chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT
BỘ MÔN LUẬT THƯƠNG MẠI

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
(Niên khóa 2010 – 2014)

CHẾ ĐỘ PHÁP LÝ VỀ CHẤM DỨT
HỢP ĐỒNG BẢO HIỂM NHÂN THỌ

Giảng viên hướng dẫn:

Sinh viên thực hiện:

Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Nguyễn Chí Hiếu
MSSV: 5105864
Lớp: LK1064A1

Cần Thơ, tháng 12 năm 2013
Cần Thơ, tháng 12 năm 2013


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, người viết xin gửi lòng biết ơn đến tất cả các Thầy, Cô của
Trường Đại học Cần Thơ và các Thầy, Cô của Khoa Luật trong suốt khoảng thời
gian vừa qua đã tận tình truyền đạt cho người viết những kiến thức quý báo cả về
kiến thức chuyên môn và những kiến thức xã hội.
Tiếp theo, người viết xin chân thành cảm ơn Cô Đoàn Nguyễn Minh Thuận

đã tận tình hướng dẫn và hỗ trợ người viết rất nhiều trong suốt học kỳ vừa qua để
người viết có thể hoàn thành đề tài nghiên cứu của mình.
Sau cùng, người viết xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến toàn thể quý Thầy, Cô.
Kính chúc quý Thầy, Cô thật nhiều sức khỏe để đào tạo cho thế hệ mai sau.

SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................

SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................

SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU...........................................................................................................................1
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CHẤM DỨT HỢP ĐỒNG BẢO HIỂM
NHÂN THỌ ..............................................................................................................................4
1.1. Lý luận chung về hợp đồng bảo hiểm nhân thọ ........................................................4
1.1.1. Khái niệm hợp đồng bảo hiểm nhân thọ ..................................................................4
1.1.2. Đặc trưng cơ bản của hợp đồng bảo hiểm nhân thọ ...............................................5
1.1.3. Phân loại hợp đồng bảo hiểm nhân thọ ...................................................................7
1.1.4. Lịch sử hình thành và phát triển bảo hiểm nhân thọ ..............................................9
1.2. Lý luận chung về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ .....................................11
1.2.1. Khái niệm chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ ................................................11
1.2.2. Đặc điểm pháp lý của việc chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ ......................12
1.2.3. Những trường hợp chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ...................................13
1.2.4. Nguyên tắc cơ bản khi chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ .............................14
1.2.5. Những yếu tố tác động đến việc chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ ..............16
1.3. Pháp luật điều chỉnh việc chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ .......................17
CHƯƠNG 2: CHẾ ĐỘ PHÁP LÝ VỀ CHẤM DỨT HỢP ĐỒNG BẢO HIỂM
NHÂN THỌ ............................................................................................................................19
2.1.

Quy định pháp luật về việc hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đương nhiên chấm
dứt................................................................................................................................19
2.1.1. Khi đã hoàn thành việc thực hiện hợp đồng ..........................................................19
2.1.2. Do các bên thỏa thuận ...........................................................................................22
2.1.3. Khi đối tượng hợp đồng không còn hoặc bên mua bảo hiểm không còn quyền
lợi để được bảo hiểm..............................................................................................25
2.1.4. Khi doanh nghiệp bảo hiểm chấm dứt hoạt động, bên mua bảo hiểm là cá
nhân chết nhưng không phải người được bảo hiểm hoặc là tổ chức đã chấm
dứt hoạt động .........................................................................................................27

2.2.

Quy định pháp luật về việc hợp đồng bảo hiểm nhân thọ chấm dứt do có sự
vi phạm........................................................................................................................30
2.2.1. Khi một bên đơn phương chấm dứt hợp đồng .......................................................30
2.2.2. Khi một bên đơn phương hủy bỏ hợp đồng ............................................................34
2.2.3. Khi hợp đồng vô hiệu .............................................................................................36

CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP VỀ VIỆC CHẤM DỨT HỢP
ĐỒNG BẢO HIỂM NHÂN THỌ .........................................................................................38
3.1.

Thực trạng áp dụng pháp luật điều chỉnh việc chấm dứt hợp đồng bảo hiểm
nhân thọ ......................................................................................................................38
3.1.1. Thực tiễn áp dụng pháp luật về việc chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ .......38

SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
3.1.2. Những bất cập trong quy định pháp luật về việc chấm dứt hợp đồng bảo hiểm
nhân thọ .................................................................................................................47
Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật điều chỉnh việc chấm dứt hợp đồng
bảo hiểm nhân thọ......................................................................................................52
3.2.1. Một số giải pháp hoàn thiện những quy định pháp luật ........................................52
3.2.2. Một số giải pháp cho doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ ........................................55
KẾT LUẬN .............................................................................................................................57

3.2.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do nghiên cứu đề tài
Bảo hiểm nhân thọ là lĩnh vực kinh doanh ra đời từ rất lâu trên thế giới,
nhưng lĩnh vực này chỉ mới xuất hiện ở Việt Nam từ năm 1996.
Đây là một hoạt động kinh doanh bảo hiểm mang lại nhiều lợi ích cho con
người và nền kinh tế, xã hội. Đối với con người, bên cạnh yếu tố bảo hiểm, bảo
hiểm nhân thọ còn có tính tiết kiệm, giúp bên mua bảo hiểm có thể thực hiện được
mục đích của mình khi được doanh nghiệp bảo hiểm trả số tiền bảo hiểm. Đối với
nền kinh tế, thị trường bảo hiểm là công cụ huy động vốn nhàn rỗi hữu hiệu, đầu
tư phát triển sản xuất thông qua việc doanh nghiệp bảo hiểm thu phí bảo hiểm từ
bên mua bảo hiểm và dùng số tiền này để đầu tư vào lĩnh vực khác. Chính vì thế,
doanh nghiệp bảo hiểm đã trở thành một trong những tổ chức tài chính hữu hiệu
trong công cuộc đầu tư, phát triển kinh tế đất nước. Bên cạnh đó, bảo hiểm nhân
thọ góp phần tạo nên một lối sống mới trong một xã hội phát triển hiện đại, đó là ý
thức, thói quen về việc tiết kiệm một phần thu nhập để có một tương lai an toàn
hơn. Đối với xã hội, với phương thức phục vụ tại nhà nên doanh nghiệp bảo hiểm
cần lực lượng lớn các đại lý khai thác thị trường bảo hiểm sẽ giải quyết việc làm
cho xã hội, từ đó tạo thu nhập, ổn định cuộc sống, hạn chế tệ nạn xã hội. Bảo hiểm
nhân thọ góp phần tăng vốn đầu tư cho giáo dục, bảo hiểm nhân thọ ra đời và được
triển khai như loại hình an sinh giáo dục là giải pháp hiệu quả huy động nguồn vốn

dài hạn để gia đình đầu tư cho việc học tập của con cái, đảm bảo được quỹ gia
đình dành cho con cái ngay cả khi rủi ro xảy ra.
Mối quan hệ giữa doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm được thể
hiện thông qua hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, đây là vấn đề chính được quan tâm
trong lĩnh vực kinh doanh này. Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ được các bên thoả
thuận và ký kết, đây vừa là công cụ thực hiện pháp luật, vừa là một sản phẩm của
thị trường bảo hiểm nhân thọ. Mỗi hợp đồng bảo hiểm nhân thọ được ký kết là
một sự thành công của doanh nghiệp bảo hiểm. Đồng thời việc thực hiện hợp đồng
đó thế nào, khi nào hợp đồng đó chấm dứt và hậu quả pháp lý của nó là sự quan
tâm của cả doanh nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm, đặc biệt là quyền và lợi
ích hợp pháp của họ sẽ được giải quyết ra sao. Pháp luật hiện hành chưa có quy
định cụ thể về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, các quy định chung về vấn
đề này còn nhiều mâu thuẫn, nhiều khi chưa rõ ràng, chưa thoả đáng. Vì vậy người
viết quyết định chọn đề tài “Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm
nhân thọ” để nghiên cứu, làm rõ các vấn đề nói trên.
SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

1

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
2. Mục tiêu nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu một cách cơ bản các vấn đề về hợp đồng bảo hiểm
nhân thọ, đi từ lý luận đến thực tiễn và những quy định của pháp luật về lĩnh vực
kinh doanh này. Đồng thời cố gắng đi sâu vào nghiên cứu những quy định hiện
hành của pháp luật Việt Nam về vấn đề chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ,
đánh giá thực trạng khi áp dụng các quy định về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm
nhân thọ, làm rõ những bất cập trong các quy định pháp luật và trong thực tiễn áp

dụng chúng nhằm đóng góp ý kiến hoàn thiện pháp luật điều chỉnh việc chấm dứt
hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.
3. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu sơ lược về những đối tượng có liên quan đến hợp
đồng bảo hiểm nhân thọ như: nguồn gốc hình thành và phát triển, nét đặc trưng
riêng của loại hợp đồng này. Song, tập trung nghiên cứu sâu về chấm dứt hợp
đồng bảo hiểm nhân thọ, các trường hợp chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
bao gồm trường hợp hợp đồng đương nhiên chấm dứt và chấm dứt hợp đồng do
lỗi của các bên tham gia hợp đồng, những nguyên nhân dẫn đến tình trạng chấm
dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, những đặc diểm pháp lý riêng của việc chấm dứt
hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Phân tích, đánh giá những quy định của pháp luật
điều chỉnh, thực tiễn áp dụng pháp luật về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
một cách rõ ràng, cụ thể.
4. Phạm vi nghiên cứu
Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, loại hợp đồng bảo hiểm có đối tượng đặc biệt
là tuổi thọ của con người, nhưng người viết không nghiên cứu tất cả những vấn đề
liên quan đến hợp đồng bảo hiểm nhân thọ như giao kết hợp đồng, điều kiện có
hiệu lực hợp đồng hay thực hiện hợp đồng mà chỉ nghiên cứu chế độ pháp lý về
chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Nội dung luận văn sẽ làm rõ những vấn đề
cơ bản về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, những trường hợp dẫn đến chấm
dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, các quy định của pháp luật hiện hành, thực trạng
pháp luật và một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật điều chỉnh về chấm dứt
hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.
5. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp nghiên cứu duy vật
biện chứng của Chủ nghĩa Mác – Lê nin. Đó là, nhìn nhận các sự vật, hiện tượng
trong trạng thái luôn vận động, xem xét các vấn đề liên quan đến việc chấm dứt
hợp đồng bảo hiểm nhân thọ trong mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau như
SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

2

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
nguyên nhân và hậu quả pháp lý của việc chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ,
đi từ lý luận đến thực tiễn đồng thời kết hợp những quy đinh của pháp luật để rút
ra cái nhìn chung nhất và cụ thể nhất về vấn đề này. Luận văn còn vận dụng quan
điểm, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam trong việc xây dựng nền kinh tế thị
trường, xây dựng Nhà Nước pháp quyền ở Việt Nam, nghiên cứu vấn đề dưới góc
độ pháp luật và so sánh với thực tiễn để đưa ra những giải pháp điều chỉnh phù
hợp nhất. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể được sử dụng bao gồm: một số
phương pháp nghiên cứu khoa học luật như suy lý mạnh, suy lý ngược, quy nạp,
diễn dịch, phương pháp duy vật lịch sử, phân tích tổng hợp, thống kê, so sánh, đối
chiếu.
6. Bố cục đề tài
Kết cấu đề tài luận văn gồm: lời mở đầu, phần nội dung, phần kết luận, mục
lục và danh mục những tài liệu tham khảo.
Phần nội dung chính yếu của luận văn gồm có 3 chương:
Chương 1: Những lý luận cơ bản về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.
Chương 2: Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.
Chương 3: Thực trạng và giải pháp về việc chấm dứt hợp đồng bảo hiểm
nhân thọ.

SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

3

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CHẤM DỨT HỢP ĐỒNG BẢO HIỂM
NHÂN THỌ
1.1. Lý luận chung về hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
1.1.1. Khái niệm hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
Bảo hiểm nhân thọ là loại nghiệp vụ bảo hiểm cho trường hợp người được
bảo hiểm sống hoặc chết trong một thời hạn nhất định theo sự thoả thuận của bên
mua bảo hiểm và doanh nghiệp bảo hiểm. Nghiệp vụ bảo hiểm nhân thọ đã xuất
hiện cách đây khá lâu và sau nghiệp vụ bảo hiểm phi nhân thọ. Nghiệp vụ kinh
doanh bảo hiểm nhân thọ được thực hiện thông qua cơ chế hợp đồng giữa doanh
nghiệp bảo hiểm và bên mua bảo hiểm. Liên quan đến hợp đồng, có thể hiểu về
hợp đồng một cách khái quát như sau: hợp đồng là sự thỏa thuận giữa hai hay
nhiều bên để thực hiện hay không thực hiện một việc nào đó trong khuôn khổ của
pháp luật, được pháp luật thừa nhận. Về bản chất thì hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
là một dạng hợp đồng dân sự, mà hợp đồng dân sự là sự thỏa thuận giữa các bên
về việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự(1). Để làm rõ khái
niệm hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, điều đầu tiên cần tìm hiểu khái niệm hợp đồng
bảo hiểm.
Theo Luật kinh doanh bảo hiểm năm 2000 (sau đây gọi là Luật kinh doanh
bảo hiểm) của Việt Nam, các tài liệu khoa học và trong hệ thống pháp luật thực
định ở các quốc gia trên thế giới thì khái niệm bảo hiểm nhân thọ được hiểu một
cách tương đối thống nhất như sau(2):
Hợp đồng bảo hiểm là sự thoả thuận giữa bên mua bảo hiểm và doanh
nghiệp bảo hiểm, theo đó bên mua bảo hiểm phải đóng phí bảo hiểm, doanh
nghiệp bảo hiểm phải trả tiền bảo hiểm cho người thụ hưởng hoặc bồi thường cho
người được bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm.
Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ cũng là một dạng hợp đồng bảo hiểm nên
hoàn toàn phù hợp với khái niệm trên. Đồng thời hợp đồng bảo hiểm nhân thọ

cũng mang các đặc điểm chung của hợp đồng bảo hiểm con người, bảo hiểm cho
tình trạng sống hoặc chết của con người trong khoảng thời gian nhất định nên có
thể đưa ra khái niệm về hợp đồng bảo hiểm nhân thọ như sau:
Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là sự thoả thuận giữa bên mua bảo hiểm và
doanh nghiệp bảo hiểm về việc doanh nghiệp bảo hiểm cam kết bảo hiểm cho tuổi
(1)
(2)

xem tại Điều 388 Bộ luật dân sự 2005
Bộ Tài chính, Luật Bảo hiểm một số nước, Nxb. Tài chính, HN.1999

SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

4

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
thọ của người được bảo hiểm, với điều kiện bên mua bảo hiểm phải đóng phí bảo
hiểm; doanh nghiệp bảo hiểm sẽ trả tiền bảo hiểm cho người được bảo hiểm hoặc
người thụ hưởng nếu người được bảo hiểm sống hoặc chết trong thời gian thoả
thuận.
Để có một cách nhìn nhận rõ hơn về khái niệm về hợp đồng bảo hiểm nhân
thọ, cần đi vào nghiên cứu những đặc trưng cơ bản của loại hợp đồng này.
1.1.2. Đặc trưng cơ bản của hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là một loại hợp đồng bảo hiểm thuộc loại hình
bảo hiểm con người, nên hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có các đặc trưng cơ bản sau
đây:
Thứ nhất, hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có đối tượng là tuổi thọ của con

người. Đây là một đối tượng rất đặc biệt nhưng cũng không kém phần phức tạp
trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Đặc điểm này rất quan trọng và có ảnh hưởng
đến các đặc điểm khác. Trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, nghĩa vụ khai báo
đúng tuổi của người được bảo hiểm là rất quan trọng. Thật vậy, tuổi thọ của một
người phản ánh quá trình trong đời sống hằng ngày của người ấy, từ khi sinh ra
cho đến khi chết. Để xác định được tuổi thọ một người là rất khó, bởi vì nó phụ
thuộc vào rất nhiều yếu tố như: gen di truyền, tình trạng sức khỏe, bệnh tật, môi
trường sống và làm việc… Căn cứ vào độ tuổi của người được bảo hiểm, doanh
nghiệp bảo hiểm sẽ xác định người đó có thuộc nhóm tuổi tham gia bảo hiểm hay
không cũng như tính toán mức độ rủi ro, mức phí bảo hiểm. Về mặt lý thuyết, mức
độ rủi ro sẽ phụ thuộc và độ tuổi của người được bảo hiểm. Chính vì lẽ đó, để đảm
bảo quyền lợi chính đáng của các bên, hợp đồng bảo hiểm nhân thọ thường rất
phức tạp, mà nguyên nhân chủ yếu là do tính phức tạp của đối tượng bảo hiểm.
Thứ hai, hợp đồng bảo hiểm nhân thọ vừa mang tính tiết kiệm vừa mang
tính rủi ro. Đây là điểm khác nhau cơ bản của hợp đồng bảo hiểm nhân thọ và hợp
đồng bảo hiểm phi nhân thọ. Trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, sự kiện bảo hiểm
không hoàn toàn gắn liền với rủi ro. Trong các hợp đồng bảo hiểm phi nhân thọ,
trách nhiệm bồi thường hoặc trả tiền bảo hiểm của doanh nghiệp bảo hiểm chỉ phát
sinh khi đối tượng bảo hiểm bị thiệt hại (xảy ra rủi ro), trong khi hợp đồng bảo
hiểm nhân thọ (trừ nghiệp vụ bảo hiểm tử kỳ thuần tuý), không những trong
trường hợp khi người được bảo hiểm gặp rủi ro được bảo hiểm, mà trách nhiệm trả
tiền của doanh nghiệp bảo hiểm còn phát sinh trong một số trường hợp khác như
khi người được bảo hiểm sống đến độ tuổi nhất định, hết thời hạn hợp đồng, hoàn
phí hay trả giá trị hoàn lại. Khi hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đến hạn hay việc
SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

5

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
doanh nghiệp bảo hiểm trả giá trị hoàn lại đối với các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
đều có yếu tố tiết kiệm. Tính tiết kiệm của hợp đồng bảo hiểm nhân thọ còn thể
hiện ở chỗ việc tham gia bảo hiểm nhân thọ cũng giống như việc gửi tiết kiệm,
theo định kỳ bên mua bảo hiểm dùng từng khoản tiền nhỏ để đóng phí bảo hiểm,
khi sự kiện bảo hiểm xảy ra, người thụ hưởng có thể có được khoản tiền lớn hơn.
Tính tiết kiệm của hợp đồng bảo hiểm nhân thọ còn được đánh giá cao không
những do gắn liền với yếu tố bảo hiểm, mà còn mang tính “tiết kiệm bắt buộc”(3).
Việc nộp phí bảo hiểm là nghĩa vụ theo thoả thuận, đồng thời bên mua bảo hiểm
không thể tuỳ tiện lấy lại các khoản phí đã nộp, chính vì vậy tiết kiệm cho bên
mua bảo hiểm những khoản chi tiêu không thật sự cần thiết.
Trong trường hợp khi người được bảo hiểm không may gặp rủi ro trong
thời gian bảo hiểm thì người thụ hưởng sẽ nhận được một khoản tiền để bù đắp lại
những khoản tổn thất về mặt tài chính, điều này thể hiện rõ tính rủi ro của hợp
đồng bảo hiểm nhân thọ
Thứ ba, hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là loại hợp đồng dài hạn. Theo
nghiên cứu cho thấy, thời hạn ngắn nhất của hợp đồng bảo hiểm nhân thọ mà các
doanh nghiệp bảo hiểm cung cấp là 5 năm. Tính dài hạn của hợp đồng bảo hiểm
nhân thọ nhằm đảm bảo quyền lợi cho doanh nghiệp bảo hiểm trong hoạt động đầu
tư đồng thời đáp ứng được mục đích tiết kiệm của bên mua bảo hiểm. Mặt khác,
thời hạn hợp đồng dài sẽ giúp bên mua bảo hiểm có khả năng nộp phí bảo hiểm.
Chính vì hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có tính dài hạn và tính tiết kiệm, nên
để đảm bảo quyền lợi cho các bên, hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có nhiều điều
khoản đặc trưng như thoả thuận cho vay của doanh nghiệp bảo hiểm, việc chuyển
nhượng hợp đồng bảo hiểm, các quyền lợi của bên mua bảo hiểm để duy trì hợp
đồng như: đề nghị giảm bớt số tiền bảo hiểm, thay đổi loại hình bảo hiểm nhân
thọ, điều chỉnh thời hạn nộp phí và phương thức nộp phí…
Thứ tư, nội dung của hợp đồng bảo hiểm nhân thọ bao gồm các điều khoản
mẫu. Đây là những điều khoản được doanh nghiệp bảo hiểm soạn thảo sẵn, bên

mua bảo hiểm nếu chấp nhận giao kết hợp đồng thì phải chấp nhận toàn bộ nội
dung điều khoản mẫu. Nội dung của các điều khoản quy định về đối tượng bảo
hiểm, số tiền bảo hiểm, trách nhiệm bảo hiểm, loại trừ trách nhiệm bảo hiểm, phí
bảo hiểm, thời hạn bảo hiểm, thời hạn và phương thức trả tiền bảo hiểm, các quy

(3)

GS.TS. Trương Mộc Lâm và Lưu Nguyên Khánh, Một số điều cần biết về pháp lý trong kinh doanh bảo
hiểm, Nxb. Thông kê, HN.2001.

SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

6

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
định giải quyết tranh chấp… nhìn chung các điều khoản này thường theo hướng có
lợi cho doanh nghiệp bảo hiểm.
Thứ năm, hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là loại hợp đồng thanh toán có định
mức, không phải là một hợp đồng bồi thường. Số tiền bảo hiểm mà doanh nghiệp
bảo hiểm sẽ thanh toán cho bên mua bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm là số
tiền bảo hiểm mà bên mua bảo hiểm đã lựa chọn khi ký kết hợp đồng. Về nguyên
tắc thì số tiền bảo hiểm không bị hạn chế, do sự thỏa thuận của hai bên. Các doanh
nghiệp bảo hiểm thường quy định sẵn các mức tiền bảo hiểm tương ứng với các
quyền lợi bảo hiểm để bên mua bảo hiểm dễ dàng lựa chọn.
Thứ sáu, hợp đồng bảo hiểm nhân thọ thường có quy định kèm thêm các
sản phẩm bổ trợ là sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ. Đặc điểm này xuất phát từ
tính tiết kiệm của hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Do tỷ suất sinh lời của các sản

phẩm bảo hiểm nhân thọ thường thấp hơn lãi suất tiết kiệm ngân hàng tương ứng.
Trong khi đó, mức độ bảo hiểm phụ thuộc vào khả năng tài chính của bên mua bảo
hiểm. Vì vậy, để thu hút khách hàng và tăng khả năng cạnh tranh các doanh
nghiệp bảo hiểm thường cung cấp thêm các sản phẩm bảo hiểm bổ trợ nhằm tăng
yếu tố bảo hiểm như nghiệp vụ bảo hiểm sức khỏe và nghiệp vụ bảo hiểm tai nạn
con người.
1.1.3. Phân loại hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ rất đa dạng, căn cứ theo nhiều tiêu chí khác
nhau thì hợp đồng bảo hiểm nhân thọ cũng có nhiều loại khác nhau. Vì vậy, việc
phân loại hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là rất quan trọng trọng việc xác định quyền
và nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng. Có nhiều căn cứ để phân loại hợp
đồng bảo hiểm nhân thọ như sau:
Nếu căn cứ vào tính chất của sự kiện bảo hiểm thì hợp đồng bảo hiểm nhân
thọ được chia thành 3 loại: hợp đồng bảo hiểm nhân thọ tử kỳ, hợp đồng bảo hiểm
nhân thọ sinh kỳ và hợp đồng bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp.
Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ tử kỳ là loại hợp đồng bảo hiểm nhân thọ,
theo đó doanh nghiệp bảo hiểm phải trả tiền bảo hiểm cho người thụ hưởng, nếu
người được bảo hiểm chết trong thời hạn được thoả thuận trong hợp đồng bảo
hiểm. Sự kiện bảo xảy ra khi người được bảo hiểm chết trong thời hạn đã được các
bên thoả thuận trước trong hợp đồng. Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ tử kỳ có 3
dạng chủ yếu:

SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

7

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ

Dạng thứ nhất, bảo hiểm tạm thời: doanh nghiệp bảo hiểm sẽ thanh toán số
tiền bảo hiểm hoặc những khoản trợ cấp định kỳ cho người thụ hưởng nếu người
được bảo hiểm chết trước một thời điểm quy định trong hợp đồng. Nếu hết thời
hạn hợp đồng mà người được bảo hiểm còn sống thì quan hệ hợp đồng bảo hiểm
nhân thọ giữa các bên sẽ chấm dứt.
Dạng thứ hai, bảo hiểm trường sinh: doanh nghiệp bảo hiểm cam kết trả
tiền bảo hiểm khi người được bảo hiểm tử vong vào bất cứ thời điểm nào kể từ
ngày hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có hiệu lực.
Dạng thứ ba, bảo hiểm tử kỳ có điều kiện: tương tự bảo hiểm tạm thời, việc
thanh toán trợ cấp chỉ được thực hiện khi người được bảo hiểm chết nhưng người
thụ hưởng được chỉ định phải còn sống.
Hợp đồng bảo hiểm sinh kỳ là loại hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, theo đó
doanh nghiệp bảo hiểm phải trả tiền bảo hiểm cho người thụ hưởng khi người
được bảo hiểm sống đến thời hạn được thoả thuận trong hợp đồng bảo hiểm. Sự
kiện bảo hiểm xảy ra sau khi kết thúc thời hạn quy định trong hợp đồng mà người
được bảo hiểm vẫn còn sống. Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ sinh kỳ cũng có 3 dạng
hợp đồng cơ bản sau:
Một là, bảo hiểm có số tiền bảo hiểm được trả sau: doanh nghiệp bảo hiểm
sẽ trả số tiền bảo hiểm nhất định, nếu người được bảo hiểm sống đến kỳ hạn được
xác định tại ngày ký kết hợp đồng.
Hai là, bảo hiểm trợ cấp trả sau, hay còn gọi là bảo hiểm niên kim trả sau:
doanh nghiệp bảo hiểm cam kết thanh toán những khoản trợ cấp định kỳ thường
niên hoặc định kỳ hàng tháng cho người được bảo hiểm. Các khoản trợ cấp này
chỉ bắt đầu được thanh toán vào một ngày xác định và chỉ được chi trả khi người
được bảo hiểm còn sống. Tuỳ theo thoả thuận trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
mà các khoản trợ cấp này sẽ được thanh toán cho đến khi người được bảo hiểm
qua đời hoặc trong một thời gian nhất định.
Ba là, bảo hiểm trợ cấp trả ngay: bên mua bảo hiểm nộp một khoản phí
bảo hiểm duy nhất khi ký kết hợp đồng bảo hiểm. Số phí bảo hiểm này là một số
tiền bảo hiểm, nó tạo nên các khoản trợ cấp mà doanh nghiệp bảo hiểm sẽ bắt đầu

thanh toán cho người thụ hưởng khi đến một thời hạn quy định và sẽ kéo dài trong
một khoảng thời gian hoặc trọn đời.
Hợp đồng bảo hiểm hỗn hợp là loại hợp đồng bảo hiểm nhân thọ kết hợp cả
hai loại nghiệp vụ bảo hiểm là bảo hiểm sinh kỳ và bảo hiểm tử kỳ. Đây là loại sản
SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

8

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
phẩm chủ yếu trên thị trường bảo hiểm nhân thọ hiện nay. Hợp đồng bảo hiểm
nhân thọ hỗn hợp chỉ có hai dạng cơ bản sau đây:
Một là, bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp thông thường: theo quy định trong hợp
đồng loại này, người được bảo hiểm sẽ được trả tiền bảo hiểm nếu còn sống đến
một thời điểm xác định trong hợp đồng; còn nếu người được bảo hiểm chết trước
thời hạn hợp đồng, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ thanh toán tiền bảo hiểm cho người
thụ hưởng.
Hai là, bảo hiểm nhân thọ hỗn hợp có thời hạn cố định: doanh nghiệp bảo
hiểm sẽ trả một khoản tiền nhất định tại một ngày xác định nếu người được bảo
hiểm sống hoặc chết.
Nếu căn cứ theo thời hạn thực hiện hợp đồng thì hợp đồng bảo hiểm nhân
thọ gồm hai loại: hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có xác định thời hạn và hợp đồng
bảo hiểm nhân thọ không xác định thời hạn.
Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có xác định thời hạn là loại hợp đồng bảo
hiểm nhân thọ mà các bên thoả thuận trước thời hạn của hợp đồng. Trong thời hạn
đó hoặc khi kết thúc thời hạn, doanh nghiệp bảo hiểm phải có nghĩa vụ trả tiền bảo
hiểm nếu xảy ra sự kiện bảo hiểm. Khi doanh nghiệp bảo hiểm thực hiện xong
nghĩa vụ này thì hợp đồng bảo hiểm nhân thọ sẽ chấm dứt.

Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ không xác định thời hạn là loại hợp đồng bảo
hiểm nhân thọ mà trách nhiệm bảo hiểm của doanh nghiệp bảo hiểm chỉ kết thúc
khi người được bảo hiểm chết hoặc người thụ hưởng đã nhận hết quyền lợi bảo
hiểm. Các nghiệp vụ bảo hiểm áp dụng hợp đồng dạng này là bảo hiểm trọn đời
hay còn gọi là bảo hiểm trường sinh của nghiệp vụ bảo hiểm tử kỳ và bảo hiểm trả
tiền định kỳ hay còn gọi là niên kim nhân thọ.
1.1.4. Lịch sử hình thành và phát triển bảo hiểm nhân thọ
Lĩnh vực bảo hiểm được hình thành từ rất lâu nhưng còn mang hình thức
khá sơ khai, vào khoảng 4500 năm trước công nguyên bảo hiểm tồn tại dưới hình
thức các quỹ giúp đỡ tương hỗ, chia sẽ rủi ro ở Ai Cập. Người Trung Hoa cổ đại,
thời nhà Chu vào khoảng 550 năm trước công nguyên đã phân chia rủi ro của các
đoàn thuyền chở hàng hóa, khi có thuyền gặp rủi ro thì các thương gia cùng nhau
gánh chịu.
Theo nhiều nghiên cứu cho thấy, hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đầu tiên trên
thế giới ra đời năm 1583, do công dân Luân Đôn là ông William Gybbon tham gia.
Phí bảo hiểm ông phải đóng lúc ấy là 32 bảng Anh, khi ông chết trong năm đó,
SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

9

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
người thừa kế của ông được hưởng 400 bảng Anh. Chính sự kiện này đã làm cho
các công ty bảo hiểm lúc bấy giờ nhận thấy rằng tính mạng con người cũng có thể
được bảo hiểm như những tài sản của họ.
Vào năm 1639 ở Anh, E.Halley đã lập ra bản thống kê tử vong đầu tiên.
Sau đó khoảng 20 năm, lý thuyết xác suất của B.Pascal ra đời và đến thế kỷ XVIII
luật số đông của J.Bernoulli đã đặt nền móng lý thuyết tính toán khoa học cho bảo

hiểm nhân thọ.
Năm 1762, công ty bảo hiểm nhân thọ đầu tiên có được thành lặp ở LuânĐôn nước Anh, công ty này có tên là Equitable, đánh đấu sự ra đời chính thức của
bảo hiểm nhân thọ. Equitable áp dụng phương pháp tính phí bảo hiểm dựa trên yếu
tố tỉ lệ tử vong. Bản hợp đồng đầu tiên của công ty này là hợp đồng bảo hiểm trọn
đời(4). Sau đó, hàng loạt công ty bảo hiểm nhân thọ đã ra đời ở Anh, Đức, Pháp,
Thuỵ Sĩ, Mĩ.
Ở châu Á, các công ty hiểm nhân thọ ra đời đầu tiên ở Nhật Bản. Năm 1868
công ty bảo hiểm Meiji của Nhật ra đời và đến năm 1888 và 1889, hai công ty
khác là: Kyoei và Nippon ra đời và phát triển cho đến ngày nay.
Trên thế giới, hiểm nhân thọ là loại hình bảo hiểm phát triển nhất, năm
1985 doanh thu phí hiểm nhân thọ mới chỉ đạt 630,5 tỷ đôla, năm 1989 đã lên tới
1.210,2 tỷ và năm 1993 con số này là 1647 tỷ, chiếm gần 48% tổng phí bảo hiểm.
Hiện nay có năm thị trường hiểm nhân thọ lớn nhất thế giới là: Mỹ, Nhật Bản,
Cộng hòa Liên bang Đức, Anh và Pháp.
Tại Việt Nam, bảo hiểm nhân thọ cũng đã từng xuất hiện trong thời kì Pháp
thuộc và ở miền Nam trước năm 1975(5). Năm 1965, công ty bảo hiểm Việt Nam
(gọi tắt là Bảo Việt) ra đời, đánh dấu một bước phát triển trong lịch sử của ngành
bảo hiểm Việt Nam. Tuy nhiên trong giai đoạn này, bảo hiểm Việt Nam hoàn toàn
mang tính bao cấp, chỉ có năm nghiệp vụ bảo hiểm và không có nghiệp vụ bảo
hiểm nhân thọ. Đến tháng 12/1993, Nghị định 100/NĐ-CP ngày 18/12/1993 của
chính phủ về kinh doanh bảo hiểm của Chính phủ được ban hành đã đánh dấu một
bước ngoặt trong quá trình phát triển hoạt động kinh doanh bảo hiểm ở nước ta, cơ
bản chấm dứt thế độc quyền trong kinh doanh bảo hiểm của Bảo Việt. Tại điều 7
Nghị định 100/NĐ-CP đã quy định về nghiệp vụ bảo hiểm nhân thọ. Nhưng phải
đến tháng 3/1996, hoạt động kinh doanh bảo hiểm mới thực sự được triển khai khi

(4) (5)

GS.TS. Trương Mộc Lâm và Lưu Nguyên Khánh, Một số điều cần biết về pháp lý trong kinh doanh
bảo hiểm, Nxb. Thông kê, HN.2001

SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

10

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
Quyết định 281/BTC-TCNH ngày 20/3/1996 của Bộ trưởng Bộ Tài chính cho
phép Bảo Việt được kinh doanh thí điểm bảo hiểm nhân thọ với các nghiệp vụ bảo
hiểm nhân thọ 5 năm, 10 năm và bảo hiểm trẻ em.
Đến nay thị trường bảo hiểm nhân thọ phát triển khá mạnh mẽ ở Việt Nam
nói riêng và trên toàn thế giới nói chung. Với sự tham gia của các tập đoàn bảo
hiểm lớn ở nước ngòa vào Việt Nam đáp ứng đầy đủ nhu cầu của khách hàng,
đồng thời làm tăng khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam,
nâng cao năng lực thị trường bảo hiểm Việt Nam so với thế giới.
Theo thống kê của Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam vào cuối năm 2012, bảo
hiểm nhân thọ phát triển khá mạnh mẽ so với năm trước. Số lượng hợp đồng đạt
1.004.875 hợp đồng (sản phẩm chính), tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái trong
đó Prudential khai thác được 340.671 hợp đồng, Bảo Việt Nhân thọ là 190.767
hợp đồng, Prevoir là 125.017 hợp đồng. Tổng mức trách nhiệm mà các doanh
nghiệp bảo hiểm nhân thọ đang nắm giữ là 580 nghìn tỉ đồng, tăng 25% so với
cùng kỳ năm ngoái trong đó mức trách nhiệm của các sản phẩm chính đạt 423
nghìn tỉ đồng tăng 23,3%, mức trách nhiệm của các sản phẩm phụ đạt 157 nghìn tỉ
đồng tăng 29%. Tổng phí bảo hiểm toàn thị trường ước đạt 18.390 tỉ đồng, tăng
14,8% so với cùng kỳ năm trước. Các doanh nghiệp có thị phần lớn trên thị trường
là: Prudential với 6.522 tỉ đồng chiếm 35,5% thị phần, Bảo Việt Nhân thọ với
5.199 tỉ đồng chiếm 28,3% thị phần, Manulife với 2.158 tỉ, chiếm 11,7% thị phần.
tổng số lượng đại lý có mặt trên thị trường đạt 225.963 người tăng 11,3% so với

cùng kỳ năm trước. Các doanh nghiệp có số lượng đại lý cao nhất là Prudential
122.694 người, Bảo Việt Nhân thọ 27.762 người và AIA 18.242 người(6).
1.2. Lý luận chung về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
1.2.1. Khái niệm chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
Trên thực tế, hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là một dạng của hợp đồng dân
sự. Vì vậy, để đưa ra khái niệm chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, trước hết
cần xây dựng khái niệm về chấm dứt hợp đồng dân sự.
Hợp đồng dân sự luôn luôn phát sinh từ những hành vi có ý thức của các
chủ thể tham gia. Vì vậy, các sự kiện làm chấm dứt một hợp đồng dân sự không
phải là sự biến mà đó là những sự kiện được xuất hiện từ hành vi có ý thức của các
chủ thể hoặc do pháp luật quy định. Các căn cứ chấm dứt hợp đồng cũng là các
căn cứ chấm dứt nghĩa vụ dân sự.
(6)

Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam , />
SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

11

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
Điều 424 Bộ luật dân sự năm 2005 quy định như sau:
“Hợp đồng chấm dứt trong các trường hợp sau đây:
1. Hợp đồng đã được hoàn thành;
2. Theo thoả thuận của các bên;
3. Cá nhân giao kết hợp đồng chết, pháp nhân hoặc chủ thể khác chấm dứt
mà hợp đồng phải do chính cá nhân, pháp nhân hoặc chủ thể đó thực hiện;
4. Hợp đồng bị huỷ bỏ, bị đơn phương chấm dứt thực hiện;

5. Hợp đồng không thể thực hiện được do đối tượng của hợp đồng không
còn và các bên có thể thoả thuận thay thế đối tượng khác hoặc bồi thường thiệt
hại;
6. Các trường hợp khác do pháp luật quy định”.
Từ những phân tích trên đây, có thể định nghĩa chấm dứt hợp đồng dân sự
như sau:
Chấm dứt hợp đồng dân sự là hành vi pháp lý của các bên tham gia hoặc
theo quy định pháp luật, theo đó quan hệ hợp đồng dân sự đã được xác lập giữa
các bên sẽ chấm dứt; kể từ thời điểm hợp đồng chấm dứt, các bên không tiếp tục
thực hiện quyền và nghĩa vụ đã cam kết trong hợp đồng hay chịu sự ràng buộc bởi
hợp đồng.
Từ định nghĩa về chấm dứt hợp đồng dân sự và các điểm đặc trưng của
chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, có thể định nghĩa chấm dứt hợp đồng bảo
hiểm nhân thọ như sau:
Chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là hành vi pháp lý của các bên hoặc
theo quy định của pháp luật, theo đó quan hệ hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đã
được xác lập giữa các bên sẽ chấm dứt; kể từ thời điểm hợp đồng chấm dứt, các
bên không tiếp tục thực hiện các quyền và nghĩa vụ đã cam kết trong hợp đồng
bảo hiểm nhân thọ hay chịu sự ràng buộc bởi hợp đồng.
1.2.2. Đặc điểm pháp lý của việc chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
Khác với các loại hợp đồng dân sự khác, hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là
loại hợp đồng đặc biệt, phức tạp do sự phức tạp cửa đối tượng hợp đồng tạo nên,
vì vậy việc chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có những đặc điểm pháp lý
riêng biệt sau đây:
Thứ nhất, trong các loại hợp đồng dân sự khác, các bên hoàn toàn có thể
xác định chính xác thời điểm chấm dứt của hợp đồng. Đối với hợp đồng bảo hiểm
SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

12

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
nhân thọ, đối tượng hợp đồng là tuổi thọ của con người, có tính chất đặc biệt, phức
tạp vì không thể biết chắc chắn được tuổi thọ của một ai đó sẽ là bao nhiêu. Do
vậy, trong rất nhiều trường hợp không thể xác định được thời điểm cụ thể hợp
đồng bảo hiểm nhân thọ chấm dứt. Các bên chỉ có thể thoả thuận với nhau rằng
khi một sự kiện nào đó xảy ra thì hợp đồng bảo hiểm nhân thọ sẽ chấm dứt.
Thứ hai, vì nội dung của hợp đồng bảo hiểm nhân thọ bao gồm các điều
khoản mẫu - những điều khoản được doanh nghiệp bảo hiểm soạn thảo sẵn; trong
đó có điều khoản quy định các trường hợp chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ,
các hợp đồng ký với khách hàng khi các khách hàng này cùng mua một loại sản
phẩm bảo hiểm nhân thọ của doanh nghiệp bảo hiểm sẽ chấm dứt trong các trường
hợp giống nhau. Điều này khác với các hợp đồng dân sự thông thường, nội dung
các hợp đồng dân sự này đa số là do sự thoả thuận của các bên xây dựng nên. Do
đó, theo thoả thuận của các bên về điều khoản chấm dứt hợp đồng trong các hợp
đồng khác nhau thì các hợp đồng đó chấm dứt trong các trường hợp khác nhau.
Thứ ba, hợp đồng bảo hiểm nhân thọ có đối tượng đặc biệt là: tuổi thọ con
người. Đó là đời sống của một con người cụ thể, phản ánh quá trình từ khi sống
cho đến khi chết của người đó. Do đó, khi hợp đồng bảo hiểm nhân thọ mất đi đối
tượng thì đương nhiên chấm dứt, bởi vì không thể thay thế tuổi thọ của người này
bằng tuổi thọ của người khác được.
1.2.3. Những trường hợp chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ chấm dứt trong rất nhiều trường hợp. Tuy
nhiên, sự vi phạm của các bên trong quá trình thực hiện hợp đồng là nguyên nhân
quan trọng dẫn đến việc hợp đồng bảo hiểm nhân thọ bị chấm dứt trước hạn. Căn
cứ vào nguyên nhân chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, có thể chia các trường
hợp chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ thành: các trường hợp hợp đồng bảo
hiểm nhân thọ đương nhiên chấm dứt và các trường hợp hợp đồng bảo hiểm nhân

thọ chấm dứt do sự vi phạm hợp đồng của các bên.
Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đương nhiên chấm dứt khi hợp đồng đã hoàn
thành; theo thoả thuận của các bên; doanh nghiệp bảo hiểm chấm dứt hoạt động,
bên mua bảo hiểm là cá nhân chết hoặc là tổ chức chấm dứt hoạt động; khi mất đi
đối tượng của hợp đồng hoặc bên mua bảo hiểm không còn quyền lợi liên quan có
thể được bảo hiểm. Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ chấm dứt trong các trường hợp
này đều nhằm bảo vệ quyền lợi của cả hai bên: bên mua bảo hiểm và doanh nghiệp
bảo hiểm.
SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

13

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ chấm dứt khi có sự vi phạm hợp đồng của
một bên là trường hợp đơn phương chấm dứt thực hiện hợp đồng, đơn phương huỷ
bỏ hợp đồng hoặc hợp đồng bị Toà án tuyên bố vô hiệu. Việc chấm dứt hợp đồng
trong các trường hợp này là biện pháp chế tài đối với hành vi vi phạm hợp đồng
của một bên, và để bảo vệ quyền lợi cho bên bị vi phạm.
1.2.4. Nguyên tắc cơ bản khi chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
Có ba nguyên tắc cơ bản khi chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ như
sau:
Nguyên tắc thứ nhất, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên trong
hợp đồng. Khi chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ phải tuân thủ nguyên tắc
này, bởi vì trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ tồn tại sự không cân xứng lợi ích
giữa các bên, tức là chỉ duy nhất một bên có lợi. Điều này thể hiện như sau: nếu sự
kiện bảo hiểm nhân thọ xảy ra trong thời hạn thực hiện hợp đồng thì doanh nghiệp
bảo hiểm thường phải trả tiền bảo hiểm nhiều hơn số phí mà bên mua bảo hiểm

nộp cho họ; còn nếu sự kiện bảo hiểm không xảy ra trong thời gian đó thì bên mua
bảo hiểm sẽ nhận được một khoản tiền ít hơn nhiều số phí mà họ phải đóng, thậm
chí là không nhận được bất kỳ khoản tiền nào như trong trường hợp người được
bảo hiểm chết trong thời gian thực hiện hợp đồng bảo hiểm sinh kỳ. Chính vì điều
này, khi tham gia bảo hiểm nhân thọ, khách hàng luôn muốn nhận được số tiền
bảo hiểm nhiều nhất, còn doanh nghiệp bảo hiểm thì lại muốn trả số tiền bảo hiểm
ít nhất.
Đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên trong hợp đồng là một
trong những nguyên tắc giao kết hợp đồng dân sự, do đó khi chấm dứt hợp đồng
cũng phải đảm bảo nguyên tắc này. Cần xây dựng các quy định pháp luật để bảo
vệ quyền, lợi ích chính đáng của một bên khi bên kia đơn phương chấm dứt thực
hiện hợp đồng. Hành vi pháp lý của một bên dẫn đến việc chấm dứt hợp đồng là
những hành vi được pháp luật cho phép thực hiện và quy định thủ tục chặt chẽ để
thực hiện hành vi đó, đồng thời Nhà nước cũng đưa ra các quy định để bảo vệ
quyền lợi cho bên còn lại. Trong quá trình thực hiện hợp đồng cũng như khi chấm
dứt hợp đồng, các bên thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật tức là đã
thực hiện tốt nguyên tắc này.
Nguyên tắc thứ hai, không được khởi kiện đòi đóng phí bảo hiểm. Trong
quá trình thực hiện hợp đồng, nếu bên mua bảo hiểm không đóng hoặc đóng
không đủ phí bảo hiểm là nguyên nhân hợp đồng bảo hiểm nhân thọ chấm dứt
trước thời hạn, thì doanh nghiệp bảo hiểm không được khởi kiện truy đòi bên mua
SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

14

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
đóng phí bảo hiểm. Đặc điểm này khác hẳn với những hợp đồng dân sự thông

thường diễn ra trên thực tế.
Thông thường, đối với các hợp đồng bảo hiểm tài sản, trách nhiệm dân sự,
khi hợp đồng chấm dứt vì bên mua bảo hiểm không đóng hoặc đóng phí bảo hiểm
không đủ thì bên mua bảo hiểm vẫn phải đóng đủ phí bảo hiểm đến thời điểm
chấm dứt hợp đồng bảo hiểm. Song, quy định này không áp dụng đối với hợp
đồng bảo hiểm con người trong đó có hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.
Không được kiện đòi nộp phí bảo hiểm là nguyên tắc đạo đức khi giao kết
hợp đồng bảo hiểm con người. Yếu tố tự nguyện trong các hợp đồng dân sự là rất
quan trọng, nhưng yếu tố tự nguyện của bên mua bảo hiểm khi tham gia bảo hiểm
con người lại càng quan trọng hơn bao giờ hết. Bởi vì chế độ bảo hiểm con người
có đối tượng bảo hiểm rất đặc biệt luôn gắn với giá trị nhân thân của mỗi con
người cụ thể, đó là sức khoẻ, tai nạn, tính mạng, tuổi thọ của con người. Đối tượng
bảo hiểm này có đặc điểm là không thể xác định được giá trị, mục đích của bảo
hiểm con người chỉ là để bù đắp rủi ro mà không phải là khôi phục lại khả năng tài
chính của người được bảo hiểm. Việc không đóng phí bảo hiểm phải có lý do đặc
biệt. Không đóng phí bảo hiểm, nguyên nhân chính là khả năng tài chính của bên
mua bảo hiểm không đảm bảo. Do đó, doanh nghiệp bảo hiểm không được kiện
đòi nộp phí bảo hiểm. Điểm này là đặc trưng của bảo hiểm con người nói chung,
bảo hiểm nhân thọ nói riêng.
Nguyên tắc thứ ba, không được yêu cầu người thứ ba bồi hoàn. Đối với các
hợp đồng bảo hiểm con người nói chung, hợp đồng bảo hiểm nhân thọ nói riêng,
doanh nghiệp bảo hiểm không được yêu cầu người thứ ba bồi hoàn. Nếu họ trực
tiếp hoặc gián tiếp gây nên cái chết, thương tật hoặc ốm đau cho người được bảo
hiểm thì doanh nghiệp bảo hiểm vẫn thực hiện nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm theo
đúng thoả thuận đã ghi trong hợp đồng. Đồng thời, người thứ ba phải chịu trách
nhiệm bồi thường cho người được bảo hiểm theo quy định pháp luật. Người thứ ba
được hiểu là các chủ thể khác không phải là bên mua bảo hiểm và cũng không
phải là người thụ hưởng (trường hợp người được bảo hiểm không phải là bên mua
bảo hiểm hoặc người thụ hưởng). Nếu bên mua bảo hiểm, người thụ hưởng trực
tiếp hoặc gián tiếp gây nên cái chết, thương tật hoặc ốm đau cho người được bảo

hiểm thì doanh nghiệp bảo hiểm không phải trả tiền bảo hiểm, vì đây là trường
hợp loại trừ trách nhiệm bảo hiểm của doanh nghiệp bảo hiểm.
Các nguyên tắc này xuất phát từ đặc điểm của đối tượng của hợp đồng bảo
hiểm nhân thọ. Xét về khía cạnh vật chất, ta không thể xác định được giá trị của
SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

15

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
tuổi thọ con người, tuổi thọ con người trị giá bao nhiêu là xứng đáng; và rõ ràng là
không phải bất cứ một tổ chức bảo hiểm nào cũng có thể cung cấp cho một người
một "giá trị" tương đương với việc mất đi một sinh mạng. Một hợp đồng bảo hiểm
nhân thọ không phải là một hợp đồng bồi thường. Các hợp đồng bảo hiểm nhân
thọ đều dựa trên một số tiền cụ thể, mục đích của nó là cung cấp một khoản tiền cụ
thể khi xảy ra những trường hợp nêu trong hợp đồng bảo hiểm. Khoản tiền bảo
hiểm cụ thể trong hợp đồng là bao nhiêu phụ thuộc vào sự lựa chọn của bên mua
bảo hiểm trên cơ sở đánh giá khả năng tài chính của bản thân. Qua quá trình
nghiên cứu cho thấy, doanh nghiệp bảo hiểm có định mức sẵn số tiền bảo hiểm
từng loại để người tham gia bảo hiểm nhân thọ dễ dàng lựa chọn số tiền bảo hiểm
phù hợp.
1.2.5. Những yếu tố tác động đến việc chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân
thọ
Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ chấm dứt trong những trường hợp khác nhau,
các yếu tố chi phối việc chấm dứt đó cũng rất nhiều. Nhưng có hai yếu tố chủ yếu
là:
Thứ nhất là do khả năng tài chính của bên mua bảo hiểm. Hợp đồng bảo
hiểm nhân thọ có thời hạn thực hiện rất dài và trong khi thực hiện không phải lúc

nào tình hình tài chính của bên mua bảo hiểm cũng đảm bảo việc thực hiện nghĩa
vụ nộp phí bảo hiểm đúng hạn và trong thời gian gia hạn. Nếu khả năng tài chính
của bên mua bảo hiểm không đảm bảo nghĩa vụ nộp phí bảo hiểm thì hợp đồng
bảo hiểm nhân thọ sẽ chấm dứt (trừ trường hợp bên mua bảo hiểm chuyển nhượng
hợp đồng bảo hiểm hoặc đề nghị duy trì hợp đồng với số tiền bảo hiểm giảm).
Thứ hai do sự không cân xứng thông tin giữa các bên tham gia hợp đồng.
Doanh nghiệp bảo hiểm đương nhiên hơn hẳn bên mua bảo hiểm về sự hiểu biết
về bảo hiểm nhân thọ, như các thông tin về thị trường, pháp luật…và không thể
khẳng định rằng khách hàng sẽ được doanh nghiệp bảo hiểm chia sẻ những thông
tin này, cũng như các thông tin về khả năng chi trả của doanh nghiệp. Khi thực
hiện cung cấp sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng, doanh nghiệp bảo hiểm thường
chỉ đưa ra những thông tin có lợi cho mình như số tiền bảo hiểm nhận được lớn,
các sản phẩm bổ trợ hấp dẫn… Khi đã tìm hiểu kỹ, bên mua bảo hiểm có thể yêu
cầu chấm dứt hợp đồng trước hạn, và thường thì phần thiệt thuộc về phía khách
hàng.
Bên mua bảo hiểm, người được bảo hiểm có thể che giấu các thông tin về
sức khoẻ để doanh nghiệp bảo hiểm ký kết hợp đồng bảo hiểm với họ. Khi doanh
SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

16

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
nghiệp bảo hiểm phát hiện ra điều này, doanh nghiệp bảo hiểm sẽ thực hiện quyền
chấm dứt hợp đồng trước hạn. Nếu doanh nghiệp bảo hiểm không kiểm tra kỹ
càng thì khi sự kiện bảo hiểm xảy ra doanh nghiệp sẽ phải chịu thiệt hại.
1.3. Pháp luật điều chỉnh việc chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
So với thế giới trong lĩnh vực bảo hiểm thì Việt nam tuy còn khá non trẻ,

nhưng cũng đã có những sự phát triễn mạnh mẽ trong khoản thời gian gần đây.
Song song với sự phát triễn của lĩnh vực bảo hiểm trong nền kinh tế hội nhập hiện
nay thì pháp luật điều chỉnh về vấn đề này cũng đặc biệt được quan tâm.
Luật về kinh doanh bảo hiểm hiện hành của Việt Nam được Quốc hội chính
thức thông qua tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa X, ngày 9/12/2000. Luật là một
phần kết quả của sự hợp tác giữa Bộ Tài chính Việt Nam với Liên minh Châu Âu
trong dự án Euro – Tapviet(7). Luật kinh doanh bảo hiểm về nội dung đã bao quát
gần như toàn bộ các nghiệp vụ cơ bản của thị trường bảo hiểm từ Điều 12 đến
Điều 57 đã thể hiện rõ sự ảnh hưởng khá quan trọng của hợp đồng bảo hiểm trong
lĩnh vực này đối với nền kinh tế và xã hội nước ta. Luật kinh doanh bảo hiểm tuy
không có điều khoản cụ thể nào quy định về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân
thọ, việc chấm dứt hợp đồng bảo hiểm đươc quy định ở nhiều điều khoản khác
nhau. Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là một loại hợp đồng bảo hiểm, nên các điều
khoản quy định chấm dứt hợp đồng bảo hiểm sẽ điều chỉnh việc chấm dứt hợp
đồng bảo hiểm nhân thọ. Luật kinh doanh bảo hiểm cũng ghi nhận việc dẫn chiếu
áp dụng đến các quy định của Bộ luật dân sự và các quy định khác có liên quan
tạo ra sự thống nhất trong cơ sở pháp lý cho việc điều chỉnh quan hệ hợp đồng.
Ngày 27/3/2007, Chính phủ ban hành Nghị định số 45/2007/NĐ-CP quy
định chi tiết thi hành một số điều của Luật kinh doanh bảo hiểm, theo sau đó để
hướng dẫn Nghị định này là Thông tư số 155/2007/TT-BTC. Bên cạnh đó còn có
Nghị định 46/2007/NĐ-CP ngày 27/3/2007 của Chính phủ quy định về chế độ tài
chính đối với doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm và doanh nghiệp môi giới bảo
hiểm Tuy nhiên, các văn bản này không quy định gì thêm về hợp đồng bảo hiểm
nhân thọ và chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.
Gần đây, Nghị định 41/2009/NĐ-CP quy định về xử phạt hành chính trong
lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm và Thông tư 86/2009/TT-BTC sửa đổi, bổ sung một
số điều của hai Thông tư 155/2007/TT-BTC và 156/2007/TT-BTC ra đời, nhưng
cũng không có quy định gì về việc chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.
(7)

Ths. Trần Vũ Hải, Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ những vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb. Tư pháp, Hà
Nội - 2006

SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

17

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
Lần gần đây nhất, tạị kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XII, Luật sửa đổi, bổ
sung một số điều của Luật kinh doanh bảo hiểm được Quốc hội thông qua ngày
24 tháng 11 năm 2010, có hiệu lực ngày 1/7/2011. Tuy nhiên, Luật này cũng hoàn
toàn không đề cập tới vấn đề chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.
Các quy định trong Bộ luật dân sự năm 2005 có hiệu lực ngày 1/1/2006
(sau đây gọi là Bộ luật dân sự) thay thế Bộ luật dân sự năm 1995, nhưng không có
thay đổi gì về các quy định điều chỉnh hợp đồng bảo hiểm so với trước đó, vẫn là
các quy định mang tính nguyên tắc, áp dụng cho hợp đồng bảo hiểm nói chung.
Trường hợp có sự khác nhau giữa quy định của Luật kinh doanh bảo hiểm và Bộ
luật dân sự về cùng một vấn đề liên quan đến bảo hiểm nhân thọ thì theo nguyên
tắc áp dụng pháp luật sẽ ưu tiên áp dụng theo quy định của luật kinh doanh bảo
hiểm. Trong trường hợp các vấn đề liên quan đến bảo hiểm nhân thọ không được
quy định trong luật kinh doanh bảo hiểm thì áp dụng quy định của Bộ luật dân sự.
Pháp luật hiện hành không quy định rõ về vấn đề chấm dứt hợp đồng bảo
hiểm nhân thọ. Vì lý do này, cần phải phân tích và kết hợp những quy định có liên
quan trong Bộ luật dân sự và Luật kinh doanh bảo hiểm để đưa ra những nhận
định chung và chính xác nhất về vấn đề chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.
Trong Bộ luật dân sự tại Điều 424 quy định về chấm dứt hợp đồng dân sự. theo
nghĩa rộng thì hợp đồng dân sự bao gồm hợp đồng bảo hiểm nhân thọ nên áp dụng

quy định tại Điều 424 Bộ luật dân sự vào các trường hợp chấm dứt hợp đồng bảo
hiểm nhân thọ là điều hoàn toàn phù hợp. Tuy nhiên, cần phải kết hợp Điều 424
Bộ luật dân sự với những quy định trong Luật kinh doanh bảo hiểm để phân tích
một cách cụ thể các quy định về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, từ đó đưa
ra một cách hiểu thống nhất.
Trên đây là những vấn đề lý luận cơ bản về hợp đồng bảo hiểm nhân thọ,
việc chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ và nêu khái quát về pháp luật điều
chỉnh những quan hệ này. Nội dung ở chương 2 sẽ phân tích các quy phạm pháp
luật về những vấn đề trên một cách chi tiết và cụ thể hơn.

SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

18

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận


Chế độ pháp lý về chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ
CHƯƠNG 2: CHẾ ĐỘ PHÁP LÝ VỀ CHẤM DỨT HỢP ĐỒNG BẢO HIỂM
NHÂN THỌ
2.1. Quy định pháp luật về việc hợp đồng bảo hiểm nhân thọ đương nhiên
chấm dứt
2.1.1. Khi đã hoàn thành việc thực hiện hợp đồng
Luật kinh doanh bảo hiểm không có quy định về việc hợp đồng bảo hiểm
nhân thọ chấm dứt khi đã hoàn thành việc thực hiện hợp đồng, Luật này chỉ quy
định sự kiện bảo hiểm xảy ra là căn cứ để cho rằng hợp đồng đã hoàn thành, quyền
và nghĩa vụ của các bên sau khi hoàn thành hợp đồng. Bởi lẽ, tại Khoản 1 Điều
424 Bộ luật dân sự quy định hợp đồng dân sự chấm dứt khi "hợp đồng đã được
hoàn thành". Hợp đồng được xem là đã được hoàn thành khi các bên tham gia hợp
đồng đã thực hiện toàn bộ nội dung của nghĩa vụ của mình, do đó mỗi bên đều đã

đáp ứng được quyền dân sự của mình.
Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ được xem là hoàn thành khi sự kiện bảo hiểm
đã xảy ra, doanh nghiệp bảo hiểm đã chi trả số tiền bảo hiểm cho người được bảo
hiểm hoặc trả cho người thụ hưởng trong trường hợp người được bảo hiểm không
đồng thời là người thụ hưởng. Sự kiện bảo hiểm được quy định tại Khoản 10 Điều
3 Luật kinh doanh bảo hiểm là: "sự kiện khách quan do các bên thoả thuận hoặc
pháp luật quy định mà khi sự kiện đó xảy ra thì doanh nghiệp bảo hiểm phải trả
tiền bảo hiểm cho người thụ hưởng hoặc bồi thường cho người được bảo hiểm".
Sự kiện bảo hiểm trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là những sự kiện tương ứng
với những loại hình bảo hiểm nhân thọ như sau: đối với hợp đồng bảo hiểm tử kỳ
là sự kiện người được bảo hiểm chết trong thời hạn được thoả thuận trong hợp
đồng bảo hiểm, đối với hợp đồng bảo hiểm sinh kỳ là sự kiện người được bảo
hiểm vẫn sống đến thời hạn thoả thuận trong hợp đồng, và là sự kiện người được
bảo hiểm sống hoặc chết trong thời hạn thoả thuận trong hợp đồng đối với hợp
đồng bảo hiểm hỗn hợp. Thời hạn hợp đồng được tính từ ngày hợp đồng bảo hiểm
nhân thọ có hiệu lực. Hiệu lực của hợp đồng bảo hiểm thường được tính từ ngày
nộp phí bảo hiểm đầu tiên.
Ví dụ: Anh A ký kết hợp đồng bảo hiểm An Khang Thịnh Vượng với công
ty Bảo Việt nhân thọ thời hạn 5 năm từ 2008 đến 2013. Anh A sẽ được nhận toàn
bộ số tiền bảo hiểm đã chọn khi anh sống đến ngày kết thúc thời hạn hợp đồng vào
năm 2013 và được hưởng lãi chia hàng năm. Phí bảo hiểm phải nộp mỗi tháng
không thay đổi trong suốt thời hạn của hợp đồng. Sau 5 năm, anh A vẫn sống khoẻ
SVTH: Nguyễn Chí Hiếu

19

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận