Bài giảng sinh học 8 bài 9 cấu tạo và tính chất của cơ thao giảng (19)

Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi 1: Thành phần hoá học của xương có ý
nghĩa gì với chức năng của xương?
Câu hỏi 2: Hệ vận động gồm những bộ phận nào?
Cơ thuộc hệ vận động là cơ nào? Vì sao gọi là cơ
xương?


- Có bao nhiêu loại xương trong cơ thể người?
- Vai trò chủ yếu của bộ xương người là gì?



Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ


Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

I. Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ:
- Quan sát hình 9.1 kết
hợp nghiên cứu sách
giáo khoa để trả lời
câu hỏi sau:
1. Cấu tạo bắp cơ?
2. Cấu tạo tế bào cơ?


Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

I. Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ:

1. Cấu tạo bắp cơ:
- Cấu tạo bắp cơ: Gồm
nhiều bó cơ, mỗi bó cơ
gồm nhiều sợi cơ (Tế
bào cơ) bọc trong màng
liên kết.
- Hai đầu bắp cơ có gân
bám vào xương, giữa
phình to là bụng cơ.


Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

I. Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ:
2. Cấu tạo tế bào cơ:
- Cấu tạo tế bào cơ:
gồm nhiều đoạn, mỗi
đoạn là một đơn vị cấu
trúc giới hạn bởi hai
tấm hình chữ Z.
- Sự sắp xếp tơ cơ
mảnh và tơ cơ dày ở tế
bào cơ tạo nên đĩa
sáng và đĩa tối.


Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

I. Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ:
- Bắp cơ gồm nhiều bó

cơ, bó cơ gồm nhiều tế
bào cơ.
- Tế bào cơ có nhiều tơ
cơ dày và tơ cơ mảnh.
Tế bào cơ dài gồm
nhiều đoạn, mỗi đoạn là
một đơn vị cấu trúc giới
hạn bởi tấm Z.


Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

I. Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ:
II. Tính chất của cơ:
- Quan sát hình 9.2 trả
lời câu hỏi:
1. Khi kích thích cần ghi
vẽ lên đồ thị cho ta biết
điều gì?
2. Tính chất của cơ?


Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

I. Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ:
II. Tính chất của cơ:
Quan sát hình kết hợp với sách giáo khoa trả lời câu hỏi:
1. Giải thích cơ chế co cơ?
2. Vị trí tơ cơ dày khi cơ co hoàn toàn?
3. Sự thay đổi chiều dài đĩa sáng và đĩa tối khi cơ co? Vì

sao?


Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

I. Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ:
II. Tính chất của cơ:
1. Giải thích cơ chế co cơ?
- Cơ chế co cơ: Tơ cơ mảnh xuyên sâu vào vùng
phân bố cơ tơ dày -> Tế bào cơ ngắn lại.
2. Vị trí tơ cơ dày khi cơ co hoàn toàn?
- Khi cơ co hoàn toàn thì tơ cơ dày lồng vào trong
tơ cơ mảnh.
3. Sự thay đổi chiều dài đĩa sáng và đĩa tối khi cơ
co? Vì sao?
- Khi cơ co đĩa sáng ngắn lại, đĩa tối không thay đổi
vì chỉ có tơ cơ mảnh trượt


Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

I. Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ:
II. Tính chất của cơ:
- Quan sát sơ đồ phản xạ và giải thích hiện tượng?
- Hiện tượng: Chân đá
về phía trước
- Cơ chế phản xạ: Kích
thích -> Gân xương
bánh chè -> Dây thần
kinh hướng tâm -> Tuỷ

sống -> Dây thần kinh li
tâm -> Cơ đùi co ->
Xương cẳng chân bị kéo
về phía trước.



Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

I. Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ:
II. Tính chất của cơ:
- Các nhóm tiến hành gập cẳng tay vào sát cánh
tay? Nêu hiện tượng? Giải thích?
- Hiện tượng: bắp cơ
cánh tay phình to.
- Giải thích: Cơ cánh tay
co ngắn lại.



Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

I. Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ:
II. Tính chất của cơ:

-Kích
Giải thích
thích ->
cơ Cơ
chếquan

phản thụ
xạ co
cơ->bằng
cáchhướng
hoàn
cảm
nơ ron
tâm ->sơnơ
thành
đồron
sau:trung gian -> nơ ron li tâm -> Cơ
quanthích
phản ->
ứng
> Cơ thụ
co. cảm -> ….… -> ….… ->
Kích
Cơ- quan
….… -> Cơ quan phản ứng - > Cơ co.


Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

I. Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ:
II. Tính chất của cơ:
- Tính chất cơ bản của cơ là co và giãn cơ.
- Khi cơ co, tơ cơ mảnh xuyên sâu vào vùng phân
bố tơ cơ dày làm tế bào cơ co ngắn lại -> bắp cơ
ngắn lại và to về bề ngang.
- Kích thích -> Cơ quan thụ cảm -> Nơron hướng

tâm -> Nơron trung gian -> Nơron ly tâm -> Cơ
quan phản ứng -> Cơ co.


Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

I. Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ:
II. Tính chất của cơ:
III. Ý nghĩa hoạt động co cơ:
Câu 1: Thử phân tích sự
phối hợp hoạt động co,
giãn giữa cơ 2 đầu (cơ
gấp) và cơ 3 đầu (cơ duỗi)
ở cánh tay.
Câu 2: Sự co cơ co tác
dụng gì?
Câu 3: Muốn hệ cơ phát
triển tốt cần làm gì?


Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ
Câu 1. Thử phân tích sự phối hợp
hoạt động co, giãn giữa cơ 2 đầu (cơ
gấp) và cơ 3 đầu (cơ duỗi) ở cánh tay.
- Cơ 2 đầu co, cơ 3 đầu duỗi kéo
xương cẳng tay gập lại.
- Cơ 2 đầu duỗi, cơ 3 đầu co kéo
ngược xương cẳng tay gây duỗi cẳng
tay.
Câu 2. Sự co cơ co tác dụng gì?

- Cơ thường bám vào hai xương qua khớp nên khi cơ co
làm xương cử động dẫn tới sự vận động của cơ thể.
Câu 3. Muốn hệ cơ phát triển tốt cần làm gì?
- Để hệ cơ phát triển tốt cần: Cung cấp đủ chất dinh dưỡng
và ô xi … Cần lao động và thể dục, thể thao vừa sức.


Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

Bài tập:
Chọn các cụm từ thích hợp: Môi trường, sự co cơ, hệ thần
kinh, vùng phân bố, dày, mảnh, tế bào cơ, xương cử động,
cơ thể, giãn, hai xương, co. Điền vào chỗ trống để hoàn
thiện các câu sau:
- Tính chất của cơ là …(1)…và…(2)…Cơ thường bám
vào…(3)…qua khớp nên khi cơ co làm…(4)…cử động dẫn
tới sự vận động của…(5)…Mỗi bắp cơ gồm nhiều bó cơ,
mỗi bó cơ gồm nhiều …(6)…Tế bào cơ được cấu tạo từ các
tơ cơ gồm có các tơ … (7)…và tơ …(8)…Khi tơ cơ mảnh
xuyên sâu vào … (9)…của tơ cơ dày làm tê bào cơ ngắn lại,
đó là …(10)…
- Cơ co khi có kích thích của …(11)…và chịu ảnh hưởng
của …(12)…

Đáp án: (1) co, (2) ãn, (3) hai xương, (4) xương, (5) cơ
thể, (6) tế bào cơ, (7) mảnh, (8) dày, (9) vùng phân bố,
(10) sự co cơ, (11) môi trường, (12) hệ thần kinh


Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

I. Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ:
- Bắp cơ gồm nhiều bó cơ, bó cơ gồm nhiều tế bào cơ.tế
bào cơ gồm nhiều tơ cơ dày và tơ cơ mảnh. Tế bào cơ
dài gồm nhiều đoạn, mỗi đoạn là đơn vị cấu trúc giới hạn
bởi tấm z.
II. Tính chất của cơ:
- Tính chât cơ bản của cơ là sự co và giãn cơ.
- Khi cơ co tơ cơ mảnh xuyên sâu vào vùng phân bố tơ
cơ dày làm tế bào cơ co ngắn lại -> bắp cơ ngắn lại và to
về bề ngang
- Kích thích -> cơ quan thụ cảm -> nơ ron hướng tâm ->
nơ ron trung gian -> nơ ron li tâm -> cơ quan phan ứng
III. Ý nghĩa của hoạt động co cơ:
- Cơ thường bám vào hai xương qua khớp nên khi cơ co
làm xương cử đông dẫn tới sự vận đông cơ thể.


Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

Câu hỏi củng cố:
- Chọn câu trả lời đúng nhất: Khi cơ co bắp cơ
ngắn lại là do?
a. Cả 2 loại tơ cơ trượt làm 2 khoảng sáng, tối
đều ngắn lại.
b. Tơ cơ dày trượt làm khoảng sáng ngắn lại.
c. Tơ cơ mảnh trượt làm khoảng sáng ngắn lại.
d. Tơ cơ dày trượt làm khoảng tối ngắn lại.


Tiết 9: Bài 9: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA CƠ

Bài tập về nhà:
Câu 1: Khi các em đi hoặc đứng hãy để ý tìm hiểu
xem có lúc nào cả cơ gấp và cơ duỗi cẳng chân
cùng co? Giải thích hiện tượng đó.
Câu 2: Có khi nào cả cơ gấp và cơ duỗi của một bộ
phận cơ thể cùng co tối đa hoặc cùng duỗi tối đa?
Vì sao?