Nghiên cứu tác động của lạm phát đến tăng trưởng kinh tế ở việt nam giai đoạn 1986 2013 luận văn thạc sĩ 2015

1

B
TR

NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP. H

D

TH THANH SANG

NGHIÊN C U TÁC
C A L M PHÁT

CHÍ MINH

NG

N T NG TR

NG KINH T

VI T NAM GIAI O N 1986 - 2013

LU N V N TH C S KINH T

Tp. H Chí Minh - N m 2015

2

B
TR

NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP. H

D

TH THANH SANG

NGHIÊN C U TÁC
C A L M PHÁT

CHÍ MINH

NG

N T NG TR

NG KINH T

VI T NAM GIAI O N 1986 - 2013

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60340201

LU N V N TH C S KINH T

NG

IH

NG D N KHOA H C:

TS. NGUY N V N L
Tp. H Chí Minh - N m 2015

NG


3

L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan lu n v n “Nghiên c u tác đ ng c a l m phát đ n t ng
tr

ng kinh t

d

is h

Vi t Nam giai đo n 1986 – 2013” là cơng trình nghiên c u c a tôi

ng d n c a TS. Nguy n V n L

nghiên c u là trung th c và ch a đ
đ

ng. Các n i dung và k t qu trong

c công b . S li u trong mơ hình phân tích

c tác gi thu th p, x lý và có ghi rõ ngu n g c. Ngồi ra, trong lu n v n cịn s

d ng m t s n i dung tham kh o t các nghiên c u tr

c đây có ghi rõ trong danh

m c tài li u tham kh o và ph n trích d n.
Tp. H Chí Minh, ngày 15 tháng 5 n m 2015
H c viên th c hi n

D Th Thanh Sang


4

M CL C
Trang
Trang ph bìa
L i cam đoan
M cl c
Danh m c các ch vi t t t
Danh m c b ng bi u, hình

TĨM T T
CH

NG 1. GI I THI U ................................................................................. 2

1.1 V n đ nghiên c u............................................................................................ 2
1.2 M c tiêu nghiên c u......................................................................................... 3
1.3

it

ng nghiên c u và ph m vi nghiên c u ................................................. 3

1.3.1

it

ng nghiên c u ........................................................................... 3

1.3.2 Ph m vi nghiên c u .............................................................................. 3
1.4 Ph

ng pháp nghiên c u.................................................................................. 3

1.5 B c c lu n v n ............................................................................................... 4
CH

NG 2. T NG QUAN LÝ THUY T VÀ CÁC NGHIÊN C U TR

C

ÂY ....................................................................................................................... 5
2.1 Lý thuy t t ng tr

ng kinh t và l m phát ....................................................... 5

2.1.1 Lý thuy t v t ng tr

ng kinh t .......................................................... 5

2.1.2 Lý thuy t v l m phát ........................................................................... 9
2.1.3 Lý thuy t v quan h gi a t ng tr

ng kinh t và l m phát .............. 12

2.2 T ng quan các nghiên c u v l m phát và t ng tr

ng kinh t tr

2.2.1 Nghiên c u v m i quan h gi a l m phát và t ng tr
2.2.2 Nghiên c u v ng
CH

NG 3. PH

3.1 Mơ hình và ph

c đây ..... 16

ng kinh t .... 16

ng l m phát ........................................................ 20

NG PHÁP VÀ D

LI U NGHIÊN C U ..................... 27

ng pháp nghiên c u ............................................................ 27

3.1.1 Mô hình nghiên c u............................................................................ 27
3.1.2 Ph

ng pháp nghiên c u ................................................................... 31

3.2 D li u nghiên c u ......................................................................................... 37


5

CH

NG 4. K T QU NGHIÊN C U ......................................................... 39

4.1 Th c tr ng v t ng tr

ng kinh t và l m phát

Vi t Nam giai đo n 1986-2013

....................................................................................................................... 39

4.1.1 Th c tr ng t ng tr

ng kinh t .......................................................... 39

4.1.2 Th c tr ng l m phát............................................................................ 41
4.1.3 M t s chính sách th c hi n liên quan đ n l m phát và t ng tr
t

ng kinh

Vi t Nam giai đo n 1986-2013 ........................................................... 44

4.2 K t qu nghiên c u ....................................................................................... 48
4.2.1 Ki m đ nh nghi m đ n v các bi n s d ng trong mơ hình .............. 48
4.2.2

cl

ng mơ hình t ng tr

4.2.3 Phân tích ng
CH

ng kinh t ............................................. 50

ng l m phát ................................................................. 58

NG 5. K T LU N VÀ KI N NGH .................................................... 63

5.1 K t lu n ......................................................................................................... 63

5.2 M t s g i ý chính sách ................................................................................ 64
5.2.1 G i ý chính sách nh m ki m ch l m phát, n đ nh t ng tr
5.2.2 G i ý chính sách t ng tr
5.3 H n ch c a nghiên c u và h
Tài li u tham kh o
Ph l c

ng ....... 64

ng kinh t ................................................. 65
ng nghiên c u ti p theo ............................... 66


6

DANH M C CÁC CH

VI T T T

1. ADF (Augmented Dickey và Fuller): Ki m đ nh nghi m đ n v ADF
2. BG: Ki m đ nh Breusch-Godfrey
3. CPI (Consumer Price Index): Ch s giá tiêu dùng
4. DW (Durbin Watson): Ki m đ nh Durbin Watson
5. GDP (Gross Domestic Products): T ng s n ph m trong n

c

6. GSO: S li u t t ng c c th ng kê Vi t Nam
7. NHTW: Ngân hàng trung

ng

8. OLS (Ordinary least square): Ph
9. US (USD): ô la M
10. VN : Vi t Nam đ ng
11. WB: S li u t WorldBank

ng pháp bình ph

ng bé nh t


7

DANH M C B NG BI U
B ng 2.1: Tóm t t m t s nghiên c u th c nghi m v quan h gi a l m phát
và t ng tr

ng kinh t ......................................................................... 23

B ng 3.1: Tóm t t các bi n s d ng trong mô hình nghiên c u ......................... 30
B ng 3.2: Quy t c ra quy t đ nh s d ng trong ki m đ nh th ng kê d ................ 35
B ng 4.1: T ng h p k t qu ki m đ nh nghi m đ n v theo ph

ng pháp ki m

đ nh ADF ........................................................................................... 49
B ng 4.2: Các mơ hình t ng tr

ng kinh t ch a có y u t đ u t , chi tiêu

chính ph và t giá th
B ng 4.3: Các mơ hình t ng tr
giá th

ng m i ......................................................... 52
ng có y u t đ u t , chi tiêu chính ph và t

ng m i ................................................................................... 55

B ng 4.4: K t qu mơ hình t ng tr
ph

ng kinh t GDP bình qn đ u ng

i theo

ng pháp OLS .............................................................................. 57

B ng 4.5: H s t

ng quan gi a l m phát và t ng tr

ng theo giai đo n ......... 58

B ng 4.6: H s t

ng quan tích lu gi a l m phát và t ng tr

ng kinh t ........ 60

8

DANH M C HÌNH
Hình 4.1: GDP bình qn đ u ng

i và t c đ t ng tr

ng (tính theo giá c

đ nh n m 2005 -USD) ........................................................................ 39
Hình 4.2: GDP bình quân đ u ng

im ts n

c khu v c (USD) .................... 40

Hình 4.3: Di n bi n ch s giá tiêu dùng - CPI

Vi t Nam (1986-2013) .......... 41

Hình 4.4: L m phát t i các n
các n

c phát tri n, các n

c đang phát tri n châu Á,

c m i n i và đang phát tri n và Vi t Nam giai đo n 2001-

2011.. .................................................................................................. 42
Hình 4.5: M c t ng cung ti n c a Vi t Nam so v i các n
Hình 4.6: L m phát và t ng tr

ng GDP bình quân đ u ng

c ............................ 43
i

Vi t Nam giai

đo n 1986-2013 ................................................................................. 45


9

TÓM T T
Lu n v n nghiên c u tác đ ng c a l m phát đ n t ng tr
Nam trong giai đo n 1986 – 2013.
ph
l

ng pháp h i qui bình ph
ng mơ hình t ng tr

ng kinh t

Vi t

th c hi n bài nghiên c u này, tác gi s d ng

ng bé nh t (OLS- Ordinary least square) đ

c

ng kinh t v i các bi n gi i thích theo nghiên c u c a

Kanhaiya Singh và Kaliappa Kalirajan (2003) trên t p chí Journal of Policy
Modeling. Tác gi nghiên c u m c nh h
b ng h s t

ng c a l m phát đ n t ng tr

ng quan tích lu trong chu i th i gian đ xác đ nh ng

c a Vi t Nam theo ph

ng kinh t
ng l m phát

ng pháp nghiên c u c a Tr n Hoàng Ngân và c ng s

(2010) trên t p chí Ngân hàng s 13 tháng 7/2011. K t qu nghiên c u cho th y l m
phát là bi n gi i thích có tác đ ng ng
đo n 1986 – 2013. Ng

c chi u v i t ng tr

ng l m phát đ

c xác đ nh

ng kinh t trong giai

Vi t Nam là 4%, Chính ph

có th th c hi n các bi n pháp ki m soát l m phát sao cho l m phát
thì l m phát tác đ ng làm cho t ng tr
T
tr

ng kinh t

khoá: L m phát, mơ hình t ng tr

ng GDP bình qn đ u ng

ARCH test CHSQ.

m c 4%/n m

m c t t nh t.

ng kinh t , ng

ng l m phát, t ng

i, OLS, DW statistics, LM serial correlation,

10

CH

NG 1. GI I THI U

1.1 V n đ nghiên c u
M t s nghiên c u g n đây ch ng minh v m i quan h gi a l m phát và t ng
tr

ng kinh t cho r ng: có m i t

ng quan ngh ch do tác đ ng c a l m phát làm

gi m đ u t và t ng n ng su t (Stanley Fisher (1993), Robert J. Barro (1995), Atish
Ghosh và Steven Phillips (1998)) nh ng m t s nghiên c u c a Michael Sarel
(1995), Moshsin S. Khan và Abdelhak S. Senhadji (2001) cho r ng tác h i c a l m
phát đ n t ng tr

ng kinh t không ph i là ph bi n mà ch xu t hi n trong ng

l m phát nào đó. Các n

c đang phát tri n th

ng d b t n th

ng

ng v i các cú s c

ngu n cung gây ra bi n đ ng l n đ i v i l m phát làm nh h

ng đ n tiêu dùng,

ho t đ ng đ u t và s n xu t.
Theo m t nghiên c u c a Kanhaiya Singh và Kaliappa Kalirajan (2003) trên
n

trong

đo n n m 1971 – 1998 đã nghiên c u m i liên h gi a l m phát và t ng tr

ng kinh

t p chí Journal of Policy Modeling, b ng phân tích th c nghi m t
t trong mơ hình h i qui đa bi n g m nh ng y u t

nh h

ng khác bên c nh y u t

l m phát đ ki m tra s v ng m nh tác đ ng c a l m phát đ n t ng tr
và nghiên c u nh h

ng các m c c a l m phát đ i v i t ng tr

ng kinh t

ng kinh t

n

cho th y nghiên c u c a Kanhaiya Singh và Kaliappa Kalirajan (2003) đã khơng
tìm đ

c m c ng

ng l m phát nào

phát có tác đ ng tiêu c c
nghiên c u khác đ i v i tr

n

đ phát tri n kinh t b n v ng vì l m

t t c các m c t ng tr

ng kinh t c a

t

Vi t Nam, nghiên c u s d ng ph

ng quan c a l m phát và t ng tr

5-6%,

.M t

ng h p c a Vi t Nam, nghiên c u c a Tr n Hoàng

Ngân và c ng s (2010) v i chu i s li u l m phát và t ng t
đo n n m 1987-2010

n

ng kinh t trong giai

ng pháp phân tích h s

ng kinh t đã xác đ nh ng

ng l m phát

m c này l m phát không làm gây h i đ n n n kinh t trong n

Trong b i c nh Vi t Nam là m t trong nhóm n

m c

c.

c đang phát tri n trong quá

trình h i nh p và phát tri n hi n nay, trãi qua th i k kh ng ho ng kinh t toàn c u
đã làm gia t ng l m phát và gi m t c đ t ng tr
n n kinh t Vi t Nam là làm sao đ t ng c

ng kinh t . M c tiêu hi n nay c a

ng n đ nh kinh t v mơ, ki m sốt l m


11

phát. Ph i ch ng gi a l m phát và t ng tr
phát có tác đ ng nh h

ng kinh t có m t s đánh đ i và l m

ng nh th nào đ i v i s t ng tr

ng kinh t trong giai

đo n hi n nay? L m phát đ n đâu s thúc đ y s phát tri n? V i mong mu n nghiên
c u v n đ này, tác gi ch n đ tài: “NGHIÊN C U TÁC
N T NG TR

NG KINH T

NG C A L M PHÁT

VI T NAM GIAI O N 1986 - 2013”.

Vi t Nam đã có nhi u nghiên c u v m i quan h gi a l m phát và t ng
tr

ng kinh t . Ti p t c v n đ nghiên c u, tác gi s đ a ra cái nhìn t ng quát và

sâu s c h n v l m phát và t ng tr

ng kinh t

Vi t Nam trong giai đo n 1986-

2013, t đó đ a nh ng g i ý chính sách nh m góp ph n ki m soát l m phát, thúc
đ y t ng tr

ng kinh t .

1.2 M c tiêu nghiên c u
M c tiêu nghiên c u đ tr l i hai câu h i:
• Nghiên c u tác đ ng c a l m phát đ n t ng tr
đo n 1986-2013

ng kinh t c a Vi t nam giai

m c đ nào?

• Ng

ng l m phát c a Vi t Nam có t n t i hay khơng, n u có là bao nhiêu?

1.3

it

ng nghiên c u và ph m vi nghiên c u
it

1.3.1

ng nghiên c u

M t là, tác đ ng c a l m phát đ n t ng tr

ng kinh t thông qua ch s giá tiêu

dùng (CPI – Consumer Price Index) đ i di n cho y u t l m phát và t ng tr
kinh t thông qua t ng tr
(GDP/ng

ng t ng s n ph m trong n

ng

c bình quân đ u ng

i – Per Capita Gross Domestic Products ). Hai là, ng

i

ng l m phát c a

Vi t Nam.
1.3.2

Ph m vi nghiên c u

Nghiên c u tác đ ng c a l m phát đ n t ng tr

ng kinh t

Vi t Nam d a

trên s li u th ng kê t n m 1986 – 2013.
1.4 Ph

ng pháp nghiên c u

V i m c tiêu nghiên c u tác đ ng c a l m phát đ n t ng tr
gi s

d ng ph

square) đ

cl

ng pháp h i qui bình ph

ng bé nh t (OLS - Ordinary least

ng các y u t tác đ ng đ n t ng tr

m c đ tác đ ng c a l m phát đ n t ng tr

ng kinh t , tác

ng kinh t

ng kinh t , qua đó so sánh
m i mơ hình

cl

ng. S


12

d ng các ki m đ nh Durbin Watson, ki m đ nh Breusch-Godfrey (BG) đ ki m tra
khuy t t t v t t

ng quan c a mơ hình, ki m đ nh ARCH cho hi n t

ng ph

ng

sai sai s thay đ i và ki m đ nh nghi m đ n v ph n d c a mơ hình theo ph

ng

pháp ki m đ nh Augmented Dickey – Fuller (ADF) nh m gi i thích v s phù h p
và n đ nh c a mơ hình. Ti p theo, phân tích ng
s t

ph

ng l m phát, tác gi phân tích h

ng quan tích lu theo chu i th i gian đ xác đ nh ng
ng pháp đ

ng l m phát theo

c s d ng trong nghiên c u c a Tr n Hoàng Ngân và c ng s

(2010).
u tiên tác gi đ a bi n và l y k bi n vào t ng mơ hình t ng tr
t đó th y đ

c y u t l m phát có tác đ ng nh h

ng kinh t

ng nh th nào qua các mơ

hình h i qui và xét m c đ gi i thích c a mơ hình thơng qua R- bar-square và m t
s ki m đ nh s phù h p c a mô hình. Sau khi xác đ nh mơ hình t ng tr
t , tác gi phân tích ng

ng l m phát b ng cách phân tích h s t

chu i th i gian theo ph
(2010). Theo tác gi ph
Vi t Nam h n ph

ng kinh

ng quan tích lu

ng pháp nghiên c u c a Tr n Hoàng Ngân và c ng s
ng pháp tính ng

ng pháp tính ng

ng l m phát này đ

c cho là phù h p

ng l m phát c a Kanhaiya Singh và Kaliappa

Kalirajan (2003) vì di n bi n l m phát

Vi t Nam trong giai đo n nghiên c u có s

chênh l ch l n do nh ng cú s c v s thay đ i ch s giá tiêu dùng trong n n kinh t
nên tác gi không đ a ra đ
nghiên c u đ th c hi n

c m c đ l m phát t ng thêm phù h p trong giai đo n
cl

ng mơ hình h i qui v i bi n gi nh ph

c a Kanhaiya Singh và Kaliappa Kalirajan (2003).

1.5 B c c lu n v n
Lu n v n nghiên c u đ

c trình bày theo c u trúc sau:

Ch

ng 1: Gi i thi u

Ch

ng 2: T ng quan các nghiên c u tr

Ch

ng 3: Ph

Ch

ng 4: K t qu nghiên c u

Ch

ng 5: K t lu n và khuy n ngh

c đây

ng pháp và d li u nghiên c u

ng pháp

13

CH

NG 2. T NG QUAN LÝ THUY T

VÀ CÁC NGHIÊN C U TR
2.1 Lý thuy t t ng tr

ng kinh t và l m phát

Lý thuy t v t ng tr

2.1.1
T ng tr

C ÂY

ng kinh t

ng kinh t là s m r ng n ng l c s n xu t hàng hoá và d ch v c a

n n kinh t nh m đáp ng nhu c u c a con ng

i. M c tiêu c a t ng tr

ng kinh t

là t ng tr

ng kinh t cao, t ng n ng su t lao đ ng, nâng cao m c s ng, kh n ng

phát tri n

n

c ngoài, s

n đ nh chi phí và giá c . T ng tr

ng kinh t t o đi u

ki n nâng cao m c s ng và đ y m nh an ninh qu c gia, h n n a t ng tr

ng kinh t

cịn t o tính n ng đ ng v m t kinh t và xã h i.
Y u t quy t đ nh quan tr ng đ n t ng tr

ng kinh t là n ng su t. N ng l c

s n xu t c a n n kinh t ph thu c ch y u vào s l

ng, ch t l

ng các ngu n l c

và trình đ cơng ngh (g m ngu n nhân l c, tích l y t b n, tài nguyên thiên nhiên

và tri th c công ngh ) s d ng trong quá trình s n xu t, vì v y t ng tr

ng kinh t

luôn liên quan đ n q trình m r ng và hồn thi n các y u t t o nên n ng l c s n
xu t. Nói cách khác, t ng tr

ng kinh t là m t khái ni m đ nh l

quan đi m khác nhau v t ng tr
T ng tr
tr

ng, đã có nhi u

ng kinh t :

ng kinh t là m t ph n c a lý thuy t kinh t đ gi i thích t c đ t ng

ng c a n n kinh t theo th i gian, đ

t ng s n ph m trong n

c đo b ng t l ph n tr m t ng tr

ng c a

c (Gross Domestic Products, GDP) hay t ng s n ph m

qu c dân (Gross National Products, GNP) (Johnson, 2000).

T ng s n ph m trong n
g m c thu nh p mà ng
g m thu nh p mà ng

in

c (GDP) là t ng thu nh p ki m đ
c ngoài ki m đ

i dân trong n

c ki m đ

Godwin (2007) khái ni m t ng tr
trong n

c trong n
c

n

c trong n

c,

c nh ng khơng bao

c ngồi.

ng kinh t là s gia t ng c a t ng s n ph m

c (GDP) hay t ng s n ph m qu c dân (GNP) trong m t th i gian nh t

đ nh. Trong đó, t ng s n ph m trong n
ch nh theo l m phát.

c hay t ng s n ph m qu c dân đ

c đi u


14

Samuelson và c ng s (1997) phát bi u r ng t ng tr
GDP ti n n ng ho c s n l

ng kinh t là s gia t ng

ng c a m t qu c gia. Ngh a là t ng tr

x y ra khi ranh gi i kh n ng s n xu t c a m t qu c gia v
m tn

ng kinh t ch

t ra kh i lãnh th c a

c.

Nh v y, t ng tr

thu n v m t s l

ng kinh t th c ch t là s l n m nh c a n n kinh t ch đ n

ng. ây là s bi n đ i có ý ngh a tích c c, nh ng nó giúp cho xã

h i có thêm các đi u ki n v t ch t c th đ đáp ng các nhu c u đ t ra c a xã h i.
đo l
t ng tr

ng t ng tr

ng kinh t có th dùng m c t ng tr

ng kinh t bình quân hàng n m ho c t c đ t ng tr

đo n. M c t ng tr

ng trong m t giai

ng tuy t đ i là m c chênh l ch quy mô kinh t gi a hai k c n

so sánh. T c đ t ng tr

ng kinh t đ

hi n t i so v i quy mô kinh t k tr
t ng tr

ng tuy t đ i, t c đ

ng kinh t đ

T c đ t ng tr

c tính b ng hi u s gi a quy mô kinh t k
c chia cho quy mô kinh t k tr

c. T c đ

c th hi n b ng đ n v %, có công th c:
ng tuy t đ i:
Y = Y 1 - Y0

T c đ t ng tr

Trong đó:

ng t

ng đ i:

Y0: T ng s n l

ng th i k nghiên c u

Y1: T ng s n l

ng th i k so sánh

Tuy nhiên, th

c đo t ng tr

ng kinh t theo t ng tr

ng GDP có th gây

nh m l n n u nh dân s t ng r t nhanh trong khi GDP th c t l i t ng tr
ch m. M t đ nh ngh a khác thích h p h n v t ng tr
l

ng bình quân đ u ng

iđ

c tính b ng t ng s n l

ng

ng kinh t tính theo m c s n
ng hàng hóa và d ch v t o

ra trong n m chia cho dân s . Do đó, chúng ta đ a ra ch tiêu ý ngh a h n v t ng
tr

ng kinh t tính b ng ph n tr m thay đ i c a GDP bình quân đ u ng

k nghiên c u so v i th i k tr
Các mơ hình t ng tr

Mơ hình t ng tr
tr

c – thơng th

i c a th i

ng tính cho m t n m.

ng kinh t :

ng kinh t là cách di n đ t quan đi m c a h c gi v t ng

ng kinh t thông qua các bi n s kinh t và m i quan h gi a chúng. Sau đây là


15

m t s mơ hình t ng tr
hình t ng tr
•

ng kinh t ph bi n đ

ng kinh t ” c a Tr n Th

Lý thuy t t ng tr

c gi i thi u trong giáo trình “Mơ

t (2010):

ng c đi n c a Smith và Malthus:

Không gi ng nh các lý thuy t gia v t ng tr

ng ngày nay, các nhà kinh t c

đi n nh Smith và Malthus nh n m nh đ n vai trò quan tr ng c a đ t đai trong t ng
tr

ng kinh t . Theo Adam Smith, đ t đai là s n có và đ

m i ng

c chia t do cho t t c

i, khi dân s t ng lên ch đ n gi n là m r ng thêm di n tích nhi u h n.

Tuy nhiên, do khơng có t b n nên s n l
g p đơi, ti n l

ng th c t c a ng

ng ch t ng g p đôi khi dân s t ng lên

i lao đ ng là không đ i theo th i gian. Nh ng

th i k nh v y không kéo dài mãi, khi dân s ti p t c t ng, t t c đ t đai đ u có
ng

i chi m gi .

t đai tr nên khan hi m và đ a tô ra đ i đ phân ph i đ t đai

cho nh ng cách s d ng khác nhau, t s lao đ ng và đ t đai ngày càng t ng d n
đ n s n ph m biên c a lao đ ng gi m xu ng và do đó ti n l

ng th c t c a ng

lao đ ng gi m xu ng. Malthus cho r ng dân s t ng theo c p s nhân còn s n l

i
ng

t ng theo c p s c ng do h n ch v tài nguyên thiên nhiên. N u mu n duy trì t ng
s nl

ng thì ph i gi m m c t ng dân s . Vì n u dân s ti p t c t ng s đ y n n

kinh t đ n m t đi m mà

đó ng

i lao đ ng ch còn s ng

m c t i thi u. Nh

v y, các nhà kinh t c đi n nh Smith và Malthus nh n m nh đ n vai trò quan
tr ng c a ngu n l c t nhiên (đ t đai) trong t ng tr

•

Mơ hình t ng tr

D a vào t t

ng theo tr

ng kinh t .

ng phái Keynes:

ng c a Keynes v vai trò c a đ u t trong t ng tr

ng kinh t

vào nh ng n m 1940, v i s nghiên c u đ c l p, nhà kinh t h c ng
Harrod và nhà kinh t h c ng
tr

ng kinh t , trong đó h đã l

i Anh là

i M là Domar đã đ c l p công b mơ hình t ng
ng hóa m i quan h gi a t ng tr

ng và nhu c u

v v n, g i chung là mơ hình “Harrod-Domar”. Theo mơ hình này, đ t ng tr

ng

n n kinh t ph i ti t ki m và đ u t m t ph n thu nh p c a mình. Ti t ki m và đ u
t càng nhi u thì t ng tr

ng càng nhanh. Tuy nhiên, đây c ng là nh

mơ hình b i đ n gi n là mơ hình coi t c đ t ng tr
ti t ki m (đ u t ). Mơ hình t ng tr
g c c a t ng tr

ng c a tr

ng là tích l y t b n.

ng ch đ

c đi m c a

c xác đ nh b i t l

ng phái Keynes ch ra đ

c ngu n


16

•

Mơ hình t ng tr

ng tân c đi n v t ng tr

ng kinh t :

Nhà kinh t h c c đi n Mathus đã không nh n ra r ng đ i m i công ngh và
đ u t vào t b n có th kh c ph c đ

c quy lu t l i t c gi m d n.

t đai không

tr thành nhân t gây h n ch trong s n xu t, thay vào đó, cách m ng công nghi p
đã t o ra b

c ti n nh y v t làm th gi i thay đ i nhanh chóng. Nhà kinh t h c

Robert Solow đã tiên phong trong cách ti p c n này, mơ hình t ng tr
đi n đ
n

c coi là cơng c c b n đ tìm hi u quá trình t ng tr

ng tân c

ng kinh t

các

c phát tri n ngày nay. Mơ hình này có tính linh ho t h n so v i mơ hình Harrod

–Domar b ng cách đ a vào đó m t hàm s n xu t thu n n đ nh và có hi u qu
khơng đ i theo quy mơ. Mơ hình có m t đ u ra đ ng nh t đ

c s n xu t b ng hai

lo i đ u vào là t b n và lao đ ng. Hàm s n xu t tân c đi n có d ng:
Y = f (K, L)
V i gi đ nh ch có m t lo i hàng hóa t b n duy nh t (K) và (L) là s cơng
nhân thì (K/L) là l
thúc đ y t ng tr
là t ng l

ng t b n trên m t công nhân, hay t s t b n – lao đ ng.

ng kinh t , c n thi t ph i t ng c

ng t b n tính trên đ u ng

nhân s có h

ng t b n theo chi u sâu, ngh a

i theo th i gian t đó ti n l

ng tr cho cơng

ng t ng lên khi có s thay đ i cơng ngh .

Tóm l i, m t s lý thuy t t ng tr
kinh t ch đ n thu n v m t s l

ng kinh t cho th y s l n m nh c a n n

ng, đây là s bi n đ i có ý ngh a tích c c, giúp

cho xã h i có thêm các đi u ki n v t ch t c th đ đáp ng các nhu c u đ t ra c a
công dân, c a xã h i. Và nh v y, t ng tr
dân c t ng, phúc l i xã h i và ch t l

ng kinh t làm cho m c thu nh p c a

ng cu c s ng đ

c c i thi n, c ng c an

ninh qu c phịng, ch đ chính tr , nâng cao vai trò qu n lý Nhà n
khái ni m v t ng tr
n

c. T nh ng

ng kinh t cho th y s gia t ng c a t ng s n l

c (GDP) bình quân đ u ng

i là y u t đ i di n cho t ng tr

là ch tiêu t t nh t đ ph n ánh s th nh v

ng trong

ng kinh t vì đây

ng c a n n kinh t và ti n b xã h i.


17

2.1.2

Lý thuy t v l m phát

L m phát là m t hi n t

ng kinh t v mơ có nh h

c a đ i s ng kinh t hi n đ i. L m phát đ

ng r ng l n đ n các m t

c đ nh ngh a là s gia t ng liên t c trong

m c giá chung. i u này không nh t thi t có ngh a giá c c a m i hàng hóa và d ch
v đ ng th i ph i t ng lên theo cùng m t t l , mà ch c n m c giá trung bình t ng
lên. M t n n kinh t v n có th tr i qua l m phát khi giá c a m t s hàng hóa gi m,
n u nh giá c c a các hàng hóa và d ch v khác t ng đ m nh. L m phát c ng có
th đ

c đ nh ngh a là s suy gi m s c mua trong n

c c a đ ng ti n n i t . Trong

b i c nh l m phát, thì m t đ n v ti n t ch có th mua đ

c ngày càng ít hàng hóa

và d ch v h n, hay chúng ta s ph i chi ngày càng nhi u đ ng n i t h n đ mua
m t gi hàng hóa và d ch v c đ nh. M t s khái ni m v l m phát đ

c đ a ra:

Quan ni m c a K. Marx (1993) cho r ng: L m phát là s phát hành ti n m t
quá l so v i l

ng hàng hóa l u thơng t i th tr

Lênin c ng đ a ra ý ni m t

ng.

ng t : L m phát là s th a

ti n gi y trong các

kênh l u thông.
n th p niên 1960, nhà kinh t h c Milton Friedman theo tr
ti n hi n đ i kh ng đ nh l i: L m phát là hi n t

trong m t th i gian dài. L m phát bao gi và

ng phái tr ng

ng giá c t ng nhanh và liên t c
đâu c ng là m t hi n t

ng ti n t ,

Milton Friedman (1970). Ông đã ch ra m i quan h nhân qu tr c ti p gi a cung
ti n và l m phát. Có th nói, lý thuy t ti n t là cách gi i thích thuy t ph c nh t v
ngu n g c sâu xa c a hi n t

ng l m phát.

N. Gregory Mankiw (1992) cho r ng l m phát là s t ng lên c a m c giá
chung theo th i gian.

nh ngh a này hàm ý l m phát không ph i là hi n t

ng t ng

giá c a m t vài hàng hoá, hay m t nhóm hàng hố nào đó. Nó c ng khơng ph i là
hi n t

ng giá c chung t ng lên m t l n duy nh t mà l m phát là hi n t

ng giá c

ph i t ng lên m t cách “liên t c”. N u s t ng lên m t l n c a giá c thì hi n t

ng

này ch d ng l i nh là m t cú s c v giá ch ch a ph i l m phát.
L m phát là s gia t ng liên t c c a m c giá t ng quát đo b ng ch s giá tiêu
dùng (CPI) hay ch s đi u ch nh GDP (Ph m Chung, 2002).


18

Nh v y, có th coi l m phát là hi n t

ng ti n trong l u thông v

t quá nhu

c u c n thi t làm cho chúng b m t giá, giá c c a h u h t các lo i hàng hoá t ng lên
đ ng lo t, nó có đ c tr ng: M t là, hi n t

ng gia t ng quá m c c a l

ng ti n có

trong l u thơng d n đ n đ ng ti n b m t giá, th hai là m c giá chung t ng lên và
t ng m t cách liên t c.
xem xét l m phát ng

i ta th

ng t p trung nghiên c u bi u hi n c a l m

phát, c th là nghiên c u l m phát thông qua s gia t ng c a m c giá chung v i t c
đ cao và kéo dài.

đo l

ng m c giá chung trong n n kinh t , ng

i ta th

ng

dùng các phép đo ph bi n nh : ch s giá tiêu dùng (CPI), ch s giá bán buôn
(WPI - Wholesale Price Index), ch s giá s n xu t (PPI - Producer Price Index), …
Vi t Nam và h u h t các n

c trên th gi i, ch s giá tiêu dùng đ

c s d ng đ

tính m c đ l m phát trong n n kinh t . Bài nghiên c u này, tác gi s d ng ch s
giá tiêu dùng (CPI) làm đ i di n cho y u t l m phát.
V cách tính, l m phát là ph n tr m thay đ i c a ch s giá chung trong n n
kinh t theo t ng giai đo n, có th là t ng tháng, t ng quý ho c t ng n m. Các nhà
th ng kê s d ng hai ch s giá đ đo l

ng là ch s giá tiêu dùng (CPI) và ch s

GDP đi u ch nh (GDP deflator). C hai ch s này đ u tính tốn d a trên m c giá
trung bình có tr ng s c a tồn b hàng hoá và d ch v trong n n kinh t . S khác

bi t v cách tính c a hai ch s này là quan đi m c a r hàng hoá làm tr ng s s
d ng đ tính tốn.
CPI là t s ph n ánh giá c a m t r hàng hoá trong nhi u n m so v i chính
giá c a r hàng hố đó

m t n m nào đó. Trong th ng kê ng

s hay n m g c (based year). T c là, r hàng hố đ

i ta g i đó là n m c

c l a ch n đ tính giá là

không thay đ i trong nhi u n m. Ch s giá này ph thu c hoàn toàn vào n m đ

c

ch n là n m g c và s l a ch n c a r hàng hoá tiêu dùng. Nh v y, ch s CPI có
m t s nh

c đi m. Th nh t, m c đ bao ph c a ch s giá này ch gi i h n

s hàng hoá tiêu dùng đ

c ch n trong r hàng hố, do v y nó khơng th hi n đ

bi n đ ng c a nh ng lo i hàng hoá khác nhau. Th hai, r hàng hoá này th
đ

m t

c
ng

c xây d ng d a trên t ph n chi tiêu đ i v i hàng hoá thi t y u c a dân thành th

do đó nó khơng th hi n đ y đ và khơng ph n ánh đúng c c u chi tiêu khác nhau


19

trong toàn xã h i, đ c bi t là

nh ng n

c mà có s phân hố giàu nghèo gi a dân

nông thôn và dân thành th l n. Th ba, do t tr ng hàng hoá là c đ nh
g c nên s không ph n ánh đ

m tn m

c s thay đ i trong c c u hàng hoá tiêu dùng c ng

nh s thay đ i trong chi tiêu c a ng

i tiêu dùng cho các hàng hố khác nhau theo

th i gian. Cách tính nh sau:

L m phát đ

c tính theo ch s giá GDP đi u ch nh thì ng

c l i v i ch s giá

tiêu dùng, là t s ph n ánh giá c a m t r hàng hoá trong nhi u n m so v i giá c a
chính r đó nh ng v i giá c a n m g c. Nh v y, có th th y r ng hàng hố đ

c

ch n đ tính giá là có s khác bi t trong giai đo n tính tốn. V c b n, s khác bi t
gi a các r hàng hố trong các th i đi m tính giá là khơng nhi u b i vì c c u tiêu
dùng c a ng

i dân th

ng mang tính n đ nh trong ng n h n.

Do cách tính tốn c a 2 ch s giá trên khác nhau nên v m t lý thuy t, ch s
giá tiêu dùng th

ng phóng đ i m c giá sinh ho t. Cịn ch s giá GDP đi u ch nh

đánh giá th p m c giá này (Ph m Chung, 2002).
Tóm l i, có nhi u cách đ đo l
nào c a n n kinh t đ
l

ng l m phát và tu thu c vào ch s giá chung

c áp d ng. Dù b ng ph

ng pháp nào đi n a thì cách do

ng c a nh ng ch s giá này đ u có nh ng h n ch v m t ph

th c hành.

ng pháp lu n l n

h n ch b t nh ng sai l m, h n ch trên, vi c phân tích l m phát ph i

d a vào nhi u ch s đ i ch ng khác nhau và ph i trong m t kho n th i gian t
đ i dài đ tránh nh ng nh n đ nh mang tính th i đi m.

ng


20

C n c vào t l l m phát thì l m phát có 3 lo i:
• L m phát v a ph i: còn g i là l m phát m t con s , có t l l m phát d
10%/n m. Trong th i k này n n kinh t ho t đ ng bình th
đ ng n đ nh, t o tâm lý an tâm cho ng
th

i dân. Các n

ng, đ i s ng ng

ho c 3 con s /n m.

i lao

c có n n kinh t phát tri n

ng duy trì m c l m phát v a ph i nh m thúc đ y t ng tr
• L m phát phi mã: l m phát x y ra khi giá c t ng t

i

ng kinh t .
ng đ i nhanh v i t l 2

m c l m phát này làm cho giá c t ng lên nhanh chóng, gây

bi n đ ng l n trong n n kinh t , các h p đ ng lúc này đ

c ch s hoá. Ng

i dân

lúc này tích tr hàng hố, c a c i, tránh gi ti n, s n xu t b đình tr , n n tài chính
b

nh h

ng n ng n . L m phát phi mã khi đã x y ra và t n t i lâu dài s gây bi n

d ng n n kinh t nghiêm tr ng.

• Siêu l m phát: X y ra khi l m phát t ng đ t bi n trên 1000%, l m phát này
r t ít khi x y ra, th

ng x y ra khi thâm h t ngân sách cao bu c chính ph phát

hành ti n l n đ bù đ p. i u này có th phá hu tồn b ho t đ ng c a n n kinh t .
Lý thuy t v quan h gi a l m phát và t ng tr

2.1.3

Có m t lý thuy t có th coi là t t

ng kinh t

ng trung tâm trong kinh t h c là lý thuy t

đánh đ i. Lý thuy t v s đánh đ i (Trade-off) là m t khái ni m dùng đ nói lên s
l a ch n cho m t quy t đ nh nào đó; đó là vi c các doanh nghi p, h gia đình, chính
ph , t ch c xã h i ho c b t c m t cá nhân nào trong xã h i cân nh c vi c b ra
m t ngu n l c nào đó (ti n, chi phí, tài s n, th i gian hay b t c th gì mà mình có)
đ thu đ

c m t ngu n l c khác mà mình mong mu n. Nói cách khác, q trình ra

quy t đ nh đòi h i ph i đánh đ i m t m c tiêu nào đó đ đ t đ
S l a ch n quy t đ nh đó đ
ph i m t gi a các ph

c m c tiêu khác.

c đ a ra d a trên s nh n th c rõ l i ích và cái mà

ng án l a ch n.

Ngh a là, n u s đánh đ i liên quan đ n các n l c đ c i thi n m c s ng, m c
s ng t ng lên theo th i gian, m c s ng c a chúng ta hôm nay cao h n các th h
tr

c. M c s ng c a chúng ta và t c đ c i thi n m c s ng ph thu c vào nhi u s

l a ch n c a m i cá nhân, các doanh nghi p, và chính ph . Và các l a ch n này đ u
liên quan đ n s đánh đ i, gi s xã h i chúng ta hy sinh tiêu dùng hi n t i đ có
đ

c t ng tr

ng kinh t và m c s ng cao h n trong t

ng lai hay m c s n xu t


21

hi n t i th p h n, vi c đ i tiêu dùng hi n t i đ l y m c s n xu t l n h n trong
t

ng lai.
bài nghiên c u này liên quan đ n lý thuy t đánh đ i là s đánh đ i gi a s n

l

tr

ng và l m phát. S n l

ng giúp gia t ng t ng s n l

ng kinh t . Khi ngân hàng trung

t ng c u, s n l

ng qu c gia hay t ng

ng t ng cung ng ti n t và gi m lãi su t, thì

ng và vi c làm s t ng. T ng c u l n h n s đ y l m phát gia t ng,

chi phí sinh ho t s t ng nhanh h n. Tuy nhiên, v i các ngu n l c nh t đ nh, thì
cu i cùng s n l
t ng tr

ng s tr l i m c ban đ u. Nh v y, l m phát cao h n s cùng v i

ng t m th i cao h n. Ng

c l i, các chính sách c t gi m t ng c u s làm

gi m áp l c l m phát, nh ng đ ng th i c ng gây ra suy thoái. Khi l m phát quá cao,
các nhà ho ch đ nh chính sách s mu n c t gi m l m phát nh ng l i không mu n
gi m s n l

ng. Và nh v y, h ph i đ i m t v i s đánh đ i gi a s n l

ng và l m

phát b i các hành đ ng nh m làm gi m l m phát c ng làm gi m s n l

ng và các

hành đ ng thúc đ y t ng tr

ng kinh t s ph i ch p nh n m c l m phát cao h n.

Có nhi u quan đi m lý thuy t c a các tr
t ng tr

ng kinh t , m i tr

ng phái khác nhau v l m phát và

ng phái có m t quan đi m riêng, mơ hình riêng đ

ch ng minh m i quan h gi a l m phát và t ng tr
chung trong quan đi m c a các tr

ng kinh t . Tuy nhiên, đi m

ng phái là m i quan h gi a l m phát và t ng

tr

ng kinh t không ph i là m t chi u mà có s tác đ ng qua l i. Tác đ ng này

đ

c truy n d n ch y u thông qua kênh ti t ki m và đ u t . Trong ng n h n, khi

l m phát còn

m c th p, l m phát và t ng tr

chi u. Ngh a là, n u mu n t ng tr

ng th

ng có m i quan h cùng

ng kinh t đ t t c đ cao h n thì ph i ch p nh n

t ng l m phát, th hi n thông qua vi c gia t ng đ u t . Tuy nhiên, vi c gia t ng đ u
t liên t c (t c l m phát v

t quá m t ng

ng cho phép) s v

t quá kh n ng h p

th c a n n kinh t c ng nh kh n ng phân b ngu n v n c a h th ng tín d ng.
i u này s l i gây tác d ng ng
đ ng tiêu c c lên t ng tr

ki m soát l m phát
ch t l

c l i làm suy gi m hi u qu đ u t , và t đó tác

ng. Do v y, đ đ m b o t ng tr

m c h p lý, đi u c n thi t tr

ng hi u qu qu n lý và s d ng v n đ u t .

ng trong dài h n và

c h t chính là ph i nâng cao


22

Các nhà kinh t theo tr

ng phái c đi n thơng qua lý thuy t v phía cung

(supply - side) nh n m nh r ng c n thúc đ y ti t ki m và đ u t n u n n kinh t
h

ng t i t ng tr

ng; Cịn Keynes đã đ a ra m t mơ hình tồn di n h n - mơ hình

đ

ng t ng cung và đ

ng t ng c u (AS - AD) đ k t n i l m phát và t ng tr

ng

kinh t . Theo lý thuy t c a Keynes, trong ng n h n, s có s đánh đ i gi a l m phát
và t ng tr

ng. Ngh a là, mu n t ng tr

ng đ t t c đ cao thì ph i ch p nh n m t t

l l m phát nh t đ nh. Trong giai đo n này, t c đ t ng tr

ng và l m phát di

chuy n cùng chi u. Sau giai đo n này, n u ti p t c ch p nh n t ng l m phát đ thúc
đ y t ng tr

ng thì GDP c ng khơng t ng thêm mà có xu h

ng gi m đi (đ

ng

cong Philliips n i ti ng v s đánh đ i gi a m c tiêu l m phát và th t nghi p th
hi n rõ tính quy lu t này).
Theo quan đi m c a ch ngh a tr ng ti n đ i di n là Milton Fredman cho r ng:

l m phát là s n ph m c a vi c t ng cung ti n ho c t ng h s t o ti n
t c đ t ng tr

ng kinh t ; ngh a là trong dài h n, giá c b nh h

ch không th c s tác đ ng lên t ng tr
t ng tr

m cl nh n

ng b i cung ti n

ng; n u cung ti n t ng nhanh h n t c đ

ng thì l m phát t t y u s x y ra; n u gi cung ti n và h s t o ti n n

đ nh thì t ng tr

ng cao s làm gi m l m phát. L p lu n này c ng đ

trong công th c n i ti ng c a Irving Fisher (lý thuy t s l

c th hi n

ng ti n t - Quantily

theory of Money):
M.V=P.Y
Trong đó: M: Cung ti n, V: H s t o ti n, P: Giá, Y: S n l

ng đ u ra (GDP)

Theo Friedman, n u giá c hàng hóa trong n n kinh t t ng g p 2 l n mà thu
nh p c a ng

i lao đ ng c ng t ng g p 2 l n thì h s không quan tâm đ n vi c

t ng giá hàng hóa. Trong tr

ng h p nh v y, t ng tr

l m phát. N u l m phát x y ra theo h
t ng tr

ng không b suy gi m b i

ng này thì s khơng nh h

ng nguy h i đ n

ng kinh t .

Lý thuy t tân c đi n R. Mundell (1963) và J. Tobin (1965) cho r ng: L m
phát là nguyên nhân làm cho con ng

i tránh gi ti n mà chuy n thành các tài s n

sinh l i, theo mơ hình này gi a l m phát và t ng tr

ng có m i quan h t l thu n.

B sung thêm cho mơ hình c a lý thuy t tân c đi n, nhà kinh t h c Sidrauski có


23

quan đi m khi các bi n s đ c l p v i vi c t ng cung ti n trong dài h n thì vi c t ng
l m phát không nh h

ng đ n t ng tr

ng kinh t . Mơ hình c a Stockman thì cho

r ng l m phát t ng cao s làm cho t ng tr

ng gi m.

Quan đi m lý thuy t c a Keynes m i: B t ngu n t tr
khái ni m v s n l

ng ti m n ng, n n kinh t đ t m c s n l

vào tr ng thái toàn d ng lao đ ng. Mơ hình này đ
n i t i ngh a là l m phát gây đ

ng phái Keynes v i
ng ti m n ng khi

c v n hành theo c ch l m phát

c t o nên b i các bi n n i sinh c a n n kinh t .

N u chính sách kinh t làm cho s n l

ng GDP v

t m c ti m n ng và t l

th t nghi p th p h n t l th t nghi p t nhiên, các y u t khác khơng đ i, khi đó
l m phát s gia t ng vì các nhà s n xu t s t ng giá s n ph m và l m phát n i t i
x u h n. N u c ti p t c n n kinh t r i vào tình tr ng “ ình l m” và ng

c l i thì

l m phát s gi m vì các nhà s n xu t s c g ng s d ng h t ti m n ng c a n n kinh
t b ng cách gi m giá d n đ n l m phát gi m (thi u phát) và gi m t l th t nghi p.
i m h n ch c a lý thuy t này là các nhà kinh t không bi t đ

c chính xác

GDP ti m n ng, t l th t nghi p t nhiên và nh ng ch tiêu này thay đ i theo th i
gian. M t khác, l m phát luôn v n hành không cân x ng

ch t ng lên nhanh

nh ng gi m xu ng ch m.
Quan đi m Lý thuy t k v ng h p lý cho r ng tác nhân kinh t tìm cách h p
lý trong t

ng lai khi c g ng t i đa hóa phúc l i c a h và khơng đáp ng ch v i

chi phí c h i và áp l c tr
v ng và chi n l

c trong t

c m t. Theo quan đi m này, c n c vào tr ng ti n, k
ng lai là quan tr ng đ i v i l m phát. M t s kh ng

đ nh c t lõi c a lý thuy t k v ng h p lý là tác nhân kinh t s tìm cách "đón đ u"
các quy t đ nh c a ngân hàng trung
nh ng d đoán l m phát cao h n.

ng (NHTW) b ng hành đ ng th c hi n

i u này có ngh a r ng các NHTW ph i thi t l p

s tin c y c a h trong cu c chi n ch ng l m phát, ho c tác nhân kinh t s đ t
c

c r ng các NHTW s m r ng cung ti n nhanh chóng, đ đ ng n ch n suy

gi m, th m chí t i các chi phí làm t ng l m phát. Vì v y, n u m t NHTW có ti ng
là ng x m m d o đ i v i l m phát thì khi cơng b m t chính sách ch ng l m phát
m i v i các tác nhân kinh t t ng tr

ng ti n t h n ch s khơng tin r ng chính

sách này s v n t n t i; k v ng l m phát c a h v n

m c cao, và do đó s l m


24

phát. M t khác, n u các NHTW có ti ng c ng r n h n đ i v i l m phát, thì m t
thơng báo chính sách nh v y s đ

c tin t

ng và k v ng l m phát s gi m xu ng

nhanh chóng, do đó cho phép l m phát đi xu ng nhanh chóng v i s gián đo n kinh
t t i thi u. Nh vây, s k v ng có tác đ ng nh h

ng đ n l m phát, tùy vào cách

ng x c a NHTW đ a ra.
Tuy quan đi m v lý thuy t và mơ hình minh ch ng cho m i quan h gi a
t ng tr

ng và l m phát c a các tr

c a các tr

ng phái là m i quan h

l i; n u mu n t ng tr

ng phái có s khác nhau, nh ng đi m chung

y không ph i m t chi u, mà là s tác đ ng qua

ng cao thì ph i ch p nh n l m phát, m i quan h này không

t n t i mãi và đ n m t lúc nào đó, n u l m phát ti p t c t ng cao s làm gi m t ng
tr

ng; trong dài h n, khi t ng tr

đ ng đ n t ng tr

ng đã đ t đ n m c t i u thì l m phát khơng tác

ng n a mà lúc này l m phát là h u qu c a vi c t ng cung ti n

quá m c vào n n kinh t .
2.2 T ng quan nghiên c u v l m phát và t ng tr

ng kinh t tr

c đây

T nh ng th p niên 60 các nhà kinh t đã s d ng mô hình kinh t l
nhau đ ki m ch ng b ng s li u c a các n

c và khu v c trên th gi i nh m tìm ra

câu tr l i có hay khơng t n t i m i quan h gi a l m phát và t ng tr
M t s nghiên c u tr
tr

t qua m t ng

ng nh t đ nh. Trong lu n v n này, tác gi

gi i thi u m t s nghiên c u th c nghi m

n

c ngoài và

li u tham kh o v m i quan h gi a l m phát và t ng tr

2.2.1

Vi t Nam đ làm tài
ng kinh t c ng nh

ng l m phát c a các nhà kinh t :

Nghiên c u v m i quan h gi a l m phát và t ng tr

Nghiên c u “Vai trò c a các y u t v mô trong t ng tr
Stanley Fisher (1993). Ơng là ng
mơ trong t ng tr
v mơ c a 93 n
d ng l

ng kinh t .

c đây cho th y, l m phát có th tác đ ng tiêu c c đ n t ng

ng kinh t khi nó v

nghiêm c u v ng

ng khác

ng kinh t

ng kinh t ” c a

i đ u tiên nghiên c u v vai trò c a các y u t v

ng kinh t . B ng cách s d ng b s li u v các ch tiêu kinh t
c v i ph

ng pháp h i quy theo nhóm và h i quy h n h p đ xây

c đ nh m xác đ nh “kênh chuy n t i” t th c thi chính sách kinh t v mơ

đ n t ng tr

ng. Nghiên c u này đã k t lu n, khi l m phát t ng

m c đ th p, m i

quan h này có th khơng t n t i ho c mang tính đ ng bi n, khi l m phát

m c cao

25

thì m i quan h này là ngh ch bi n. Trong nghiên c u Fisher c ng đã xác đ nh
nh ng tác đ ng tr l i c a t ng tr
s méo mó c a th tr

ng kinh t đ i v i l m phát, thâm h t ngân sách,

ng ngo i h i; nghiên c u quan h nhân qu và các kênh v n

hành c a chúng. K t qu có nh ng phát hi n ch y u sau:
- L m phát có m i t

ng quan r t ch t ch v i t ng tr

ng;

- L m phát làm suy gi m đ u t và suy gi m t l t ng n ng xu t c a n n kinh
t d n t i suy gi m t ng tr
gi m t ng tr

ng kinh t . ây là kênh chuy n t i t l m phát đ n suy

ng;

- Qua nghiên c u m t s tr

ng h p riêng bi t cho th y l m phát th p không

nh t thi t là đi u ki n đ có t ng tr
phù h p v i t ng tr

ng cao trong dài h n và l m phát cao không

ng kinh t b n v ng.

M t nghiên c u sâu h n v m i quan h gi a l m phát và t ng tr
Robert J. Barro (1995) đã nghiên c u “L m phát và t ng tr

ng kinh t ”. Robert J.

Baro s d ng s li u v ch s giá tiêu dùng (CPI), t l t ng tr
đ u ng

ng kinh t ,

ng GDP bình quân

i và t l đ u t so v i GDP c a trên 100 qu c gia cho giai đo n 1960 -

1990 đ nghiên c u tác đ ng c a l m phát đ i v i t ng tr
d ng h ph

ng trình h i quy v i gi thuy t các y u t t ng tr

ng kinh t , Barro s
ng khác không đ i.

K t qu nghiên c u phát hi n: Khi l m phát bình quân n m t ng 10 đi m ph n tr m
làm gi m t l t ng tr

ng t ng s n ph m trong n

c (GDP) bình quân đ u ng

i là

0.2 – 0.3 đi m ph n tr m c a m t n m và làm gi m t l đ u t so v i GDP t 0.4 0.6 đi m ph n tr m. Nghiên c u c a Robert J. Barro (1995) đã cho th y v quan h
ngh ch bi n gi a l m phát và t ng tr
t ng tr

ng kinh t v i y u t t ng tr

trong n

c bình quân đ u ng

ng kinh t , l m phát gia t ng làm gi m t l
ng kinh t đ

c tính b ng t ng s n ph m

i trong giai đo n 1960-1990.

C ng trong giai đo n này, Atish Ghosh và Steven Phillips (1998) nghiên c u
“L m phát và t ng tr
quân đ u ng

ng kinh t ” đã s d ng s li u v t ng tr

ng GDP bình

i h ng n m theo giá so sánh và s li u v l m phát theo CPI bình

quân n m c a 145 n

c, s d ng ph

ng pháp h i quy đa bi n theo nhóm đ ki m

ch ng m i quan h gi a l m phát và t ng tr

ng kinh t . Atish Ghosh và Steven

Phillips cho r ng m i quan h gi a l m phát và t ng tr

ng không ph i là m i quan