Một số giải pháp hoàn thiên nghiệp vụ quản lý ngoại hối của ngân hàng trung ương

MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU..................................................................................................3
NỘI DUNG.......................................................................................................4
I./ Một số vấn đề lý thuyết cơ bản về ngoại hối........................................4
1./ Một số vấn đề cơ bản về ngoại hối và dự trữ ngoại hối......................4
a./ Khái niêm........................................................................................4
- Ngoại hối................................................................................................4
- Dự trữ ngoại hối.....................................................................................4
b./ Đặc điểm.........................................................................................4
-Ngoại hối.................................................................................................4
-Dự trữ ngoại hối......................................................................................5
c./ Vai trò của dự trữ ngoại hối ..........................................................5
-Tài trợ cho các giao dịch ngoại hối.........................................................5
- Can thiệp vào thị trường ngoại hối để điều tiết tỷ giá:...........................6
-Tích trữ tài sản........................................................................................7
2./ Thị trường ngoại hối............................................................................8
a./Sự ra đời và phát triển của thị trường ngoại hối............................8
b./ Đặc điểm, vai trò của thị trường ngoại hối.....................................9
- Đặc điểm................................................................................................9
- Vai trò...................................................................................................10
c./ Hoạt động kinh doanh ngoại hối của ngân hàng trung ương........12
-Giao dịch ngoại hối trên thị trường trong nước....................................12
- Giao dịch ngoại hối trên thị trường quốc tế.........................................13
II./ Thực trạng về hoạt động quản lý kinh doanh ngoại hối của ngân
hàng trung ương trong thời gian qua......................................................15
1./ Hoạt động kinh doanh ngoại hối của ngân hàng trung uơng Việt Nam.
.................................................................................................................15
a./Kinh doanh trên thị trường trong nước..........................................15
b./kinh doanh trên thị trường quốc tế.................................................15
Website: Email : Tel : 0918.775.368
2./ Các biện pháp chung quản lý kinh doanh ngoại hối của ngân hàng

trung uơng Việt Nam...............................................................................17
a./Quản lý nhà nước về ngoại hối......................................................17
b./Quản lý nhà nước về dự trữ ngoại hối...........................................19
3./ Thực trạng về kinh doanh ngoại hối của ngân hàng trung ương Việt
Nam qua từng giai đoan..........................................................................20
a./ Trước năm 1991............................................................................20
- Thị trường có tổ chức...........................................................................20
- Thị trường tự do ..................................................................................21
b./ Từ năm 1991-2000........................................................................22
c./Từ năm 2000 đến nay.....................................................................25
III./ Một số giải pháp hoàn thiên nghiệp vụ quản lý ngoại hối của ngân
hàng trung ương........................................................................................27
1./ Mục tiêu quản lý ngoại hối trong thời gian tới:................................27
2./ Biện pháp quản lý nhà nước về ngoại hối.........................................28
KẾT LUẬN....................................................................................................30
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................31
Website: Email : Tel : 0918.775.368
LỜI MỞ ĐẦU
Nền kinh tế Việt Nam đang trong quá trình hội nhập kinh tế thế
giới, từ năm 2006 Việt Nam đã gia nhập WTO, rất nhiều cơ hội đến
với chúng ta, đồng thời những thách thức cũng không thể tránh khỏi.
Đối với một quốc gia, ngoại hối có vai trò rất quan trọng – đó là
phương tiện để thanh toán mậu dịch quốc tế, trang trải nợ nần với các
quốc gia khác. Điều này đặc biệt có ý nghĩa trong giai đoạn kinh tế các
nước đang trong xu thế hội nhập kinh tế toàn cầu. Mặt khác dự trữ
ngoại hối còn là cơ sở để nhà nước can thiệp vào thị trường ngoại hối
trong nước nhằm điều tiết thị trường, giá cả, là cơ sở để nhà nước
trực tiếp kinh doanh ngoại hối tên thị trường quốc tế nhằm kiếm tìm lợi
nhuận và bảo đảm trạng thái ngoại hối quốc gia.Cơ quan thay mặt nhà
nước thực hiện những việc đó chính là NHTW.

Xuất phát từ thực tiễn đó em đã chọn đề tài "Hoàn thiện nghiệp
vụ kinh doanh ngoại hối của ngân hàng trung ương". Với nội dung
cốt lõi là nghiên cứu về chung về nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối của
ngân hàng trung ương, từ những thực tiễn trong hoạt động của nghiệp
vụ để có thể đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện hơn nữa
nghiệp vụ kinh doanh ngoại hối của ngân hàng trung ương.
Tuy nhiên vì điều kiện kiến thức và sự nghiên cứu còn hạn chế
nên bài nghiên cứu còn gặp nhiều thiếu sót. Em mong nhận được sự
đóng góp ý kiến từ thầy cô và các bạn để đề tài được hoàn thiện hơn
Và cuối cùng em xin chân thành cảm ơn cô Lê Phong Châu đã
hướng dẫn em trực tiếp trong suốt quá trình viết đề tài này.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà nội, ngày 25 tháng 11 năm 2008
Website: Email : Tel : 0918.775.368
NỘI DUNG
I./ Một số vấn đề lý thuyết cơ bản về ngoại hối
1./ Một số vấn đề cơ bản về ngoại hối và dự trữ ngoại hối
a./ Khái niêm
- Ngoại hối
Trong hoạt động mậu dịch quốc tế các bên tham gia giao dịch
phải thống nhất về phương tiện thanh toán, phương thức thanh toán…
và người ta có thể dùng vàng tiêu chuẩn quốc tế, quyền rút vốn đặc
biệt, ngoại tệ… để làm phương tiện thanh toán cho các hoạt động đó.
Tất cả các phương tiện được sử dụng cho thanh toán quốc tế được
gọi là ngoại hối
- Dự trữ ngoại hối
Dự trữ ngoại hối là toàn bộ các tài sản bằng ngoại tệ và các tài
sản tài chính có tính linh hoạt cao của một quốc gia.
b./ Đặc điểm
-Ngoại hối

Ngoại hối bao gồm:
+ Các loại tiền nước ngoài , các công cụ thanh toán vàng tiền
nước ngoài như: séc, thẻ thanh toán, hối phiếu, chứng chỉ tiền gửi…
+ Các loại giấy tờ có giá bằng ngoại tệ như trái phiếu Chính phủ,
trái phiếu công ty…
+ Quyền rút vốn đặc biệt, đồng tiền chung Châu Âu các đồng tiền
chung khác dùng trong thanh toán quốc tế và khu vực
Website: Email : Tel : 0918.775.368
+ Các kim loại quý( vàng, bạc và các kim loại thuộc nhóm bạch
kim), đá quý( kim cương, nhóm rubi và saphia) khi chuyển ra nước
ngoài hoặc chuyển từ nước ngoài vào
+ Đồng tiền đang lưu hành của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa
Việt Nam trong trường hợp chuyển vào và chuyển ra khỏi lãnh thổ
Việt Nam hoặc được sử dụng làm công cụ thanh toán quốc tế
-Dự trữ ngoại hối
* Được hình thành từ các nguồn:
+ Ngoại hối hiện có thuộc sở hữu nhà nước do NHTW quản lý.
+ Ngoại hối mua từ ngân sách nhà nước, mua từ thị trường ngoại
tệ và mua từ thị trường Vàng.
+ Ngoại hối mua từ các ngân hàng và các tổ chức tài chính quốc
tế
+ Ngoại hối từ các nguồn khác
*Dự trữ ngoại hối Nhà nước bao gồm: Ngoại tệ tiền mặt, số dư
ngoại tệ trên tài khoản tiền gửi ở nước ngoài; các chứng khoán nợ do
chính phủ,ngân hàng nước ngoài, tổ chức tiền tệ hoặc ngân hàng
quốc tế phát hành, bảo lãnh; vàng; các lọai ngoại hối khác của nhà
nước
c./ Vai trò của dự trữ ngoại hối
-Tài trợ cho các giao dịch ngoại hối
Dự trữ ngoại hối có thể được duy trì nhằm mục tiêu sẵn sàng tài

trợ cho các nhu cầu ngoại hối của các hoạt động trong nước mà có
thể dự tính được từ trước. Đối với các nước phát triển việc dự trữ
ngoại hối có thể là một điều không quan trọng, do các nước này có
khả năng truy cập vốn quốc tế một cách nhanh chóng ( Nhờ vào một
Website: Email : Tel : 0918.775.368
cơ chế hoạt động hoàn chỉnh, một thị trường chung rất phát triển).Tuy
nhiên, điều này lại có tầm quan trọng đối với các nước đang phát
triển, bởi việc huy động vốn quốc tế trong một thời gian ngắn vẫn còn
gặp rất nhiều khó khăn, những nước này thường gặp phải tính thời vụ
đặc trưng trong thu nhập cũng như chi phí liên quan đến ngoại hối.
Đối với những nước này, việc đi vay để tài trợ thâm hụt cán cân vãng
lai có thể phải ‘ trả giá đắt’ hơn rất nhiều việc dựa vào quỹ dự trữ
ngoại hối
Việc duy trì dự trữ ngoại hối với động cơ tài trợ cho các giao dịch
ngoại hối có tầm quan trọng đặc biệt đối với các nước có chính sách
quản lý ngoại hối rộng và tập trung thông qua kênh duy nhất là NHTW
- Can thiệp vào thị trường ngoại hối để điều tiết tỷ giá:
Dự trữ ngoại hối nhằm mục đích can thiệp vào thị trường.NHTW
thường phải dự đoán được các biến động của thị trường do các yếu
tố trong và ngoài nước.Có những tác động nào tích cực, những tác
động nào tiêu cực,những tác động trong dài hạn, những tác động chỉ
xảy ra ngắn hạn, có những tác động chỉ xảy ra đối với doanh nghiệp
nhỏ, những nhà đầu tư cá nhân, cũg có thể chỉ tác động đến những
doanh nghiệp lớn, hay là những tập đoàn lớn, thậm chí tác động đến
cả nền kinh tế.Dự tính trước được những tác động trên sẽ giúp cho
NHTW can thiệp vào thị trường một cách hợp lý,và mục đích can thiệp
vào thị trường được coi là mục tiêu quan trọng nhất của dự trữ ngoại
hối, đặc biệt đối với các nền kinh tế có thị trường hàng hoá và thị
trường vốn mở cửa hoạt động hiệu quả và duy trì chế độ tỷ giá cố
định hoặc tỷ giá thả nổi có điều tiết.

Mục đích dự trữ ngoại hối nhằm can thiệp vào thị trường chủ yếu
là đảm bảo mục tiêu về quản lý tỷ giá về ngắn hạn. trung và dài
hạn.VD:Khi tỷ giá trong nước có biến động tăng khi đó nhà nước sẽ
Website: Email : Tel : 0918.775.368
tăng cung ngoại tệ giúp làm giảm tỷ giá xuống. Những biến động của
tỷ gía sẽ làm ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động sản xuất, kinh doanh
trong nước, do đó bình ổn tỷ giá theo hướng có lợi sẽ giúp sản xuất
trong nước phát triển hơn
-Tích trữ tài sản
Mục đích tích trữ tài sản thường không được coi là tiêu thức có
ảnh hưởng lớn đến mức dự trữ ngoại hối cần được duy trì tại một
NHTW, mà tiêu thức này thường được NHTW xem xét để có các
quyết định về dự trữ ngoại hối của mình. Tuy nhiên, yếu tố tích trữ tài
sản lại có tầm quan trọng đặc biệt cho việc lựa chọn mức dự trữ trong
một số trường hợp. Khi NHTW có trách nhiệm nào đó trong việc quản
lý trạng thái rủi ro ngoại hối thực của khu vực kinh tế Nhà nước hay
của toàn bộ quốc gia, NHTW thường phải tăng tổng dự trữ ngoại hối
để đối phó với tình trạng gia tăng nợ của chính phủ hay các khoản nợ
của chính phủ phải được đảm bảo bằng ngoại tệ.Đối với các nước đi
vay nợ mục tiêu dự trữ tài sản là rất quan trọng, nếu NHTW nước đó
đang tăng cường dự trữ ngoại hối, điều đó chứng tỏ nước đó đang
chú trọng vào việc tăng uy tín quốc tế của quốc gia.Việc tăng uy tín
quốc gia trên trường quốc tế tạo thuận lợi cho nước đó trong việc giao
lưu buôn bán với các nước hơn, các nước sẽ nhìn thấy được sự đảm
bảo khi đầu tư hay giao thương với nước đó,ngược lại khi uy tín trên
trường quốc tế tăng lên, khi vay nợ tổng phụ phí rủi ro sẽ thấp và tổng
chi vay nợ sẽ thấp hơn.Đây là điều đánh đổi đối với các nước đang
phát triển, họ cần phải lựa chọn giữa lợi ích của việc đi vay vốn hay
chấp nhận phải cạnh tranh trong một thị trường khó khăn hơn nhưng
nhiều cơ hội hơn

Website: Email : Tel : 0918.775.368
2./ Thị trường ngoại hối.
a./Sự ra đời và phát triển của thị trường ngoại hối
Sự ra đời và phát triển của thị trường ngoại hối gắn liền với sự
phát triển của hoạt động ngoại thương. Trong ngoại thương liên quan
đến nhiểu loại tiền của quốc gia khác nhau.VD: trong quan hệ ngoại
thương giữa Anh và Pháp liên quan đến it nhất hai đồng tiền là đồng
bảng Anh(GBP) và đồng France Pháp(FRF). Mục tiêu của các thương
gia người Anh là đồng bảng Anh trong khi mục tiêu của các thương
gia Pháp là đồng France. Tương tự, một công ty xuất khẩu của Việt
Nam , xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ sang Đức, thu về đồng Dollar
Mỹ( USD). Do không thể dùng USD để mua sản phẩm tại thị trường
Việt Nam.Ngược lại, vì không thể sử dụng VND để nhập khẩu xe máy
từ Nhật Bản về nên khi công ty có nhu đổi từ VND sang USD để thanh
toán.Do đó, thực tiễn đòi hỏi phải có một cơ chế nào đó nhằm giúp
các thương nhân Anh đổi GBP lấy FRF và các thương nhân Pháp đổi
FRF lấy GBP cũng như công ty xuất khẩu của Việt Nam đôi USD lấy
VND và công ty nhập khẩu đổi VND lấy USD. Cơ chế đó gọi là thị
trường ngoại hối( foreign exchange market).
Như vậy thị trường ngoại hối là thị trường tại đó diễn ra các giao
dịch mua, bán, trao đổi các phương tiện thanh toán quốc tế.Tuy nhiên
trên thị trường này chủ yếu là các giao dịch, trao đổi ngoại tệ. Nên có
thể hiểu thị trường ngoại hối là thị trường mua bán, trao đổi các loại
ngoại tệ
Như đã trình bày, thị trường ngoại hối bắt nguồn từ sự hình thành
và phát triển của ngoại thương, nó là phương tiện hữu hiệu thúc đẩy
ngoại thương phát triển. Do đó, cùng với sự phảt triển của ngoại
thương, thị trường ngoại hối cũng ngày càng phát triển.Chúng ta đã
thấy các trung tâm giao dịch ngoại hối tầm cỡ quốc tế như NewYork,
Website: Email : Tel : 0918.775.368

London và Tokyo hoặc tầm cỡ khu vực như Frankfurt, Zurich ở Châu
Âu hay Hongkong, Singapore ở Châu Á hoặc tầm cỡ quốc gia như
Sydney ở Australia, Bankok ở Thái Lan, Shanghai ở Trung Quốc đều
hình thành và phát triển gắn liền với sự hình thành và phát triển của
các trung tâm thương mại sầm uất với đầy đủ các giao dịch buôn bán
trong và ngoài nước.
b./ Đặc điểm, vai trò của thị trường ngoại hối
- Đặc điểm
+Thị trường ngoại hối không tồn tại trong một không gian cụ thể
nhất định mà hoạt động thông qua các phương tiện thông tin hiện
đại.Thị trường ngoại hối là một thị trường rộng lớn, liên quan đến
nhiều hoạt động,liên quan đến nhiều lĩnh vực, và nhiều tổ chức, cá
nhân khác biệt ở nhiều vùng miền khác nhau.Do đó, thị trường này
không thể tồn tại ở một không gian cụ thể nào, nó diễn ra ở khắp nơi,
và để đảm bảo tính liên tục, tính lưu thông hoạt động chính của nó
được thông qua các phương tiện thông tin hiện đại như mạng Internet,
các hình thức thẻ rút tiền, gửi tiền với nhiều tính năng, các giấy tờ,
hợp đồng giao dịch
+ Có tính quốc tế hoá cao.Đây là một hoạt động có sự tham gia
của rất nhiều thị trường trên thế giới,là nơi diễn ra các giao dịch mua
bán, trao đổi các phương tiện thanh toán quốc tế. Bởi vậy những
chuẩn mực quốc tế rất được đề cao, nếu những giao dịch không đáp
ứng những tiêu chuẩn chung của quốc tế sẽ bị loại bỏ.
+ Giao dịch mua bán các loại ngoại tệ tự do chuyển đổi.Khi chưa
có thị trường ngoại hối, việc tìm kiếm để trao đổi các ngoại tệ trên thị
trường là rất khó khăn.Thị trường ngoại hối ra đời, những ngoại tệ
Website: Email : Tel : 0918.775.368
nằm trong quy định được phép giao dịch sẽ được mua đi bán lại trong
thị trường, tạo tính lưu thông trên thị trường ngoại hối
+ Giao dịch với khối lượng lớn( khối lượng tối thiểu và doanh số).

Giao dịch trên thị trường ngoại hối là những giao dịch lớn từ những
nhà đẩu tư trong nước và nước ngoài, những giao dịch này diễn ra trợ
giúp cho hoạt động giao thương quốc tế được thuận tiện hơn. Mỗi
giao dịch quốc tế diển ra thường mang lại những khoản lợi nhuận rất
lớn do đó khối lượng giao dịch trên thị trường ngoại hối thường rất
lớn,
- Vai trò
Trong xu thế hội nhập nền kinh tế toàn cầu, thị trường ngoại hối
đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế mỗi quốc
gia
+ Trước hết thị trường ngoại hối tạo điều kiện để kết nối các nhu
cầu giao dịch trong nền kinh tế, là cơ chế hữu hiệu đáp ứng cho nhu
cầu mua, bán, trao đổi ngoại tệ nhằm phục vụ cho hoạt động xuất –
nhập khẩu và các hoạt động dịch vụ liên quan khác.Trong nền kinh tế
luôn có những người dư thừa ngoại hối đồng thời cũng có những
người có nhu cầu sử dụng ngoại hối đó.Làm sao để những nhu cầu
đó khớp được với nhau, khi những người đó hoàn toàn không quen
biết, không có mối quan hệ gì? Thị trường ngoại hối đã giải quyết
được những điều đó, nhờ thị trường ngoại hối đã tổng hợp được
những nhu cầu của thị trường, và giúp cho nó được ăn khớp lại với
nhau. Khi chưa có thị trường ngoại hối, các nhu cầu đó chưa tìm được
đến nhau gây ra rất nhiều sự lãng phí, lượng ngoại hối dư thừa thì chỉ
được cất giữ không sinh lời, còn những người cần ngoại hối thì không
có đủ ngoại hối cần thiết để kinh doanh, khiến cho hoạt động của họ bị
Website: Email : Tel : 0918.775.368
ngưng trệ. Và khi nhu cầu được đáp ứng, mọi hoạt động xuất- nhập
khẩu, dịch vụ liên quan trở nên dễ dàng hơn, phát triển hơn
+ Thị trường ngoại hối là phương tiện giúp cho các nhà đầu tư
chuyển đổi ngoại tệ nhằm kiếm tìm lợi nhuận thông qua các hình thức
đầu tư vào tài sản hữu hình hay tài sản tài chính

VD: Một nhà đầu tư thấy rằng lãi suất ở thị trường NewYork cao
hơn lãi suất ở thị trường Tokyo, họ sẽ rút tiền ở thị trường Tokyo để
đầu tư vào thị trường NewYork. Tuy nhiên việc giao dịch sẽ chỉ được
thực hiện khi có thị trường ngoại hối
+ Làm cho các giao dịch trao đổi mua bán ngoại hối đi vào nền
nếp, ổn định, góp phần ổn định thị trường tài chính. Trước khi có thị
trường ngoại hối, các giao dịch sẽ gặp rất nhiều khó khăn,chưa có
một chuẩn mực chung cho các giao dịch, chưa có ai quản lý việc trao
đổi mua bán ngoại tệ, tuy nhiên các giao dịch đó không thể không có.
Việc chưa có các chuẩn mực chung sẽ khiến cho những người có nhu
cầu về ngoại tệ phải tự tìm ra cách để đáp ứng những nhu cầu của
mình,việc tìm ra cách đó không thể đảm bảo được sẽ chấp hành theo
đúng pháp luật, và họ cũng có thể không thể biết làm như vậy có đúng
với quy định hay khồng.Như vậy, để có thể giao dịch được có thể sẽ
buộc phải vi phạm các quy định của luật pháp. Lúc này nhà nước rất
khó quản lý đối với những hoạt động này. Khi thị trường ngoại hối xuất
hiện, các hoạt động sẽ được chuẩn hoá bằng các quy định,những nhà
đầu tư, những doanh nghiệp, các tổ chức hay cá nhân sẽ có cơ sở để
tham gia vào thị trường. Nhờ vào những quy định chung đó họ biết
rằng những gì họ có thể làm và những gì họ không đựơc làm.Dưới sự
quản lý của thị trường các hoạt động giao dịch ngoại hối được giám
sát chặt chẽ hơn và thị trường sẽ đi vào ổn định khi các hoạt động
thực hiện theo đúng những quy định đó.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
+ Giúp NHTW nắm bắt được thông tin về thị trường để tham mưu
cho chính phủ trong việc quản lý ngoại hối.NHTW tham gia vào thị
trường ngoại hối với tư cách là người tổ chức, điều hành và kiểm soát
mọi hoạt động của thị trường ngoại hối nhằm ổn định giá trị đồng nội
tệ, trên cơ sở kiểm soát được tỷ giá hối đoái. Mọi hoạt động giao dịch
ngoại hối đều phải thông qua NHTW, như vậy NHTW sẽ dễ dàng nắm

bắt thông tin trên thị trường. Khi thị trường có bất kỳ dấu hiệu bất ổn
nào NHTW cùng chính phủ sẽ có những điều chỉnh phù hợp để thị
trường đi vào ổn định
+ Tạo điều kiện để hội nhập với thị trường ngoại hối quốc tế. Khi
trong nước có một thị trường ngoại hối ổn định,các giao dịch diễn ra
thuận tiện hơn sẽ tạo điều kiện hơn cho các giao dịch ngoại hối trong
nước mà còn tạo điều kiện cho các giao dich ngoại hối quốc tế.Các
nhà đầu tư trong nước dễ dàng thâm nhập vào thị trường ngoài nước,
đồng thời cũng sẽ thu hút các nhà đầu tư nước ngoài vào.Với một cơ
chế hoạt động ngoại hối hoàn chỉnh,các nhà đầu tư không còn gặp
nhiều khó khăn khi thâm nhập thị trường quốc tế, từ đó nền kinh tế
cũng sẽ phát triển nhanh chóng hơn
c./ Hoạt động kinh doanh ngoại hối của ngân hàng trung ương
NHTW có thể tham gia trực tiếp vào thị trường ngoại hối trong
nước hoặc quốc tế với tư cách là một thành viên tham gia thị trường
và tuân thủ các luật chơi của thị trường nhằm đạt được mục đích
quản lý ngoại hối.NHTW nhằm vào các mục tiêu khác nhau tuỳ vào
đối tác và thị trường giao dịch ngoại hối được lựa chọn
-Giao dịch ngoại hối trên thị trường trong nước
NHTW tham gia trên thị trường ngoại hối trong nước nhằm mục
đích điều chỉnh tỷ giá hoặc vì mục tiêu ngắn hạn của chính sách tiền
Website: Email : Tel : 0918.775.368