Ai đã đặt tên cho dòng sông?

Tuần 16
Tiết 47,48 Ngày dạy: 07 -12 -2010
AI ĐÃ ĐẶT TÊN CHO DÒNG SÔNG ?
( Trích – HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG)
I.MỤC TIÊU :
1. Kiến thức
- Thấy được tình yêu, niềm tự hào của tác giả đối với sông Hương, xứ Huế;
- Hiểu được đặc trưng của thể loại bút kí và đặc sắc nghệ thuật của bài kí.
2. Kó năng: Đọc – hiểu thể kí văn học theo đặc trưng thể loại.
- Rèn kó năng tự nhận thức, tư duy sáng tạo
3. Thái độ:Bồi dưỡng tình yêu quê hương đất nước
II. TRỌNG TÂM:
1. Kiến thức:
- Vẻ đẹp độc đáo, đa dạng của sông Hương và tình yêu, niềm tự hào của tác giả đối với
dòng sông quê hương, xứ Huế thân thương và đất nước.
- Lối hành văn uyển chuyển, ngôn ngữ gơiï cảm, giàu hình ảnh và nhòp điệu; nhiều so sánh,
liên tưởng mới mẻ, bất ngờ, thú vò, nhiều ẩn dụ, nhân hóa, điệp ngữ được sử dụng tài tình.
2. Kó năng:
- Đọc – hiểu thể kí văn học theo đặc trưng thể loại.
III. CHUẨN BỊ
1. GV: Giáo án, SGK,SGV, hướng dẫn chuẩn kiến thức kó năng
2. HS: Đọc sgk và nắm nội dung cơ bản, đònh hướng tìm hiểu các câu hỏi theo các câu
hỏi hướng dẫn học bài.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp:
kiểm tra sĩ số:
12A2 12B4
2. Kiểm tra bài cũ:
* Hình ảnh người lái đò sông Đà được thể hiện như thế nào trong tùy bút Người lái đò sông
Đà?
+Là vò chỉ huy “ cái thuyền sáu bơi chèo” trong cuộc chiến đấu không cân sức với thiên

nhiên dữ dội, hiểm độc ( sóng, nước, đá, gió…).
+ Bằng trí dũng tuyệt vời và phong thái ung dung, tài hoa, người lái đò thuần phục dòng
sông
->Nhà văn muốn phát biểu quan niệm: người anh hùng không chỉ có trong chiến đấu mà còn
có trong cuộc sống lao động thường ngày.
* Nêu ý nghóa văn bản Người lái đò sông Đà?
3. Bài mới
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Hoạt động 1: Tạo tâm thế cho
học sinh
I Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
GVBM: Nguyễn Mộng Dun
Vào bài: Bên cạnh Nguyễn Tuân,
người nghệ sĩ un bác, tài hoa đã
dùng văn chương để khám phá và
ca ngợi vẻ đẹp của quê hương, ta
còn có Hoàng Phủ Ngọc
Tường.Hôm nay, chúng ta cùng
tìm hiểu về nhà văn này qua bút
kí Ai đã đặt tên cho dòng sông?
Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm
hiểu về tác giả, tác phẩm
-GV: Nêu vài nét về tác giả? Thể
loại? Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác
bút kí Ai đã đặt tên cho dòng
sông?
- GV: Nêu ví trí đoạn trích? Trình
bày bố cục của đoạn trích?
Hoạt động 3: Hướng dẫn HS tìm

hiểu văn bản
- GV: Ở nơi khởi nguồn, sông
Hương được miêu tả như thế nào?
Tìm chi tiết minh họa.
-GV: Đến ngoại vi thành phố
Huế, sông Hương được miêu tả
như thế nào? Tìm chi tiết minh
họa.
-GV: Đến giữa thành phố Huế,
sông Hương được miêu tả như thế
- Hoàng Phủ Ngọc Tường sinh năm 1937, tại Huế.
- Là một trí thức yêu nước, gắn bó mật thiết với xứ
Huế.
- Có vốn hiểu biết sâu rộng trên nhiều lónh vực:
chuyên về bút kí.
- Sáng tác luôn có sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất
trí tuệ và trữ tình, nghò luận và tư duy đa chiều với
một lối hành văn hướng nội, súc tích, mê đắm, tài
hoa.
2. Tác phẩm:
a.Thể loại: Bút kí
b. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác:
- Ai đã đặt tên cho dòng sông? Viết tại Huế ngày 04 -
01-1981, in trong tập sách cùng tên.
c. Vò trí đoạn trích:
- Tác phẩm gồm ba phần, đoạn trích học trong sách
giáo khoa là phần thứ nhất.
d. Bố cục: 2 đoạn
- Từ đầu đến quê hương xứ sở: Thủy trình của Hương
giang

+ Ở nơi khởi nguồn
+ Đến ngoại vi thành phố Huế
+ Đến giữa thành phố Huế
+ Trước khi từ biệt Huế
- Còn lại: Dòng sông của lòch sử và thi ca
II. Đọc hiểu văn bản:
1. Nội dung:
a.Thủy trình của Hương giang:
- Ở nơi khởi nguồn: sông Hương có vẻ đẹp hoang dại,
đầy cá tính, là “bản trường ca của rừng già”, là “ cô
gái Di – gan phóng khoáng và man dại, là “ người mẹ
phù sa của một vùng văn hóa xứ sở”.
- Đến ngoại vi thành phố: sông Hương như “ người gái
đẹp nằm ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hóa đầy
hoa dại” được người tình mong đợi đến đánh thức.
Thủy trình của sông Hương khi bắt đầu về xuôi tựa “
một cuộc tìm kiếm có ý thức” người tình nhân đích
thực của một người con gái đẹp trong câu chuyện tình
yêu lãng mạn nhuốm màu cổ tích.
- Đến giữa thành phố Huế: sông Hương như tìm được
chính mình “ vui hẳn lên… mềm hẳn đi như một tiếng
“vâng” không nói ra của tình yêu”. Nó có những
GVBM: Nguyễn Mộng Dun
nào? Tìm chi tiết minh họa.
-GV: Trước khi từ biệt Huế, sông
Hương được miêu tả như thế nào?
Tìm chi tiết minh họa.
Tích hợp môi trường
Từ việc cảm nhận sâu sắc về vẻ
đẹp trầm lắng, lòch sử, văn hóa

bao đời của sông Hương, chúng
ta ý thức gìn giữ vẻ đẹp của
thiên nhiên, những giá trò từ
môi trường lòch sử – văn hóa
-GV: Tại sao nói dòng sông của
lòch sử, thi ca?
-GV: Nêu vài nét về nghệ thuật
của văn bản? Ý nghóa văn bản?
đường nét tinh tế , đẹp như “điệu slw tình cảm dành
riêng cho Huế”, như “ người tài nữ đánh đàn lúc đêm
khuya”…
- Trước khi từ biệt Huế: sông Hương giống như “
người tình dòu dàng và chung thủy”. Con sông “ như
nàng Kiều trong đêm tình tự”, “trở lại tìm Kim
Trọng” để nói một lời thề trước lúc đi xa…
b. Dòng sông của lòch sử và thi ca:
-Trong lòch sử, sông Hương mang vẻ đẹp của một bản
hùng ca ghi dấu bao chiến công oanh liệt của dân tộc.
- Trong đời thường, sông Hương mang vẻ đẹp giản dò
của “ một người con gái dòu dàng của đất nước”
- Sông Hương là dòng sông thi ca, là nguồn cảm hứng
bất tận cho các văn nghệ só.
2. Nghệ thuật:
- Văn phong tao nhã, hướng nội, tinh tế và tài hoa.
- Ngôn từ phong phú, gợi hình, gợi cảm; câu văn giàu
nhạc điệu.
- Các biện pháp nghệ thuật ẩn dụ, nhân hóa, so sánh
được sử dụng một cách hiệu quả.
3. Ý nghóa văn bản:
Bài bút kí thể hiện những phát hiện , khám phá sâu

sắc và độc đáo về sông Hương; bộc lộ tình yêu tha
thiết, sâu lắng và niềm tự hào lớn lao của nhà văn đối
với dòng sông quê hương, với xứ Huế thân thương.
4. Củng cố, luyện tập:
* Thủy trình của Hương giang được tác giả miêu tả như thế nào? + Ở nơi khởi nguồn
+ Đến ngoại vi thành phố Huế
+ Đến giữa thành phố Huế
+ Trước khi từ biệt Huế
* Ý nghóa văn bản?
Bài bút kí thể hiện những phát hiện , khám phá sâu sắc và độc đáo về sông Hương; bộc lộ
tình yêu tha thiết, sâu lắng và niềm tự hào lớn lao của nhà văn đối với dòng sông quê hương,
với xứ Huế thân thương.
5. Hướng dẫn tự học:
- Đối với bài học ở tiết này: Thủy trình của Hương giang?Tại sao nói dòng sông của lòch sử
thi ca? Nghệ thuật? Ý nghóa văn bản?
- Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
Chuẩn bò bài: Những ngày đầu của nước Việt Nam mới – Võ Nguyên Giáp
+ Những khó khăn, nguy nan của nước Việt Nam mới trong những ngày đầu? Những quyết
sách của Đảng, Chính phủ và Bác Hồ như thế nào? Mối quan hệ giữa đất nước và nhân dân,
lãnh tụ và quần chúng ra sao? Nghệ thuật của văn bản?
GVBM: Nguyễn Mộng Dun
V. Ruùt kinh nghieäm:
GVBM: Nguyễn Mộng Duyên