Nhận xét đặc điểm lâm sàng và tình trạng bệnh viêm quanh răng tại trường cao đẳng y tế bình dương

Y HOC VIET NAM THANG 2 - SO 2/2014
NHAN XET DAC DIEM LAM SANG VA TINH TRANG BENH
VIEM QUANH RANG TAI
TRITCTNG
CAO DANG Y TE BINH
DlTaNG
Tran Tuan
Anh^,
Nguyen Phan Hong An*, Dao Thi Tarn*
Vd Truong
Nhu-
Ngoc**, Nguyen Thi Thu
Phu-ong**
TOM TAT
Muc
tieu:
Danh
gia
dac diem lam sang va tinh
trang benh viem quanh rang
tai
Tru'dng Cao Dang Y
Te Binh Du'dng. Phffdng phap: md ta cat ngang. Ket
qua:
do sau trung binh tui quanh rang
d
nam la
3,28mm, nff la 3,19mm, tuoi tff 50 trd len: mffc mat
bam dfnh quanh rang trung binh la 4,45mm, mffc mat
bam dfnh trung binh vung rang ham la 4,03 mm va
vung rang

cya
la 3,79 mm Ket luan: do sau trung
binh
tiii
quanh rang
ciia
cac benh nhan tu'dng
dUdng
giiJa
hai gidi nam va nff, tang dan
tlieo
dp
tuoi.
Dp sau
till quanh rang ham tren va ham
dUdl
khdng c6 sy
khac biet, mffc mat bam dfnh quanh rang cung tang
dan theo dp
tuoi.
Tiy
khoa:
Viem
quanh rang,
tiii
quanh rang, mat
bam
dfnh,
SUMMARY
EVALUATION OF CLINICAL FEATURES AND

STATUS OF PERIODONTAL DISEASE AT
BINH DUONG MEDICAL COLLEGE
Objectives: to assess the clinical features and
status of periodontal disease at
Binh
Duong Medical
College. Method:
eross-seetional
study. Results: The
average periodontal pocket depth of male
is
3,28mm
while that of female is 3,19mm, about patients than 50
aged;
the average periodontal attachment loss is
4,45mm,
the average periodontal attachment loss of
the molar sector is 4,03mm and that of the incisor area
is 3,79mm. Conclusion: the average periodontal
pocket depth of the patient is equivalent between the
male and the female and it also increase on age range.
There
is
no difference between the average depth at
the maxilla teeth and mandible teeth; the periodontal
attachment loss increase gradually together with the
age range.
Keywords:
periodontal disease, periodontal pocket,.
I.

DAT VAN
OE
Viem quanh rang la benh phd bien trong eac
benh rang ham mat. Benh gap d mpi
lya
tuoi,
mpi qudc gia tren the
gidi,
chiem ti le cao trong
cpng ddng va mang tfnh chat xa hdi. Benh khdng
* Cao
dang
YTeBinhL
**
Vien
Dao tao RHM - DH
Y
HN
Phan
bign
khoa hgc: PGS.TS Mai
Oinh
Hu'ng
chi gay ton thffdng tai eho ma cdn anh hffdng
den sffc khoe toan than va tham my
ciia
benh
nhan.
Nam 1986, WHO xep benh quanh rang la
hiem hoa thff 3 cua loai ngydi sau cae benh ung

thff, tim mach. Tai Hoa ky, nghien ciTu
ciia
Walter va cpng sy da cho thay ty le viem quanh
rang trong cpng ddng la 25-41%[l].
Tai
Viet
Nam,
qua dieu tra benh quanh rang d eac tfnh
phfa Nam va thanh phd Hd chf Minh, Nguyen Can
va CS cho thay ti le viem ldi d tudi tff 15-19 la
97,7%,
tff 20-29 la 88,7% [2], [3]. Benh viing
quanh rang ed hai benh phd bien la viem ldi va
viem quanh rang. Viem quanh rang neu khong
dieu tri kip thdi cd the gay mat rang hang loat
Hien nay tai Binh Dffdng chffa cd nhieu nghien
cffu ve van de nay, do vay chiing tdi tien hanh
nghien cffu de tai nay nham muc tieu md ta dac
diem lam sang va tinh trang benh viem quanh
rang tai trffdng Cao Gang y te Binh Dffdng.
II.
DOI
TU'ONG
VA
PHU'ONG
PHAP NGHIEN
COXJ
2.1.
Ddi
tu'dng nghien cuTu: Nghien cffu

dffde thyc hien tren benh nhan den kham va
dieu trj tai Bp mdn Rang Ham Mat Trydng Cao
dang y te Binh Dydng, Tieu chuan
iita
chpn:
hdp tac nghien
cyu.
Tieu chuan ioai
trit:
nhffng ngydi dang ed benh toan than tien
trien;
nhffng ngffdi khdng ha to mieng dffdc;
nhtitig
ngffdi khdng hdp tac .
2.2.
Dja diem nghien cu'u: Bd mdn Rang
Ham Mat -Trffdng Cao Oang Y Te Binh Dffdng.
2.3.
Thdi gian nghien cu'u: Tff thang 07-
2013 den thang 11-2013
-
Phu'dng
phap nghien cu'u: Md ta cat ngang
- Cd mau nghien
cii'u:
J\\QQ
cdng thffc tinh
c9
mau;n =
Z'

,,^
Chimg tdi tfnh dffdc cd mau nghien cffu cho
moi nhdm la 71 ngffdi, thffc te chung tdi tien
hanh nghien
cyu
d 101 benh nhan.
- Phu'dng tien nghien
cthj:
ghe, may nha
khoa,
bd
dyng
cu kham rang mieng thong
thydng gdm; khay, gffdng gap, tham cham, cay
Y HQC
VI&T
NAM THANG 2 • SO 2/2014
tham dd quanh rang cam tay, may lay cao rang
sieu am.
- Dao dffc nghien
cffu:
Giai thfch rd cho ddi
tffdng nghien cffu ve muc
dich
nghien
cffu,
trach
nhiem cua ngu'di nghien
cffu,
trach nhiem va

quyen ldi
ciia
ngffdi tham gia nghien
cffu.
Nghien
cii^j
chi tien hanh tren nhffng ddi
tu'png
tff
nguyen tham gia nghien cffu va tren tinh than
hdp tae, khdng ep budc. Toan bd thdng
tin
thu
thap chi phuc vu muc dfch nghien cffu ma khdng
phuc vu bat cff muc dich nao khac.
III.
Kir QuA NGHIEN cCru
3.1.
D3c
diem chung cua doi tu'dng
nghien cu'u
Nghien cffu dffdc thffc hien tren 101 benh
nhan,
trong do nff cd 58 ngffdi chien ty le
57,4%,
nam cd 43 benh nhan chiem 42,6%. Giffa
cac nhom
tuoi,
phan bo ty le nam va nff la tffdng
dffdng.

Tudi benh nhan thap nhat la 18, cao nhat
la 65. Sd benh nhan tff < 34 tudi chiem ty le eao
nhat la 51,5%, sau dd den nhdm tff 35 den 49
tuoi
chiem 36,6%. Nhdm benh nhan cao
tudi,
tren 50, chi chiem 11,9%. Phan bo ty le benh
nhan giffa cac nhdm tudi khac biet cd y nghia
thdng ke vdi vdi p <
0,001.
Trong cac ly do den kham
ciia
benh nhan
viem quanh rang, hay gap nhat la ehay mau
Ipi,
ehiem 41,6%, sau dd den dau rang 27,7%. Rat ft
gap cac benh nhan di kham kiem tra dinh ky
(7,9%),
hdi mieng cd 6 trffdng hdp chiem 6,9%,
lung lay rang cd 11 trffdng hdp chiem ty le
10,9%,
cac ly do khac cd 5 trffdng hdp chiem
t/
le 5,0%.
3.2. Dac dlem lam sang cua
b$nh VQR
trong nghien cu'u
3.2.1.
Do sau tui quanh
rSng

Bang
3.1,
Do sau tui quanh rang (TQR) theo nhom tuoi
Nhim tuoi
<34 tuoi
35
-»
49 tuoi
> 50 tuoi
Tong
N
52
37
12
101
1<I
le %
51,5
36,6
11,9
100,0
06 sau
TQR mm (X
±SD)
3,13 ± 0,83
3,29 ± 1,20
3,51
± 1,38
3,23 ± 1,09
P

<0,01
Nh$nx4t:DQ
sau tui quanh rang trung binh
eiia
cac benh nhan trong nhdm nghien cffu la 3,23±1,09
mm.
Op sau
tiii
quanh rang khae nhau giffa cae nhdm
tuoi,
tud'i eang cao dp sau
tiii
quanh rang cang
Idn,
sff khac biet nay cd y nghTa thdng ke giffa cac nhdm
tudi.
Khi
phan tfch theo
gidi,
dp sau
tiii
quanh
rSng
trung binh d nam la 3,28 ± 1,03mm, nff
la
3,19 ± 1,13mm, sff khae biet nay khdng cd y
nghia thong ke vdi p > 0,05.
Bang
3.2.06
sau tui quanh ranq qiu'a ranq ham tren va rang ham dudi

Nhom tuoi
<34 tuoi
35^49 tuoi
i. 50 tuoi
Tdng
P
Ham tren
So
rang
525
382
120
1027
eg
sau TQR
mm(X±SD)
3,09
± 1,22
3,21
±
0,85
3,36 ± 1,37
3,17 ± 1,15
Ham du'di
So rang
625
455
133
1213
Do sau TQR

mm(X±SD)
3,19 ± 1,18
3,34 ± 0,82
3,55 ± 1,39
3,29
± 1,06
>0,05
Ca
ha!
ham
So rang
1150
837
253
2240
Do sau TQR
mm(X±SD)
3,13 ± 0,83
3,29 ± 1,20
3,51
± 1,38
3,23 ± 1,09
< 0,001
Nh$n
xit: Khdng cd sff khac nhau ve dp sau tui quanh rang giffa 2 nhdm rang ham tren va ham
dffdi.
Tren tffng ham
rSng:
dp sau tui quanh rang tang dan theo cac nhdm
tudi,

cang nhieu tuoi thi dp
sau
till
quanh r3ng cang tang. Sff khac biet cd y nghia thdng ke vdi
p<0,001.
Op sau
tiii
quanh rang
trung binh
rSng
ham dffdi cao hdn ham tren xet rieng d tffng nhdm tudi Cp<0,001).
Y HOC VIET NAM THANG
2 -
SO
2/2014
3.2.2.
Mat bam dinh quanh rang
Bang3.3.
Mat bam dfnh theo nhdm
tudi
Nhom tuoi
<34 tuoi
35
^
49
tuoi
> 50 tuoi
To'ng
N
52

37
12
101
Mat bam dinh (mm)
(X±SD)
3,69±1,39
4,10±1,95
4,45±1,90
3,93±1,70
P
<0,01
Nhan
xet:
Mifc
mat bam dfnh quanh rang khac nhau giffa cac nhdm
tud'i,
tud'i cang cao thi
myc
mat
bam dfnh quanh rang eang Idn, Sy khac biet ed y nghia thdng ke vdi
p<0,01.
Chenh lech
myc
mat
bam dfnh trung binh giffa nhdm tudi tren 50 va nhdm dffdi 35 tudi la 0,76mm. Mffc mat bam dinh
quanh rang trung binh
ciia
eae benh nhan trong nhdm nghien cffu la 3,93 ± 1,70 mm. Theo
gidi,
mat

bam dfnh trung binh d nam la 4,11 ± 1,55mm, d nff la 3,90 ± 1,92mm, sff khac biet nay khong
coy
nghTa thdng ke.
Bang
3.4. Mii'c mat bam dinh (MBD) d ham tren va ham
difdi
Nh6m tuoi
<34 tuoi
35->49
tuoi
> 50 tuoi
Tonq
P
Ham tren
So
rang
524
369
121
1014
MBD mm
(X±SD)
3,65±1,42
4,01±2,01
4,39±1,94
3,87±1,72
Ham du'di
So
rang
605

457
141
1203
l»lEDmm
(X±SD)
3,72±1,37
4,17±2,08
4,47±1,87
3,98±1,83
>0,05
Ca hai
ham
So
ranq
1129
826
262
2217
MBD
mm
{X±SD)
3,69±1,39
4,10±1,95
4,45±1,90
3,93±1,70
< 0,001
Nhan
xet: Khac biet mat bam dfnh giffa rang ham tren va dffdi khac biet
khdng
co y

nghTaJthong
ke,
Tren tffng ham rang: mffc mat bam
dinh
quanh rang tang dan theo cae nhdm
tuoi,
cang nhieu tuoi thi
mffc mat bam dfnh quanh rang cang tang. Mffe mat bam dfnh quanh rang trung binh rang ham dffdi
cao hdn ham tren xet rieng d tffng nhdm tudi (p<0,001).
3,2.3,
Cac dac
Ban
Nhom tuoi
<34 tuoi
35->
49 tuoi
> 50 tuoi
Tong
P
diem lam sang khac
va sir
lien quan vdi
do
sau tui quanh rang
ff
J,5,
Do sau tui quanh rang va mu'c mat bam
dinh
theo nhom tuoi
06 sau tui quanh

xang
(mm)
So'
rang
1151
835
254
2240
X ±SD
3,13 ± 0,83
3,29 ± 1,20
3,51
± 1,38
3,23 ± 1,09
Mi^c
MBD
(mm)
56
rang
1129
826
262
2217
X ±SD
3,69±1,39
4,10±1,95
4,45±1,90
3,93±1,70
< 0,001
Nhan xet: Do sau trung

binh
tui quanh rang ty le thuan vcfi mii'c mat bam
di'nh
quang rang va tang
dan theo cac
lihom
tuoi.
Si/
l<hac
biet co y nghia
tlnong
ke
vdi
p<0,001.
Xet tren
tCrng
nhom
tuoi,
mu'c
mat bam dfnh quanh rang cao hdn do sau tui quanh rang. Tong so rang bi mat bam dinh va tui quanli
rang la tu'dng du'dng tren ca nhom nghien
ciru.
Bang
3.6. Do sau tui quanh rang vdi chi so OHI-S va chi so
GI
Nhom tuoi
35-> 49 tuoi
> 50 tuoi
TQR (mm)
X ±SD

3,13 ± 0,83
3,29 ± 1,20
3,51 ±
1,38
JOHI-S
X ±SD
2,90 ± 0,73
3,00 ±
0,63
-GI
X ±SD
1,80 ± 0,78
2,25 ±0,91
2,55 ± 1,04
Tong
I
3,23 ±1,09 I 2,59 ± 0,95 \ 1,95 ±
0,79
Nhan
xet:
Chi
so ldi GI va chi so ve sinh rang mieng OHI-S tang theo nhom tuoi va dp sau trung
binh
tiii
quanh rang. Benh nhan co chi so ldi va chi so ve sinh rang mieng
l<em
thi co dp sau till quanh
rSng
Idn
hdn va tang dan theo nhdm

tuoi.
Sir
khac biet co y nghia thong ke vdi p<0,00i.
Y HOC VIET NAU THANG
2 -
SO 2/2014
IV. BAN LUAN
4.1.
Bac diem chung cua doi tu'dng
nghien cu'u
Sd benh nhan nam va benh nhan nff trong
nghien ciTu la tu'dng dffdng nhau. De viee danh
gia eae dae diem iam sang, can lam sang va dieu
trj eua eae ddi tffdng nghien cffu dffde toan
dien,
thuan
\di
eho viec so sanh vdi eae nghien cffu
khac, trong nghien cffu nay chung tdi chia cae
benh nhan thanh 3 nhdm
tud'i:
18-34
tuoi,
35
den 49 tudi va nhdm cac benh nhan cao tuoi
(tren 50 tudi). Banh gia cac benh nhan theo eac
nhom
tudi,
benh nhan < 34 tudi chiem ty le cao
nhat la 51,5%, nhdm tff 35-49 tuoi gap 36,6%,

thap nhat la nhdm benh nhan tren 50, ehiem
11,9%.
Chung tdi gap benh nhan tre nhat la 18
tudi,
cao nhat la 65
tudi.
Tud'i trung binh
ciia
cac
benh nhan la 34,9 ± 11,3. Phan bd ty le benh
nhan giffa cac nhdm tud'i khac biet cd y nghTa
thdng ke vdi vdi p <
0,001.
Ve ty le benh nhan theo cac nhdm
tudi,
trong
nghien cffu
ciia
Le Thj Hang, nhdm benh nhan
trung nien (30-49 tuoi) gap vdi
b/
le cao nhat
52%,
nhdm tre tudi (<3Q tudi) gap 19% [4].
Nghien cffu eua Nguyen Thj Thanh Thuy nhan
thay da so benh nhan bj tieu xffdng trong benh
viem quanh rang d Iffa tudi tff 35-54, ehiem 80%
[5].
Nam 1990, Green nghien cffu ty le viem
quanh rang d

Y
cho biet ty le mac benh d Iffa
tudi 35-55
la 65,8% [6].
4.2.
f)$c
diem lam sang
do!
tu'dng
nghien cu'u
4.2.1. Dp sau tui quanh rang
Theo ket qua cho thay do sau trung binh tui
quanh rang
t§ng
dan theo Iffa
tudi.
Sff khac
biet
ve dp sau tui quanh rang trung binh d cac Iffa
tuoi nay la cd y nghTa thdng ke (p < 0,001). Oen
dp tudi tff 50 trd len, dp sau trung binh tui quanh
rSng
trung binh !a 3,51mm. Op sau trung binh
tiii
quanh
rSng
giffa nam va nff la tffdng dffdng
nhau,
nhy the co the ndi dp sau tui quanh rang
khong lien quan den gidi

ti'nh.
Op sau trung binh
tui quanh r3ng d viing
rSng
cffa la 3,11 mm thap
hdn cd y nghia so vdi viing rang ham la 3,32 mm
vdi p <
0,001.
Oieu nay chffng td dp sau trung
binh tui quanh rang d viing rang ham Idn hdn
vung
r3ng
cffa.
Tuy nhien khi so sanh ve dp sau trung binh
till quanh rang giffa cae rang d ham tren va cac
rang d ham dffdi thi khdng thay cd sff khac
biet
(p>0,05). Bang 3.8 cho thay dd sau trung binh
tiii
quanh rang d cac rang ham tren la 3,17 mm
va d cae rang ham du'di la 3,29 mm. Nhu' vay, dp
sau till quanh rang d ham tren va ham dffdi la
tu'dng dffdng nhau. Tren tffng ham rang, dp sau
tui quanh rang tang dan theo cac nhdm
tuoi,
eang nhieu tudi thi dd sau tui quanh rang eang
tang.
Cd nghTa la sy tien trien
eiia
benh nang dan

eung vdi sy
gia
tang
ciia
tudi tac.
4.2.2.
i^at
bam dinh quanh rang
Ve
myc
mat bam dfnh quanh rang, ket qua d
bang
3,9
cho thay cd sy khac biet rd ret ve
myc
mat bam dfnh d cac nhdm
tuoi,
nhdm tudi cang
eao thi mffc mat bam dfnh eang Idn. Oen dp tudi
ty
50 trd ien,
mye
mat bam dfnh quanh rang
trung binh la 4,45mm. Nhff vay mffc mat bam
dfnh quanh rang eung ed xu hffdng tang dan
theo dp
tudi.
Ket qua
ciia
chung tdi kha

phii
hdp
nghien cffu cua tac gia Le
Thi
Hang [4].
Oanh gia ve mffc mat bam dfnh quanh rang
theo
gidi,
ket qua d bang 3.12, cho thay mffc
mat bam dfnh quanh rang trung binh cac benh
nhan nam la 4,11mm eao hdn so vdi d benh
nhan nff la 3,90mm. Khdng thay cd sff khac biet
ve mffe mat bam dfnh quanh rang giffa hai gidi
nam va nff vdi p >
0,05,
Mffe mat bam dfnh
trung binh viing rang ham la 4,03 mm va viing
rang cffa la 3,79 mm. Nhff vay, mffc mat bam
dfnh trung binh d viing rang ham cao hdn viing
rang cffa, Cung tffdng tff nhy tydng quan giffa
dp sau trung binh
tiii
quanh rang d rang ham va
rang
eya,
ehiing tdi thiet nghT cung ed the do dac
diem ve
chye
nang cung nhff vi trf
ciia

eae viing
rang cd khac nhau, Viing rang ham cae rang chju
Iffc nhai manh hdn, ben canh dd rang ham cijng
d vi tri khd quan sat ve sinh rang mieng hdn va
lai gan ndi do
ciia
dng tuyen nffdc bpt nen de
phat sinh mang bam rang, cao rang la nhffng yeu
td thuan ldi cho sff phat trien
eiia
benh ly quanh
rang.
Ket qua
ciia
chung tdi eiing tffdng tff nhy
trong nghien
eyu eiia
Le Thi Hang [4].
Khi so sanh
myc
mat bam dfnh quanh rang
giffa rang ham tren va ham
dffdi,
ket qua d bang
3,6 eiing cho thay khdng cd sy khac biet ve mffc
mat bam dfnh trung binh giffa cac rang d ham
tren vdi eac rang d ham
dffdi,
Mffc mat bam dfnh
Y HOC VIET NAM THANG 2 - SO 2/2014

trung binh rang ham tren la 3,87 mm va rang
ham dffdi la 3,98 mm, Oanh gia tren tffng ham
rang,
mffc mat bam dinh quanh rang tang dan
theo cac nhdm
tuoi,
cang nhieu tudi thi mffc mat
bam dfnh quanh rang cang tang.
4.2.3. Do sau tui quanh rang va mii'c
mat bam dinh quanh rang
Ket qua d bang 3.5 cho thay moi lien quan
cua dp sau
tiii
quanh rang
vdi
mffc mat bam dinh
quanh
rang.
Op sau
tiii
quanh rang cang Idn thi
mffe mat bam dinh cang cao. Oen dp tuoi tff 50
trd len, dp sau trung binh
tiii
quanh rang la 3,51
mm,
mat bam
di'nh
la 4,45 mm. Nhff vay, dp sau
tui quanh rang ty le thuan vdi mffc mat bam dfnh

quanh rang va thffdng mffc mat bam dfnh quanh
rang Idn hdn dp sau till quanh rang. Sff khac biet
nay la cd y nghTa thdng ke (p < 0,001). Dieu dd
cd nghTa la nhffng rang bj viem quanh rang
thffdng cd ed mdt khoang co ldi, gay hd cd, chan
rang va cd the se gay dau budt eho benh nhan
hoac gay nen mdt sd nhffng bien chffng khac.Xet
tren tffng nhdm
tudi,
nghien
cyu
cho thay mffc
mat bam dinh quanh rang cao hdn dp sau
tiii
quanh rang, khac biet cd y nghTa thdng ke vdi
p<0,001.
Ket qua
ciia
chiing tdi
phii
hdp vdi
nghien cffu cua Le Thj Hang [4] va
ciia
Nguyen
Manh Chien [7].
4.2.4. T&dng quan giO'a do sau ttii
quanh rang vdi chi sd ldi (GI) va chi sd ve
sinh rang mieng ddn gian (OHI-S):
Ket qua d bang 3.6 cho thay tffdng quan ty
le thuan eua dp sau

tiii
quanh rang vdi cae chi sd
ldi (GI) va chi sd ve sinh rang mieng ddn gian
(OHI-S) cung nhy vdi sff gia tang cua dp tud'i
benh nhan. Sff khac biet cd y nghTa thdng ke vdi
p<0,001.
Dieu nay chffng td rang nhffng benh nhan ve
sinh rang mieng eang kem thi tinh trang viem ldi
cang nang eung nhff dp sau trung binh TQR cang
cao.
Tinh trang benh viem quanh rang cting tien
trien ciing vdi sff gia tang cua do
tudi.
Tyc
la gia
tri cua cac chi sd nay cd sff lien quan chat che vdi
nhau(p <0,01).
V. KET LUAN
Qua nghien cffu tren 101 benh nhan viem
quanh rang, danh gia ket qua dieu tri bffdc dau
benh viem quanh rang, chung tdi rut ra nhffng
ket luan sau:Viem quanh rang !a mdt benh nhiem
khuan man
tinh,
ty le benh khdng Hen quan den
gidi
tfnh.
Benh nhan den kham benh
chii
yeu bdl

cac ly do nhff chay mau chan rang, dau rang,
rang lung lay, hdi mieng. Op sau trung
binh
tui
quanh rang cua cac benh nhan la 3,23mm, tffdng
dffdng giffa hai gidi nam va nff va tang dan theo
do
tuoi.
Op sau till quanh rang viing ham tren va
ham dffdi khdng cd sff khac biet. Mffc mat bam
dfnh quanh rang: cung tang dan theo dp
tuoi,
mat bam dfnh viing rang ham Idn hdn viing rang
cffa;
mat bam dfnh tffdng dffdng
giuS
hai
gicfi
nam va nff, giffa ham tren va ham
dffdi.
TAI UEU THAM KHAO
1.
WalterT., Wilson. (1980), "Periodontics
for
the
dental
hygienist".
Lea
andFebiger,
Philadenlphia

1980
2.
Nguyin Can (1994), "Benh nha chu
6
cac tinh
phia Nam Viet Nam va thanh phd Ho Chi Minh,
Nhffng nguyen nhan
chii
yeu, ke hoach dieu tn va
dy phong
chii
yeu", Ky yiu cong trinh
nghiin
khoa hpc 1994, Tai
lieu hgi
nghi nha khoa quoc te
va tnen lam nha khoa thanh phd Ho Chi Minh, tr
41-45.
3. Nguyen Van Cat (1977), 'To
chye hpc
vung
quanh rang",
SGKRHMtap
I, tr. 90-110.
4.
Le Thj Hang (2008), "Nhan xet
d|c
diem lam
sang va ket qua dieu
trj

bu'dc dau benh viem
quanh rang tai Vien rang ham mat Qudc gia",
lu$n
van tot nghiep thac sy y bpc, TrUdng dai hoc
Rang ham mat, Ha
noi,
5. Nguyen Thj Thanh Thuy, (2004), "Nhan
x^
hinh anh tieu xu'Ong d rang tren
phim
Xquang ky
thuat so d benh nhan viem quanh
r5ng",
luan
vin
tot nghiep
thacsyyhpc,
TrUdng dai hpc Y Ha npi.
6. Green J.C. (1990), "General phndple of
epidemiology and methods for measuring
prevalence and severity periodontal disease",
Contemporary periodontics,
pp.97-105
7. Nguyen Manh Chien, (2008), "Nhan xet
dSc
diem
lam sang va ket qua dieu tri
b?nh
viern
quanh rang bang phuang phap nao

tiii
ldi tai benh
vien Rang Ham Mat qudc gia Viet Nam
nSm
2008",
luan van tdt nghiep thac sy y
hpc,
Trffdng
dai hoc Rang ham
mat
Ha Ndi.