Phân tích hiệu quả sản xuất và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất ớt vụ nghịch của tỉnh đồng tháp

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRƯƠNG VĂN THANH

PH N T CH HI U QUẢ SẢN XUẤT V C C
YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HI U QUẢ SẢN
XUẤT ỚT VỤ NGHỊCH CỦA C C NÔNG HỘ
Ở HUY N THANH BÌNH TỈNH ĐỒNG TH P

LUẬN VĂN TỐT NGHI P ĐẠI HỌC
Ngành Kinh Tế Nông Nghiệp
Mã số ngành: 5260115

Tháng 11-Năm 2014


TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH
TRƯƠNG VĂN THANH
MSSV: 4114711

PH N T CH HI U QUẢ SẢN XUẤT V C C
YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HI U QUẢ SẢN
XUẤT ỚT VỤ NGHỊCH CỦA C C NÔNG HỘ
Ở HUY N THANH BÌNH TỈNH ĐỒNG TH P

LUẬN VĂN TỐT NGHI P ĐẠI HỌC
NG NH KINH TẾ NÔNG NGHI P
Mã số ngành: 5260115

C N BỘ HƯỚNG DẪN
TS. LÊ NGUYỄN ĐOAN KHÔI

Tháng 11-Năm 2014


LỜI CẢM TẠ
Trong suốt quá trình học tập vừa qua, em đã đƣợc sự hƣớng dẫn rất tận
tình của quý thầy cô khoa Kinh Tế - Quản trị kinh doanh Trƣờng Đại Học Cần
Thơ, em đã tiếp thu đƣợc rất nhiều kiến thức bổ ích, đặc biệt là trong quá trình
thực hiện Luận văn tốt nghiệp này.
Em xin chân thành cảm ơn sự hƣớng dẫn tận tình của thầy Lê Nguyễn
Đoan Khôi và quý thầy cô Khoa Kinh Tế - QTKD đã tạo điều kiện cho em
thực hiện đề tài này.
Em cũng xin gởi lời cảm ơn chân thành đến các cô chú cán bộ phòng
nông nghiệp huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp, các bác nông dân đã tạo điều
kiện thuận lợi cho em khảo sát và thu thập số liệu tại địa bàn nghiên cứu.
Sau cùng, em xin gởi lời kính chúc quý thầy cô, các cô chú cán bộ phòng
nông nghiệp huyện cũng nhƣ các cô chú cán bộ xã, các bác nông dân luôn dồi
dào sức khỏe và thành công trong công việc.
Cần Thơ, ngày 17 tháng 11 năm 2014
Người thực hiện

i


TRANG CAM KẾT
Tôi xin cam kết luận văn này đƣợc hoàn thành dựa trên các kết quả
nghiên cứu của tôi và các kết quả nghiên cứu này chƣa đƣợc dùng cho bất cứ
luận văn cùng cấp nào khác.

Cần Thơ, ngày 17 tháng 11 năm 2014
Người thực hiện

ii


NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................

..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
iii


MỤC LỤC
Trang
CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU................................................................................ 1
1.1 Lí do chọn đế tài .......................................................................................... 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................... 2

1.2.1 Mục tiêu tổng quát .................................................................................... 2
1.2.2 Mục tiêu cụ thể ......................................................................................... 2
1.3 Phạm vi nghiên cứu .................................................................................... 3
1.3.1 Đối tƣợng nghiên cứu ............................................................................... 3
1.3.2 Thời gian nghiên cứu ................................................................................ 3
1.3.3 Không gian nghiên cứu ............................................................................. 3
CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......... 4
2.1 Cơ sở lí luận ................................................................................................. 4
2.1.1 Khái niệm về sản xuất và hàm sản xuất .................................................... 4
2.1.2 Khái niệm hiệu quả sản xuất ..................................................................... 4
2.1.3 Khái niệm về hộ, nông hộ và kinh tế nông hộ .......................................... 6
2.1.4 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sản xuất .................................................... 8
2.1.5 Các chỉ số tài chính ................................................................................... 8
2.2 Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................. 9
2.2.1 Phƣơng pháp chọn vùng nghiên cứu ........................................................ 9
2.2.2 Phƣơng pháp thu thập số liệu.................................................................. 10
2.2.3 Phƣơng pháp phân tích số liệu ................................................................ 10
CHƢƠNG 3: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG SẢN XUẤT ỚT VỤ NGHỊCH Ở
HUYỆN THANH BÌNH TỈNH ĐỒNG THÁP ............................................... 15
3.1 Khái quát về huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp ..................................... 15
3.1.1 Điều kiện tự nhiên................................................................................... 15
3.1.2 Kinh tế - xã hội ...................................................................................... 17
3.1.3 Các chỉ tiêu cơ bản của huyện Thanh Bình đến năm 2015 .................... 22
3.2 Phân tích thực trạng sản xuất ớt vụ Nghịch ở huyện Thanh Bình, tỉnh
Đồng Tháp ....................................................................................................... 23
iv


3.2.1 Khái quát chung về cây ớt ...................................................................... 23
3.2.2 Thực trạng sản xuất ớt ở Đồng Tháp ...................................................... 26

3.2.3 Thực trạng sản xuất ớt ở Thanh Bình - Đồng Tháp ................................ 28
3.2.4 Thực trạng sản xuất ớt vụ Nghịch của nông hộ ở huyện Thanh Bình tỉnh
Đồng Tháp ....................................................................................................... 31
CHƢƠNG 4: PHÂN TÍCH HIỆU QUẢ SẢN XUẤT ỚT VỤ NGHỊCH CỦA
N NG H Ở HUYỆN THANH BÌNH, TỈNH ĐỒNG THÁP ....................... 40
4.1 Phân tích hiệu quả sản xuất ớt vụ Nghịch của nông hộ ở huyện Thanh Bình
tỉnh Đồng Tháp ................................................................................................ 40
4.1.1 Phân tích các khoản chi phí trong sản xuất ớt ........................................ 40
4.1.2 Phân tích hiệu quả sản xuất ớt vụ Nghịch .............................................. 40
4.1.3 Phân tích các chỉ số tài chính .................................................................. 45
4.2 Đánh giá hiệu quả sản xuất ớt vụ Nghịch .................................................. 47
CHƢƠNG 5: PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ
SẢN XUẤT ỚT VỤ NGHỊCH CỦA N NG H Ở HUYỆN THANH BÌNH
TỈNH ĐỒNG THÁP ........................................................................................ 49
5.1 Yếu tố đầu vào ........................................................................................... 49
5.1.1 Giống ...................................................................................................... 49
5.1.2 Đất ........................................................................................................... 49
5.1.3 Phân bón ................................................................................................. 49
5.2 Yếu tố đầu ra .............................................................................................. 50
5.2.1 Năng suất ................................................................................................ 50
5.2.2 Giá ........................................................................................................... 51
5.3 Phân tích các yếu tố ảnh hƣởng đến năng suất và lợi nhuận của nông hộ ....
.......................................................................................................................... 51
5.3.1 Thống kê mô tả của các biến số trong mô hình ...................................... 51
5.3.2 Phân tích các yếu tố ảnh hƣởng đến năng suất ớt ................................... 52
5.3.3 Phân tích các yếu tố ảnh hƣởng đến lợi nhuận ....................................... 55
CHƢƠNG 6: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SẢN XUẤT ỚT VỤ
NGHỊCH CỦA N NG H Ở HUYỆN THANH BÌNH TỈNH ĐỒNG THÁP
.......................................................................................................................... 59
v

6.1 Cơ sở đề xuất giải pháp ............................................................................. 59
6.1.1 Thuận lợi ................................................................................................. 59
6.1.2 Khó khăn ................................................................................................. 60
6.1.3 Cơ hội...................................................................................................... 62
6.1.4 Thách thức .............................................................................................. 63
6.2 Phân tích Swot ........................................................................................... 63
6.3 Giải pháp đƣợc đề xuất .............................................................................. 65
6.3.1 Về công tác khuyến nông ....................................................................... 65
6.3.2 Về cơ sở hạ tầng...................................................................................... 67
6.3.3 Về phía ngƣời nông dân trồng ớt ............................................................ 67
6.3.4 Về vấn đề tìm đầu ra cho trái ớt.............................................................. 68
CHƢƠNG 7: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................... 69
7.1 Kết luận ...................................................................................................... 69
7.2 Kiến nghị.................................................................................................... 69
7.2.1 Đối với chính quyền địa phƣơng ............................................................ 69
7.2.2 Đối với nông hộ ...................................................................................... 70
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 72
PHỤ LỤC ........................................................................................................ 75

vi


DANH S CH BẢNG
Bảng 2.1 Cơ cấu quan sát mẫu ..................................................................................10
Bảng 3.1 Tốc độ tăng trƣởng kinh tế GDP và cơ cấu kinh tế theo từng khu vực
kinh tế năm 2013........................................................................................................17
Bảng 3.2 Tốc độ tăng giảm diện tích, năng suất và sản lƣợng ớt qua các năm
2009 - 2013 ................................................................................................................27

Bảng 3.3 Diện tích, năng suất và sản lƣợng ớt Thanh Bình giai đoạn 2011 2013 ........................................................................................................................... 30
Bảng 3.4 Tốc độ tăng giảm diện tích, năng suất và sản lƣợng ớt vụ nghịch giai
đoạn 2010 - 2013 .......................................................................................................31
Bảng 3.5 Đặc điểm của các nông hộ trồng ớt vụ Ngịch ở huyện Thanh Bình
tỉnh Đồng Tháp ..........................................................................................................33
bảng 3.6 Tỷ lệ phần trăm nhân khẩu của hộ .............................................................. 34
Bảng 4.1 Chi phí sản xuất trung bình trên công (1000 m 2 ) ......................................40
Bảng 4.2 Năng suất, giá bán, doanh thu, chi phí và lợi nhuận trên công (1000
m 2 ) ............................................................................................................................. 44
Bảng 4.3 Các chỉ số tài chính về hiệu qủa sản xuất ớt vụ Nghịch............................. 46
Bảng 4.4 Tỷ suất của lợi nhuận ................................................................................48
Bảng 5.1 Khối lƣợng N, P, K nguyên chất trung bình trên ha ..................................50
Bảng 5.2 Thống kê mô tả của các biến số trong mô hình ..........................................52
Bảng 5.3 Kết quả ƣớc lƣợng hồi quy hàm năng suất .................................................53
Bảng 5.4 Kết quả ƣớc lƣợng hàm lợi nhuận của nông hộ trồng ớt vụ Nghịch
năm 2013 - 2014 ........................................................................................................56
Bảng 6.1 Phân tích Swot ............................................................................................ 64

vii


DANH S CH HÌNH
Trang
Hình 2.1 Sơ đồ quá trình sản xuất ...............................................................................4
Hình 3.1 Bản đồ hành chính tỉnh Đồng Tháp ............................................................ 15
Hình 3.2 Cơ cấu sản phẩm nội theo từng khu vực kinh tế năm 2013........................ 17
Hình 3.3 Tình hình sản xuất ớt Đồng Tháp giai đoạn 2009-2013 ............................. 26
Hình 3.4 Biểu đồ cơ cấu diện tích trồng ớt các vụ trong năm 2013 .......................... 32
Hình 3.5 Lao động gia đình trực tiếp tham gia sản xuất ớt .......................................35
Hình 3.6 Cơ cấu tuổi của chủ hộ sản xuất ớt ............................................................. 35

Hình 3.7 Trình độ văn hóa của nông hộ ....................................................................36
Hình 3.8 Diện tích trồng ớt của nông hộ ...................................................................37
Hình 3.9 Kinh nghiệm sản xuất ớt của nông hộ ........................................................ 38
Hình 3.10 Tỉ lệ tham gia tập huấn của nông hộ ......................................................... 38
Hình 4.1 Cơ cấu các khoản chi phí trung bình trên công vụ ớt Nghịch
của các nông hộ..........................................................................................................43
Hình 5.1 Lƣợng phân bón trung bình trên công của nông hộ ....................................49
Hình 5.2 Năng suất ớt vụ nghịch của nông hộ........................................................... 50
Hình 5.3 Cơ cấu giá bán ớt trung bình của nông hộ ..................................................51

viii


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DT

:

Doanh thu

CP

:

Chi phí

LN

:

Lợi nhuận

N

:

Ngày

ĐBQH

:

Đại Biểu Quốc Hội

UBTƢ MTTQ VN

:

Ủy Ban Trung Ƣơng Mặt Trận Tổ Quốc Việt
Nam

PSSSTD

:

Phƣơng sai sai số thay đổi

THT

:

Tổ hợp tác

HTXNN

:

Hơp tác xã nông nghiệp

VSMTTN

:

Vệ sinh môi trƣờng tự nhiên

UBNN

:

Ủy ban nhân dân

NTM

:

Nông thôn mới

KVI

:

Khu vực I

KVII

:

Khu vực II

KVIII

:

Khu vực III

THCS

:

Trung học cơ sở

PTTH

:

Phổ thông trung học

GTNT

:

Giao thông nông thôn

ĐBSCL

:

Đồng Bằng Sông Cửu Long

N

:

Nito

P

:

Phot pho

K

:

Kali

ix

CHƯƠNG 1
GIỚI THI U
1.1 L DO CHỌN ĐỀ T I
Từ xƣa đến nay, nƣớc ta là nƣớc nông nghiệp có truyền thống trồng lúa
nƣớc từ rất lâu. Với sản lƣợng lúa hàng năm không những đáp ứng nhu cầu
trong nƣớc mà còn đứng nhất nhì thế giới về xuất khẩu lúa, gạo nhƣng thực tế
doanh thu của ngƣời nông dân vẫn thấp, tốc độ tăng trƣởng của ngành nông
nghiệp đang giảm dần, theo ông Nguyễn Thiện Nhân (Chủ tịch UBTƢ MTTQ
VN, ĐBQH tỉnn Bắc Giang) cho biết nếu không có xu hƣớng đột phá thì mục
tiêu tăng trƣởng trên 3% đối với ngành nông nghiệp là rất khó.
Hiện nay, đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp, đa dạng hóa cây trồng vật
nuôi đang đƣợc Đảng và nhà nƣớc rất quan tâm và chú trọng thực hiện nhằm
tạo một bƣớc đột phá mới trong nền nông nghiệp để đƣa nền sản xuất nông
nghiệp phát triển hơn trong tƣơng lai.
Trƣớc bối cảnh đó, huyện Thanh Bình - Đồng Tháp là vùng đất có diện
tích đất bãi bồi và vùng cù lao Tây trên sông Tiền khá lớn và màu mỡ, thuận
lợi phát triển hoa màu và cây công nghiệp ngắn ngày, Theo phòng Nông
Nghiệp huyện Thanh Bình thì huyện Thanh Bình có diện tích trồng màu hàng
năm từ 4.000-5.000 ha, trong đó diện tích ớt những năm gần đây khoảng 300 500 ha. Trong 3 năm gần đây diện tích trồng ớt tăng lên đáng kể từ 800 - hơn
1.500 ha/năm. Đây là loại cây trồng thích hợp nhất với điều kiện thổ nhƣỡng
nơi đây và đang dần trở thành loại cây thế mạnh của vùng. Ớt đƣợc trồng chủ
yếu trên 5 xã cù lao, đó là: Tân Bình, Tân Huề, Tân Quới, Tân Long và Tân
Hòa. Ớt đƣợc trồng trên địa bàn 5 xã này có chất lƣợng tốt hơn trồng trên các
đất khác. Theo thống kê, toàn huyện Thanh Bình có hơn 2.000 ha ớt, với sản
lƣợng trung bình đạt từ 20 - 25.000 tấn/năm.
Hiện nay, trên địa bàn huyện có hơn 20 cơ sở thu mua ớt với quy mô lớn,
thời điểm chính vụ, các điểm thu mua ớt có thể thu mua với sản lƣợng lên đến
20 tấn/ngày. Từ đó, hình thành các dịch vụ nghề ớt nhƣ: thu mua ớt, vận
chuyển, hái ớt trái, lặt cuống ớt, phân loại ớt, phơi (sấy)... tạo việc làm cho
nhiều lao động trong vùng. Nhờ vậy, bà con nông dân trồng ớt có nguồn tiêu

thụ ổn định và doanh thu cao.
So với các tỉnh khác thì trái ớt đƣợc trồng ở huyện Thanh bình có màu
sắc đẹp chất lƣợng trái cao hơn. Ngày 26/10/2012, HTXNN Thuận Phong xã
Tân Huề đã đón nhận bằng chứng nhận nhãn hiệu tập thể “Ớt Thanh Bình” do
Cục Sở hữu trí tuệ Đồng Tháp trao tặng tạo điều kiện phát triển tốt cho thƣơng
hiệu "Ớt Thanh Bình", đây là bƣớc đánh dấu đáng mừng cho sản phẩm này.
1


Tuy nhiên, khi giá ớt lên cao, bà con nông dân lại đỗ xô trồng ớt và thực
trạng chung của nông dân trồng ớt " trúng mùa rớt giá" hoặc "Đầu mùa giá cao
cuối mùa giá thấp". Thực tế ngƣời nông vẫn còn phải đối mặt với nhiều khó
khăn trong hoạt động sản xuất ớt, bên cạnh đó thị trƣờng tiêu thụ còn phụ
thuộc quá nhiều vào một thị trƣờng nhất định (Trung Quốc) từ đó dẫn đến giá
đầu ra cho sản phẩm không ổn định.
Đặc biệt là vụ Nghịch là vụ có diện tích trồng ớt nhỏ nhất, tập trung ở 5
xã cù lao tây. Trồng ớt trong vụ Nghịch, nông dân luôn phải đối mặt với nhiều
khó khăn từ khâu xuống giống cho đến khâu tiêu thụ ớt nhƣ: khí hậu ngày
càng biến đổi, diễn biến thất thƣờng : mƣa, bão... làm cho cây ớt dễ bị bệnh
khiến cho năng suất ớt vụ Nghịch giảm nhiều so với các vụ khác, ảnh hƣởng
rất lớn đến chất lƣợng trái ớt, dễ bị thƣơng lái ép giá...làm cho không ít hộ
phải chịu lỗ khi trồng ớt vụ Nghịch.
Vậy, giải pháp nào cho sự phát triển cây ớt Thanh Bình, giải pháp nào
để nhãn hiệu" Ớt Thanh Bình" ngày càng phát triển và đặc biệt là làm thế nào
để bà con nông dân thu đƣợc lợi nhuận cao và ổn định là câu hỏi đặt ra cho
các ngành các cấp. Chính vì vậy để thấy tính hiệu quả sản xuất cũng nhƣ các
yếu tố ảnh hƣởng đến năng suất, lợi nhuận của nông hộ trồng ớt vụ Nghịch
trên địa bàn, mặt khác giúp tôi hiểu rõ hơn về điều kiện tự nhiên và các đặc
điểm sản suất nông nghiệp của vùng từ đó đề ra các giải pháp thích hợp nhằm
mang lại hiệu quả sản xuất ớt vụ Nghịch và hoạt động sản xuất ớt của nông hộ

ở Thanh Bình là cao nhất và bền vững trong tƣơng lai, giúp ngƣời nông dân
cải thiện cuộc sống và góp phần phát triển kinh tế ở địa phƣơng. Xuất phát từ
thực tế đó nên tôi đã chọn đề tài " Phân tích hiệu quả sản xuất và các yếu tố
ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất ớt vụ Nghịch của các nông hộ ở huyện
Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp".
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1 Mục tiêu tổng quát
Phân tích hiệu quả sản xuất ớt vụ Nghịch và đề xuất giải pháp nâng cao
hiệu quả sản xuất ớt vụ Nghịch ở huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
 Phân tích thực trạng sản xuất ớt tại Đồng Tháp.
 Phân tích hiệu quả sản xuất ớt vụ Nghịch ở huyện Thanh Bình tỉnh
Đồng Tháp.
 Phân tích các yếu tố ảnh hƣởng đến hiệu quả sản xuất ớt vụ Nghịch.

2


 Tìm ra giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất ớt vụ Nghịch ở huyện
Thanh Bình tỉnh Đồng Tháp.
1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1 Đối tượng nghiên cứu
Hiệu quả sản xuất ớt vụ Nghịch của nông hộ ở huyện Thanh Bình, tỉnh
Đồng Tháp.
1.3.2 Thời gian nghiên cứu
 Đề tài đƣợc thực hiện trong thời gian từ 11/08/2014 đến 17/11/2014.
 Số liệu thu thập và phân tích từ năm 2011 đến năm 2014.
1.3.3 Không gian nghiên cứu
Chủ yếu trên năm xã cù lao, đó là: Tân Bình, Tân Huề, Tân Quới, Tân
Long và Tân Hòa thuộc huyện Thanh Bình, tỉnh Đồng Tháp.

3


CHƯƠNG 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN V PHƯƠNG PH P NGHIÊN CỨU
2.1 CƠ SỞ L LUẬN
2.1.1 Khái niệm về sản xuất và hàm sản xuất
2.1.1.1 Sản xuất
Sản xuất là quá trình kết hợp các yếu tố đầu vào (inputs) và quy trình
biến đổi để tạo ra một sản phẩm và dịch vụ nào đó (outputs). Mỗi quá trình sản
xuất đƣợc mô tả bằng một hàm sản xuất.
Đầu vào

Chuyển hóa

Đầu ra

- Nguồn nhân lực

- Làm biến đổi.

- Nguyên liệu
- Công nghệ
- Máy móc, thiết bị
- Tiền vốn
- Khoa học & nghệ thuật
quản trị

- Tăng thêm giá

trị

- Hàng hóa
- Dịch vụ

Hình 2.1 Sơ đồ quá trình sản xuất
2.1.1.2 Hàm sản xuất
Hàm sản xuất của một loại hàng hóa , dịch vụ nào đó cho biết sản lƣợng
tối đa của sản phẩm đó, có thể đƣợc sản xuất ra bằng cách sử dụng các phối
hợp khác nhau của các nguồn lực đầu vào ứng với trình độ công nghệ nhất
định trong một khoảng thời gian nào đó.
Hàm sản xuất mô tả mối quan hệ kĩ thuật giữa các yếu tố đầu vào và sản
phẩm đầu ra trong quá trình sản xuất một sản phẩm cụ thể nào đó.
Dạng tổng quát:
Y = f(X)
Trong đó:
 Y: Mức sản lƣợng hoặc năng suất (output)
 X: Các yếu tố đầu vào (input) đƣợc đo lƣờng bằng lƣợng đầu vào trong
quá trình sản xuất.
2.1.2 Khái niệm hiệu quả sản xuất
Theo Farrell (1957), hiệu quả sản xuất đƣợc tạo thành bởi 3 thành phần:
hiệu quả kỹ thuật, hiệu quả phân phối (hay hiệu quả giá) và hiệu quả kinh tế.
4


Hiệu quả kỹ thuật là khả năng tạo ra một lƣợng đầu ra cho trƣớc từ một
lƣợng đầu vào nhỏ nhất hay khả năng tạo ra một lƣợng đầu ra tối đa từ một
lƣợng đầu vào cho trƣớc, ứng với một trình độ công nghệ nhất định. Hiệu quả
phân phối là khả năng lựa chọn đƣợc một lƣợng đầu vào tối ƣu mà ở đó giá trị
sản phẩm biên (marginal revenue product) của đơn vị đầu vào cuối cùng bằng

với giá của đầu vào đó. Hiệu quả kinh tế hay hiệu quả tổng cộng là tích của
hiệu quả kỹ thuật và phân phối.
EEi = TEi  AEi

Trong đó: EEi , TEi và AEi lần lƣợt là mức hiệu quả kinh tế, kỹ thuật và
phân phối của nhà sản xuất thứ i.
Phƣơng pháp đƣợc sử dụng rộng rãi nhất để ƣớc lƣợng hiệu quả kinh tế
là việc sử dụng hàm lợi nhuận biên ngẫu nhiên (stochastic profit frontier
function) với phần sai số hỗn hợp. Hàm lợi nhuận là sự kết hợp những thành
phần của hiệu quả sản xuất. Bất kì những sai sót nào trong quyết định sản xuất
đều đƣợc giả định là sẽ dẫn tới việc giảm lợi nhuận hay doanh thu cho nhà sản
xuất (Ali và cộng sự, 1994).
Mô hình hàm lợi nhuận biên ngẫu nhiên có dạng nhƣ sau:

hay

Yi  f (xi ) exp(vi  ui )

(1)

lnYi  ln[ f ( xi )]  (vi  ui )  ln[ f ( xi )]  ei

(2)

Trong đó: vi có phân phối chuẩn với kì vọng là 0 và phƣơng sai  v 2 (v

N(0,

 v 2 )), là phần sai số đồi xứng, biểu diễn tác động của những yếu tố ngẫu

nhiên, và ui > 0 là phần sai số một đuôi có phân phối nữa chuẩn (u
| N(0,  u 2 ) |) , biểu diễn phần phi hiệu quả đƣợc tính từ chênh lệnh giữa ( Yi )

với giá trị tối đa có thể có của nó ( Yi ' ) đƣợc cho bởi hàm giới hạn ngẫu nhiên ,
tức là, Yi  Yi ' . Tuy nhiên, ƣớc lƣợng kém hiệu quả, ui , này thƣờng khó đƣợc
tách ra khỏi những tác động ngẫu nhiên, vi .
Jondrow và cộng sự (1982) chia ra rằng ui , kì vọng của mức phi hiệu
quả cụ thể ui , với ei cho trƣớc là:
^
e
f (.)
u i  E (ui | ei )   *[
 ( i )]
1  F (.)


(3)

Trong đó  *2   u 2 . v 2 ,    u /  v   u 2   v 2 và f (.) và F(.) lần lƣợt là
các hàm phân phối mật độ và tích lũy của phân phối chuẩn tắc đƣợc ƣớc tính

5


tại ( ei /  ). Bên cạnh đó, tỷ số phƣơng sai  '   u 2 /  2 nằm trong khoảng
(0,1) đƣợc giới thiệu bởi Corra và Battese (1992) sẽ giải thích phần sai số chủ
yếu nào trong hai phần tác động đến sự biến động của sản lƣợng thực tế. Khi
 ' tiến tới 1 (  u   ), sự biến động của sản lƣợng thực tế chủ yếu là do sự
khác biệt trong kỹ thuật sản xuất của doanh nghiệp. Ngƣợc lại,  ' tiến tới 0, sự
biến động đó chủ yếu do tác động của những yếu tố ngẫu nhiên.

Hiệu quả kỹ thuật đƣợc tính theo công thức sau:
^

(4)

TE = E[exp(- u i | Yi )]

Các tham số trong mô hình (2) có thể đƣợc ƣớc lƣợng bằng " Phƣơng
pháp khả năng tối đa" (MLE). Đây là phƣơng pháp đƣợc sử dụng rộng rãi để
đo lƣờng mức hiệu quả của các nhà sản xuất cá thể. Ở bài này sử dụng phần
mềm máy tính STATA để ƣớc lƣợng mô hình này. Đây là một trong các phần
mềm kinh tế lƣợng đƣợc lập trình để ƣớc lƣợng các hàm biên ngẫu nhiên.
2.1.3 Khái niệm về hộ, nông hộ và kinh tế nông hộ
2.1.3.1 Khái niệm về hộ
Theo từ điển chuyên ngành kinh tế và từ điển ngôn ngữ " Hộ là tất cả
những ngƣời cùng sống chung một mái nhà. Nhóm ngƣời đó bao gồm những
ngƣời cùng chung huyết tộc và những ngƣời làm công.
Theo Liên hợp quốc " Hộ là những ngƣời cùng sống chung dƣới một mái
nhà, cùng ăn chung và có chung một ngân quỹ".
Tại Hội thảo Quốc tế lần 2 về quản lí nông trại tại Hà Lan (năm 1980)
các đại biểu nhất trí cho rằng: "Hộ là đơn vị cơ bản của xã hội có liên quan
đến sản xuất, tiêu dùng, xem nhƣ là một đơn vị kinh tế".
Trong từ điển ngôn ngữ của Mỹ (Oxford - 1987):"Hộ có nghĩa là tất cả
những ngƣời cùng chung sống chung một mái nhà. Nhóm ngƣời đó bao gồm
những ngƣời chung huyết tộc và những ngƣời làm ăn chung"
Theo tài liệu tập huấn của Sở Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn
tỉnh Quảng Bình thì cho rằng:"Hộ gia đình là tập hợp những ngƣời có quan hệ
vợ chồng, họ hàng huyết thống, cùng chung nơi ở và một số sinh hoạt cần thiết
nhƣ ăn, uống…Tuy nhiên cũng có thể có một vài trƣờng hợp một số thành
viên của hộ không có họ hàng huyết thống, nhƣng những trƣờng hợp rất ít xảy

ra".
Từ những định nghĩa trên ta thấy hộ có thể đƣợc định nghĩa nhƣ sau: Hộ
là những ngƣời cùng chung sống trong một mái nhà, có cùng chung huyết tộc,
6


cùng ăn chung và có chung ngân quỷ. Hộ còn là đơn vị cơ bản của xã hội có
liên quan đến sản xuất, tiêu dùng xem nhƣ là một đơn vị kinh tế.
2.1.3.2 Khái niệm về nông hộ
Theo Frank Ellis định nghĩa: "Nông hộ là các gia đình làm nông nghiệp,
tự kiếm kế sinh nhai trên những mảnh đất của mình, sử dụng chủ yếu lao động
của gia đình để sản xuất , thƣờng nằm trong hệ thống kinh tế lớn hơn, nhƣng
chủ yếu đặc trƣng bởi sự tham gia cục bộ vào các thị trƣờng và có xu hƣờng
hoạt động với mức độ không hoàn hảo cao"
Nhà khoa học Traianopnop cho rằng: "Nông hộ là đơn vị sản xuất rất ổn
định" và ông xem "Hộ nông dân là đơn vị tuyệt vời để tăng trƣởng và phát
triển nông nghiệp".
Theo nhà khoa học Lê Đình Thắng (1993) cho rằng: "Nông hộ là tế bào
kinh tế xã hội, là hình thức kinh tế cơ sở trong nông nghiệp và nông thôn".
Theo Đào Thế Tuấn (1997) cho rằng: "Hộ nông dân là những hộ chủ yếu
hoạt động nông nghiệp theo nghĩa rộng, bao gồm cả nghề rừng, nghề cá và
hoạt động phi nông nghiệp ở nông thôn".
Theo tài liệu tập huấn của Sở Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn
tỉnh Quảng Bình thì cho rằng: Nông hộ là hộ gia đình mà hoạt động sản xuất
chủ yếu của họ là nông nghiệp. Ngoài các hoạt động nông nghiệp, hộ nông
dân còn có thể tiến hành thêm các hoạt động khác, tuy nhiên đó chỉ là các hoạt
phụ.
Còn theo nhà khoa học Nguyễn Sinh Cúc, trong phân tích điều tra nông
thôn năm 2001 cho rằng: "Hộ nông nghiệp là những hộ có toàn bộ hoặc 50%
số lao động thƣờng xuyên tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp các hoạt động

trồng trọt, chăn nuôi, dịch vụ nông nghiệp (làm đất, thủy nông, giống cây
trồng, bảo vệ thực vật…) và thông thƣờng nguồn gốc chính của hộ dựa vào
nông nghiệp.
Qua những định nghĩa của các nhà khoa học trong nƣớc và ngoài nƣớc ta
có thể định nghĩa nông hộ nhƣ sau:
Nông hộ là hộ nông dân làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngƣ nghiệp, tiểu
thủ công nghiệp…hoặc kết hợp nhiều nghề, sử dụng lao động tiền vốn của gia
đình là chủ yếu để sản xuất kinh doanh. Ngoài các hoạt động nông nghiệp, hộ
nông dân còn có thể tiến hành thêm các hoạt động khác, tuy nhiên đó chỉ là
các hoạt động phụ. Nông hộ là gia đình sống bằng nghề nông. Ở nông hộ có
sự thống nhất mật thiết giữa sở hữu và quản lí, họ sử dụng các yếu tố sản xuất,
thống nhất giữa quá trình sản xuất trao đổi, phân phối, sử dụng và tiêu dùng.
7


Nông hộ là tế bào kinh tế xã hội, là hình thức kinh tế cơ sở trong nông nghiệp
và nông thôn.
2.1.3.3 Khái niệm kinh tế nông hộ
Theo tài liệu tập huấn của Sở Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn
tỉnh Quảng Bình thì kinh tế nông hộ là loại hình kinh tế trong đó các hoạt
động sản xuất chủ yếu dựa vào lao động gia đình (Lao động không thuê) và
mục đích của loại hình kinh tế này trƣớc hết nhằm đáp ứng nhu cầu của hộ gia
đình (Không phải mục đích chính là sản xuất hàng hóa để bán).
Tuy nhiên cũng cần có sự chú ý ở đây là các hộ gia đình cũng có thể sản
xuất để trao đổi nhƣng ở mức độ hạn chế. Có một thực tế cần có sự phân biệt
rõ ràng giữa kinh tế hộ gia đình và kinh tế trang trại.
2.1.4 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sản xuất
o Doanh thu: Là tổng các khoản thu nhập mà ngƣời sản xuất thu
đƣợc sau khi bán sản phẩm.
Doanh thu = Năng suất * Diện tích * Đơn giá

o Chi phí: là tất cả các khoản đầu tƣ mà nông hộ bỏ ra trong quá
trình sản xuất và thu hoạch. Bao gồm: Chi phí giống, chi phí
chuẩn bị đất, phân bón, chi phí thuốc nông dƣợc, chi phí thuê lao
động, năng lƣợng.
o Lợi nhuận: thì lợi nhuận = doanh thu - chi phí.
2.1.5 Phân tích các chỉ số tài chính
Để tính hiệu quả sản xuất, ta so sánh các tỷ số tài chính sau:
Doanh thu:
- Doanh thu bình quân: thu nhập trung bình từ hoạt động sản xuất trên một
công (1000 m 2 ) trong một vụ.
Doanh thu bình quân =

 Doanh thu
 Dieän tích

- Tỷ số doanh thu trên chi phí : Tỷ số này phản ánh một đồng chi phí đầu tƣ thì
chủ thể đầu tƣ sẽ thu đƣợc bao nhiêu đồng doanh thu. Nếu chỉ số DT/CP < 1
thì ngƣời sản xuất bị lỗ, nếu DT/CP = 1 thì hòa vốn, DT/CP > 1 ngƣời sản
xuất có lời.
DT/CP =

Doanh thu
Chi phí

- Tỷ số doanh thu trên ngày công: tỷ số này phản ánh một ngày công lao động

thì chủ thể đầu tƣ sẽ thu đƣợc bao nhiêu đồng doanh thu.

8

Doanh thu
Ngày

DT/N =

Chi phí:
- Chi phí bình qn: là chi phí trung bình từ hoạt động sản xuất trên một
cơng(1000 m 2 ) trong một vụ.
Chi phí bình qn =

 Tổng chi phí
 Diện tích

Lợi nhuận:
- Lợi nhuận bình qn: là lợi nhuận trung bình từ hoạt động sản xuất trên một
cơng (1000 m 2 ) trong một vụ.
Lợi nhuận bình qn =

Lợi nhuận
Diện tích

- Tỷ số lợi nhuận trên chi phí (LN/CP): Tỷ số này phản ánh một đồng chi phí
bỏ ra thì chủ thể đầu tƣ sẽ thu lại đƣợc bao nhiêu đồng lợi nhuận. Nếu LN/CP
là số dƣơng thì ngƣời sản xuất có lời, chỉ số này càng lớn càng tốt.
LN/CP =

Lợi nhuận
Chi phí

- Tỷ số lợi nhuận trên doanh thu (LN/DT): thể hiện trong một đồng doanh thu
có bao nhiêu đồng lợi nhuận, nó phản ánh lợi nhuận so với tổng doanh thu.

Lợi nhuận
Doanh thu
- T số lợi nhuận trên ngày cơng lao động (LN/NC): chỉ tiêu này phản ánh
trong một ngày cơng lao động của ngƣời trực tiếp sản xuất tạo đƣợc bao nhiêu
đồng lợi nhuận sau khi trừ đi tổng chi phí trên một ngày cơng.
LN/DT =

LN/N =

Lợi nhuận
Ngày

2.2 PHƯƠNG PH P NGHIÊN CỨU
2.2.1 Phư ng pháp chọn v ng nghiên cứu
Huyện Thanh Bình là nơi trồng ớt nhiều nhất tỉnh Đồng Tháp. Theo
thống kê, năm 2012, tồn huyện Thanh Bình có trên 2.000 ha ớt, lớn nhất
đồng bằng sơng Cửu Long, với sản lƣợng trung bình đạt từ 20 - 25 ngàn
tấn/năm. Chủ yếu tập trung ở các xã Cù Lao Tây bao gồm: Tân Huề, Tân Hòa,
Tân Long, Tân Quới và Tân Bình. Vùng Cù lao có diện tích khoảng 86
km2 với trên 5.900 ha đất sản xuất nơng nghiệp. Trong vụ đơng xn năm
2013, tồn huyện có 2171 ha sản xuất hoa màu. Trong đó có 1091 ha sản xuất

9


ớt tập trung ở xã Tân Huề (215 ha), Tân Quới (185 ha), Tân Hòa (183 ha),
Tân Long (130 ha).

Vụ nghịch 2013, toàn huyện có 205 ha trồng ớt, hầu hết tập trung chủ
yếu ở 5 xã Cù Lao huyện Thanh Bình cụ thể là Tân Huề (không có số liệu),
Tân Quới (55 ha), Tân Hòa (8 ha), Tân Long (62 ha) và Tân Bình (2 ha).
Thấy đƣợc thực tế đó, nên chọn địa bàn nghiên cứu là ở 5 xã Cù Lao Tây
huyện Thanh Bình tỉnh Đồng Tháp để tiến hành điều tra thu thập mẫu với 60
quan sát đƣợc thu thập.
Bảng 2.1 Cơ cấu quan sát mẫu
Địa điểm
Số quan sát mẫu ( hộ)
Tân Huề
21
Tân Quới
10
Tân Long
7
Tân Hòa
12
Tân Bình
10
Tổng cộng
60
Nguồn: Kết quả khảo sát thực tế, 2014

2.2.2 Phư ng pháp thu th p số iệu
 Số liệu thứ cấp: Số liệu này đƣợc thu thập từ các tài liệu có liên quan
đến việc sản xuất ớt của nông dân, phòng nông nghiệp và cục thống kê
huyện Thanh Bình, niên giám thống kê huyện, các bài báo cáo tổng kết
tình hình kinh tế - xã hội, sản xuất nông nghiệp của huyện từ năm 2011
đến 2014, các nghiên cứu khoa học về nông nghiệp đã đƣợc thực hiện ở
huyện. Ngoài ra số liệu còn đƣợc thu thập trên các bài nghiên cứu khoa

học trên các tạp chí, báo, đài, internet...
 Số liệu sơ cấp: Đƣợc lấy bằng cách đi phỏng vấn trực tiếp các hộ nông
dân trồng ớt ở 5 xã Cù Lao Tây qua bảng câu hỏi đã đƣợc thiết lập s n
bằng phƣơng pháp chọn mẫu ngẫu nhiên.
2.2.3 Phư ng pháp phân tích số iệu
2.2.3.1 h

ng pháp h i qu t

ng qu n

Phân tích hồi quy đề cập đến viêc nghiên cứu sự phụ thuộc của một biến
số, biến phụ thuộc vào một hay nhiều biến số khác, biến độc lập với ý định
ƣớc lƣợng và dự đoán giá trị trung bình (tổng thể) của biến phụ thuộc dựa trên
những giá trị đã biết hay cố định của biến độc lập.

10


Mục đích của phƣơng pháp hồi quy tƣơng quan là ƣớc lƣợng mức độ liên
hệ (tƣơng quan) giữa các biến độc lập (các biến giải thích) đến biến phụ thuộc
(biến đƣợc giải thích), hoặc ảnh hƣởng của các biến độc lập với nhau (các yếu
tố nguyên nhân). Phƣơng pháp này đƣợc ứng dụng trong kinh doanh và kinh tế
để phân tích mối liên hệ giữa hai hay nhiều biến ngẫu nhiên.
Nhằm phân tích và đánh giá các yếu tố ảnh hƣởng đến năng suất và lợi
nhuận của mô hình sản xuất ớt của nông hộ, trong đó mô hình đƣợc dùng phổ
biến để ƣớc lƣợng hiệu quả sản xuất là mô hình hàm sản xuất biên ngẫu nhiên
nên ta có mô hình hồi quy sau:
- Mô hình hàm năng suất ớt nhƣ sau:
LnYi = 0  1lnNi   2lnPi   3lnK i   4lnG i   5lnTi   6lnLi   7 KNi  8 LDNi

  9TDVHi  10THi  ei

Trong đó:
  k : là các hệ số cần đƣợc ƣớc lƣợng trong mô hình (k = 0, 1, 2, 3...,10),
ei : là sai số hỗn hợp của mô hình ( ei = i  u i ).



Yi : là năng suất ớt của nông hộ thứ i, đƣợc tính bằng tấn/ha.

Các yếu tố đầu vào có thể ảnh hƣởng đến năng suất là:
 N, P, K: lần lƣợt là lƣợng phân đạm, lân và kali nguyên chất đƣợc sử
dụng, đơn vị tính là (kg/ha).
 G: là lƣợng giống cho một ha, đơn vị tính là (kg/ha).
 T: là chi phí thuốc nông dƣợc đƣợc sử dụng, đƣợc tính bằng tổng chi
phí cho các loại thuốc cỏ, thuốc sâu, thuốc bệnh và thuốc dƣỡng, đơn vị
tính là (1000 đồng/ha).
 L: là khoản chi phí dùng để thuê lao động trong các khâu từ làm đất cho
đến khâu thu hoạch, đƣợc tính bằng tổng số tiền thuê cho 1 ha, đơn vị
tính là (1000 đồng/ha).
 KN: là số năm mà nông hộ đã trồng ớt, đơn vị tính là (năm kinh
nghiệm).
 LDN: là lƣợng lao động gia đình đƣợc sử dụng trong vụ, đƣợc tính
bằng số lƣợng ngƣời trong gia đình tham gia sản xuất trực tiếp, đơn vị
tính là (Ngƣời/vụ)
 TDVH: lớp học mà nông hộ đã học, đơn vị tính là (lớp học).

11

 TH: Biến giả chỉ việc tham gia tập huấn, biến này có giá trị là 1 nếu
nông dân có tham gia các lớp tập huấn và 0 nếu không tham gia. Biến
này đƣợc dùng để so sánh năng suất giữa những hộ có tham gia tập
huấn và những hộ khác.
- Mô hình hàm lợi nhuận nhƣ sau:

Ln i =0  1lnPNi   2lnPPi  3lnPK i   4lnPG i  5lnTi  6lnLi  7 KNi
 8 LDNi  9TDVHi + 10THi  vi
Trong đó:
 k : là các hệ số cần đƣợc ƣớc lƣợng trong mô hình (k = 0, 1, 2, 3…10)
 i : là lợi nhuận chuẩn hóa của nông hộ thứ i: Đƣợc tính bằng tổng doanh

thu trừ đi các khoản chi phí biến đổi nhƣ chi phí phân bón, chi phí thuốc nông
dƣợc, và chi phí giống, tất cả đƣợc chia cho giá của ớt mà nông hộ bán đƣợc.
Đây còn đƣợc gọi là lợi nhuận đơn vị sản lƣợng (UOP).


PN , PP , PK : Lần lƣợt là giá chuẩn hóa của 1kg phân N, P, K: Đƣợc tính

bằng giá 1kg phân Nito, Photpho, Kali nguyên chất chia cho giá 1kg ớt
tƣơi đầu ra.


PG : Giá chuẩn hóa của 1kg giống: Đƣợc tính bằng giá 1kg giống chia

cho giá 1kg ớt tƣơi đầu ra.
 T: Chi phí thuốc nông dƣợc đƣợc sử dụng (1000 đồng/ha).
 L: Chi phí thuê lao động (1000 đồng/ha)
 KN: Kinh nghiệm sản xuất: là số năm trồng ớt của nông hộ, đơn vị tính
(năm)

 LDN: Lao động nhà tham gia sản xuất (Ngƣời/vụ).
 TDVH: Trình độ văn hóa (Lớp học).
 TH: Tập huấn (Biến giả: 0: Không tập huấn, 1: Có tập huấn).
vi : Sự thay đổi của biến phụ thuộc Y không đƣợc giải thích bởi các biến

trong mô hình.
* Nhƣng do mô hình hàm lợi nhuận có hiện tƣợng đa cộng tuyến và để
khắc phục hiện tƣợng đa cộng tuyến trong mô hình hàm lợi nhuận nên hai
biến: PN , PP bị loại bỏ khỏi mô hình trên. Từ đó mô hình hàm lợi nhuận sẽ trở
thành:

12


Ln i =0  1lnPK i   2lnPG i  3lnTi   4lnLi  5 KNi   6 LDNi
 7 TDVHi  8THi  vi
Trong đó:
 k : là các hệ số cần đƣợc ƣớc lƣợng trong mô hình (k = 0, 1, 2, 3…8)
 i : là lợi nhuận chuẩn hóa của nông hộ thứ i: Đƣợc tính bằng tổng doanh

thu trừ đi các khoản chi phí biến đổi nhƣ chi phí phân bón, chi phí thuốc nông
dƣợc, và chi phí giống, tất cả đƣợc chia cho giá của ớt mà nông hộ bán đƣợc.
Đây còn đƣợc gọi là lợi nhuận đơn vị sản lƣợng (UOP).


PK : Giá chuẩn hóa của 1kg phân K: Đƣợc tính bằng giá 1kg phân Kali

nguyên chất chia cho giá 1kg ớt tƣơi đầu ra.


PG : Giá chuẩn hóa của 1kg giống: Đƣợc tính bằng giá 1kg giống chia

cho giá 1kg ớt tƣơi đầu ra.
 T: Chi phí thuốc nông dƣợc đƣợc sử dụng (1000 đồng/ha).
 L: Chi phí thuê lao động (1000 đồng/ha)
 KN: Kinh nghiệm sản xuất: là số năm trồng ớt của nông hộ, đơn vị tính
(năm)
 LDN: Lao động nhà tham gia sản xuất (Ngƣời/vụ).
 TDVH: Trình độ văn hóa (lớp học).
 TH: Tập huấn (Biến giả: 0: Không tập huấn, 1: Có tập huấn).
vi : Sự thay đổi của biến phụ thuộc Y không đƣợc giải thích bởi các biến

trong mô hình.
Hệ số xác định R 2 và R 2 hiệu chỉnh : cho biết % sự biến động của Y
đƣợc giải thích bởi các biến số X trong mô hình. 0 < R 2 < 1
R 2 → 1: mô hình giải thích đƣợc càng nhiều sự biến động của Y → mô hình

càng đáng tin cậy.
Kiểm định giả thuyết mô hình hồi quy: Là việc sử dụng các dữ liệu từ
mẫu để nhận định một thống kê nào đó của tổng thể là đúng hay sai, với một
độ tin cậy, 100(1- α)% cho trƣớc.
Kiểm định các nhân tố trong mô hình hồi quy:
Từng nhân tố trong mô hình hồi quy sẽ ảnh hƣởng đến mô hình với
những mức độ và độ tin cậy cũng khác nhau. Vì vậy ta cần phải kiểm định
13


từng nhân tố trong mô hình để biết đƣợc nhân tố nào có ý nghĩa và không có ý
nghĩa trong mô hình và xem xét mức độ ảnh hƣởng và độ tin cậy của từng
nhân tố đến mô hình.

2.2.3.3 Dùng ph

ng pháp thống kê mô tả

Dùng phƣơng pháp thống kê mô tả để trình bày số liệu, qua đó phân tích
các chỉ số tài chính cơ bản trong sản xuất từ đó nêu lên thực trạng và hiệu quả
sản xuất của nông hộ.
2.2.3.4 Dùng ph

ng pháp so sánh

Là phƣơng pháp đƣợc sử dụng rộng rãi và phổ biến trong phân tích kinh
tế. Mục đích của so sánh là làm rõ sự khác biệt hay những đặc trƣng riêng có
của hoạt động sản xuất ớt, từ đó có căn cứ để đề ra quyết định lựa chọn.
+ So sánh tuyệt đối
Số tuyệt đối là chỉ tiêu biểu hiện quy mô, khối lƣợng của hiện tƣợng
hoặc quá trình kinh tế - xã hội trong điều kiện thời gian và không gian cụ thể.
Công thức: Y = Y1 - Y0
Trong đó: Y0 : chỉ tiêu k gốc.
Y1 : chỉ tiêu k phân tích.
Y : là phần chệnh lệch tăng, giảm của các chỉ tiêu kinh tế.

+ So sánh tư ng đối
Số tƣơng đối là chỉ tiêu biểu hiện quan hệ so sánh giữa hai chỉ tiêu thống
kê cùng loại nhƣng khác nhau về thời gian hoặc không gian hoặc giữa hai chỉ
tiêu khác loại nhƣng có quan hệ với nhau. Trong hai chỉ tiêu để so sánh của số
tƣơng đối sẽ có một số đƣợc chọn làm gốc (chuẩn) để so sánh.
Công thức: y =

y1

y0

Trong đó: yo: chỉ tiêu k gốc
y1: chỉ tiêu k phân tích
∆y: biểu hiện tốc độ tăng trƣởng của các chỉ tiêu kinh tế.

14