Bạo hành trong gia đình

A>Nguyên nhân của bạo hành trong gia đình
Nói đến bạo lực gia đình người ta thường nghĩ ngay tới những hành vi
như lăng mạ, đánh đập, ngược đãi… mà nạn nhân thường là phụ nữ và trẻ em.
Bạo lực gia đình hiện đang là vấn đề xã hội mang tính toàn cầu, trở thành mối
quan tâm, lo ngại của cộng đồng quốc tế.
Cũng như nhiều nước khác trên thế giới, bạo lực gia đình ở nước ta tồn tại từ
lâu đời, nhưng trong nhận thức của người dân, đây vẫn được coi là vấn đề
riêng tư của mỗi nhà và có xu hướng giải quyết theo suy nghĩ không “vạch áo
cho người xem lưng”. Vì vậy, bạo lực gia đình ngày càng phát triển với cấp
độ nghiêm trọng hơn. Theo đánh giá từ kết quả nghiên cứu của nhiều tác giả
trong nước, phần lớn số đơn ly hôn của phụ nữ ở nhiều địa phương khác nhau
do xung đột gia đình, do chị em bị đánh đập, hành hạ. Số vụ ly hôn do bạo lực
gia đình ngày càng gia tăng. Ở các thành phố, hiện tượng bạo hành về thể xác
đang giảm dần trong khi bạo hành về tinh thần và tình dục lại trên đà phát
triển. Điều đáng nói là đa số các vụ bạo hành về tinh thần tập trung ở các gia
đình đô thị và đối tượng có trình độ học vấn cao gây ra. Đây là một bạo lực
rất tinh vi, bới nó diễn ra âm thầm trong mỗi gia đình và chỉ có người trong
cuộc mới cảm nhận được
Ở một số quốc gia, vào thời kỳ mà quan niệm “tứ đức tam tòng” được
ăn sâu vào tâm thức, khi mà triết lý Khổng Mạnh được tuân theo triệt để, thì
người vợ thường được coi như là sở hữu của người chồng. Người chồng có
bổn phận hoặc có quyền “dậy vợ từ thuở bơ vơ mới về” thì việc bạo hành
trong hôn nhân được coi như là chuyện thế gian sự thường.
Cùng ý nghĩ đó, người Hy Lạp xa xưa thường dạy vợ bằng chân tay rồi
cười, giải thích: “Đàn ông ở đây chúng tôi đều hành động như vậy vì đó là
làm điều tốt để giúp vợ tu thân”!
Dân Nga có câu châm ngôn: “Người vợ có thể yêu người chồng không
bao giờ đánh đập, nhưng bà ta không bao giờ kính trọng ông ta”. Luật tập tục
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1
ở Anh cho phép người chồng trừng phạt vợ bằng khí giới không lớn quá ngón

tay cái.
Bên Hoa Kỳ, chịu ảnh hưởng luật trên, cũng có điều lệ tương tự và đến
thập niên 1960, các quan tòa ở đây vẫn còn không chịu xét xử các trường hợp
bạo hành gia đình, cho đó là chuyện trong nhà, cần đóng cửa bảo nhau.
Với thời gian, vấn đề bạo hành gia đình đã được công luận xét lại và
các nhà nhân quyền đã kết án, nhất là từ năm 1970. Tuy vậy, vấn đề bạo hành
hiện nay vẫn còn ít nhiều xảy ra mặc dù luật pháp đã có những điều luật trừng
phạt người phối ngẫu vũ phu bạo hành. Riêng tại Hoa Kỳ, Hiệp Hội Y Khoa
Hoa Kỳ ước lượng hàng năm có tới 4 triệu người vợ bị hành hạ và cứ 1 trong
4 bà vợ bị hành hung ít nhất một lần trong cuộc đời. Sự bạo hành này còn đưa
đến ảnh hưởng xấu về cả thể chất lẫn tâm thần cho con cái, đôi khi chính bản
thân chúng cũng bị lạm dụng.
Có người cho rằng bạo hành gia đình là một bản năng tự nhiên trong
mọi xã hội cho nên không thể ngăn ngừa và sửa chữa được. Lập luận này
không đứng vững vì đã có nhiều xã hội tồn tại trong đó bạo hành ít khi xẩy ra.
Trái với tin tưởng thông thường, bạo hành hôn nhân không phải chỉ xảy ra ở
giới hạ lưu kém lợi tức mà là vấn đề của mọi tuổi, mọi giai tầng xã hội, của
những cặp hôn nhân đồng cũng như dị tính. Từ thuở khai thiên, đa số người bị
hành hung, lạm dụng là người thường được coi là yếu đuối, phụ thuộc, người
vợ, nhưng người nam đôi khi cũng là nạn nhân của bạo hành. Đây là một loạt
những hành động có tính cách hành hung, khống chế mà người này áp đặt trên
người kia. Nó là phần bất hạnh trong quan hệ tình cảm của con người.
Những hình thức bạo hành
Bạo hành không chỉ là hành động bạo lực thể chất mà còn diễn ra dưới
nhiều hình thức:
Bạo lực. Thượng cẳng chân, hạ cẳng tay. Không vừa ý, cứ nện cho một
trận là cạch đến già. Hành động có mục đích gây thương tích cho nạn nhân
như đấm, đạp, xô đẩy, tát, nắm tóc kéo lê, vặn cổ tay, đâm bằng dao. Giới hạn
Website: Email : Tel : 0918.775.368
2

sử dụng phương tiện duy trì sức khỏe, như giấu dược phẩm, thực phẩm, nước
uống; phá rối không cho ngủ hoặc ép dùng rượu, cần sa ma túy; bỏ rơi nơi
đường vắng vẻ nguy hiểm.
Lạm dụng tinh thần. Nạn nhân bị nghe những lời khủng bố đến nỗi bị
hoảng loạn tâm thần như là dọa cắt nguồn tài trợ tài chánh; không cho thăm
nom hoặc kiếm cách đòi lại con; nhục mạ trước công chúng, dùng lời lẽ chỉ
trích quá đáng; dùng lời đường mật hứa hẹn cho có hy vọng rồi nuốt lời; liên
tục truy hỏi, nói nặng lời để hạ nhân phẩm, làm mất niềm tự trọng, kể lại một
cách diễu cợt những vụ tình ái riêng tư.
Bao vây kinh tế. Tạo ra hoàn cảnh mà người phối ngẫu phải lệ thuộc về
tiền nong, không cho giữ tiền, bắt phải hỏi xin và chứng minh mọi mua sắm
chi tiêu lớn nhỏ, tìm cách không cho vợ có việc làm để phải lệ thuộc vào
mình.
Lạm dụng tình dục. Cưỡng bách làm tình, dầy vò bộ phận sinh dục,
không cho dùng thuốc ngừa thai, làm tình hậu môn. Cưỡng hiếp khi nạn nhân
ngủ, đau ốm; coi vợ như một thứ đồ chơi, chê bai cách làm tình của vợ; đi với
vợ mà để ý hay nói tới đàn bà khác; không quan tâm tới nhu cầu sinh lý của
vợ.
Cô lập. Kiểm soát từ việc làm tới giao du, di chuyển, không cho thăm
viếng họ hàng bạn bè.
Hăm dọa cho sợ hãi bằng lời nói, cử chỉ cũng như khóe mắt; đập phá đồ đạc
để thị uy, đánh chó chửi mèo.
Hành động quyền uy, độc tài. Chồng chúa vợ tôi, coi người phối ngẫu
như tôi tớ, mình như chủ nhân ông của lâu đài, độc đoán mọi việc lớn nhỏ
Hành hạ pháp lý. Gây khó dễ bằng cách bắt người phối ngẫu phải liên
tục ra tòa vì những lý do không đâu như trễ nãi trả tiền trợ cấp, không cho
thăm con vì bị gán cho là người mẹ bất xứng.
Bạo hành đối với trẻ em.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
3

Bạo hành trẻ bao gồm nhiều hành vi. Có thể là những hành vi trực tiếp
gây tổn hại đến thân thể trẻ như: Đánh đập lên thân thể, bắt quỳ, úp mặt vào
tường, nhịn ăn, chửi mắng, miệt thị, khinh rẻ, chê bai. Bạo hành cũng có thể
là bắt trẻ chứng kiến sự bạo hành người khác như: Cha mẹ đánh nhau, chửi
nhau, người lớn đánh trẻ em, hành hạ súc vật trước mắt trẻ… Tất cả những gì
diễn ra trong quãng đời thơ ấu của trẻ, chúng ta tưởng như nó trôi qua nhưng
đều để lại những dấu ấn khó phai trong tâm trí trẻ. Khi trưởng thành, những
điều này sẽ rất dễ lặp lại. Một người từng bị bạo hành khi còn nhỏ dễ lặp lại
sự bạo hành đối với thế hệ sau. Như vậy, trong một chừng mực nào đó, bạo
hành có thể tạo ra nhiều thế hệ nạn nhân.
Những yếu tố làm tăng nguy cơ bạo hành
Người lạm dụng với phụ nữ có thể là người chồng, người tình, người
chồng cũ. Trong thâm tâm họ, nhiều lý do hoặc chính đáng hoặc ngụy tạo
được nêu ra để bào chữa cho hành động của mình. Đồng thời cũng có những
hoàn cảnh, những xáo trộn trong đời sống đưa đẩy khiến họ bạo hành.
Sự nghiện ngập. Kết quả nhiều nghiên cứu cho hay, có đến một nửa
trường hợp bạo hành là do người nghiện rượu gây ra. Khi say, lý trí bị tê liệt,
họ có những hành động không hợp lý. Nhưng đôi khi họ cũng giả say hành hạ
vợ để tránh lưới pháp luật.
Ghen tuông. Người chồng thường buộc tội vợ dan díu lăng nhăng với
người khác, đôi khi vợ có bầu với mình nhưng cứ ngược ngạo nói là con
người nào đó rồi hành hung vợ.
Gia đình có khó khăn tài chính, công việc của người chồng có nhiều trở
ngại, căng thẳng, nội tình xáo trộn vì bệnh tật, vì mâu thuẫn giữa bố mẹ, con
cái.
Một số người còn ôm lấy cái quan niệm cũ xưa cho rằng vợ con là sở
hữu của họ, muốn chứng tỏ họ là chúa, nên khi chỉ một bực mình nhỏ nhặt là
họ mang vợ ra hành hạ. Nhiều người không cần nại lý do, muốn hành hung
lúc nào là làm.
Website: Email : Tel : 0918.775.368

4
Có người khi còn bé chứng kiến bạo lực xảy ra giữa bố mẹ rồi cho sự
hành hung vợ là chuyện bình thường trong mọi hôn nhân.
Ngoài ra một trong những nguyên nhân của sự gia tăng bạo lực là do
vấn đề này còn chưa được các địa phương quan tâm. Họ nghĩ rằng đó là
chuyện riêng của mỗi nhà, không thuộc chức năng, nhiệm vụ giải quyết của
chính quyền. Có những cán bộ tư pháp đã hồn nhiên nói với cán bộ phụ nữ
rằng, xung đột gia đình là điều... bình thường, chồng có tát vợ một đôi cái
cũng không sao. Xung đột gia đình chỉ nên tự giải quyết trong gia đình, và
chín bỏ làm mười cho gia đình trong ấm ngoài êm. Chỉ những người không
biết suy nghĩ mới đi trình báo chính quyền.
Hậu quả sự bạo hành
Nạn nhân của bạo hành sẽ mang những thương tích về thể chất cũng
như giao động về tinh thần.
Trên người có nhiều vết bầm, vết sẹo trên da, những gẫy xương, thương
tích trong miệng, dưới cơ quan sinh dục. Có nạn nhân bị hư thai, sanh non
hoặc mang thai ngoài ý muốn sau khi bị hành hiếp hay đau yếu lặt vặt như
nhức đầu, đau mình, rối loạn tiêu hóa.
Về tinh thần, họ trở nên hoảng sợ, thiếu tự tin, thụ động, buồn rầu, lo
nghĩ. Nhiều khi họ tự trách mình đã gây ra những lỗi lầm với chồng cho nên
mới có chuyện. Nhiều người nói là cái đau về thể xác thì có thể chịu đựng
được nhưng cái đau tinh thần thì quá mãnh liệt, họ không kham nổi nên đôi
khi đưa đến tìm quên trong rượu chè, hút xách. Họ thường là thân chủ trung
thành của phòng cấp cứu hay bác sĩ gia đình.
Ngoài ra bạo hanh trong gia đinh còn để lại hậu quả của nó với những
đứa trẻ được sinh ra trong gia đình có bạo hành.
Ảnh hưởng của bạo hành lên sức khoẻ, tinh thần và nhân cách của trẻ
Bạo hành trước hết ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất của trẻ
hoặc nguy hại hơn, khiến trẻ có thể bị nguy hiểm đến tính mạng, trẻ không thể
phát triển về thể chất một cách bình thường. Bạo hành chẳng khác nào những

Website: Email : Tel : 0918.775.368
5
chỉ dẫn sai, khắc dấu ấn rất tiêu cực lên sự phát triển của não. Vì thế, đứa trẻ
khi trưởng thành mất cân đối cả về thể lý lẫn tâm lý. Hậu quả về thể lý xảy ra
ngay nhưng lại dễ chữa lành. Còn những hậu quả tâm lý thường để lại những
vết khắc lâu dài, thậm trí suốt cuộc đời của trẻ.
B>Trong những năm gần đây, tình trạng tội
phạm trẻ tuổi vị thành niên có chiều hướng gia tăng.
Chúng không còn đơn giản là bồng bột thiếu suy nghĩ
mà có sự tính toán, chuẩn bị hết sức kỹ càng, thậm chí
còn lập các băng nhóm hoạt động liều lĩnh.
Và không ít trong số những tội phạm trẻ đó đều có tuổi thơ và hoàn
cảnh gia đình éo le, chịu sự bạo hành dai dẳng từ người cha hoặc mẹ.
Yếu tố gia đình luôn quan trọng và tác động mạnh đến nhận thức và hành vi
phạm tội của tội phạm trẻ, các em sẽ có bản tính hung hãn, tự kỷ nếu thường
xuyên phải chịu những trận đòn roi của mẹ hoặc cảnh cha say rượu tan hoang
cửa nhà.Ví dụ như trường hợp của Nguyễn Minh V (18 tuổi) quê ở Phú Thọ
mới lên Hà Nội học nghề sửa chữa điện tử được 3 tháng đã bỏ học, tập hợp
đám bạn cùng dãy trọ lập băng nhóm chuyên trấn lột, chặn đường hăm dọa
các em học sinh để cướp tiền và đồ trang sức. Khi bị tố cáo và bị bắt V vẫn
nhâng nháo cứng đầu và trở nên lỳ lợm hằn học với tất cả mọi người.
Tìm hiểu về quê quán gia đình của V các cán bộ điều tra mới hiểu rõ
phần nào hoản cảnh của tên tội phạm. Gia đình V chỉ có hai anh em và V là
anh cả, bố mẹ ly dị mỗi người một ngả bỏ mặc hai anh em sống chung với gia
đình người chú giầu có.
Ông chú tính tình cộc cằn luôn nhiếc móc đay nghiến hai anh em V “ăn
hại” và thường xuyên xử phạt bằng đòn roi dù chỉ là đi chơi quá giờ hay trong
nhà mất mát thứ gì nhưng không rõ nguyên do. Càng bị đánh đau V càng trở
nên chai lỳ, thô bạo và thù hận với mọi người xung quanh, tốt nghiệp cấp 3
Website: Email : Tel : 0918.775.368

6
xong được hai tuần V quyết dứt áo lên Hà Nội để tìm đường “trả thù” người
chú cay nghiệt
Đó là với V, còn hoàn cảnh của Thu Huệ (quê Thái Bình) từ bé đã sống
trong cảnh thiếu thốn do mẹ chỉ gánh rau bán chợ, còn cha là công nhân cầu
đường nghỉ mất sức sớm nhưng thường xuyên nhậu nhẹt rồi về nhà đánh chửi
mẹ con cô đến tàn bạo. Tận mắt chứng kiến những cảnh đòn roi hung hãn của
người cha, Huệ từ một cô bé trong trẻo đã trở thành cô gái u uất, ít tiếp xúc
với mọi người.
Huệ mất niềm tin vào cuộc sống và đã nhiều lần tự cắt tay, tự tử hành
hạ bản thân. Để rồi khi gặp tên ma cô lừa đảo ngon ngọt dụ dỗ cô đi đến miền
đất hứa là thành phố để làm ăn và thoát khỏi cảnh khổ nhục này. Huệ khăn
gói bỏ nhà đi để rồi nhanh chóng bị tiêm nhiễm rượu chè, ma túy và có thai ở
tuổi vị thành niên rồi trở thành gái mại dâm. Huệ mắc vào đường dây buôn
ma túy và trở thành mắt xích chuyển hàng do không thoát khỏi ảo vọng do ma
túy đem lại.
Khi bị bắt Huệ chỉ còn biết khóc nấc lên nghẹn lời bởi thương người
mẹ lam lũ ở quê chỉ có mình cô là con, và mất đi niềm hy vọng cuối cùng bởi
bản án nghiêm khắc 30 năm tù giam dành cho Huệ khi mới chớm bước sang
tuổi 22.
Hầu hết người phạm tội thuộc lứa tuổi vị thành niên thường sinh ra và lớn lên
trong điều kiện thiếu sự quan tâm chăm sóc chu đáo từ phía gia đình hoặc
chịu sự tác động tiêu cực từ môi trường xung quanh. Một gia đình luôn có
những xung đột, những màn bạo hành thô bạo, chửi bới xỉ vả nhau hoặc sự
lạnh nhạt giữa bố mẹ cũng làm ảnh hưởng đến tâm sinh lý phát triển của các
em.
Ngay bản thân những người lớn trong gia đình không có quan điểm
giáo dục thống nhất như: Bố nghiêm khắc thường xuyên đánh đòn, còn mẹ lại
chỉ trích nhiếc móc suốt ngày cũng là nguyên nhân rối loạn tâm lý của trẻ vị
thành niên. Biện pháp giáo dục bằng đánh đập thô bạo không phải là biện

Website: Email : Tel : 0918.775.368
7
pháp tốt, thậm chí đây là nguyên do dẫn đến các trạng thái tâm lý phản ứng
tiêu cực, hung hăng, liều lĩnh của các em.
Kiềm chế các em bằng kỷ luật hà khắc hay sự vô tâm của cha mẹ lại
đẩy các em tới chỗ tách biệt thụ động với bên ngoài và khi gặp được sự gợi ý
từ những kẻ xấu các em dễ bị hư hỏng, phạm tội
Thực trạng bạo hành trong gia đình ở Việt Nam và trên thế giới
Các kết quả khảo sát cho thấy, trong số các vụ bạo hành gia đình thì có
đến 97% là nam giới đánh phụ nữ. Những phụ nữ này không chỉ tập trung ở
tầng lớp lao động chân tay, công nhân, nông dân mà còn có cả ở tầng lớp trí
thức. Theo nghiên cứu của các dự án chống bạo hành trong gia đình mà gần
đây nhất là dự án do tổ chức NOVIB (Hà Lan) tài trợ thì bạo hành không chỉ
là chửi mắng, đánh đập mà được phân làm 3 dạng: thể xác, tinh thần và tình
dục.
Trong số các dạng kể trên, bạo hành thể xác dễ được công an hay các tổ
chức địa phương can thiệp vì có những biểu hiện mà người ngoài cuộc dễ
nhận thấy do dùng sức mạnh gây đau đớn, thương tích, bức tử... Thế nhưng
bạo hành về tinh thần và tình dục được xem là tinh vi vì người ngoài cuộc khó
nhận biết cũng như đương sự khó nói.
hầu hết bạo hành tinh thần xảy ra ở các gia đình trí thức, thành thị nhiều hơn
nông thôn. Trong số đàn ông bạo hành thì có đến 1/3 là những người có địa
vị, được kính trọng và nghề nghiệp đàng hoàng. Trình độ học vấn các gia đình
càng cao bao nhiêu thì mức độ bạo hành tinh thần càng nhiều bấy nhiêu.
Riêng đối với bạo hành về tình dục trong thực tế xảy ra khá nhiều nhưng vẫn
còn bị ẩn giấu như một tảng băng chìm và không phải lúc nào cũng bị lên án.
Phần lớn nạn nhân cố chịu đựng, chỉ khi nào đến giai đoạn giáp ranh với việc
ly hôn đối tượng mới lên tiếng, tố cáo.
Từ tháng 10/1998 đến nay, Văn phòng hỗ trợ gia đình của Trung tâm
Tư vấn Tâm lý giáo dục và Tình yêu – hôn nhân – gia đình đã tiếp nhận 1.287

trường hợp bị bạo hành. Trong số này, có 666 trường hợp bạo hành thể xác,
Website: Email : Tel : 0918.775.368
8