Quan hệ nhật bản hàn quốc sau chiến tranh lạnh

D~I HQC QUOC GIA HA N<)I

.

.

TRUONG DAI HOC
. KHOA HOC
. xA HOI VA NHAN VAN

...

.

"

TRAN THI DUYEN
,.. I? ·, ,. ,. 1 (-.. '\'

----- -·-- ----. r-. ':·.·

.- l
....

QUAN H:E: NH~T BAN- HAN QUOC
SAU CHIEN TRANH LANH
•

Lu~n van Th~c si chuyen nganh Quan h~ QuAe t~

Ma sA: 60 31 40

Ngll'O'i hll'&ng d~n khoa hQc: PGS.TS. HB Vi~t H~nh

LVIS ~b

Ha N(}i- 2012


CQNG HOA xA HQI CHU NGHiA VI$T NAM
Bl}c l~p - Tl}' do -

H~nh

.

phuc

.

BON XIN xAc NHAN BA SUA LUAN VAN

Kinh giri: PGS.TS. Hoang Kh~c Nam

Chu tich H9i d6ng chAm lu~ van Thl;lc si

Ten em la: Trftn Thi Duyen
Sinh ngay 2/9/1977
Quy€t dinh cong nh~n h9c vien cao hQc s6: 2551/2007/QD-XHNVKH&SDH ngay: 2/11/2007.
Em da bao v~ thanh cong lu~ van Thl;lc si v6i d~ tai "Quan h? Nht# Bim
- Him Qu6c sau chiin tranh lgnh" tru6c H9i d6ng chAm lu~n van Thl;lc si ngay

27 thang 4 nam 2012 va da sua chua lu~n van theo y ki€n nh~ xet cua cac thanh
vien H9i d6ng.
Vi v~y, em lam don nay kinh d~ nghi Chu tich H9i d6ng xac nh~n d~ em
hoan thanh cac thu tl)C nh~n bfug Thl;l.C si.
Em xin chan thanh cam on!
Ha N9i, ngay 7 thimg 5 niim 2012

Xac nh~n cua Chu tich H9i d6ng

H9c vien

Trftn Thi Duye~
PGS. TS. Hoang Kh~c Nam


MUCLUC
. .
Trang
PhAn m& dAu

5

Chu;ung 1: N~frng y~u ta chi phai quan h~ Nh~t Ban - Him
Quoc sau Chien tranh L~nh
1.1. Y~u ta thuc dAy quan h~ Nh~t - Him

11

1.1.1. Tae d(>ng eua tinh hinh qu6e tS va khu vve sau ChiSn tranh

LC;tnh
1.1.2. Lqi ieh vS kinh tS

12

1.1.3. Lqi ieh vS an ninh

18

1.1.4. DSu la dbng minh eua My

19

1.1.5. Cung hqp tae giai quySt vfin dS hC;tt nhan CHDCND TriSu
Tien
1.2. Y~u ta can tr& quan h~ Nh~t- Him

20

1.2.1. vfin dS ljeh suva tranh ehfip Hlnh th6

23

1.2.2. Sv e(;lnh tranh vS kinh tS

29

ChU'ung 2: Hi~n tr~ng quan h~ Nh~t Ban Him Quae sau Chi~n
tranh Lanh
2.1. Qu~n h~ Nh~t Ban - Him Quae tren linh VlfC chinh tr! ngo~i giao

2.1.1. Tieh eve giai quySt vfin dS qua khu dS h;ti

31

2.1.2. Phat triSn eae kenh d6i thoC;ti efip eao

34

2.1.3. Hqp tae trong vi~e xu ly eae tranh ehfip

39

2.1.4. Hqp tae thong qua ea ehS hqp tae Dong A

41

2.2. Quan h~ Nh~t Ban - Han Quae tren linh v1fc kinh t~

44

2.2.1. Quan h~ thuang m(;li

45

2.2.2. Quan h~ d~u tu

53

2.2.3. Vi~n trq ODA eua Nh~t Ban eho Han Quf>e

61

2.3. Quan h~ Nh~t Ban - Han Quae tren linh
h()i
2.3.1. Hqp tae giao luu van h6a

1

VlfC

van hoa -

xa

12

15

23

31
31

66
66


2.3 .2. Hqp tac trong linh vvc giao dl)c

69

ChU'ung 3: Tri~n VQng quan h~ Nhit Ban -Han QuBc trong
tll'O'ng lai va tac dQng cua n6 d~n khu VI}'C Dong A

73

3.1. Nhfrng thuin IQ'i va kh6 khan chu y~u dBi v6i vi~c mO' rQng
va tang CU'frng mBi quan h~ Nhit Ban - Han Quae trong tll'O'ng
lai
3.1.1. Nhfrng thu~n lgi

73

3.1.2. Nhfrng kh6 khan

76

3.2. Tri~n VQng quan h~ gifra hai nU'(YC

77

3.3. Tac dQng cua quan h~ Nhit Ban- Han QuBc dBi v6i khu
VU'C Dong Ava VietNam
.1. Tac d9ng eli~ quan h~ Nh~t Ban- H~m QuBc dBi v6i khu vvc

80

3.3

80

3.3.2. Tac d9ng dBi v6i Vi~t Nam

82

K~t luin

85

Tai

li~u

tham khao

74

89

2


.

DANH MUC

cAc CHU VIET TAT

CHDCND: C{)ng hoa dan chu nhan dan
ASEAN: Hi~p h{)i cac qu6c gia Dong NamA

ASEM: DiSn dan hqp tac A - Au
FTA:

Hi~p

dinh thuong m~i tg do

EU: Lien minh Chau Au
NAFTA: Hi~p dinh thuong m~i tv do B~c My
AFTA: Khu vv thuong m~i tv do ASEAN
EAVG- East Asian Vision Group: Nh6m tftm nhin Dong A
EASG- East Asia Study Group: Nh6m nghien ctru Dong A
EAC: East Asian Community: C{)ng d6ng Dong A
WTO: T6 chuc Thuong m~i ThS gi6i
FDI: Dftu tu tf\lc tiSp nu6c ngoai
ODA: ·Vi~n trq phat triSn chinh thuc
NIEs: Cac nu6c Cong nghi~p h6a m6i

3


.

DANH MUC

Ten bang, bi~u

TT
Bang 2.1

cAc BANG- BIEU
Trang
34

Bang 2.2

Cac chuyen vieng tham cua quan chuc cap cao hai
nu6c
Nhiing doi tac thuang m~i chinh cua Nh~t Ban

Bang 2.3

Nhiing doi tac thuang m~i chinh cua Hfm Quoc

48

Bang 2.4

Kim ng~ch thuang m~i Han Quoc -

49

Bang 2.5

Ca cau cac m~t hang xuat nh~p khau gifra hai nu6c

51

Bang 2.6

Dau tu tn.rc tiep cua Han Quoc ra nu6c ngoai

58

Bang 2.7

ODA cua Nh~t Ban cho Han Quoc (1991- 1993)

62

Bang 2.8

Vi~n

63

Nh~t

Ban

trg ODA cua Nh~t Ban cho Han Quoc theo hinh

Bieu do 2.1

thuc
trinh hgp tac ky thu~t gifra Nh~t Ban va
Cac chuang
,
Han Quoc trong nhiing nam i 990
Thuang m~i cua Han Quoc v6i Nh~t Ban

Bieu do 2.2

FDI gifra Nh~t Ban va Han Quoc

Bang 2.9

4

47

63
52
56


PHANMODAU
1. Ly do chQn d~ tili
Nh~t Bfm va Han Qu6c la hai cu6ng qu6c trong khu vvc Dong B~c

A,

l~i

gdn nhau v@ dia ly va c6 nhi@u net van h6a tuong dBng. Hon nua, kS tir sau
chiSn tranh thS gi6i l~n thu hai, ca hai nu6c d@u la dBng minh chiSn luqc quan
trQng cua My trong khu vvc. Vi

v~y,

theo logic rna n6i, quan

h~

giua hai nu6c

phai rfrt t6t d~p. Song quan h~ giua hai nu6c khong h~n nhu v~y bai vfrn d@ lich
sir da can tra n6. Thvc tS, quan h~ giua hai nu6c trong giai do~n chiSn tranh
l~nh l~i h!c thang h!c tr~m, khi cang th~ng, luc l~i b~n be hqp tac. Di@u dang

chu y la thai gian hqp tac trong quan h~ Nh~t - Han rfrt ng~n con sv cang th~g
gifra hai nu6c l~i thuang xuyen hon. Hai th~p nien troi qua, ChiSn tranh l~nh
kSt thuc khiSn cho tinh hinh thS gi6i va khu vvc c6 nhi@u chuySn biSn. Tren thS
gi6i,

tr~t

tv hai eve Y anta tan ra va thay vao d6 la m9t

tr~t

tv da eve. Moi

truang hoa binh duqc cung c6; ths giai chAm dm ch~y dua vli trang va thay vao
d6 la m9t cu()c ch~y dua v@ kinh tS. Nhan t6 kinh tS tra thanh sue m~nh nf>i tr9i
,
,
,
,
chi phoi sue m~nh quan sv va chinh sach doi ngo~i cua cac quoc gia. Xu the

toan c~u h6a, khu vvc h6a bao trum kh~p nai; thS gi6i tra nen ph\1 thu()c l~n
nhau nhi@u hon, dBng nghia v6i n6 la m6i quan h~ gifra cac qu6c gia cling phat
triSn da d~ng, nhi@u mau s~c hon. Con akhu vvc Dong A, sau hon 40 nam diSn
ra CUQC ChiSn tranh L~nh, la nai h9i t\} cua tfrt ca nhfrng mau thu~n tren thS gi6i,
la khu vvc n6ng bong xung d()t keo dai. Nhung sau khi ChiSn tranh l~nh giua
hai sieu cuang Xo - My kSt thuc, m~c du vfrn d@ an ninh va 6n dinh

a khu V\}'C

nay v~n con ti@m ~n nhfrng di@u chua ch~c ch~n song v@ ca ban nai day da tra
thanh khu

V\}'C

cua xu thS hoa binh, hqp tac va phat triSn. Nai day cling la m()t

trong nhfrng khu vvc c6 t6c d9 tang truang cao v6i nhi@u trung tam kinh tS
dong vai tro quan trQng trong n@n kinh tS thS gi6i. Dong

A dang tra thanh m9t

khu vvc thu hut ngay cang nhi@u sv chu y cua cac cuang qu6c tren thS gi6i.

5


Trong b6i cfmh qu6c t~ co nhiSu bi~n d(}ng nhu v~y, ca Nh~t Ban va Han
Qu6c dSu th~y r~ng dS co thS h(}i nh~p va phat triSn d~t nu6c thi vi~c duy tri
m6i quan h~ giiia hai nu6c nhu tru6c day khong con thich hqp rna doi hoi m6i
nu6c phai co S\f xem xet va diSu chinh l~i chinh sach d6i ngo~i cua minh sao

cho phil hqp. V~y sau khi Chi~n tranh l~nh k~t thuc, m6i quan h~ Nh~t BanHan Qu6c co nhiing bi~n chuySn nhu th~ nao va m6i quan h~ nay co anh huang
nhu th~ nao t6i khu V\fC Dong A va Vi~t Nam.

Do la nhiing v~n dS d~t ra rna tac

gia lu~ van mu6n di sau tim hi~u, phan tich va ch9n lam dS tai lu~n van cao
h9c cua minh mang ten "Quan h? Nh{it Biin -Han Quae sau Chiin tranh

l{lnh".
Thong quadS tai lu~n van nay, tac gia mong mu6n duqc dong gop cong
SUC nho be CUa minh vao vi~c thuc d§.y mang nghien CUu quan h~ quf>c t~ rna C\1
th~ la m6i quan h~ giiia Nh~t Ban v6i Han Quf>c

aVi~t Nam.

K~t qua nghien CUu cua lu~ van se la m(}t tai li~u tham khao hiiu ich cho

nhiing ai quan tam dSn v~n dS n~y.
2. Ljch sir nghien crru v~n d~

* Cac ding trinh nghien cuu trong nlfUc

a Vi~t Nam tu tru6c t6i nay gi6i nghien CUu viSt vS m6i quan h~ cua Nh~t
Ban va Han Qu6c v6i cac nu6c trong khu

V\fC

Dong

A thi r~t nhiSu,

ch~ng h~n

nhu quan h~ giiia Nh~t Ban - Trung Qu6c; Nh~t Ban - Vi~t Nam; Nh~t Ban ASEAN; quan h~ Vi~t Nam- Hfm Qu6c, Han Qu6c- Trung Qu6c; Han Qu6cASEAN ... ; Song nhiing nguai vi~t vS m6i quan h~ giiia Nh~t Ban - Han Qu6c
cho dSn nay ngoai m(}t s6 cong trinh duqc dS c~p du6i day thi m6i quan h~ gifra
hai nuac nay chua dugc dS c~p m9t each h~ th6ng va toan di~n.
D~u tien phai kS t6i do la dS tai c~p Vi~n cua Vi~n nghien CUu Dong B~c A

rna Th~c s'i Hoang Minh H~ng lam chu nhi~m mang ten "Quan h? Nhgt BimHim Qu6c trong thgp nien 90 ". Co th~ noi cong trinh nay cua tac gia Hoang

Minh H~ng la cong trinh lam kha d~y du cac khia c~nh quan h~ gifra hai nu6c.
6


Tuy nhien, nhfrng phan tich cua tac gia trong cong trinh nay m6i chi dUng

l~i

trong gftn m9t th~p nien sau khi chiSn tranh l~nh kSt thuc nen chua c6 cai nhin
toan di~n va dfty du vS mBi quan h~ gifra hai nu6c dSn thai diSm hi~n nay.
Ngoai ra, con c6 m9t sB bai viSt dS c~p dSn nhfrng khia c:;tnh nho trong
mBi quan h~ Nh~t Ban - Han QuBc nhu: "Tranh chdp nh6m i!tio
Takesima/Tokdo trong quan h¢ Nh(J,t - Him va imh hu&ng cua n6 din moi
truimg an ninh Dong A" cling cua tac gia Hoang Minh H~ng dang tren T:;tp chi

nghien c(ru Dong B~c

A,

sB 5(65) 7-2006. TiSp d6 la bai viSt cua tac gia

NguySn Thanh Binh mang ten "Quan h? ngogi thuong Nh(it Bim- Han Qu6c
trong th(ip nien 1990" dang tren t:;tp chi nghien c(ru Dong B~c

A sB 1(61) 2-

2006. "Quan h¢ an ninh d6i ngogi cua Nh(it Bim vai hem dew Tri~u Tien na.m
2002" cua TS. Trftn Anh Phuong dang tren T:;tp chi nghien ctru Nh~t Ban va

Dong B~c

A sB 112003. "Vi

sao gdn day n6 ra ch6ng Nh(it

a Trung

Qu6c va

Hem Qu6c" cua tac gia Trinh TrQng Nghia dang tren T:;tp chi nghien ctru Dong
B~c

A, sB 4(64) 6-2006. C6 thS n6i, nhfrng bai viSt nay cac tac gia da phan tich

m9t phftn khia c:;tnh quan h~ Nh~t - Han, song do dung luQTig h:;tn ht;p cua m9t
bai t:;tp chi nen cac cong trinh nay chi nhu ffiQt nghien CUu khai quat, danh gia
hSt sue co dQng. Rieng ban than tac gia cling c6 m9t sB cong trinh va bai viSt
dang tren t:;tp chi da cong bB

co ths lam tai li~u tham khao cho lu~n van cua

minh nhu: DS tai cfip Vi~n nam 2008 vS "Quan h? kinh

ti Nh(it Bim -Han Qu6c

sau chiin tranh lgnh" hay " FTA Nh(it Bim - Han Qu6c: tht:Cc trgng va tridn
V9ng" dang tren t:;tp chi nghien CUu Dong B~c

A sa 7(89)- 2008; "Toan cdu h6a

va ngogi giao kinh ti cua Han Qu6c trong th(ip nien cu6i cua thi kj .IT" dang

tren t:;tp chi nghien CUu Dong B~c

A sB 5(87) - 2008. St:C biin d6i gdn day cua

tri Nh(it Ban va tac d9ng cua n6 tai quan h? Nh(lt Ban ASEAN, dang tren t~p chi nghien ctru Dong B~c A sB 5(123)- 2011.
tinh hinh kinh ti, chinh

7


* Ctic cong trinh nghien cuu tren thi giui
vs cac cong trinh nghien Clru quan h~ Nh~t Ban- Han Qu6c tren thS gi&i
cling c6 m{>t diSm tuong tg d6 la da phfin chi dS c~p dSn m{>t khia cc;tnh nho
trong quan h~ gifra hai nu&c. Tuy nhien, cling c6 nhfrng bai viSt khoa hQc c6 gia
tri nghien cliu vS m6i quan h~ Nh~t - Han. C6 thS kS ra m{>t s6 bai viSt tieu biSu
sau:
Dftu tien phai kS dSn d6 la bai viSt cua tac gia Esther Pan, " Quan h~ cua
Nh~t Bfm v&i Han Qu6c" (Japan's relationship with South Korea), tren tc;tp chi

Foreign Affairs thang 10-2005. Trong bai viSt nay, tac gia dadS c~p t&i nhfrng
tac d{>ng tieu cgc cua m6i quan h~ Nh~t - Han diSn ra nhu thS nao, vi sao thu
tu&ng Koizumi lc;ti mu6n dSn tham ngoi dSn, vi sao Han Qu6c lc;ti phan ling gay
g~t tru&c nhfrng chuySn tham nay. Cac vfin dS song phuong gifra hai nu&c,

nhfrng tra ngc;ti d6i v&i m6i quan h~ t6t dyp gifra hai nu&c va nhin nh~ nhu thS
nao vs m6i quan h~ nay trong tuong lai.
TiSp theo la bai viSt cua T6 chuc xuc tiSn Thuong mc;ti Nh~t Ban vS
"Hu&ng t&i quan h~ kinh tS gftn gfii Nh~t Ban - Han Qu6c trong thS thS ky 21"

(Toward Closer Japan-Korea Economic Relations in the 2Ptcentury). Bai viSt
cua tac gia Kei Koga, "Sg df>i khang lich su va tuong lai quan h~ Nh~t Ban Han Qu6c" (Historical Antagonism and the Future of Japan-ROK Relations)
tren

website

http://www .foreignpolicydigest.org/Asia/December-

2009/historical-antagonism-and-the-future-of-japan-rok-relations.html.

"Quan

h~ Nh~t Ban - Han Quf>c va tranh chfip Tokdo/Takeshima: Sg tac d{>ng lfin nhau

cua chu nghia dan t{>c va nguBn tai nguyen thien nhien" (Japan - Korea

Relations and the Tokdo/Takeshima Dispute: The Interplay of Nationalism and
Natural

Resources)

cua

tac

gia

Ralf Emmers

dang

tren

website

/>C6 thS n6i cac cong trinh kS tren da gop phftn quan trQng trong vi~c ggi y
suy nghi, d6ng thai thoi thuc ban than tac gia cfin phai tim hiSu m9t each h~
8


thfmg va dfty du han ve rnai quan h~ cua hai cu6ng quae khu V\fC Dong B~c

A

Nh?t Bfm va Han Quae. M~c du day la rn()t de tai kha r()ng va kh6, khi phan
tich rnai quan h~ nay co lien quan t6i nhieu chu ths khac nhung chinh chu de
cua lu~ van l~i la rn()t sv gqi rna cho cong vi~c nghien Clru tiSp theo cua tac gia
trong tuang lai.
3. f>Bi tugng va ph~m vi nghien

CtfU

Dai tuqng nghien Clru cua de tai la rnai quan h~ cua hai cu6ng qu6c Nh?t
Ban - Han Qu6c.
Ph~rn vi nghien Clru cua de Uti, di sau phan tich rnai quan h~ giua Nh?t Ban

-Han Qu6c duqc thS hi~n tren ba linh V\fC chinh tri- ngo~i giao; kinh tS va van
h6a - xa h()i. ve thai gian, de tai t?p trung vao giai do~n tir khi ChiSn tranh
L~nh kSt thuc dSn nay.

4. PhuO'ng phap nghien cuu

v e phuang phap nghien Clru chu ySu, tac gia da sir dl,mg phuang phap
nghien Clru quan h~ qu6c tS, phuang phap t6ng hqp, phan tich va so sanh. Tren

sa v~n de theo trl)C thai gian lich sir va khong gian dia ly tiSn hanh t6ng hqp,
phan tich, va a rn()t chirng rnvc nao d6 c6 ap dl,lllg tu tuang H6 Chi Minh ve
CO'

quan h~ qu6c tS va du(mg lai dai ngo~i cua Vi~t Narn trong b6i canh qu6c tS
m6i.
5. C~u true ctia lu~n van

Ngoai phftn

rna dftu, kSt lu?n va tai li~u tharn khao, n()i dung cua lu?n van

g6m c6 ba chuang:
ChuO'ng 1: Neu va phan tich nhfrng ySu t6 chi phai quan h~ Nh?t Ban -

Han Quae sau chiSn tranh l~nh trong d6 c6 5 ySu t6 thuc d~y rnai quan h~ nay
d6 la: tac d()ng cua tinh hinh qu6c tS va khu V\fC sau chiSn tranh l~nh; nhfrng lqi
ich ve kinh tS; lqi ich ve an ninh; ca hai nu6c deu la d6ng rninh cua My va cung
hqp tac giai quySt v~n de h~t nhan cua Trieu Tien. Nhfrng y~u t6 can tra quan

9


h~ Nh~t - Him nhu vftn dS lich su, tranh chftp H1nh th6 va nhfrng c~nh tranh vS
m~t kinh tS gifra hai nu6c.

Chuung 2: Phan tich va danh gia quan h~ Nh~t B~m - Him QuBc tren cac

linh VlJC chinh tri ngo~i giao; kinh tS va van h6a-xa h()i kS tu sau khi chiSn tranh
l~nh kSt thuc dSn nay.

Chuung 3: Danh gia triSn vQng quan h~ Nh~t Ban- Han Qu6c trong tuang

lai va tac d()ng cua n6 dSn khu

V\fC

Dong

A va

Vi~t Nam. Neu len nhfrng

khuySn nghi chinh sach rna Vi~t Nam nen lam dS phat triSn t6t han nfra m6i

quan h~ v6i ca hai nu6c va cling dS xuftt m()t s6 khuySn nghi vS vi~c tang cu(mg
m6i quan h~ Nh~t Ban - Han Qu6c trong tuang lai.

10


ChtrO'ng 1

NHirNG YEU TO CHI PHOI QUAN H~
NH~T BAN- HAN QUOC SAU CHIEN TRANH L~NH
Nh~t Bi:m va Han Qu6c la hai qu6c gia lang giBng

a chau A chi each nhau

b&i eo biSn TriBu Tien. Hai nu6c da c6 cac m6i lien kSt mang tinh van hoa gfi.n
gili va da chia se cac hotrong nhfrng nam dftu cua thS ky XX, hai nu6c da tnii qua m9t thai ky b~t hcua ljch sir khi TriBu Tien tr& thanh m9t b9 ph~n thu9c dja cua Nh~t Bi:m ( 19101945). Trong su6t thai gian d6 Nh~t Bi:m am muu x6a bo nBn van h6a TriBu
Tien va thay thS b~ng van h6a Nh~t Bi:m. Thanh nien TriBu Tien bi b~t tr& thanh
linh trong quan d9i Thien Hoang, m9t s6 dong bi dua sang Nh~t Ban lam vi~c &
cac nha may. Nguai dan TriBu Tien bi b~t bu9c n6i tiSng Nh~t va phai dSn
viSng dBn tho Thftn dVao nam 1965, cac quan h~ ngothiSt l~p lthS da l~y lva tir do da theo dufJi ffiQt each tich C\fC cac quan h~ chinh trj cho ffi\}C dich phat
triSn va cac quan h~ hfru nghi giua hai nha nu6c va nhah dan hai nu6c. Ngay
nay, m6i quan h~ giua hai qu6c gia nay da va dang c6 tftm anh huang dSn S\f
phat triSn cua Chau A n6i rieng va thS gi6i n6i chung. B&i m9t ben la m9t trong
nhfrng cuang qu6c hang dfiu thS giai, con ben kia la m9t cuang qu6c chinh tri

va m9t nBn kinh tS dang len. MBi quan h~ Nh~t - Han thai hi~n dCili da trai qua
nhiBu bu6c thang trftm, d~c bi~t la giai dola m9t trang m6i trong ljch sir quan h~ giua hai nu6c v6i nhiBu d9ng thai tich
Cl,l'C tu ca hai ben. Ben Cgiua hai nuac thi cung con co ySu t6 can tr& lam cho m6i quan h~ nay co luc tr&

11


nen cang th&ng. V~y nhfrng ySu tfi d6 la gi, trong chuang viSt nay tac gia se lfui
luqt: d@ c~p va phan tich cac vAn d@ do.
1.1. Y~u tA thiic diy quan h~ Nhit- Him
1.1.1. Tac tl~ng ciia tinh hinh quae ti va khu vvc sau Chiin tranh L{lnh

Nhfrng nam cuBi th~p nien 80 va d~u th~p nien 90 cua thS ky XX da c6
nhfrng biSn d<)ng 16n tren ban co chinh tri qu6c tS.
va cac nu6c Dong Au,
cuang Xo -

My

CUQC

v 6i sv S\IP d6 cua Lien Xo

ChiSn tranh L~nh keo dai han 40 nam gifra hai sieu

da di dSn hBi kSt thuc.

v 6i

sv kSt thuc cua

CUQC

chiSn tranh

nay, thS gi6i va khu vvc chau A-Thai Binh Duang n6i chung, va khu vvc Dong

A n6i rieng da c6 nhi@u biSn d6i sau s~c tren tAt ca cac linh vvc chinh tri, kinh
tS, xa h<)i, ... khiSn cho h~u hSt cac quBc gia, lanh th6 trong cung m<)t khu V\fC,
th~m chi gifra cac khu vvc khac nhau tren thS gi6i d@u bi culm theo m<)t dong

chay h<)i nh~p vao xu thS toan c~u hoa, khu vvc hoa, va do d6 sv lien kSt, hqp
tac cung phat triSn giua cac qufic gia, lanh th6 ngay cang gia tang m~nh me han.
Co thS thAy ro m<)t s6 biSn d6i ca ban rna thvc chAt cling chinh la nhfrng nhan t6
qu6c tS va khu V\fC da tac d<)ng dSn S\f phat triSn quan h~ gifra Nh~t Ban va Han
Qu6c trong sufit hai th~p nien qua:
Tir thS gi6i hai eve trong thai ky ChiSn tranh L~nh, thS gi6i ngay nay da

tra thanh thS gi6i cua "nhAt sieu da cuang":

My tra thanh sieu cuang d<)c ton

tren thS gi6i; chua c6 m{>t nu6c 16n nao khac c6 thS n6i len thay thS Lien Xo
thach thuc ba quy@n My. DiSu d6 lam cho tham v<;mg cua My mu6n thiSt l~.p
m<)t tr~t tv thS gi6i m6i du6i S\f lanh d~o cua

My

tang len. Chu nghia dan

phuong cua My tra thanh chinh sach chu d~o trong nSn chinh tri My. Chi trong
vong 15 nam, My phat d<)ng 5 CUQC chiSn tranh
l~p tr~t tv thS gi6i m<)t qrc cua My (ba

CUQC

C\}C

b9 cuang d9 cao nh~m thiSt

chiSn tranh chBng Iraq, Kosovo va

Afghannistan). Chu nghia dan phuang cua My phat triSn len dSn dinh cao du6i
chinh quySn cua T6ng thBng George W.Bush (con) [19, tr.22]. V6i sue m~nh
vuqt: tr9i ca vs kinh ts, khoa hQc-cong ngh~ va qu6c phong, trong nhfrng nam
12


gAn day My da 19 ro quySt tam su d\}ng sue mc;tnh VUQt tr()i d6 cua minh d~ giai
quySt cong vi~c qu6c tS. Thvc tS la My da ph6t la vai tro diSu ph6i, can thi~p,
va gin gill' hoa binh thS gi6i cua Lien Hqp Qu6c, ciing nhu

S\}'

phan d6i cua

nhiSu cuang qu6c khac va bfit chfip ca du Iu~ tisn b9 cua ths giai d~ tisn hanh
CUQC xam luqc

aIraq nam 2003.

Khong nhfrng thS, My da lqi d\lng danh ngh1a phat d()ng cu()c chiSn ch6ng
khung b6 k~ tir sau sv ki~n 11/9/2001 d~ don phuong danh don phu dfiu, "gay
sv" v6i nhiing qu6c gia giau tai nguyen dfiu Ilia aTrung Dong, trong d6 c6 Iraq,
va diSu nay da tac d()ng tr\}'c tiSp dSn m6i quan h~ My-Israel, do d6 tac d9ng
dSn tr~t t\}' cua ca thS gi6i A-r~p HBi giao. H~ qua lien quan la nhiSu khu V\fC
tren thS gi6i, trong d6 phai k~ dSn khu vvc Dong

A la khu vvc c6 s6 dan theo

dc;to HBi dong nhfit thS gi6i, ciing da tra thanh d6i tuqng "gay S\1' 11 cua My. Tinh
hinh nay lam cho tfit ca cac qu6c gia, lanh th6, ngay ca d6ng minh than c~ nhfit
cua My la Nh~t Ban, Han Qu6c va m()t sf> thanh vien ASEAN ciing phai lo ngc;ti
vS sue mc;tnh vuqt tr()i v6i tham V<.mg "ba chu thS gi6i" cua" nhfit sieu" nay. Va·
tu do da d~n dSn m9t xu ths chung la cac qu6c gia, lanh th6 dSu tc;tm gac nhfrng
mau thu~n, bfit dBng rieng d~ cling hqp tac tc;to ra sue mc;tnh chung

a khu V\fC

nh&m kiSm chS sue mc;tnh cua My.
Trong llnh V\}'C an ninh-chinh tri, qu6c phong

a khu V\l'C Dong A, hi~n v~n

dang tiSm fin m9t s6 mau thu~n vs tranh chfip lanh th6 bao g6m ca vung bi~n,
hai dao va khong ph~n, trong d6 dang ngc;ti nhfit la vfin dS Dai Loan, luon gay
cang th~ng quan h~ gifra Trung Qu6c v&i My va k~ ca v6i Nh~t Ban. Ngoai ra,
con c6 cac mau thu~n vS tranh chfip lanh th6 giua Nh~t Ban v&i Nga, giua

Trung Qu6c v6i Nh~t Ban, giua Trung Qu6c v&i Vi~t Nam, giua Trung Qu6c
v&i Brunei, giua Trung Qu6c v&i Philippine, gifra Trung Qu6c v&i Malaysia, va
ca gifra Nh~t Ban v&i Han Qu6c. Ngoai ra, m()t vfin nc;tn nan giai l&n dang de
dQa an ninh Dong Bic

A va ca khu V\l'C Chau A - Thai Binh Duong hi~n nay d6

13


la

CUQC

khung hoang h~t nhan tren ban dao TriSu Tien va vftn dS th6ng nhAt

giua hai miSn TriSu Tien.
Thgc tS cho th~y, vi~c giai quySt nhfrng mau thu~n, b~t d6ng n6i c<)m tren
day khong chi la v~n dS tf\lc tiSp giua cac chu thS co lien quan rna da tra thanh
vAn dS chung cua toan khu
c6

S\f

V\fC

Dong

A, th~m chi cua ca thS gi6i, doi hoi phai

thi~n chi va quySt tam cao trong sg ph6i hqp song phuong va da phuong

cac bi~n phap giai quyst giua nhiSu qu6c gia, liinh th6 v&i nhau.
Lien quan dSn m<)t s6 vAn dS chung khac cua thS gi6i, trong d6 c6 khu vgc
Dong

A,

hi~n dang doi hoi t~t ca cac qu6c gia, lanh th6 khac nhau phai cling

quan tam giai quySt do la cac v~n dS an ninh moi truemg, sinh thai v&i nhirng
hiSm ho~ thien tai, dich b~nh Ian tran gfin day nhu h~ han, lU lvt, cac b~nh dich
nhu HIV/AIDS, SARS, v.v ... Ngoai ra, m<)t vftn dS chung khac va cfing la
nguyen nhan khiSn cho nhiSu qu6c gia, Hinh th6 phai xich l~i gfin nhau hon nua
d6 la chu nghTa khung b6 da tra thanh hiSm ho~ 16n nh~t cua thai d~i ngay.nay
d6i v6i hoa binh, an ninh chinh tri, kinh tS, xa h<)i cua toan thS gi&i. Thgc tS d6
da cho th~y vi~c ch6ng l~i chu nghTa khung b6 khong con la v~n dS quan tam
cua rieng mcua ca khu V\fC va toan thS gi6i.
Tir nhfrng plian tich tren, chung ta c6 thS th~y r~ng tinh hinh thS gi6i va
khu

V\fC

giai do~n sau chiSn tranh l~nh phat triSn theo xu huang hoa diu nhung

nang d<)ng va phuc t~p hon. Tru6c nhfrng doi hoi cua tinh hinh thS gi6i, t~t ca
cac qu6c gia tu Ian dSn nho dSu phai diSu chinh chiSn luqc d6i n9i va d6i ngo~i
nh~m t~o cho minh m<)t vi thS c6 lqi nh~t trong quan h~ qu6c tS. Xu thS hoa

binh, hqp tac tra thanh xu thS chu d~o trong chinh sach d6i ngo~i cua cac qu6c
gia. An ninh cua m6i qu6c gia ngay nay duqc d~t trong m6i quan h~ ch~t che
v&i phat triSn nh~m tang cuemg sue m~nh qu6c gia trong h9i nh~p qu6c ts.
M<)t d~c diSm khac cua thS gi6i trong ky nguyen each m~ng khoa h9c cong
ngh~ hi~n d~i d6 la xu thS toan cfiu h6a tra thanh m<)t xu thS khach quan loi
14


cu6n ngay cang nhiSu nu6c tham gia. Chinh nha toan cftu hoa lien kSt cac nu6c
l~i v6i nhau, lam tang S\I phv thu(>c ldn nhau gifra cac nu6c vS nhiSu m~t, nen

lqi ich cua m6i qu6c gia g~n v6i lqi ich cua nhiSu qu6c gia. Han nfra, cac th@
chS qu6c tS cling rang bu(>c lqi ich va nghia V\1 cua cac qu6c gia. T~t ca nhfrng
diSu noi tren giup h~n chS nhfrng hanh vi dS gay xung d(>t gifra cac nu6c, gop
phftn duy tri hoa binh va an ninh qu6c tS. Qua qua trinh giao luu qu6c tS, sv
hiSu biSt ldn nhau gifra cac dan t(>c thu(>c cac chau lvc, gifra con nguai v6i con
nguai cang duqc tang cuang; thong tin c~p nh~t kh~p vung, gop phftn tac d(>ng
dSn mQi sv ki~n tren thS gi6i.
Tir m(>t s6 biSn d6i, va d6ng thai cling da la nhfrng nhan t6 tac d(>ng ca ban
tren day cua tinh hinh thS gi6i va khu V\IC Dong

A trong hai th~p nien vua qua,

co thS th~y du mu6n hay khong, cac qu6c gia, lanh th6 dSu cftn phai vuqt qua
nhfing mau thudn, b~t d6ng rieng dS cling lien kSt, hqp tac phat triSn. Trong xu
thS chung do, Nh~t Bfm va Han Qu6c hoan toan co ca ScJ va diSu ki~n thu~n lqi
dS tang cuang quan h~ hqp tac trong khuon kh6 song phuang cling nhu da
phuang tren ca sa t~o dvng m6i quan h~ da co tir tru6c.
1.1.2. LP'i ich vJ kinh t~

Sau chiSn tranh l~nh, t~t ca cac nu6c du 16n hay nho dSu t~p trung vao khoi
phvc· va phat triSn kinh tS. V~n dS kinh tS la nhan t6 hang dftu d6i v6i S\I hung
vong cua m6i dan t(>c va dong vai tro quan trQng han trong quan h~ qu6c tS. B6i
le nhin vao cu(>c chiSn tranh 1~, co thS th~y bai hQc vS phuang phap quan h~
qu6c tS l~y d6i dftu chinh tri - qu~n S\f b~ng cu(>c ch~y dua vli trang keo dai
trong gftn mra thS ky khong con la nhan t6 quySt djnh co thS phan ro S\I th~ng
b~i vS toan cvc. Hai sieu cuang Xo - My khong phai la nhfrng nu6c gianh duqc

quySn lvc tuy~t d6i trong CUQC ch~y dua vli trang rna nguqc l~i, Nh~t Ban va
m(>t s6 nu6c phuang Tay da tu dja vi cua ke chiSn b~i nay n6i len thanh nhfrng
trung tam quySn l\fc m6i, chu ySu nha s6m biSt t~p trung vao khoa hQc ky thu~t
hi~n d?i va nhfing nganh cong ngh~ l~y ch~t xam lam nSn mong ds phat triSn
15


kinh tS. Chinh nhan t6 kinh tS ciing la d<)ng Ivc thuc dfiy Xo - My di vao hoa
diu, thuc dfiy cai thi~n quan h~ tay ba trong tam giac chiSn luqc My - Xo Trung tir cu6i th~p nien 80 cua thS kj XX.
Cu<)c ch~y dua phat triSn kinh tS giua cac qu6c gia Uinh th6 m~c du la cu<)c
ch~y dua c~nh tranh khong can sue nhung vs ca ban da khong con c~nh tranh

theo kiSu "s6ng con"' "ca 16n nu6t ca be" nhu truac day rna doi hoi phai c6

S\f

lien kSt, hqp tac cling phat triSn m<)t nSn kinh tS tri thuc trong thS c~h tranh
gay g~t tren tAt ca cac linh vvc: thuang m~i, dfiu tu, tai chinh, khoa h9c-cong
ngh~ ... Minh chtrng ro nhAt la cu<)c khung hoang tai chinh-tiSn t~ khu vvc

Dong

A 1997-1998, n6 da cho thAy, trong thai

d~i toan cfiu hoa, khu vvc hoa

ngay nay, phat triSn kinh tS bSn vfrng khong chi Ia yeu cfiu rieng cua m6i qu6c
gia, Ianh th6 rna da trer thanh vAn dS quan tam chung, yeu cfiu chung cua nhiSu
qu6c gia, Hlnh th6, cua ca khu V\fC Dong A va r<)ng han la ca thS gicri.
C6 ba ly do ca ban rna chinh phu nao ciing d~t vAn dS phat triSn kinh tS la

uu tien hang dfiu trong chuang trinh hanh d<)ng cua minh: M9t Ia, bAt cu chinh
phu nao mu6n dtrng vfrng va duy tri duqc

S\f

6n dinh chinh tri thi vAn dS hang

-dfiu la phai cai thi~n duqc dai s6ng cua cac tfing lap nhan dan. Hai Ia, bAt cu
nu6c nao mu6n c6 m<)t vi thS nhAt dinh trong h~ th6ng qu6c tS mcri, mu6n mer
r<)ng giao luu va h9i nh~p vao c<)ng d6ng qu6c ts thi truac hst phai co sue m~nh
kinh tS va nay la thai cadS hQ lam vi~c d6. Ba Ia, trong thai d~i ngay nay, an
ninh kinh tS dong vai tro rAt quan trQng trong nSn an ninh cua m6i nu6c. Trong
m<)t thS gi6i ph\1 thu<)c l~n nhau ch~t che thi an ninh qu6c gia g~n liSn vcri an
ninh chung cua khu

V\fC

va thS gicri nhu m<)t h~ th6ng chinh thS. Khu

V\fC

h6a

nSn kinh tS thS gicri (EU, NAFTA, AFTA ... ) va tv do h6a thuang m~i thS gi6i
dang lam cho duang bien gi6i qu6c gia "mSm di", t~o diSu ki~n cho sv luu
thong d@ dang han dBi v6i cac Iu6ng hang h6a, tiSn b~c, thong tin, tu tuang va
ca sv di l~i cua con nguai. M6i nu6c, cho du d6 la qu6c gia m~nh nhAt, ciing
khong thS tv minh c6 thS bao dam an toan tuy~t d6i an ninh kinh tS cua minh.
16


Ma kinh t@ c6 vfin dS thi n6 se tac d()ng tnJc ti@p d@n chinh tri. V 6i vai tro ngay
cang tang cua y@u t6 kinh t@ bu()c cac nu6c ngay cang phai chu y d~y du han
d@n "lang giSng g~n", thong qua dBi thoc;ti dS giai quy@t nhfmg xung d()t, b:it
dBng vS quan diSm, lqi ich. Mfiu sf> chung vS lqi ich kinh t@ la co

sa cho vi~c'

cac nu6c xich lc;ti g~n nhau, giam cang th~ng thu djch va ti@n t6i hqp tac t6t han
tren co sa ton trQng lfin nhau va doi ben cling c6 lqi [14, tr. 27].
Ca Nh~t Ban va Han Qu6c dSu da tim th:iy

a nhau nhfmg diSu ki~n thu~n

lqi, cling nhu lqi ich kinh t@ cua ban than m6i nuac khi xay dvng, phat trisn va
cling c6 m6i quan h~ hqp tac song phuang giua hai ben .
••

DiSm n6i b~t trong "quan h~ dBi tac m6i" nay la vfrn dS hqp tac kinh t@, rfit
c~n thi@t trong bBi canh ca hai nu6c dSu dang bi tac hc;ti n~ng nS tir cu()c khung

hoang kinh t@-tai chinh toan c~u va da d(rng ben ba vgc cua S\f suy thoai. M9t
each C\1 thS, tru6c S\f thuc ep cua nhfmg kh6 khan kinh t@, Nh~t Ban va Han
Qu6c da quy@t dinh tai khai d()ng cu()c dam phan vS m9t hi~p dinh thuang mc;ti
tlJ do giua hai ben; da g~p bS t~c tir nam 2004 d@n nay. Ben cc;tnh d6, dS gop
ph~n cho qua trinh kh~c phvc khung hoang kinh t@"" hai nu6c da ky k@t hi~p dinh

hoan d6i tiSn t~. D@n cu6i nam 2008, Seoul va Tokyo da rna r9ng hc;tn muc quy
hoan d6i ngoc;ti t~ song phuong tir 3 ti len 30 ti USD. Day duqc xem la cong cv
t6t dS hai nu6c h6 trq Ifill nhau trong truang hqp m9t nu6c thi@u ngoc;ti t~ khi

x~y ra khung hoang kinh t@ 1~ nua. Hi~p dinh nay cling dua lc;ti nhiSu lqi ich
kinh t@ thi@t thvc cho ca hai nu6c [23].
Tuy nhien theo nh~n dinh chung, trong linh vvc kinh t@, Han Qu6c dang rfit
c~n d@n S\f trq giup cua Nh~t Ban. Tang truang cua nSn kinh t@ thu 11 th@ gi6i

da bi suy thoai v6i ti 1~· tang tru&ng GDP -4% kS tir thang 10 d@n thang
12/2008. DBi v6i Han Qu6c, dc;tt duqc m9t thoa thu~n thuong mc;ti tv do v6i

Nh~t Ban la kich ban t6i uu. T6ng th6ng duang nhi~m Lee Myung-bak da

ma duang cho S\f hqp tac kinh t@ giua doi ben dS lam
giam bat S\f b:it quan binh vS thuang mc;ti hi~n nay dang amuc 3 0 ti USD/ nam.

kh~ng dinh, Han Qu6c se

17


1.1.3. L(J'i ich vJ an ninh

Chinh vi tri dia ly da dua hai nu6c di d@n diem d5ng vS an ninh. La hai
nu6c lang giSng chi each nhau boi eo bien TriSu Tien vi th@ n@u an ninh cua
m9t nu6c bi de dQa thi se anh huang d@n an ninh cua nu6c kia va ngugc l~i.
Cho nen vi~c tang cuang m6i quan h~ song phuong gifra hai nu6c se la each t6t
nhfit de dam bao an ninh cho ca hai ben, nhfit Ia khi moi truemg an ninh cua khu
vvc Dong B~c

A vfu!

con tiSm tang nhiSu bftt 6n do tan tich cua

CUQC

chi@n

tranh l~nh dS l~i. DiSn hinh cho vftn dS an ninh trong khu vvc nay la vftn dS an
ninh tren ban dao TriSu Tien cho d@n nay vfin la "m9t diem n6ng" tren th@ gi6i.
Nhu chung ta da bi@t, cu9c chiSn tranh TriSu Tien 1950 - 1953 m6i chi k@t
thuc b~ng m9t "Hi~p dinh dinh chi@n" chu khong phai la m9t "Hi~p dinh hoa
binh". Khi chua kY kSt dugc m9t hi~p dinh hoa binh tren ban dao TriSu Tien thi

Nh~t Ban vfu! coi CHDCND TriSu Tien la m6i de do~ an ninh 16n nhftt hi~n
nay. N@u xung d9t xay ra thi h~u qua d6i v6i Nh~t Ban se nghiem trQng han bftt

ky CUQC chiSn nao (y chau. A.

D~c bi~t la trong nhfrng nam qua, TriSu Tien da

khiSn cho ca Nh~t Ban va Han Qu6c tht;rc S\! lo ng~i vS chuong trinh phat trien
h~t nhan va ten lua. Ben c~nh d6 nSn kinh tS cua TriSu Tien v6n da tri tr~ nay

l~i diSn biSn theo chiSu hu6ng xftu di. Cung v6i d6 n~n thiSu luang thvc cling

ngay m9t trftm tn;mg do nong nghi~p bi anh huang n~ng nS boi thien tai h~n han
va lu lvt. Hon nfra, tinh tr~g ding thfulg ngay m9t tang len gifra hai miSn Nam
- B~c TriSu Tien trong nhfrng nam gftn day, khiSn khong it nguai nghi dSn vi~c
chi@n tranh tren ban dao TriSu Tien c6 the n6 ra bftt cu luc nao.
VS vftn dS nay, Nh~t Ban lo ng~i r~ng n@u m9t khi chi@n tranh TriSu Tien
n6 ra, v6i kha nang quan S\! cua TriSu Tien, Nh~t Ban rftt c6 the tro thanh mvc
tieu

bi

tftn cong. Chinh vi v~y, hoa binh va Bn djnh tren ban dao TriSu Tien la

hSt sue quan trQng d6i v6i hoa binh va 6n djnh cua Nh~t Ban.
Trong vftn dS TriSu Tien, Han Qu6c mong mu6n Nh~t Ban binh thuemg
h6a quan h~ v6i TriSu Tien, t~o eho TriSu Tien c6 nhfrng m6i quan h~ tich eve
18


v&i thS gi&i ben ngoai. Dfing thai Han Qu6c mu6n Nh~t Ban tang cuang han
nua vi~n trq kinh tS, hf> trq nhan d~o cho Tri~u Tien, giup nu6c nay giai quySt
nhfrng kh6 khan v~ kinh tS, nh~m tninh truang hqp do khung hoang kinh tS
trong nu6c khiSn Tri~u Tien se tiSn hanh m()t cu()c chiSn tranh. V~ phia minh,
Nh~t Ban mong mu6n hqp tac v&i Han QuBc dS khong bi tvt l~i phi a sau "c6 xe

CHDCND Tri~u Tien" do

My va Han QuBc diSu khiSn cling nhu tim kiSm

sv

thong cam cua Han Qu6c trong vi~c Nh~t Ban xich l~i gAn hon v6i TriSu Tien.
Trong truang hqp xay ra xung d()t tren ban dao Tri~u Tien thi vi~c phBi hqp an
ninh quan sv giua hai nu6c ben c~nh nguai d6ng minh Hoa Ky la diSu hSt sue
cAn thiSt.
Nh~n biSt duqc tAm quan trQng cua vfin d~ an ninh trong khu vvc, cho dSn

nay Nh~t Ban va Han QuBc vfin tang cuang hqp tac an ninh v6i nhau thong qua
cac ho~t d()ng trao d6i, hqp tac, t~p tr~n quan S\f thuang xuyen. Tren ca sa ban
tho a thu~n c~p B() truang QuBc phong thang 1 nam 1999' cac duang day n6ng
da duqc thiSt.l~p va tang cuang giua cac Ivc luqng hai, Ivc, khong quan cua ca
hai nu6c. NhiSu cu()c hQp gi&i chuc cao c~p lien quan dSn an ninh tren ban dao
TriSu Tien da diSn ra song phuang nhu c~p b() truang qu6c phong va c~p
nguyen thu quBc gia thang 5 va 6 nam 2000 ho~c v6i S\f tham gia cua My trong
Nh6m Giam sat va PhBi hqp Ba ben [28]. Ro rang, ly do cho S\f tang cuang hqp
tac an ninh nay la tu "nguy ca" cua chuong trinh ten lira cua CHDCND Tri~u
Tien. Quan h~ v6i Han QuBc c6 y nghia 16n lao dBi v6i Nh~t Ban vi ca hai c6
chung nhiSu lqi ich an ninh qu6c gia va la d6ng minh ly tuang cua nhau.
1.1.4. DJu Ia ttJng minh cua My

C6 thS n6i r~ng

My

la chiSc cAu nBi trong quan h~ lien minh

My - Nh~t -

Han kS tu thai ky chiSn tranh h;mh. Duy tri m()t quan h~ d6ng minh m~nh me

My - Nh~t hay My - Han

la quan trQng v&i vi~c lam vfrng ch~c them quan h~

giua Nh~t Ban va Han QuBc, bai

My dong vai tro la m()t m~u s6 an ninh chung

cho ca Tokyo va Seoul. Quan h~ Nh~t- Han v~ truySn thBng la m~t xich trQng
19


ySu trong tam giac

My - Nh~t - Han. Khi T6ng thfmg My duong nhi~m Obama

"tai ca c~u" quan h~ chiSn luge v&i nguyen Thu tu&ng Nh~t Blm Hatoyama, ong
da luu tam t&i sue m~nh hi~p lgc to l&n tir quan h~ d6i tac dan chu ba ben toan
di~n va khong ths thiSu nay.

Vira qua, do phia Nh~t Blm khu~y d9ng cu9c tranh ch~p tir lau vS dao nho
hoang v~ng Dokdo (Nh~t Ban gQi la Takeshima) lien quan dSn ngu6n khi d6t va

v~n dS sach giao khoa m&i cua Nh~t Ban chua phan anh dung sv th~t lich su,
quan h~ hai nu&c t~m thai x~u di. Trong lich su quan h~ Nh~t - Trung thuang
t6n t~i tranh ch~p ding th~g, nhung quan h~ Nh~t - Han, tuy c6 v~n dS lich su,
luon 6n dinh vi hai nu&c dSu dva vao o bao h9 an ninh cua

My.

Hai nu&c dSu

dung vS phia phuong Tay, nh~t la trong thai ky "chiSn tranh l~nh". Han nfra,
Han Qu6c la cuang qu6c kinh tS, duy tri quan h~ vfrng ch~c v&i Han Qu6c c6
tfim quan tr<;>ng chiSn luge d6i v&i Nh~t Ban va

My. NSu Nh~t Ban xa rai Han

Qu6c thi se dfiy nu&c nay vS phia d6i phuang va Nh~t Ban cling rai vao thS b~t
lgi trong khu V\fC. Tren C(J
quan h~

sa thvc lvc kinh tS va thvc lvc quan S\f hung h~u,

My - Nh~t Ban - Han Qu6c

se t~o ra "thai d~i tam cuang" trong khu

vgc.

1.1.5. Cung h!JP tac giai quyit van aJ h{lt nhlin CHDCND TriJu Tien
Lien quan dSn v~n dS CHDCND TriSu Tien c6 thS th~y n6i len m9t s6
diSm tuang d6ng giua Nh~t Ban va Han Qu6c nhu sau:

Trubc h~t, vS cac CUQC thuang luqng gifra Han Qu6c v&i TriSu Tien trong
qua trinh n6 lvc tim ra cac giai phap nhanh chong di dSn th6ng nh~t d~t nu&c
tren thvc tS da diSn ra khong dugc suon se; c6 nhfrng thai diSm do c6 nhfrng
nay sinh b~t d6ng quan diSm nen da dfin dSn bS t~c. Trong truang hqp d6, Nh~t
Ban da thS hi~n quan diSm nh~t quan cua minh la ling hQ cac CUQC d6i tho~i

Han Qu6c - TriSu Tien dS tim ra giai phap thao ga ach t~c. Ch~ng h~n nhu

Vl)

dvng d9 gifra hai tfiu tufin tra cua TriSu Tien do vugt qua duang ranh gi&i tranh

ch~p tren biSn da danh chim m9t tau tufin tra cua Han Qu6c vao ngay 29 thang
20


6 nam 2002, lam chSt 4 thuy thu Han Qu6c va hi thuang 19 nguai. Tru6c
nhiing thi~t h~i nay, ngay 1 thang 7 nam d6, TBng th6ng Kim Dae-jung vful
kien tri cam kSt duy tri chinh sach Anh Duang trong vi~c tiSn t6i th6ng nh~t hai
mi@n Nam - B~c Tri@u Tien va ong ciing cam kSt duy tri chinh sach can dv v6i
Tri@u Tien b~t ch~p v1.1 dvng d() hai quan gay chSt nguai da x~y ra d6. v@ phia
Nh~t Ban, cvu Thu tu6ng Koizumi h1c d6 da phat biSu d6ng tinh v6i TBng

th6ng Han Qu6c v@ each xu ly v~ d@ dang dl.ng th~ng nhu v~y c6t la lam diu
b6t phan ilng cua nhi@u nguai Han Qu6c da cho r~ng V\1 dvng d() d6 la m()t am
muu cua Tri@u Tien nh~m xua tan anh hao quang thanh cong cua Han Qufic t~i
World Cup dang dien ra khi d6. TBng th6ng Kim Dae-jung va Thu tu6ng
Koizumi da nh~n m~nh t6i vi~c cfin phai giai quySt mQi b~t d6ng xung d()t d6i
tho~i v6i Tri@u Tien nh~m thuySt phvc nu6c nay c6 thi~n chi han nfra m6i c6

thS tiSn t6i th6ng nh~t ban dao Tri@u Tien va binh thuang h6a quan h~ ngo~i
giao v6i Nh~t Ban. HQ ciing nh~t tri cho r~ng, Nh~t Ban va My nen tiSp tvc ph6i
hgp cac chinh sach v@ Tri@u Tien. Ciing trong CUQC g~p c~p cao nay, thu tu6ng
Koizumi da ling h9 l~p truang kien dinh tiSp tvc theo du6i Chinh sach

Anh

Duang cua Han Qufic. Hai nha lanh d~o d6ng y se t6 chuc vong dam phan thu

nh~t Hi~p dinh thuang m~i tv do song phuang t~i Seoul trong hai ngay 9 va 10

thang 1, cam kSt thuc d~y hqp tac thong qua rna r9ng trao d6i thanh nien va ths
thao chao mtmg thanh cong cua vi~c d6ng t6 chuc World Cup 2002.

Hai la, truac v~n d@ gia tang chuang trinh h~t nhan cua Tri@u Tien da
khiSn cho khong chi khu vvc Dong B~c
nay lam cho

A rna ca thS

gi6i d@u lo ng~i va di@u

My l~i cang kh~ng dinh thai d() cilng r~n d6i v6i Tri@u Tien - m9t

thanh vien rna cvu TBng th6ng Bush da li~t vao danh sach cai gQi la "trvc rna
qu)"'. Nh~t Ban va Han Qu6c da c6 thai d9 xu ly nhu thS nao d6i v6i v~n d@
nay?
Thvc tS da cho th~y, tuy theo ttmg thai diSm C\1 thS, Nh~t Ban va Han
Qu6c d@u c6 nhfrng giai phap n6 Ivc m()t m~t tiSp xuc tiSn t6i t6 chuc cac cu()c
21


d6i tho~i song phuong, da phuong gifra My, Nh~t Ban, Hfm Qu6c, Trung Qu6c,
Nga v6i TriSu Tien dS v~n d()ng Binh Nhuang ngirng cac ho~t d()ng phat triSn
vii khi h~t nhan. M~t khac hQ cling c6 thuyet ph\lc My b6t thai d() cUng r~n v6i
TriSu Tien, dS trcinh m()t cu()c chi~n de dQa tieu di~t TriSu Tien c6 thS xfiy ra

nhu My da tirng tuyen b6. Trong vfin dS nay, tuy chua den muc lam xay ra bfit
dBng n~ng nS v6i My, nhung tren thgc te ca Nh~t Ban va Han Qu6c dSu da to ro
thai d9 khong ling h9 My va trong nhiSu truang hgp My cling phai nhuQTig b9
mSm mong hon trong each giai quyet vfin dS TriSu Tien. Ch~ng h~n nhu h()i
nghj thuQTig dinh gifra 3 nguyen thli qu6c gia My- Nh~t- Han d6la Tfmg th6ng
Bush, Thli tu&ng Koizumi va TBng th6ng Kim Dae-jung da diSn ra ngay 26
thang 10 nam 2002 t~i Mexico. Ket qua clia h()i nghj nay la 3 nha lanh d~o da ra
m()t tuyen b6 chung h6i thuc Binh Nhuang phai ngirng chuang trinh h~t nhan
Va cho phep cac thanh sat vien qu6c te vao nu6c nay, dBng thai kh~ng djnh ml,lC
tieu clia hQ la nh&m d~t dugc m()t giai phap hoa binh chu khong phai la de dQa
b&ng vii trang quan SlJ dS tieu di~t nha.nu6c c()ng san nay.
D6i v6i tien trinh hoa hgp B~c - Nam, Nh~t Ban vfin bay to thai d9 ling h9
Han Qu6c, song c6 le Nh~t Ban rfit lo l~ng tru6c vi~c giam sut vai tro clia minh
tren ban dao nay. Nhfrng cai thi~n trong quan h~ lien TriSu se ph~n nao lam
long leo lien minh tay ba My- Nh~t- Han trong each giai quyet v6i CHDCND
TriSu Tien. Binh Nhuang c6 thS se b6t quan tam den binh thuang hoa quan h~
v&i Nh~t Ban neu nhu hQ hy VQng nhiSu hon vao SlJ h6 trg kinh te tu phia Han
Qu6c. Nh~t cling can nh~c ky luang ngay ca d6i v6i lai dS nghj clia Han Qu6c
mu6n Nh~t Ban tang cuang ho~t d()ng CUu trg luang thgc va tai chinh han nfra
cho CHDCND TriSu Tien. VS phia CHDCND TriSu Tien vfin chua chju dap
ung cac yeu c~u clia phia Nh~t nhu V\l b~t c6c cong dan hay phat triSn ten lua.
Vi v~y, Nh~t hoan toan khong mu6n Han Qu6c di qua nhanh trong quan h~ v6i
miSn B~c trong khi cac lgi ich cua minh chua dugc xac djnh.

22


1.2. Y~u

tB can tr

1.2.1. van aJ ljch

suva tranh chap liinh tha

Trubc hdt la nhilng b~t d6ng trcr ng~i vS qua khu ljch sir dau thuong cua
nguai dan TriSu Tien tru6c day da phai chiu d\l'llg du6i ach th6ng tri cua phat
xit Nh~t. M~c du vS v~n dS nay, ong Koizumi thai con duong nhi~m chuc Thu
tu6ng da co lai xin 16i, song nguai Han Qu6c vfin chua thS dS quen ngay dugc.
DiSu dang luu y lien quan t6i v~n dS nay do la cu6i thang 2 nam 2002, cac nghi
si qu6c h9i thu()c dang cclm quySn va cac dang d6i l~p cua Han Qu6c da cho
cong b6 danh sach 798 nguai "than Nh~t" bi bu()c t9i da dan ap da man nguai
TriSu Tien trong thai gian chiSm dong nu6c nay. Ban danh sach nay bao g6m

t~t ca 690 nguai dugc Hi~p h9i giai phong Han Qu6c - m9t t6 chuc ch6ng Nh~t
t~i Han Qu6c gQi la "nhfrng ke than Nh~t", bao g6m ca nhilng nhan v~t n6i
tiSng nh~t Han Qu6c tru6c day, trong do coca C\fll Thu tu6ng Lee Wan-yong,
nguai co vai tro quan trQng giup Nh~t Ban xam luge TriSu Tien nam 1910. Ban
danh sach nay da gay xon xao du lu~n Han Qu6c va Nh~t Ban vi no do cac nghi
si qu6c h9i dua ra va bao g6m r~t nhiSu nhan v~t n6i tiSng trong du cac linh vvc
van hQC, ngh~ thu~t, bao chi cua Han Qu6c tru6c day.

Thu hai la nhilng b~t d6ng, phe phan cua nguai Han Qu6c vS vi~c Nh~t
Ban bien so~n cu6n sach giao khoa lich sir cling nhilng tuyen b6 phu nh~n t()i ac
cua Nh~t gay ra v6i nguai dan chau

A trong do co Han Qu6c, da lam quan h~

giua Seoul va Tokyo nhiSu phen n6i song. DS sua sai cho v~n dS nay, ngay
5/3/2002 chinh phu Nh~t Ban va Han Qu6c da nh~t tri thanh l~p "Uy ban

nghien cilu lich sir chung Nh~t - Han" nhfun phong ngua nhilng b~t d6ng co thS
con xay ra tu vi~c bien so~n sach giao khoa Nh~t Ban.

Thu ba la sv phan d6i cua m9t s6 nu6c chau

A trong do co Han Qu6c vS

vi~c cac dai thu tu6ng Nh~t Ban tru6c day da dSn viSng dSn Y asukuni dS tuang

nho cac t9i ph~m chiSn tranh.

23