Phân tích lợi ích và chi phí dự án nhà máy điện gió thanh phong tỉnh bến tre

i

L I CAM OAN

Tôi xin cam đoan lu n v n này hoàn toàn do tôi th c hi n. Các đo n trích d n và s li u s
d ng trong lu n v n đ u đ

c d n ngu n và có đ chính xác cao nh t trong ph m vi hi u

bi t c a tôi. Lu n v n này không nh t thi t ph n ánh quan đi m c a Tr
t thành ph H Chí Minh hay Ch

ng

i h c Kinh

ng trình Gi ng d y Kinh t Fulbright.

TP. HCM, ngày 17 tháng 07 n m 2015
Tác gi

Nguy n Th Xuân An


ii

L IC M
Tr

N

c h t, tôi xin g i l i c m n chân thành đ n các Th y đư tr c ti p giúp đ cho tôi

trong quá trình th c hi n đ tài. Xin c m n Th y Lê Vi t Phú đư t n tình góp ý, khuy n
khích tôi hoàn thi n đ tài. Xin c m n Th y Nguy n Xuân Thành đư đ nh h

ng và ch

d n cho tôi ngay t nh ng bu i đ u th o lu n Seminar chính sách. Xin c m n Th y
Hu nh Th Du đư dành nhi u th i gian gi ng gi i cho tôi hi u rõ h n v các v n đ trong
th m đ nh d án.
K đ n, tôi xin g i l i c m n đ n t t c quý Th y Cô và cán b Ch
Kinh t Fulbright đư mang l i cho tôi m t môi tr

ng h c t p lỦ t

ng trình Gi ng d y

ng v i nhi u ki n th c

b ích. C m n t t c các anh ch b n bè khóa MPP6 đư cùng chia s và yêu th
th i gian h c t p t i ch

ng trong

ng trình.

Cu i cùng, xin g i l i c m n đ n c quan và gia đình đư đ ng viên và t o đi u ki n thu n
l i cho tôi trong quá trình h c t p và hoàn thành lu n v n.

iii

TÓM T T
Nh m đ m b o ngu n cung ng đi n lâu dài và gi m thi u các tác h i đ n môi tr
Chính ph ch tr

ng s d ng n ng l

ng,

ng tái t o nhi u h n n a, trong đó có đi n gió.

ng th i, Chính ph c ng th hi n cam k t thúc đ y phát tri n đi n gió thông qua ban
hành C ch h tr phát tri n các d án đi n gió v i nhi u u đưi v s d ng đ t, mi n
gi m thu nh p kh u, thu thu nh p doanh nghi p và bao tiêu ngu n đi n s n xu t ra v i
giá 7,8 cents/kWh. Trong đó, EVN chi tr 6,8 cents/kWh, ngân sách tr c p cho EVN 1
cent/kWh thông qua Qu B o v Môi tr
Tuy nhiên, đi n gió là l nh v c m i

ng Vi t Nam.

Vi t Nam và có chi phí đ u t r t cao nên vi c phát

tri n đi n gió g p ph i nhi u khó kh n nh : thi u s li u đo gió tin c y, thi u lao đ ng có
chuyên môn, không có công ngh trong n

c, c s h t ng kém, khó huy đ ng v n và

ch a có quy ho ch đi n gió đ y đ . C ch h tr đư giúp gi m thi u nhi u r i ro cho các
d án đ u t phát tri n đi n gió nh : r i ro t giá, r i ro th tr

ng, r i ro thay đ i chính

sách. Các r i ro còn l i mà các d án có th g p ph i là r i ro th c hi n và r i ro chi tr c a
bên mua. Do đó, dù s l

ng d án đ ng kỦ đ u t nhi u nh ng ph n l n đ u d

th c gi đ t và ch đ i đi u ch nh chính sách theo h

i hình

ng có l i. D án nhà máy đi n gió

Thanh Phong là m t trong s đó.
M c tiêu nghiên c u c a đ tài tài là xác đ nh tính kh thi c a d án trên c hai ph

ng

di n kinh t và tài chính, t đó s góp thêm nh ng g i ý chính sách cho vi c đi u ch nh C
ch h tr phát tri n đi n gió phù h p v i b i c nh c a Vi t Nam.
K t qu phân tích cho th y d án kh thi v kinh t v i NPV kinh t là 285,35 t đ ng
nh ng không kh thi v tài chính nên c n đ

c Chính ph h tr đ c i thi n hi u qu tài

chính d án. K t qu phân tích đ nh y xác đ nh các y u t

nh h

ng m nh đ n tính kh

thi tài chính d án là giá mua đi n, h s công su t, t ng m c đ u t và l m phát USD.
Theo đó, Chính ph có th t ng giá mua đi n t i thi u 10,38 cents/kWh đ giúp d án tr
nên kh thi v tài chính. M t khác, phân tích phân ph i c ng ch ra Chính ph không nên
ti p t c tr giá cho đi n gió mà nên tính đ y đ giá mua đi n gió vào giá bán đi n đ khách
hàng tiêu dùng đi n chi tr vì l i ích c a nhóm này r t l n ngay c khi chi tr toàn b cho
giá đi n.


iv

Thông qua tình hu ng d án nhà máy đi n gió Thanh Phong và tình hình phát tri n đi n
gió hi n nay, đ tài đ a ra m t s khuy n ngh nh sau:


V đi u ch nh C ch h tr phát tri n đi n gió: t ng giá mua đi n lên t 10,38 –
10,51 cents/kWh và b tr c p mua đi n gió cho EVN. B sung n i dung Chính
ph b o lãnh chi tr cho EVN và đ a n i dung này vào H p đ ng mua bán đi n.



Kh c ph c các khó kh n trong đ u t phát tri n đi n gió thông qua các ho t đ ng
c th nh : công b k t qu đánh giá ti m n ng gió d

i d ng b n đ tr c tuy n;

công b r ng rãi các quy ho ch đi n gió; xây d ng h t ng l

i đi n phù h p v i

các quy ho ch đi n gió; tìm ki m các ngu n v n vay u đưi; t ng d n t l n i đ a
hóa và đ y m nh đào t o, nghiên c u v đi n gió.


Chính ph nên xem xét đ n khuy n khích phát tri n đi n gió quy mô nh đ có th
khai thác tài nguyên gió hi u qu h n.


v

M CL C
L I CAM OAN .................................................................................................................. i
L IC M

N....................................................................................................................... ii

TÓM T T ............................................................................................................................iii
M C L C ............................................................................................................................ v
DANH M C T

VI T T T ...........................................................................................viii

DANH M C B NG............................................................................................................ xi
DANH M C HÌNH VÀ H P ........................................................................................... xii
DANH M C PH L C ...................................................................................................xiii
CH

NG 1. GI I THI U ................................................................................................. 1

1.1. B i c nh nghiên c u ................................................................................................... 1
1.1.1. Lý do hình thành d án .................................................................................... 1
1.1.2. LỦ do hình thành đ tài .................................................................................... 3
1.2. M c tiêu nghiên c u ................................................................................................... 4
1.3. Câu h i nghiên c u..................................................................................................... 4
1.4. Ph m vi nghiên c u .................................................................................................... 4
1.5. B c c lu n v n .......................................................................................................... 5
CH

NG 2. TỊNH HỊNH PHÁT TRI N I N GIÓ

VI T NAM ........................... 6

2.1. Ti m n ng đi n gió ..................................................................................................... 6
2.2. C ch h tr phát tri n các d án đi n gió................................................................ 7
2.3. Tình hình các d án đ u t ......................................................................................... 8
2.4. Các khó kh n trong đ u t phát tri n đi n gió ......................................................... 10
2.5.
CH

c đi m th tr

ng đi n gió

NG 3. MÔ T D

Vi t Nam ................................................................ 11

ÁN VÀ KHUNG PHÂN TÍCH ............................................ 14

3.1. Mô t d án............................................................................................................... 14
3.1.1. Gi i thi u chung ............................................................................................ 14
3.1.2. Thông s v n hành nhà máy .......................................................................... 15
3.2. Khung phân tích ....................................................................................................... 17
3.2.1. Phân tích kinh t ............................................................................................ 17


vi

3.2.2. Phân tích tài chính ......................................................................................... 18
CH

NG 4. PHỂN TệCH KINH T .............................................................................. 19

4.1. Phân tích kinh t ....................................................................................................... 19
4.1.1. Các thông s đ u vào c b n ......................................................................... 19
4.1.2. L i ích kinh t c a d án ............................................................................... 19
4.1.2.1. L i ích kinh t t đi n .......................................................................... 19
4.1.2.2. L i ích kinh t t gi m phát th i CO2 .................................................. 20
4.1.2.3. Các ngo i tác tích c c .......................................................................... 20
4.1.3. Chi phí kinh t c a d án ............................................................................... 22
4.1.3.1. Chi phí đ u t ban đ u ......................................................................... 22
4.1.3.2. Chi phí ho t đ ng ................................................................................. 22
4.1.3.3. Các ngo i tác tiêu c c .......................................................................... 24
4.1.4. Ngân l u kinh t c a d án ............................................................................ 26
4.1.5. K t qu phân tích kinh t c a d án............................................................... 26
4.2. Phân tích r i ro kinh t d án ................................................................................... 27
4.2.1. Phân tích đ nh y........................................................................................... 27
4.2.2. Mô ph ng Monte Carlo ................................................................................. 29
CH

NG 5. PHỂN TệCH TÀI CHệNH ......................................................................... 30

5.1. Phân tích tài chính .................................................................................................... 30
5.1.1. Các thông s đ u vào phân tích tài chính ...................................................... 30
5.1.1.1. L m phát và giá .................................................................................... 30
5.1.1.2. Chi phí đ u t ban đ u ......................................................................... 30
5.1.1.3. Chi phí ho t đ ng ................................................................................. 30
5.1.1.4. Ngu n v n và chi phí s d ng v n ...................................................... 30
5.1.1.5. Thu và kh u hao ................................................................................. 31
5.1.1.6. Doanh thu c a d án ............................................................................ 32
5.1.2. Báo cáo thu nh p ........................................................................................... 32
5.1.3. Báo cáo ngân l u ........................................................................................... 32
5.1.4. K t qu phân tích tài chính ............................................................................ 34
5.2. Phân tích r i ro tài chính d án ................................................................................ 34


vii

5.2.1. Phân tích đ nh y........................................................................................... 35
5.2.2. Phân tích k ch b n .......................................................................................... 37
5.2.3. Phân tích mô ph ng Monte Carlo .................................................................. 37
5.3. Phân tích phân ph i .................................................................................................. 38
CH

NG 6. K T LU N VÀ KHUY N NGH CHÍNH SÁCH .................................. 41

6.1. K t lu n .................................................................................................................... 41
6.2. Khuy n ngh chính sách ........................................................................................... 41
6.2.1. V đi u ch nh C ch h tr phát tri n các d án đi n gió ........................... 41

6.2.2. Kh c ph c các khó kh n trong đ u t phát tri n đi n gió ............................. 43
6.2.3. Thêm m t h

ng đi cho phát tri n đi n gió .................................................. 44

6.3. H n ch c a đ tài .................................................................................................... 45
TÀI LI U THAM KH O ................................................................................................. 46
PH L C............................................................................................................................ 52


viii

DANH M C T

VI T T T

T vi t t t

Tên ti ng Anh

Tên ti ng Vi t

ADB

Asian Development Bank

Ngân hàng Phát tri n châu Á

AGECO

Công ty TNHH TMDV u t &
Phát tri n N ng l ng s ch Châu Á

BVMTVN

B o v Môi tr

ng Vi t Nam

CAPM

Capital Asset Pricing Model

Mô hình đ nh giá tài s n v n

CERs

Certified Emission Reductions

Ch ng ch gi m phát th i khí nhà
kính

CF

Conversion Factor

H s chuy n đ i

CIF

Cost, Insurance and Freight

Giá bao g m c

CSH

Ch s h u

CTCP

Công ty C ph n

c phí và b o hi m

DEWI

Deutsches Windenergie-Institut
Gmbh

Vi n nghiên c u N ng l
c

ng gió

DSCR

Debt Service Coverage Ratio

T l an toàn tr n

EOCC

Economic Opportunity Cost of
Capital

Su t chi t kh u kinh t

EVN

Vietnam Electricity

T p đoàn i n l c Vi t Nam

EVNGENCO2

Power Generation Corporation 2

T ng công ty phát đi n 2

EVNIC

Vietnam Investment and Power
Construction Company

Công ty C ph n đ u t và xây d ng
đi n l c Vi t Nam

EWEA

European Wind Energy

Association

Hi p h i N ng l

FEP

Foreign Exchange Premium

Phí th

ng gió Châu Âu

ng ngo i h i

GCN T

Gi y ch ng nh n đ u t

G

Giai đo n


ix

GIZ

The Deutsche Gesellschaft für
Internationale Zusammenarbeit

C quan H p tác Phát tri n

GWEC

Global Wind Energy Council

H i đ ng N ng l

ng gió toàn c u

H s công su t

HSCS
IMF

International monerary Fund

Qu Ti n t Qu c t

IRENA

International Renewable Energy
Agency

T ch c N ng l

IRR

Internal Rate of Return

Su t sinh l i n i t i

German Development Bank

Ngân hàng Tái thi t

c

Khu kinh t

KKT
LCOE

ng tái t o th gi i

Khu du l ch

KDL
KfW

c

Levelized Cost of Electricity

Giá đi n bình quân quy d n
N ng l

NLTT

ng tái t o

NPV

Net Present Vaulue

Giá tr hi n t i ròng

OECD

Organization for Economic Cooperation and Development

T ch c H p tác và Phát tri n Kinh
t
Ph n còn l i

PCL
PECC3

Power Engineering Consulting
Joint Stock Company 3

Công ty C ph n t v n xây d ng
đi n 3

PV

Present Vaulue

Giá tr hi n t i

PVN

Petro Vietnam

T p đoàn D u khí Vi t Nam

REVN

Vietnam Renewable Energy
Company

Công ty C ph n n ng l
Vi t Nam

SCC

Social Cost of Carbon

Chi phí xư h i c a carbon

SXXDTM

S n xu t xây d ng th

TM T

T ng m c đ u t

TNDN

Thu nh p doanh nghi p

ng tái t o

ng m i


x

TNHH

Trách nhi m h u h n

TP

Thành ph

TX

Th xư
y ban nhân dân

UBND
USD

United States Dollar

ng Vi t Nam

VN

V n hành

VH
WACC

ng đô la M

Weighted Average Cost of
Capital

Chi phí v n bình quân tr ng s

XDTMDL

Xây d ng th

XD

Xây d ng

ng m i du l ch


xi

DANH M C B NG

B ng 2.1. Tóm t t các k t qu nghiên c u đánh giá ti m n ng đi n gió

Vi t Nam ........... 6

B ng 2.2. Các khó kh n trong đ u t phát tri n đi n gió .................................................... 10
B ng 2.3. Các r i ro trong đ u t phát tri n đi n gió .......................................................... 12
B ng 4.1. Vi c làm trong ngành đi n gió (trên b ) ............................................................. 21
B ng 4.2. T ng h p h s chuy n đ i giá kinh t CF ......................................................... 23
B ng 4.3. Giá tr hoán chuy n ............................................................................................. 28
B ng 5.1. T l l m phát VN và USD t n m 2012 – 2020 ............................................. 30
B ng 5.2. K t qu phân tích tài chính ................................................................................. 34
B ng 5.3. Giá tr hoán chuy n ............................................................................................. 36
B ng 5.4. K t qu phân tích k ch b n.................................................................................. 37
B ng 5.5. Phân tích phân ph i ............................................................................................. 39


xii

DANH M C HÌNH VÀ H P
Hình 1.1. C c u ngu n đi n n m 2013 ................................................................................ 2
Hình 3.1. C u trúc d án ..................................................................................................... 14
Hình 3.2. V trí d án .......................................................................................................... 16
Hình 4.1. C c u chi phí ho t đ ng c a nhà máy đi n gió ................................................. 23
Hình 4.2. S thay đ i m c đ âm thanh do turbine gió t o ra theo kho ng cách ............... 25
Hình 4.3. Ngân l u kinh t d án ........................................................................................ 26
Hình 4.4. Phân tích đ nh y m t chi u c a NPV kinh t theo thay đ i giá kinh t c a
đi n, giá kinh t c a CO2, HSCS và TM T....................................................... 28
Hình 4.5. K t qu mô ph ng NPV kinh t .......................................................................... 29
Hình 5.1. Ngân l u t ng đ u t (danh ngh a) ..................................................................... 33
Hình 5.2. Ngân l u ch đ u t (danh ngh a) ....................................................................... 33
Hình 5.3. Phân tích đ nh y m t chi u c a NPV t ng đ u t theo thay đ i giá đi n,
HSCS, TM T và l m phát .................................................................................. 36

Hình 5.4. K t qu mô ph ng NPV t ng đ u t ................................................................... 38
Hình 5.5. K t qu mô ph ng NPV ch đ u t .................................................................... 38

H p 1. C ch h tr các d án đi n gió .............................................................................. 8


xiii

DANH M C PH L C
Ph l c 1.

c đi m các ngu n cung đi n c a Vi t Nam ................................................... 52

Ph l c 2. T ng quan tình hình phát tri n đi n gió trên th gi i ........................................ 54
Ph l c 3. Danh sách các d án đi n gió

Vi t Nam ......................................................... 56

Ph l c 4. T ng h p tình tr ng các d án đi n gió

Vi t Nam ......................................... 68

Ph l c 5. Quy trình đ u t d án đi n gió ......................................................................... 69
Ph l c 6. H s chuy n đ i t giá h i đoái kinh t ............................................................ 70
Ph l c 7. Danh sách các nhà máy đi n mi n Nam ............................................................ 71
Ph l c 8. Tính h s chuy n đ i giá kinh t CF c a các h ng m c chi phí ...................... 71
Ph l c 9. Chi phí đ u t tài chính và kinh t ..................................................................... 74
Ph l c 10. Ngân l u kinh t d án..................................................................................... 75
Ph l c 11. Phân tích đ nh y c a NPV kinh t ................................................................. 76
Ph l c 12. Phân tích mô ph ng Monte Carlo NPV kinh t ............................................... 77

Ph l c 13. B ng ch s giá ................................................................................................. 80
Ph l c 14. L ch n vay ...................................................................................................... 81
Ph l c 15. Tính chi phí v n ch s h u theo mô hình CAPM gián ti p ........................... 82
Ph l c 16. L ch kh u hao................................................................................................... 83
Ph l c 17. Báo cáo thu nh p.............................................................................................. 84
Ph l c 18. Báo cáo ngân l u tài chính............................................................................... 86
Ph l c 19. K t qu phân tích tài chính .............................................................................. 90
Ph l c 20. Phân tích đ nh y c a NPV tài chính .............................................................. 91
Ph l c 21. Mô ph ng Monte Carlo NPV tài chính ............................................................ 93
Ph l c 22. Phân tích phân ph i.......................................................................................... 97
Ph l c 23. Chi phí l p đ t, giá thành s n xu t và giá mua đi n gió

các n

c .............. 103


1

CH
Ch

NG 1. GI I THI U

ng này gi i thi u b i c nh hình thành d án và đ tài, đ a ra m c tiêu nghiên c u,

câu h i nghiên c u và ph m vi th c hi n.
1.1. B i c nh nghiên c u
1.1.1. Lý do hình thành d án
N ng l

l

ng là m t trong nh ng ngu n l c c b n c a n n kinh t nên phát tri n n ng

ng b n v ng là m i quan tâm hàng đ u c a các qu c gia, trong đó có Vi t Nam.

Song hành cùng t ng tr

ng kinh t , nhu c u tiêu th đi n n ng c a Vi t Nam đư gia t ng

liên t c trong th i gian qua.

i n th

ng ph m t 51,4 t kWh n m 20061 t ng lên 128,4

t kWh n m 20142, v i t c đ trung bình là 12%/n m, v

t quá kh n ng cung ng c a h

th ng đi n, b ng ch ng là vi c c t đi n luân phiên vào mùa khô và nh p kh u đi n t Lào
và Trung Qu c.
Trong khi đó, ngu n cung đi n n ng c a Vi t Nam ch y u là th y đi n và nhi t đi n (than,
khí, d u). Hình 1.1 th hi n c c u ngu n đi n n m 2013. Làm th y đi n ph i m t r ng,
đây là ngu n phát ph thu c hoàn toàn vào tình hình th y v n và các chuyên gia c ng d
báo r ng ti m n ng th y đi n s đ
gây ô nhi m môi tr

c khai thác h t trong vài n m t i3. Phát tri n nhi t đi n

ng, ph i nh p kh u than nên ph thu c vào giá than th gi i. H n n a,

nh ng tài nguyên không tái t o nh than đá, d u m , khí thiên nhiên c ng s c n d n.
đi m t ng ngu n cung đi n c a Vi t Nam đ

c phân tích t i Ph l c 1.

Nh m đ m b o ngu n cung ng đi n lâu dài và gi m thi u các tác h i đ n môi tr
Chính ph ch tr

ng s d ng n ng l

gió – ngu n n ng l

ng đ

c

ng,

ng tái t o (NLTT) nhi u h n n a, trong đó có đi n

c đánh giá là có nhi u ti m n ng

Vi t Nam. C th , Quy

ho ch phát tri n đi n l c qu c gia giai đo n 2011 – 2020, có xét đ n n m 2030 đ t m c
tiêu đ a công su t đi n gió t m c không đáng k hi n nay lên kho ng 1.000 MW n m

1

EVN (2013, tr.43)

2

V nh Long (2015)

3

Tr n Vi t Ngãi (2015)


2

2020 và kho ng 6.200 MW n m 2030, t c là chi m t tr ng t 0,7% n m 2020 t ng lên
2,4% vào n m 2030 trong t ng s n l

ng đi n c n

c4.

Hình 1.1. C c u ngu n đi n n m 2013
3,4%

0,4%
Th y đi n
Nhi t đi n than

24,3%
48,8%

23,1%

Turbine khí ch y khí, d u DO
và nhi t đi n khí
Nhi t đi n d u FO
i n gió và các ngu n khác

(T ng công su t: 30.597 MW)
Ngu n: T p đoàn i n l c Vi t Nam - EVN (2013, tr.32)

Chính ph c ng cam k t thúc đ y phát tri n đi n gió thông qua ban hành Quy t đ nh
37/2011/Q -TTg v C ch h tr phát tri n các d án đi n gió t i Vi t Nam (sau đây s
g i t t là “C ch h tr ”) quy đ nh c th các u đưi v s d ng đ t, mi n gi m thu nh p
kh u, thu thu nh p doanh nghi p (TNDN) và bao tiêu ngu n đi n s n xu t ra v i giá 7,8
cents/kWh. Trong đó, EVN chi tr 6,8 cents/kWh và Nhà n
cent/kWh thông qua Qu B o v môi tr

c tr

c p cho EVN 1

ng Vi t Nam (BVMTVN)5.

ng th i, t n m

2000 đ n nay đư có 3 nghiên c u đánh giá tài nguyên gió do Ngân hàng Th gi i (World
Bank), EVN và B Công th

ng th c hi n và công b , cho th y tài nguyên gió

Vi t Nam

hoàn toàn có th phát tri n các d án đi n gió quy mô công nghi p.
Chính sách h tr phát tri n đi n gió khá toàn di n và các đánh giá l c quan v ti m n ng
ngu n n ng l

ng này đư thu hút nhi u nhà đ u t tham gia đ ng kỦ d án. D án Nhà

máy đi n gió Thanh Phong huy n Th nh Phú t nh B n Tre là m t trong s đó.

4

Th T

ng Chính ph (2011a, tr.3)

5

Th T

ng Chính ph (2011b)


3

1.1.2. Lý do hình thành đ tài
Sau khi C ch h tr phát tri n các d án đi n gió đ
kỦ đ u t t ng lên đáng k .

n nay, c n

c ban hành thì s l

ng d án đ ng

c có 75 d án đi n gió đ ng ký v i t ng công

su t h n 7.475 MW. Tuy nhiên, hi n t i ch có 3 d án đư đi vào v n hành th

ng m i v i

t ng công su t khiêm t n 52 MW . V i tình hình này, ch tiêu quy ho ch v phát tri n đi n
6

gió s khó đ t đ

c. Chính ph đư giao B Công th

ng ti n hành nghiên c u, rà soát vi c

th c hi n C ch h tr đ đi u ch nh Quy t đ nh 37/2011/Q -TTg, thúc đ y ngành đi n
gió phát tri n.
có c s cho các đi u ch nh chính sách phù h p, trong khuôn kh Ch
n ng l
l

ng tái t o t i Vi t Nam, C quan H p tác Phát tri n

ng (tr c thu c B Công th

ng trình h tr

c (GIZ) và T ng c c N ng

ng) đư t ch c nhi u cu c h i th o đánh giá vi c th c hi n

C ch h tr đ i v i đi n gió và tham v n các bên liên quan. Có nhi u lý do làm cho các
d án đi n gió ch m tri n khai đ

c đ a ra nh giá mua đi n th p, khó ti p c n ngu n v n,

đi u ki n gió không đ t yêu c u. Trong đó, đ i v i các nhà đ u t , giá mua đi n gió th p là
nguyên nhân chính làm các d án ch a th th c hi n đ

c7.

Theo nghiên c u c a GIZ t i 3 d án đi n gió đang ho t đ ng, chi phí xây d ng trung bình
là 2.000 USD/kW8. Su t đ u t này cao h n nhi u so v i các ngu n đi n khác (xem Ph
l c 1). M c dù giá bán đi n cho EVN là 7,8 cents/kWh, cao h n giá đi n EVN bán l bình
quân9 nh ng d án v n không bù đ p đ
theo h

c chi phí. Do đó, C ch h tr c n đi u ch nh

ng t ng giá mua đi n. V n đ đ t ra ti p theo là c n t ng giá bao nhiêu và ngu n

chi tr cho giá mua đi n t ng thêm t đâu. Vi c này r t quan tr ng, quy t đ nh tính kh thi
và hi u qu c a chính sách. N u giá mua đi n m i không đ h p d n các nhà đ u t

thì

các d án đi n gió v n d m chân t i ch nh hi n nay. N u giá mua đi n quá cao thì đ ng
ngh a v i vi c mang ngu n tài nguyên s n có c a qu c gia chuy n thành l i nhu n v

t

tr i cho các nhà đ u t , đ ng th i gây áp l c thêm cho ngu n chi tr . N u t ng giá bán đi n
đ bù đ p cho giá mua đi n gió thì s

nh h

ng đ n sinh ho t và s n xu t c a ng

i dân.

6

Phan Thanh Tùng, V Chi Mai và Angelika Wasielke (2012, tr.18 ) và c p nh t c a tác gi đ n 4/2015

7

V n Nam (2015)

8

V

9

Theo Quy t đ nh 2256/Q -BCT ngày 12/03/2015, giá bán đi n bình quân là 1.622,01 đ ng/kWh, t

đ

ng Th y (2015)
ng 7,5 cents/kWh.

ng


4

N u dùng ngân sách đ ti p t c tr c p thì có th làm thâm h t thêm ngân sách h n h p c a
Vi t Nam.
Nh v y, đi n gió có l i vì là ngu n n ng l
đi n b n v ng trong t

ng s ch và góp ph n đ m b o ngu n cung

ng lai. Tuy nhiên, l i ích này có đ bù đ p chi phí mà n n kinh t

b ra khi mà su t đ u t quá cao c ng v i nhi u u đưi, tr c p nh v y hay không?

tài

s tr l i cho câu h i này thông qua nghiên c u tình hu ng d án nhà máy đi n gió Thanh
Phong t i t nh B n Tre.
1.2. M c tiêu nghiên c u
M c tiêu c a đ tài là xác đ nh tính kh thi c a d án trên c hai ph

ng di n kinh t và tài

chính. Tính kh thi v kinh t cho bi t vi c th c hi n d án có làm t ng phúc l i qu c gia
hay không, làm c s cho quy t đ nh can thi p c a Chính ph là nên khuy n khích hay h n
ch d án. Tính kh thi v tài chính th hi n s c h p d n c a d án đ i v i nhà đ u t .
Trên c s đó, đ tài s góp thêm nh ng g i ý chính sách cho vi c đi u ch nh C ch h
tr phát tri n đi n gió phù h p v i b i c nh c a Vi t Nam.
1.3. Câu h i nghiên c u
th a mãn m c tiêu trên, đ tài c n tr l i 3 câu h i sau:
1. D án có kh thi v kinh t không?
2. D án có kh thi v tài chính không?
3. N u d án ch kh thi v kinh t thì Chính ph c n can thi p nh th nào đ thúc
đ y tri n khai d án ?
1.4. Ph m vi nghiên c u
Ph m vi nghiên c u c a đ tài t p trung vào 2 n i dung chính là th m đ nh tài chính và
th m đ nh kinh t d a trên các s thông s k thu t do T ng công ty C ph n t v n xây
d ng đi n 3 (PECC3) đ xu t trong Báo cáo đ u t và các s li u đ

c công b hi n hành.

Ngoài ra, đ các g i Ủ chính sách đ a ra phù h p v i b i c nh th c t , lu n v n m r ng
thêm n i dung phân tích tình hình phát tri n đi n gió
C ch h tr hi n t i đ i v i d án đi n gió.

Vi t Nam c ng nh tác đ ng c a


5

1.5. B c c lu n v n

Lu n v n có 6 ch
Ch

ng.

ng 1 gi i thi u c s hình thành d án và đ tài, đ a ra m c tiêu nghiên c u, câu h i

nghiên c u và ph m vi th c hi n.
Ch

ng 2 phân tích tình hình phát tri n đi n gió

Ch

ng 3 mô t chi ti t d án nhà máy đi n gió Thanh Phong và trình bày khung phân tích

Vi t Nam.

s d ng trong phân tích tài chính và kinh t .
Ch

ng 4 phân tích hi u qu kinh t c a d án.

Ch

ng 5 phân tích tài chính và phân tích phân ph i.

Ch

ng 6 là k t lu n và đ a ra các khuy n ngh chính sách.

6

CH
Ch

NG 2. TÌNH HÌNH PHÁT TRI N I N GIÓ

ng 2 s khái quát b c tranh đi n gió

VI T NAM

Vi t Nam, t ti m n ng gió, c ch h tr đ n

tình hình th c hi n các d án đ u t c ng nh

nh ng khó kh n mà các d án g p ph i.

2.1. Ti m n ng đi n gió
S c gió là “nguyên li u” quan tr ng nh t đ s n xu t đi n gió, các s li u đo gió tin c y s
t ng đ an toàn cho các tính toán tài chính c a d án. C n
t

c có kho ng 150 tr m khí

ng th y v n có th c hi n đo gió, các s li u này có tính dài h n và r ng kh p c n

nh ng không phù h p vì đ cao đo ch 10m và đ
cho đánh giá ti m n ng đi n gió t t nh t là đ

c

c đ c 4 l n/ngày, trong khi s li u c n

c đo t 60 – 100 m và có b c m bi n ghi

nh n su t 24 gi /ngày.
Hi n nay đư có 3 nghiên c u đánh giá tài nguyên gió do World Bank (2001), EVN (2007)
và B Công th

ng (2011) th c hi n và công b . Các k t qu đ

c tóm t t t i B ng 2.1.

B ng 2.1. Tóm t t các k t qu nghiên c u đánh giá ti m n ng đi n gió
Ph

ng pháp

World
Bank10

Dùng s li u t
các tr m th y
v n đ ngo i suy
và ch y mô hình
mô ph ng.

EVN11

o gió t i 12
đi m trong vòng
1 n m, t p trung
ven bi n.

cao
(m)

65

60

Vi t Nam

Ti m n ng
đi n (MW)

Phơn b

513.360

Tây Nguyên,
duyên h i
Nam Trung
B và Nam
B .

Do dùng mô
hình mô ph ng

nên các chuyên
gia đánh giá là
quá l c quan.

1.785

Qu ng Bình,
Bình nh,
Ninh Thu n
và Bình
Thu n.

Ph m vi kh o
sát nh , có th
b qua nh ng
khu v c ti m
n ng l n.

ánh giá

10

World Bank (2001, tr.17)

11

EVN (2007), trích trong Phan Thanh Tùng, V Chi Mai và Angelika Wasielke (2012, tr.7 )


7

Ph

B Công
th ng12

ng pháp

o gió 3 đi m
trong vòng 2
n m, c p nh t l i
b n đ gió n m
2001.

cao
(m)

80

Ti m n ng
đi n (MW)

Phơn b

ánh giá
c đánh giá
là th n tr ng
h nb nđ n m
2001.

26.000

Các k t qu cho th y Vi t Nam có th phát tri n đi n gió quy mô công nghi p. Tuy nhiên,
s khác bi t quá l n trong các k t qu ch ng t các s li u trên ch a th t s tin c y, ch
mang tính tham kh o. D án N ng l

ng gió GIZ (GIZ h p tác cùng B Công th

ng) đư

th c hi n m t ch

ng trình đo gió

đ cao 80m, áp d ng theo các quy chu n châu Âu, nên

các d li u gió đ

c k v ng là đáng tin c y h n. Tuy nhiên, d li u này ch a công b , ch

s d ng n i b trong GIZ và B Công th

ng.

Hi n nay, các nhà đ u t ph i t l p tháp đo gió đ đánh giá chính xác h n s c gió t i đ a
đi m đ u t , làm t ng chi phí th i gian (ít nh t 12 tháng) và tài chính, gi m s c h p d n
c a các d án đi n gió.
2.2. C ch h tr phát tri n các d án đi n gió
Phát tri n NLTT nói chung và đi n gió nói riêng là xu h

ng chung mà các qu c gia đang

h

ng đ n đ đ m b o ngu n cung đi n n ng b n v ng và gi m thi u tác đ ng đ n môi

tr

ng. Tham kh o tình hình phát tri n đi n gió trên th gi i t i Ph l c 2. Tuy nhiên, chi

phí đ u t cho đi n gió r t l n, mà giá đi n trên th tr
nh ng l i ích môi tr

ng c nh tranh thì ch a ph n ánh

ng và xã h i c a ngu n đi n s ch này nên ngày càng có ít các d án

đi n gió. Do đó, c n có s can thi p c a Chính ph thông qua các chính sách u đưi đ bù
đ p cho các l i ích ch a đ

c tính vào trong giá đi n tài chính.

Quy t đ nh 37/2011/Q -TTg v C ch h tr phát tri n các d án đi n gió t i Vi t Nam
có nhi u u đưi v s d ng đ t, huy đ ng v n, thu , phí và quan tr ng nh t là quy đ nh
EVN ph i mua toàn b l

ng đi n s n xu t ra thông qua H p đ ng mua bán đi n m u th i

h n 20 n m v i giá 7,8 cents/kWh. C th các u đưi đ
12

Vietnam Ministry of Industry and Trade (2011, tr.15)

c tóm t t t i h p 1.


8

H p 1. C ch h tr các d án đi n gió13

Giai đo n phát tri n d án
1. Huy đ ng v n: nhà đ u t đ

c huy đ ng v n d

i các hình th c pháp lu t cho

phép; u đưi theo quy đ nh hi n hành v tín d ng đ u t c a Nhà n

c.

2. Thu nh p kh u: mi n thu
Giai đo n v n hành
3. Giá mua đi n: 7,8 cents/kWh, đ

c đi u ch nh theo bi n đ ng VN /USD



EVN: 6,8 cents/kWh



Qu BVMTVN: 1 cent/kWh

4. Thu TNDN: áp d ng nh l nh v c đ c bi t u đưi đ u t


Thu su t: 10% trong 15 n m



Mi n thu 4 n m, gi m 50% s ti n thu ph i n p cho 9 n m ti p theo.

5. Ti n s d ng đ t, thuê đ t: mi n phí

2.3. Tình hình các d án đ u t
Vi t Nam b t đ u quan tâm phát tri n đi n gió quy mô l n t cu i nh ng n m 1990, thông
qua xây d ng và phê duy t các d án đ u tiên nh nhà máy đi n gió Tu Bông 1 – Khánh
Hòa (1996, 10 MW), đi n gió Tu Bông 2 – Khánh Hòa (1998, 20MW), đi n gió Ph
Mai – Bình

ng

nh (1998, 30 MW), đi n gió B ch Long V (2000, 0,8 MW), đi n gió c a

Tùng (2001, 20 MW)14, đi n gió LỦ S n (2007, 10 MW)15. Trong đó, d án đi n gió B ch
Long V khánh thành vào tháng 8/2004 nh ng v n hành ch a đ n 2 n m thì ng ng ho t
đ ng, do sau khi h t th i gian b o hành, b ph n k thu t c a Vi t Nam không n m đ

c

công ngh , thi t b h h ng không th s a ch a16. Các d án còn l i đ u không tri n khai
ch y u do không th a thu n đ

c giá bán đi n v i EVN.

13

Có tham chi u đ n các v n b n pháp lu t liên quan đ

14

V M nh Hà (2007)

15

BTK (2007)

16

Trang tin đi n t ngành đi n (2008)

c đ c p trong Quy t đ nh 37/2011/Q -TTg


9

Sau khi C ch h tr phát tri n các d án đi n gió đ
kỦ đ u t t ng lên đáng k .

n nay, c n

c ban hành thì s l

c có 75 d án đ ng kỦ

su t kho ng 7.475 MW, trong đó có 20 d án c a nhà đ u t n
v in

c ngoài17. Ninh Thu n và Bình Thu n đ

v i s d án đ ng kỦ

m i t nh l n l

ng d án đ ng

18 t nh v i t ng công
c ngoài ho c liên doanh

c xem là th ph đi n gió c a c n

c

t là 21 và 16 d án. Danh sách các d án c th

xem t i Ph l c 3.
Tuy nhiên, hi n t i ch có 3 d án đư đi vào v n hành th

ng m i là đi n gió Tuy Phong

(30 MW), Phú Quý (6 MW) và B c Liêu (16 MW) v i t ng công su t là 52 MW. Sau khi
nhà máy đi n gió B c Liêu hoàn thành giai đo n 2, b sung thêm 83 MW trong 1-2 n m
s p t i thì công su t đi n gió c n
đ ud

c c ng ch m i đ t 135 MW. Các d án còn l i đa s

i d ng d án đ u t hay đư kh i công nh ng ph i gián đo n vì nhi u lý do nh ch

t ng giá mua đi n, ch a s p x p đ

c v n, thay đ i thi t k . M t s khác thì ch đ u t rút

lui do nh n th y giá đi n ch a th t s h p d n hay k t qu đo gió không đ t yêu c u. Ngoài
ra, t i đ o Tr

ng Sa còn có h th ng đi n lai ghép n ng l

ng gió – m t tr i do T p đoàn

D u khí Vi t Nam (PVN) tài tr , v n hành t n m 2009 v i công su t phát đi n kho ng 6,2
MWh/ngày. Tình tr ng c a các d án đi n gió đ
i v i 3 d án đang v n hành th

c t ng h p t i Ph l c 4.

ng m i, m i d án đ u có thu n l i đ c thù. Ch đ u t

c a d án đi n gió Tuy Phong là Công ty c ph n NLTT Vi t Nam do m t s thành viên
c a Vi n N ng l

ng sáng l p nên có chuyên môn nh t đ nh trong l nh v c đi n gió, d

dàng n m b t công ngh h n. Ngoài ra, d án s d ng tháp gió s n xu t trong n
ti t ki m đ

c 30% chi phí so v i tháp gió nh p kh u18. D án đi n gió Phú Quý đ

đi n v i giá cao h n vì

c, giúp
c mua

ngoài đ o . H n n a, quy mô d án nh , t ng v n đ u t n m
19

trong kh n ng thu x p c a PVN. D án đi n gió B c Liêu thì đ

c vay v n u đưi t

Ngân hàng xu t nh p kh u Hoa K và giá bán đi n là 9,8 cents/kWh vì xây d ng trên bi n.

17

Phan Thanh Tùng, V Chi Mai và Angelika Wasielke (2012, tr.18 ) và c p nh t c a tác gi đ n 4/2015

18

Tia sáng (2012)

19

Phan Thanh Tùng, V Chi Mai và Angelika Wasielke (2012, tr.9)


10

2.4. Các khó kh n trong đ u t phát tri n đi n gió
Tuy đi n gió nh n đ

c s h tr l n t chính sách nh ng do đây là m t ngành m i

Vi t

Nam nên v n v p ph i nh ng tr ng i nh t đ nh t s ch a s n sàng c a các l nh v c h
tr , huy đ ng v n đ n quy ho ch ngành. B ng 2.2 trình bày tóm t t các khó kh n này.
B ng 2.2. Các khó kh n trong đ u t phát tri n đi n gió
Khó kh n

Di n gi i

Thi u s li u đo
gió tin c y

Nh phân tích t i m c 2.1

Ch a có công
ngh trong n c

Turbine gió và tháp gió h u h t là nh p kh u nên chi phí cho thi t
b r t cao. Vi t Nam ch có 1 nhà máy s n xu t tháp gió20.

Thi u lao đ ng
có chuyên môn

Các đ n v t v n Vi t Nam ch m i th c hi n vi c đo gió và l p
báo cáo đ u t . Các t v n v thi t k k thu t và thi công đa s
ph i thuê chuyên gia n c ngoài. Các tr ng h c ch a có ch ng
trình đào t o v n ng l ng gió nên vi c qu n lỦ, v n hành, b o
d ng nhà máy g p nhi u tr ng i21. Khi có s c ph i ch chuyên
gia t n c ngoài, v a m t nhi u th i gian v a t n chi phí cao.

C s h t ng
kém

V n chuy n nh ng thi t b siêu tr ng, siêu tr ng nh turbine gió,
tháp gió g p nhi u khó kh n do đ ng nh , c u y u, nhi u khúc
cua, d c,... Có nh ng vùng có ti m n ng gió cao nh ng giao thông
b t l i, không th tri n khai d án ho c ph i t ng chi phí đ gia c
h t ng22.

20

Hi n nay, t i Vi t Nam có 1 nhà máy s n xu t turbine gió c a hưng General Energy (GE - Hoa K )

Phòng và 3 nhà máy s n xu t tháp gió. Trong đó 2 nhà máy c a Hàn Qu c

H i

Bà R a – V ng Tàu là Công ty

TNHH CS Wind Tower (Khu công nghi p Phú M ) và Công ty TNHH Công nghi p N ng VINA HALLA
(Khu công nghi p M Xuân) và 1 nhà máy c a Vi t Nam là Công ty TNHH m t thành viên tháp UBI
D
21

ng. Các s n ph m đ u xu t kh u.
Nh tr

ng h p d án đi n gió B ch Long V trình bày

k s , nhân viên k thu t sang
22

H i

m c 2.3. D án đi n gió Tuy Phong đư ph i c

c đào t o.

5 turbine gió đ u tiên c a d án Tuy Phong đư m t 2 tháng đ v n chuy n t c ng Phú M v Tuy Phong.


11

Khó kh n

Di n gi i

Ch a có quy
ho ch đi n gió

i u này d n đ n 3 tr ng i. M t là, ch đ u t ph i m t thêm th i
gian và chi phí đ làm th t c xin b sung d án vào quy ho ch
đi n l c thì m i đ c c p phép đ u t . Quy trình đ u t d án đi n
gió miêu t chi ti t t i Ph l c 5. Hai là, xung đ t trong s d ng
đ t khi vùng có ti m n ng gió đ c s d ng cho m c đích khác đư
đ c quy ho ch tr c23. Ba là, không có d đ nh v s xu t hi n
c a các nhà máy đi n gió nên không có quy ho ch các tuy n đ u
n i, đi m đ u n i thu n l i. Khi đó, d án có th ph i đ u n i vào
các tr m xa, t ng chi phí xây d ng đ ng dây.

Khó huy đ ng
v n

Chi phí đ u t cao, giá mua đi n th p, các d án đi n gió kém kh
thi v tài chính, do đó khó có đ c s tài tr t các ngân hàng
th ng m i nên các ch đ u t th ng tìm ki m các ngu n tài
chính u đưi. World Bank, Ngân hàng Phát tri n châu Á (ADB),
Ngân hàng Tái thi t
c (KfW) có m t s ch ng trình tài tr cho
NLTT Vi t Nam, ngu n v n có h n nên có nhi u c nh tranh t
các d án NLTT khác24. Tín d ng h tr xu t kh u thì c n b o
lưnh c a Chính ph và ràng bu c công ngh s d ng, có th làm
t ng chi phí đ u t .

2.5.

c đi m th tr

ng đi n gió

Vi t Nam

D a vào b i c nh cung c u đi n n ng

Vi t Nam và tình hình phát tri n đi n gió hi n nay,

có th rút ra nh ng đi m n i b t nh sau:
Th nh t, nhu c u đi n n ng ngày càng t ng, c u đ i v i đi n gió đ
sách quy đ nh EVN mua toàn b s n l

23

ng đi n gió đ

c đ m b o nh chính

c s n xu t ra v i giá c đ nh.

Ninh Thu n và Bình Thu n có ti m n ng gió l n nh ng c ng n m trong vùng quy ho ch khai thác titan

nên m t s d án có ch ng l n ph i ch khai thác titan xong m i tri n khai xây d ng.
Cho đ n nay ch có d án đi n gió Phú L c (Bình Thu n) c a EVN đ

24

th

ng m i và ngân hàng phát tri n trong n

c c p tín d ng t KfW. Ngân hàng

c có kh n ng c p tín d ng cho các d án đi n gió h n ch vì

v n vay cao và l i vay b ng ngo i t . M t d án quy mô nh nh đi n gió Thanh Phong (30MW) thì c n vay
đ n h n 40 tri u USD – con s này cao h n c v n đi u l m t s ngân hàng

Vi t Nam.


12

Th hai, cung v đi n gió còn r t khiêm t n. Do không có s c nh tranh v giá gi a các
nhà máy đi n gió25 nên l
đúc k t đ

ng cung đi n gió càng t ng thì các nhà đ u t càng có l i do

c nhi u kinh nghi m, các ho t đ ng h tr càng hoàn thi n h n, ... N u giá than

và d u ngày càng t ng nh hi n nay thì chi phí s n xu t nhi t đi n c ng t ng lên, làm cho
giá thành c a đi n gió tr nên r h n nhi t đi n do không t n phí nhiên li u.
Th ba, có u đưi s n xu t thông qua mi n gi m thu , phí và tr c p cho bên mua.
Th t , t n t i nhi u r i ro trong đ u t phát tri n đi n gió, m t s r i ro đư đ
thi u qua chính sách. Các r i ro này đ

c gi m

c mô t trong b ng 2.3.

B ng 2.3. Các r i ro trong đ u t phát tri n đi n gió
R i ro

Mô t

R i ro t giá

Các d án vay ngo i t nh ng EVN chi tr ti n đi n b ng VN nên
d án s có nhi u r i ro khi t giá bi n đ ng m nh, nh h ng đ n
kh n ng tr n . Giá bán đi n cho EVN đ c đi u ch nh theo bi n
đ ng t giá VN /USD nên s h n ch đ c r i ro này.

R i ro th
tr ng

EVN bao tiêu l ng đi n s n xu t ra v i giá c đ nh và đi n gió
không dùng nhiên li u nên tránh đ c nh ng bi n đ ng v giá bán
và giá nguyên li u đ u vào.

R i ro th c hi n

Gió th c t th p h n d báo, chi phí phát sinh nhi u.

R i ro chi tr
c a bên mua

Khi EVN g p nh ng khó kh n tài chính, không th chi tr ho c chi

tr ch m. i u này là có kh n ng vì EVN đ c quy n mua mà tình
hình EVN l hàng ch c ngàn t đ ng m i n m và s n hàng tri u
USD đ đ u t l i đi n.

R i ro thay đ i
chính sách
R i ro chính tr

25

c cam k t b ng h p đ ng mua bán đi n th i h n 20 n m.
Các nhà đ u t n c ngoài th ng quan tâm đ n r i ro này nh ng
ch a đ c đ c p đ n trong các chính sách liên quan đ n đi n gió.

Theo Quy t đ nh 86/Q - T L ngày 30/12/2013 v Ban hành Quy trình đ ng kỦ tham gia th tr

các nhà máy đi n gió không b t bu c ph i tham gia th tr

ng phát đi n c nh tranh.

ng đi n,