TL on tap CNXH CHƯƠNG IV.doc

CHƯƠNG IV:
CÁCH MẠNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
I. CMXHCN, VÀ TÍNH TÂT YẾU CỦA NÓ.
1. Quan niệm về CMXHCN.
Trước khi đi vào tìm hiểu CMXHCN chúng ta cần nhắc lại khái niệm cách
mạng xã hội. CMXH chúng ta đã được nghiên cứu ở chưng trình Triết học
và ở chương trình triết học thì CMXH cũng được hiểu theo 2 nghĩa: nghĩa
rộng và nghĩa hẹp.
Theo nghĩa rộng: CMXH là sự biến đổi có tính chất bước ngoặt và căn bản
về chất trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội, là phương thức thay thế
HTKTXH lỗi thời bằng HTKTXH cao hơn.
Theo nghĩa hẹp: CMXH là việc lật đổ một chế độ chính trị đã lỗi thời, thiết
lập một chế độ chính trị tiến bộ hơn.
Như vậy khái niệm CMXH vừa trình bày ở trên dù theo nghĩa rộng hay
nghĩa hẹp thì vấn đề giành chính quyền vẫn là vấn đề cơ bản của mọi cuộc
CMXH. Bởi vì, chỉ khi nào giành được chính quyền, giai cấp cách mạng
mới xác lập được nền chuyên chính của chính mình, tiến tới đảm bảo được
quyền lực của mình trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
Trong lịch sử đã diễn ra các cuộc CMXH: CMQCPK, CMTS,
CMVS(CMXHCN).
CMXHCN là một cuộc cách mạng nhằm thay đổi chế độ cũ, nhất là chế độ
TBCN bằng chế độ XHCN. Trong cuộc CM đó GCCN là người lãnh đạo và
cùng với quần chúng ND LĐ khác xây dựng một xh công bằng dân chủ,
văn minh
CMXHCN được hiểu theo 2 nghĩa sau:
- Theo nghĩa hẹp: CMXHCN là cuộc CM chính trị, kết thúc bằng việc
GCCN cùng với NDLĐ giành được chính quyền, thiết lập nên nhà nước
chuyên chính vô sản - Nhà nước của GCCN và quần chúng nhân dân
lao động.
Như vậy CMXHCN theo nghĩa hẹp bao gồm:
+ Là một cuộc CM chính trị

Th.sĩ Nguyễn Thị Thu Hà
1
+ Kết thúc khi GCCN giành được chính quyền, thiết lập được nhà nước
chuyên chính vô sản
- Theo nghĩa rộng: CMXHCN là một quá trình cải biến CM toàn diện,
trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội từ kinh tế, chính trị, văn hóa,
tư tưởng…để xây dựng thành công CNXH và cuối cùng là CNCS.
Như vậy theo nghĩa rộng cuộc CMXHCN bao gồm cả việc giành chính
quyền về tay GCCN, NDLĐ và cả quá trình GCCN cùng với quần chúng
NDLĐ tiến hành cải tạo xã hội mới trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã
hội tới khi xây dựng thành công CNXH thì cuộc CM này mới kết thúc.
2. Nguyên nhân của CMXHCN.
CNM-Ln cho rằng, nguyên nhân sâu xa của các cuộc CMXH là mâu thuẫn
giữa LLSX và QHSX. Theo quy luật chung của sự phát triển xã hội, khi
LLSX không ngừng phát triển mâu thuẫn với QHSX đã lỗi thời, QHSX cũ
kìm hãm sự phát triển của LLSX:, thì tất yếu phải thay thế QHSX lỗi thời
bằng QHSX tiến bộ hơn.
C.M và Ă đã chỉ rõ: “ Từ chỗ là những hình thức phát triển của các lực
lượng sản xuất, những quan hệ ấy trở thành xiềng xích của các LLSX. Khi
đó bắt đầu thời đại một cuộc CMXH”
Cũng như các cuộc CMXH đã từng diễn ra trong lịch sử CMXHCN là kết
quả tất yếu của sự phát triển các mâu thuẫn và là con đường giải quyết mâu
thuẫn trong lòng XHTB.
- Mâu thuẫn giữa LLSX đã đạt đến trình độ xh hóa cao với QHSX dựa
trên chế độ chiếm hữu tư nhân TBCN cề TLSX.
C.Mác viết: “ Sự tập trung TLSX và xã hội hóa lao động đạt tới cái điểm
mà chúng không còn thích hợp với cái vỏ TBCN của chúng nữa… nền SX
TBCN lại đẻ ra sự phủ định bản thân nó, với tính tất yếu của quá trình tự
nhiên”
Dưới CNTB, nhất là từ khi máy hơi nước ra đời, LLSX ngày càng phát

triển, ngày càng mang tính chất xã hội hóa cao mâu thuẫn với QHSX mang
tính chất TN TBCN về TLSX.
Mâu thuẫn trên thường xuyên biểu hiện ra ngày càng gay gắt và trở thành
mâu thuẫn cơ bản của chế độ TBCN. Từ đó sinh ra tình trạng vô chính phủ
trong sản xuất, dẫn đến khủng hoảng, sản xuất thừa, nạn thất nghiệp.
Th.sĩ Nguyễn Thị Thu Hà
2
- Biểu hiện về mặt xh là mâu thuẫn giữa GCTS và GCVS.
Quy luật cạnh tranh, tính chất vô chính phủ dẫn đến khủng hoảng thừa, một
số doanh nghiệp phải ngừng sản xuất. Dưới CNTB, GCCN bán sức lao
động để sống, do vậy một khi sản xuất đình trệ làm cho công nhân không
có việc làm, họ đã đứng lên đấu tranh chống lại các nhà tư sản và GCTS.
Để khắc phục tình trạng trên GCTS đã tổ chức ra các Xanh đi ca, Tờ rớt,
Công xóc xi om và nhà nước tư bản ngày càng can thiệp sâu vào kinh tế
bằng việc quốc hữu hóa một số ngành khó khăn, tư hữu hóa khi thuận lợi.
- Mặc dù mâu thuẫn LLSX và QHSX TBCN ngày càng gay gắt, nhưng
quy luật xh không tự nó xảy ra mà phải thông qua hoạt động của con
người.
Như vậy là những mâu thuẫn nêu trên phát triển đến mức gay gắt đòi hỏi
phải được giải quyết. CMXHCN muỗn nổ ra , GCCN phải nhận thức được
SMLS của mình, thực hiện việc tuyên truyền vận động nhân dân lật đổ
chính quyền nhà nước của GCTS giành chính quyền, giành lấy dân chủ.
Lưu ý: Cuộc CMXHCN do chỗ có nguyên nhân sâu xa từ nhu cầu giải
phóng LLSX TBCN dựa trên chế độ chiếm hữu tư nhân TBCN về TLSX ,
cho nên chừng nào QHSX TBCN còn được duy trì thì nguyên nhân của
cuộc CMXHCN vẫn còn nguyên vẹn.
Kể từ sau khi mất địa vị thống trị độc tôn trên thế giới bởi sự ra đời của
Liên Xô cùng nhiều nước XHCN khác, tiếp đó lại mất chỗ đứng trực tiếp ở
“ chân sau” bởi sự tan rã của hệ thống thuộc địa, sự bắt đầu suy thoái của
hệ thống TBCN đã là hiện thực khách quan.

Tuy vậy, hiện nay CNTB vẫn còn khả năng tự điều chỉnh để làm dịu đi
những mâu thuẫn nội tại và còn được dựa vào nguồn của cải đồ sộ bóc lột
trong mấy thập kỷ qua để tiếp tục làm giàu, tiếp tục đưa vào cơ thể những
kích thích tố giúp nó tạm thời vượt qua những cơn khủng hoảng. Nhưng
mọi biện pháp và GCTS thực hiện đều có tính chất tạm thời bởi vì trong khi
đem lại lợi ích cho GCTS, những biện pháp đó là sự chối bỏ những yêu cầu
căn bản nhất cho sự giải phóng LLSX khỏi QHSX lỗi thời, là sự đi ngược
xu hướng chủ đạo của tiến bộ xh nhằm giải phóng những người lao động.
Mâu thuẫn vẫn còn tồn tại trong CNTB và mỗi nước phát triển của nó càng
làm gay gắt thêm mâu thuẫn đó.
Th.sĩ Nguyễn Thị Thu Hà
3
3. Những điều kiện của cuộc CMXHCN
Cuộc CMXHCN muốn nổ ra phải có 2 điều kiện: Khách quan và chủ
quan:
a.Điều kiện khách quan của cuộc CMXHCH
- Điều kiện kinh tế - xh trong PTSX TBCN đã đưa tới mâu thuẫn không
thể điều hòa được giữa GCVS và GCTS.
Trước đây sự chiến thắng của chế độ TB đối với chế độ PK đã mở ra một
thời đại mới trong lịch sử phát triển của nhân loại . Gạt bỏ QHSX PK lỗi
thời đang kìm hãm sự phát triển của LLSX. Chế độ TB sau một thế kỷ đã
tạo ra những LLSX nhiều hơn tất cả các thế hệ trước kia gộp lại ( C.Mác-
Ph.Ă Trong TP “TNCĐCS”.
M-Ă cũng phân tích rõ rằng sự phát triển của LLSX trong chế độ TBCN,
cũng lại đi đến một tình trạng quá lớn trở thành quá mạnh với quan hệ sở
hữu TBCN, cái quan hệ sở hữu lúc đó đang cản trở sự phát triển của nó. Do
vậy việc xóa bỏ QHSX TBCN là đòi hỏi trực tiếp của LLSX.
Chúng ta cũng biết rằng cuộc CMXHCN là phương thức thực hiện sự
chuyển biến từ chế độ TBCN sang chế độ XHCN.
Dưới chế độ TBCN nền sản xuất ngày càng phát triển, những thành phố

lớn, những khu công nghiệp tập trung hình thành ngày càng nhiều, cùng với
nó quy luật canh tranh theo kiểu “cá lớn nuốt cá bé”, càng đẩy nhanh quá
trình phát triển kinh tế - xh, hình thành những khu công nghiệp, những tập
đoàn tư bản ngày càng lớn.
Sự phát triển của LLSX đã tạo ra một đội ngũ công nhân ngày càng đông
về số lượng, ngày càng nâng cao về chất lượng. Nhưng để thắng trong cạnh
tranh GCTS phải ra sức tìm những biện pháp hữu hiệu để bóc lột công
nhân. Trong thời kỳ CNTB ở Phương Tây phát triển trung bình 1 ngày công
nhân phải làm 12 tiếng. Điều đó giúp cho công nhân dễ dàng nhận thấy
rằng họ là đồ vật, là tài sản của GCTS và công nhân trở thành kẻ thù GCTS.
GCTS với lòng tham vô đáy, với khát vọng giàu có và quyền lực, đã tiến
hành những cuộc chiến tranh xâm lược các nước khác, biến những nước
này thành thuộc địa của chúng, CNTB đã trở thành CNĐQ, điều đó làm
xuất hiện các mâu thuẫn:
Th.sĩ Nguyễn Thị Thu Hà
4
- Trong thời đại đế quốc chủ nghĩa xuất hiện thêm những mâu thuẫn:
mâu thuẫn giữa các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc với CNĐQ, mâu
thuẫn giữa đế quốc với đế quốc.
Trước những mâu thuẫn gay gắt đó tạo ra điều kiện khách quan nhằm giải
quyết mâu thuẫn trên bằng cuộc CMXHCN nhằm xóa bỏ ách áp bức của
GCTS, xóa bỏ QHSX tư nhân TBCN về TLSX, thiết lập QHSX và chế độ
XHCN.
Ngày nay với sự phát triển như vũ bão của LLSX, với những thành tựu
ngày càng to lớn của cuộc CMKHCN, càng tạo điều kiện về cơ sở vật chất
để nâng cao mức sống của nhân dân, mở rộng tình đoàn kết giữa các dân
tộc.
Sự phát triển liên tục của khoa học và công nghệ sẽ được đảm bảo trong
tiến trình CMXHCN và là điều kiện cho sự thắng lợi của cuộc cách mạng
đó nhằm xác lập một chế độ xh tiến bộ hơn chế độ TBCN. Trong đó khoa

học- kỹ thuật, công nghệ thực sự phục vụ cho tiến bộ của loài người.
b. Điều kiện chủ quan của cuộc CMXHCN.
Điều kiện khách quan xuất hiện nhưng thiếu điều kiện chủ quan thì cuộc
cách mạng XHCN cũng không thể nổ ra
- Điều kiện chủ quan có ý nghĩa quyết đinh nhất là sự trưởng thành của
GCCN, đặc biệt khi nó đã có Đảng tiên phong của mình.
GCCN là bộ phận quan trọng của LLSX mang tính chất xh hóa, bị QHSX
dựa trên chế độ chiếm hữu tư nhân TBCN về TLSX kìm hãm. Do vậy
những cuộc đấu tranh của công nhân chống lại GCTS đã nổ ra ngay từ khi
CNTB ra đời, theo quy luật có áp bức có đấu tranh.
Quy mô các cuộc đấu tranh của GCCN chống GCTS ngày càng mở rộng.
Nhưng chỉ khi nào GCCN nhận thức được rằng chỉ có xóa bỏ chế độ làm
thuê, giải phóng giai cấp mình và giải phóng toàn xh bằng một cuộc cách
mạng triệt để họ mới được giải phóng thật sự.
GGCN phải nhận thức được SMLS của mình “ việc giải phóng GCCN phải
là sự nghiệp của bản thân GCCN”
Th.sĩ Nguyễn Thị Thu Hà
5
Trong CNTB không chỉ có GCCN bị áp bức bóc lột, mà những giai cấp,
những tầng lớp ND LĐ khác như: thợ thủ công, nông dân, những người
buôn bán nhỏ và kể cả đa số tri thức cũng bị bóc lột
GCTS dùng những biện pháp chiếm đoạt ruộng đất của giai cấp nông dân
làm cho người nong dân mất ruộng. Hàng hóa sản xuất ra bằng máy móc,
giá thành rẻ, chất lượng tốt làm cho người thợ thủ công thất bại trong cạnh
tranh họ mất việc làm khiến họ càng căm ghét chế độ TBCN.
Các em biết rằng, dưới CNTB, GCCN có lợi ích cơ bản thống nhất với lợi
ích của giai cấp nông dân, tầng lớp trí thức, những người thợ thủ công…Do
đó GCCN có khả năng tập hợp các giai cấp, tầng lớp nhân dân lao động
khác vào cuộc đấu tranh chống GCTS.
Thực tế cuộc đấu tranh của GCCN với sự soi sáng lí luận của CNM-Ln

giúp GCCN nhận thức được sự cần thiết phải xây dựng cho mình một chính
đảng thực sự CM, có khả năng tập hợp quần chúng nhân dân , huy động họ
vào cuộc đấu tranh, thì GCCN mới thực hiện được SMLS của mình là xóa
bỏ CNTB, xây dựng chế độ xh mới.
- ĐCS là điều kiện chủ quan tất yếu của cuộc CMXHCN
Vì:
+ ĐCS được trang bị lí luận khoa học của CNM-Ln giúp GCCN nhận
thức được tính tất yếu của sự nghiệp giải phóng, hiểu được SMLS của
mình
+ ĐCS có khả năng tập hợp và lãnh đạo lực lượng CM
+ ĐCS có chiến lược, sách lược đấu tranh phù hợp với từng giai đoạn
CM
+ ĐCS có khả năng đưa GCCN đến đích cuối cùng bằng con đường
ngắn nhất, nhanh nhất, tiết kiệm xương máu nhiều nhất.
Ngày nay đứng trước âm mưu thâm độc và sự chống phá quyết liệt của các
thế lực. Đảng CM của GCCN phải rèn luyện GCCN có bản lĩnh chính trị,
phải tự gột rửa những ảnh hưởng tư tưởng tư sản, phong kiến, khắc phục
tính vị kỷ cá nhân, tư tưởng cục bộ địa phương, bản vị mới có khả năng đập
tan những âm mưu thâm độc và sự chống phá quyết liệt của kẻ thù.
Th.sĩ Nguyễn Thị Thu Hà
6
4. Tiến trình của CMXHCN
CMXHCN là một tiến trình bao gồm 2 giai đoạn:
* Giai đoạn thứ nhất: là giai đoạn giành chính quyền và trở thành giai
cấp thống trị
Vì vậy Lênin đã chỉ rõ: “giành chính quyền là vấn đề cơ bản của mọi cuộc
CM”
Đập tan bộ máy nhà nước của GCTS, thiết lập chính quyền của GCCN và
ND LĐ trở thành mục tiêu trực tiếp của lực lượng CM dưới sự lãnh đạo của
GCCN và ND LĐ. Muốn thực hiện điều đó cần có tình thế và thời cơ CM.

- Tình thế CM:
+ Khi giai cấp thống trị không thể tiếp tục thống trị như trước được nữa
+ Giai cấp bị trị không thể tiếp tục sống như trước nữa
+ Giai cấp lãnh đạo CM đã đủ năng lực lanhc đạo CM
Để CM nổ ra và giành thắng lợi phải có thời cơ CM:
- Thời cơ CM:
+ Ở trong nước: Giai cấp thống trị tỏ ra hoang mang cực độ, nội bộ mâu
thuẫn, xâu xé lẫn nhau do sự lớn mạnh của phong trào CM, phong trào
đấu tranh của quàn chúng nhân dân lao động. Lực lượng CM đã sẵn
sàng hành động cho cuộc quyết chiến để giành chính quyền.
+ Ở bên ngoài: là sự ủng hộ của phong trào công nhân quốc tế, tạo điều
kiện cho CM bùng nổ và giành thắng lợi.
Với bản chất hiếu chiến, những thế lực đế quốc TBCN sẵn sàng dùng bạo
lực phản CM để đàn áp phong trào CM của quần chúng nhân dân lao động.
Do vậy trong hoàn cảnh đó cuộc CMXHCN chỉ có thể giành thắng lợi,
giành được chính quyền “bằng cách dùng bạo lực lật đổ GCTS’
C. Mác cho rằng “bạo lực là bà đỡ cho mọi xh cũ đang thai nghén một
xh mới, bạo lực là công cụ mà sự vận động xh dùng để tự mở đường
cho mình và đập tan những hình thức thức cứng đờ và chết”
Th.sĩ Nguyễn Thị Thu Hà
7