đánh giá hiệu quả của các hộ sản xuất lúa theo mô hình cánh đồng lớn ở tỉnh hậu giang

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THANH TÙNG

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ
CỦA CÁC HỘ SẢN XUẤT LÚA
THEO MÔ HÌNH CÁNH ĐỒNG LỚN
Ở TỈNH HẬU GIANG

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Ngành Kinh Tế Nông Nghiệp
Mã số ngành: 5260115

Tháng 11/2014


TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THANH TÙNG
MSSV: 4114724

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ
CỦA CÁC HỘ SẢN XUẤT LÚA
THEO MÔ HÌNH CÁNH ĐỒNG LỚN
Ở TỈNH HẬU GIANG

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
NGÀNH KINH TẾ NÔNG NGHIỆP
Mã số ngành: 5260115

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
NGUYỄN PHÚ SON

Tháng 11/2014


LỜI CẢM TẠ
Chân thành xin gởi lời ghi ơn sâu sắc đến cha mẹ là ngƣời sinh thành,
nuôi dƣỡng chăm sóc quan tâm con từ khi chào đời cho đến nay.
Chân thành biết ơn thầy cố vấn học tập Thầy Phạm Lê Thông đã quan
tâm, dìu dắt, động viên và giúp đỡ em trong suốt thời gian tôi bƣớc chân vào
giảng đƣờng Đại học.
Chân thành biết ơn sự hƣớng dẫn, chỉ dạy và giúp đỡ tận tình của thầy
Nguyễn Phú Son, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn, chỉ dạy và định hƣớng đầy đủ,
chi tiết cho em hoàn thành luận văn này.
Chân thành cám ơn tất cả quý thầy, cô trƣờng Đại học Cần Thơ đã truyền
đạt kiến thức quý giá trong suốt thời gian em học tại trƣờng. Đặc biệt, quý
thầy, cô Khoa Kinh tế và Quản trị Kinh doanh đã giúp em có đủ kiến thức
quan trọng để hoàn thành luận văn.
Cảm ơn những ngƣời bạn đã giúp đỡ và cùng nhau trao đổi, học tập để
hoàn thành luận văn.
Xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo, các cô chú anh chị ở công ty Cổ
phần Bảo vệ thực vật An Giang và Trạm bảo vệ thực huyện Châu Thành A tỉnh Hậu Giang cùng với các chú cán bộ địa phƣơng, các phòng, ban kinh tế và
bà con nông dân huyện đã nhiệt tình giúp đỡ em trong quá trình thực hiện luận
văn.
Cuối cùng em xin kính chúc quý thầy, cô, các bạn và các cô chú, anh chị
dồi dào sức khỏe, công tác tốt, vui vẻ trong cuộc sống và thành công trong
công việc.
Cần Thơ, ngày.....tháng.....năm..........

Người thực hiện

Nguyễn Thanh Tùng

i


TRANG CAM KẾT
Tôi xin cam kết luận văn này đƣợc hoàn thành dựa trên các kết quả
nghiên cứu của tôi và các kết quả nghiên cứu này chƣa đƣợc dùng cho bất cứ
luận văn cùng cấp nào khác.
Cần Thơ, ngày.....tháng.....năm..........
Người thực hiện

Nguyễn Thanh Tùng

ii


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................

..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................

Cần Thơ, ngày.....tháng.....năm..........
Giảng viên hướng dẫn

PGS TS. NGUYỄN PHÚ SON

iii


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

Cần Thơ, ngày.....tháng.....năm..........
Giảng viên phản biện

iv


MỤC LỤC
Trang
Chƣơng 1: GIỚI THIỆU ................................................................................ 1
1.1 Lý do chọn đề tài ..................................................................................... 1
1.2 Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................ 2
1.2.1 Mục tiêu chung ..................................................................................... 2
1.2.2 Mục tiêu cụ thể ..................................................................................... 2
1.3 Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 2
1.4 Phạm vi nghiên cứu ................................................................................. 2
1.3.1 Phạm vi về không gian ......................................................................... 2
1.3.2 Phạm vi về thời gian ............................................................................. 2
1.3.3 Phạm vi về nội dung ............................................................................. 3
1.4.4 Đối tƣợng nghiên cứu ........................................................................... 3

Chƣơng 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......... 4
2.1 Cơ sở lý luận ............................................................................................ 4
2.1.1 Các khái niệm về nông hộ và kinh tế hộ ............................................... 4
2.1.2 Khái niệm sản xuất, hám sản xuất ........................................................ 4
2.1.3 Các khái niệm về hiệu quả .................................................................... 5
2.1.4 Các chỉ tiêu kinh tế ............................................................................... 6
2.2 Phƣơng pháp chọn vùng nghiên cứu ....................................................... 7
2.3 Phƣơng pháp thu thập thông tin ............................................................... 7
2.3.1 Số liệu sơ cấp ........................................................................................ 7
2.3.2 Số liệu thứ cấp ...................................................................................... 7
2.4 Phƣơng pháp phân tích số liệu ................................................................. 7
2.4.1 Đối với mục tiêu 1 ................................................................................ 7
2.4.2 Đối với mục tiêu 2 ................................................................................ 7
2.4.3 Đối với mục tiêu 3 ................................................................................ 8
2.4.4 Phƣơng pháp thống kê mô tả ................................................................ 8
2.4.5 Phƣơng pháp so sánh ............................................................................ 8
v


2.4.6 Phƣơng pháp kiểm định giả thuyết thống kê ........................................ 9
2.4.7 Phƣơng pháp DEA (Data envelopment analysis) ................................. 9
2.4.8 Công cụ MF (Biên sản xuất chung) và MTR (Tỷ số siêu kỹ
thuật) ............................................................................................................ 10
2.5 Lƣợc khảo tài liệu .................................................................................. 12
Chƣơng 3: TỔNG QUAN VỀ TỈNH HẬU GIANG ................................... 16
3.1 Khái quát về điều kiện tự nhiên và tình hình kinh tế tỉnh Hậu
Gaing ............................................................................................................ 16
3.1.1 Điều kiện tự nhiên............................................................................... 16
3.1.2 Tình hình kinh tế ................................................................................. 18
3.2 Tình hình xây dựng và phát triển mô hình cánh đồng lớn ..................... 23

Chƣơng 4: SO SÁNH HIỆU QUẢ GIỮA CÁC HỘ CÓ THAM GIA
VÀ KHÔNG THAM GIA MÔ HÌNH CÁNH ĐỒNG LỚN ....................... 25
4.1 So sánh lƣợng giống sử dụng và tỷ lệ sử dụng giống xác nhận ............ 25
4.2 So sánh chi phí sản xuất ......................................................................... 26
4.3 So sánh năng suất, doanh thu và lợi nhuận ............................................ 30
4.3.1 Năng suất ............................................................................................ 30
4.3.2 So sánh doanh thu và lợi nhuận .......................................................... 31
4.4 So sánh hiệu quả kỹ thuật ...................................................................... 32
4.4.1 Kết quả phân tích hiệu quả kỹ thuật theo biên sản xuất riêng ............ 33
4.4.2 So sánh hiệu quả kỹ thuật giữa trong và ngoài mô hình ..................... 34
Chƣơng 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................... 36
5.1 Kết luận .................................................................................................. 36
5.2 Một số kiến nghị .................................................................................... 36
5.2.1 Đối với các cơ quan ban ngành........................................................... 36
5.2.2 Đối với nông dân ................................................................................ 36
5.2.3 Đối với các công ty ............................................................................. 37
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 38
PHỤ LỤC 1 ................................................................................................. 39
PHỤ LỤC 2 ................................................................................................. 49
vi


DANH SÁCH BẢNG
Trang
Bảng 3.1: Cơ cấu sử dụng đất của Hậu Giang từ năm 2011 đến năm
2013 ............................................................................................................. 18
Bảng 3.2: Diện tích cây trồng tỉnh Hậu Giang trong giai đoạn 20112013 và 9 tháng của năm 2014 .................................................................... 19
Bảng 3.3: Số lƣợng đàn lợn và đàn gia cầm của tỉnh Hậu Giang từ
năm 2011 đến năm 2013 và 9 tháng của năm 2014 ..................................... 20
Bảng 3.4: Sản lƣợng nuôi trồng thủy sản từ năm 2011 đến năm 2013

và 9 tháng của năm 2014 ............................................................................. 20
Bảng 3.5: Giá trị sản xuất công nghiệp theo giá thực tế và giá năm
1994 từ 2011 đến 2013 và 9 tháng của năm 2014 ....................................... 21
Bảng 3.6: Giá trị sản xuất ngành xây dựng theo giá thực tế từ 2011
đến 2013 và 9 tháng của năm 2014 ............................................................. 21
Bảng 3.7: Giá trị vốn đầu tƣ phát triển toàn xã hội từ 2011 đến 2013
và 9 tháng của năm 2014 ............................................................................. 22
Bảng 3.8: Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ từ 2011
đến 2013 và 9 tháng của năm 2014 theo giá thực tế .................................... 22
Bảng 3.9: Diện tích cánh đồng lớn ở tỉnh Hậu Giang năm 2013 và
2014 ............................................................................................................. 23
Bảng 4.1: Lƣợng giống sử dụng .................................................................. 25
Bảng 4.2: Tỷ lệ sử dụng giống xác nhận của các hộ thu thập đƣợc ............ 26
Bảng 4.3: Chi phí sản xuất trung bình vụ Đông Xuân 2013 - 2014 ............ 28
Bảng 4.4: Chi phí sản xuất trung bình vụ Hè Thu 2014 .............................. 29
Bảng 4.5: Năng suất trung bình của các nhóm hộ ....................................... 31
Bảng 4.6: Lợi nhuận và doanh thu vụ đông xuân 2013 – 2014 ................... 32
Bảng 4.7: Lợi nhuận và doanh thu vụ hè thu 2014 ...................................... 32
Bảng 4.8: Các biến sử dụng trong mô hình DEA để tính hiệu quả kỹ
thuật ............................................................................................................. 33
Bảng 4.9: Hiệu quả kỹ thuật trung bình theo biên sản xuất riêng ............... 33
Bảng 4.10: Năng suất thực tế, năng suất có thể và năng suất mất đi
bình quân ...................................................................................................... 34
vii


Bảng 4.11: Tỷ số siêu kỹ thuật trung bình ................................................... 35

DANH SÁCH HÌNH
Trang

Hình 2.1: Mô hình hiệu quả kỹ thuật ............................................................. 6
Hình 2.2: Hiệu quả kỹ thuật, biên sản xuất nhóm, biên sản xuất chung
và tỷ số siêu kỹ thuật.................................................................................... 12

viii


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DEA

:

Data envelopment analysis

MTR

:

Meta technology ratio

MF

:

Metafrontier

TE

:

Technical efficiency

AE

:

Allocative efficiency

CE

:

Cost efficiency

CĐL

:

Cánh đồng lớn

ĐBSCL

:

Đồng bằng sông Cửu Long

CTTĐT

:

Cổng thông tin điện tử

TNHH

:

Trách nhiệm hữu hạn

MH

:

Mô hình

Đvt

:

Đơn vị tính

ĐX

:

Đông xuân

HT

:

Hè thu

NS

:

Năng suất

CP

:

Chi phí

DT

:

Doanh thu

LN

:

Lợi nhuận

ix


CHƢƠNG 1

GIỚI THIỆU
1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Lúa là cây lƣơng thực chính của Việt Nam hiện nay, năm 2013 Việt Nam
đứng thứ ba trên thế thới về sản lƣợng xuất khẩu lúa gạo, giảm so với năm
2012, theo hiệp hội lƣơng thực Việt Nam thì từ đầu năm 2014 đến hết tháng
7/2014, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt hơn 3,6 triệu tấn với giá trị khoảng
1,56 tỷ đô la Mỹ. Nghề trồng lúa từ lâu đã gắn bó với ngƣời dân của nƣớc ta,
kinh nghiệm trồng lúa đƣợc truyền từ đời này sang đời khác và kỹ thuật ngày
càng nâng cao làm cho ngƣời dân từ thiếu ăn sang đủ ăn và rồi tiến tới xuất
khẩu lƣơng thực nhƣ ngày nay. Để có đƣợc điều đó thì khoa học – kỹ thuật
đƣợc ngƣời nông dân nói chung và ngƣời trồng lúa nói riêng ngày càng quan
tâm và áp dụng nhiều hơn.
Năm 2013, Đồng bằng sông Cửu Long là vùng sản xuất lúa có sản lƣợng
cao nhất cả nƣớc, chiếm khoảng 50%. Là khu vực có khí hậu, thổ nhƣỡng
cùng với hệ thống sông ngòi thuận lợi cho việc trồng loại cây lƣơng thực này,
tuy nhiên bên cạnh đó thì còn nhiều khó khăn mà ngƣời nông dân gặp phải
nhƣ tình hình biến đổi khí hậu đang diễn biến bất lợi làm cho nƣớc biển dâng
gây ngập úng, nhiễm mặn sâu vào đất liền. Quy mô diện tích trồng lúa giảm
do đô thị hóa, công nghiệp hóa và ngày càng nhiều ngƣời chuyển sang trồng
cây ăn quả hoặc nuôi trồng thủy sản, …Cơ sở hạ tầng, nền tảng kỹ thuật công
nghệ còn yếu. Dịch bệnh diễn ra thƣờng xuyên và phúc tạp. Trong nội bộ
ngành trồng lúa còn có những khuyết điểm không thể khắc phục trong thời
gian ngắn là diện tích canh tác trên đầu ngƣời thấp, sản xuất rời rạc không tập
trung, có nhiều giống lúa khác nhau từ đó dẫn đến khó khăn cho việc vận
chuyển, thu mua của các công ty kinh doanh lƣơng thực. Để đến đƣợc với các
công ty lƣơng thực thì cần qua các thƣơng lái phụ trách việc thu gom làm
trung gian, ngoài ra giá vật tƣ đầu vào ngày càng tăng cao làm cho lợi nhuận
giảm, ảnh hƣởng xấu tới nông hộ.
Hiện nay Nhà nƣớc và chính quyền các tỉnh, địa phƣơng có nhiều chính
sách, chƣơng trình hỗ trợ để việc sản xuất lúa ngày càng hiệu quả và sức cạnh

tranh từ đó tăng thu nhập cho ngƣời nông dân để ổng định cuộc sống và thu
nhập cho họ, trong đó nổi bật là các dự án liên quan đến xây dựng cánh đồng
lớn đang đƣợc thực hiện ở nhiều tỉnh trong Đồng bằng sông Cửu Long. Trong
đó tỉnh Hậu Giang đã và đang xây dựng mô hình cánh đồng lớn ở nhiều nơi.
Câu hỏi đặt ra là những nông hộ tham gia trong mô hình cánh đồng lớn sản
xuất có hiệu quả hơn các nông hộ bình thƣờng hay không nên tôi chọn đề tài
1


“Đánh giá hiệu quả của các hộ sản xuất lúa theo mô hình cánh đồng lớn ở
tỉnh Hậu Giang” để làm đề tài nghiên cứu, từ đó có thể biết đƣợc hiệu quả
giữa hai nhóm nông hộ để có cơ sở khuyến khích nông dân tham gia vào mô
hình cánh đồng lớn và đƣa ra một số kiến nghị giúp cho việc sản xuất lúa của
các nông hộ ngày càng có hiệu quả hơn.
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1 Mục tiêu chung
So sánh, đánh giá hiệu quả tài chính và hiệu quả kỹ thuật của nông dân
sản xuất lúa theo mô hình cánh đồng lớn với nông dân sản xuất lúa truyền
thống bên ngoài ở huyện Châu Thành A tỉnh Hậu Giang trong năm 2013 –
2014 qua đó thấy đƣợc hiệu quả của mô hình để từ đó có cơ sở để khuyến
khích ngƣời dân sản xuất lúa theo mô hình cánh đồng lớn. Ngoài ra còn đƣa ra
một số kiến nghị để việc sản xuất lúa có hiệu quả hơn.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
So sánh, phân tích hiệu quả tài chính của các hộ tham gia sản xuất trong
mô hình và ngoài mô hình cánh đồng lớn.
Phân tích, so sánh hiệu quả kỹ thuật của các hộ tham gia sản xuất trong
mô hình và ngoài mô hình cánh đồng lớn.
Đƣa ra một số kiến nghị để tăng hiệu quả tài chính, hiệu quả kỹ thuật của
các hộ nông dân sản xuất lúa.
1.3 CÂU HỎI NGHIÊN CỨU

Các hộ nông dân sản xuất lúa trong mô hình cánh đồng lớn có hiệu quả
tài chính cao hơn hay không ?
Hiệu quả kỹ thuật của các hộ sản xuất trong mô hình cánh đồng lớn và
bên ngoài có khác nhau hay không ?
1.4 PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.4.1 Phạm vi về không gian
Đề tài đƣợc nghiên cứu tại huyện Châu Thành A tỉnh Hậu Giang.
1.4.2 Phạm vi về thời gian
Đề tài sử dụng nguồn thông tin, số liệu thứ cấp trong thời gian từ năm
2012 đến năm 2014.
Nguồn thông tin, số liệu sơ cấp đƣợc thu thập trong niên vụ Đông Xuân
năm 2013 - 2014 và vụ Hè Thu năm 2014.
2


Đề tài thực hiện từ tháng 8 năm 2014 đến tháng 12 năm 2014.
1.4.3 Phạm vi về nội dung
Do thời gian nghiên cứu của đề tài có hạn khả năng của tác giả còn hạn
chế nên đề tài chỉ phản ánh một số nội dung sau: So sánh hiệu quả tài chính và
hiệu quả kỹ thuật của các hộ tham gia sản xuất trong mô hình và ngoài mô
hình cánh đồng lớn. Từ những phân tích, so sánh trên đề xuất một số kiến nghị
để tăng hiệu quả tài chính, hiệu quả kỹ thuật của các hộ nông dân sản xuất lúa
trong và ngoài mô hình cánh đồng lớn.
1.4.4 Đối tƣợng nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu là hiệu quả tài chính, hiệu quả kỹ thuật của các hộ
trồng lúa theo mô hình cánh đồng lớn và các hộ sản xuất truyền thống.

3

CHƢƠNG 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN
2.1.1 Các khái niệm về nông hộ và kinh tế hộ
2.1.1.1 Khái niệm về kinh kế hộ
Kinh tế hộ là loại hình kinh tế trong đó các hoạt động sản xuất chủ yếu
dựa vào lao động gia đình và mục đích của loại hình kinh tế này là nhằm đáp
ứng nhu cầu của hộ gia đình. Tuy nhiên, hộ gia đình cũng có sản xuất ra để
trao đổi nhƣng ở mức độ hạn chế.
2.1.1.2 Khái niệm về nông hộ
Nông hộ đƣợc hiểu là hộ gia đình mà hoạt động sản xuất chính của họ là
sản xuất nông nghiệp.
Ngoài các hoạt động nông nghiệp, hộ nông dân còn có thể tiến hành
thêm các hoạt động khác, tuy nhiên đó chỉ là các hoạt động phụ.
2.1.2 Khái niệm sản xuất, hàm sản xuất
2.1.2.1 Khái niệm về sản xuất
Sản xuất là quá trình, thông qua nó, các nguồn lực hoặc đầu vào sản xuất
đƣợc sử dụng để tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ mà ngƣời tiêu dùng có thể sử
dụng đƣợc.
Các yếu tố đầu vào trong sản xuất nông nghiệp là đất, lao động, phân
bón, thuốc nông dƣợc…
Các yếu tố đầu ra trong sản xuất nông nghiệp là các sản phẩm mà quá
trình sản xuất tạo ra.
2.1.2.2 Hàm sản xuất
Hàm sản xuất là một hàm số biểu diễn về mặt toán học của mối quan hệ
giữa đầu vào và đầu ra của một quá trình sản xuất. Thông thƣờng đƣợc viết
dƣới dạng:
Y = f (x1, x2, x3, x4, ……, xn)
Trong đó: Y là sản lƣợng đầu ra và xi (i = 1, 2, 3….n) là các yếu tố đầu
vào. Các biến trong hàm sản xuất đƣợc giả định là dƣơng, liên tục và các yếu

tố đầu vào đƣợc xem là có thể thay thế cho nhau tại mỗi mức sản lƣợng.
Hàm sản xuất cho biết mức sản lƣợng tối đa đƣợc tạo ra ứng với mỗi
phƣơng án kết hợp các yếu tố đầu vào cho trƣớc. Các yếu tố đầu vào bao gồm
4


các yếu tố cố định (là những yếu tố đƣợc nông dân sử dụng một lƣợng cố định
và nó không ảnh hƣởng trực tiếp đến năng suất nhƣ: chi phí máy tƣới, chi phí
máy bơm nƣớc, …) và các yếu tố biến đổi (là những yếu tố ảnh hƣởng trực
tiếp đến năng suất nhƣ: giống, lao động, phân bón, thuốc nông dƣợc,…)
Tuy có nhiều dạng hàm sản xuất đƣợc ứng dụng trong nghiên cứu thực
nghiệm nhƣng dạng hàm Cobb-Douglas đƣợc sử dụng phổ biến nhất, đặc biệt
trong sản xuất nông nghiệp. Các ông Cobb và Douglas thấy rằng logarithm
của sản lƣợng Y và của các yếu tố đầu vào xi thƣờng quan hệ theo dạng tuyến
tính. Do vậy hàm sản xuất đƣợc viết dƣới dạng:
lnY = lnβ0 + β1lnX1 + β2lnX2 + …+ βnlnXn
Trong đó: Y và xi (i = 1, 2, …., n) lần lƣợt là các lƣợng đầu ra, đầu vào
của quá trình sản xuất. Hằng số β0 có thể đƣợc gọi là tổng năng suất nhân tố,
biểu diễn tác động của các yếu tố nằm ngoài những yếu tố đầu vào có trong
hàm sản xuất. Những yếu tố này có thể là sự tiến bộ công nghệ, sự hiệu quả.
Với cùng lƣợng đầu vào xi, β0 càng lớn sản lƣợng tối đa có thể đạt đƣợc sẽ
càng lớn.
2.1.3 Các khái niệm về hiệu quả
2.1.3.1 Khái niệm về hiệu quả
Hiệu quả là việc lựa chọn và xem xét các thứ tự nguồn sử dụng trong sản
xuất, sao cho ít mất thời gian, công sức, nguồn lực nhƣng đạt đƣợc hiệu quả
cao. Hiệu quả bao gồm 2 loại hiệu quả xã hội và hiệu quả kinh tế. Hai hiệu quả
này có quan hệ thống nhất không thể tách rời.
2.1.3.2 Hiệu quả kỹ thuật (TE)
Hiệu quả kỹ thuật là khả năng đạt đƣợc năng suất tối đa dựa trên nguồn

lực sản xuất và kỹ thuật hiện có. Hiệu quả kỹ thuật đƣợc xem là một phần của
hiệu quả kinh tế. Bởi vì muốn đạt đƣợc hiệu quả kinh tế thì trƣớc hết phải đạt
đƣợc hiệu quả kỹ thuật. Hiệu quả kỹ thuật đƣợc tính bằng tỷ số giữa năng suất
hoặc sản lƣợng thực tế và năng suất hoặc sản lƣợng tối đa. Hình 2.1 dƣới đây
minh họa rõ hơn về hiệu quả kỹ thuật:

5


Nguồn: Trần Thụy Ái Đông, bài giảng kinh tế sản xuất

Hình 2.1: Mô hình hiệu quả kỹ thuật
Từ số liệu thu thập về tình hình sản xuất của các đơn vị sản xuất A, B, B’
khi đó xây dựng đƣờng giới hạn khả năng sản xuất SS’ căn cứ vào các đơn vị
đạt hiệu quả kỹ thuật cao nhất;
B và B’ nằm trên đƣờng SS’ là những đơn vị sản xuất đạt hiệu quả kỹ
thuật cao nhất trong nhóm, tức là B và B’ đạt hiệu quả kỹ thuật (TE);
Xét A không nằm trên SS’ nên không đạt hiệu quả kỹ thuật;
Hệ số hiệu quả kỹ thuật của A là TE= OB/OA;
Hệ số hiệu quả kỹ thuật của B và B’ là TE = 1 = 100%.
2.1.3.3 Hiệu quả tài chính
Là việc sử dụng phối hợp các nguồn lực một cách tối ƣu nhất để đem lại
lợi nhuận cao nhất. Hay nói cách khác khi phân tích hiệu quả tài chính chỉ xem
xét đến lợi nhuận của mô hình mang lại mà không xét đến phần lợi và thiệt hại
cho xã hội.
Hiệu quả tài chính là hiệu quả chỉ tính trên góc độ cá nhân, tất cả các chi
phí và lợi ích đều tính theo giá thị trƣờng.
2.1.4 Các chỉ tiêu kinh tế
2.1.4.1 Tổng chi phí
Tổng chi phí là toàn bộ các chi phí đầu tƣ vào trong sản xuất để tạo ra

sản phẩm. Tổng chi phí trong sản xuất bao gồm chi phí lao động, vật tƣ nông
nghiệp, máy móc,… ngoài ra còn chi phí cơ hội lao động gia đình.
6


2.1.4.2 Doanh thu
Doanh thu là giá trị của sản phẩm hay số tiền mà ngƣời sản xuất thu
đƣợc từ việc bán sản phẩm.
Doanh thu = số lƣợng sản phẩm x giá đơn vị sản phẩm
2.1.4.3 Lợi nhuận
Lợi nhuận là phần chênh lệch giữa doanh thu và tổng chi phí (bao gồm
chi phí cơ hội) sử dụng trong quá trình sản xuất
Lợi nhuận = Doanh thu - Tổng chi phí (bao gồm chi phí cơ hội)
2.2 PHƢƠNG PHÁP CHỌN VÙNG NGHIÊN CỨU
Đề tài đƣợc chọn nghiên cứu ở huyện Châu Thành A do huyện có diện
tích sản xuất lúa nhiều so với các địa phƣơng khác trong tỉnh Hậu Giang. Cánh
đồng lớn ở huyên cũng tƣơng đối nhiều (595 ha năm 2014) và diện tích này
đƣợc chính quyền tỉnh trƣợc tiếp chỉ đạo và ban đầu nhận thấy ngƣời dân
trong CĐL ở đây sản xuất có hiệu quả cao và đồng đều.
2.3 PHƢƠNG PHÁP THU THẬP THÔNG TIN
2.3.1 Số liệu sơ cấp
Thu thập số liệu sơ cấp của 90 hộ nông dân ở huyện Châu Thành, tỉnh
Hậu Giang về việc sản xuất hai vụ lúa đông xuân và hè thu, trong đó có 45 hộ
sản xuất theo mô hình CĐL và 45 hộ sản xuất truyền thống.
2.3.2 Số liệu thứ cấp
Số liệu thứ cấp của bài nghiên cứu đƣợc thu thập từ các nguồn khác
nhau: số liệu thống kê của tỉnh Hậu Giang; các báo cáo tổng kết tình hình kinh
tế-xã hội của tỉnh Hậu Giang. Các Website của tỉnh Hậu Giang, Tổng cục
thống kê và các nguồn khác trên internet.
2.4 PHƢƠNG PHÁP PHÂN TÍCH SỐ LIỆU

2.4.1 Đối với mục tiêu 1
Sử dụng phƣơng pháp kiểm định giả thuyết trong thống kê để để so sánh
hiệu quả tài chính giữa các hộ nông dân sản xuất lúa theo mô hình cánh đồng
lớn và các hộ sản xuất truyền thống.
2.4.2 Đối với mục tiêu 2
Sử dụng phƣơng pháp DEA, công cụ biên sản xuất chung (MF), tỷ số
siêu kỹ thuật (MTR) để đo lƣờng và so sánh hiệu quả kỹ thuật của hộ sản xuất
theo mô hình cánh đồng lớn và hộ không theo mô hình cánh đồng lớn.
7


2.4.3 Đối với mục tiêu 3
Từ kết quả hoàn thành các mục tiêu trên và tìm hiểu thực tế để đề xuất
một số kiến nghị để tăng hiệu quả tài chính, hiệu quả kỹ thuật của các hộ nông
dân sản xuất lúa trong và ngoài mô hình cánh đồng lớn.
2.4.4 Phƣơng pháp thống kê mô tả
Phƣơng pháp thống kê mô tả dùng để mô tả, trình bày, phân tích các số
liệu của các lĩnh vực kinh tế xã hội, thực trạng sản xuất lúa ở tỉnh Hậu Giang,
mô tả đối tƣợng nghiên cứu sau đó rút ra kết luận dựa trên các số liệu đƣợc mô
tả và các thông tin thu thập trong điều kiện không chắt chắn. Các công cụ
trong thống kê mô tả nhƣ bảng thống kê, tần suất.
Bảng thống kê là một hình thức trình bày các tài liệu thống kê một cách
hệ thống, hợp lý và rõ ràng nhằm nêu lên đặc trƣng về mặt lƣợng của hiện
tƣợng nghiên cứu.
Tần suất là số lần suất hiện của quan sát.
2.4.5 Phƣơng pháp so sánh
Phƣơng pháp so sánh dùng để so sánh diện tích, sản lƣợng, năng suất sản
xuất lúa qua các năm và các khu vực. Tính tốc độ tăng trƣởng của của các chỉ
tiêu về diện tích, năng suất, sản lƣợng… qua các năm và qua các khu vực. Các
công cụ trong phƣơng pháp so sánh nhƣ phƣơng pháp so sánh tƣơng đối và

tuyệt đối.
Phƣơng pháp so sánh số tƣơng đối: để phân tích tốc độ tăng trƣởng của
các chỉ tiêu kinh tế qua các năm, so sánh giữa các chi tiêu khác. Đƣợc tính
bằng cách lấy số tƣơng đối năm sau trừ số tƣơng đối năm trƣớc. Thể hiện qua
công thức:

Trong đó: Y0: Chỉ tiêu năm trƣớc.
Y1: Chỉ tiêu năm sau.
ΔY: Biểu hiện tốc độ tăng trƣởng của các chỉ tiêu kinh tế.
Phƣơng pháp so sánh số tuyệt đối dùng để phân tích sự biến động của giá
trị của các chỉ tiêu kinh tế qua các năm. Phƣơng pháp so sánh số tuyệt đối
đƣợc tính bằng cách lấy giá trị năm trƣớc trừ giá trị năm sau trong cùng một
chỉ tiêu.
Công thức: ΔY = Y1-Y0
8


Yo : Chỉ tiêu năm trƣớc
Y1 : Chỉ tiêu năm sau
ΔY : là sự chênh lệch của các chỉ tiêu kinh tế
2.4.6 Phƣơng pháp kiểm định giả thuyết thống kê
Kiểm định giả thuyết là dựa vào các thông tin mẫu để đƣa ra kết luận bác
bỏ hay chấp nhận về các giả thuyết nào đó của tổng thể. Tuy nhiên, chúng ta
hiểu chấp nhận hay bác bỏ giả thuyết theo nghĩa xác suất (Mai Văn Nam,
2008).
2.4.7 Phƣơng pháp DEA (Data envelopment analysis)
Trong đo lƣờng hiệu quả kỹ thuật hiện có hai phƣơng pháp: phƣơng pháp
tham số (Paramatric or econometrics) và phi tham số (Non – parametric
methods). Và DEA là một phƣơng pháp ƣớc lƣợng theo hƣớng phi tham số, là
sử dụng các số liệu thực đầu ra đầu vào trên diện tích đất canh tác để phân

tích, và từ đó đƣa ra giải pháp khắc phục các hộ không đạt hiệu quả và không
thể thống kê đƣợc trong nền kinh tế.
Để đạt hiệu quả cao trong sản xuất, ngoài việc xác định hiệu quả kỹ thuật
(Technical Efficiency – TE) và hiệu quả theo quy mô sản xuất (Scale
Efficiency – SE), các nhà nghiên cứu còn quan tâm đến vấn đề hiệu quả phân
phối nguồn lực sản xuất (Allocative Efficiency – AE) và hiệu quả sử dụng chi
phí sản xuất (Cost Efficiency – CE). Nhƣng ở luận văn này tác giả chỉ tính
toán phần hiệu quả kỹ thuật (TE) và đƣa ra mô hình định hƣớng, còn hiệu quả
AE, CE và SE sẽ đƣợc nghiên cứu sau.
Phƣơng pháp phân tích bao màng dữ liệu (DEA) là phƣơng pháp tiếp cận
ƣớc lƣợng biên. Tuy nhiên, khác với phƣơng pháp phân tích biên ngẩu nhiên
(Stochastic Frontier) sử dụng phƣơng pháp kinh tế lƣợng (econometric), DEA
dựa theo phƣơng pháp chƣơng trình tuyến tính (linear programming) để ƣớc
lƣợng cận biên sản xuất.
Mô hình ƣớc lƣợng Theo Tim Coelli (2005), TE, AE và CE có thể đƣợc
đo lƣờng bằng cách sử dụng mô hình phân tích màng bao dữ liệu định hƣớng
dữ liệu đầu vào theo biên cố định do quy mô (the Constant Returns to Scale
Input-Oriented DEA Model, CRS-DEA Model). Liên quan đến tình huống
nhiều biến đầu vào - nhiều biến đầu ra (the multi-input multi-output case) nhƣ
trong tình huống phân tích của chúng ta. Giả định một tình huống có N đơn vị
tạo quyết định (decision making unit - DMU), mỗi DMU sản xuất S sản phẩm
bằng cách sử dụng M biến đầu vào khác nhau. Theo tình huống này, để ƣớc
lƣợng TE, AE và CE của từng DMU, một tập hợp phƣơng trình trình tuyến
9


tính phải đƣợc xác lập và giải quyết cho từng DMU. Vấn đề này có thể thực
hiện nhờ mô hình CRS Input-Oriented DEA có dạng nhƣ sau:
min ,xi* wi’xi*
subject to:

N

 x
i 1

i

ji

 x *ji  0, j

ki

 y ki  0, k

N

 y
i 1

i

(1)

i  0, i
Trong đó:

wi = vectơ đơn giá các yếu tố sản xuất của DMU thứ i,

xi* = vectơ số lƣợng các yếu tố đầu theo hƣớng tối thiểu

hoá chi phí sản xuất của DMU thứ i,
i = 1 to N (số lƣợng DMU),
k = 1 to S (số sản phẩm),
j = 1 to M (số biến đầu vào),
yki = lƣợng sản phẩm k đƣợc sản xuất bởi DMU thứ i,
xji = lƣợng đầu vào j đƣợc sử dụng bởi DMU thứ i,
i = các biến đối ngẫu.
Ƣớc lƣợng hiệu quả kỹ thuật bằng phƣơng pháp DEA có thể dùng phần
mềm DEAP Version 2.1 để thực hiện.
2.4.8 Công cụ MF (Biên sản xuất chung) và MTR (Tỷ số siêu kỹ
thuật)
Trong đánh giá hiệu quả kỹ thuật bằng mô hình DEA, giá trị hiệu quả
của từng đơn vị cụ thể trong mẫu quan sát đƣợc đo lƣờng dựa trên cơ sở so
sánh hiệu quả thực tế của đơn vị đó với hiệu quả của những đơn vị có hoạt
động sản xuất tốt nhất trong mẫu. Tập hợp những đơn vị có hiệu quả cao nhất
sẽ hình thành nên biên sản xuất của mẫu. Dựa trên nguyên lý đo lƣờng hiệu
quả của DEA, chúng ta thấy rằng hiệu quả của những đơn vị đƣợc đánh giá chỉ
có thể so sánh đƣợc với hiệu quả của những đơn vị trong cùng một mẫu quan
sát đang phân tích. Điều này có thể giải thích bởi vì mỗi nhóm quan sát đại
diện cho những lĩnh vực khác nhau (ví dụ nhƣ nhóm hộ sản xuất lúa theo mô
hình CĐL và nhóm nhóm hộ sản xuất lúa theo kiểu truyền thống) sẽ có những

10


đặc điểm khác nhau và từ đó sẽ hình nên biên sản xuất riêng biệt cho từng
nhóm. Những biên sản xuất này gọi là biên sản xuất của nhóm.
Để đánh giá và so sánh hiệu quả của các đơn vị trong những nhóm khác
nhau nhƣng có mối quan hệ với nhau (ví dụ nhƣ nhóm hộ sản xuất lúa theo mô
hình CĐL và nhóm hộ sản xuất lúa theo kiểu truyền thống), các nhà nghiên

cứu giả định rằng: các đơn vị trong những nhóm khác nhau ngoài việc có các
đặc điểm riêng của nhóm, chúng còn có thể chia sẽ những vấn đề chung với
nhau vì đây là những nhóm tuy là khác nhau nhƣng có mối liên hệ với nhau
(Quan Minh Nhựt, 2012). Ví dụ nhƣ nhóm nông dân trong sản xuất trong mô
hình CĐL và ngoài mô hình ngoài việc khác nhau về mô hình sản xuất, sự liên
kết với sản xuất, sự hợp tác với chính quyền và các công ty thì 2 nhóm có
những đặc điểm giống nhau nhƣ cùng một địa bàn, cùng có điều kiện khí hậu,
thời tiết và đất đai giống nhau,…Điều này đồng nghĩa rằng ngoài việc các
nhóm khác nhau (nhƣng có mối liên hệ với nhau) có những biên sản xuất khác
nhau, họ còn chia sẽ chung một biên sản xuất – biên sản xuất này đƣợc gọi là
biên sản xuất chung (MF). Biên sản xuất chung đƣợc định nghĩa nhƣ là biên
giới hạn bao bọc tất cả các biên sản xuất riêng của các nhóm khác nhau.
Dựa vào mô hình DEA cùng với kỹ thuật xây dựng biên sản xuất chung,
hiệu quả kỹ thuật của các đơn vị sẽ đƣợc đánh giá và so sánh không những với
các đơn vị khác trong cùng một nhóm mà còn có thể so sánh với các đơn vị
trong các nhóm khác nhau. Điều này đƣợc thực hiện bằng cách tính toán và so
sánh tỷ số siêu kỹ thuật (MTR – Metatechnology ratio) của các nhóm khác
nhau. Tỷ số này đƣợc định nghĩa nhƣ sau :
(2)
Trong đó: - MTRi(x,y) là tỷ số siêu kỹ thuật của đơn vị sản xuất thứ i;
- TEi(x,y) là hiệu quả kỹ thuật đƣợc ƣớc lƣợng trên cơ sở so
sánh với biên sản xuất chung của tất cả các nhóm của đơn vị thứ i;
-

là hiệu quả kỹ thuật đƣợc ƣớc lƣợng trên cơ sở so

sánh với biên sản xuất của nhóm g của đơn vị thứ i.
Việc so sánh hiệu quả kỹ thuật của những đơn vị trong các nhóm khác
nhau sẽ đƣợc thực hiện trên cơ sở so sánh giá trị trung bình của MTR của các
nhóm với nhau. Nhóm nào có giá trị trung bình MTR lớn hơn sẽ đạt hiệu quả

kỹ thuật trung bình cao hơn. Hiệu quả kỹ thuật, biên sản xuất nhóm, biên sản
xuất chung và tỷ số siêu kỹ thuật đƣợc minh họa bởi đồ thị sau:

11


Nguồn: Quan Minh Nhựt, 2012

Hình 2.2: Hiệu quả kỹ thuật, biên sản xuất nhóm, biên sản xuất chung và
tỷ số siêu kỹ thuật
Trong đồ thị trên, các biên sản xuất G1G1’ và G1G2’ tƣơng ứng là biên
sản xuất của các nhóm G1 và G2, trong khi biên sản xuất MTMT’ là biên sản
xuất chung cho cả 2 nhóm G1 và G2. Xem xét đơn vị sản xuất A đang sản
xuất tại điểm A nhƣ trên đồ thị chúng ta thấy rằng:
- A là một đơn vị sản xuất thuộc nhóm G1;
- Hiệu quả kỹ thuật của A ƣớc lƣợng theo biên sản xuất của nhóm G1
(G1G1’) đƣợc tính bởi tỷ số DB/DA;
- Hiệu quả kỹ thuật của A ƣớc lƣợng theo biên sản xuất chung (MTMT’)
đƣợc tính toán bởi tỷ số DC/DA.
Sử dụng công thức (2), MTR của đơn vị sản xuất A thuộc nhóm G1 sẽ
đƣợc tính toán nhƣ sau:
(3)
2.5 LƢỢC KHẢO TÀI LIỆU
Nguyễn Văn Tiển và Phạm Lê Thông (2014) “Phân tích hiệu quả kinh
tế của nông hộ trồng sen trên địa bản tỉnh Đồng Tháp”. Từ dữ liệu thu thập
của 120 hộ trồng sen ở tỉnh Đồng Tháp, tác giả đã sử dụng phƣơng pháp ƣớc
lƣợng khả năng cao nhất (MLE) để ƣớc lƣợng hiệu quả kỹ thuật và hiệu quả
12

kinh tế từ hàm sản xuất và hàm lợi nhuận biên ngẫu nhiên. Kết quả cho thấy
mức hiệu quả kỹ thuật trung bình đạt đƣợc ở vụ 1 là 86,81% và ở vụ 2 là
85,33%. Việc kém hiệu quả do chƣa đạt đƣợc hiệu quả kỹ thuật tối đa làm mất
đi trung bình ở vụ 1 là khoảng 1.280 kg/ha và trong vụ 2 khoảng 1.027 kg/ha.
Mức hiệu quả kinh tế đạt đƣợc ở vụ 1 là 82,18%, còn ở vụ 2 là 82,99%. Và do
mức kém hiệu quả do chƣa đạt đƣợc hiệu quả kinh tế gây thất thoát trung bình
khoảng 5.665 ngàn đồng/ha ở vụ 1 và vụ 2 mất khoảng 13.891 ngàn đồng/ha.
Các yếu tố ảnh hƣởng đến năng suất sen của 2 vụ là lƣợng giống, lƣợng phân
đạm, phân kali, phân lân thuốc bảo vệ thực vật và lao động gia đình. Ngoài ra
tác giả còn dùng mô hình hồi qui tuyến tính để phân tích các nhân tố ảnh
hƣởng đến hiệu quả kinh tế của các hộ trồng sen ở tỉnh Đồng Tháp, kết quả
cho thấy các yếu tố có tác động gồm vốn vay, trình độ học vấn và diện tích
gieo trồng sen của nông hộ.
Tiên Hoàng Huy (2014) “Phân tích hiệu quả sản xuất mía của nông hộ
ở tỉnh Hậu Giang”. Từ dữ liệu khảo sát của 130 hộ trồng mía ở tỉnh Hậu
Giang thông qua phƣơng pháp DEA, bài nghiên cứu cho thấy đƣợc hiệu quả
kỹ thuật, hiệu quả phân phối nguồn lực, hiệu quả sử dụng chi phí của các nông
hộ trồng mía tỉnh Hậu Giang. Kết quả từ DEA cho thấy, các hiệu quả đạt mức
tƣơng đối, chƣa đạt kết quả cao, thêm vào việc phân tích hiệu quả theo quy mô
cho thấy đƣợc các nông hộ sản xuất còn manh mún, nhỏ lẻ, không tập trung,
cụ thể trung bình hiệu quả kỹ thuật đạt khoảng 82,5%, hiệu quả phân phối
khoảng 71,1%, hiệu quả sử dụng chi phí khoảng 57,9% và hiệu quả theo quy
mô khoảng 89,5%. Ngoài ra, ƣớc lƣợng mô hình hồi quy tobit cho thấy các
hiệu quả chịu tác động bởi các nhân tố nhƣ trình độ hoc vấn; tham gia hội,
đoàn thể; giới tính chủ hộ; tập huấn; kinh nghiệm sản xuất; số lao động của hộ
và tín dụng. Qua kết quả ƣớc lƣợng mô hình hồi quy tobit cho thấy, biến số lao
động của hộ, tham gia hội đoàn thể, trình độ học vấn, giới tính, tín dụng có hệ
số có ý nghĩa trong mô hình hiệu quả sản xuất và tƣơng quan thuận chiều. Từ
những kết quả đó cho thấy, việc nâng cao trình độ cho các nông hộ bằng cách
mở các lớp tập huấn nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và cần có các chính

sách ƣu đãi vay vốn cho các nông hộ để họ đảm bảo đƣợc nguồn vốn đầu tƣ
sản xuất và đạt hiệu quả hơn.
Quan Minh Nhựt, Nguyễn Quốc Nghi, Hà Văn Dũng (2013) “Phân
tích hiệu quả chi phí và hiệu quả theo quy mô của hộ sản xuất hành tím tại
huyện Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng ứng dụng phương pháp tiếp cận phi tham
số”. Bài nghiên cứu sử dụng phƣơng pháp tiếp cận phi tham số để đo lƣợng
hiệu quả sử dụng chi phí của các hộ sản xuất hành tím ở huyện Vĩnh Châu từ
dữ liệu thu thập của 70 hộ. Hiệu quả sử dụng chi phí bao gồm hiệu quả kỹ
13


thuật và hiệu quả phân phối, thông qua phƣơng pháp màng bao dữ liệu DEA
và phần mềm máy tính DEAP tác giả đã ƣớc lƣợng đƣợc các loại hiệu quả
này. Ngoài ra tác giả còn thông qua phƣơng pháp DEA để đo lƣờng và so sánh
hiệu quả theo quy mô sản xuất của các nông hộ. Kết quả cho thấy, các hộ sản
xuất hành tím có hiệu quả theo quy mô sản xuất tƣơng đối cao và sự biến động
thấp (trung bình là 98% với độ lệch chuẩn 3%) nhƣng hiệu quả sử dụng chi
phí lại khá thấp (trung bình 62%).
Quan Minh Nhựt (2012) “Ưu điểm mô hình phi tham số (Data
envelopment analysis) với trường hợp cỡ mẫu nhỏ và ứng dụng công cụ
Metafrontier để mở rộng ứng dụng mô hình trong đánh giá năng suất và hiệu
quả sản xuất”. Tác giả tập trung phân tích kỹ thuật xây dựng biên sản xuất
chung (metafrontier) và tỷ số siêu kỹ thuật (metatechnology ratio) để khắc
phục hạn chế của mô hình phân tích màng bao dữ liệu (DEA). Phƣơng pháp
này không những cho phép so sánh hiệu quả kỹ thuật của hộ sản xuất với
những hộ trong cùng mô hình mà còn cho phép so sánh với những hộ ở các
mô hình khác nhau.
Nguyễn Hữu Đặng (2012) “Hiệu quả kỹ thuật và các nhân tố ảnh
hưởng đến hiệu quả kĩ thuật của các nông hộ trồng lúa ở ĐBSCL trong giai
đoạn 2008-2011”. Tác giả ƣớc lƣợc hiệu quả kỹ thuật bằng phƣơng pháp tham

số thông qua hàm sản xuất biên Cobb –Douglas kết hợp với hàm phi hiệu quả
kỹ thuật, bài nghiên cứu cho thấy các yếu tố đầu vào có tác động đến năng
suất, ngoài ra tác giả còn tìm hiểu về các yếu tố phi hiệu quả kỹ thuật. Kết quả
cho thấy hiệu quả kỹ thuật trung bình của các hộ sản xuất lúa tại địa bàn
nghiên cứu ở ĐBSCL trong giai đoạn 2008-2011 là 88,96%, hiệu quả kỹ thuật
ở năm 2011 thấp hơn hiệu quả kỹ thuật năm 2008. Tăng trƣởng sản lƣợng của
hộ trong giai đoạn 2008-2011 là do đóng góp của các yếu tố đầu vào nhƣ đất
đai, lao động, loại giống và việc điều chỉnh giảm lƣợng phân đạm, tăng phân
lân. Bên cạnh đó, tập huấn kỹ thuật, tham gia hiệp hội và tín dụng nông nghiệp
đã đóng góp tích cực vào cải thiện hiệu quả kỹ thuật nhƣng ngƣợc lại thì thâm
niên kinh nghiệm của chủ hộ, tỷ lệ đất thuê là các yếu tố làm hạn chế khả năng
cải thiện hiệu quả kỹ thuật.
Phạm Lê Thông, Huỳnh Thị Đan Xuân và Trần Thị Thu Duyên
(2011) đã thự hiện đề tài “So sánh hiệu quả kinh tế của vụ lúa hè thu và thu
đông ở ĐBSCL”. Bài nghiên cứu tác giả sử dụng phƣơng pháp ƣớc lƣợng khả
năng cao nhất (MLE) để ƣớc lƣợng hàm lợi nhuận biên ngẫu nhiên Cobb –
Douglas cho thấy hiệu quả kinh tế của 2 vụ. Thông qua khảo sát 479 nông hộ
ở 4 tỉnh thuộc ĐBSCL gồm: Hậu Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long và Long An
nhằm cho ta thấy đƣợc hiệu quả kinh tế của các hộ trong vụ Hè Thu và Thu
14