Tác động của môi trường làm việc đến nguy cơ tăng huyết áp ở nhân viên văn phòng

...............................

Lụ BÁ PH

TÁC

NG C A MÔI TR
N NGUY C

C

NG LÀM VI C

T NG HUY T ÁP

NHỂN VIểN V N PHÒNG

TP. H CHÍ MINH-N Mă2015


TP.
...............................

Lụ BÁ PH

TÁC

NG C A MÔI TR
N NGUY C

C

NG LÀM VI C

T NG HUY T ÁP

NHỂN VIểN V N PHÒNG

TS. HAY SINH

TP. H CHÍ MINH-N Mă2015


- Tênăđ tƠi:ă“Tácăđ ng c aămôiătr

ng làm vi căđ nănguyăc ăt ngăhuy t áp

nhơnăviênăv năphòng”.
- Giáoăviênăh

ng d n:

TS. Hay Sinh

- Tên h c viên:

LỦăBáăPh

-

Thành ph H Chí Minh

a ch h c viên:

c

- S đi n tho i liên l c:

0906639573

- Ngày n p lu năv n:

02/06/2015
năv nănƠy là công trình do chính tôi

nghiên c u và so n th o. Tôi không sao chép t b t k m t bài vi tănƠoăđãăđ

c

công b mà không trích d n ngu n g c. N u có b t k s vi ph m nào, tôi xin ch u
hoàn toàn trách nhi m”.
TP H Chí Minh, ngày 02 tháng 06 n mă2015

Lý Bá Ph

c


M CL C
TRANG PH BÌA
L IăCAMă OAN

M C L C
DANH M C B NG
DANH M C HÌNH
DANH M C CH

VI T T T

TÓM T T
CH

NGă1.ăGI I THI U..................................................................................... 1

1.1ă

t v năđ ......................................................................................................... 1

1.2

iăt

ng và ph m vi nghiên c u .................................................................... 2

1.3 M c tiêu nghiên c u ......................................................................................... 3
1.3.1 M c tiêu ......................................................................................................... 3
1.3.2 Câu h i nghiên c u ........................................................................................ 3
1.4ăPh

ngăphápănghiênăc u .................................................................................. 3

1.5 B c căđ tài ..................................................................................................... 3

CH

NGă2.ăC ăS LÝ LU N VÀ CÁC NGHIÊN C U LIÊN QUAN ........... 5

2.1 T ng quan v huy t áp ...................................................................................... 5
2.1.1 Huy t áp là gì ................................................................................................. 5
2.1.2

nhăngh aăt ngăhuy t áp ............................................................................... 5

2.1.3 Nguyênănhơnăt ngăhuy t áp ........................................................................... 7
2.1.4 H u qu c aăt ngăhuy t áp ............................................................................. 8
2.2 T ng quan v môiătr

ng làm vi c ................................................................... 9

nhăngh aămôiătr

ng .................................................................................. 9

2.2.1

2.2.2ăMôiătr

ng làm vi c c aănhơnăviênăv năphòng ............................................ 9


2.3 Lý thuy t v kinh t s c kh e ........................................................................ 14
2.4 Các nghiên c u liên quan ............................................................................... 15
2.4.1 Nhóm y u t môiătr

ng v t ch tătácăđ ngăđ n THA ................................ 15

2.4.2 Nhóm y u t môiătr

ngăv năhóaă/ătơmălỦătácăđ ngăđ n THA ................... 16

2.4.3 Nhóm y u t cáănhơnăliênăquanăđ n THA .................................................. 18
2.4 K t lu năch
CH

NGă3.ăPH

ngă2ă .......................................................................................... 20
NGăPHÁPăNGHIÊNăC U ................................................. 21

3.1 Quy trình nghiên c u ..................................................................................... 21
3.2ăPh

ngăphápănghiênăc uăđ nh tính ................................................................ 23

3.2.1 S c n thi t c a vi c ph ng v nătayăđôiă ..................................................... 23
3.2.2 Ph ng v nătayăđôiă ....................................................................................... 23
3.3ăPh

ngăphápănghiênăc uăđ nhăl

ng ............................................................. 25

3.3.1 Mô hình h i quy .......................................................................................... 26

3.3.2 Thi t k kh o sát ......................................................................................... 30
3.4 K t lu năch
CH

ngă3ă .......................................................................................... 32

NGă4.ăK T QU NGHIÊN C U ............................................................ 33

4.1 K t qu nghiên c u đ nh tính ......................................................................... 33
4.2 K t qu nghiên c uăđ nhăl

ng ..................................................................... 35

4.2.1 Th ng kê mô t ........................................................................................... 35
4.2.2 Phân tích h i quy, ki măđ nh ...................................................................... 42
4.3 K t lu năch
CH

ngă4 .......................................................................................... 50

NGă5.ăK T QU VÀ KI N NGH ......................................................... 52

5.1 K t lu n .......................................................................................................... 52
5.2 Ki n ngh ........................................................................................................ 52
5.2.1

i v iănhơnăviênăv năphòng ..................................................................... 52


5.2.2

i v i qu n lý, ch doanh nghi p ............................................................ 53

5.2.3

i v iăc ăquanăqu n lý Y t ..................................................................... 55

5.3 H n ch c aăđ tài .......................................................................................... 55
TÀI LI U THAM KH O
PH L C


DANH M C B NG
B ng 2.1 Phơnăđ THA theo WHO/ISH 2003 ....................................................... 6
B ngă2.2ăPhơnăđ THA theo H i THA Vi t Nam ................................................. 6
B ngă2.3ăPhơnăđ THA theo JNC VII ................................................................... 7
B ng 2.4 Tiêu chu n ch năđoánăbéoăphìăc a WHO n mă2002 ............................ 14
B ng 2.5 Tóm t t các y u t nguyăc ăđ n THA và bài nghiên c u liên quan ..... 19
B ng 3.1 Các bi n trong mô hình . ....................................................................... 28
B ng 3.2 B ng phân nhóm m u ........................................................................... 31
B ng 4.1 T ng h p ph ng v nătayăđôiăv i bác s ............................................... 33
B ng 4.2 K t qu th ng kê mô t bi n Huy t áp (Y) .......................................... 35
B ng 4.3 K t qu th ng kê mô t nhóm y u t cá nhân (bi n liên t c) ............... 36
B ng 4.4 K t qu th ng kê mô t nhóm y u t cá nhân (bi n nh phân) ............. 37
B ng 4.5 K t qu th ng kê mô t nhóm y u t môiătr

ng v t ch t ................... 39

B ng 4.6 K t qu th ng kê mô t nhóm y u t môiătr

ngăv năhóaă/ătơmălỦ ...... 41

B ng 4.7: K t qu phân tích h iăquyăđaăbi n (Nhóm y u t cá nhân) ................. 43
B ng 4.8: K t qu phân tích h iăquyăđaăbi n (Nhóm y u t MT v t ch t) ......... 47
B ng 4.9: K t qu phân tích h iăquyăđaăbi n (Nhóm Y u t MT VH/ Tâm lý) .. 49


DANH M C HÌNH
Hình 3.1 Quy trình nghiên c u ............................................................................. 22


DANH M C CH

VI T T T

BN

B nh nhân

WHO

T ch c Y t Th gi i

BMI

Ch s kh iăl

HA

Huy t áp

THA

T ngăhuy t áp

ko THA

Khôngăt ngăhuy t áp

HATT

Huy t áp tâm thu

HATr

Huy tăápătơmătr

BV K

B nh vi nă aăkhoaă

NVVP

Nhơnăviênăv năphòng

MTLV

Môiătr

ngăc ăth

ng

ng làm vi c


TÓM T T
Bài nghiên c u này th c hi n nh m nghiên c uătácăđ ng c aămôiătr
vi căđ nănguyăc ăt ngăhuy t áp
đ

ng làm

nhơnăviênăviênăv năphòngă(NVVP). Theo s li u

căđ aăraătrongăh i ngh “Vì trái tim kh e Vi tăNam”ădi n ra t i Vi n Tim m ch

Trungă
ng

ngă t i Hà N i vào ngày 25/03/2015, m iă n mă trênă th gi i có 17,5 tri u

i t vongă doă t ngă huy t áp (THA) và b nh lý tim m ch.ă

2025 s có 1,56 t ng
bình b nhălỦănƠyăc

că tínhă đ nă n mă

i trên th gi i m c b nh này. T i Vi t Nam, m iăn măTrung

păđiăsinhăm ng c aă200.000ăng

i và chi m 1/4 t ng s tr

ng

h p t vong t i Vi t Nam. Qua cu că đi u tra g nă đơyă c a Vi n Tim m ch Trung
ngăt i 8 t nh thành, t l THA
là c 4ă ng
ng

i thì có m tă ng

nh ngăng

i t 25 tu i tr lênălƠă25%,ăcóăngh aă

iă THA.ă Nh ngă đángă quan ng iă lƠă cóă đ n 30% s

i bi t b THAănh ngăkhôngăđi u tr (Nguy n Lân Vi t,ă2015).ăQuaăđóăchoăth y

b nhălỦăTHAăđangăt ngăm nh, t p trung ch y uănhómăng
t

ngănhơnăviênăv năphòng,ămƠănh n th c c aăng

i cao tu i và nh tălƠăđ i

i dân v c năb nh này cònăch aă

cao.
Trên th gi i có nhi u nghiên c u v các y u t nguyă c ă đ n THA: trang
thi t b và công c làm vi c; nhi tă đ môiă tr

ng làm vi c,ă đãiă ng (Chantal

Guimont, 2006); S gi làm vi c (Haiou Yong & Peter Lchnall, 2006); M i quan h
v iăđ ng nghi p (N Wager, G.fieldman, 2003). Nhóm các y u t cáănhơnătácăđ ng
đ nănguyăc ăTHAăc a tác gi Vi t Nam: tu i, gi i tính, ho tăđ ng th l c, hút thu c
lá, u ngăr

u bia, ch đ

nău ng, ti n s giaăđìnhă(LêăTh Quyên – 2012).ăNh ngă

ph n l n các nghiên c u trên ch t p trungăvƠoăphơnătíchătácăđ ng c a t ng y u t
riêng l ho călƠăch aănghiên c u c th vƠoăđ iăt

ngănhơnăviênăv năphòng.ăTr

c

th c tr ngăđó, tác gi đãăth c hi n đ tài này.
M c tiêu nghiên c u c aăđ tƠiăh
môiătr

ngăđ n vi c nghiên c u các nhóm y u t

ng làm vi c (MTLV) tácăđ ng đ nănguyăc ăt ngăhuy t áp

nhơnăviênăv nă

phòng. Và câu h i trong v nă đ nghiên c u: nh ng y u t nào trong MTLV tác
đ ngăđ nănguyăc ăTHAă NVVP?


th c hi năđ tài này, tác gi đãădùngăph

ngăphápănghiên c uăđ nh tính,

ph ng v n chuyên gia g m 10 bác s t i m t s b nh vi n,ăđ xácăđ nh nh ng y u
t nguyăc ăđ n THA

đ iăt

ngănhơnăviênăv năphòng.ăTrênăỦăki n c a các chuyên

gia, k t h p v iăc ăs lý thuy t và k t qu t các nghiên c u liên quan, tác gi hình
thành môăhìnhăvƠăcácăthangăđoăvƠăđ xu t ra b ng kh o sát. Ti n hành kh o sát th
trênă10ăNVVPăđ đánhăgiáăs thu n ti n và hoàn thi n b ng câu h i. Ti pătheoăđóă
ti n hành kh o sát l y m uătrênă340ăquanăsát.ă

iăt

ng m u l a ch nătheoăph

ngă

pháp thu n ti n bao g m hai nhóm, nhóm th nh t là các b nhănhơnălƠăNVVPăđangă

đi u tr THA t i m t s b nh vi năcôngăvƠăt ănhơn,ănhómăth haiălƠăcácăNVVPăđangă
làm vi c t i m t s c ăquanăhƠnhăchánhă- s nghi p và khu v c kinh doanh - th
m i. Sau khi x lý d li uăthìăđ
li u. Tác gi dùng ph

ngă

c 300 quan sát h p l và t ng h p thành b ng s

ngă phápă nghiên c uă đ nhă l

ng v i mô hình h i quy

Ordered Probit, bi n ph thu c là bi n THA có 3 giá tr : giá tr 0 là không THA, giá
tr 1 là THA lo i 1, giá tr 2 là THA lo i 2. Ti n hành ch y h i quy, ki măđ nh Prob
> chi2,ăđánhăgiáăthôngăs Log likelihood và R2 c aămôăhình,ăphơnătíchătácăđ ng bi n
(mfx)ăvƠăđánhăgiáăm c ý ngh a P-value c a t ng y u t tácăđ ng. Ph n m m Stata
12.0ăđ

c s d ngăđ x lý thông tin, ki m đ nh mô hình và các gi thuy t.
K t qu nghiên c u cho th y có 3 nhóm y u t môiătr

ng làm vi cătácăđ ng

đ nănguyăc ăTHAă nhơnăviênăv năphòng. Nhóm th nh t là môiătr

ng v t ch t:

trang thi t b , nhi t đ môi tr

ng làm vi c, th

nh p. Nhóm th hai là môiătr

ng tâm lý - v năhóa:ăáp l c công vi c, ph bi n v

ng ph i làm vi c ngoài gi , thu

k ho ch phát tri n công ty, t o đi u ki n h c t p và nâng cao nghi p v , m i quan
h v i đ ng nghi p. Ngoài ra nhóm th ba là các y u t cá nhân c ngăcóă nhăh

ng

đ n THA c a NVVP: tu i, gi i tính, trình đ h c v n, ch s BMI, hút thu c lá,
u ng r

u bia, ti n s gia đình. T k t qu nghiên c u, tác gi đãăđ xu t m t s

ki n ngh dƠnhăchoăcácăđ iăt

ngălƠănhơnăviênăv năphòng,ăcácăđ iăt

qu n lý – ch doanh nghi p và cu iăcùngălƠăc ăquanăqu n lý Y t .

ng là ng

i


1

CH
1.1

TV N

NG 1: GI I THI U

.

NgƠyănay,ăT ngăhuy t áp (THA) là m t b nh tim m chăth

ng g p, tr

nên ph bi n và là m t trong nh ng m i quanătơmăhƠngăđ u c a T ch c Y t
Th gi i (WHO).ă Vìă THAă th
ng

ng ti n tri n âm th m trong th i gian dài,

i b THA v n s ng và làm vi că bìnhă th

ng trong khi b nhă đangă h y

ho iăc ăth d n d n ( ƠoăDuyăAn, 2007).ăDoăđó,ăcácănhƠătimăm ch h c g i
THA là k gi tăng

i th m l ng, gây ra nh ng bi n ch ng nguy hi m có th

đeăd a tính m ngăng

i b nh ho căđ l i gánh n ng tàn ph , gây thi t h i v

hi u qu kinh t và ngu n l c y t c a xã h i. Theoă
khoa h c M - đ năn mă2025ă- t ng s ng
gi i kho ng 1,56 t ng

că đoánă c a các nhà

i m c b nh THA trên toàn th

i mà 3/4 trong s đóălƠănhómăng

i thu căcácăn

c

đangăphátătri n (Kearney PM et al, 2005). Các s li uăđi u tra th ng kê THA
Vi t Nam cho th y t l THA n mă1982ălƠă1,9%. N mă2002

Mi n B c là

16,3%, riêng thành ph Hà N i có t l 23,2%. N mă2004, thành ph H Chí
Minh là 20,5% ( ƠoăDuyăAn,ă2007). Theo s li uăđ

căđ aăraătrong h i ngh

“Vìă tráiă timă kh e Vi tă Nam”ă di n ra t i Vi n Tim m chă Trungă

ngă

N i vào ngày 25/03/2015, m iăn mătrênăth gi i có 17,5 tri uăng

i t vong

Hà

doăt ngăhuy t áp (THA) và b nh lý tim m ch. T i Vi t Nam, m iăn mătrungă
bình b nhălỦănƠyăc
tr

păđiăsinh m ng c aă200.000ăng

ng h p t vong t i Vi t Nam (H i ngh tim m ch, 2015). Qua cu căđi u

tra g nă đơyă c a Vi n Tim m ch Trungă
nh ngă ng
ng

i và chi m 1/4 t ng s

ngă t i 8 t nh thành, t l THA

i t 25 tu i tr lênă lƠă 25%,ă cóă ngh aă lƠă c 4ă ng

iă THA.ă Nh ngă đángă quană ng iă lƠă cóă đ n 30% s ng

i thì có m t
i bi t b THA

nh ngă khôngă đi u tr . T i Vi t Nam, các b nh v tim m ch,ă t ngă huy t áp
đangăt ngăm nh,ătrongăđó,ăt p trung ch y u

nhómăng

i cao tu i, cán b –

viên ch c - nhân viên v năphòng (Nguy n Lân Vi t, 2015).


2

Doă đ c thù công vi că mƠă đ iă t
th

ng ti p xúc v iă môiă tr

ng nhơnă viênă v nă phòngă (NVVP)

ng làm vi c (MTLV) ti m n nhi u nguyă c ă

THA cao nh : th i gian làm vi c dài, nhi tăđ phòng không phù h p, s đ u
t ătrang thi t b ch aăphùăh p, ch đ đãiăng th p, tính ch t công vi căc ngă
th ng (Chantal Guimont & partner, 2006) và y u t cáănhơnănh : s n măđiă
h c,ă nă m n, béo phì, ho tă đ ng th l c,ă r

u bia, gi i tính, tu i cao, di

truy n (Hu nhă V nă Minhă vƠă c ng s , 2007; Lê Th Quyên, 2012) đ u là
nh ng y u t có th gây THA

NVVP. Tình tr ng THA trong c ngă đ ng

ngày m tăgiaăt ngămƠănh n th c c a NVVP v THA còn b xem nh , h
phòng b nhăch aătri tăđ , nhăh

ng

ngăđ n hi u qu đi u tr . Trên th gi i đãă

có nhi u nghiên c u v các y u t nguyăc ătácăđ ngăđ n THA. Nh ngăph n
l n các nghiên c u trên ch m i t p trungă vƠoă phơnă tíchă tácă đ ng c a t ng
y u t riêng l ho călƠăch aănghiênăc u c th vƠoăđ iăt

ngănhơnăviênăv nă

phòng.
Xu t phát t nh ng v năđ c p thi t nêu trên, tác gi quy tăđ nh ch năđ
tài nghiên c u tác đ ng c a môi tr

ng làm vi c đ n nguy c t ng huy t áp

nhân viên v n phòng (NVVP) đ làm lu nă v nă t t nghi p th că s .ă K t qu
nghiên c u có th giúpăđ aăraănh ng l i khuyên nh m ng n ng a THA, giúp
m iăng

i c i thi n ch t l

ng s c kh e c a mình, nh tălƠăđ iăt

ng NVVP.

Qua đó, góp ph n duyătrìăvƠăgiaăt ngăngu n l c kinh t .
1.2

IT

NG VÀ PH M VI NGHIểN C U

Nghiênă c u nƠyă s ă tìmă hi u,ă phơnă tích tácă đ ngă c aă cácă nhóm y uă t ă
trong môiătr

ngălƠmăvi căđ nănguyăc ăt ngăhuy t ápă nhơnăviênăv năphòng.

Ph măvi nghiênăc uăgi iăh nă ăNVVP,ăcóăngh aălƠăkhôngăbaoăg măt tăc ă
cácălo iănhơnăviên.ăTheoăt ăđi nă(OxfordăAdvancedălearn’s, 2010) “NVVP là
nh ng ng

i làm vi c trong v n phòng c a m t doanh nghi p, công ty ho c

t ch c nào đó (t ch c hành chánh s nghi p ho c th
xu t kinh doanh)”.

ng m i, d ch v , s n


3

Doăh năch ăth iăgianăvƠăngu năl c,ătácăgi ăkhôngăth ăch năt t c cácăv nă
phòngă đ nghiênă c u.ă Vìă v yă nhómă NVVPă trongă nghiênă c uă đ

că phơnă

thành hai nhóm: nhóm có THA và nhóm không THA. Trong nhóm có THA,
tácă gi ă th că hi nă nghiênă c uă ăBV Kă t nhă Kiênă Giangă vƠă BV Kă SƠiă Gònă
BìnhăD

ng,ăcácăđ iăt

ngăkh oăsátă ăđơyălƠănh ngăb nhănhơnăđangăđi uătr ă

THA là nhơnăviênăv năphòng t ă25ătu iătr ălên.
iă v iă nhómă khôngă THA,ă tácă gi ă th că hi nă nghiênă c uă t iă m tă s ă t ă
ch că hƠnhă chánhă nhơnă s ă vƠă t ă ch că th

ngă m i,ă d chă v ,ă s nă xu tă kinhă

doanh:ăTrungătơmăv năhóaăqu năBìnhăTh nh,ă yăbanănhơnădơnăcácă ph

ngă

thu căqu nă BìnhăTh nh,ăcôngătyăTNHHăMenon,ăngơnăhƠngăSacombankăchiă
nhánhăTh ăNghè.ăCácăđ iăt

ngăkh oăsátă ăđơyălƠănh ngăNVVPătrongăđ ătu iă

t ă25ă– 65 tu iăvƠăkhôngăb ăTHA.
1.3 M C TIểU NGHIểN C U
1.3.1 M c tiêu :
Nghiênăc uătácăđ ngăc a môiătr

ngălƠmăvi c đ nănguyăc t ngăhuy tăápă

nhơnăviênăv năphòng.
1.3.2 Câu h i nghiên c u:
- Cácăy uăt ănƠoătrongăMTLVătácăđ ngăđ nănguyăc ăTHAă ăNVVPă?
1.4 PH

NG PHÁP NGHIểN C U

Nghiênăc uăđ

căth căhi năquaăhaiăph

ngăphápăsau:

Nghiên c u đ nh tính: là nghiên c uă th că hi nă ph

ngă pháp ph ngă v n,ă

th oă lu n cùngă cácă chuyênă gia,ă nhơnă viênă lƠmă vi că trongă môiă tr

ngă v nă

phòng đ ătìmăhi uăvƠăkhámăpháăcácăy uăcácăy uăt ănƠoăc aăMTLVătácăđ ngă
đ năHAăc aănhơnăviênăv năphòng.ăT c ăs ăđóătácăgi ăđ ăxu tăraăb ngăcơuă
h iă kh oă sát,ă đ ă ti nă hƠnhă ph ngă v n,ă l yă s ă li uă ph că v ă choă nghiênă c uă
đ nhăl

ng.

Nghiên c u đ nh l

ng: x ă lỦă b ngă ph

ngă phápă dùngă côngă c ă th ngă kêă

môăt , môăhìnhăh iăquy, ki măđ nhă môăhìnhă h iăquy.ăChiăti tăph
nghiênăc uăs ăđ

cătrìnhăbƠyăc ăth

ăch

ngăba.

ngăphápă


4

1.5 B

C C

TẨI

tài s bao g măn măch
v ăv năđ ănghiênăc u. Ch

ng.ăCh

ngăm t s trình bày t ngăquană

ngăhaiălà t ngăquanăv ălỦăthuy t,ăcácănghiênăc uă

th cănghi măliênăquanămƠătácăgi v năd ngăchoăđ ătƠiănghiênăc u. Ch
ba là ph

ng phápănghiênăc u. Ch

cu i cùng là ch

ngă

ngăb n di n gi i k tăqu ănghiênăc u. Và

ngăn m bao g m ph n k tălu năvƠăki năngh ăchínhăsáchăd aă

trênăk tăqu ănghiênăc uăđ tăđ

c.


5

CH

NG 2: C

S

Lụ LU N VẨ CÁC NGHIểN C U LIểN QUAN

2.1 T NG QUAN V HUY T ÁP:
2.1.1 Huy t áp là gì:
M iăng
tu nă hoƠnă đ

iăđ u có và c n huy t áp. N u không có huy t áp, máu không
că trongă c ăth c aă conă ng

i. N u không có tu n hoàn máu,

các c ă th s ng không nh nă đ oxyă vƠă dinhă d
c u. Huy tăápăđ

ngă đ ho tă đ ng theo nhu

c hi u là áp l c c a dòng máuăđiănuôiăc ăth thông qua h

th ng m ch máu. Huy tăápăđ

c t o b i s c co – bóp, hút - đ y máu c a tim

và s co giãn c a thành m ch. HAăthayăđ i tùy lúc và tùy vào ho tăđ ng c a
c ăth . HA xu ng th păh nălúcătaăng , ngh vƠălênăcaoăh năkhiătinhăth n ta
kíchăđ ng, ho căkhiăch iăth d c th thao. Bìnhăth
l n là kho ng 120/80 mmHg. Huy tă ápă đ
(120)ăđ

ng, huy t áp c aăng

c th hi n b ng 2 s . S trên

c g i là áp su t systolic (áp su t tâm thu): s c ép c a máu vào lòng

đ ng m ch m iăkhiătimăcoăbópăđ t ngămáuăđiăđ năcácăc ăquan.ăS d
đ

i

c g i áp su t diastolic (áp su tătơmătr

ng):ăáp su tătrongălòngăđ ng m ch

khi tim giãn ra gi a hai nh p co bóp. S trênă t
trongă lòngă đ ng m ch và s d

it

i (80)

ngă tr ngă ápă su t c că đ i

ngă tr ngă ápă su t c c ti u trong lòng

đ ng m ch (Ph m M nh Hùng, 2010).
2.1.2

nh ngh a THA:

T ch c Y t Th gi i (WHO), liên y ban qu c gia v THA c a Hoa K
(JNC) và h i THA Vi t Nam đãăth ng nh tăđ aăraăđ nhăngh aăv THAănh ă
sau: “khi tr s huy t áp tâm thu (HATT) > 140mmHg và huy t áp tâm
tr
ng

ngă (HATTr)ă >90ă mmHgă (b ng 2.2) thì đ
i b b nh ti uă đ

c xem là THA”.ă

i v i

ng ho c b nh th n, ch s này là 130/80 mmHg.

(Nguy n Lân Vi t, 2007).


6

B ng 2.1: Phân đ t ng huy t áp theo WHO/ISH 2003
Phân lo i

HATT(mmHg)

HATTr(mmHg)

HAăt iă u

<120

<80

ng

<130

<85

ngăcao

130-139

85-89

THAăđ ă1

140-159

90-99

THAăđ ă2

160-179

100-109

THAăđ ă3

180

110

THAătơmăthuăđ năđ c

140

<90

HAăbìnhăth
HAăbìnhăth

(Ngu n: World Health Organization (WHO), 2003 )
B ng 2.2: Phân đ THA theo H i THA Vi t Nam (2008)
HATT
(mmHg)

Phân đ
T iă u
Bìnhăth

THA

Bìnhăth

HATTr (mmHg)

120

80

ng

< 130

< 85

ngăcao

130 – 139

85 – 89

140 - 159
160 - 179
> 180
> 140

90 - 99
100 - 109
> 110
< 90

ă1ăă(nh )
ă2 (trung bình)
ă3ăă(n ng)
Tâm thu

(Ngu n: B Y t , )


7

B ng 2.3: Phân đ HA theo JNC VII
Phân lo i

HATT(mmHg)

HATTr(mmHg)

<120

<80

Ti năt ngăhuy tăáp

120-139

80-89

THAăgiaiăđo năI

140-159

90-99

THAăgiaiăđo năII

160

100

Bìnhăth

ng

(Ngu n: U.S. Department Of Health And Human Services, 2004)
Theoă khuynhă h
ng

iătaăth

ngă m iă ngƠyă nayă trongă đi uă tr ă lơmă sƠngă t iă khoa,ă

ngăphơnăthƠnhă2ăđ ăTHAătheo JNC VII:ă

ăIă(THAăgiaiăđo năI)ă

là HATTră t ă 140ă đ nă 159mmHg,ă HATTă t ă 90mmHgă đ nă 99mmHg.ă

II

(THAăgiaiăđo năII)ălƠăHATTrăt ă160mmHgătr ălên,ăHATTăt ă100mmHgătr ă
lênăvƠăđ

căxemălƠătìnhătr ngăn ng.

Xác đ nh b nh nhân THA nguyên phát:

oăHA lơmăsƠngăb ngămáyăđoăt ăđ ngăOMRONăc aăNh t.ăCh năđoánăTHAă
theoă tiêuă chu nă khuy n cáoă H iă Timă m chă Vi tă Namă 2008 nh ă b ngă 2.2.
Ch nă đoánă b nhă nhơnă THAă nguyênă phátă d aă vƠoă khámă lơmă sƠngă vƠă h ă s ă
b nhăán t iăkhoa.
Xác đ nh b nh nhân không THA: cácă b nhă nhơnă cóă tr ă s ă huy tă ápă lơmă
sƠngătơmăthuă<ă140ămmHgăvƠ/ăho cătơmătr

ngă<ă90ămmHg,ăkhôngăcóăti nă

s ăTHAăvƠăkhôngăđangădùngăthu căh ăáp.
2.1.3 Nguyên nhân t ng huy t áp
THAăđ

c chia làm hai lo i là THA nguyên phát và THA th phát, trong

đóă THAă nguyênă phátă (t ngă khôngă rõă nguyênă nhơn)ă chi mă đ n 93% - 95%.
Còn THA th phát là t m tănguyênănhơnănƠoăđó,ăch ng h n do h van đ ng
m ch ch ; u t yă th

ng th n; do b nh th n;ă c

ng giáp; do s d ng thu c


8

làm gi mu i,ă n
t ngă huy t áp,

c. Trong ch

nh ngă tr

ngă trìnhă m c tiêu Qu c gia phòng ch ng

ng h p THA không rõ nguyên nhơn,ă ng

i ta

ngh ăđ n nhi u y u t ph i h p v iănhauăgơyăTHAănh :ătu i cao; gi i tính
(n

đ tu iăsinhăđ ít m c b nh tim m chăh nănamăgi i); di truy n (cha m

m c b nh THA s có m t t l conăc ngăb THA); béo phì; ti uăđ

ng; hút

thu c lá; ít v năđ ng;ăstress;ăthóiăquenă năm n... i m khác bi tălƠăt ngăhuy t
áp có nguyên nhân (THA th phát) thì ch a tri t đ đ

c, ví d t ngăhuy t áp

do h pă đ ng m ch th n thì sau khi nongă đ ng m ch h p, huy t áp bình
th

ng tr l i, không ph i u ng thu c lâu dài (H i tim m ch Vi t Nam,

2015).
2.1.4 H u qu c a THA:
THA n uă khôngă đ

c ch nă đoánă vƠă đi u tr k p th i s gây ra bi n ch ng

trênăcácăc ăquanănh :ătim,ănão,ăm t,ăđ ng m ch ngo i biên.
Bi n ch ng t c th i: Có th nguy hi măđ n tính m ng, xu t huy t não, nh i
máuăc ătimăc p,ăbócătáchăđ ng m ch ch , phù ph i c p, suy th n c p.
Bi n ch ng lâu dài: X y ra n u b nh nhân sau m t th i gian dài THA mà
khôngăđ

c ch năđoánăvƠăđi u tr đúng.ăBi n ch ng g m: R i lo n ti năđình,ă

b nh lý m t,ătimăto,ăsuyătim,ăđauăth t ng c do thi u máu c c b c ătim,ăsuyă
th n mãn,ăđauăcáchăh i.
THA kéo dài làm t năth

ngăthƠnhăm ch, nh ngăch t năth

ngătrongălòngă

các m ch máu nào d b ch t m cholesterol và các t bào ti u c u (luôn luôn
có s n trong máu) bámăvƠo.ăC ăch dây chuy n này l i càng làm các thành
m ch máu t năth

ngăthêmăn a và d n d n nh h p l i,ă đ n m t ngày nào

đó,ă s khôngă cònă mangă đ máu v nuôi tim. N u m t ph n tim thi u máu
nuôi tr m tr ng, ph nătimăđóăcóăth ch t và gây ra hi năt
tính. T

ngăt , THA làm t năth

ng ch tăc ătimăc p

ngăcácăm ch máu nuôi não, nuôi th n, nuôi

m t,... gây các bi n ch ng tai bi n m ch máu não, suy th n, gi m th giác,...
N u không ch a, d b b nh h p t căcácăđ ng m ch tim khi n tim lâu ngày b


9

thi u máu nuôi g p 3 l n, d suy tim g p 6 l n và d b tai bi n m ch máu
não g p 7 l n so v iăng

iăbìnhăth

2.2 T NG QUAN V MÔI TR
2.2.1

nh ngh a môi tr

ng ( ƠoăDuyăAn,ă2007).
NG LÀM VI C

ng:

Theo (Masn và Langenhim, 1957 – trích t Bùi Huy Khiêm, 2013) môi
tr

ng là t ng h p các y u t t n t i xung quanh sinh v t và nhăh

ngăđ n

sinh v t. (Joe Whiteney, 1993 - trích t Bùi Huy Khiêm, 2013) môi tr
t t c nh ngăgìăbênăngoƠiăc ăth , có liên quan m t thi t và nhăh
t n t i c aă conă ng

iă nh :ă đ t,ă n

ngăđ n s

c, không khí, ánh sáng m t tr i, r ng,

bi n, s đaă d ng c aă đ ng th c v t... Theo lu t B o v môiă tr
Nam)ămôiătr

ng là

ng (Vi t

ng bao g m các y u t t nhiên và y u t v t ch t nhân t o,

baoăquanhăconăng
tri n c aăconăng

i, có nhăh

ng t iăđ i s ng, s n xu t, s t n t i, phát

i và sinh v t.

T ch c b o v môiătr

ng c a Liên Hi p Qu că(UNEP)ămôiătr

ng là

t p h p các y u t v t lý, hóa h c, sinh h c, kinh t - xã h i,ă tácă đ ng lên
t ng cá nhân hay c c ngăđ ng.
Có nhi uă đ nhă ngh aă khácă nhauă v môiă tr
nh ngătaăcóăth tóm l iănh ăsau:ămôiătr

ngă theoă ngh aă h p và r ng,

ng là t t c nh ng gì có xung quanh

ta, t oăđi u ki n cho ta s ng, ho tăđ ng và phát tri n (Bùi Huy Khiêm, 2013).
2.2.2 Môi tr

ng làm vi c c a nhân viên v n phòng:

MTLV là s k t h p y u t conă ng
giúpăconăng
MTLV đ
ph

iă vƠă cácă ph

i làm vi căđ tăn ngăsu t, ch tăl

ngă ti n v t ch tă đ

ng và hi u qu .

c nhìn nh n theo hai khía c nh: v t ch t và phi v t ch t. V

ngădi n v t ch t là nh ngăđi u ki n th c t mƠăchúngătaăđangălƠmăvi c

trongăđóăđóngăm t vai trò quan tr ngănh :ăánhăsáng,ăkhôngăkhí,ăthi t b đ

c

s d ng t i công s . Khung c nh làm vi c là m t trong nh ng y u t t t o
n mătrongăph

ngădi n v t ch t c aămôiătr

ng. V ph

ngădi n phi v t ch t

là: b u không khí tâm lý, truy n th ng t ch c,ăv năhóaăcôngăs , phong cách
lãnhăđ o. Các y u t trên k t h p l iăhìnhăthƠnhămôiătr

ng làm vi c. Ho c


10

có th phân lo i MTLV bao g m:ă môiă tr

ti ng n, khí h u…),ă môiă tr

ng v t lý (ánh sáng, nhi tă đ ,

ngă phápă lỦă vƠă môiă tr

ng tâm lý (các chu n

m c, các quy t c, b u không khí trong t ch c,ăv năhóaăt ch c…) (Bùi Huy
Khiêm, 2013)
MTLV c a NVVP là s k t h p gi aăcácăđi u ki n v t ch tăvƠăv năhóaă
mƠă quaă đóă th c hi nă đ

c nhi m v nh mă đ tă đ

c m c tiêu c aă cácă c ă

quan.
2.2.2.1 Môi tr

ng v t ch t:

V nă phòngă đ

c b trí h p lý,ă n iă lƠmă vi că ng nă n p, g n gàng, khoa

h c, h p lý, thu n l i cho vi c th c hi n nhi m v chung và c a các thành
viênătrongăc ăquan;ăđi u ki năc ăs v t ch t b oăđ măđ

c yêu c u c a công

vi c: di n tích phòng làm vi c, MTLV không b ô nhi m, trang thi t b máy
móc ph c v cho công vi c,ăcơyăxanh,ăđi u hòa nhi tăđ …ă
Trang thi t b : lƠă côngă c ă h ă tr ă choă NVVPă trong quá trình công tác
(bƠnă vƠă gh ă ng iă lƠmă vi c,ă t ă đ ngă tƠiă li u/tr ngă bƠy, máyă viă tínhă đ ă bƠn,
máy vi tính xách tay, máy photocopy, máy in,ăđi n tho iăc ăđ nh).
trangăthi tăb ăvƠăph
ch cănhƠăn

nhăm că

ngăti nălƠmăvi c c aăc ăquanăvƠăcánăb ,ăcôngăch c,ăviênă

c (thamăkh oăph ăl că3).

N uă trangă thi tă b ă đ

că đ uă t ă đúngă m c,ă thu nă ti nă vƠă phùă h pă choă

NVVPă thìănóăgiúpăNVVPăhoƠnăthƠnhăt tănhi măv ăc aă h ,ă gi mă t iăápăl că
côngăvi c,ătácăđ ngăt tăđ năth năkinh,ăm chămáuăc aăcáănhơn,ăt călƠătácăđ ngă
t tăđ năHA.ăNg

căl iăn u trangăthi tăb ăkhôngăđ

căđ uăt ,ăkhôngăcungăc pă

phùăh păchoăNVVPăthìăs ăgơyăraăh uăqu ăNVVPăkhóălòng/không hoàn thành
t tănhi măv ăc aăh ;ăápăl căcôngăvi căt ngăcao,ătácăđ ngăx uăđ năth năkinh,ă
m chă máuă c aă cáă nhơn,ă tr că ti pă nhă h

ngă m nhă đ nă HAă vƠă cóă th ă gơyă

stress.
Nhi t đ phòng: lƠănhi tăđ ăn iăMTLVăc aăNVVP.ăNhi tăđ ăphòngăphùă
h pă(25oC - 28 oC)ăs ăt oăc măgiácătho iămáiăvƠăanătoƠnăchoăNVVPăkhiălƠmă
vi c (Chantal Guimont, 2006).ă Nhi tă đ ă phòngă quáă caoă s ă lƠmă t ngă thơnă


11

nhi tăc aăc ăth ,ăgơyăc ngăth ngăth năkinh,ă nhăh

ngăx uăđ năHAăvƠăcóăth ă

gây stress. Nhi tăđ ăphòngăquáăth păs ălƠmăh ăthơnănhi tăc aăc ăth ,ăgơyăsuyă
nh

căth năkinh,ăcóăth ăgơyăt tăHA.
ƣi ng (l

ng + phúc l i): n u m căl

ngăvƠăphúcăl i th aăđáng,ăt ng

cá nhân c a NVVP s anătơmăh nătrong công vi c, không b áp l c và lo l ng
v “c m,ă áo,ă g o, ti n”,ă tinhăth n s tho iă máiă h năvƠă HAă s
Ng

c l i, n u m că l

nă đ nhă h n.

ngă vƠă phúcă l i không th aă đáng,ă t ng cá nhân c a

NVVP s không an tâm trong công vi c, áp l c và lo l ng v “c m,ăáo,ăg o,
ti n”ăs t ngăcao,ătinhăth n b bó bu c và HA s giaoăđ ng,ănguyăc ăTHAăs
r tăcaoă(

Nguy n Nh t Tr n, 2008).

S gi làm vi c: theo k t qu nhi u nghiên c uătr
trên th gi i (M , Nh t, m t s n

căđơyăt i m t s n

c

căChơuăÂu…)ăthìă“t ngăs gi làm vi c là

m t y u t nguyă c ă cóă th gơyă THA”ă (Nakanishiă N,ă 2001),ă (Haiouă Yang,ă
2006).
2.2.2.2 Môi tr

ng v n hóa ậ tâm lý:

Là h th ng nh ng giá tr hình thành trong quá trình ho tăđ ng c a công
s , t o nên ni m tin, giá tr v tháiăđ c a các nhân viên làm vi c trong công
s , nhăh

ngăđ n cách làm vi c trong công s và hi u qu ho tăđ ng c a nó

trong th c t .ăMôiătr

ngăv năhóaă– tơmă lỦă đ

c hình thành trong các m i

quan h gi a nhân viên v i nhân viên và gi aălãnhăđ o v i nhân viên trong
công vi c; các chu n m c x s , nghi th c ti pă xúcă hƠnhă chính;ă ph

ngă

pháp gi i quy tăcácăxungăđ t trong t ch c; h th ng các quy ch và s th c
hi n quy ch ;ă phongă cáchă lãnhă đ o, b u không khí tâm lý trong t ch c,
truy n th ng c a t ch c.
B n ch t công vi c: n u b n ch t công vi c gây cho NVVP c m th y áp
l c v công vi c, thì s lƠmăchoăcáănhơnăđóăc ngăth ng th n kinh, nhăh
x uăđ n HA và có th gơyăstressă(

ng

Nguy n Nh t Tr n, 2008)

ào t o và phát tri n: vi c t oăđi u ki năchoăNVVPăđ

căđƠoăt o, phát

tri n k n ng,ănghi p v trong công vi c, s t oăđi u ki n cho cá nhân có th

12

làm vi c t tăh n,ăthu n th căh năvƠăgi m sai sót trong công vi c. Nh ng l i
íchăđóăs giúp cho NVVP gi m t i áp l c trong công vi c, tinh th n s tho i
máiăh năvƠăHAăs

năđ nhăh nă(

Nguy n Nh t Tr n, 2008).

Quan h v i đ ng nghi p: Theo k t qu nghiên c u c a N Wager và các
c ng s (2003) m i quan h t t gi a các NVVP trong cùng m tăc ăquan,ăkhiă
NVVP nh nă đ

c s h tr t t t đ ng nghi p/c p trên thì s cóă tácă đ ng

tích c că đ n HA. Cá nhân s gi m t i áp l c trong công vi c, tinh th n s
tho iămáiăh năvƠăHAăs

năđ nhăh n.ăNg

c l i, quan h v iăđ ng nghi p và

c p trên không thu n l i s có th gơyătácăđ ng tiêu c căđ n HA.
2.2.2.3 Y u t cá nhân có nguy c tác đ ng lên HA

NVVP

Y uăt ăcá nhân có nguyăc ăTHAălƠănh ngăy uăt ăliênăquanăv iăs ăgiaăt ngă

kh ăn ngăb ăTHA.ăM tăhayănhi uăy uăt ănguyăc ăcóăth ăxu tăhi nă ăcùngăm tă
ng

i,ăđi uăđóăcóăngh aălƠăcóăs ăgiaăt ngăkh ăn ngăb ăTHAăc aăng

khôngă ch că ch nă lƠă s ă b .ă Thôngă th

iăđóăch ă

ngă cácă y uă t ă nguyă c ă hayă xu tă hi nă

cùngănhau,ăthúcăđ yănhauăphátătri năvƠălƠmănguyăc ăb ăTHAăt ng.ăD

iăđơyă

lƠăcácăy uăt ăcá nhân tiêuăbi u có nguyăc ăgây THA.
Tu i: đ

cătínhăđ năn măđangăti n hành nghiên c u. Tu iăđ

c kh o

sátă ănhơnă viênă v nă phòngă t 25 tu i tr lên. THA d x y ra sau tu i 35
(Hu nhăV năMinhăvƠăc ng s - 2007).
Gi i tính: đàn ông d THA h năph n . Tuy v y, ph n , sau khi mãn
kinh,ăc ngăd THA h nălúcăch aămãnăkinh. Theo th ng kê g năđơy,ăs đeă
d a v b nhăđ ng m ch vành

ph n tr

c tu i mãn kinh th păh năh n

đ i v i nam gi i. T tu i mãn kinh tr đi, uă đi m này s gi m d n cho
đ n m t h n. Ph n t 35 – 44 tu i ít m c b nhăđ ng m chăvƠnhăh nănamă
t 6 - 7 l n; t 45ăđ nă69ăthìăítăh nă3ăl n. Sau kho ng 70 – 75 tu i thì t l
này ngang b ng v i nam gi i ( ƠoăDuyăAn,ă2007).
Di truy n/ti n s gia đình: THA th
giaă đìnhă cóă ng
tr

ng mang tính di truy n, ti n s

i m c b nh tim m ch s m,

c 65 tu i ( ƠoăDuyăAn,ă2007).

namă tr

c 55 tu i và

n


13

Trình đ h c v n: càng cao thì càng có ki n th c v các y u t nguy
c ăgơyăTHA, càng d ý th căh năvƠăd đi u ch nhăđ

c thói quen sinh ho t

h nă(Kenkel, D. 1995).
Hút thu c lá: Theo tiêu chu n c a nghiên c u COMMIT (Community
Intervention Trial). Ng

iăđangăcóăhútăthu căláăvƠăđãăhútăítănh t 100ăđi u

tr lên trong su tă quãngă đ i thì đ
ng

că xemă lƠă ng

i có hút thu c lá và

c l i (Barnes, P. M., Adams, P. F. & Powell-Griner, E. 2008). M t s

nghiên c u đã ch ra r ng hút thu c lá có th làm h n ch tác d ng c a
thu căđi u tr THA, do nó kích thích gan s n xu t ra enzym vào trong máu
làm h n ch tác d ng c a thu c.
U ng r
h nă60mlăr

u/bia: th

ng xuyên dùng nhi u th c u ng có c n (nhi u

u vang, 300 ml bia, ho că30ămlăr

gây h i cho s c kho . R

u n ng) m i ngày có th

u có th lƠmăTHA,ăt ngănguyăc ăt năth

và bi n ch ng th nă kinhă trungă

ngăgană

ng,ă c ngă nh ă gơyă raă r t nhi u r i lo n

khác, nh t là các r i lo n v huy t áp và tim m ch. (Ph m M nh Hùng,
Ph m Gia Kh i, 2010)
Ch đ

n không t t cho s c kh e: nănhi u ch tăbéo,ă năm n. L

mu i tiêu th bìnhă th
h nă l

ng

ng là 6gr/ngày. Ph n l n chúngă taă nă nhi u mu i

ngă c ă th chúng ta c n, do nhi u th că nă t nhiênă đãă ch a mu i

ho c mu iă đãă đ

c thêm vào trong quá trình ch bi n.

nă m nă gơyă t ngă

nguyăc ăTHAăvƠăđ t qu ( ƠoăDuyăAn,ă2007).
Béo phì: cân n ng có quan h kháă t
béoăphìăhayăng

ngăđ ng v i b nhă THA,ă ng

iăt ngăcơnătheoătu iăc ngălƠmăt ngănhanhăhuy t áp. Ta d a

vào ch s kh i l

ng c ă th (BMI: Body Mass Index) đ đánhă giáă tìnhă

tr ng béo phì theo công th c:

BMI

i

P
H2

v iăăP:ătr ngăl

ngăc ăth ă(kg)

H:ăchi uăcaoă(m); H2:ăchi uăcaoăbìnhăph

ng (m2)

14

B ng 2.4: Tiêuăchu năch năđoánăbéoăphìăc aăWHO n mă2002
PHỂN LO I

BMI ( Kg/ m2)

G y

< 18,5

Bìnhăth

Béo phì
( 23 )

ng

18,5 - 22,9
Cóănguyăc

23 -24,9

Béoăđ ă1

25 - 29,9

Béo đ ă2

30

( ngu n: Hu nh V n Minh và c ng s , 2007)
Ho t đ ng th l c: đ i s ng thi u v năđ ng r t d gây béo phì, có th
gây THA.
+ăNg

iđ

căxemălƠăcó v n đ ng th l c th

ngăxuyênăkhiăt păluy nă

đ uăđ năh ngăngƠyă( 3 ngày/tu năv iăth iăgianătrênă30ăphútăm iăl năt p)ănh ă
t păth ăd c,ăđiăb ăhay ch iăm tămônăth ăthao.
+ă Ng

iđ

că xemă lƠă ít v n đ ng th l c th

ngă xuyênă lƠă đ iă t

ngă

khôngăt păluy năhayăt păluy năkhôngăđ uăđ nă(<ă3ăngƠy/ătu n).
Vi căv năđ ngăhƠngăngƠyăđ uăđ năítănh tă30ăphút mangăl iăl iăíchărõăr tătrongă
gi mănguyăc ăb nhătimăm ch.ă( ƠoăDuyăAn,ă2007)
2.3 Lụ THUY T V KINH T H C S C KH E
Tác đ ng c a “b y hành vi Alameda” đ n huy t áp và cân n ng:
(B yăhƠnhăviăAlamedaăbaoăg m: n sáng đ u đ n, gi m t cân n ng chu n,

không n v t gi a các b a, không hút thu c, th d c th
ho c không u ng r

ng xuyên, h n ch

u bia và ng 7-8 gi m i ngày là t t cho s c kh e). Khi

s ăd ngăbi năhuy tăáp làm bi năph ăthu c,ătácăđ ngăc aăcácăhƠnhăviăđ uăvƠoă
lƠăkhôngărõărƠngănh ngăh ăs ăc aăbi nătu iăvƠăcácăv năđ ăs căkh eăs năcóătácă
đ ngăd

ngălênăhuy tăápă(lƠmăs căkh eăy uăđi)ăcóăỦăngh aăth ngăkê,ălƠmăt ngă

tínhăh pălỦăc aămôăhình.ăVi căth aăcơn,ăhútăthu c,ău ngănhi uăr

uăbia,ăng ă