100ml:
Prednisolone 500mg
Lidocaine HCl 1gr
13
Oxytetracycline HCl 5g
Thiamphenicol 10g
Bromhexine HCl. 100mg
Liu lng và cách dùng:.
Heo con: 1ml / 7-8 kg th trng.

ng cp thuc: Tiêm bp tht, ngày 1ln, trong 3-4 ngày.
Oxytetracyclin: Thuc thuc nhóm cycline có tác dng kim khun và dit khun 
ng  cao bng cách phong b s tng hp protein ca v khun do s ngn chn s
nh phc hp ARN vn chuyn-acid amin trên ribosom ca t bào vi khun.
Lidocaine: có tác dng gim au cc b do cht thuc kháng sinh gây kích ng mnh.
Thiamphenicol thuc nhóm Phenicols có hiu lc i vi các vi khun gram dng và
gram âm, ricketsia, k c xon khun, mt s virus liu cao.Thiamphenicol có tác dng
kim hãm vi khun vi ph hot lc rng do c ch tng hp protein ca vi khun bng
cách gn vào tiêu n n v 50S ca ribosom vi khun ngn chn s thành lp cu nói
peptid ca các amino do phong b tác ng ca enzym peptidytransferase. Phenicol
ng tác ng vào t bào t xng ca ng vt hu nh.
3. NOVA-Colistin
Hình 2.3 NOVA-Colistin
THÀNH PHN: Trong 100 ml cha
Colistin Sulfate
14
CÔNG DNG:
c tr các bnh nhim trùng do vi khun gram âm nh: viêm rut tiêu chy, viêm d
dày-rut, phù thng  heo con, viêm thn, viêm bàng quang, viêm t cung, viêm a
khp, viêm phi.
CÁCH DÙNG :
- Heo con, 1ml / 4-6 kg th trng/ ngày.
ng cp thuc: Tiêm bp tht, trong 3-4 ngày. Nên tiêm 2 ln/ ngày, mi ln ½ liu.
15
CHNG 3
PHNG TIN VÀ PHNG PHÁP KHO SÁT
3.1. Thi gian thí nghim
 tháng 8/2014 n tháng 11/2014
3.2. a m thí nghim
Công ty chn nuôi Tám Do, ta lc ti p 3, xã Tân Hip, huyn Long Thành tnh

ng Nai.
3.2.1 u kin t nhiên
Tri chn nuôi heo Tám Do c khi công xây dng t nm 1992 vi tng din tích
30.000m
2
, nm trên a bàn 59, p Thanh Bình, xã Lc An, huyn Long Thành, tnh
ng Nai, cách xã Lc An 500m, cách quc l 1A khong 3km. Qua nhiu giai n
phát trin tri ã không ngng tip thu nhng k thut mi  nâng cao cht lng àn
và to ra mt lng ln heo ging, heo tht  cung cp cho th trng. Nm 2010, vi
nhu cu thc t cung cp cho xã hi tri ã m rng xây dng c s 2, vi din tích
35.000m
2
i xã Tân Hip, huyn Long Thành ta lc ti p 3, xã Tân, tnh ng Nai.
m 2013). C s này ã m rng thêm din tích ti 53.000m
2
Tri c xây dng
trên khu t rng, cao ráo, d thoát nc, không ngp úng, xa ch, xa khu dân c, thun
i giao thông  xut nhp sn phm, nguyên liu.