Dạy học theo chủ đề tích hợp văn bản con rồng, cháu tiên

Dạy học theo chủ đề tích hợp

Sở giáo dục và đào tạo Hà nội
Phòng giáo dục và đào tạo ba vì

-------------------------

Trờng THCS Cổ Đô
Địa chỉ: Cổ Đô- Ba Vì- Hà Nội.
Điện thoại: 04.33625354
Email:
Thông tin về nhóm giáo viên:
1.H v tờn : Phan Th Ho
Ngy sinh: 06/7/1983
Mụn: Ng vn
in thoi: 01668599221
Email:
2. H v tờn : Nguyn Th Na
Ngy sinh: 29/10/1977
Mụn: Ng vn.
in thoi: 0975291839

Tóm tắt nội dung sản phẩm: s dng kin thc cỏc mụn hc liờn quan
dy tớch hp bi Con Rng, chỏu Tiờn. T ú giỳp hc sinh bit cỏch vn dng
cỏc kin thc ỏp dng vo thc t, ng thi giỏo dc lũng t ho, lũng yờu
quờ hng t nc cho cỏc em .

hồ sơ dạy học dự thi của nhóm giáo viên.
i.Tên hồ sơ dạy học:
Dy hc theo ch tớch hp:
Vn bn : Con Rng, chỏu Tiờn.

Ii.Mục tiêu dạy học
1.Kiến thức:
- Giúp học sinh nắm đợc nội dung, ý nghĩa và một số nét nghệ thuật tiêu biểu
của truyền thuyết Con Rồng, cháu Tiên.
- Liên hệ với kiến thức môn Địa lí để nắm đợc địa danh đền Hùng.
GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

1

Trờng THCS Cổ Đô


Dạy học theo chủ đề tích hợp

- Vận dụng kiến thức môn Lịch sử nhằm giúp học sinh hiểu hơn về thời đại
Hùng Vơng.
2.Kỹ năng:
- Vận dụng kiến thức liên môn: Văn học- văn học, văn học- lịch sử, văn học- địa
lý, văn học - âm nhạc, văn học- giáo dục công dân để giải quyết các vấn đề bài
học đặt ra.
3.Thái độ:
Qua kiến thức liên môn nhằm giáo dục cho học sinh lòng tự hào về nguồn gốc
dân tộc, từ đó giúp học sinh có lòng yêu thơng và tinh thần đoàn kết dân tộc.
IIi. Đối tợng dạy học:
- Học sinh lớp 6B - Trờng THCS Cổ Đô.
- Số lợng : 37 học sinh .
- Đặc điểm: Là một lớp đầu khá nên có nhiều thuận lợi trong giảng dạy.
IV. ý nghĩa bài học:
Việc học tập văn bản Con Rồng, cháu Tiên có ý nghĩa quan trọng trong
việc cung cấp cho các em vốn hiểu biết sâu rộng về kho tàng văn học dân gian

của dân tộc. Qua văn bản, giúp các em hiểu rõ hơn về nguồn gốc của dân tộc
Việt Nam và thể hiện ý nguyện đoàn kết thống nhất cộng đồng của ngời Việt.
Qua việc vận dụng kiến thức liên môn trong việc học tập còn có ý nghĩa
quan trọng trong việc tìm hiểu kiến thức mới. Vận dụng kiến thức lịch sử trong
giảng dạy truyền thuyết này sẽ giúp cho các em hiểu đợc bối cảnh lịch sử và đời
sống nhân dân thời đại Hùng Vơng.
Bên cạnh đó , khi vận dụng kiến thức địa lý- mĩ thuật vào giảng dạy, ngời
dạy sẽ giúp cho học sinh có một vốn kiến thức sâu rộng về địa danh lịch sử Đền
Hùng cũng nh là kiến trúc của Đền Hùng. Qua đó, học sinh hiểu biết về văn hóa
lễ hội Đền Hùng..
Có thể vận dụng kiến thức môn Giáo dục công dân nhằm khơi gợi lòng
yêu nớc, lòng tự hào dân tộc về thời đại vua Hùng, giáo dục các em tinh thần
đoàn kết, trách nhiệm trong việc giữ gìn và bảo vệ chủ quyền đất nớc.
Đặc biệt, với việc vận dụng kiến thức âm nhạc sẽ giúp học sinh có không
khí tiết học vui vẻ và đạt hiệu quả cao.
Nh vậy, việc vận dụng kiến thức liên môn trong một văn bản cụ thể có ý
nghĩa rất lớn trong việc phát triển nhận thức của các em, để từ đó các em có nền
tảng và kĩ năng để học tốt tất cả các môn học.
V. Thiết bị dạy học và tài liệu:
- Sách giáo khoa , sách giáo viên ngữ văn 6, thiết kế bài giảng.
- Tài liệu lịch sử liên quan đến truyền thuyết Con Rồng, cháu Tiên.
- Tranh ảnh, tài liệu liên quan.
- Bài hát : Dòng máu Lạc Hồng( Nhạc và lời: ........)
- ứng dụng công nghệ thông tin: công cụ tìm kiếm trên google.
VI. Hoạt động và tiến trình dạy học:
1. ổn định lớp: KTSS
2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra sách vở của hs và giới thiệu chơng trình ngữ văn 6
3. Bài mới:
Giới thiệu bài: Truyện Con Rồng, cháu Tiên là một truyền thuyết tiêu biểu,
mở đầu cho chuỗi truyền thuyết về thời đại các vua Hùng cũng nh truyền thuyết

Việt Nam nói chung. Nội dung, ý nghĩa của truyện Con Rồng, cháu Tiên là gì?
để thể hiện nội dung , ý nghĩa ấy, truyện đã dùng những hình thức nghệ thuật độc
đáo nào? Vì sao nhân dân ta,qua bao đời nay, rất tự hào và yêu thích câu chuyện
này, tiết học sẽ giúp chúng ta trả lời câu hỏi ấy.
Tiết 1- Bài 1: Văn bản: Con Rồng, cháu Tiên
(Truyền thuyết)
Hoạt động của giáo viên và học sinh
GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

Nội dung
2

Trờng THCS Cổ Đô


Dạy học theo chủ đề tích hợp

I.Đọc, tìm hiểu chung.
1.Khái niệm truyền thuyết.
-Truyền thuyết: Là truyện dân gian
truyền miệng kể về nhân vật, sự kiện
liên quan đến lịch sử thời quá khứ.
-Có yếu tố tởng tợng ,kì ảo
- Thể hiện thái độ ,cách đánh giá của
nhân dân với sự kiện , nhân vật, lịch
sử.

?Dựa vào chú thích * sgk, Em hiểu
truyền thuyết là gì ?
- hs trả lời theo chú thích .

GV: Truyền thuyết con rồng cháu tiên
thuộc nhóm các tác phẩm truyền
thuyết thời đại Hùng Vơng giai
đoạn đầu.
GV yêu cầu: Đọc to rõ ràng chú ý 2.Đọc, chú thích
nhấn gịong các chi tiết li kỳ, thể hiện 2
lời thoại của Lạc Long Quân - Âu cơ
+ Lạc Long Quân : Ân cần chậm rãi
+Âu cơ: Giọng lo lắng, than khổ

- GV đọc mẫu- gọi học sinh đọc h/s
nhận xét
- Cho h/s đọc chú thích chú ý các chú
thích 1-2-3-4-5-7
? Truyện đợc chia làm mấy phần? ý 3.Bố cục: 3 phần
của từng phần?
(Chia làm 3 phần
P1. Từ đầu đến...Long Trang Giới
thiệu Lạc Long Quân và Âu Cơ
P2. Tiếp...lên đờng Chuyện Âu Cơ
sinh nở kì lạ và Lạc Long Quân và Âu
Cơ chia con
P3. Còn lại Giải thích nguồn gốc
con Rồng, cháu Tiên.
II. Đọc - hiểu văn bản:
Chuyển ý:..
1. Giới thiệu Lạc Long Quân - Âu cơ:
Lạc Long Quân
+Nguồn gốc:Thần

mình rồng ở dới nớc, con thần Long
Nữ
+Tài
năng:Sức
khoẻ vô đich ,có
nhiều phép lạ diệt
trừ yêu quái
+Có công: bảo vệ
dân, giúp dân làm
ăn, hình thành nếp
sống văn hoá cho
dân.

Gi HS c li on 1
-Phần đầu của truyện em đã gặp
những nhân vật nào?
- 2 nhân vật Lạc Long Quân và Âu cơ
? Nhân vật Lạc Long Quân đợc giới
thiệu ntn? (Nguồn gốc, hình dáng,)
? Lạc Long Quân có những việc làm
gì?( tài năng)
? Qua những chi tiết đó em thấy Lạc
Long Quân là ngời thế nào?
=>Lạc Long Quân là vị thần có tài, có
sức khoẻ vô địch, có công với dân về
mọi mặt, đợc mọi ngời yêu quý.
? Hình ảnh  u Cơ đợc giới thiệu ra
sao? (Nguồn gốc, hình dáng, tài
năng)

GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

Âu Cơ
+Dòng tiên ở
trên núi ,thuộc
dòng họ thần
nông
+Xinh
đẹp
tuyệt trần
+Dạy loài ngời
trồng trọt và
cày cấy

Lạc Long Quân Là ngời con
tài đức vẹn toàn
gái tuyệt vời
3

Trờng THCS Cổ Đô


Dạy học theo chủ đề tích hợp

?Em có nhận xét gì về ÂAu Cơ?
Tại sao tác giả dân gian không tởng tợng Lạc Long Quân và Â u Cơ có
nguồn gốc từ các loài vật khác mà tởng tợng Lạc Long Quân nòi rồng, Â u
Cơ dòng dõi tiên? Điều đó có ý nghĩa
gì?
GV bình: Việc tởng tợng Lạc Long

Quân và Âu Cơ dòng dõi Tiên - Rồng
mang ý nghĩa thật sâu sắc. Bởi rồng là
một trong bốn con vật thuộc nhóm
linh mà nhân dân ta tôn sùng và thờ
cúng. Còn nói đến Tiên là nói đến vẻ
đẹp toàn mĩ không gì sánh đợc. Tởng
tợng Lạc Long Quân nòi Rồng, Âu Cơ
nòi Tiên phải chăng tác giả dân gian
muốn ca ngợi nguồn gốc cao quí và
hơn thế nữa muốn thần kì hoá, linh
thiêng hoá nguồn gốc giống nòi của
dân tộc VN ta.
? Vậy qua các chi tiết trên, em thấy
hình tợng Lạc Long Quân và Âu Cơ
hiện lên nh thế nào?
GV tích hợp với phân môn Tập làm
văn: Lạc Long Quân và Âu Cơ là hai
nhân vật chính ca truyn , có vai trò
rất quan trọng trong văn tự sự. Vai trò
của nhân vật trong văn tự sự nh thế
nào chúng ta sẽ tìm hiểu ở tiết 11.
GV- Lạc Long Quân và Â u Cơ gặp
nhau, họ mong ớc điều gì?
HS: Âu Cơ và Lạc Long Quân gặp
nhau , đem lòng yêu nhau rồi trở
thành vợ chồng. sống ở cung điện
Long Trang.
GV bình: Rồng ở biển cả.
Tiên ở non cao.
Gặp nhau đem lòng yêu nhau -đi đến

kết duyên vợ chồng.
Tình yêu kỳ lạ này nh là sự kết tinh
những gì đẹp nhất của con ngời và
thiên nhiên sông núi.
Vậy chuyện sinh nở của Âu cơ có gì
đặc biệt, chúng ta cùng chuyển sang
phần 2.
?ÂÂy u Cơ sinh nở nh thế nào?
.

=>Lạc Long Quân và Âu Cơ đều là
thần, nguồn gốc cao quý.

2.Chuyện Âu Cơ sinh nở, Lạc Long
Quân và Âu Cơ chia con:
a. Chuyện Âu Cơ sinh nở :
- Âu Cơ sinh ra một cái bọc trăm
trứng, nở thành một trăm con, không
bú mớm, lớn nhanh nh thổi, khôi ngô
đẹp đẽ khoẻ mạnh nh thần".
->Chi tiết kì lạ, mang tính chất hoang
đờng

=>Giải thích nguồn gốc dân tộc Việt
Nam cùng huyết thống, chung nguồn
? Em có nhận xét gì về sự sinh nở của cội tổ tiên đều là anh em ruột thịt,
cùng một cha mẹ sinh ra.
bà Â.u Cơ.
=> Đồng bào.
<Kỳ lạ không có thật >

Câu hỏi thảo luận: Theo em, chi tiết
mẹ Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng, nở ra
100 ngời con có ý nghĩa ntn ?
GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

4

Trờng THCS Cổ Đô


Dạy học theo chủ đề tích hợp

? H/a: Con nào con nấy hồng hào ...
nh thần, có ý nghĩa gì ?
- Khẳng định dòng máu thần tiên,
phẩm chất đẹp đẽ về dáng vóc cơ thể
cũng nh trí tuệ của con ngời Việt Nam.
GV bình: Chi tiết lạ mang tính chất
hoang đờng nhng rất thú vị và giàu ý
nghĩa. Nó bắt nguồn từ thực tế rồng,
rắn đề đẻ trứng. Tiên (chim) cũng để
trứng. Tất cả mọi ngời Việt Nam
chúng ta đều sinh ra từ trong cùng một
bọc trứng (đồng bào) của mẹ Âu
Cơ.Dân tộc Việt Nam chúng ta vốn
khoẻ mạnh, cờng tráng, đẹp đẽ, phát
triển nhanh nhấn mạnh sự gắn bó
chặt chẽ, keo sơn, thể hiện ý nguyện
đoàn kết giữa các cộng đồng ngời
Việt.

GV chuyển ý: Họ đang sống hạnh phúc
thì điều gì đã xẩy ra?
Lạc Long Quân quen sống ở dới nớc
Phải từ biệt vợ và đàn con trở về
Thuỷ Cung.
Âu cơ buồn tủi, tháng ngày mong mỏi
thở than. Sao chàng bỏ thiếp mà đi,
không cùng với thiếp nuôi đàn con
nhỏ .
? Em hãy quan sát bức tranh trong
SGK và cho biết tranh minh hoạ cảnh
gì?
?Lạc Long Quân chia con nh thế
nào ? Để làm gì ?
?Việc chia con nh vậy có ý nghĩa nh
thế nào ?
? Câu truyện kết thúc với lời hẹn ớc.
Khi có việc thì giúp đỡ đừng quên lời
hẹn. Điều đó có ý nghĩa nh thế nào?

b. Âu Cơ và Lạc Long Quân chia con:
- 50 ngời con theo cha xuống biển;
- 50 Ngời con theo mẹ lên núi
- Cùng nhau cai quản các phơng, dựng
xây đất nớc.
Cuộc chia tay phản ánh nhu cầu
phát triển DT: làm ăn, mở rộng bờ cõi
và giữ vững đất đai.
- Thể hiện ý nguyện đoàn kết, thống
nhất DT.

GV liên môn Giáo dục công dân 7 :
bài Đoàn kết, tơng trợ.
* GV bình: Lịch sử mấy ngàn năm
dựng nớc và giữ nớc của dân tộc ta đã
chứng minh hùng hồn điều đó. Mỗi
khi tổ quốc bị lâm nguy, nhân dân ta
bất kể trẻ, già, trai, gái từ miền ngợc
đến miền xuôi, từ miền biển đến miền
rừng núi xa xôi đồng lòng kề vai sát
cánh đứng dậy giết kẻ thù. Khi nhân
dân một vùng gặp thiên tai địch hoạ,
cả nớc đều đau xót, nhờng cơm xẻ áo,
để giúp đỡ vợt qua hoạn nạn. và ngày
nay, mỗi chúng ta ngồi đây cũng đã,
đang và sẽ tiếp tục thực hiện lời căn
dặn của Long Quân xa kia bằng những - Nghệ thuật: Sử dụng các chi tiết tởng
tợng kì ảo.
việc làm thiết thực.
5

GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

Trờng THCS Cổ Đô


Dạy học theo chủ đề tích hợp

? Trong truyện dân gian thờng có chi
tiết tởng tợng kì ảo. Em hiểu thế nào

là chi tiết tởng tợng kì ảo?
- Chi tiết tởng tợng kì ảo là chi tiết
không có thật đợc dân gian sáng tạo ra
nhằm mục đích nhất định.
Trong truyện này, chi tiết nói về Lạc
Long Quân và Âu Cơ; việc Âu Cơ sinh
nở kì lạ là những chi tiết tởng tợng kì
ảo. Vai trò của nó trong truyện này nh
thế nào?
- ý nghĩa của chi tiết tởng tợng kì ảo
trong truyện:
+ Tô đậm tính chất kì lạ, lớn lao, đẹp
đẽ của các nhân vật, sự kiện.
+ Thần kì hoá, linh thiêng hoá nguồn
gốc giống nòi, dân tộc để chúng ta
thêm tự hào, tin yêu, tôn kính tổ tiên,
dân tộc.
3. Kết thúc truyện:
+ Làm tăng sức hấp dẫn của tác phẩm. - Con trởng lên ngôi vua, lấy hiệu
Hùng Vơng, lập kinh đô, đặt tên nớc.
Gọi HS đọc đoạn cuối
? Em hãy cho biết, truyện kết thúc
bằng những sự việc nào?
- Con trởng lên ngôi vua, lấy hiệu
Hùng Vơng, lập kinh đô, đặt tên nớc. Cách kết thúc muốn khẳng định
Tích hợp lịch sử : thế kỷ 8-7 TCN.
nguồn gốc con Rồng, cháu Tiên là có
- Giải thích nguồn gốc của ngời Việt
thật
Nam là con Rồng, cháu Tiên.

? Việc kết thúc nh vậy có ý nghĩa gì?
* GV: Cốt lõi sự thật lịch sử là mời
mấy đời vua Hùng trị vì. còn một bằng
chứng nữa khẳng định sự thật trên đó
là lăng tởng niệm các vua Hùng mà tại
đây hàng năm vẫn diễn ra một lễ hội
rất lớn đó là lễ hội đền Hùng. Lễ hội
đó đã trở thành một ngày quốc giỗ của
cả dân tộc, ngày cả nớc hành quân về
cội nguồn:
Dù ai đi ngợc về xuôi
Nhớ ngày gỗ tổ mùng mời tháng ba
và chúng ta tự hào về điều đó. Một lễ III.ý nghĩa tác phẩm
hội độc đáo duy nhất chỉ có ở Việt - Giải thích ,suy tôn nguồn gốc cao
Nam .
quí của dân tộc
- Dân tộc Việt Nam đều là anh
emđoàn kết yêu thơng nhau
nhở chúng ta nhớ tới cội nguồn
Theo em truyện "Con rồng cháu tiên" -vàNhắc
sống
xứng đáng với cội nguồn.
có ý nghĩa gì?
* Ghi nhớ(SGK Tr 8)
Gv Đó cũng chính là nội dung của ghi
nhớ.
H/s đọc ghi nhớ Sách giáo khoa.
Liên môn Giáo dục công dân bài :
GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

6

Trờng THCS Cổ Đô


Dạy học theo chủ đề tích hợp

+Biết ơn(Lớp 6),
+ Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt
đẹp của dân tộc( lớp 9)
+ Trách nhiệm của thanh niên trong sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa,
+ Nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc( lớp 9)
Liên môn lịch sử: Lễ hội Đền Hùng,

IV/ Luyện tập
Bài 1: Kể diễn cảm truyện
Bài 2: Qua học văn bản Con Rồng,
cháu Tiên, qua hiểu biết của em, em
hiểu gì về quần thể khu di tích lịch sử
đền Hùng?( vị trí địa lý, đặc điểm ...)

Hoạt động 2: Luyện tập
- HS kể diễn cảm truyện .

GV liên môn Địa lý)
4: Củng cố,
Giáo viên cho học sinh làm bài tập trắc nghiệm sau;
Khoanh tròn vào đáp án đúng nhất:
1.Truyền thuyết là gì?

A. Là những câu chuyện hoang đờng.
B. Câu chuyện với những yếu tố hoang đờng nhng có liên quan đến các sự kiện,
nhân vật lịch sử của một dân tộc.
C.Lịch sử dân tộc, đất nớc đợc phản ánh chân thực trong các câu chuyện về một
hay nhiều nhân vật lịch sử.
D. Cuộc sống hiện thực đợc kể lại một cách nghệ thuật.
Đáp án : B
2. ý nghĩa nổi bật nhất của hình tợng cái bọc trăm trứng là gì?
A.Giải thích sự ra đời của các dân tộc Việt Nam;
B.Ca ngợi sự hình thành nớc Văn Lang;
C.Tình yêu đất nớc và lòng tự hào dân tộc;
D.Mọi ngời, mọi dân tộc Việt Nam phải yêu thơng nhau nh anh em một nhà.
Đáp án: D
Liên môn âm nhạc: cho học sinh nghe bài hát : Dòng máu lạc Hồng.
5.Hớng dẫn về nhà
- Nắm vững nội dung bài học.
- Kể lại đợc nội dung truyện.
- Soạn bài: Bánh chng, bánh giầy.
- Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.
* Tích hợp kiến thức liên môn:
1. Tích hợp kiến thức lịch sử:
Do đặc điểm lịch sử của dân tộc, tài liệu văn học nói chung và văn học dân
gian nói riêng ở nớc ta có khả năng biểu hiện nội dung lịch sử rất sâu sắc. Nó
không chỉ có giá trị nh những tài liệu lịch sử mà còn phản ánh đợc bản chất của
từng sự kiện lịch sử cụ thể. Việc vận dụng kiến thức lịch sử vào văn học nhằm
góp phần nâng cao chất lợng dạy và học môn văn học trong nhà trờng hiện nay.
Khi giáo viên giảng về truyền thuyết con Rồng cháu Tiên, ở phần cuối
của truyện, khi nói về việc con trởng của Lạc Long Quân lên ngôi vua, lấy hiệu
Hùng Vơng, lập kinh đô, đặt tên nớc là Văn Lang, giáo viên khẳng định đây là
một thời đại có thật trong lịch sử. Vào thế kỷ VIII -VII TCN ở vùng đồng bằng

ven các con sông lớn thuộc Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ ngày nay đã hình thành
những bộ lạc lớn. Bộ lạc Văn Lang c trú trên vùng đất ven sông Hồng là vùng có
nghề đúc đồng, là bộ lạc hùng mạnh nhất.
Vào thế kỷ VII TCN, ở vùng Gia Ninh( Phú Thọ) có vị thủ lĩnh dùng tài
năng khuất phục đợc các bộ lạc và tự xng là Hùng Vơng, đóng đô ở Bạch Hạc
( nay thuộc Phú Thọ), đặt tên nớc là Văn Lang.
GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

7

Trờng THCS Cổ Đô


Dạy học theo chủ đề tích hợp

Trong cuộc sống, c dân Văn Lang luôn luôn có những xng đột giữa các bộ
tộc. Đặc biệt, năm 218 TCN nhà Tần đánh xuống phơng Nam để mở rộng bờ cõi,
nhớ lại lời hẹn của tổ tiên Khi nào cần thì giúp đỡ nhau nhân dân Âu Việt và
Lạc Việt không chịu đầu hàng, đoàn kết nhau đánh giặc và họ đã chiến thắng,
bảo vệ cuộc sống để làm ăn, sinh sống.
Nhà nớc Văn Lang đứng đầu là Vua Hùng. Đời đời cha truyền con nối đợc
18 đời và đều gọi là Hùng Vơng.
.

Vua Hùng

Văn học dân gian Việt Nam nói về lễ hội đền Hùng nh sau:
Dù ai đi ngợc về xuôi.
Nhớ ngày giỗ tổ mùng mời tháng ba.
Lễ hội đền Hùng còn gội là giỗ tổ Hùng Vơng là một lễ hội lớn mang tầm

vóc quốc gia ở Việt Nam, tởng nhớ và tỏ lòng biết ơn công lao lập nớc của các
vua Hùng, những vị vua đầu tiên của dân tộc. Lễ hội diễn ra vào ngày mùng 10
tháng 3. Tuy nhiên, lễ hội thực chất đã diễn ra từ hàng tuần trớc đó với những
phong tục nh đâm đuống( đánh trống đồng) của dân tộc Mờng, hành hơng tởng
niệm các vua Hùng và kết thúc vào ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch với lễ rớc kiệu
và dâng hơng trên đền Thợng. Lễ hội đền Hùng hiện đợc Nhà nớc Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam nâng lên thành giỗ quốc Tổ và tổ chức với nghi thức nhà
nớc vào những năm chẵn.
Ngày mùng 6 tháng 1 năm 2001, chính phủ Việt Nam ban hành Nghị định
số 81/2001/NĐ- CP, quy định về quy mô, nghi lễ tổ chức giỗ Tổ Hùng Vơng và
lễ hội Đền Hùng hàng năm. Ngày mùng 10-3 trở thành ngày quốc lễ, ngày giỗ
Tổ Hùng Vơng. Từ ngày 10/3/2007( âm lịch) đến nay là ngày nghỉ lễ.
Ngày 6/12/2012, UNESCO công nhận Tín ngỡng thờ cúng Hùng Vơng ở
Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại với những yếu tố thuộc đời
sống tâm linh của ngời Việt Nam đã tồn tại từ hàng nghìn năm nay, thể hiện tinh
thần đoàn kết dâm tộc và gắn kết cộng đồng. Tính độc đáo của tín ngỡng này thể
hiện rất rõ ở yếu tố thờ Hùng Vơng chính là thờ Quốc tổ. Đây là hiện tợng văn
hóa không phải dân tộc nào cũng có.

GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

8

Trờng THCS Cổ Đô


Dạy học theo chủ đề tích hợp

Lễ hội Đền Hùng vào ngày mùng 10-3.

GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

9

Trờng THCS Cổ Đô


Dạy học theo chủ đề tích hợp

2. Tích hợp kiến thức môn Giáo dục công dân:
Trong mỗi tiết học, việc xác định nhiệm vụ nhận thức có ý nghĩa cực kì
quan trọng mang tính quyết định đối với hiệu quả của nó. Mục đích của việc nêu
ý nghĩa nhận thức là giúp học sinh nắm đợc ý nghĩa nội dung bài học. Từ đó
cung cấp thêm cho các em kỹ năng sống và định hớng giáo dục đạo đức cho học
sinh.
Thông thờng khi dạy đến những chi tiết đặc biệt hoặc kết thúc bài học,
giáo viên nên để học sinh động não suy nghĩ. Nhiệm vụ nhận thức thờng đợc nêu
lên bằng một vài câu hỏi để kích thích t duy học sinh. Khi dạy đến chi tiết Lạc
Long Quân và Âu Cơ chia con: 50 ngời con theo cha xuống biển- 50 ngời con
theo mẹ lên núi và hẹn ớc khi có việc gì thì giúp đỡ lẫn nhau, đừng quên lời hẹngiáo viên có thể sử dụng bài : Đoàn kết, tơng trợ( GDCD 7) để khẳng định tinh
thần đoàn kết của nhân dân ta, mọi ngời ở mọi vùng từ miền xuôi đến miền ngợc, từ miền biển đến miền rừng núi đều đồng lòng kề vai sát cánh bên nhau giúp
đỡ nhau vợt qua khó khăn hoạn nạn trong mọi hoàn cảnh. Nó thể hiện mọi ngời
ở mọi vùng đất nớc đều có chung một nguồn gốc, ý chí và sức mạnh, một ý
nguyện đoàn kết thống nhất dân tộc.
Khi giảng về ý nghĩa tác phẩm, để nhắc nhở học sinh nhớ tới cội nguồn,
sống xứng đáng với cội nguồn, giáo viên cho học sinh liên hệ bài Biết ơn,
( GDCD 6) , Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc( GDCD 9),
để khẳng định dân tộc Việt Nam có rất nhiều truyền thống tốt đẹp và một trong
những truyền thống đó là lòng biết ơn của nhân dân ta giành cho các vị anh hùng
đã có công dựng nớc. Vì vậy nhân dân ta đã lập đền thờ các vua Hùng tại Phú

Thọ và hàng năm rất nhiều ngời đã hành hơng về đất tổ vào ngày mùng 10-3.
Qua ý nghĩa bài học nhắc nhở các em phải sống xứng đáng với cội nguồn
dân tộc bằng những việc làm thiết thực. Giáo viên liên hệ với bài : Trách nhiệm
của thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc( GDCD 9), Nghĩa vụ bảo vệ tổ quốc (GDCD 9) và lời dặn của Bác với các
chiến sĩ đại đoàn 308 khi đến thăm Đền Hùng ngày 19-9-1954: Các vua Hùng
đã có công dựng nớc, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nớc. Câu nói đó nhắc
nhở chúng ta về trách nhiệm, lòng tự hào dân tộc, nó có tác dụng giáo dục truyền
thống yêu nớc, ý thức dân tộc, nâng cao tinh thần đoàn kết, là động lực cổ vũ lớn
lao tinh thần đoàn kết dân tộc của nhân dân Việt Nam trong sự nghiệp đấu tranh
bảo vệ Tổ quốc, nó cũng nhắc nhở trách nhiệm của các em đối với non sông, với
dân tộc Việt Nam. Vì vậy mỗi chúng ta ngồi đây các em cần học tập tốt , tu dỡng
đạo đức, tích cực tham gia các hoạt động chính trị xã hội, giữ gìn bảo vệ khu di
tích lịch sử đền thờ, giúp đỡ các gia đình thơng binh liệt sĩ, chăm sóc các khu
nghĩa trang, làm tốt công tác đền ơn đáp nghĩa, làm theo lời Bác dạy để góp phần
xây dựng đất nớc giầu đẹp.

GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

10

Trờng THCS Cổ Đô


Dạy học theo chủ đề tích hợp

Bỏc H núi chuyn vi cỏc chin s i on 308
ti n Hựng ngy 19/9/1954.
3. Tích hợp kiến thức môn Địa lý:
Với văn bản Con Rồng, cháu Tiên, giáo viên cần tích hợp với kiến thức địa
lý để giúp học sinh hiểu rõ hơn về vị trí địa lí, giới hạn địa hình của khu di tích

lịch sử Đền Hùng, những kiến thức về núi và biển Việt Nam thời đại Hùng Vơng.
- Vị trí địa lý: Quần thể di tích Đền Hùng nằm từ chân núi đến đỉnh ngọn núi
Nghĩa Lĩnh, cao 175m, ( núi có những tên gọi khác nh Núi Cả, Nghĩa Lĩnh,
Nghĩa Cơng, Hy Cơng, Hy Sơn, Bảo Thiếu Sơn), thuộc địa phận xã Hy Cơng,
thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, trong khu rừng đợc bảo vệ nghiêm ngặt, giáp
giới với những xã thuộc huyện Lâm Thao, Phù Ninh và vùng ngoại ô thành phố
Việt Trì, cách trung tâm thành phố Việt Trì khoảng 10 km.

GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

11

Trờng THCS Cổ Đô


Dạy học theo chủ đề tích hợp

-

Lợc đồ Phú Thọ.
- Khu vực Đền Hùng ngày nay nằm trong địa phận của kinh đô Phong Châu,
thuộc quốc gia Văn Lang cổ xa. Theo tơng truyền, đơng thời các vua Hùng đã
cho xây dựng điện Kính Thiên tại khu vực núi Nghĩa Lĩnh.
- Đền Hùng đợc đặt ở vùng đất thiêng, có dáng nhìn sông tựa núi. Các đền đều
theo hớng Đông Nam.

Cổng đền Hùng đợc xây dựng vào năm 1918
GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

12

Trờng THCS Cổ Đô


Dạy học theo chủ đề tích hợp

Quần thể khu di tích lịch sử Đền Hùng bao gồm :
+ Đền Hạ: tơng truyền là nơi Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng, sau nở thành 100
ngời con, đợc xây từ thế kỷ XVII - XVIII, đợc làm theo hai lớp kiểu chữ nhị.

Đền Hạ

+Đền Trung: là nơi các vua Hùng cùng các lạc hầu, lạc tớng họp bàn việc nớc và
du ngoạn Nghĩa Lĩnh ngắm cảnh. Đền Trung đợc xây dựng khoảng thế kỷ XVII
theo kiểu chữ nhất.

Đền Trung
+ Đền Thợng: Đợc xây dựng vào thế kỷ XV, đặt trên đỉnh núi, nơi đây các vua
Hùng thờng tiến hành các nghi lễ tín ngỡng của c dân nông nghiệp, thờ trời
đất, thần lúa, cầu mong ma thuận gió hoà, mùa màng tơi tốt, nhân khang vật
GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

13

Trờng THCS Cổ Đô


Dạy học theo chủ đề tích hợp

thịnh. Ngoài cổng đền có dòng đại tự Nam Việt triệu tổ( tổ tiên của Việt

Nam).

Đền Thợng
+ Cột đá thề: nằm ở bên trái đền Thợng, tơng truyền do Thục Phán dựng lên
khi đợc vua Hùng thứ 18 truyền ngôi để thề nguyện bảo vệ non sông đất nớc
mà Hùng Vơng trao lại và đời đời hơng khói, trông nom miếu vũ họ Vơng.

Cột đá thề.
- Lăng Hùng Vơng tơng truyền là mộ vua Hùng thứ sáu. Lăng mộ nằm ở phía
đông đền Thợng, mặt quay theo hớng đông nam.

GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

14

Trờng THCS Cổ Đô


Dạy học theo chủ đề tích hợp

Lăng Vua Hùng
- Đền Giếng: tơng truyền là nơi công chúa Tiên Dung và Ngọc Hoa ( con gái vua
Hùng thứ mời Tám thờng soi gơng, vấn tóc khi theo cha đi kinh lí qua vùng này.

Đền Giếng
- Đền Tổ Mẫu Âu Cơ đợc xây dựng trên núi ốc Sơn ( còn gọi là núi Vặn) .
- Hàng năm nghi lễ tế Đức Quốc Tổ Lạc Long Quân theo nghi thức truyền thống
thể hiện lòng thành kính tri ân của con cháu Lạc Hồng với Đức Quốc Tổ và hình

GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

15

Trờng THCS Cổ Đô


Dạy học theo chủ đề tích hợp

tợng cha Rồng luôn xuất hiện ở tất cả các đền chùa, miếu mạo ở làng quê Việt
Nam.
* Trong thời đại hiện nay:
- Từ chuyện : Con Rồng , cháu Tiên đã khẳng định từ xa xa phần đất liền của
lãnh thổ nớc ta là do mẹ Âu Cơ và 50 ngời con cai quản. Phần biển đảo là do cha
Lạc Long Quân cùng 50 ngời con gìn giữ . Nhà thơ Nguyễn Việt Chiến trong bài
thơ : Tổ quốc nhìn từ biển đã viết:
Nếu tổ quốc đang bão giông từ biển
Có một phần máu thịt ở Trờng Sa
Ngàn năm trớc con theo cha xuống biển
Mẹ lên rừng thơng nhớ mãi Hoàng Sa.
Nh vậy từ tất cả những bằng chứng trong truyền thuyết, trong lịch sử, địa
lí...càng khẳng định rằng : phần đất liền và biển đảo nớc ta là một phần thống
nhất không thể tách rời. Năm mơi t dân tộc chung sống trên đất nớc Việt Nam
đều là anh em một nhà luôn luôn đoàn kết yêu thơng giúp đỡ lẫn nhau. Vì vậy,
mỗi chúng ta cần bảo vệ, giữ gìn mỗi tấc đất, tấc biển thiêng liêng của tổ tiên để
lại.

GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

16

Trờng THCS Cổ Đô


D¹y häc theo chñ ®Ò tÝch hîp

BiÓn ®¶o ViÖt Nam

GV: Phan ThÞ H¶o vµ NguyÔn ThÞ Na

17

Trêng THCS Cæ §«


Dạy học theo chủ đề tích hợp

4. Tích hợp với môn Âm nhạc:
Âm nhạc là một nguồn suối dồi dào làm giàu thêm đời sống tinh thần cho
con ngời. Chính vì vậy, khi kết hợp dạy văn bản Con Rồng, cháu Tiên với âm
nhạc vừa giúp tiết học đỡ căng thẳng , vừa khiến học sinh khắc ghi về cội nguồn
của dân tộc mình, hơn nữa tạo ra không khí vui vẻ trong giờ học.
Sau khi dạy xong bài , GV cho học sinh nghe bài hát Dòng máu Lạc Hồng
Nhạc và lời: Lê Quang để cả lớp cùng cảm nhận.
Bài hát Dòng máu Lạc Hồng- Lê Quang ( gv chiếu lên máy)
Dòng máu Lạc Hồng, bốn nghìn năm
Dòng máu đỏ tơi, chảy trong tim mình.
Nòi giống Lạc Hồng, giống rồng tiên
Nguyện ôm bao đời đất mẹ.
Nhịp trống hào hùng, mãi còn vang
Bao lớp ngời đi ra nơi biên thuỳ.

Hình bóng mẹ già, đứng đợi con
Tạc vào sử sách... hào hùng...
Điệp khúc:
Việt Nam ơi, yêu mến ngàn đời,
Yêu luỹ tre xanh có con sông chảy quanh
Nào ta hát, khúc hát Lạc Hồng
Là muôn cánh chim bay rợp biển Đông.
Việt Nam ơi, hãy nắm chặt tay.
Tiến bớc đi lên viết thêm trang sử vàng.
Nào ta hát, khúc hát Việt Nam
Con cháu Rồng tiên, con cháu Lạc Hồng
Tự hào hai tiếng Việt Nam.
Nh vậy, bằng việc tích hợp liên môn trong văn bản Con Rồng, cháu Tiên, ngời dạy đã hớng học sinh đi tìm hiểu lớp ngôn ngữ dới nhiều hình thức tiếp cận
khác nhau. Đó cũng là điều kiện để học sinh chủ động, tích cực, sáng tạo trong
việc tiếp nhận bài học.
VIi. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập:
Việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh trong quá trình dạy
học có tầm quan trọng đặc biệt. Nó là khâu cuối cùng đồng thời khởi đầu cho
một chu trình khép kín tiếp theo với một chất lợng cao hơn của quá trình giáo
dục . Kiểm tra, đánh giá không phải lúc nào cũng thực hiện một cách máy móc
là yêu cầu học sinh trả lời các câu hỏi trong SGK mà cho phép ngời giáo viên
linh hoạt, sáng tạo hơn. Do đó, việc sử dụng kiến thức địa lý, hay lịch sử để đặt
ra những câu hỏi đối với học sinh là một biện pháp cần thiết và hiệu quả.
Giáo viên có thể cho học sinh kiểm tra bằng các câu hỏi sau:
Câu 1: Qua văn bản Con Rồng, cháu Tiên, em hãy nêu ý nghĩa của truyện.
Câu 2: Nêu cảm nhận của em về nhân vật Lạc Long Quân và Âu Cơ?
Câu 3: Tinh thần đoàn kết của nhân dân ta đợc thể hiện nh thế nào qua văn bản
Con Rồng, cháu Tiên?
Câu 4: Từ ca khúc Dòng máu Lạc Hồng, em có cảm nhận gì về nguồn gốc cao
quý của dân tộc Việt Nam?

GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

18

Trờng THCS Cổ Đô


Dạy học theo chủ đề tích hợp

Câu 5: Viết đoạn văn nêu cảm nghĩ của em về chi tiết: Nay ta đa 50 ngời con
xuống biển, nàng đa 50 ngời con lên núi, chia nhau cai quản các phơng. Kẻ miền
núi, ngời miền biển khi có việc gì thì giúp đỡ lẫn nhau, đừng quên lời hẹn?
Để trả lời các câu hỏi trên, đòi hỏi ngời học phải chủ động, tích cực tiếp
nhận văn bản, phải tự tìm tòi các tài liệu liên quan đến truyền thuyết Con Rồng,
cháu Tiên để vận dụng một cách linh hoạt. Nếu ngời học nắm đợc các ý mà giáo
viên truyền đạt thì việc kết hợp các biện pháp trên về cơ bản đạt đợc hiệu quả nh
mong muốn.
VIII. kết quả học tập
Qua khảo sát lớp 6B, giáo viên thu đợc kết quả nh sau.

Tổng số
học sinh

Điểm

Điểm

Điểm

Điểm

Điểm

1-2

3-4

5-6

7- 8

9-10

37

0

0

10

25

2

Nh vậy, việc kết hợp các kiến thức liên môn nh Lịch sử, Địa lý, Giáo dục
công dân, Âm nhạc vào giảng dạy môn Ngữ văn có ý nghĩa vô cùng quan trọng,
giúp cho một tiết học văn của học sinh hay hơn. Nó tạo điều kiện cho học sinh
chủ động, tích cực, sáng tạo, giúp học sinh ý thức hơn việc học phải đi đôi với
hành, rèn luyện các kĩ năng giải quyết tình huống trong cuộc sống.

GV: Phan Thị Hảo và Nguyễn Thị Na

19

Trờng THCS Cổ Đô