pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước thực tiễn tại tỉnh đồng tháp

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT

----------

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
KHÓA 38 (2012 – 2015)

ĐỀ TÀI

PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI
HÀNH CHÍNH CỦA CƠ QUAN THANH TRA
NHÀ NƢỚC- THỰC TIỄN TẠI TỈNH ĐỒNG THÁP

Giảng viên hƣớng dẫn:
ThS. NGUYỄN LAN HƢƠNG
Bộ môn Luật Hành chính

Sinh viên thực hiện:
NGUYỄN THANH TÂM
MSSV: S120077
Lớp: Luật Đồng Tháp

Cần Thơ, tháng 11 năm 2014


LỜI CÁM ƠN
Trên thực tế thì không có sự thành công nào mà không gắn liền với những hỗ
trợ, giúp đỡ dù ít hay nhiều, dù trực tiếp hay gián tiếp của người khác. Trong suốt thời
gian từ khi bắt đầu học tập ở giảng đường đại học đến nay, em đã nhận được rất nhiều
sự quan tâm, giúp đỡ của quý thầy cô, gia đình, bạn bè và người thân.

Lời đầu tiên em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến quý thầy cô trường Đại
học Cần Thơ đặc biệt là quý thầy cô khoa Luật, những người đã truyền đạt kiến thức
cho em suốt trong những năm học vừa qua. Vì vậy, em xin gửi đến quý thầy cô lời
cảm ơn chân thành và lời chúc sức khỏe.
Đặc biệt, em xin gửi lời cám ơn chân thành nhất đến cô Nguyễn Lan Hương,
Người đã tận tâm hướng dẫn em hoàn thành tốt luận văn tốt nghiệp của mình. Cô đã
tận tình giúp đỡ cung cấp những kiến thức quý báu và hướng dẫn em trong suốt quá
trình làm luận văn. Bên cạnh những nổ lực phấn đấu của bản thân, em còn nhận được
sự giúp đỡ nhiệt tình của các bạn lớp Luật văn bằng 2 Đồng Tháp thông qua việc trao
đổi thông tin, sưu tầm những tài liệu có liên quan đến đề tài luận văn. Đó chính là
những cơ hội để em trao dồi, tích lũy những kiến thức có ích và làm luận văn của mình
ngày càng hoàn thiện hơn. Em cũng xin chân thành cám ơn gia đình, cơ quan em đã
luôn giúp đỡ, động viên và tạo điều kiện em cố gắng để phấn đấu trong công việc, học
tập cũng như trong cuộc sống hàng ngày.
Lời cuối cùng em xin kính chúc quý thầy cô, gia đình và bạn bè thật dồi dào sức
khỏe, luôn may mắn và thành công trong cuộc sống.
Xin chân thành cám ơn!!!
Đồng Tháp, tháng 11 năm 2014

SVTH: Nguyễn Thanh Tâm


NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN

......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................

......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................


MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU ..................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................................... 1
2. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn.......................................................................... 2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................. 2
4. Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................................... 3
5. Cấu trúc luận văn ......................................................................................................... 3
CHƢƠNG 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CƠ QUAN THANH TRA NHÀ NƢỚC ..... 4
VÀ KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH ...................................................................................... 4
1.1. Khái quát về cơ quan thanh tra nhà nƣớc ............................................................ 4

1.1.1. Khái niệm thanh tra nhà nước ............................................................................ 4
1.1.2. Cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan thanh tra nhà nước ...... 5
1.1.3. Hoạt động Thanh tra nhà nước ......................................................................... 14
1.2 . Khái quát chung về khiếu nại hành chính, giải quyết khiếu nại hành chính .. 17
1.2.1. Khái niệm, nội dung, đặc điểm của khiếu nại hành chính ................................ 17
1.2.2. Giải quyết khiếu nại hành chính ....................................................................... 20
CHƢƠNG 2: PHÁP LUẬT VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH CỦA
CƠ QUAN THANH TRA NHÀ NƢỚC ......................................................................... 23
2.1. Vai trò của cơ quan thanh tra nhà nƣớc trong giải quyết khiếu nại hành chính......... 23
2.1.1. Khái quát vai trò của cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại
hành chính. .................................................................................................................. 23
2.1.2. Việc thực hiện vai trò của cơ quan thanh tra nhà nứơc trong việc giải quyết
khiếu nại hành chính. .................................................................................................. 24
2.2. Đánh giá chung về việc thực hiện vai trò của cơ quan thanh tra nhà nƣớc
trong giải quyết khiếu nại hành chính. ....................................................................... 32


CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG VAI TRÒ CỦA CƠ
QUAN THANH TRA NHÀ NƢỚC TRONG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH
CHÍNH- THỰC TIỄN TẠI TỈNH ĐỒNG THÁP ......................................................... 36
3.1. Thực trạng về khiếu nại và giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan
thanh tra nhà nƣớc tại tỉnh Đồng Tháp. ..................................................................... 36
3.1.1. Tình hình khiếu nại và nguyên nhân phát sinh khiếu nại ................................. 36
3.2. Những phƣơng hƣớng và giải pháp để tăng cƣờng vai trò của cơ quan
thanh tra trong giải quyết khiếu nại hành chính. ...................................................... 41
3.2.1. Hoàn thiện các quy định cửa pháp luật về vai trò của cơ quan thanh tra nhà
nước trong giải quyết khiếu nại hành chính. .............................................................. 41
3.2.2. Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền đối với các cơ quan
thanh tra trong việc nâng cao công tác giải quyết khiếu nại hành chính. .................. 42
3.2.3. Kiện toàn tổ chức, tăng cường năng lực, đổi mới phương thức hoạt động để

giải quyết các khiếu nại hành chính cho cơ quan thanh tra nhà nước. ...................... 44
3.3 Một số kiến nghị ...................................................................................................... 44
KẾT LUẬN ....................................................................................................................... 48
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 50


BẢNG VIẾT TẮT
HVHC

Hành vi hành chính

QĐHC

Quyết định hành chính

QLNN

Quản lý nhà nước

TTCP

Thanh tra chính phủ

UBND

Ủy ban nhân dân


Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước
Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

LỜI NÓI ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Khiếu nại là một trong những quyền cơ bản của công dân được ghi nhận trong các
bản Hiến pháp và được thể chế hóa trong các văn bản pháp luật hiện hành. Là một
hình thức dân chủ trực tiếp để nhân dân tham gia hoạt động quản lý nhà nước, công
chức nhà nước. Từ những ngày đâu tiên xây dựng nhà nước Việt nam dân chủ cộng
hòa, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến việc thể chế hóa và hiện thực hóa các
quyền tự do, dân chủ, trong các quyền đó có quyền khiếu nại hành chính của công dân,
giải quyết tốt khiếu nại hành chính của công dân, nhằm bảo đảo thực hiện các quyền
cơ bản của công dân, thực hiện quyền dân chủ xã hội chủ nghĩa; góp phần đấu tranh
chống biểu hiện quan liêu, cửa quyền, thiếu dân chủ, tham nhũng, tiêu cực trong các cơ
quan Nhà nước, công chức nhà nước.
Trong hoạt động quản lý Nhà nước bằng pháp luật đối với mọi lĩnh vực của đời sống xã
hội, đặc biệt là việc quản lý nền kinh tế nhiều thành phần, phát triển theo cơ chế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa thì khó tránh xảy ra những mâu thuẫn giữa quyền, lợi ích của
công dân tổ chức với Nhà nước, đây chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự bất
đồng giữa cá nhân, tổ chức với nhà nước dẫn đến khiếu nại. Tình trạng độc đoán, chuyên
quyền, tham nhũng trong các cơ quan nhà nước là một trong những nguyên nhân dẫn đến
tình trạng khiếu nại, mặt khác khi chuyển đổi cơ chế mà trọng tâm là đổi mới cơ chế quản
lý kinh tế, nhiều quy định pháp luật không còn phù hợp, nhiều quan hệ phát sinh chưa được
điều chỉnh kịp thời, do đó nảy sinh mâu thuẫn giữa yêu cầu quản lý nhà nước bằng pháp
luật với thực tiễn pháp luật chưa đầy đủ cũng làm nảy sinh các khiếu nại.
Giải quyết khiếu nại hành chính là trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước
và các cơ quan thanh tra nhà nước, trách nhiệm này được ghi nhận trong nhiều văn
kiện của Đảng, các văn bản pháp luật như: Luật thanh tra 2010, Luật khiếu nại 2011,
tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho các cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết khiếu
nại hành chính. Các cơ quan thanh tra nhà nước trong những năm qua luôn cố gắng
hoàn thành tốt nhiệm vụ, vai trò mà Đảng và Nhà nước giao, mỗi năm thanh tra các
cấp, các ngành đã giải quyết và tham mưu cho thủ trưởng cơ quan cùng cấp giải quyết

hàng chục vụ việc khiếu nại, tố cáo, tiến hành hàng trăm cuộc thanh tra, kiểm tra trách
nhiệm các ngành các cấp trong việc giải quyết khiếu nại hành chính. Qua đó giúp
Đảng và Nhà nước phát hiện và xử lý nhiều hành vi vi phạm pháp luật, thu hồi cho
Nhà nước khối lượng tài sản có giá trị lớn, khôi phục lại quyền và lợi ích hợp pháp,
nhằm tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, năng cao năng lực quản lí nhà nước, phát
huy quyền dân chủ, cũng cố niềm tin của nhân dân vào Đảng và Nhà nước.
SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

1

MSSV: S120077


Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước
Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính và
việc thực hiện vai trò, trách nhiệm của các cơ quan thanh tra trong giải quyết khiếu nại
hành chính vẫn còn có những hạn chế nhất định, không ít những vụ việc chưa được
giải quyết dứt điểm, việc thực hiện pháp luật về khiếu nại và giải quyết khiếu nại chưa
nghiêm, dẫn đến hiệu quả giải quyết các vụ khiếu nại thấp nhưng khiếu nại vượt cấp
thì không ngừng tăng lên. Thực trạng trên là do nhiều nguyên nhân, song nguyên nhân
quan trọng là các qui định về khiếu nại, giải quyết khiếu nại còn những hạn chế và
bộc lộ nhiều bất cập như quy định chưa rõ ràng về thẩm quyền dẫn đến đùn đẩy, né
tránh. Vì vậy, để công tác giải quyết khiếu nại hành chính đạt hiệu quả cao cũng như
đáp ứng được yêu cầu thực tiển của xã hội, yêu cầu của nhân dân, nhằm cũng cố niềm
tin của công dân đối với Đảng và Nhà nước, góp phần ổn định tình hình chính trị, thì
cần phải tăng cường hơn nữa vai trò của các cơ quan quản lý nhà nước trong việc giải
quyết khiếu nại hành chính, đồng thời khắc phục cơ bản những bất cập, hạn chế của
các quy định pháp luật về khiếu nại và giải quyết khiếu nại đang đặt ra hiện nay. Xuất

phát từ những yêu cầu đó nên người viết chọn đề tài: “ Pháp luật về giải quyết khiếu
nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước - thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp” làm đề
tài luận văn tốt nghiệp cho mình.
2. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
Mục đích: Người viết nghiên cứu đề tài nhằm mục đích diễn giải những vấn đề
lý luận và thực tiễn của tình hình khiếu nại hành chính, xác định vai trò của các cơ
quan thanh tra trong việc giải quyết khiếu nại. từ đó người viết đề xuất một số giải
pháp nhằm nâng cao hơn nữa vai trò của các cơ quan thanh tra trong việc giải quyết
khiếu nại hành chính nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.
Nhiệm vụ: Để đạt được những mục đích trên luận văn có những nhiệm vụ sau
đây
- Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn xác định vai trò của các cơ quan thanh tra
nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính.
- Đánh giá thực trang việc thưc hiện vai trò của các cơ quan thanh tra trong giải
quyết khiếu nại hành chính.
- Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao vai trò của các cơ quan thanh tra trong
giải quyết khiếu nại hành chính; hoàn thiện các qui định của pháp luật về khiếu nại.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

2

MSSV: S120077


Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước
Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

Nghiên cứu vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu

nại hành chính, là nghiên cứu vai trò của thanh tra cấp tỉnh trong giải quyết các khiếu
nại đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của các cơ quan hành chính nhà
nước, cán bộ, công chức trong cơ quan hành chính nhà nước ở cấp tỉnh. Quyền khiếu
nại có phạm vi rộng, đa dạng trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội và việc giải quyết
phải có sự tham gia của nhiều cơ quan khác nhau. Vì vậy, trong khuôn khổ bài luận
văn này, người viết chỉ tập trung nghiên cứu về vai trò của các cơ quan thanh tra nhà
nước cấp tỉnh trong việc giải quyết khiếu nại. Việc giải quyết các khiếu nại hành chính
trong giai đoạn xét xử tại tòa án hành chính cũng như các cơ quan khác không thuộc phạm
vi nghiên cứu của luận văn.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu đề tài, người viết sử dụng một số phương pháp
nghiên cứu cơ bản như: Phương pháp phân tích luật viết, phương pháp so sánh,
phương pháp phân tích tổng hợp trong quá trình giải quyết các vấn đề đề tài đặt ra.
5. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội luận văn bao gồm ba
chương.
Chương 1: Khái quát chung về cơ quan thanh tra nhà nước và khiếu nại hành chính.
Chương 2: Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà
nước.
Chương 3: Thực trạng, giải pháp tăng cường vai trò của các cơ quan thanh tra nhà
nước trong giải quyết khiếu nại hành chính- thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp.

SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

3

MSSV: S120077


Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước

Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

CHƢƠNG 1
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CƠ QUAN THANH TRA NHÀ NƢỚC
VÀ KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH
1.1. Khái quát về cơ quan thanh tra nhà nƣớc
1.1.1. Khái niệm thanh tra nhà nước
Theo từ điển Tiếng Việt thì “thanh tra” được hiểu là “kiểm soát, xem xét tại chổ
việc làm của địa phương, cơ quan, xí nghiệp”. Theo từ điển Luật học thì “thanh tra” là
sự tác động của chủ thể đến đối tượng thực hiện quyền được giao nhằm đạt tới mục
đích nhất định, còn theo từ điển Hán Việt thì “thanh tra” hiểu một cách chung nhất là
việc xem xét tại chổ các hoạt động của đối tượng thanh tra nhằm xác minh và xử lý đối
với những vi phạm của đối tượng này1. Theo đó “thanh tra nhà nước là hoạt động xem
xét, đánh giá, xử lý theo trình tự thủ tục do pháp luật quy định của cơ quan nhà nước
có thẩm quyền đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của
cơ quan tổ chức, cá nhân.”2. Quy định trên đã chỉ rõ những đặc trưng cơ bản và quan
trọng của hoạt động thanh tra nhà nước, từ đó ta có thể dựa vào những điểm này để
phân biệt với hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát của Nhà nước và của nhân dân,
cụ thể ở những điểm sau:
Về chủ thể: Thanh tra nhà nước là cơ quan quản lý nhà nước. Thanh tra được
coi là chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý nhà nước cũng là công cụ quan trọng
của quản lý nhà nước. Việc tiến hành hoạt động thanh tra có thể do Thủ trưởng cơ
quan quản lý giao cho, hoặc do một cơ quan nằm trong cơ quan quản lý nhà nước tiến
hành, đó là cơ quan thanh tra nhà nước.
Về đối tượng: Theo quy định trên thì đối tượng của thanh tra nhà nước là cơ
quan, tổ chức, cá nhân chịu sự quản lý. Như vậy, có thể thấy đối tượng của thanh tra
rất rộng; nó ứng với đối tượng quản lý của Nhà nước. Theo đó bất kỳ cơ quan, tổ chức,
cá nhân nào chịu sự quản lý đều có thể là đối tượng của thanh tra nhà nước.
Về nội dung: Thanh tra nhà nước là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý đối với
việc thực hiện chính sách pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá

nhân. Như vậy nội dung của thanh tra là khá toàn diện, nó bao gồm từ việc xem xét
làm rõ hoạt động hay hành vi của cơ quan, tổ chức, cá nhân cho đến việc đánh giá xem
xét những hoạt động hay hành vi đó có đúng hay phù hợp những quy định của pháp
luật hay không, để từ đó đưa ra những biện pháp xử lý kịp thời nhằm bảo đảm hiệu
1
2

Ngô Trung Thành, Định hướng mô hình và hoạt động thanh tra, Nghiên cứu pháp luật, số 8, T4/2009, tr 27.
Khoản 1 Điều 3, Luật thanh tra 2010

SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

4

MSSV: S120077


Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước
Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

quả của công tác quản lý nhà nước. Toàn bộ quá trình trên đều phải căn cứ vào chuẩn
mực đó là chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Về hình thức: Hoạt động thanh tra phải thực hiện theo trình tự, thủ tục, thẩm
quyền theo quy định tại Luật thanh tra và các quy định khác của pháp luật có liên
quan, và chỉ có những hoạt động đó mới được coi là hoạt động thanh tra nhà nước,
nghĩa là các hoạt động đó phải bảo đảm đúng chủ thể, nội dung, đối tượng và phương
thức tiến hành theo quy định của pháp luật.
Về loại hình thanh tra: Theo quy định, Thanh tra nhà nước bao gồm thanh tra
nhà nước và thanh tra chuyên ngành, đây là vấn đề rất quan trọng và coi như là một
trong những điểm mới trong Luật thanh tra so với Pháp lệnh thanh tra năm 1990, bởi

vì pháp lệnh thanh tra 1990 chỉ đề cập loại hình thanh tra nhà nước mà không quy
định loại hình thanh tra chuyên ngành. Luật thanh tra 2004 cũng đã qui định thanh tra
hành chính và thanh tra chuyên ngành Việc đổi mới như thế nhằm nâng cao địa vị
pháp lý của các cơ quan chuyên ngành và nâng cao hiệu quả hoạt động của thanh tra
chuyên ngành, vì cơ quan thanh tra chuyên ngành nắm bắt rõ tình hình cụ thể của từng
địa phương, cơ sở do mình quản lý nên hoạt động thanh tra sẽ được tiến hành thuận
tiện, nhanh chóng và hiệu quả hơn.
1.1.2. Cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan thanh tra nhà nước
Theo Luật thanh tra 2004 quy định các cơ quan thanh tra nhà nước bao gồm:
Cơ quan thanh tra được thành lập theo cấp hành chính (Thanh tra Chính phủ;
Thanh tra Tỉnh; Thanh tra Huyện)3
Cơ quan thanh tra được thành lập ở cơ quan quản lý theo từng ngành, lĩnh vực
(Thanh tra Bộ; Thanh tra Sở)4
Trong khi đó, Luật thanh tra 2010 quy định về cơ quan thực hiện chức năng
thanh tra như sau:
“Cơ quan thanh tra nhà nước (Thanh tra chính phủ, Thanh tra Bộ, cơ quan
ngang Bộ gọi chung là thanh tra Bộ; Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương
gọi chung là Thanh tra tỉnh; Thanh tra sở, Thanh tra huyện, quận, thị xã, thành phố
trực thuộc tỉnh gọi chung là Thanh tra huyện)”
Cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành (một số tổng
cục; cục thuộc Bộ; chi cục thuộc Sở”5
3
4

Điều 13, Luật thanh tra 2004
Điều 23 Luật thanh tra 2004

SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

5

MSSV: S120077


Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước
Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

Như vậy, so với Luật thanh tra 2004 thì Luật thanh tra 2010 đã nhân rộng mô
hình thanh tra, không chỉ có Thanh tra Bộ, Thanh tra sở thực hiện chức năng thanh tra
chuyên ngành như trước đây mà chức năng này cũng được giao cho cơ quan thực hiện
chức năng thanh tra chuyên ngành, đó là cơ quan thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước
theo ngành, theo lĩnh vực như một số tổng cục, cục thuộc Bộ, chi cục thuộc Sở thực
hiện.
Việc thay đổi các tổ chức như trên nhằm nâng cao tính hệ thống của các cơ
quan thanh tra nhà nước, đồng thời xác định rõ đối tượng thanh tra, phạm vi thanh tra
giữa các cơ quan thanh tra, giữa cơ quan thanh tra nhà nước với cơ quan được giao
thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành nhằm khắc phục sự trùng lặp trong hoạt
động thanh tra.
1.1.2.1. Thanh tra Chính phủ
Về cơ cấu và tổ chức:
Thanh tra Chính phủ là cơ quan của Chính phủ, Thanh tra Chính phủ có Tổng
Thanh tra Chính phủ, các Phó Tổng thanh tra Chính phủ và thanh tra viên.
Cơ cấu tổ chức của Thanh tra Chính phủ được quy định cụ thể tại điều 3 của
Nghị định 83/2012/NĐ-CP ngày 09 tháng 10 năm 2012, theo đó Thanh tra Chính phủ
có 19 Vụ, Cục, và các đơn vị giúp Tổng thanh tra thực hiện chức năng nhiệm vụ,
quyền hạn được giao, Bao gồm:
Các đơn vị giúp Tổng thanh tra Chính phủ thực hiện chức năng quản lý nhà
nước:
- Vụ thanh tra khối kinh tế ngành (gọi tắt là Vụ I).
- Vụ Thanh tra khối nội chính và kinh tế tổng hợp (gọi tắt là Vụ II).

- Vụ Thanh tra khối văn hóa, xã hội (gọi tắt là Vụ III).
- Vụ Giám sát, thẩm định và xử lý sau thanh tra.
- Vụ tiếp dân và xử lý đơn thư.
- Vụ Pháp chế.
- Vụ tổ chức cán bộ.
- Vụ Hợp tác Quốc tế.
- Vụ Kế hoạch, Tài chính và Tổng hợp.
5

Điều 4 Luật thanh tra 2010

SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

6

MSSV: S120077


Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước
Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

- Văn phòng (có văn phòng đại diện tại thành phố Hồ Chí Minh).
- Cục giải quyết khiếu nại, tố cáo và Thanh tra khu vực 1(gọi tắt là Cục I).
- Cục giải quyết khiếu nại, tố cáo và Thanh tra khu vực 2(gọi tắt là Cục II).
- Cục giải quyết khiếu nại, tố cáo và Thanh tra khu vực 3(gọi tắt là Cục III).
- Cục chống tham nhũng(gọi tắt là Cục IV).
- Viện khoa học Thanh tra.
- Trường Cán bộ thanh tra.
- Báo Thanh tra
- Tạp chí Thanh tra.

- Trung tâm Thông tin.
Theo nghị định 65/2008/NĐ-CP ngày 20 tháng 05 năm 2008 quy định chức
năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của TTCP thì TTCP chỉ có 16 Vụ, Cục,
đơn vị giúp Tổng thanh tra Chính phủ thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được
giao, Như vậy theo quy định hiện hành đã bổ sung thêm ba vụ đó là: Vụ giám sát,
thẩm định và xử lý sau thanh tra; Vụ tiếp dân và xử lý đơn ; Vụ kế hoạch, tài chính và
tổng hợp. Sự bổ sung này là kịp thời và hợp lý, bởi các vụ này sẽ giúp cho Tổng Thanh
tra quản lý, giám sát chặt chẽ và kịp thời những sai phạm trong lĩnh vực khiếu nại, tố
cáo…từ đó có những giải pháp xử lý kịp thời góp phần nâng cao vai trò, tăng cường
hiệu lực quản lý nhà nước của TTCP.
Về nhiệm vụ, quyền hạn:
So với những quy định trước đây thì nhiệm vụ, quyền hạn của TTCP cũng
không có gì thay đổi. nhưng các quy định hiện hành đã bổ sung thêm một số nhiệm vụ,
quyền hạn như:
Về thanh tra:
Chủ trì xử lý vi phạm chồng chéo về phạm vi, đối tượng, thời gian giữa cơ quan
thanh tra các Bộ, giữa thanh tra Bộ với thanh tra Tỉnh.
Xem xét và xử lý những vấn đề mà Chánh thanh tra Bộ không nhất trí với Bộ
trưởng, Chánh thanh tra Tỉnh không nhất trí với Chủ tịch ủy ban nhân cấp tỉnh về công
tác thanh tra, trường hợp Bộ trưởng không nhất trí với hướng xử lý của Tổng thanh tra
Chính phủ, thì Tổng thanh tra Chính phủ báo cáo lên Thủ tướng để xem xét, quyết
định.
SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

7

MSSV: S120077


Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước

Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

Kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, ban hành các
quy định cho phù hợp với yêu cầu quản lý, kiến nghị đình chỉ hoặc hủy bỏ quy định
trái pháp luật qua công tác thanh tra.
Kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét trách nhiệm, xử lý người thuộc thẩm
quyền quản lý của Thủ tướng có hành vi vi phạm pháp luật phát hiện qua thanh tra
hoặc không thực hiện kết luận, quyết định xử lý về thanh tra, yêu cầu người đứng đầu
cơ quan, tổ chức xem xét trách nhiệm, xử lý mhững người thuộc thẩm quyền quản lý
của cơ quan.
Trên thực tế thì không phải kết luận thanh tra nào cũng đúng và hợp pháp, bởi
trong quá trình tiến hành thanh tra có thể do một số nguyên nhân khách quan nào đó
mà người tiến hành thanh tra đưa ra kết luận không chính xác, khách quan, phù hợp
với các quy định pháp luật. Trong khi kết luận thanh tra là căn cứ để cơ quan quản lý
nhà nước có thẩm quyền đưa ra xử lý các vụ việc phù hợp với quy định của pháp luật,
thì việc trao quyền, nhiệm vụ kiểm tra tính chính xác của kết luận, quyết định xử lý
sau thanh tra và thanh tra lại đối với những vụ việc đã kết luận nhưng có dấu hiệu vi
phạm cho Thanh tra Chính phủ là hợp lý. Bên cạnh đó, những quy định này cũng yêu
cầu người tiến hành thanh tra phải có trách nhiệm hơn nữa trong hoạt động thanh tra
để có thể đưa ra những kết luận chính xác và hợp pháp nhất góp phần nâng cao hiệu
quả quản lý nhà nước.
Yêu cầu Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp
tỉnh, báo cáo tình hình, kết quả công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng
chống tham nhũng đạt hiệu quả cao nhất góp phần giảm bớt khiếu nại, tố cáo của công dân.

SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

8

MSSV: S120077

Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước
Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

1.1.2.2. Thanh tra Bộ
Về cơ cấu tổ chức:
Thanh tra Bộ là cơ quan của Bộ. Thanh tra Bộ chịu sự chỉ đạo, điều hành của
Bộ trưởng và chịu sự chỉ đạo về công tác, hướng dẫn về tổ chức, nghiệp vụ của Thanh
tra Chính phủ.
Cơ cấu tổ chức của Thanh tra Bộ được quy định như sau:
Thanh tra Bộ có Chánh Thanh tra, các Phó Chánh Thanh tra, các Thanh tra viên
và công chức khác.
Chánh Thanh tra Bộ do Bộ trưởng bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức sau khi
thống nhất với Tổng Thanh tra Chính phủ.
Phó Chánh thanh tra Bộ do Bộ trưởng bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức theo
đề nghị của Chánh Thanh tra bộ, Phó Chánh Thanh tra Bộ giúp Chánh Thanh tra Bộ
phụ trách một hoặc một số lĩnh vực công tác và chịu trách nhiệm trước pháp luật và
trước Chánh Thanh tra Bộ về việc thực hiện những nhiệm vụ được giao6.
Nhiệm vụ, quyền hạn:
- Trong quản lý nhà nước về thanh tra thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ,
Thanh tra Bộ có những nhiệm vụ và quyền hạn sau:
Xây dựng kế hoạch thanh tra trình Bộ trưởng phê duyệt, tổ chức thực hiện kế
hoạch thanh tra thuộc trách nhiệm của Thanh tra Bộ, hướng dẫn theo dõi, kiểm tra việc
thực hiện kế hoạch thanh tra thuộc trách nhiệm của cơ quan được giao thực hiện chức
năng thanh tra chuyên ngành thuộc Bộ.
Hướng dẫn nghiệp vụ thanh tra đối với cơ quan được giao thực hiện chức năng
thanh tra chuyên ngành thuộc Bộ, Thanh tra sở, hướng dẫn, kiểm tra các cơ quan, đơn
vị thuộc Bộ thực hiện quy định pháp luật về thanh tra.
Yêu cầu Thủ trưởng cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên

ngành thuộc Bộ báo cáo về công tác thanh tra, tổng hợp, báo cáo kết quả về công tác
thanh tra thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ.
Theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý
về thanh tra của Bộ trưởng, Thanh tra bộ.
- Trong hoạt động thanh tra, thanh tra Bộ có nhiệm vụ, quyền hạn sau đây:
6

Điều 9 nghị định 86/2011/NĐ_CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật thanh tra 2010

SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

9

MSSV: S120077


Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước
Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

Thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật và nhiệm vụ, quyền hạn của các
cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc quyền quản lý trực tiếp của Bộ, thanh tra đối với
doanh nghiệp nhà nước do Bộ trưởng quyết định thành lập.
Thành tra chấp hành pháp luật chuyên ngành, quy định về chuyên môn kỹ thuật,
quy tắc quản lý ngành, lĩnh vực của cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý
nhà nước của ngành, lĩnh vực do Bộ phụ trách .
Kiểm tra tính chính xác, hợp pháp của kết luận thanh tra và quyết định xử lý sau
thanh tra của Thủ trưởng cơ quan được giao nhiệm vụ chức năng thanh tra chuyên
ngành thuộc Bộ, Chủ tịch ủy ban nhân dân cấp tỉnh đối với vụ việc thuộc ngành, lĩnh
vực quản lý nhà nước.
Giúp Bộ trưởng giải quyết về công tác khuyến nại, tố cáo, công tác phòng

chống tham nhũng theo quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo và phòng chống
tham nhũng, từ đó ta có thể thấy thanh tra Bộ thực hiện cả hai nhiệm vụ thanh tra hành
chính và thanh tra chuyên ngành. So với Luật Thanh tra 2004 thì luật Thanh tra 2010
có những quy định chi tiết và cụ thể hơn về nhiệm vụ và quyền hạn của Thanh tra Bộ
tuy nhiên không có quy định về quyền xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật
về xử lý vi phạm hành chính điều đó đã làm hạn chế đi phần nào quyền của Thanh tra
Bộ.
1.1.2.3.Thanh tra Tỉnh
Về cơ cấu tổ chức:
Thanh tra Tỉnh là cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, và chịu sự chỉ
đạo, điều hành của Chủ tịch UBND cùng cấp và chịu sự chỉ đạo công tác hướng dẫn
về tổ chức, nghiệp vụ của TTCP.
Cơ cấu, tổ chức của Thanh tra Tỉnh được quy định như sau:
Thanh tra Tỉnh có Chánh Thanh tra tỉnh, các Phó Chánh Thanh tra, các Thanh
tra viên và công chức khác.
Chánh Thanh tra Tỉnh do Chủ tịch UBND cấp tỉnh bổ nhiệm, miễn nhiệm cách
chức sau khi thống nhất với Tổng TTCP.
Phó Chánh thanh tra Tỉnh do Chủ tịch UBND cấp tỉnh bổ nhiệm, miễn nhiệm,
cách chức theo đề nghị của Chánh thanh tra Tỉnh, Phó Chánh thanh tra Tỉnh giúp
Chánh Thanh tra Tỉnh, phụ trách một hoặc một số lĩnh vực công tác và chịu trách
nhiệm trước pháp luật, trước Chánh Thanh tra Tỉnh về việc thực hiện những nhiệm vụ
được giao.
SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

10

MSSV: S120077


Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước

Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

Về nhiệm vụ và quyền hạn:
- Trong QLNN về thanh tra thuộc phạm vi QLNN của UBND cấp tỉnh thì
Thanh tra tỉnh có những nhiệm vụ và quyền hạn sau:
Xây dựng kế hoạch thanh tra, trình Chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt và tổ
chức thực hiện kế hoạch đó, yêu cầu cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh (gọi
chung là Sở), UBND cấp huyện báo cáo công tác thanh tra, tổng hợp, báo cáo kết quả
tổng hợp về công tác thanh tra.
Chỉ đạo công tác thanh tra, hướng dẫn nghiệp vụ thanh tra hành chính đối với
Thanh tra Sở và Thanh tra Huyện, theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện kết luận,
kiến nghị, quyết định xử lý về thanh tra của Chủ tịch UBND cấp tỉnh, Thanh tra tỉnh.
- Trong hoạt động thanh tra, Thanh tra tỉnh có nhiệm vụ, quyền hạn sau đây:
Thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật và nhiệm vụ, quyền hạn của Sở,
UBND huyện, thanh tra đối với doanh nghiệp nhà nước do Chủ tịch UBND cấp tỉnh
quyết định thành lập, thanh tra những vụ việc phức tạp liên quan đến nhiều Sở, UBND
cấp huyện và những vụ việc khác do Chủ tịch UBND tỉnh giao.
Kiểm tra tính chính xác, hợp pháp của kết luận thanh tra và quyết định xử lý sau
thanh tra của Giám đốc sở, Chủ tịch UBND cấp huyện khi cần thiết.
Giúp UBND cấp tỉnh QLNN về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng
chống tham nhũng, thực hiện giải quyết theo quy định của pháp luật hiện hành.

SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

11

MSSV: S120077


Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước

Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

1.1.2.4. Thanh tra Sở
Về cơ cấu tổ chức:
Thanh tra Sở là cơ quan thuộc Sở, Thanh tra Sở được thành lập ở những sở thực
hiện nhiệm vụ QLNN theo ủy quyền của UBND cùng cấp theo quy định của pháp luật
.
Thanh tra Sở chịu sự chỉ đạo, điều hành của Giám đốc sở, chịu sự chỉ đạo về
công tác thanh tra và hướng dẫn về nghiệp vụ thanh tra hành chính của Thanh tra tỉnh,
về nghiệp vụ thanh tra chuyên ngành của Thanh tra Bộ.
Tại điều 15 của Nghị định 86/2011/NĐ-CP quy định về cơ cấu tổ chức của
Thanh tra Sở như sau:
Thanh tra Sở có Chánh Thanh tra, các phó Chánh Thanh tra, các Thanh tra viên
và công chức khác
Chánh Thanh tra sở do giám đốc sở bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức sau khi
thống nhất với Chánh Thanh tra Tỉnh, Phó Chánh thanh tra do Giám đốc Sở bổ nhiệm,
miễn nhiệm, cách chức theo đề nghị của Chánh Thanh tra sở, Phó Chánh thanh tra Sở
giúp Chánh Thanh tra Sở phụ trách một hoặc một số lĩnh vực công tác và chịu trách
nhiệm trước pháp luật, trước Chánh Thanh tra trong việc thực hiện nhiệm vụ và công
việc được giao.
Về nhiệm vụ và quyền hạn:
Xây dựng kế hoạch thanh tra trình Giám đốc sở phê duyệt, tổ chức thực hiện kế
hoạch thanh tra thuộc trách nhiệm của Thanh tra Sở, hướng dẫn, theo dõi, đôn đốc
kiểm tra việc thực hiện kế hoạch thanh tra của cơ quan được giao thực hiện chức năng
thanh tra chuyên ngành thuộc Sở.
So với Luật thanh tra 2004 thì Luật thanh tra 2010 đã bổ sung thêm một số
nhiệm vụ, quyền hạn cho Thanh tra Sở như: “Yêu cầu Thủ trưởng của cơ quan được
giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thuộc Sở báo cáo về công tác thanh
tra, theo dõi, đôn đốc kiểm tra việc thực hiện kết luận, quyết định về xử lý thanh tra
của Gaím đốc Sở, Thanh tra Sở. Kiểm tra tính chính xác ,hợp pháp của kết luận thanh tra

và quyết định xử lý sau thanh tra của Thủ trưởmg cơ quan được giao thực hiện chức năng
thanh tra chuyên ngành thuộc Sở đối với những vụ việc thuộc ngành, lĩnh vực QLNN của
Sở khi cần thiết”7.

7

Khoản ,7, 8 Điều 24 của Luật thanh tra 2010

SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

12

MSSV: S120077


Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước
Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

Với những nhiệm vụ, quyền hạn này tạo điều kiện thuận lợi cho Thanh tra sở
cho việc tiến hành thanh tra Sở trong việc tiến hành thanh tra từ đó nâng cao vai trò,
hiệu quả hoạt động của cơ quan này trong công tác QLNN. Tuy nhiên Luật thanh tra
2010 lại không quy định về quyền xử phạt vi phạm hành chính của Thanh tra Sở mà
chỉ trao quyền này cho Chánh Thanh tra Sở và đối với các Sở có cơ quan được giao
thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thuộc Sở thì người thực hiện nhiệm vụ
thanh tra chuyên ngành được xử phạt vi phạm hành chính. Như vậy khi Phó Chánh
thanh tra Sở và cả Thanh tra viên tiến hành thanh tra mà phát hiện những vi phạm
đáng bị xử phạt hành chính thì họ lại không có quyền xử phạt điều đó làm hạn chế mất
đi một phần quyền của họ, đồng thời cũng làm hạn chế vai trò , hiệu quả hoạt động của
họ trong công tác QLNN.
1.1.2.5. Thanh tra Huyện

Về cơ cấu tổ chức:
Thanh tra Huyện là cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện, Thanh tra
huyện có Chánh Thanh tra, các Phó Chánh Thanh tra, các Thanh tra viên và công chức
khác;
Chánh Thanh tra Huyện do Chủ tịch UBND cấp Huyện bổ nhiệm, miễn nhiệm,
cách chức sau khi thống nhất với Chánh Thanh tra Tỉnh;
Phó Chánh Thanh tra Huyện do Chủ tịch UBND huyện bổ nhiệm, miễn nhiệm,
cách chức theo đề nghị của Chánh Thanh tra Huyện, Phó Chánh Thanh tra huyện, giúp
Chánh Thanh tra huyện thực hiện theo sự phân công của Chánh Thanh tra huyện, chịu trách
nhiệm trước pháp luật, trước Chánh Thanh tra huyện trong việc thực hiện nhiệm vụ được
giao.
Thanh tra Huyện chịu sự chỉ đạo, điều hành của Chủ tịch UBND cùng cấp và
chịu sự chỉ đạo về công tác hướng dẫn về nghiệp vụ thanh tra của Thanh tra Tỉnh.
Về nhiệm vụ, quyền hạn:
- Trong QLNN về thanh tra thuộc phạm vi QLNN của UBND cấp huyện,
Thanh tra Huyện có những nhiệm vụ, quyền hạn sau:
Xây dựng kế hoạch thanh tra trình Chủ tịch UBND cấp huyện phê duyệt và
thực hiện kế hoạch đó;
Theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý
về thanh tra của Chủ tịch UBND cấp huyện, Thanh tra Huyện.

SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

13

MSSV: S120077


Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước
Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

- Trong hoạt động thanh tra, Thanh tra Huyện có những nhiệm vụ, quyền hạn
sau:
Thanh tra việc thực hiện chính sách, pháp luật và nhiệm vụ, quyền hạn của cơ
quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện, của UBND cấp xã;
Thanh tra vụ việc phức tạp, có liên quan đến trách nhiệm của nhiều cơ quan
chuyên môn thuộc UBND cấp huyện, UBND cấp xã;
Thanh tra những vụ việc khác do Chủ tịch UBND cấp huyện giao.
Giúp UBND cấp huyện QLNN về khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham
nhũng theo quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng.
1.1.3. Hoạt động Thanh tra nhà nước
Luật Thanh tra 2010 quy định “Hoạt động thanh tra do Đoàn thanh tra, Thanh
tra viên và người được giao nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành thực hiện”8
Hoạt động thanh tra nhà nước có những đặc điểm cơ bản sau:
Thứ nhất, hoạt động này do các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra tiến
hành.
Thứ hai, đối tượng của hoạt động thanh tra nhà nước là các cơ quan, tổ chức, cá
nhân hoạt động trong phạm vi QLNN của cơ quan có thẩm quyền hoạt động thanh tra;
Thứ ba, nội dung của hoạt động thanh tra nhà nước là xem xét, đánh giá xử lý
theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định đối với việc thực hiện chính sách, pháp
luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Căn cứ vào những đặc điểm trên thì thanh tra nhà nước được phân chia thành
thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành.
Trong đó “ Thanh tra hành chính là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước
có thẩm quyền đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trực thuộc trong việc thực hiện chính
sách, pháp luật, nhiệm vụ quyền hạn được giao”9 và “Thanh tra chuyên ngành là hoạt
động của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo ngành, lĩnh vực đối với cơ quan, tổ
chức, cá nhân trong việc chấp hành pháp luật chuyên ngành, quy định về chuyên mônkỹ thuật, quy tắc quản lý thuộc ngành lĩnh vực đó”10

8

Điều 6, Luật Thanh tra 2010
Khoản 2, Điều 3 Luât Thanh tra 2010
10
Khoản 3, Điều 3, Luật Thanh tra 2010
9

SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

14

MSSV: S120077


Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước
Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

Luật Thanh tra 2004 quy định Thanh tra Bộ, Thanh tra Sở có chức năng thanh
tra chuyên ngành, nhưng Luật Thanh tra 2010 quy định theo hướng mở rộng tăng
cường hoạt động của thanh tra chuyên ngành, Hoạt động thanh tra chuyên ngành
không chỉ được tiến hành bởi Thanh tra Bộ, Thanh tra Sở, nhiệm vụ thanh tra chuyên
ngành còn được giao cho cơ quan thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành đó là
cơ quan thực hiện nhiệm vụ QLNN theo ngành, lĩnh vực bao gồm Tổng cục, Cục
thuộc Bộ, chi cục thuộc Sở. Theo quy định tại Điều 29, Điều 30 của Luật Thanh tra
2010 thì: “Việc giao nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành cho cơ quan thực hiện nhiệm vụ
QLNN theo ngành, theo lĩnh vực do Chính phủ quy định theo đề nghị của Tổng TTCP
sau khi thống nhất với Bộ trưởng” và “cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh
tra chuyên ngành không thành lập cơ quan thanh tra chuyên ngành độc lập…”
1.1.3.1. Hình thức thanh tra
Luật Thanh tra 2010 cũng quy định mở rộng về hình thức thanh tra, ngoài việc

thanh tra theo kế hoạch và thanh tra đột xuất khi phát hiện cơ quan, tổ chức, cá nhân
có dấu hiệu vi phạm pháp luật theo yêu cầu giải quyết khiếu nại, tố cáo hoặc do Thủ
trưởng cơ quan QLNN có thẩm quyền giao theo quy định của Luật Thanh tra 2004;
Thanh tra chuyên ngành theo Luật Thanh tra 2010 còn được tiến hành thanh tra đột
xuất theo yêu cầu phòng chống tham nhũng và hoạt động thanh tra thường xuyên trên
cơ sở chức năng, nhiệm vụ của cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra
chuyên ngành. Như vậy hoạt động thanh tra được thực hiện theo kế hoạch, thanh tra
thường xuyên hoặc thanh tra đột xuất”11
Thanh tra theo kế hoạch
Tại khoản 2, điều 37 Luật Thanh tra 2010 quy định “ Thanh tra theo kế
hoạch, được tiến hành theo kế hoạch đã được phê duyệt”. Đồng thời luật cũng quy
định về thẩm quyền xây dựng, phê duyệt, định hướng chương trình thanh tra được Thủ
tướng Chính Phủ phê duyệt, trên cơ sở định hướng chương trình thanh tra, kế hoạch
thanh tra (Điều 36 Luật Thanh tra 2010). Theo đó, chậm nhất vào ngày 15 tháng 10
hàng năm, Tổng TTCP phải trình Thủ tướng Chính phủ định hướng chương trình, kế
hoạch thanh tra của ngành để Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trên cơ sở định hướng
chương trình thanh tra được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Tổng TTCP xây dựng kế
hoạch thanh tra của TTCP và hướng dẫn thanh tra Bộ, ngành địa phương xây dựng kế
hoạch thanh tra. Căn cứ vào định hướng chương trình thanh tra hàng năm, hướng dẫn
của cơ quan thanh tra cấp trên và ỵêu cầu quản lý của Thủ trưởng cơ quan quản lý
11

Khoản 1, Điều 7, Luật Thanh tra 2010

SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

15

MSSV: S120077

Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước
Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

cùng cấp, các cơ quan thanh tra nhà nước, cơ quan được giao thực hiện chức năng
thanh tra chuyên ngành xây dựng kế hoạch thanh tra, trình Thủ trưởng cơ quan quản lý
cùng cấp phê duyệt.
Như vậy, có thể hiểu thanh tra theo chương trình, kế hoạch là hoạt động thanh
tra có tính chất chủ động để phục vụ yêu cầu QLNN, nó dựa trên những trọng tâm,
trọng điểm và xuất phát từ nhu cầu tăng cường QLNN ở những ngành, lĩnh vực còn
xảy ra nhiều sai phạm, hiệu quả quản lý thấp có những vấn đề mà xã hội đặc biệt quan
tâm. Cũng chính vì vậy mà việc xác định những vấn đề cần đưa vào chương trình, kế
hoạch thanh tra để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, đó là một công việc quan trọng,
nó đòi hỏi sự cố gắng và tinh thần trách nhiệm, có sự am hiểu và có trình độ cao để có
thể nắm bắt một cách tường tận tình hình chính sách, pháp luật tại các ngành, các địa
phương thuộc phạm vi quản lý của Thủ trưởng cơ quan lý cùng cấp của cơ quan thanh tra
nhà nước.
Thanh tra thường xuyên
Theo quy định của pháp luật thì “ Thanh tra thường xuyên được tiến hành trên
cơ sở, chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra
chuyên ngành”12.
Trên thực tế có nhiều trường hợp nếu các biện pháp xử lý được áp dụng kịp thời
thì sẽ nhanh chóng giải quyết vấn đề, nhưng cũng với trường hợp và biện pháp đó nếu
được áp dụng chậm trễ không kịp thời, thì sẽ không giải quyết được vấn đề, Như vậy
có thể thấy thanh tra thường xuyên là một hoạt động quan trọng và là một yêu cầu
không thể thiếu nhằm nâng cao hiệu quả QLNN, qua hoạt động này thì cơ quan thanh
tra có thể kịp thời phát hiện xử lý hành vi vi phạm pháp luật nhằm hạn chế đến mức
thấp nhất hậu quả mà hành vi vi phạm đó có thể gây ra.
Thanh tra đột xuất
Luật Thanh tra 2010 quy định “Thanh tra đột xuất được tiến hành khi phát hiện,

cơ quan, tổ chức cá nhân có dấu hiệu vi phạm pháp luật, theo yêu cầu của việc giải
quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng hoặc do thủ trưởng cơ quan quản lý
nhà nước có thẩm quyền giao”13. Như vậy thanh tra đột xuất là ngoài chương trình, kế
hoạch và cũng không được tiến hành thường xuyên, nó là một cuộc thanh tra không có
dự liệu trước, nó chỉ được tiến hành một trong ba trường hợp:

12
13

Khoản 3, Điều 37, Luật Thanh tra 2010
Khoản 4, Điều 37, Luật Thanh tra 2010

SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

16

MSSV: S120077


Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước
Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

Thứ nhất, khi phát hiện cơ quan, tổ chức cá nhân có dấu hiệu vi phạm pháp
luật;
Thứ hai, theo yêu cầu của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham
nhũng
Thứ ba, do Thủ trưởng cơ quan QLNN có thẩm quyền giao.
1.1.3.2. Các giai đoạn thanh tra
Hoạt động thanh tra với tư cách là chức năng thiết yếu trong QLNN, là một
khâu quan trọng trong chu trình QLNN do vậy đòi hỏi cần phải tuân theo những

nguyên tắc và những trình tự theo quy định của pháp luật. Trên cơ sở của Luật Thanh
tra và thực tiễn công tác thanh tra khi tiến hành thanh tra thường được tiến hành theo
ba bước: Chuẩn bị thanh tra, tiến hành thanh tra và kết thúc thanh tra, sự phân chia các
bước như vậy chi mang tính chất tương đối, vì các bước này có mối quan hệ ràng buộc
buộc lẫn nhau, bước trước tạo tiền để tiến hành bước sau, bước sau nhằm tiếp tục và
hoàn thiện bước trước.
1.2 . Khái quát chung về khiếu nại hành chính, giải quyết khiếu nại hành chính
1.2.1. Khái niệm, nội dung, đặc điểm của khiếu nại hành chính
1.2.1.1. Khái niệm và đặc điểm
Khiếu nại được sử dụng rộng rãi trong đời sống xã hội, là một hiện tượng xã hội
phát sinh trong đời sống con người, nó như một phản ứng tự nhiên của một số người
đối với hành vi của người khác khi họ cho rằng hành vi đó không phù hợp với quy tắc
chuẩn mực trong đời sống xã hội nó là một dạng quan hệ đặc biệt phát sinh giữa cơ
quan nhà nước với công dân.
Nếu như trong Hiến pháp 1946 chưa có quy định về quyền khiếu nại của công
dân với tư cách là một quyền hiến định, thì trong Hiến pháp 1959 quyền này đã được
ghi nhận tại Điều 29 và nó được tiếp tục ghi nhận trong Hiến pháp 1980 và 1992, đặc
biệt là trong Hiến pháp năm 2013 quy định: “Mọi người có quyền khiếu nại, tố cáo với
các cơ quan tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ
quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quỵền về việc làm trái pháp luật của cớ quan, tổ chức,
cá nhân; Cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền phải tiếp nhận giải quyết khiếu nại,
tố cáo. Người bị thiệt hại có quyền được bồi thường về vật chất, tinh thần và phục hồi
danh dự theo quy định của pháp luật; nghiêm cấm việc trả thù người khiếu nại, tố cáo
hoặc lợi dụng quyền khiếu nại tố cáo để vu khống, vu cáo làm hại người khác”14. Trên
14

Điều 30, Hiếp pháp 2013

SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

17

MSSV: S120077


Pháp luật về giải quyết khiếu nại hành chính của cơ quan thanh tra nhà nước
Thực tiễn tại tỉnh Đồng Tháp

tinh thần các bản Hiếp pháp đã ghi nhận quyền khiếu nại của công dân là một quyền
hiến định cần được bảo vệ và nó cần phải được tiếp tục ghi nhận, theo đó luật khiếu
nại hiện hành quy định: “Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ
công chức theo thủ tục do Luật này quy định đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có
thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành
chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan quản lý nhà nước hoặc quyết
định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là
trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình”15
Từ khái niệm trên, ta có thể hiểu khiếu nại hành chính là việc cá nhân tổ chức
đề nghị cơ quan hành chính nhà nước xem xét sửa chữa một hành vi hay một QĐHC
mà họ cho là hành vi, quyết định đó không đúng pháp luật, gây thiệt hại hoặc gây thiệt
hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của họ, các cơ quan hành chính nhà nước: các Bộ, cơ
quan ngang Bộ; cơ quan thuộc Chính phủ; UBND các cấp, các cơ quan này thực hiện
quyền quản lý của mình chủ yếu bằng việc ban hành các quyết định hay qua hoạt động
của cán bộ, công chức trong việc thực hiện nhiệm vụ, công vụ.
Như vậy, khiếu nại là quyền, hành vi của các chủ thể như cơ quan, tổ chức, cá
nhân còn hoạt động giải quyết khiếu nại là hoạt động mang tính quyền lực nhà nước,
chỉ được thực hiện bởi người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước theo
trình tự, thủ tục do pháp luật quy định. Bên cạnh đó khiếu nại còn là công cụ bảo vệ và
khôi phục quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Quyền khiếu nại
là quyền nhà nước trao cho người khiếu nại, pháp luật hiện hành nghiêm cấm mọi
hành vi cản trở thực hiện quyền khiếu nại, đe dọa, trả thù, trù dập người khiếu nại; bao

che người bị khiếu nại; can thiệp trái pháp luật vào việc giải quyết khiếu nại.
1.2.1.2. Bản chất của khiếu nại hành chính
Khiếu nại, tố cáo nói chung và khiếu nại hành chính nói riêng là quyền cơ bản
của công dân được ghi nhận trong các bản Hiến pháp và được thể chế hóa trong các
văn bản Luật hiện hành, đảm bảo thực hiện bằng các biện pháp kinh tế, văn hóa, xã
hội. Khiếu nại cũng là một trong các hình thức để công dân thực hiện quyền dân chủ
trực tiếp của mình, thông qua việc khiếu nại mà công dân phản ánh ý chí, nguyện vọng
của mình đến các cơ quan nhà nước để bảo vệ quyền, lợi ích hợp của mình và đấu
tranh chống các biểu hiện tham nhũng, tiêu cực, vi phạm pháp luật, góp phần dân chủ,
lành mạnh hóa các hoạt động của các cơ quan thực thi quyền lực công.

15

Khoản 1, Điều 2, Luật khiếu nại 2011

SVTH: Nguyễn Thanh Tâm

18

MSSV: S120077