Nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh tại công ty cổ phần truyền thông tuấn việt

CH

NG I: LÝ LU N CHUNG V HI U QU HO Tă

NG

KINH DOANH C A DOANH NGHI P
1.1. Khái quát v ho tăđ ng kinh doanh c a doanh nghi p
1.1.1 Khái ni m v doanh nghi p và phân lo i doanh nghi p
1.1.1.1. Khái ni m doanh nghi p
Doanh nghi p là m t t ch c kinh t , có tên riêng, có tài s n, có tr s giao d ch
n đ nh, đ c đ ng ký kinh doanh theo quy đ nh c a pháp lu t nh m m c đích th c
hi n các ho t đ ng kinh doanh.
C ng theo Lu t doanh nghi p 2005 gi i thích, kinh doanh là vi c th c hi n liên
t c m t, m t s ho c t t c các công đo n c a quá trình đ u t , t s n xu t đ n tiêu th
s n ph m ho c cung ng d ch v .
Doanh nghi p là t ch c kinh t vì l i, m c dù th c t m t s t ch c doanh
nghi p có các ho t đ ng không hoàn toàn nh m m c tiêu l i nhu n.
1.1.1.2. Phân lo i doanh nghi p
* Theo b n ch t kinh t c a c a ch s h u
B môn Kinh t vi mô chia các t ch c doanh nghi p ra làm 3 lo i hình chính d a trên
hình th c và gi i h n trách nhi m c a ch s h u:
- Doanh nghi p t nhân (Proprietorship).
- Doanh nghi p h p danh (Partnership).
- Doanh nghi p trách nhi m h u h n (Corporation).
Thông th ng doanh nghi p t nhân chi m t tr ng khá cao trong t ng s các
doanh nghi p, nh ng doanh nghi p trách nhi m h u h n l i chi m t tr ng l n nh t v
doanh thu, đ c bi t trong các l nh v c đòi h i v n l n nh s n xu t hàng hóa, tài
chính,…
S li u th ng kê Vi t Nam t n m 2005 đ n 2012 cho th y s l ng doanh
nghi p t ng nhanh t kho ng 11 v n lên h n 20 v n, trong đó t tr ng doanh nghi p t

nhân gi m d n t kho ng h n 30% xu ng h n 20%, trong khi t tr ng doanh nghi p
trách nhi m h u h n và công ty c ph n t ng t h n 57% lên 67%. T tr ng doanh
nghi p h p danh không đáng k
* C n c vào hình th c pháp lý doanh nghi p
C n c vào Lu t Doanh nghi p 2005 thì hình th c pháp lý c a các lo i hình
doanh nghi p Vi t Nam bao g m:
Công ty trách nhi m h u h n (bao g m công ty trách nhi m h u h n hai thành viên tr
lên và công ty trách nhi m h u h n m t thành viên) là doanh nghi p mà các thành viên
trong công ty ch u trách nhi m v các kho n n và ngh a v tài s n khác c a công ty
trong ph m vi s v n đi u l c a công ty.
1


Công ty c ph n là doanh nghi p mà v n đi u l c a công ty đ c chia thành nhi u
ph n b ng nhau g i là c ph n. Cá nhân hay t ch c s h u c ph n c a doanh nghi p
đ c g i là c đông và ch u trách nhi m v các kho n n và các ngh a v tài s n khác
trong ph m vi s v n đã góp vào doanh nghi p.
Công ty h p danh là doanh nghi p trong đó có ít nh t hai thành viên là ch s h u
c a công ty, cùng kinh doanh d i m t cái tên chung (g i là thành viên h p danh). Thành
viên h p doanh ph i là cá nhân và ch u trách nhi m b ng toàn b tài s n c a mình v các
ngh a v c a công ty. Ngoài ra trong công ty h p danh còn có các thành viên góp v n.
Doanh nghi p t nhân là doanh nghi p do m t cá nhân làm ch và t ch u trách nhi m
b ng toàn b tài s n c a mình v m i ho t đ ng c a doanh nghi p. M i cá nhân ch
đ c quy n thành l p m t doanh nghi p t nhân.
Các doanh nghi p có v n đ u t n c ngoài đ c thành l p theo Lu t đ u t n c
ngoài 1996 ch a đ ng kí l i hay chuy n đ i theo quy đ nh.
* C n c theo quy mô
Các tiêu chu n phân chia doanh nghi p theo quy mô bao g m:
- T ng s v n đ u t c a doanh nghi p
- S l ng lao đ ng trong doanh nghi p.

Theo nh ng tiêu chí trên, kho n 1 đi u 3 Ngh đ nh s 56/2012/N -CP ngày
30/6/2012 có quy đ nh nh sau:
DN siêu
nh

II. Công
nghi p và
xây d ng
III. Th ng
m i và d ch
v

Doanhănghi păv a

T ngă
ngu nă
v n
20 t
đ ng tr
xu ng

S ălaoă
đ ng
t trên 10
ng i đ n
200 ng i

10 ng i
tr xu ng

20 t
đ ng tr
xu ng

t trên 10
ng i đ n
200 ng i

10 ng i
tr xu ng

10 t
đ ng tr
xu ng

t trên 10
ng i đ n
50 ng i

Tiêu chí

I. Nông, lâm
nghi p và
th y s n

Doanhănghi pănh

S ălaoă
đ ng
10 ng i

tr xu ng

T ngă
ngu nă
v n
t trên 20
t đ ng
đ n 100 t
đ ng
t trên 20
t đ ng
đ n 100 t
đ ng
t trên 10
t đ ng
đ n 50 t
đ ng

S ălaoă
đ ng
t trên
200 ng i
đ n 300
ng i
t trên
200 ng i
đ n 300
ng i
t trên 50
ng i đ n

100 ng i

2

Thang Long University Library

Doanhănghi păl n
T ngă
ngu nă
v n
t trên
100 t
đ ng

S ălaoă
đ ng
t trên 300
ng i

t trên
100 t
đ ng

t trên 300
ng i

t trên
50 t
đ ng

t trên 100
ng i


1.1.2. Ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p
Quá trình s d ng v n đ u t xét v m t b n ch t chính là quá trình th c hi n
s chuy n hoá v n b ng ti n đ t o nên nh ng y u t c b n c a s n xu t, kinh doanh
và ph c v sinh ho t xã h i. Quá trình này còn đ c g i là ho t đ ng đ u t hay đ u
t v n.
i v i các c s s n xu t, kinh doanh, ho t đ ng đ u t là m t b ph n trong
quá trình ho t đ ng c a mình nh m t ng thêm c s v t ch t k thu t m i, duy trì các
c s v t ch t k thu t hi n có và là đi u ki n phát tri n s n xu t, kinh doanh c a các
doanh nghi p.
i v i n n kinh t , ho t đ ng đ u t là m t l nh v c ho t đ ng nh m t o ra và
duy trì các c s v t ch t c a n n kinh t .
Có nhi u quan đi m đ phân lo i các ho t đ ng đ u t , theo t ng tiêu th c ta có
th phân ra nh sau:
- Theo l nh v c ho t đ ng: Các ho t đ ng đ u t có th phân thành đ u t phát
tri n s n xu t kinh doanh, đ u t phát tri n khoa h c k thu t, đ u t phát tri n c s
h t ng.
- Theo đ c đi m các ho t đ ng đ u t :
+

u t c b n nh m tái s n xu t các tài s n c đ nh.

+ u t v n hành nh m t o ra các tài s n l u đ ng cho các c s s n xu t, kinh
doanh, d ch v m i hình thành ho c thêm các tài s n l u đ ng cho các c s hi n có.
- Theo th i gian th c hi n và phát huy tác d ng đ thu h i đ v n đã b ra:
+

u t ng n h n là hình th c đ u t có th i gian hoàn v n nh h n m t n m.

+ u t trung h n và dài h n là hình th c đ u t có th i gian hoàn v n l n h n
m t n m.
góc đ n i dung:

-

ng

+

u t m i hình thành nên các c s s n xu t, kinh doanh và d ch v .

+ u t thay th nh m m c đích đ i m i tài s n c đ nh làm cho chúng đ ng
b và ti n b v m t k thu t.
+
u t m r ng nh m nâng cao n ng l c s n xu t đ hình thành nhà máy
m i, phân x ng m i..v.v.. v i m c đích cung c p thêm các s n ph m cùng lo i.
+

u t m r ng nh m t o ra các s n ph m m i.

- Theo quan đi m qu n lý c a ch đ u t , ho t đ ng đ u t có th chia thành:
+ u t gián ti p: Trong đó ng i b v n không tr c ti p tham gia đi u hành
quá trình qu n lý, quá trình th c hi n và v n hành các k t qu đ u t . Th ng là vi c
3


các cá nhân, các t ch c mua các ch ng ch có giá nh c phi u, trái phi u .. v.v.. ho c

là vi c vi n tr không hoàn l i, hoàn l i có lãi xu t th p c a các qu c gia v i nhau.
+
u t tr c ti p: Trong đó ng i b v n tr c ti p tham gia quá trình đi u
hành, qu n lý quá trình th c hi n và v n hành k t qu đ u t . u t tr c ti p đ c
phân thành hai lo i sau:
* u t d ch chuy n: Là lo i đ u t trong đó ng i có ti n mua l i m t s c
ph n đ l n đ n m quy n chi ph i ho t đ ng c a doanh nghi p. Trong tr ng h p
này vi c đ u t không làm gia t ng tài s n mà ch thay đ i quy n s h u các c ph n
doanh nghi p.
* u t phát tri n: Là vi c b V n đ u t đ t o nên nh ng n ng l c s n xu t
m i ( v c l ng và ch t) hình th c đ u t này là bi n phát ch y u đ cung c p vi c
làm cho ng i lao đ ng, là ti n đ đ u t gián ti p và đ u t d ch chuy n.
Ng i ta th ng quan ni m đ u t là vi c b v n hôm nay đ mong thu đ c
l i nhu n trong t ng lai. Tuy nhiên t ng lai ch a đ y nh ng y u t b t đ nh mà ta
khó bi t tr c đ c. Vì v y khi đ c p đ n khía c nh r i ro, b t ch c trong vi c đ u t
thì các nhà kinh t quan ni m r ng: đ u t là đánh b c v i t ng lai. Còn khi đ c p
đ n y u t th i gian trong đ u t thì các nhà kinh t l i quan ni m r ng: u t là đ
dành tiêu dùng hi n t i và kì v ng m t tiêu dùng l n h n trong t ng lai .
Tuy m i góc đ khác nhau ng i ta có th đ a ra các quan ni m khác nhau v đ u
t , nh ng m t quan ni m hoàn ch nh v đ u t ph i bao g m các đ c tr ng sau đây:
- Công vi c đ u t ph i b v n ban đ u.
- u t luôn g n li n v i r i ro, m o hi m…..Do v y các nhà đ u t ph i nhìn
nh n tr c nh ng khó kh n nay đ có bi n pháp phòng ng a.
- M c tiêu c a đ u t là hi u qu . Nh ng nh ng v trí khác nhau, ng i ta
c ng nhìn nh n v n đ hi u qu không gi ng nhau. V i các doanh nghiêp th ng thiên
v hi u qu kinh t , t i đa hoá l i nhu n. Còn đ i v i nhà n c l i mu n hi u qu kinh
t ph i g n li n v i l i ích xã h i.Trong nhi u tr ng h p l i ích xã h i đ c đ t lên
hàng đ u.
Vì v y m t cách t ng quát ta có th đ a ra khái ni m v l nh v c đ u t nh
sau: u t là m t hình th c b v n vào ho t đ ng trong các l nh v c kinh t , xã h i

nh m thu đ c nh ng l i ích kì v ng trong t ng lai.
Kinh doanh là vi c th c hi n m t ho c m t s công đo n c a quá trình t đ u
t đ n tiêu th s n ph m ho c th c hi n quá trình d ch v trên th tr ng nh m m c
đích sinh l i.
Các hình th c kinh doanh chính nh sau:
4

Thang Long University Library


Kinh doanh chuyên môn hoá
Kinh doanh chuyên môn hóa t c là doanh nghi p ch chuyên môn kinh doanh
m t m t hàng hay m t nhóm hàng hóa nh t đi nh. Ví d nh : x ng d u, l ng th c.
Lo i hình kinh doanh chuyên môn hóa có các u đi m sau:
- N m ch c đ c thông tin v ng i mua, ng òi bán, giá c ,th tr ng, tình
hình hàng hóa và d ch v nên có th làm ch đ c th tru ng đ v on lên thành đ c
quy n trong kinh doanh.
- Trình đ chuyên môn hóa ngày càng cao, có đi u ki n đ hi n đ i hóa các c
s v t ch t k thu t, đ c bi t là h th ng c s v t ch t chuyên dùng t o l i th l n
trong c nh tranh.
- Có kh n ng đào t o đ c nh ng cán b qu n lý,các chuyên gia và nhân viên
kinh doanh gi i v c chuyên môn và nghi p v .
nh

Bên c nh nh ng u đi m đó thì lo i hình kinh doanh này c ng t n t i nh ng
c đi m sau:
- Trong đi u ki n c nh tranh c a n n kinh t th tr

ng thì h s r i ro cao.

- Khi m t hàng kinh doanh không chi m đ c l i th n a và doanh nghi p
mu n chuy n h ng kinh doanh thì s chuy n h ng này di n ra ch m.
Kinh doanh t ng h p
Kinh doanh t ng h p là lo i hình kinh doanh nhi u lo i hàng hóa khác nhau,
kinh doanh không l thu c vào th tr ng truy n th ng, b t c hàng hóa nào có th
ki m đ c l i nhu n thì doanh nghi p kinh doanh.
Lo i hình kinh doanh này có nh ng u đi m sau:
- H n ch đ c r i ro trong kinh doanh và d dàng chuy n h ng kinh
doanh(Khi kinh doanh m t lo i hàng hóa nào nào đó b t l i thì doanh nghi p có th
nhanh chong chuy n sang kinh doanh lo i hàng hóa khác).
- V n kinh doanh không b đ ng vì mua nhanh, bán nhanh và doanh nghi p
th ng đ u t cho nh ng m t hàng có kh n ng l u chuy n nhanh nên kh n ng quay
vòng v n nhanh.
- Th tr òng kinh doanh r ng l n và luôn ph i đ i đ u v i v n đ c nh tranh
c a các doanh nghi p khác nên kích thích tính n ng đ ng c a các doanh nghi p.
Lo i hình kinh doanh này c ng có nh ng nh
- Khó tr thành đ c quy n trên th tr
liên minh đ c quy n.

c đi m sau:

ng và ít có đi u ki n tham gia vào các

- M i ngành hàng kinh doanh ch là nh ng ngành hàng kinh doanh nh nên
5


không th tìm ki m đ

c l i nhu n siêu ng ch.

- Không b c l s tr
t o v chuyên môn và b i d

ng kinh doanh. Do không chuyên môn hóa nên khó đào
ng đ c nh ng chuyên gia gi i.

* M c tiêu ho tăđ ng kinh doanh
i v i m i doanh nghi p thì m c tiêu kinh doanh đ u tiên là l i nhu n vì l i
nhu n duy trì s s ng c a toàn b công nhân viên trong công ty c ng nh s t n t i
c a doanh nghi p và nó c ng là đ ng l c c a kinh doanh. Mu n có l i nhu n thì
doanh thu bán hàng ph i l n h n chi phí b ra. Mu n có doanh thu bán hàng và d ch
v l n thì ph i bán đ c hàng và gi m t i đa các kho n chi phí kinh doanh không c n
thi t. N n kinh t ngày nay là n n kinh t th tr ng do v y không có đ c quy n bán
c ng nh đ c quy n mua, chính vì v y mà các doanh nghi p ph i c nh tranh v i nhau
đ tiêu th đ c hàng hoá. Trong đi u ki n c nh tranh trên th tr ng, vi c thu hút
khách hàng không ph i là công vi c có th th c hi n trong ít ngày mà nó là m t công
vi c lâu dài và b n b . Doanh nghi p ph i kinh doanh lo i hàng hoá phù h p v i nhu
c u và th hi u c a ng i tiêu dùng đ đ c khách hàng ch p nh n. Mu n làm đ c
đi u này, doanh nghi p ph i không ng ng nâng cao ch t l ng s n ph m, đ i m i m u
mã c ng nh t ng c ng công tác bán hàng. L i nhu n và s kì v ng vào nó ph thu c
vào lo i hàng hoá và ch t l ng hàng hoá mà doanh nghi p kinh doanh. Ngoài ra, kh i
l ng và giá c hàng hoá bán đ c, cung c u hàng hoá trên th tr ng, chi phí và t c
đ t ng gi m chi phí kinh doanh,...c ng là nh ng nhân t quan tr ng quy t đ nh đ n s
thành b i c a doanh nghi p.
Công vi c kinh doanh ch u s chi ph i c a r t nhi u y u t ch quan và khách
quan, v n đ r i ro là không th tránh kh i, do v y an toàn là m c tiêu th hai mà
doanh nghi p c n quan tâm. Th tr ng kinh doanh luôn có nhi u bi n đ ng có th gây
r i ro cho công vi c kinh doanh c a doanh nghi p, vì v y v n đ b o toàn ngu n v n
và duy trì ho t đ ng kinh doanh đòi h i ph i có s an toàn thông qua vi c đa d ng hoá

kinh doanh “tr ng không cho h t vào m t gi ”. Các quy t đ nh kinh doanh ph i đ c
đ a ra nhanh, nh y và k p th i n u không c h i s trôi qua nh ng các quy t đ nh đó
c ng c n ph i đ c cân nh c m t l i, m t h i. Chính vì v y, b n l nh và kh n ng nhìn
xa trông r ng c a ng i lãnh đ o h t s c quan tr ng đ i v i s s ng còn c a doanh
nghi p.
Ngày nay, n n kinh t th tr ng c nh tranh vô cùng kh c li t. Chính vì đi u đó
mà các doanh nghi p c n ph i ho ch đ nh chi n l c cho đúng đ n. i u quan tr ng là
ph i chi m l nh đ c th tr ng và t o ch đ ng v ng ch c trên th tr ng. M c đích
chính c a công vi c kinh doanh là l i nhu n nh ng không ph i lúc nào m c đích này
c ng đ c th c hi n nên doanh nghi p c n ph i có s l a ch n m c tiêu. Doanh
6

Thang Long University Library


nghi p c n ph i xác đ nh đ c đâu là m c tiêu quan tr ng nh t, có kh n ng th c hi n
l n nh t và s đ c doanh nghi p th c hi n tr c nh t đ đ t đó là m c tiêu hàng đ u.
Vi c l a ch n m c tiêu có th bi u di n thông qua mô hình tháp m c tiêu. Trong mô
hình này, các m c tiêu quan tr ng và d th c hi n đ c đ t trên nh t và tu n t là các
m c tiêu lâu dài h n.

Nhìn chung, các doanh nghi p th ng m i ho t đ ng trong l nh v c l u thông
hàng hoá th ng có ba m c tiêu c b n là: l i nhu n, an toàn và v th c a doanh
nghi p. i v i các doanh nghi p m i b t đ u b c vào kinh doanh thì y u t an toàn
đ c đ t lên hàng đ u và ch khi nào m c tiêu an toàn đ c th c hi n thì các m c tiêu
ti p theo là v th và l i nhu n c a doanh nghi p m i đ c th c hi n. M c tiêu l i
nhu n là m c tiêu lâu dài và đ đ t đ c m c tiêu này doanh nghi p c ng ph i tuân
th các quy lu t c a th tr ng n u không mu n ph i tr giá đ t b i th tr ng c ng có
quy lu t riêng c a nó đó là:
+ Quy lu t hàng hoá v n đ ng t n i có giá tr th p đ n n i có giá tr cao

+ Quy lu t mua r bán đ t. Thu n theo đó thì doanh nghi p có l i nhu n thông
qua ph n chênh l ch giá còn ng c l i thì doanh nghi p s b l .
+ Quy lu t “mua c a ng i chán, bán cho ng i c n”. N u doanh nghi p th c
hi n đ c đi u này thì s thu đ c l i nhu n cao h n vì ng i bán vì mu n bán hàng
nhanh s ch u bán v i giá th p h n còn ng i mua thì do mu n có hàng hoá đó nên
s n sàng tr cao h n lúc bình th ng.
1.2. Hi u qu ho tăđ ng kinh doanh c a doanh nghi p
1.2.1 Khái ni m hi u qu kinh doanh và s c n thi t ph i nâng cao hi u qu kinh
doanh
1.2.1.1. Khái ni m hi u qu kinh doanh
T tr c đ n nay các nhà kinh t đã đ a ra nhi u khái ni m khác nhau v hi u
qu kinh doanh c a doanh nghi p.

7


- Trong đi u ki n kinh t th tr ng, doanh nghi p mu n t n tài và phát tri n
đòi h i kinh doanh ph i có hi u qu . Hi u qu kinh doanh cao, doanh nghi p có đi u
ki n m r ng và phát tri n, đ u t thêm thi t b , ph ng ti n áp d ng ti n b khoa h c
k thu t, công ngh m i , nâng cao đ i s ng ng i lao đ ng.
- Nhà kinh t h c Adam Smith cho r ng: "Hi u qu là k t qu đ t đ c trong
ho t đ ng kinh t , là doanh thu tiêu th hàng hoá". Nh v y, hi u qu đ c đ ng
ngh a v i ch tiêu ph n ánh k t qu ho t đ ng kinh doanh, có th do t ng chi phí m
r ng s d ng ngu n l c s n xu t. N u cùng m t k t qu có hai m c chi phí khác nhau
thì theo quan đi m này doanh nghi p c ng đ t hi u qu .
- Hi u qu kinh doanh đ c xác đ nh b i t s gi a k t qu đ t đ c v i chi
phí b ra. i n hình cho quan đi m này là tác gi Manfred - Kuhn và quan đi m này
đ c nhi u nhà kinh t và qu n tr kinh doanh áp d ng và tính hi u qu kinh t c a các
quá trình s n xu t kinh doanh
- K t qu kinh doanh đ c xem là m t đ i l ng v t ch t đ c t o ra trong quá

trình ho t đ ng kinh doanh. Do đó có k t qu ch a ch c đã có hi u qu .
- Hi u qu kinh doanh là m t đ i l ng so sánh đ u vào và đ u ra trong quá
trình ho t đ ng kinh doanh. Hi u qu kinh doanh ph i đ c xem xét toàn di n c v
m t không gian, th i gian, đ nh tính và đ nh l ng.
- Hi u qu kinh doanh là s t ng tr ng kinh t ph n ánh nh p đ t ng c a các
ch tiêu kinh t . Cách hi u này ch là phi n di n, nó ch đúng trên m c đ bi n đ ng
theo th i gian.
- Hi u qu kinh doanh là m c đ ti t ki m chi phí và m c t ng k t qu . ây là
bi u hi n c a b n ch t ch không ph i là khái ni m v hi u qu kinh t .
.- T các khái ni m v hi u qu kinh doanh trên ta có th đ a ra m t s khái
ni m ng n g n nh sau: hi u qu kinh doanh là m t ph m trù kinh t ph n ánh trình đ
l i d ng các ngu n l c (lao đ ng, , thi t b , v n và các y u t khác) nh m đ t đ c
m c tiêu kinh doanh mà doanh nghi p đã đ ra.
1.2.1.2. S c n thi t ph i nâng cao hi u qu kinh doanh
Hi u qu kinh doanh là m t trong các công c h u hi u đ các nhà qu n tr th c
hi n các ch c n ng c a mình. Vi c xem xét và tính toán hi u qu kinh doanh không
nh ng ch cho bi t vi c s n xu t đ t trình đ nào mà còn cho phép các nhà qu n tr
phân tích, tìm ra các nhân t đ đ a ra các bi n pháp thích h p trên c hai ph ng di n
t ng k t qu và gi m chi phí kinh doanh nh m nâng cao hi u qu . V i t cách là m t
công c đánh giá và phân tích kinh t , ph m trù hi u qu không ch đ c s d ng
giác đ t ng h p, đánh giá chung trình đ s d ng t ng h p đ u vào trong ph m vi
toàn doanh nghi p mà còn s d ng đ đánh giá trình đ s d ng t ng y u t đ u vào
8

Thang Long University Library


ph m vi toàn b ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p c ng nh
ph n c u thành c a doanh nghi p.

t ng b

Ngoài ra, vi c nâng cao hi u qu kinh doanh còn là s bi u hi n c a vi c l a
ch n ph ng án s n xu t kinh doanh. Doanh nghi p ph i t l a ch n ph ng án s n
xu t kinh doanh c a mình cho phù h p v i trình đ c a doanh nghi p.
đ tđ c
m c tiêu t i đa hóa l i nhu n, doanh nghi p bu c ph i s d ng t i u ngu n l c s n
có. Nh ng vi c s d ng ngu n l c đó b ng cách nào đ có hi u qu nh t l i là m t bài
toán mà nhà qu n tr ph i l a ch n cách gi i. Chính vì v y, ta có th nói r ng vi c
nâng cao hi u qu kinh doanh không ch là công c h u hi n đ các nhà qu n tr th c
hi n các ch c n ng qu n tr c a mình mà còn là th c đo trình đ c a nhà qu n tr .
Ngoài nh ng ch c n ng trên c a hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p, nó còn
là vai trò quan tr ng trong c ch th tr ng.
Th nh t, nâng cao hi u qu kinh doanh là c s c b n đ đ m b o s t n t i
và phát tri n c a doanh nghi p. S t n t i c a doanh nghi p đ c xác đ nh b i s có
m t c a doanh nghi p trên th tr ng, mà hi u qu kinh doanh l i là nhân t tr c ti p
đ m b o s t n t i đó, đ ng th i m c tiêu c a doanh nghi p là luôn t n t i và phát
tri n m t cách v ng ch c. Do v y, vi c nâng cao hi u qu kinh doanh là m t đòi h i
t t y u khách quan đ i v i t t c các doanh nghi p ho t đ ng trong c ch th tr ng
hi n nay. Do yêu c u c a s t n t i và phát tri n c a m i doanh nghi p đòi h i ngu n
thu nh p c a doanh nghi p ph i không ng ng t ng lên. Nh ng trong đi u ki n ngu n
v n và các y u t k thu t c ng nh các y u t khác c a quá trình s n xu t ch thay
đ i trong khuôn kh nh t đ nh thì đ t ng l i nhu n đòi h i các doanh nghi p ph i
nâng cao hi u qu kinh doanh. Nh v y, hi u qu kinh doanh là h t s c quan tr ng
trong vi c đ m b o s t n t i và phát tri n c a doanh nghi p.
M t cách nhìn khác s t n t i c a doanh nghi p đ c xác đ nh b i s t o ra
hàng hóa, c a c i v t ch t và các d ch v ph c v cho nhu c u c a xã h i, đ ng th i
t o ra s tích l y cho xã h i.
th c hi n đ c nh v y thì m i doanh nghi p đ u
ph i v n lên và đ ng v ng đ đ m b o thu nh p đ bù đ p chi phí b ra và có lãi

trong quá trình ho t đ ng kinh doanh. Có nh v y m i đáp ng đ c nhu c u tái s n
xu t trong n n kinh t . Nh v y chúng ta bu c ph i nâng cao hi u qu s n xu t kinh
doanh m t cách liên t c trong m i khâu c a quá trình ho t đ ng kinh doanh nh là
m t nhu c u t t y u. Tuy nhiên, s t n t i m i ch là yêu c u mang tính ch t gi n đ n
còn s phát tri n và m r ng c a doanh nghi p m i là yêu c u quan tr ng. B i vì s
t n t i c a doanh nghi p luôn luôn ph i đi kèm v i s phát tri n m r ng c a doanh
nghi p, đòi h i ph i có s tích l y đ m b o cho quá trình s n xu t m r ng theo đúng
quy lu t phát tri n.
9


Th hai, nâng cao hi u qu kinh doanh là nhân t thúc đ y s c nh tranh và
ti n b trong kinh doanh. Chính vi c thúc đ y c nh tranh yêu c u các doanh nghi p
ph i t tìm tòi, đ u t t o nên s ti n b trong kinh doanh. Ch p nh n c ch th tr ng là ch p nh n s c nh tranh. Song khi th tr ng ngày càng phát tri n thì c nh
tranh gi a các doanh nghi p ngày càng gay g t và kh c li t h n. S c nh tranh lúc này
không còn là s c nh tranh v m t hàng mà c nh tranh v m t ch t l ng, giá c mà cò
ph i c nh tranh nhi u y u t khác n a. m c tiêu c a doanh nghi p là phát tri n thì
c nh tranh là y u t làm cho doanh nghi p m nh lên nh ng ng c l i c ng có th là
cho doanh nghi p không t n t i đ c trên th tr ng.
đ t đ c m c tiêu là t n t i
và phát tri n m r ng thì doanh nghi p ph i chi n th ng trong c nh tranh trên th tr ng. Do đó doanh nghi p c n ph i có hàng hóa, d ch v ch t l ng t t, giá c h p lý.
M t khác hi u qu lao đ ng là đ ng ngh a v i vi c gi m giá thành, t ng kh i l ng
hàng hóa, ch t l ng, m u mã không ng ng đ c c i thi n nâng cao....
Th ba, vi c nâng cao hi u qu kinh doanh chính là nhân t c b n t o ra s
th ng l i cho doanh nghi p trong quá trình ho t đ ng kinh doanh trên th tr ng.
Mu n t o ra s th ng l i trong c nh tranh đòi h i các doanh nghi p ph i không ng ng
nâng cao hi u qu kinh doanh c a mình. Chính s nâng cao hi u qu kinh doanh là
con đ ng nâng cao s c c nh tranh và kh n ng t n t i, phát tri n c a m i doanh
nghi p.
1.2.2. Các ch tiêu đánh giá hi u qu ho t đ ng kinh doanh

1.2.2.1. Nhóm ch tiêu ph n ánh kh n ng thanh toán
Tình tr ng tài chính DN đ c th hi n khá rõ nét qua kh n ng thanh toán. M t
DN n u có tình tr ng tài chính t t, lành m nh ch ng t ho t đ ng c a DN có hi u qu ,
DN có đ kh n ng thanh toán. Ng c l i, n u DN tình tr ng tài chính x u, ch ng t
ho t đ ng kinh doanh kém hi u qu , DN không đ m b o kh n ng thanh toán các
kho n n , uy tín c a DN th p. Th c t cho th y, n u kh n ng thanh toán c a DN
không đ m b o, ch c ch n DN s g p r t nhi u khó kh n trong m i ho t đ ng, th m
chí DN có th r i vào tình tr ng phá s n.
* H s kh n ng thanh toán hi n th i (n ng n h n)
Là m i quan h gi a tài s n ng n h n và các kho n n ng n h n. H s này th
hi n m c đ đ m b o c a tài s n l u đ ng v i n ng n h n. Ch tiêu này đánh giá t t
nh t kh n ng thanh toán ng n h n.
H s kh n ng thanh toán hi n th i =

Tài s n l u đ ng +

u t ng n h n

T ng n ng n h n

10

Thang Long University Library


H s này ph n nh toàn b ti n và các lo i tài s n l u đ ng có th chuy n
thành ti n đ thanh toán các kho n n ng n h n trong vòng m t n m, ho c m t chu k
kinh doanh. H s này x p x b ng 1 thì doanh nghi p có đ kh n ng thanh toán các
kho n n ng n h n và tình hình tài chính c a doanh nghi p đ c đánh giá là t t.
* H s kh n ng thanh toán nhanh (t c th i)

H s này th hi n kh n ng v ti n m t và các lo i tài s n có th chuy n ngay
thành ti n đ thanh toán n ng n h n.
H s thanh
toán Nhanh

T ng v n b ng ti n+

=

u t ng n h n+ Các kho n ph i thu

T ng n ng n h n

H s này càng g n 1 càng t t, càng nh xa 1 th hi n doanh nghi p đang g p
nhi u khó kh n đ thanh toán các kho n n đ n h n ph i tr . N u h s này quá l n l i
gây tình tr ng m t cân đ i c a v n l u đ ng
* H s thanh toán b ng ti n
Ph n ánh kh n ng thanh toán các kho n n ng n h n b ng ti n.
`

T ng s v n b ng ti n

=

H s thanh toán b ng ti n

T ng n ng n h n
H s này l n h n 0,5 là t t, n u quá cao ch ng t doanh nghi p đang gi v n
quá nhi u d n đ n hi u qu s d ng v n th p. N u quá nh doanh nghi p g p khó
kh n trong vi c thanh toán các kho n công n , có th ph i bán đi hàng hoá đ tr n .

* H s thanh toán n dài h n
Ch tiêu so sánh gi a giá tr còn l i c a tài s n c đ nh đ
ngu n v n vay v i s d n dài h n.

H s thanh toán n
dài h n

=

c hình thành t

Giá tr còn l i c a tài s n c đ nh hình thành
t ngu n v n vay ho c n dài h n
T ng n dài h n

* T l các kho n ph i thu so v i các kho n ph i tr
B t k m t doanh nghi p nào c ng có m t s v n b khách hàng chi m d ng và
l i ph i chi m d ng c a ng i khác. So sánh ph n b chi m d ng và ph n chi m d ng
s cho bi t thêm tình hình công n c a doanh nghi p.
T ng s n ph i thu
H s n ph i thu, ph i tr

=

T ng s n ph i tr
11


T l này l n h n 1 ch ng t doanh nghi p đang b chi m d ng v n nhi u h n
là mình đi chi m d ng c a ng i ta, và t l này càng l n ch ng t đ n v b chi m

d ng v n nhi u và ng c l i.
1.2.2.2. Các ch tiêu đánh giá n ng l c ho t đ ng c a doanh nghi p
Các ch tiêu đánh giá kh n ng ho t đ ng là nhóm ch tiêu đ c tr ng cho vi c s
d ng tài nguyên, ngu n l c c a DN. Bao g m các ch tiêu sau:
* S vòng quay hàng t n kho
S vòng quay hàng t n kho là m t ch tiêu quan tr ng đ đánh giá ho t đ ng
kinh doanh c a DN, th hi n kh n ng qu n tr hàng t n kho c a DN.
Giá v n hàng bán
S vòng quay hàng t n kho =
Hàng t n kho trung bình
Ch tiêu vòng quay hàng t n kho cho bi t trong 1 n m hay 1 k , v n đ u t cho
hàng t n kho quay đ c bao nhiêu vòng. T s càng l n thì s vòng quay càng nhi u,
ch ng t hàng t n kho v n đ ng không ng ng, đó là nhân t đ t ng doanh thu, góp
ph n t ng l i nhu n c a DN.
* Th i gian quay vòng kho
360
Th i gian vòng quay =
S vòng quay hàng t n kho
Ch tiêu này cho bi t 1 vòng quay c a hàng t n kho m t bao nhiêu ngày, ch
tiêu này càng th p, ch ng t hàng t n kho v n đ ng nhanh đó là nhân t góp ph n t ng
doanh thu và l i nhu n c a DN.
* S vòng quay kho n ph i thu
S vòng quay các kho n ph i thu ph n ánh t c đ bi n đ i các kho n ph i thu
thành ti n m t. H s này là m t th c đo quan tr ng đ đánh giá hi u qu ho t đ ng
c a doanh nghi p.
Doanh thu thu n
S vòng quay ph i thu c a khách hàng =
Ph i thu khách hàng trung bình
Ch tiêu này cho bi t trong 1 k phân tích, các kho n ph i thu quay đ c bao
nhiêu vòng. Ch tiêu này càng cao ch ng t DN thu h i ti n hàng k p th i, ít b chi m

d ng v n. Tuy nhiên, ch tiêu này quá cao có th ph ng th c thanh toán ti n c a DN
quá ch t ch , khi đó s nh h ng đ n s n l ng tiêu th . M t khác, ch tiêu này cho
12

Thang Long University Library


bi t m c đ h p lý các kho n ph i thu đ i v i t ng m t hàng c th c a DN trên th
tr ng.
* Th i gian quay vòng kho n ph i thu
360
Th i gian quay vòng kho n ph i thu =
S vòng quay các kho n ph i thu
Ch tiêu này xác đ nh th i gian c a m t vòng quay các kho n ph i thu c a
khách hàng. Ch tiêu này càng ng n ch ng t t c đ thu ti n càng nhanh, DN ít b
chi m d ng v n. Ng c l i, th i gian c a 1 vòng quay càng dài, ch ng t t c đ thu
h i ti n hàng càng ch m, s v n c a DN b chi m d ng nhi u.
* S vòng quay các kho n ph i tr
S vòng quay các kho n ph i tr ph n ánh kh n ng chi m d ng v n c a DN
đ i v i nhà cung c p.

S vòng quay các
kho n ph i ph i

Giá v n hàng bán + hàng t n kho cu i k hàng t n kho đ u k
=
Ph i tr ng

i bán

Ch s này cho bi t trong 1 k , các kho n ph i tr ng i bán quay đ c bao
nhiêu vòng, ch tiêu này càng cao ch ng t DN thanh toán ti n hàng k p th i, ít đi
chi m d ng v n c a các đ i t ng. Tuy nhiên n u ch tiêu này quá cao có th DN th a
ti n luôn thanh toán tr c h n, nh h ng đ n hi u qu s d ng v n. Ch tiêu này cho
bi t m c đ h p lý c a các kho n ph i tr đ i v i m t hàng c th c a DN ua trên th
tr ng.
* Th i gian quay vòng các kho n ph i tr
360
Thoquay vòng các kho n ph i tr =
Th i gian
S vòng quay các kho n ph i tr
Ch tiêu trên xác đ nh th i gian c a 1 vòng quay các kho n ph i tr ng i bán.
Ch tiêu này càng ng n ch ng t kh n ng thanh toán ti n hàng cáng nhanh, DN ít đi
chi m d ng v n c a các đ i tác. Ng c l i, th i gian c a 1 vòng quay càng dài, ch ng
t kh n ng thanh toán ch m, s v n c a DN đi chi m d ng nhi u, nh h ng đ n uy
tín và th ng hi u c a công ty trên th tr ng.
13


* Th i gian quay vòng c a ti n (CCC)
Th i gian quay vòng c a ti n là m t th
dòng ti n c a doanh nghi p.
Th i gian quay
vòng c a ti n
(CCC)

=

Th i gian quay
vòng kho n

ph i thu

+

c đo đ đánh giá kh n ng qu n lý

Th i gian
quay vòng
kho

-

Th i gian quay
vòng các kho n
ph i tr

Ch tiêu th i gian quay vòng c a ti n (CCC) ph n ánh kho ng th i gian ròng
tính theo ngày k t khi DN thanh toán ti n mua hàng cho đ n khi DN thu đ c ti n.
N u giá tr c a ch tiêu này nh thì kh n ng qu n lý v n l u đ ng t t. Ng c l i, ch
tiêu này càng l n thì l ng ti n m t c a doanh nghi p càng khan hi m cho ho t đ ng
s n xu t kinh doanh và cho các ho t đ ng khác nh đ u t .
1.2.2.3. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n
Bên c nh các ch tiêu đánh giá kh n ng sinh l i, kh n ng thanh toán, kh n ng
ho t đ ng, các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng TS c ng ph n ánh m t ph n không
nh v hi u qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a DN.
* Ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng TSNH
L i nhu n sau thu
T su t sinh l i c a TSNH =
TSNH
Ch tiêu t su t sinh l i c a TSNH cho bi t trong 1 k kinh doanh DN đ u t 1

đ ng TSNH thì t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu , ch tiêu này càng cao hi u
qu s d ng TSNH là t t, góp ph n nâng cao hi u qu kinh doanh cho DN.
Doanh thu thu n
Hi u su t s d ng TSNH

=
TSNH

Ch tiêu Hi u su t s d ng TSNH cho bi t m t đ ng TSNH t o ra đ c bao
nhiêu đ ng doanh thu thu n. Ch tiêu này càng cao ch ng t s d ng TSNH là t t.

14

Thang Long University Library


* Hi u su t s d ng TSDH
L i nhu n sau thu
T su t sinh l i c a TSDH =
TSDH

Ch tiêu t su t sinh l i c a TSDH cho bi t c 1 đ ng TSDH s d ng trong k
thì t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . Ch tiêu này càng cao hi u qu s d ng
TSDH là t t, đó là nhân t s h p d n c a các nhà đ u t .
H
Hi u su t s d ng TSDH =

Doanh thu thu n
TSDH

Ch tiêu hi u su t s d ng TSDH cho bi t m t đ ng TSDH t o ra bao nhiêu
đ ng doanh thu thu n. Ch tiêu càng cao s góp ph n t ng l i nhu n cho DN. M t
khác, ch tiêu này th hi n s c s n xu t c a TSDH, ch tiêu càng cao ch ng t TS ho t
đ ng t t, đó là nhân t góp ph n nâng cao hi u qu c a ho t đ ng kinh doanh.
* Hi u su t s d ng t ng TS
Doanh thu thu n
Hi u su t s d ng TS =
T ng TS
H s hi u su t s d ng TS cho bi t v i m i 1 đ ng TS có bao nhiêu đ ng
doanh thu thu n đ c t o ra. H s vòng quay t ng TS càng cao đ ng ngh a v i vi c
s d ng TS c a DN vào các ho t đ ng s n xu t kinh doanh càng hi u qu .
1.2.2.4. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng chi phí
Chi phí kinh doanh c a doanh nghi p đ c bi u hi n hao phí s c lao đ ng cá
bi t c a doanh nghi p trong m t th i k nh t đ nh, nó là c n c đ xác đ nh s ti n
ph i bù đ p thu nh p c a doanh nghi p trong th i k đó. Nó đ c ph n ánh qua các
ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng chi phí, bao g m các ch tiêu sau đây:
* T su t sinh l i c a GVHB
L i nhu n g p v bán hàng
T su t sinh l i c a GVHB =
GVHB
15


Ch tiêu t su t sinh l i c a GVHB cho bi t trong k kinh doanh, DN đ u t
đ ng GVHB thì thu đ c bao nhiêu đ ng l i nhu n g p. H s này càng cao cho th
m c l i nhu n trong GVHB càng l n, th hi n các m t hàng kinh doanh có l i nh
do v y DN càng đ y m nh kh i l n tiêu th . Ch tiêu này th ng ph thu c vào đ
đi m kinh doanh c a t ng ngành ngh c th .

1

y
t,
c

* T su t sinh l i c a chi phí bán hàng
T su t sinh l i c a
chi phí bán hàng

L i nhu n thu n t ho t đ ng kinh doanh
=
Chi phí bán hàng

Ch tiêu t su t sinh l i c a chi phí bán hàng cho bi t trong k kinh doanh, DN
đ u t 1 đ ng chi phí bán hàng thì thu đ c bao nhiêu đ ng l i nhu n. Ch tiêu này
càng cao ch ng t m c l i nhu n trong chi phí bán hàng càng l n, DN đã ti t ki m
đ c chi phí bán hàng.
* T su t sinh l i c a chi phí qu n lý DN
T su t sinh l i c a chi phí
qu n lý doanh nghi p

L i nhu n thu n t ho t đ ng kinh doanh
=

Chi phí qu n lý kinh doanh

Ch tiêu t su t sinh l i c a chi phí qu n lý DN cho bi t trong 1 k kinh
DN đ u t 1 đ ng chi phí qu n lý DN thì thu đ c bao nhiêu đ ng l i nhu n thu n.
Ch tiêu này càng cao ch ng t m c l i nhu n trong chi phí qu n lý DN càng l n, DN
đã ti t ki m chi phí qu n lý c a mình.
1.2.2.5. Các ch tiêu đánh giá kh n ng sinh l i

Kh n ng sinh l i c a doanh nghi p là ch tiêu ph n ánh m c l i nhu n mà
doanh nghi p thu đ c trên 1 đ n v chi phí hay y u t đ u vào hay trên 1 đ n v đ u ra
ph n ánh k t qu s n xu t. M c l i nhu n mà doanh nghi p thu đ c tính trên 1 đ n v
càng cao thì kh n ng sinh l i càng cao, d n đ n hi u qu kinh doanh càng cao và ng c
l i; m c l i nhu n thu đ c trên 1 đ n v càng nh , kh n ng sinh l i càng th p, kéo theo
hi u qu kinh doanh càng th p. Vì th , kh n ng sinh l i c a doanh nghi p là bi u hi n cao
nh t và t p trung nh t c a hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p.
* H s sinh l i c a doanh thu (ROS)
H s sinh l i c a doanh thu (ROS) th hi n kh n ng t o ra l i nhu n c a
doanh thu thu n. M t khác, ch tiêu này ph n ánh trình đ ki m soát chi phí c a các
nhà qu n tr nh m t ng s c nh tranh trên th tr ng.
16

Thang Long University Library


L i nhu n sau thu
H s sinh l i doanh thu (ROE) =
Doanh thu thu n
Ch tiêu này cho bi t trong 1 k kinh doanh, DN thu đ c 1 đ ng doanh thu
thu n thì thu đ c bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu thu nh p DN, ch tiêu này càng
cao ch ng t hi u qu s d ng chi phí càng t t. T s này mang giá tr d ng ngh a là
công ty kinh doanh có lãi và ng c l i, t s mang giá tr âm ngh a là công ty kinh
doanh thua l . ó là nhân t giúp nhà qu n tr m r ng th tr ng, t ng doanh thu.
* H s sinh l i c a TS (ROA)
Trong quá trình ti n hành ho t đ ng kinh doanh, DN mong mu n m r ng quy
mô s n xu t, th tr ng tiêu th nh m t ng tr ng m nh. H s sinh l i c a TS (ROA)
giúp nhà qu n tr đánh giá hi u qu s d ng các TS đã đ u t .

H s sinh l i c a TS (ROA) =

L i nhu n sau thu
T ng tài s n

Ch tiêu này cho bi t trong 1 k kinh doanh DN b ra 1 đ ng TS đ u t thì thu
đ c bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . N u t s này l n h n 0, thì có ngh a doanh
nghi p làm n có lãi. T s càng cao cho th y DN s d ng TS càng t t, đó là nhân t
giúp nhà qu n tr đ u t theo chi u r ng nh xây d ng nhà x ng, mua thêm máy móc
thi t b ,... Còn n u t s nh h n 0, thì doanh nghi p làm n thua l .
T s l i nhu n ròng trên TS ph thu c vào mùa v kinh doanh và ngành ngh
kinh doanh. Do đó, khi xem xét hi u qu kinh doanh, DN ch s d ng t s này trong
so sánh doanh nghi p v i bình quân toàn ngành ho c v i doanh nghi p khác cùng
ngành và so sánh cùng m t th i k .
Phân tích h s sinh l i tài s n (ROA) b ng ph ng pháp phân tích tài chính
Dupont nh sau:
Mô hình tài chính Dupont là m t trong các mô hình th ng đ c v n d ng đ
phân tích hi u qu s d ng TS c a DN trong m i quan h m t thi t gi a các y u t đ u
vào và k t qu đ u ra. Y u t đ u vào c a DN th hi n b ng các TS đ u t . K t qu
đ u ra c a DN là ch tiêu doanh thu thu n, l i nhu n. M c đích c a mô hình tài chính
Dupont là phân tích kh n ng sinh l i c a 1 đ ng TS mà DN s d ng d i s nh
h ng c th c a nh ng b ph n TS, chi phí, doanh thu nào. Thông qua phân tích, mô
hình Dupont giúp cho các nhà qu n tr đ a ra các quy t đ nh nh m đ t đ c kh n ng
l i nhu n mong mu n. Trong phân tích theo mô hình Dupont, c th nh sau:

17


ROA =

H s sinh l i

c a TS (ROA)

x

=

x

H s sinh l i c a
doanh thu (ROS)

x

S vòng quay c a
t ng TS

Trong đó, s vòng quay c a t ng TS càng cao ch ng t s c s n xu t c a các TS
càng nhanh, đó là nhân t t ng s c sinh l i c a TS. Vòng quay c a t ng TS b nh
h ng b i các nhân t : t ng doanh thu thu n càng l n, s vòng quay càng nhi u; t ng
TS càng nh , s vòng quay càng nhi u. Song t ng doanh thu thu n và t ng TS có quan
h m t thi t v i nhau, trong th c t hai ch tiêu này th ng quan h cùng chi u, khi
t ng TS t ng thì doanh thu thu n t ng. Trên c s đó, n u DN mu n t ng vòng quay
t ng TS thì c n phân tích các nhân t có liên quan, phát hi n m t tích c c, tiêu c c c a
t ng nhân t đ có bi n pháp nâng cao s vòng quay t ng TS, góp ph n nâng cao hi u
qu kinh doanh.
Khi nghiên c u kh n ng sinh l i c a TS ph i quan tâm đ n m c t ng c a
VCSH b i s vòng quay c a t ng TS và s c sinh l i c a doanh thu thu n là 2 nhân t
không ph i lúc nào c ng t ng n đ nh. M t khác, đ t ng l i nhu n trong t ng lai,
DN ph i đ u t thêm. Vi c t ng VCSH ph thu c vào l i nhu n thu n và chính sách
phân ph i l i nhu n c a công ty. Do v y, c n t ng VCSH và t ng nh ng ngu n tài tr

t bên ngoài.
Tóm l i, phân tích hi u qu s d ng TS c a DN d a vào mô hình tài chính
Dupont đã đánh giá đ y đ hi u qu trên m i ph ng di n. ng th i phát hi n ra các
nhân t nh h ng đ n hi u qu s d ng TS đ t đó có bi n pháp nâng cao l i nhu n
cho DN.
* H s sinh l i VCSH (ROE)
H s sinh l i VCSH (ROE) cho bi t kh n ng t o ra l i nhu n c a VCSH mà
DN s d ng cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh.
L i nhu n sau thu
H s sinh l i VCSH (ROE) =

VCSH

H s này cho bi t 1 đ ng VCSH c a DN t o ra bao nhi u đ ng l i nhu n sau
thu . N u t s này mang giá tr d ng, là công ty làm n có lãi; n u mang giá tr âm
là công ty làm n thua l . N u ch tiêu này càng cao ch ng t hi u qu s d ng VCSH
c a DN là t t, góp ph n nâng cao kh n ng đ u t c a ch DN. ó là nhân t giúp nhà
qu n tr t ng VCSH đ ph c v cho ho t đ ng kinh doanh.
18

Thang Long University Library


C ng nh t s l i nhu n trên TS, t s này ph thu c vào th i v kinh doanh.
Ngoài ra, nó còn ph thu c vào quy mô và m c đ r i ro c a DN.
so sánh chính
xác, c n so sánh t s này c a m t DN v i t s bình quân c a toàn ngành, ho c v i t
s c a DN t ng đ ng trong cùng ngành.
Phân tích h s sinh l i VCSH (ROE) b ng ph ng pháp phân tích tài chính
Dupont nh sau:

phân tích các nhân t nh h ng đ n t su t sinh l i c a VCSH ta có th
bi n đ i ch tiêu ROE theo mô hình tài chính Dupont.

ROE =

H s sinh l i
VCSH (ROE)

x

x

H s sinh l i
= c a doanh thu (ROS)

S vòng quay
x c a t ng TS

H s TS
x so v i VCSH

Nhìn vào quan h trên ta th y mu n nâng cao kh n ng sinh l i c a VCSH có
th tác đ ng vào 3 nhân t : h s TS so v i VCSH, s vòng quay c a t ng TS và h s
sinh l i c a doanh thu (ROS).
Ch tiêu ROE ph n ánh kh n ng sinh l i c a v n ch s h u và đ c các nhà
đ u t đ c bi t quan tâm.
1.2.2.6. Ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng lao đ ng
* N ng su t lao đ ng c a m t công nhân viên
N ng su t lao đ ng
c a m t nhân viên

=

T ng giá tr s n xu t t o ra trong k
T ng s CNV làm vi c trong k

Ch tiêu này cho bi t m t công nhân viên trong k làm ra đ
doanh thu.
* K t qu s n xu t trên m t đ ng chi phí ti n l

K t qu s n xu t trên
m t đ ng chi phí ti n
l ng

c bao nhiêu đ ng

ng

Doanh thu tiêu th s n ph m trong k
=
T ng chi phí ti n l
quân
19

ng bình


Ch tiêu này cho bi t m t đ ng chi phí ti n l
nhiêu đ ng doanh thu.

ng trong k làm ra đ

c bao

* Ch tiêu l i nhu n bình quân tính cho m t lao đ ng
L i nhu n trong k
Ch tiêu l i nhu n bình quân cho m t lao đ ng

=

T ng s lao đ ng bình quân
trong k

Ch tiêu này cho bi t bình quân m t lao đ ng trong k t o ra đ
đ ng l i nhu n.

c bao nhiêu

*H s s d ng lao đ ng
T ng s lao đ ng đ
Hi u s s d ng lao đ ng

=

c s d ng

T ng s lao đ ng hi n có

Ch tiêu này cho bi t trình đ s d ng lao đ ng c a doanh nghi p: s lao đ ng
c a doanh nghi p đã đ c s d ng h t n ng l c hay ch a, t đó tìm nguyên nhân và

gi i pháp thích h p.
1.3. Nhân t

nhăh

ngăđ n hi u qu ho tăđ ng kinh doanh c a doanh nghi p

1.3.1. Nhân t ch quan
13.2.1 Công tác t ch c qu n lý
Công tác t ch c qu n lý là vi c s p x p, phân chia quy n h n và trách nhi m
c th , riêng l cho t ng ng i c ng nh cho t p th trong m t t ch c. Công tác t
ch c qu n lý h p lý s giúp cho nhân viên làm vi c m t cách có hi u qu do t ch c
đã phân rõ ngu n l c cho t ng công vi c c th , các nhân viên đã hi u rõ t ng qui t c
c ng nh quy trình làm vi c đ có th x lí thông tin, ra quy t đ nh và gi i quy t công
vi c có hi u qu .
1.3.2.2 Trình đ t ch c s n xu t
- Trình đ qu n lý c a các c p lãnh đ o trong công ty r t quan tr ng. N u các
c p lãnh đ o trong công ty không đ n ng l c qu n lý s d n đ n công ty phát tri n sai
h ng ho c s làm lãng phí v ngu n l c c a công ty. Vì v y đ o t o đ i ng cán b
có trình đ là y u t r t c n thi t đ nâng cao hi u qu ho t đ ng kinh doanh.
- Tay ngh c a ng i lao đ ng: trình đ và tay ngh c a ng i lao đ ng nh h ng
r t l n đ n hi u qu ho t đ ng kinh doanh c a công ty. Trình đ và tay ngh c a công nhân,
nhân viên y u, kém s làm công ty kém phát tri n, hi u qu công vi c không cao. D n đ n
nh h ng đ n n ng su t lao đ ng công ty. Lãng phí v ngu n l c.
20

Thang Long University Library


1.3.2.3 Chính sách bán hàng

t ng doanh thu bán hàng thì m i doanh nghi p ph i quan tâm đ n các chính
sách nh : chính sách tiêu th , chính sách s n xu t, chính sách tài chính. Tuy nhiên,
m i chính sách đ u c n ph i có m t kho n chi phí nh t đ nh. Vì v y, các doanh nghi p
c n ph i cân nh c gi a chi phí b ra và l i ích đ t đ c t đó tìm m i bi n pháp h u
hi u nh t nh m làm gi m chi phí đ n m c có th mà v n t ng l ng hàng tiêu th ,
đi u này nh h ng tr c ti p đ n hi u qu ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p.
1.3.2.4 Huy đ ng v n
ây là nhân t g n li n v i vi c nâng cao hi u qu ho t đ ng s n xu t kinh
doanh c a doanh nghi p c ng nh có ý ngh a s ng còn đ i v i s t n t i hay phát tri n
c a doanh nghi p. B i vì đi u ki n ti n đ đ doanh nghi p t ch c s n xu t kinh
doanh là ph i c n có m t s v n nh t đ nh;ví d nh n u doanh nghi p quy t đ nh đ a
m t s n ph m m i, ti n hành đ u t m i tài s n c đ nh (TSC ), thuê m n thêm lao
đ ng, thanh toán các kho n chi tiêu khác phát sinh trong quá trình s n xu t kinh
doanh. Vì v y quá trình huy đ ng v n c a doanh nghi p nh h ng r t l n đ n hi u
qu ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. T t c các v n đ này đ u gián ti p hay
tr c ti p liên quan đ n ho t đ ng tài chính.
1.3.2. Nhân t khách quan
1.3.1.1 Chính sách qu n lý c a nhà n

c:

quá trình s n xu t kinh doanh liên t c và có hi u qu thì doanh nghi p c n
đ c s h tr v chính sách pháp lu t c a nhà n c. Khi ho t đ ng trong môi tr ng
kinh doanh có s h tr và minh b ch v chính sách, môi tr ng pháp lu t s là đi u
ki n r t t t đ doanh nghi p phát tri n ho t đ ng kinh doanh. Nh ng n u ho t đ ng
trong môi tr ng có chính sách pháp lu t không minh b ch, rõ ràng, r c r i, ph c t p
thì s là m t c n tr v i s phát tri n c a doanh nghi p.
1.3.1.2

i th c nh tranh

i th c nh tranh là nh ng t ch c, cá nhân có kh n ng th a mãn nhu c u c a
khách hàng v các m t hàng gi ng v i m t hàng c a doanh nghi p ho c các m t hàng
có th thay th l n nhau. Vì v y, đ dành u th th ph n, đ c nh tranh t t thì doanh
nghi p ph i không ng ng nâng cao ch t l ng s n ph m, gi m giá bán, khuy n
mãi… i u này t o ra kh n ng nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh.
1.3.1.3 Khách hàng và nhu c u c a khách hàng
Nhân t khách hàng và nhu c u c a khách hàng quy t đ nh qui mô c ng nh c
c u nhu c u trên th tr ng c a doanh nghi p và là y u t quan tr ng hàng đ u khi xác
đ nh chi n l c kinh doanh. Do đó doanh nghi p ph i t p trung t t c vào khách hàng,
21


ph c v khách hàng v i m c tiêu cung c p cho h nh ng d ch v hàng đ u nh : gía c
ph i ch ng, l a ch n hàng hóa tùy mu n ,thu n ti n, ph c v t n tình… ây là nhân t
quan tr ng c ng nh áp l c đ i v i doanh nghi p nh m nâng cao hi u qu ho t đ ng.
* Các nhân t khác:
Ngoài các nhân t trên thì môi tr ng kinh t , chính tr , xã h i có nh h ng r t
l n đ n ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p nh : t l l m pháp, t giá h i đoái, lãi
vay ngân hàng, …
Tóm l i: Ch ng 1 đã trình bày khái ni m v hi u qu ho t đ ng kinh doanh,
vai trò, s c n thi t ph i nâng cao hi u qu kinh doanh và phân lo i hi u qu kinh
doanh theo các tiêu th c khác nhau. Trong ch ng 1 c ng đã nêu đ c các nhóm ch
tiêu đánh giá hi u qu ho t đ ng kinh doanh. T t c nh ng lý lu n trên là c s đ
phân tích th c tr ng ho t đ ng kinh doanh c a công ty C ph n Truy n Thông Tu n
Vi t giai đo n 2012 – 2014.

22

Thang Long University Library

CH

NGă2:ăTH C TR NG HI U QU HO Tă
NG KINH DOANH
T I CÔNG TY C PH N TRUY N THÔNG TU N VI T

2.1 Gi i thi u chung v công ty C ph n Truy n Thông Tu n Vi t
2.1.1 Gi i thi u v công ty C ph n Truy n Thông Tu n Vi t
Công ty C ph n Truy n Thông Tu n Vi t đ c thành l p ngày 15/10/2007
do s k ho ch và đ u t thành ph Hà N i c p.
Mã s thu : 0105488539
V n phòng giao d ch: T ng 2, s 335 Tr ng Chinh
Công ty C ph n Truy n Thông Tu n Vi t có v n đi u l là: 2.300.000.000đ ng.
 Ngành, ngh kinh doanh ch y u là:
1. T ch c gi i thi u và xúc ti n Th ng M i;
2. Qu ng cáo
3. In n
4. i u hành tua du l ch
5.
i lý du l ch
6. Bán buôn thi t b và linh ki n đi n t , vi n thông
7. Xu t b n ph n m m
8. V n t i hàng hóa b ng đ ng b
9. Nghiên c u th tr ng và th m dò d lu n
10. Sao chép b ng ghi các lo i
Công ty C ph n Truy n thông Tu n Vi t có đ y đ t cách pháp nhân, có quy n
và ngh a v dân s theo lu t đ nh. Là đ n v h ch toán đ c l p nên công ty ph i th c
hi n ch c n ng kinh doanh đ t hi u qu và tuân th theo các nguyên t c c a c ch th

tr ng.
2.1.2 C c u t ch c
B máy t ch c, qu n lý ho t đ ng c a Công ty C ph n Truy n Thông Tu n
Vi t bao g m:
* Ch c n ng c a b máy t ch c và qu n lý ho t đ ng c a Công ty:
Ban giám đ c: Trong đó, ban giám đ c do h i đ ng thành viên b nhi m, mi n
nhi m, khen th ng, k lu t theo đ ngh c a h i đ ng thành viên. Giám đ c là đ i
di n pháp nhân c a công ty và ch u trách nhi m cá nhân tr c h i đ ng thành viên và
tr c pháp lu t v ho t đ ng đi u hành c a công ty. Giám đ c là ng i đi u hành cao
nh t trong n i b công ty, có quy n tri u t p và ch trì các cu c h p th ng xuyên
ho c đ t xu t c ng nh có quy n thông qua nh ng ch tr ng, ph ng h ng c a
công ty.
23


S ăđ 2.1.ăS đ c ăc u t ch c c a công ty C ph n Truy n Thông Tu n Vi t
H I

NG QU N TR

GIÁM

C

PHị GIÁM

Phòng k
toán

Phòng thi t

k

C

Phòng
kinh
doanh

Phòng t
v n bán
hàng

Phòng h
tr kinh
doanh

(Ngu n: Công ty CP Truy n Thông Tu n Vi t)
Phòng kinh doanh: g m có 15 ng i trong đó có m t tr ng phòng. Nhi m v
chính là giúp lãnh đ o công ty trong ho t đ ng kinh doanh hàng hóa, thi t b …nh l p
k ho ch mua, l p k ho ch tiêu th , t ch c th c hi n k ho ch mua, t ch c th c
hi n k ho ch bán c ng nh ki m tra.
Phòng k toán: g m có 6 ng i nhi m v chính là h ch toán ho t đ ng s n xu t
kinh doanh c a công ty trên c s các quy ch đã đ ra có nhi m v thanh toán mua và
bán v i khách hàng. Giám sát ch t ch tình hình s n xu t kinh doanh c a công ty t
khâu đ u đ n khâu cu i. H ch toán hi u qu s n xu t kinh doanh. Ch đ ng t ch c
toàn b ho t đ ng tài chính c a công ty m r ng h th ng s sách k toán theo đúng
pháp l nh và đi u l k toán ban hành t s chi ti t đ n s t ng h p. Xác đ nh k t qu
kinh doanh theo t ng quý và n m. L p và n p các báo cáo tài chính đúng th i h n và
ch đ k toán hi n hành đ m b o tính trung th c và chính xác. Làm công tác tham
m u cho giám đ c v l nh v c tài chính, giúp giám đ c qu n lý v n và chi tiêu đúng

ch đ c a qu n lý tài chính c a Nhà N c quy đ nh. Cung c p các s li u, tài li u cho
vi c đi u hành s n xu t kinh doanh ki m tra và phân tích các ho t đ ng kinh t ph c
v cho vi c l p và theo dõi vi c th c hi n k ho ch, th c hi n ngh a v đ i v i công ty
và ngân sách Nhà N c.
2.1.3. Tình hình v lao đ ng trong công ty
Trong b t k l nh v c kinh doanh nào dù là s n xu t hay d ch v thì lao đ ng c ng là
m t y u t không th thi u đ ti n hành các ho t đ ng c a đ n v mình. Lao đ ng là y u t
24

Thang Long University Library


chính đ t o ra c a c i v t ch t nh m th a mãn nhu c u c n thi t c a con ng i, đ m b o
cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh đ c di n ra m t cách liên t c. Do v y mu n đ t đ c
hi u qu cao trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh thì đòi h i doanh nghi p ph i bi t k t h p
và s d ng ngu n l c m t cách h p lý và có hi u qu . Tình hình lao đ ng c a công ty trong
3 n m nghiên đ c th hi n rõ qua b ng trang bên:
Lao đ ng trong công ty có th phân theo r t nhi u tiêu th c khác nhau nh phân
theo gi i tính, theo trình đ . Qua b ng 2.1 ta th y lao đ ng trong Công ty thay đ i r t
ít qua 3 n m. C th , n m 2012 t ng s lao đ ng trong công ty là 40 ng i ng i đ n
n m 2013 s l ng này t ng lên là 46 ng i t ng 6 ng i so v i n m 2012, đ n n m
2014 t ng s lao đ ng trong công ty so v i n m 2013 t ng lên 4 ng i. Nh v y công
ty chú tâm đ n chính sách quan tâm đ n ng i lao đ ng, đ nh m n đ nh nhân s .
Khi phân công lao đ ng c a công ty theo gi i tính ta th y s lao đ ng nam
trong công ty qua 3 n m nghiên c u đ u chi m t l cao h n s lao đ ng n . Trong
n m 2012 s lao đ ng nam trong công ty là 24 ng i chi m 60 % và s lao đ ng n là
16 ng i chi m 40 %. n n m 2014 s lao đ ng nam t ng lên là 27 ng i chi m 54%
và s lao đ ng n là 23 ng i chi m 46%.
B ngă2.1:ăTìnhăhìnhălaoăđ ngătrongăCôngătyă(N mă2012-2014)
N mă2012

Ch tiêu

S l
(ng

ng
i)

N mă2013

C ăc u
(%)

S l
(ng

N mă2014

ng
i)

C ăc u
(%)

S l
(ng

ng
i)

C ăc u
(%)

T ng s laoăđ ng

40

100

46

100

50

100

I. Theo gi i tính

40

100

46

100

50

100

1. Lao đ ng Nam

24

60

27

58,70

27

54

2. Lao đ ng N

16

40

19

41,30

23

46

II.Theoătrìnhăđ

40

100

46

100

50

100

1.

26

65

28

60,86

33

66

2. Cao đ ng

6

15

6

13,04

6

12

3. Trung c p
4. L ph thông

4
4

10
10

ih c

4
8,70
4
8
8
17,0
7
14

(Ngu n: Phòng k toán Công ty)
Trình đ lao đ ng là ch tiêu vô cùng quan tr ng khi phân công lao đ ng trong
công ty. Công ty C ph n Truy n Thông Tu n Vi t là m t công ty có quy mô nh , do
v y đòi h i lao đ ng có trình đ đ ho t đ ng kinh doanh có hi u qu . Ph n l n lao
đ ng trong công ty là lao đ ng có trình đ t trung c p tr lên, lao đ ng ph thông
chi m ph n nh , không quá 16% t ng s lao đ ng c a công ty.
25