chấp hành ngân sách nhà nước cấp xã thực tiễn tại phường hưng lợi quận ninh kiều

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
KHÓA 2011 – 2014

Đề tài:
CHẤP HÀNH NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CẤP XÃ
THỰC TIỄN TẠI PHƯỜNG HƯNG LỢI
QUẬN NINH KIỀU

Giảng viên hướng dẫn:
TS LÊ THỊ NGUYỆT CHÂU

Sinh viên thực hiện:
HỮU THỊ MINH THU
MSSV : B110143
Lớp : Luật Hành chính
Khóa : 37 (B2)

Cần Thơ, thaùng 5/2014


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

…………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………

Cần Thơ, ngày

tháng 05 năm 2014


NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN

…………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………

Cần Thơ, ngày

tháng 05 năm 2014

Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
-----------------------------------------------------------------------------------------------------

LỜI CẢM ƠN

Trước hết, tôi xin gửi lời cảm ơn trân trọng nhất tới quý Thầy, Cô giáo khoa
Luật trường Đại học Cần Thơ đã tận tình dạy bảo, truyền đạt cho tôi những kiến thức
quý báu và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập tại trường.
Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới Tiến sĩ Lê Thị Nguyệt ChâuGiảng viên hướng dẫn tôi viết luận văn tốt nghiệp, người đã dành rất nhiều thời gian
và tâm huyết hướng dẫn tôi nghiên cứu, giúp tôi hoàn thành luận văn.
Đồng thời, tôi cũng xin cảm ơn UBND phường Hưng Lợi, các bạn bè, đồng
nghiệp đã tạo điều kiện giúp đỡ để tôi có thể hoàn thành luận văn này.
Mặc dù tôi đã cố gắng để hoàn thiện luận văn, tuy nhiên không thể tránh khỏi
những thiếu sót, rất mong nhận được sự đóng góp của quý Thầy, Cô và các bạn.
Cần Thơ, ngày

tháng 05 năm 2014
Người viết

Hữu Thị Minh Thu

----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu

SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn

tại phường Hưng Lợi
-----------------------------------------------------------------------------------------------------

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
TT

TỪ VIẾT TẮT

NGUYÊN ÂM TIẾNG VIỆT

01

HĐND

Hội đồng nhân dân

02

NSX

Ngân sách xã

03

NSNN

Ngân sách nhà nước

04

UBND

Ủy ban nhân dân

----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu

SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU.......................................................................................................1
PHẦN NỘI DUNG ..................................................................................................3
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NSNN CẤP XÃ................................................3
1.1. Các khái niệm ....................................................................................................3
1.1.1. Ngân sách nhà nước ...................................................................................3
1.1.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước .............................................................3
1.1.1.2. Hệ thống NSNN ....................................................................................6
1.1.2. Khái niệm ngân sách cấp xã ........................................................................8
1.1.3. Khái niệm chấp hành NSNN cấp xã ............................................................9
1.2. Nội dung của chấp hành NSNN cấp xã ............................................................10
1.2.1. Nội dung tổ chức chấp hành thu NSNN cấp xã .........................................10
1.2.1.1. Căn cứ chấp hành thu NSNN ..............................................................10
1.2.1.2. Tổ chức địa điểm thu, các hình thức nộp và luân chuyển chứng từ ...11
1.2.1.3. Nguồn thu NSNN ................................................................................12
1.2.1.4. Phân loại các khoản thu ......................................................................12
1.2.2. Nội dung tổ chức chấp hành chi NSNN cấp xã .........................................16
1.2.2.1. Phân loại chi ngân sách .......................................................................17
1.2.2.2. Căn cứ chấp hành chi ngân sách xã ....................................................20

1.2.2.3. Chấp hành dự toán chi ........................................................................20
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VIỆC CHẤP
HÀNH NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI PHƯỜNG HƯNG LỢI ,QUẬN NINH
KIỀU...........................................................................................................................25
2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của phường Hưng Lợi .............................25
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên .....................................................................................25
2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ..........................................................................25
2.1.3. Tổ chức bộ máy quản lý hành chính của UBND phường Hưng Lợi.........26
2.1.3.1. Về nhân sự ..........................................................................................26
2.1.3.2. Cơ cấu tổ chức ....................................................................................27
----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu

SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------2.1.3.3. Chức năng, nhiệm vụ của UBND phường ..........................................29
2.1.3.4. Tình hình tổ chức hoạt động và vai trò, nhiệm vụ của ban tài chính tại
UBND phường Hưng Lợi ...........................................................................................29
2.2. Thực trạng chấp hành thu NSNN của phường Hưng Lợi ..............................30
2.2.1. Nguồn thu ................................................................................................31
2.2.2. Thực trạng chấp hành thu NSNN ...........................................................32
2.2.3. Đánh giá ...................................................................................................36
2.3. Thực trạng chấp hành chi NSNN của phường Hưng Lợi ...............................36
2.3.1. Các khoản chi NSNN ...............................................................................36
2.3.2. Thực trạng chấp hành chi NSNN .............................................................37
2.3.3. Đánh giá việc chấp hành chi NSNN ........................................................40
2.3.3.1. Thành tựu đạt được ...........................................................................40
2.3.3.2. Hạn chế..............................................................................................41

2.3.3.3. Giải pháp ...........................................................................................42
PHẦN KẾT LUẬN .................................................................................................45
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu

SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
* VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT:
1. Luật số 01/2002/QH11 (Luật NSNN)
2. Luật Cán bộ, công chức năm 2008.
3. Pháp lệnh s ố 38/2001/P L-U BT VQ H 10 ngày 28 t háng 0 8 n ăm
200 1"Về phí và lệ phí "
4. Nghị định số 60/2003/NĐ-CP, ngày 06 tháng 06 năm 2002 của Chính phủ
“Hướng dẫn Luật NSNN”.
5. Nghị định số 73/2003/NĐ-CP, ngày 23 tháng 06 năm 2003 của Chính phủ
“Ban hành quy chế xem xét, quyết định dự toán và phân bổ ngân sách địa phương”.
6. Nghị định số 204/2004/NĐ-CP, ngày 14 tháng 12 năm 2004 của Chính phủ
“Về chế độ tiền lương đối với cán bộ, công chức đã quy định thang, bảng lương,
ngạch, bậc đối với cán bộ, công chức làm cơ sở để thực hiện chi”
7. Nghị định số 130/2005/NĐ-CP, ngày 17 tháng 10 năm 2005 của Chính phủ
“Quy định chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm về sử dụng biên chế và kinh phí quản lý
hành chính đối với các cơ quan nhà nước”
8 .Nghị định số 92/2009/NĐ-CP, ngày 22 tháng 10 năm 2009 của Chính phủ
“Về chức danh, số lượng, một số chế độ chính sách đối với cán bộ, công chức ở xã và
những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã”.

9. Thông tư số 59/2003/TT-BTC, ngày 23 tháng 06 năm 2003 của Bộ Tài chính
“Hướng dẫn thực hiện Nghị định 60/2003/NĐ-CP”
10. Thông tư số 60/2003/TT-BTC, ngày 23 tháng 06 năm 2003 của Bộ Tài
chính “Quy định về quản lý ngân sách xã và các hoạt động tài chính khác của xã,
phường, thị trấn”
11. Thông tư số 03/2006/TT-BTC, ngày 17 tháng 01 năm 2006 của Bộ Tài
chính “Hướng dẫn thực hiện Nghị định 130/2005/NĐ-CP ngày17/10/2005 của Chính
Phủ quy định về quản lý ngân sách xã và các hoạt động tài chính khác của xã,
phường, thị trấn”

----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu

SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------12. Thông tư số 75/2008/TT-BTC, ngày 28 tháng 08 năm 2008 của Bộ Tài
chính “Hướng dẫn quản lý vốn đầu tthuộc nguồn vốn ngân sách xã”
13. Thông tư số 128/2008/TT-BTC, ngày 24 tháng 12 năm 2008 của Bộ Tài
chính “Hướng dẫn thu và quản lý các khaỏn thu NSNN qua KBNN”
* TRANG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ:
1. />2. />* MỘT SỐ TÀI LIỆU KHÁC:
1. Luật NSNN và các văn bản hướng dẫn thực hiện của Nhà xuất bản Tài chính.
2. Chế độ kế toán ngân sách, tài chính xã và những quy định về quản lý tài
chính, hành chính, tư pháp cán bộ xã, phường, thị trấn của Nhà xuất bản thống kê.
3. Tài liệu đào tạo, bồi dưỡng công chức tài chính – kế toán vùng đồng bằng của
Trường bồi dưỡng cán bộ tài chính - Bộ Tài chính.
4. Quy định mới về xử lý, sử dụng tài sản nhà nước, quản lý thu, chi ngân sách
và cơ chế tài chính ở xã, phường, thị trấn của Nhà xuất bản Tài chính.

5. Tài liệu bồi dưỡng công chức tài chính – kế toán ngân sách xã, phường của
Phân hiệu Miền Nam - Trường bồi dưỡng cán bộ tài chính - Bộ Tài chính.

----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu

SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
-----------------------------------------------------------------------------------------------------

LỜI CẢM ƠN

Trước hết, tôi xin gửi lời cảm ơn trân trọng nhất tới quý Thầy, Cô giáo khoa
Luật trường Đại học Cần Thơ đã tận tình dạy bảo, truyền đạt cho tôi những kiến thức
quý báu và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập tại trường.
Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới Tiến sĩ Lê Thị Nguyệt ChâuGiảng viên hướng dẫn tôi viết luận văn tốt nghiệp, người đã dành rất nhiều thời gian
và tâm huyết hướng dẫn tôi nghiên cứu, giúp tôi hoàn thành luận văn.
Đồng thời, tôi cũng xin cảm ơn UBND phường Hưng Lợi, các bạn bè, đồng
nghiệp đã tạo điều kiện giúp đỡ để tôi có thể hoàn thành luận văn này.
Mặc dù tôi đã cố gắng để hoàn thiện luận văn, tuy nhiên không thể tránh khỏi
những thiếu sót, rất mong nhận được sự đóng góp của quý Thầy, Cô và các bạn.
Cần Thơ, ngày

tháng 05 năm 2014
Người viết

Hữu Thị Minh Thu

----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu

SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
-----------------------------------------------------------------------------------------------------

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
TT

TỪ VIẾT TẮT

NGUYÊN ÂM TIẾNG VIỆT

01

HĐND

Hội đồng nhân dân

02

NSX

Ngân sách xã

03

NSNN

Ngân sách nhà nước

04

UBND

Ủy ban nhân dân

----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu

SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU.......................................................................................................1
PHẦN NỘI DUNG ..................................................................................................3
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NSNN CẤP XÃ................................................3
1.1. Các khái niệm ....................................................................................................3
1.1.1. Ngân sách nhà nước ...................................................................................3
1.1.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước .............................................................3
1.1.1.2. Hệ thống NSNN ....................................................................................6
1.1.2. Khái niệm ngân sách cấp xã ........................................................................8
1.1.3. Khái niệm chấp hành NSNN cấp xã ............................................................9
1.2. Nội dung của chấp hành NSNN cấp xã ............................................................10
1.2.1. Nội dung tổ chức chấp hành thu NSNN cấp xã .........................................10
1.2.1.1. Căn cứ chấp hành thu NSNN ..............................................................10

1.2.1.2. Tổ chức địa điểm thu, các hình thức nộp và luân chuyển chứng từ ...11
1.2.1.3. Nguồn thu NSNN ................................................................................12
1.2.1.4. Phân loại các khoản thu ......................................................................12
1.2.2. Nội dung tổ chức chấp hành chi NSNN cấp xã .........................................16
1.2.2.1. Phân loại chi ngân sách .......................................................................17
1.2.2.2. Căn cứ chấp hành chi ngân sách xã ....................................................20
1.2.2.3. Chấp hành dự toán chi ........................................................................20
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VIỆC CHẤP
HÀNH NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI PHƯỜNG HƯNG LỢI ,QUẬN NINH
KIỀU...........................................................................................................................25
2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của phường Hưng Lợi .............................25
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên .....................................................................................25
2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ..........................................................................25
2.1.3. Tổ chức bộ máy quản lý hành chính của UBND phường Hưng Lợi.........26
2.1.3.1. Về nhân sự ..........................................................................................26
2.1.3.2. Cơ cấu tổ chức ....................................................................................27
----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu

SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------2.1.3.3. Chức năng, nhiệm vụ của UBND phường ..........................................29
2.1.3.4. Tình hình tổ chức hoạt động và vai trò, nhiệm vụ của ban tài chính tại
UBND phường Hưng Lợi ...........................................................................................29
2.2. Thực trạng chấp hành thu NSNN của phường Hưng Lợi ..............................30
2.2.1. Nguồn thu ................................................................................................31
2.2.2. Thực trạng chấp hành thu NSNN ...........................................................32
2.2.3. Đánh giá ...................................................................................................36

2.3. Thực trạng chấp hành chi NSNN của phường Hưng Lợi ...............................36
2.3.1. Các khoản chi NSNN ...............................................................................36
2.3.2. Thực trạng chấp hành chi NSNN .............................................................37
2.3.3. Đánh giá việc chấp hành chi NSNN ........................................................40
2.3.3.1. Thành tựu đạt được ...........................................................................40
2.3.3.2. Hạn chế..............................................................................................41
2.3.3.3. Giải pháp ...........................................................................................42
PHẦN KẾT LUẬN .................................................................................................45
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu

SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
* VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT:
1. Luật số 01/2002/QH11 (Luật NSNN)
2. Luật Cán bộ, công chức năm 2008.
3. Pháp lệnh s ố 38/2001/P L-U BT VQ H 10 ngày 28 t háng 0 8 n ăm
200 1"Về phí và lệ phí "
4. Nghị định số 60/2003/NĐ-CP, ngày 06 tháng 06 năm 2002 của Chính phủ
“Hướng dẫn Luật NSNN”.
5. Nghị định số 73/2003/NĐ-CP, ngày 23 tháng 06 năm 2003 của Chính phủ
“Ban hành quy chế xem xét, quyết định dự toán và phân bổ ngân sách địa phương”.
6. Nghị định số 204/2004/NĐ-CP, ngày 14 tháng 12 năm 2004 của Chính phủ
“Về chế độ tiền lương đối với cán bộ, công chức đã quy định thang, bảng lương,
ngạch, bậc đối với cán bộ, công chức làm cơ sở để thực hiện chi”

7. Nghị định số 130/2005/NĐ-CP, ngày 17 tháng 10 năm 2005 của Chính phủ
“Quy định chế độ tự chủ, tự chịu trách nhiệm về sử dụng biên chế và kinh phí quản lý
hành chính đối với các cơ quan nhà nước”
8 .Nghị định số 92/2009/NĐ-CP, ngày 22 tháng 10 năm 2009 của Chính phủ
“Về chức danh, số lượng, một số chế độ chính sách đối với cán bộ, công chức ở xã và
những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã”.
9. Thông tư số 59/2003/TT-BTC, ngày 23 tháng 06 năm 2003 của Bộ Tài chính
“Hướng dẫn thực hiện Nghị định 60/2003/NĐ-CP”
10. Thông tư số 60/2003/TT-BTC, ngày 23 tháng 06 năm 2003 của Bộ Tài
chính “Quy định về quản lý ngân sách xã và các hoạt động tài chính khác của xã,
phường, thị trấn”
11. Thông tư số 03/2006/TT-BTC, ngày 17 tháng 01 năm 2006 của Bộ Tài
chính “Hướng dẫn thực hiện Nghị định 130/2005/NĐ-CP ngày17/10/2005 của Chính
Phủ quy định về quản lý ngân sách xã và các hoạt động tài chính khác của xã,
phường, thị trấn”

----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu

SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------12. Thông tư số 75/2008/TT-BTC, ngày 28 tháng 08 năm 2008 của Bộ Tài
chính “Hướng dẫn quản lý vốn đầu tthuộc nguồn vốn ngân sách xã”
13. Thông tư số 128/2008/TT-BTC, ngày 24 tháng 12 năm 2008 của Bộ Tài
chính “Hướng dẫn thu và quản lý các khaỏn thu NSNN qua KBNN”
* TRANG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ:
1. />2. />* MỘT SỐ TÀI LIỆU KHÁC:
1. Luật NSNN và các văn bản hướng dẫn thực hiện của Nhà xuất bản Tài chính.

2. Chế độ kế toán ngân sách, tài chính xã và những quy định về quản lý tài
chính, hành chính, tư pháp cán bộ xã, phường, thị trấn của Nhà xuất bản thống kê.
3. Tài liệu đào tạo, bồi dưỡng công chức tài chính – kế toán vùng đồng bằng của
Trường bồi dưỡng cán bộ tài chính - Bộ Tài chính.
4. Quy định mới về xử lý, sử dụng tài sản nhà nước, quản lý thu, chi ngân sách
và cơ chế tài chính ở xã, phường, thị trấn của Nhà xuất bản Tài chính.
5. Tài liệu bồi dưỡng công chức tài chính – kế toán ngân sách xã, phường của
Phân hiệu Miền Nam - Trường bồi dưỡng cán bộ tài chính - Bộ Tài chính.

----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu

SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
-----------------------------------------------------------------------------------------------------

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Hiện nay cả nước ta có 11.118 xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp
xã), chính quyền cấp xã là chính quyền cơ sở nơi trực tiếp nắm bắt, giải quyết các
nguyện vọng của nhân dân, trực tiếp tổ chức và lãnh đạo nhân dân triển khai thực
hiện các chủ trương, chính sách và pháp luật của Nhà nước đi vào thực tiễn. Các
hoạt động của chính quyền cấp xã đòi hỏi một nguồn lực tài chính để đáp ứng rất
lớn và có ý nghĩa tiên quyết mà chủ yếu do ngân sách nhà nước đảm bảo. Chính vì
thế việc quản lý ngân sách và tài chính xã một cách tiết kiệm, hiệu quả, công khai,
minh bạch và khoa học càng cần thiết hơn bao giờ hết. Luật NSNN ở Việt Nam lần
đầu tiên được ban hành vào năm 1996 có hiệu lực năm 1997 và đã được sửa đổi bổ
sung vào tháng 5/1998 cho phù hợp với tình hình thực tế. Tuy nhiên trước sự phát

triển nhanh về kinh tế, văn hoá trong xu hướng hội nhập khu vực và thế giới, tại kỳ
họp thứ hai của Quốc Hội khóa XI ngày 16/12/2002, Luật NSNN đã được thay đổi
và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2004. Từ khi thực hiện Luật ngân sách đến
nay Chính phủ và chính quyền địa phương đã có nhiều nỗ lực để nâng cao hiệu quả
phân bổ và sử dụng nguồn lực tài chính công, thế nhưng kết quả đạt được chưa cao.
Nhiều địa phương đã không thực hiện tốt những nội dung mà Luật ngân sách quy
định, đặc biệt là việc thời gian lập dự toán, chấp hành, quyết toán và thực hiện việc
công khai minh bạch, chính xác khách quan trong công tác quản lý điều hành ngân
sách. Một trong những cấp còn tồn tại chủ yếu lại là từ ngân sách cấp cơ sở - Ngân
sách xã. Là ngân sách cấp cơ sở ngoài việc chấp hành theo luật NSNN, ngân sách
xã còn được hướng dẫn riêng và chịu sự chi phối bởi các Nghị quyết và Quyết định
và văn bản hướng dẫn của cấp Tỉnh.
Xuất phát từ tầm quan trọng của công tác chấp hành ngân sách cấp xã nên tôi
chọn đề tài “Chấp hành ngân sách nhà nước cấp xã – Thực tiễn tại phường
Hưng Lợi” làm đề tài nghiên cứu nhằm mục đích góp phần hoàn thiện hơn trong
công tác chấp hành ngân sách ở cấp cơ sở và tìm ra giải pháp nhằm nâng cao hiệu
quả sử dụng kinh phí NSNN nói chung.
2. Mục tiêu nghiên cứu:
Mục tiêu nghiên cứu là nhằm hoàn thiện hơn khâu chấp hành ngân sách xã,
phường, thị trấn, từ đó tạo điều kiện cho chính quyền cấp xã thực sự chủ động về
nguồn lực tài chính, tăng cường sự phối hợp chia sẻ thông tin kinh tế - xã hội giữa
chính quyền cấp xã và người dân, để dịch vụ, hàng hoá công cung cấp cho xã hội
đạt hiệu quả cao nhất
----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu
- Trang 1 SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------3. Phạm vi nghiên cứu:

Phạm vi nghiên cứu của đề tài là pháp luật có liên quan về chấp hành NSNN
và thực tiễn tình hình chấp hành NSNN tại phường Hưng Lợi giai đoạn từ năm
2010 đến năm 2012
4. Phương pháp nghiên cứu:
Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu diễn dịch và phân tích thống kê.
5. Kết cấu của đề tài:
Kết cấu đề tài gồm 3 phần. Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung chính
của luận văn gồm 02 chương.
- Chương 1: Tổng quan về NSNN cấp xã
Ở chương này, người viết nêu lên tầm quan trọng của NSNN nói chung và
NSNN cấp xã nói riêng. NSNN là 1 trong những yếu tố quan trọng quyết định sự
tồn tại, phát triển của nhà nước, thông qua các khái niệm về hệ thống NSNN,
NSNN cấp xã và công tác chấp hành NSNN cấp xã.
- Chương 2: Thực trạng và giải pháp hoàn thiện việc chấp hành ngân sách
nhà nước tại phường Hưng Lợi, quận Ninh Kiều.
Trên cơ sở lý luận của chương 1, có thể khẳng định ngân sách xã đặc biệt là
khâu chấp hành ngân sách cấp xã là công cụ tài chính quan trọng để chính quyền
cấp xã thực hiện các chức năng, nhiệm vụ được giao. Việc nâng cao hiệu quả khâu
chấp hành thu, chi NSNN có vai trò hết sức quan trọng, có tác động thúc đẩy sự
phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Ở chương này người viết nêu lên thực tiễn
việc chấp hành NSNN tại phường Hưng Lợi và một số giải pháp đề xuất nhằm hoàn
thiện hơn công tác chấp hành NSNN ở phường Hưng Lợi.

----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu
- Trang 2 SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------PHẦN NỘI DUNG

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ NSNN CẤP XÃ
1.1. Các khái niệm:
1.1.1. Ngân sách nhà nước:
1.1.1.1. Khái niệm ngân sách nhà nước:
Mặc dù có nhiều khái niệm khác nhau, nhưng NSNN là một phạm trù luôn
gắn liền với nhà nước nhằm phân phối, sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính quốc
gia. Sự tồn tại phát triển của NSNN là tất yếu khách quan. NSNN là một trong
những công cụ vĩ mô của Nhà nước trong việc giải quyết các vấn đề kinh tế, chính
trị, xã hội, thực hiện công bằng xã hội trong nền kinh tế thị trường, được biểu hiện
qua các khía cạnh sau:
- Về kinh tế, NSNN phản ánh các quan hệ kinh tế giữa Nhà nước với các chủ
thể khác trong việc huy động và sử dụng quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nước khi
tham gia vào quá trình phân phối các nguồn tài chính quốc gia.
- Về chuyên môn nghiệp vụ tài chính kế toán, NSNN là toàn bộ các khoản
thu, chi của Nhà nước được thực hiện trong một năm, được phản ảnh trong hệ thống
tài khoản mục lục ngân sách và được thanh quyết toán rõ ràng.
- Về lĩnh vực quản lý, NSNN là một công cụ của Nhà nước thực hiện chức
năng, nhiệm vụ quản lý kinh tế xã hội.
NSNN là khâu quan trọng nhất, giữ vai trò chủ đạo trong hệ thống tài chính.
Nguồn thu của NSNN được lấy từ mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội khác nhau, trong đó
thuế là hình thức thu phổ biến dựa trên tính cưỡng chế là chủ yếu. Chỉ tiêu của
NSNN nhằm duy trì sự tồn tại hoạt động của bộ máy nhà nước và phục vụ thực hiện
các chức năng của nhà nước.
Chủ thể trực tiếp quản lý NSNN là nhà nước (Chính phủ Trung ương và
chính quyền địa phương các cấp) thông qua các cơ quan chức năng của nhà nước
(cơ quan tài chính, Kho bạc nhà nước . . . )
NSNN chính là yếu tố quyết định sự tồn tại, phát triển của nhà nước, với tư
cách là một công cụ quan trọng của giai cấp nên việc thực hiện thu, chi NSNN đều
được đảm bảo bằng hệ thống pháp luật. Các khoản chi NSNN đều nhằm duy trì

quyền lực của Nhà nước, đảm bảo thực hiện các chức năng kinh tế, chính trị, xã hội.
NSNN là một hệ thống bao gồm các cấp ngân sách phù hợp với hệ thống
chính quyền nhà nước các cấp. Tương ứng với các cấp ngân sách của hệ thống
NSNN, quỹ NSNN được chia thành: quỹ ngân sách của Chính phủ Trung ương, quỹ
----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu
- Trang 3 SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------ngân sách của chính quyền cấp tỉnh và tương đương, quỹ ngân sách của chính
quyền cấp huyện và tương đương, quỹ ngân sách của chính quyền cấp xã và tương
đương. Để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của chính quyền nhà nước các cấp,
quỹ ngân sách lại được chia thành nhiều phần nhỏ để sử dụng cho các lĩnh vực khác
nhau như: phần dùng cho phát triển kinh tế; phần dùng cho phát triển văn hóa, giáo
dục, y tế; phần dùng cho các biện pháp xã hội, an ninh, quốc phòng . . .
NSNN là dự toán hàng năm về toàn bộ các nguồn tài chính được huy động
và sử dụng các nguồn tài chính đó, nhằm bảo đảm thực hiện chức năng của Nhà
nước. Đó là nguồn tài chính tập trung quan trọng nhất trong hệ thống tài chính quốc
gia. NSNN là tiềm lực tài chính, là sức mạnh về mặt tài chính của Nhà nước. Quản
lý và điều hành NSNN có tác động chi phối trực tiếp đến các hoạt động khác trong
nền kinh tế.
Xuất phát từ các quan niệm trên, Luật NSNN do Quốc hội nước Cộng hoà xã
hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành ngày 16/12/2002, tại Điều 1 quy định: “Ngân
sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước đã được cơ quan Nhà
nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để đảm bảo thực
hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước”.
Đặc trưng cơ bản của các quan hệ trong tạo lập và sử dụng NSNN là mang
tính pháp lý cao gắn liền với quyền lực chính trị nhà nước và không mang tính hoàn
trả trực tiếp là chủ yếu.

Tất cả các hoạt động thu, chi của NSNN đều phải được quy định rõ ràng,
chặt chẽ, từ khâu lập kế hoạch, chấp hành, quyết toán. Trong nền kinh tế hiện đại,
Nhà nước phải đảm bảo tính hiệu quả, điều chỉnh sự phân phối thu nhập, khuyến
khích phát triển và ổn định kinh tế - xã hội. Với ý nghĩa quan trọng đó, vai trò của
Nhà nước đối với đời sống kinh tế - xã hội là những yếu tố cơ bản quyết định sự tồn
tại của Nhà nước và tính chất hoạt động của nó. NSNN được sử dụng để phân phối
các nguồn tài chính hình thành các quỹ tiền tệ tập trung, đồng thời Nhà nước coi
ngân sách là công cụ tài chính để kiểm tra các hoạt động kinh tế, là công cụ tài
chính quan trọng nhất để cung ứng nguồn tài chính cho các hoạt động bộ máy Nhà
nước từ trung ương đến địa phương. Trên cơ sở hình thành quá trình phân phối và
điều hành cân đối, NSNN đã làm xuất hiện hệ thống các quan hệ tài chính, từ đó tạo
nên bản chất kinh tế của NSNN được thể hiện dưới những hình thức cụ thể:
Thứ nhất: Quan hệ kinh tế giữa NSNN với các doanh nghiệp sản xuất và
kinh doanh.
----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu
- Trang 4 SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------Nhóm quan hệ kinh tế này phát sinh trong quá trình hình thành quỹ NSNN
bằng hình thức thuế của tất cả các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế.
Ngoài ra trong quá trình sử dụng quỹ NSNN, Nhà nước còn cấp phát các khoản chi
về phát triển kinh tế, tạo tiền đề vật chất cho các doanh nghiệp. Bằng các quan hệ
kinh tế giữa NSNN với các doanh nghiệp, Nhà nước có thể tiến hành kiểm tra hoạt
động của các doanh nghiệp theo chính sách và pháp luật tài chính.
Thứ hai: Quan hệ kinh tế giữa NSNN với các đơn vị thuộc lĩnh vực phi sản
xuất vật chất.
Các đơn vị thuộc lĩnh vực phi sản xuất vật chất được đề cập là những đơn vị
quản lý Nhà nước nằm trong các lĩnh vực sự nghiệp văn hóa xã hội, hành chính và

an ninh quốc gia. Những đơn vị này không sản xuất ra của cải vật chất nhưng hoạt
động của nó lại rất cần thiết cho xã hội. Quan hệ kinh tế giữa NSNN với những đơn
vị này được phát sinh trong quá trình phân phối lại các khoản thu nhập bằng việc
NSNN cấp kinh phí cho các đơn vị hành chính sự nghiệp theo dự toán kinh phí
được duyệt. Trong cơ chế kinh tế thị trường, các đơn vị thuộc lĩnh vực sự nghiệp
văn hóa giáo dục, y tế bằng hoạt động của mình họ có nguồn thu dưới hình thức lệ
phí. Nguồn thu này một phần các đơn vị thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với ngân
sách theo quy định, một phần trang trải các khoản chi tiêu của mình để giảm bớt
gánh nặng cho ngân sách.
Thứ ba: Quan hệ kinh tế giữa NSNN với hộ gia đình và dân cư.
Mối quan hệ về mặt tài chính giữa nhà nước và hộ gia đình, dân cư được thể
hiện thông qua quan hệ phân phối lại giữa NSNN với ngân sách hộ gia đình và dân
cư. Một bộ phận dân cư làm nghĩa vụ tài chính với Nhà nước thông qua các khoản
thuế, phí, lệ phí, ủng hộ tự nguyện, đồng thời một bộ phận dân cư được nhận từ
NSNN các khoản trợ cấp xã hội theo chính sách được Nhà nước quan tâm.
Thứ tư: Quan hệ kinh tế giữa NSNN với thị trường tài chính.
Nền kinh tế thị trường đòi hỏi không chỉ các nhà doanh nghiệp mà cả Nhà
nước, các đơn vị không sản xuất kinh doanh, các hiệp hội tổ chức quần chúng và
dân cư phải tiếp cận với thị trường tiền tệ, thị trường vốn. Xuất phát từ chính sách
tài chính - tiền tệ, từ cung cầu về vốn trên thị trường, Nhà nước có thể tham gia trên
thị trường tài chính bằng việc phát hành các loại chứng khoán của KBNN như: tín
phiếu, trái phiếu, chứng chỉ đầu tư nhằm huy động vốn của tất cả các chủ thể trong
xã hội đáp ứng yêu cầu cân đối vốn của NSNN.
Ở Việt Nam, trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, vai
trò của NSNN thể hiện qua các chức năng, nhiệm vụ rất cụ thể. Nhà nước trực tiếp
----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu
- Trang 5 SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn

tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------tham gia vào quá trình đầu tư, sản xuất và cung ứng hàng hóa dịch vụ trong các
khâu then chốt, thiết yếu. Bằng quá trình phân phối, huy động và sử dụng các nguồn
tài chính, bằng cơ chế hoạt động, NSNN tác động trực tiếp đến việc thực hiện các
mục tiêu kinh tế vĩ mô và tác động đến sự hoạt động của các quan hệ hàng hóa, tiền
tệ trong nền kinh tế. Do đó, NSNN không thể tách rời với vai trò của Nhà nước.
Nhà nước quản lý và sử dụng ngân sách để thực hiện chức năng và nhiệm vụ của
mình.
NSNN có vị trí đặc biệt quan trọng trong nền tài chính quốc gia, chi phối và
quyết định hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Vì vậy Đảng và Nhà nước đặc biệt
quan tâm đổi mới, hoàn thiện quản lý tài chính công mà trực tiếp là quản lý NSNN.
Đây là một trong những nội dung và nhiệm vụ quan trọng cần phải quan tâm trong
quá trình thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Để nâng cao chất lượng quản lý nhà nước
đối với NSNN đòi hỏi hệ thống hành chính nhà nước đặc biệt chú trọng thường
xuyên đổi mới, hoàn thiện tất cả các khâu trong quản lý NSNN, từ khâu lập, chấp
hành và quyết toán NSNN. Điều đó một mặt đảm bảo khả năng sẵn sàng thanh toán
cho ngân sách. Mặt khác, sử dụng ngân sách để giải quyết các vấn đề chính trị, kinh
tế xã hội của đất nước một cách có hiệu quả nhất.
1.1.1.2. Hệ thống NSNN
Quản lý NSNN phải đáp ứng các yêu cầu về phát triển kinh tế xã hội thì mới
có thể khuyến khích sự năng động và sáng tạo của các chủ thể sử dụng nguồn vốn
ngân sách. Nói như vậy không phải là các chủ thể được đáp ứng đầy đủ các nhu cầu
từ chi tiêu NSNN có tính sáng tạo hay năng động. Chính vì thế sự quản lý NSNN là
vô cùng cần thiết. Việc quản lý NSNN đòi hỏi phải có sự phân công, phân cấp quản
lý trên cơ sở:
+ Đảm bảo ngân sách trung ương giữ vai trò chủ đạo, tập trung nguồn thu có
tính chất quốc gia và giải quyết các nhu cầu chi trọng điểm trên phạm vi cả nước.
+ Ngân sách địa phương có vai trò quan trọng, có một số nguồn thu nhất
định để đảm bảo các nhiệm vụ quản lý của chính quyền địa phương.
+ Ngân sách địa phương bao gồm ngân sách của các đơn vị hành chính các

cấp có Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân.
Với kinh nghiệm của nhiều nước cho thấy, cơ quan quản lý ngân sách trung
ương trực tiếp quản lý sẽ có nhiều thuận lợi, không chỉ tập trung các khoản thu vào
ngân sách nhà nước nhanh hơn mà có điều kiện để chủ động điều hành NSNN có đủ
chức năng giải quyết nhanh chóng các tình trạng tạm thời của NSNN. Mặt khác
----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu
- Trang 6 SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------không phụ thuộc vào chất lượng công tác và hoạt động của các cấp đơn vị công tác,
quản lý, điều hành NSNN.
Tuy nhiên vấn đề quan trọng là mối quan hệ giữa ngân sách trung ương và
ngân sách địa phương phải có giải pháp hợp lý và hài hòa thông qua các cơ chế bổ
sung ngân sách từ cấp trên cho cấp dưới theo những tiêu thức nhất định. Có như thế
mới giảm được tối đa các hạn chế trong việc quản lý NSNN hiện nay.
Nói chung, cơ chế quản lý NSNN cần được đổi mới và và ngày càng tiến bộ,
hoàn thiện hơn để theo kịp nền kinh tế - xã hội đang trên đà phát triển và đi lên.
Những vấn đề cải cách nhà nước không phải là vấn đề đơn giản có thể giải quyết
trong một sớm, một chiều.
Trong hệ thống NSNN, mỗi cấp ngân sách đều có vị trí, vai trò và nhiệm vụ
xác định, có nguồn thu và các khoản chi xác định. Nội dung và phạm vi hoạt động
của ngân sách các cấp phụ thuộc vào phân định phạm vi ảnh hưởng, quyền hạn và
trách nhiệm các cấp chính quyền Nhà nước.
Vì vậy Luật NSNN năm 2002 quy định hệ thống NSNN gồm ngân sách
trung ương và ngân sách địa phương. Ngân sách địa phương gồm ngân sách của các
đơn vị hành chính có Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân, được thể hiện theo sơ
đồ dưới đây.
Sơ đồ 1: Hệ thống Ngân sách Nhà nước

NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC

NGÂN SÁCH TRUNG ƯƠNG

NGÂN SÁCH ĐỊA PHƯƠNG

NGÂN SÁCH
CẤP TỈNH

NGÂN SÁCH
CẤP HUYỆN

NGÂN SÁCH
CẤP XÃ

----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu
- Trang 7 SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------1.1.2. Khái niệm ngân sách cấp xã
Cơ cấu tổ chức của bộ máy nhà nước ở mọi quốc gia đều là sự hợp thành của
một số cấp hành chính nhất định, và có sự phân công, phân cấp về quản lý kinh tế,
xã hội cho mỗi cấp đó. Nên cấu trúc của hệ thống ngân sách ở các quốc gia luôn bao
gồm một số cấp ngân sách nhất định; trong đó ngân sách xã (vùng) luôn được coi là
cấp ngân sách cơ sở.
Là một bộ phận trong hệ thống NSNN nên ngân sách xã cũng mang những
đặc trưng chung của NSNN như:

Về bản chất, ngân sách xã là hệ thống các quan hệ kinh tế giữa nhà nước với
các chủ thể khác, phát sinh trong quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ
của chính quyền nhà nước cấp xã nhằm phục vụ cho việc thực hiện các chức năng,
nhiệm vụ của chính quyền nhà nước cấp cơ sở trong khuôn khổ đã được phân công,
phân cấp quản lý.
Về hình thức, quá trình vận động của quỹ ngân sách xã cũng được nhìn nhận
trên hai góc độ: quá trình huy động nguồn thu và quá trình phân phối, sử dụng ngân
sách xã (thường gọi tắt là chi). Sự nhìn nhận về hình thức của ngân sách xã còn
được thể hiện thông qua chu trình với các khâu: lập, chấp hành, quyết toán ngân
sách xã mà chính quyền cơ sở ở mọi nơi đều phải tuân thủ.
Tuy nhiên, điểm khác biệt giữa ngân sách xã với các cấp ngân sách khác
trong hệ thống NSNN là ngân sách xã vừa là một cấp trong hệ thống NSNN, lại vừa
là đơn vị sử dụng ngân sách. Là một cấp ngân sách, ngân sách xã cũng được phân
cấp quản lý nguồn thu và thực hiện các nhiệm vụ chi như một cấp ngân sách thực
thụ. Đóng vai trò như một đơn vị sử dụng ngân sách, vì xã cũng có nhiệm vụ trực
tiếp chi tiêu các nguồn kinh phí theo chế độ, tiêu chuẩn, định mức quy định. Chính
yếu tố “lưỡng tính” này của ngân sách xã lại tạo nên những trở ngại không nhỏ cho
quá trình quản lý ngân sách xã ở nước ta thời gian qua.
Qua sơ đồ hệ thống NSNN (Sơ đồ 1) cho thấy ngân sách xã là một bộ phận
của NSNN, ngân sách xã được phân định nguồn thu, nhiệm vụ chi cụ thể. NSNN có
tính chất toàn quốc còn ngân sách xã có vai trò đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội,
quốc phòng - an ninh, hoạt động của bộ máy nhà nước và các khoản chi khác theo
quy định của pháp luật trong phạm vi địa bàn của một xã.
Uỷ ban nhân dân xã có đặc điểm riêng, xã vừa là cơ quan chủ quản ngân
sách của đơn vị hành chính, vừa là người trực tiếp sử dụng ngân sách vì vậy Uỷ ban
nhân dân xã vừa phải thực hiện nhiệm vụ quyền hạn của Uỷ ban nhân dân, vừa phải
thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của các đơn vị sử dụng ngân sách như: tổ chức lập
----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu
- Trang 8 SVTH: Hữu Thị Minh Thu

Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------dự toán thu ngân sách thuộc phạm vi quản lý, lập phương án phân bổ ngân sách cho
các cơ quan, tổ chức đơn vị, tổ chức thực hiện dự toán thu chi ngân sách, nộp đầy
đủ các khoản phải nộp theo quy định của pháp luật; Chi đúng chính sách chế độ,
đúng mục đích, đúng đối tượng và tiết kiệm, quản lý sử dụng tài sản; hướng dẫn
kiểm tra thực hiện thu chi ngân sách đối với các đơn vị thuộc xã; chấp hành đúng
quy định của pháp luật kế toán, thống kê, báo cáo quyết toán ngân sách và công
khai ngân sách theo quy định của pháp luật, quyết toán đối với các cơ quan tổ chức,
đơn vị thuộc xã; được sử dụng nguồn thu từ các hoạt động khác của xã để phát triển
và nâng cao chất lượng hiệu quả theo quy định của cơ quan có thẩm quyền.
1.1.3. Khái niệm chấp hành NSNN cấp xã:
Chấp hành NSNN là quá trình sử dụng tổng hợp các biện pháp kinh tế, tài
chính và hành chính nhằm biến các chỉ tiêu thu, chi ghi trong kế hoạch ngân sách
năm trở thành hiện thực. Từ đó góp phần thực hiện các chỉ tiêu của kế hoạch phát
triển kinh tế - xã hội của xã. Cũng qua việc chấp hành ngân sách sẽ bảo đảm kiểm
tra việc thực hiện các chính sách, chế độ, tiêu chuẩn, định mức về kinh tế - tài chính
của nhà nước, đánh giá sự phù hợp giữa chính sách với thực tiễn.
Đối với công tác quản lý điều hành NSNN, chấp hành NSNN là khâu cốt yếu
có ý nghĩa quyết định với một chu trình ngân sách. Nếu khâu lập kế hoạch đạt kết
quả tốt thì cơ bản cũng mới dừng ở trên giấy, nằm trong khả năng và dự kiến, chúng
có biến thành hiện thực hay không là tùy thuộc vào khâu chấp hành ngân sách. Hơn
nữa, chấp hành ngân sách thực hiện tốt sẽ có tác dụng tích cực trong việc thực hiện
khâu tiếp theo là quyết toán NSNN.
Yêu cầu đầu tiên của chấp hành ngân sách là phải bảo đảm rằng ngân sách sẽ
được thực hiện tuân theo những điều mà pháp luật cho phép, cả về khía cạnh tài
chính cũng như chính sách trong dự toán ngân sách. Tuy nhiên, quá trình chấp hành
ngân sách không đơn giản chỉ là bảo đảm sự tuân thủ dự toán ngân sách bởi lẽ kể cả
khi có dự báo tốt, những thay đổi không lường trước trong môi trường kinh tế vĩ mô

vẫn có thể xảy ra trong năm và cần được phản ánh trong quá trình điều hành ngân
sách. Điều chỉnh việc thực thi ngân sách cho phù hợp với những thay đổi quan trọng
trong môi trường kinh tế vĩ mô cũng là một yêu cầu hết sức quan trọng nhằm tránh
gián đoạn hoặc giảm số lượng, chất lượng hoạt động của các cơ quan, đơn vị.
Giai đoạn chấp hành NSNN là giai đoạn thực hiện dự toán NSNN đã được
cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định hay nói cách khác là giai đoạn thực
hiện các chỉ tiêu thu, chi tài chính trong dự toán NSNN. Giai đoạn này ở các quốc
gia đều quy định thời gian là 12 tháng (thời hạn năm ngân sách). Tuy nhiên, thời
----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu
- Trang 9 SVTH: Hữu Thị Minh Thu


Luận văn tốt nghiệp: Chấp hành ngân sách Nhà nước cấp xã - Thực tiễn
tại phường Hưng Lợi
----------------------------------------------------------------------------------------------------hạn bắt đầu và kết thúc của năm ngân sách ở các quốc gia có thể khác nhau. Ở nước
ta, năm ngân sách được pháp luật quy định tính theo năm dương lịch, bắt đầu từ
ngày 01/ 01 và kết thúc vào ngày 31/12 hàng năm.
1.2. Nội dung của chấp hành NSNN cấp xã
Chấp hành ngân sách bao gồm chấp hành thu NSNN và chấp hành chi
NSNN, trong đó:
- Chấp hành thu NSNN: là quá trình tổ chức và quản lý nguồn thu của
NSNN. Hệ thống tổ chức thu ngân sách hiện nay ở nước ta có các cơ quan thuế và
các cơ quan khác được giao nhiệm vụ thu. Các cơ quan này có trách nhiệm kiểm
soát các nguồn thu NSNN, xác định và thông báo số phải nộp cho các pháp nhân và
thể nhân. Cơ quan tài chính, kho bạc nhà nước phối hợp với ngành thuế và các cơ
quan được giao nhiệm vụ thu để tổ chức thực hiện thu nộp cho NSNN và trích
chuyển kịp thời các khoản thu giữa các cấp NSNN theo qui định.
- Chấp hành chi NSNN: là quá trình tổ chức và quản lý các khoản chi của
NSNN. Tham gia vào chấp hành chi ngân sách gồm có các đơn vị sử dụng vốn ngân
sách. Việc cấp kinh phí từ NSNN được thực hiện theo qui định.

1.2.1. Nội dung tổ chức chấp hành thu NSNN cấp xã:
UBND xã có nhiệm vụ phối hợp với cơ quan thuế đảm bảo thu đúng, thu đủ
và kịp thời. Đơn vị, cá nhân có nghĩa vụ nộp ngân sách, căn cứ vào thông báo thu
của cơ quan thu lập giấy nộp tiền (nộp bằng chuyển khoản hoặc nộp bằng tiền mặt)
Thông qua thu ngân sách xã, chính quyền cấp xã thực hiện kiểm tra, kiểm
soát, điều chỉnh các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, chống các hành vi,
hoạt động kinh tế phi pháp, trốn lậu thuế và các nghĩa vụ đóng góp khác. Thu ngân
sách xã là nguồn thu chủ yếu để đáp ứng các nhu cầu chi ngày càng phát triển của
cấp chính quyền cơ sở.
1.2.1.1. Căn cứ chấp hành thu NSNN
Thông thường các khoản thu NSNN cấp xã được quy định tại Luật NSNN,
Nghị định của Chính phủ, Thông tư hướng dẫn của Bộ Tài chính. Bên cạnh đó, thu
NSNN cấp xã còn phụ thuộc vào quy định của chính quyền cấp tỉnh thông qua việc
Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định tỷ lệ % phân chia giữa NS cấp tỉnh, NS cấp
huyện và NS cấp xã.
Ngoài ra việc chấp hành thu NSNN cấp xã còn phải căn cứ vào dự toán thu
quí, năm được giao. Các khoản thu theo hợp đồng thầu, khoán (nếu có) trong đó có
thể được thu một lần cho nhiều năm, nhưng không quá thời hạn nhiệm kỳ của Hội
đồng nhân dân ra quyết định dự toán thu, chi ngân sách xã.
----------------------------------------------------------------------------------------------------GVHD: TS Lê Thị Nguyệt Châu
- Trang 10 SVTH: Hữu Thị Minh Thu