Góp phần bảo tồn và phát triển sản xuất nước mắm truyền thống ở huyện cát hải hải phòng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (652.2 KB, 34 trang )
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Ở bất kì địa phương nào của đất nước Việt Nam, hình ảnh các làng
nghề truyền thống đều trở nên rất đỗi quen thuộc, là một phần không thể thiếu
của làng quê Việt. Chúng ta có làng gốm Bát Tràng, làng gỗ Đồng Kị, làng
tranh Đông Hồ, và rất nhiều làng nghề nổi tiếng khác. Chính những sản phẩm
từ các làng nghề này đã tạo nên nét văn hoá đặc trưng cho làng quê. Không
chỉ vậy, nguồn thu nhập từ các làng nghề này đã làm giàu đẹp quê hương,
mang lại hiệu quả kinh tế cao cho các hộ gia đình. Tuy nhiên, với tốc độ công
nghiệp hoá - đô thị hoá hiện nay đã ảnh hưởng lớn đến các làng nghề, làm mai
một thậm chí dẫn đến nguy cơ không tồn tại được. Vì vậy, việc bảo tồn một
nghề truyền thống không chỉ tạo, duy trì, phát triển công ăn việc làm cho nhân
dân địa phương có nghề đó, mà còn bảo vệ một di sản vật thể, phi vật thể của
địa phương này. Nghề làm nước mắm truyền thống ở huyện đảo Cát Hải, Hải
Phòng cũng thuộc phạm trù trên.
Việc bảo tồn nghề truyền thống này được nghiên cứu trên bình diện bảo
vệ các nghệ nhân, truyền nghề từ các nghệ nhân cho thế hệ trẻ, quảng bá
thương hiệu, gắn với các hoạt động văn hoá du lịch khác của Hải Phòng thì
hiệu quả sẽ được nâng cao.
2. Tính cấp thiết của đề tài
Nghề làm nước mắm truyền thống ở Hải Phòng đã có từ lâu, đã ăn sâu
vào tâm thức của không chỉ người dân Hải Phòng, mà còn của toàn dân Việt
Nam.
Hiện nay tuy sản lượng nước mắm Cát Hải có tăng nhưng chất lượng
sản phẩm hoặc việc quảng cáo thương hiệu lại có chiều hướng suy giảm và
mai một. Nguyên nhân của tình trạng trên là:
- Các nghệ nhân có tay nghề cao số lượng càng ngày càng suy giảm.
- Việc truyền nghề cho con cháu chưa được cẩn thận, tỉ mỉ, hiệu quả.
Vũ Thanh Nghĩa
-1-
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
- Bản thân những thế hệ trẻ ở vùng này lại chưa thực sự tiếp thu việc
truyền dạy của các nghệ nhân cha ông. Một phần do thu nhập từ nghề này
chưa thật cao, nên chưa hấp dẫn thế hệ trẻ.
- Các sản phẩm từ nước mắm thiếu đa dạng, chất lượng sản phẩm
chậm cải tiến theo thị hiếu của người tiêu dùng hiện nay.
Với những lí do trên chúng tôi chọn đề tài này nhằm bảo tồn và phát
triển nghề sản xuất nước mắm truyền thống ở huyện đảo Cát Hải, Hải Phòng.
3. Mục đích của đề tài
- Nghiên cứu thực trạng sản xuất nước mắm Cát Hải (NMCH) từ đó đưa
ra giải pháp nhằm quảng bá rộng rãi đặc sản của huyện đảo Cát Hải, Hải
Phòng.
- Nghiên cứu đặc điểm tình hình văn hoá - xã hội, các phong tục lễ hội,
các điểm du lịch của huyện Cát Hải, của thành phố Hải Phòng để xây dựng
chương trình du lịch kết hợp tham quan xí nghiệp sản xuất NMCH.
- Đề xuất sự gắn kết các tour du lịch lịch sử - lễ hội - văn hoá, các tour
du lịch sinh thái - thắng cảnh ở Hải Phòng với tham quan xí nghiệp sản xuất
NMCH.
- Góp phần xây dựng giải pháp tối ưu để bảo tồn và phát triển nghề sản
xuất NMCH, đưa nghề này trở thành một nghề mũi nhọn của huyện đảo Cát
Hải, Hải Phòng.
4. Đối tượng nghiên cứu
- Các sản phẩm của nghề sản xuất nước mắm truyền thống ở Cát Hải,
Hải Phòng.
- Các hoạt động du lịch, lễ hội trên huyện đảo Cát Hải và ở thành phố
Hải Phòng.
Vũ Thanh Nghĩa
-2-
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
- Đề tài là giải pháp nhằm góp phần bảo tồn và phát triển bền vững
nghề sản xuất NMCH, góp phần nâng cao thu nhập kinh tế cho địa phương.
- Các giải pháp mà đề tài đưa ra có thể áp dụng để bảo tồn và phát triển
bền vững cho các ngành nghề tương tự ở Hải Phòng hoặc các tỉnh, thành phố
khác của Việt Nam.
Vũ Thanh Nghĩa
-3-
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
Chương 1: PHƯƠNG PHÁP, THỜI GIAN, ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU
1.1. Phương pháp nghiên cứu
- Điều tra thực địa:
+ Đi thực tế để tìm hỉểu quy trình sản xuất tại cơ sở sản xuất NMCH.
+ Tìm hiểu về việc thu mua nguyên liệu và phân phối sản phẩm.
+ Tìm hiểu về các điểm du lịch, di tích lịch sử ở Cát Hải và thành phố
Hải Phòng.
- Phát vấn:
Điều tra qua công nhân, người dân và chính quyền địa phương về hoạt
động sản xuất, các lễ hội phong tục của huyện đảo.
- Tra cứu trên các nguồn tài liệu: Báo chí, Sổ truyền thống, Internet…
- Xử lí số liệu theo các phương pháp thống kê thông thường
1.2. Địa điểm nghiên cứu
Công trình được tiến hành ở Công ty Cổ phần chế biến dịch vụ thuỷ sản
Cát Hải và các cơ sở sản xuất nước mắm trên huyện đảo Cát Hải, thành phố
Hải Phòng.
1.3. Thời gian nghiên cứu
Thời gian tiến hành công trình từ tháng 8/2008 - 8 /2009.
Vũ Thanh Nghĩa
-4-
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
Chương 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Sơ lược về lịch sử hình thành và phát triển nghề sản xuất nước mắm
Cát Hải, Hải Phòng
Nước mắm Cát Hải có tiền thân là nước mắm Vạn Vân. Từ những năm
1955 trở về trước, nước mắm Vạn Vân đã nổi tiếng khắp nơi, được mọi người
khắp xa gần biết tới.
Dân gian tương truyền:
“Dưa La, húng Láng, nem Báng, tương Bần
Nước mắm Vạn Vân, cá rô Đầm Sét, sâm cầm Hồ Tây”
Cho đến cuối thế kỷ XIX, Cát Hải mới chỉ có nghề đánh cá biển và làm
muối. Từ những chuyến chở cá và muối lên bán cho xứ Kinh Bắc người Cát
Hải mới học được nghề làm nước mắm ở làng Vân, Bắc Ninh, nơi có rượu
cũng rất nổi tiếng. Người làng Vân làm nước mắm bằng cá nước ngọt nên sản
phẩm không có vị đậm, sản lượng cũng không nhiều, chủ yếu là dùng trong
gia đình.
Sau khi học được nghề, một số người Cát Hải đã làm nước mắm song
ban đầu cũng chỉ dùng trong gia đình. Ông Đoàn Đức Ban (thường gọi là Lý
Ban) ở thôn Hoà Hy, xã Hoà Quang là người đầu tiên nghĩ tới việc sản xuất
nước mắm lên bán cho chính vùng Kinh Bắc. Nước mắm được chở bằng
thuyền tới vạn chài làng Vân (vạn Vân) sau đó toả đi các nơi do vậy người
mua quen gọi là nước mắm Vạn Vân. Bản thân Đoàn Đức Ban cũng luôn luôn
mang ơn nơi đã truyền nghề cho mình bèn nhận cái tên dân gian và chính thức
đặt tên cho nước mắm của mình là Vạn Vân. Học theo Đoàn Đức Ban sau này
là chánh tổng Đoàn Đức Ngố (Chánh Ngố) gọi nước mắm gia đình mình sản
xuất là Vạn Lợi. Con chánh tổng Ngố mở xưởng riêng, gọi sản phẩm của
mình là Vạn An. Ngoài ra còn có nước mắm Ông Sao của gia đình Đoàn Đức
Oanh và khoảng 50 sản phẩm nước mắm khác có tên hoặc không tên do
những hộ gia đình khác ở Cát Hải sản xuất, dần dần tràn ngập khắp thị trường
Vũ Thanh Nghĩa
-5-
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
Bắc Kỳ và Trung Kỳ, trong đó có Bắc Ninh, làm mai một dần đến chỗ mất
hẳn nghề ở nơi từng phát nguyên ra nghề này.
Người làm nuớc mắm Cát Hải từ đó bỏ hẳn nghề đi biển và làm muối
nhưng lại góp phần thúc đẩy ngư nghiệp không chỉ ở Cát Hải mà ở cả những
vùng lân cận. Ngư dân Cát Hải, Cát Bà, Quảng Yên, Hồng Gai, Hải Ninh tới
tấp chở cá bán cho những hộ sản xuất nước mắm và chở bã cá từ đấy bán cho
nguời Hà Cối dùng trong chăn nuôi.
Theo một tài liệu của Pháp ấn hành vào năm 1936 thì xí nghiệp Vạn
Vân là cơ sở sản xuất nước mắm lớn nhất nước ta, được thành lập vào năm
1916 ở giữa hai làng Can Lộc và Văn Chấn thuộc Cát Hải. Xưởng có 10.000
chum loại 400kg đựng chượp để lâu năm mới đem nấu. Nước mắm Vạn Vân
được chế biến từ ba loại cá: Cá Quân một loại cá xác - đin, chỉ đánh được vào
tháng 5, tháng 6 hàng năm, cho ra nước mắm thượng hảo hạng; cá nhâm có
nước mắm loại hai; cá ruội có nước mắm loại ba.
Bị cạnh tranh quyết liệt, là người giàu đầu óc kinh doanh, Vạn Vân lại
nghĩ ra phương thức mới nhằm chiếm lĩnh thị trường. Ông đã nghĩ ra cách
đóng chai và dán nhãn hiệu Nước mắm Vạn Vân một cá vàng đồng thời đăng
ký trình toà với Nha kinh tế Hải Phòng. Chính nhờ vậy người tiêu dùng lại
dường như chỉ biết có nước mắm Vạn Vân. Từ đó có câu ca về những sản vật
ngon nổi tiếng Bắc Kỳ “Dưa La, húng Láng, nem Báng, tương Bần, nước
mắm Vạn Vân, cá rô đầm Sét, sâm cầm Hồ Tây”.
Trước Cách mạng Tháng Tám một thời gian, ông Vạn Vân qua đời, con
trai cả là Đoàn Đức Trình lên chiến khu tiếp tục công tác trong tổ tài chính
của Nguyễn Lương Bằng.
Bà Vạn Vân ở lại Cát Hải duy trì công việc của hãng. Những năm 1950
- 1953 là thời gian cực thịnh của hãng Vạn Vân. Ngoài các cửa hàng, hãng
còn có đoàn xe ôtô vận tải.
Vũ Thanh Nghĩa
-6-
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
Từ chiến khu, Đoàn Đức Trình thường xuyên bí mật liên hệ với bà Vạn
Vân từng sáng chế ra phương pháp cô đặc nước mắm, gọi là nước mắm con
hổ gửi ra chiến khu.
Năm 1959, xí nghiệp nước mắm Cát Hải ra đời từ sự kết hợp giũa mắm
Vạn Vân với 57 chủ tư nhân làm nghề mắm trên huyện đảo Cát Hải. “Nước
mắm Vạn Vân” chính thức được thay bằng “Nước mắm Cát Hải”.
Ông Phạm Quang Ninh, lão làng trong nghề từ thời nước mắm Vạn Vân
nói: “Thả hạt cơm vào bát nước mắm, hạt cơm sẽ nổi lên, ấy mới là nước
mắm ngon. Thời xưa, nước mắm Vạn Vân là hàng xa xỉ, nhà giàu mới có mà
dùng. Vì vậy nhắc đến nước mắm Vạn Vân là nhắc đến “miếng ngon” của Cát
Hải mà không phải ai cũng có cơ may thưởng thức”.
2.2. Sơ lược các đề tài nghiên cứu về nghề sản xuất nước mắm truyền
thống Cát Hải, Hải Phòng
Đề cập đến nghề sản xuất nước mắm ở nước ta cũng đã có các bài báo,
phóng sự tìm hiểu về lịch sử và quy trình sản xuất. Trong đó tập trung viết về
nước mắm Phan Thiết, nước mắm Kiên Giang, nước mắm Nha Trang… Nước
mắm Cát Hải là một đặc sản của thành phố Hải Phòng thì chỉ được tìm hiểu ở
mức độ khái quát. Hiện các đề tài nghiên cứu kĩ về nước mắm Cát Hải là rất
ít. Chỉ có thể tìm thấy thông tin trên trang web của Công ty cổ phần chế biến
dịch vụ thuỷ sản Cát Hải và trang web của thành phố Hải Phòng. Các tạp chí,
bài viết chỉ đề cập đến những nét khái quát về quy trình sản xuất nước mắm
Cát Hải mà chưa phân tích cụ thể tình hình sản xuất, các yếu tố ảnh hưởng tới
việc làm nước mắm. Do vậy chưa đề ra được các giải pháp quảng bá thương
hiệu mắm Cát Hải từ đó xây dựng kế hoạch để bảo tồn và phát triển nghề làm
nước mắm truyền thống ở huyện đảo Cát Hải, Hải Phòng.
Vũ Thanh Nghĩa
-7-
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
3.1. Sơ lược điều kiện tự nhiên - xã hội của huyện Cát Hải - Hải Phòng
Cát Hải là huyện đảo nằm ở phía đông thành phố Hải Phòng cách trung
tâm nội thành 39km. Đây vốn là huyện có tên từ thời thuộc Pháp, đơn vị hành
chính trùng khớp với địa danh địa giới. Nhưng trước năm 1945, huyện Cát
Hải thuộc tỉnh Quảng Yên. Năm 1977, huyện Cát Hải được thành lập trên cơ
sở hợp nhất 2 huyện Cát Hải và Cát Bà. Cư dân huyện đảo Cát Hải có nguồn
gốc từ nhiều nơi đến, chủ yếu thạo nghề sông nước ở Thái Bình, Thanh Hoá,
Nghệ An, Hà Tĩnh, Hải Dương… Từ trước 1978, còn có nhiều cư dân người
Hoa cư trú, làm ăn sinh sống. Sách Đại Nam nhất thống chí ghi chép về Cát
Hải xưa: “Dân có tục ương ngạnh, ít văn hoá, đất nhiều chua mặn, dân làm
nghề đi đánh chài, đi buôn, mối lợi nhờ núi, biển…”. Từ xa xưa, cư dân Việt
cổ đã từng cư trú ở đây, dấu vết để lại qua các di chỉ: Cái Bèo, Eo Bùa, Hiền
Hoà…
Đặc điểm nổi bật trong văn hoá dân gian của huyện đảo trước Cách
mạng tháng Tám 1945 là ngày Hội xuống nước ở các làng Chài, cùng nhiều
trò chơi gắn liền với việc đánh bắt cá như: thi bơi thuyền mảng, đua thuyền
thúng trên biển…
Cát Hải có diện tích 3231 km2 với dân số 28000; gồm có 10 xã và 2 thị
trấn: Hoàng Châu, Nghĩa Lộ, Đồng Bài, Văn Phong và thị trấn Cát Hải; Phù
Long, Gia Luận, Việt Hải, Hiền Hào, Trân Châu, Xuân Đám và thị trấn Cát
Bà, cũng là một trung tâm hành chính thuộc huyện Cát Hải.
3.2. Quy trình sản xuất nước mắm Cát Hải, Hải Phòng
3.2.1. Vài nét về việc sản xuất nước mắm Cát Hải
Theo Cục Quản lý an toàn vệ sinh thực phẩm và thú y thủy sản, công
thức truyền thống để làm nước mắm là cá tươi, kết hợp với muối và ánh nắng
mặt trời mà khoa học gọi là thuỷ phân bằng men. Vì nguồn nguyên liệu đảm
bảo chất lượng, quy trình sản xuất sạch không sinh độc tố, không cho hoá chất
Vũ Thanh Nghĩa
-8-
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
vào nên những loại nước mắm này đạt chuẩn, chất lượng tốt và có độ đạm
cao. Hiện nay, Việt Nam có 3 phương pháp sản xuất nước mắm truyền thống
cho ra đời 3 loại đặc sản, tượng trưng cho mỗi miền. Miền Bắc có nước mắm
Cát Hải theo phương pháp đánh, quậy, phơi, rang. Miền Trung, điển hình có
nước mắm Phan Rang, Nam Ô, Bình Thuận theo phương pháp đánh, quậy,
gài, nén. Còn miền Nam có nước mắm Phú Quốc được làm từ cá cơm than
với công thức nhiều muối. Để tạo ra những màu cánh gián, màu vàng rơm,
các nhà sản xuất cũng dùng phương pháp thủ công là cho nước gạo rang hoặc
nước hạt muồng muồng.
Sản xuất nước mắm ở Cát Hải là 1 nghề truyền thống của nhân dân trên
đảo. Không biết cha ông ta chế biến nước nắm từ bao giờ nhưng nước mắm
Cát Hải có tiếng từ lâu đời sánh ngang với nhiều sản phẩm khác của đất nước.
Do đặc điểm của vùng biển “lắm tôm nhiều cá” nên ngoài những nghề
chính là đánh cá làm muối người dân trên đảo đã tìm tòi, học hỏi cách sơ chế
sản phẩm thu được. Từ xa xưa, có lẽ do lượng tôm, cá, đánh bắt được nhiều,
tiêu thụ không hết, phơi không xuể nên ngư dân đã ướp muối cá rồi cho vào
trong chum, vại giành rồi cá ngấu thành nước mắm chắt tự nhiên. Dần dần
xuất hiện những nhà sản xuất kinh doanh nước mắm.
Vào những năm 1930 - 1940 tiểu chủ sản xuất nước mắm lên tới 40
người tập trung ở các làng Hoà Hi, Lục Độ, Lương Năng, Đông Lương… Sản
lượng nước mắm đạt tới 1triệu lít/năm . Đây là những xưởng sản xuất thuê
nhân công, nước mắm làm ra đóng vào thùng gỗ và chở đi bán khắp nơi.
Những hãng sản xuất nước mắm như Vạn Vân (của ông Đoàn Vạn Vân), ông
Sao (của ông Ba Sao), mắm làm ra tới đâu hết tới đó… Ngoài ra hầu như mỗi
gia đình ở Cát Hải cũng có ang (dụng cụ chứa bằng sành) chượp riêng, tận
dụng cá nhỏ và phụ phẩm qua bữa ăn hàng ngày. Họ tự nấu nước mắm dùng
trong gia đình.
Vũ Thanh Nghĩa
-9-
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
Nước mắm Cát Hải được chế biến theo phương pháp cổ truyền riêng
biệt qua những thao tác đánh, quậy cho ăn muối và lợi dụng nhiệt độ của mặt
trời kích thích sự lên men của chượp, thúc đẩy quá trình phân giải protit thành
axitamin tạo nên hương thơm tự nhiên độc đáo không loại nước mắm nào có
được. Nước mắm Cát Hải thực sự không thể thiếu trong bữa ăn của từng gia
đình, ngoài ra còn có tác dụng trong y học, chữa bệnh trong dân gian.
3.2.2. Quy trình sản xuất nước mắm Cát Hải:
Nước mắm Cát Hải được sản xuất theo phương pháp đánh, quậy, phơi,
rang với công thức truyền thống là cá tươi kết hợp với muối và ánh nắng mặt
trời mà khoa học gọi là thủy phân bằng men. Quy trình công nghệ cổ truyền
sản xuất nước mắm là: “Phân giải protit thành axit amin bằng phương pháp
lên hương tự nhiên: không dùng bất cứ chất xúc tác nào, với đặc trưng riêng”.
Vũ Thanh Nghĩa
- 10 -
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
Quy trình sản xuất nước mắm Cát Hải được thể hiện bằng sơ đồ sau:
Kiểm nghiệm
Thu mua cá
chượp
Chế biến chượp theo
quy trình công nghệ
Chọn chượp đưa
vào lọc
Cho ra sản phẩm
Xuất thị trường
Đóng chai, dán
tem nhãn
Chọn rửa chai
Sơ đồ quy trình sản xuất nước mắm Cát Hải
Nước mắm Cát Hải màu đỏ đậm gần như đen, đặc trưng cho công nghệ
chế biến nước mắm miền Bắc: cá ướp muối để lên men với không khí, nghĩa
là các bể chứa để mở phơi nắng, gió, sương, được quậy và đảo liên tục mỗi
ngày. Sau vài tháng, mùi tanh mất hẳn, mùi thơm dậy lên, bả cá chìm xuống,
nước mắm phía trên từ từ trong dần. Lúc này, người ta xem màu và ngửi mùi
để lấy nước mắm cốt ra.
3.3. Các cơ sở sản xuất nước mắm hiện tại
3.3.1. Các cơ sở sản xuất nước mắm Cát Hải
Ở Cát Hải hiện nay, việc sản xuất nước mắm được tập trung ở các công
ty cổ phần trong đó Công ty cổ phần chế biến dịch vụ thuỷ sản Cát Hải cho
nhiều sản phẩm nhất.
Ngoài ra, ở đây còn có các cơ sở tư nhân nhỏ lẻ khác nhưng cho sản
Vũ Thanh Nghĩa
- 11 -
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
lượng ở mức thấp. Số lượng các hộ gia đình vẫn tiếp tục nghề sản xuất nước
mắm hiện còn rất ít. Vì vậy, cần có biện pháp bảo tồn và phát triển nghề làm
nước mắm Cát Hải - một đặc sản của thành phố Hải Phòng.
3.3.2. Các loại nước mắm Cát Hải
Các loại nước mắm Cát Hải được trình bày trong bảng 1.
Tên loại sản phẩm
Nước mắm Vị Hương
Nước mắm Cao đạm
Nước mắm đặc biệt
Nước mắm Thượng
hạng
Nước mắm cốt cá
Nhâm
Nước mắm Hạng 1
Nước mắm Hạng 1 B
Nước mắm Hạng 2
Nước mắm cá mực
Nước mắm cá quẩn
Loại 18 đạm
Loại 22 đạm
Thượng hạng sắt
Hạng 1 sắt
Hạng 1b sắt
Mắm ông sao
HL
Nitơ
toàn
phần
(g/l)
29 ± 1
27 ± 1
30 ± 1
25 ± 1
Các chỉ tiêu
HL axit
HL Nitơ HL axit
amin so Amôniac không
với Nitơ
so với
nhỏ
TP
Nitơ TP
hơn
(%)không (%)không
theo
nhỏ hơn nhỏ hơn
axit
axetic
45
25
05
40
25
04
55
20
08
50
25
6,5
HL
Muối
NaCl
240÷295
240÷295
245÷280
260÷295
17 ± 1
35
35
03
240÷295
15 ± 1
12 ± 1
11 ± 1
34 ± 1
32 ± 1
18 ± 1
22 ± 1
25 ± 1
15 ± 1
12 ± 1
40 ± 1
40
30
35
47
45
43
38
40
50
40
30
30
35
35
25
25
27
35
30
25
30
35
04
03
03
6,5
5,5
05
04
4,5
6,5
04
03
260÷295
260÷295
260÷295
240÷295
240÷295
260÷295
240÷295
240÷295
260÷295
260÷295
260÷295
Bảng 1: Các loại NMCH và chỉ số chất lượng
3.3.3. Thị trường phân phối
Nước mắm Cát Hải được phân phối chủ yếu tại huyện đảo Cát Hải với
Vũ Thanh Nghĩa
- 12 -
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
các đại lí lớn ở Phù Long, Cát Bà; tại khu công nghiệp Đình Vũ, khu vực nội
thành Hải Phòng. Theo các chuyến tàu, nước mắm Cát Hải được đưa tới các
vùng lân cận Hải Phòng như Hải Dương, Quảng Ninh, khu vực nội thành Hà
Nội.
Đặc biệt, theo Giám đốc Công ty cổ phần chế biến dịch vụ thuỷ sản Cát
Hải, nước mắm Cát Hải đã có mặt tại thị trường Philippin, Lào và đã được
bảo hộ thương hiệu tại Trung Quốc.
3.4. Nguyên nhân sản phẩm NMCH đang bị “lãng quên”
Cùng với Phan Thiết, Phú Quốc, Cát Hải là một trong ba trung tâm sản
xuất nước mắm lớn nhất của cả nước. Theo Ông Vũ Văn Cao – Giám đốc
Công ty cổ phần chế biến dịch vụ thủy sản Cát Hải cho biết nước mắm Cát
Hải đã chính thức được đăng kí bảo hộ tại thị trường Trung Quốc bên cạnh
việc duy trì xuất khẩu sang thị trường Philippin.
Tuy nhiên, trên thực tế, “nước mắm Cát Hải” chỉ “quanh quẩn” ở khu
vực miền Bắc nước ta. Đặc biệt trong thời đại nay, với sự phát triển không
ngừng của xã hội đã đẩy nhu cầu con người lên một tầm cao mới với những
đòi hỏi cao hơn, cùng với đó là sự cạnh tranh không chỉ về chất lượng mà cả
về kiểu dáng sản phẩm của các loại nước mắm khác trên thị trường, nước
mắm Cát Hải chủ yếu chỉ được tiêu thụ ở Hải Phòng.
Nguyên nhân thương hiệu này không “đi” xa được:
3.4.1. Chất lượng sản phẩm:
- Hàm lượng đạm ở mức độ thấp (12 ± 1, 15 ± 1…), các sản phẩm có
hàm lương đạm cao thì ít và có giá cao.
- Giá trị dinh dưỡng: hiện sản phẩm nước mắm Cát Hải đang được bổ
sung hàm lượng vi chất sắt.
- Vị mặn, mùi “gắt” → không thích hợp với khẩu vị người tiêu dùng.
Vũ Thanh Nghĩa
- 13 -
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
3.4.2. Quy trình sản xuất:
- Sản xuất ở những cơ sở tư nhân nhỏ, lẻ
- Sản xuất tập trung và cho nhiều sản phẩm nhất ở Công ty cổ phần chế
biến dịch vụ thuỷ sản Cát Hải - tuy nhiên sản lượng đạt được chưa phù hợp với
tiềm năng của Công ty (do chưa khai thác hết công suất của trang thiết bị, chưa
tận dụng triệt để các nguồn nguyên liệu, do trình độ công nhân chưa cao…).
3.4.3. Quảng cáo, tiếp thị:
- Rất ít không bằng các loại nước mắm khác như: Chinsu, Nam Ngư,
Phan Thiết, Phú Quốc… → không cạnh tranh được thị trường
- Chưa gắn với các hoạt động khác của Hải Phòng
3.4.4. Những thợ làm mắm lành nghề, có kĩ thuật tay nghề cao hiện còn rất ít.
Vì vậy việc truyền nghề gặp nhiều khó khăn; trong khi đó thế hệ trẻ lại không
có tâm huyết với nghề truyền thống của quê hương. Mặt khác, nghề làm nước
mắm đem lại thu nhập thấp, không bằng các ngành nghề khác do đó nhiều
người đã bỏ nghề, chuyển sang loại hình nghề mang lại hiệu quả kinh tế cao
hơn → nghề làm nước mắm ngày càng bị thu hẹp.
3.5. Một số giải pháp góp phần bảo tồn và phát triển thương hiệu nước
mắm Cát Hải
3.5.1. Về sản phẩm:
- Tăng độ đạm, tăng giá trị dinh dưỡng.
- Giảm độ mặn, độ gắt.
- Tạo màu sáng cho sản phẩm.
- Trên tem dán có ghi chú rõ ràng hàm lượng các chất dinh dưỡng có
trong sản phẩm.
- Thay đổi mẫu mã, làm đa dạng sản phẩm.
3.5.2. Về quy trình sản xuất:
- Trong khâu thu mua chượp, cần chú ý đến chất lượng cá làm chượp,
đảm bảo cá tươi, có độ đạm đạt yêu cầu.
Vũ Thanh Nghĩa
- 14 -
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
- Sản xuất theo chiều sâu, sử dụng triệt để công suất trang thiết bị và
nguồn nguyên liệu.
- Mở rộng sản xuất thành các khu sản xuất nước mắm rộng lớn.
- Cải tiến quy trình theo hướng hiện đại để tạo lượng sản phẩm dồi dào.
3.5.3. Về kĩ thuật chế biến:
Do số lượng thợ làm mắm có tay nghề cao còn ít, thế hệ sau không tiếp
tục nghề truyền thống nên cần có chế độ đãi ngộ hợp lí với người sản xuất,
đồng thời có thể có các lớp đào tạo về kĩ thuật chế biến để nâng cao tay nghề
cho công nhân.
3.5.4. Về quảng cáo, tiếp thị:
- Đẩy mạnh hoạt động quảng cáo, giới thiệu sản phẩm qua các phương
tiện truyền thông như Tivi, đài, báo, tạp chí… ở thành phố Hải Phòng và các
tỉnh khác, qua đài truyền hình trung ương (kênh VTV, VCTV...)
- Tại các siêu thị, phát miễn phí bóng bay in nhãn hiệu nước mắm Cát
Hải cho trẻ nhỏ.
- Dán logo, áp phích quảng cáo NMCH trên các phương tiện lưu thông
như: xe bus, tàu khách, ô tô chở khách…
- Có các chương trình khuyến mãi, ưu đãi đặc biệt dành cho khách hàng
khi sử dụng nước mắm Cát Hải nhằm tiếp thị sản phẩm tới đông đảo người
tiêu dùng (có chương trình kỉ niệm, tặng quà khách du lịch, đoàn tham quan
làm việc tại Cát Hải và các công ty…)
3.5.5. Gắn hoạt động du lịch sinh thái – văn hóa – lịch sử với hoạt động sản
xuất nước mắm truyền thống Cát Hải
3.5.5.1. Những thuận lợi và khó khăn trong việc gắn hoạt động sản xuất
nước mắm với hoạt động du lịch sinh thái – văn hóa – lịch sử
3.5.5.1.1. Thuận lợi
* Cát Hải là một huyện đảo có tiềm năng phát triển mạnh các ngành
dịch vụ chế biến thuỷ hải sản, ngành du lịch...
Vũ Thanh Nghĩa
- 15 -
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
* Huyện đảo Cát Hải có nhiều hoạt động lễ hội dân gian phong phú,
trong số đó phải kể đến lễ hội đình làng Hoàng Châu, hội làng Xuân Đám,
ngày hội làng Cá Cát Hải, lễ hội xuống nước… hàng năm thu hút hàng vạn
khách thập phương tới dự.
* Cát Hải có quần đảo Cát Bà với khoảng 400 đảo lớn, nhỏ, cảnh quan
hoang sơ, là nơi hội tụ của núi non, rừng biển, hang động xen kẽ nhau tạo nên
nhiều cảnh đẹp kì vĩ, nhiều dãy núi hùng vĩ giữa thiên nhiên bao la, những bãi
tắm trữ tình nên thơ với màu cát trắng, vàng của nắng và xanh của biển. Nơi
đây là ngôi nhà chung của những loài chim, bò sát đặc biệt là loài Voọc đầu
trắng. Tổ chức UNESCO thế giới đã công nhận quần đảo Cát Bà là khu dự trữ
sinh quyển thế giới.
* Ngoài ra, hệ thống giao thông nối Cát Hải với đất liền ngày càng
thuận tiện, các hệ thống bệnh viện, bưu điện, trường học... và các ngành dịch
vụ ở Cát Hải cũng đang được đầu tư phát triển.
3.5.5.1.2. Khó khăn
- Sản phẩm mắm Cát Hải chưa được quảng bá rộng rãi, chưa tạo được
thương hiệu nổi tiếng
- Hoạt động sản xuất làm không khí bị nhiễm bẩn (do mùi tanh của cá,
do xử lí chất thải chưa tốt...)
- Sự cạnh tranh thị trường của các sản phẩm nước mắm khác
3.5.5.1.3. Kết luận
Cát Hải có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển ngành du lịch, từ đó
có thể kết hợp hoạt động sản xuất nước mắm với các hoạt động du lịch để
quảng bá thương hiệu mắm Cát Hải. Do vậy cần có các biện pháp thích hợp
khắc phục khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi để bảo vệ và phát triển thương
hiệu mắm Cát Hải.
Vũ Thanh Nghĩa
- 16 -
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
3.5.5.2. Giải pháp cụ thể
3.5.5.2.1. Quảng cáo, giới thiệu sản phẩm mắm Cát Hải thông qua các tour
du lịch:
* Tour Du lịch sinh thái biển
- Khám phá Đồ Sơn:
Từ nội thành Hải Phòng, du khách đi trên tuyến đường 353 đến Bán đảo
Đồ Sơn, nằm giữa 2 con sông Lạch Tray và Văn Úc với đồi núi, rừng cây nối
tiếp nhau vươn ra biển. Địa hình Đồ Sơn được ví như một con rồng chầu về
viên ngọc Hòn Dáu. Sách cổ gọi núi Đồ Sơn là Cửu Long (chín rồng). Đồ Sơn
là một trong những điểm du lịch mang tính quốc tế ở Hải Phòng được chia
làm 3 khu vực đều có bãi tắm, đồi núi trong khung cảnh thoáng đãng. Những
biệt thự dành cho du khách nép mình bên những đồi thông êm ả và những
thảm cỏ xanh. Nơi đây còn có những khách sạn cao cấp như Đồ Sơn Resort,
khu vui chơi giải trí Casino.
Giới thiệu tour du lịch Đồ Sơn - Cát Hải với quỹ thời gian 1 ngày: 6h00
xe đón quý khách đi đến phà Đình Vũ. 7h00 lên phà sang thị trấn Cát Hải.
Tại đây, quý khách sẽ lên xe ngựa tham quan cánh đồng - nơi người dân đang
làm muối, tham quan xí nghiệp sản xuất nước mắm Cát Hải (sản phẩm truyền
thống nổi tiếng của huyện Cát Hải). Tiếp tục hành trình tham quan di tích
lịch sử văn hoá đình Hoàng Châu. 17h00 lên phà trở về Đồ Sơn. Kết thúc
chương trình.
- Đảo Ngọc Cát Bà:
Đến Cát Bà, du khách có thể đi bằng đường bộ là đường xuyên đảo
hoặc đường thủy len lỏi giữa những núi đá. Với quỹ thời gian 2 ngày 1 đêm,
du khách có thể khám phá quần đảo Cát Bà với khoảng 400 đảo lớn, nhỏ,
cảnh quan hoang sơ, là nơi hội tụ của núi non, rừng biển, hang động xen kẽ
nhau.
Vũ Thanh Nghĩa
- 17 -
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
Giới thiệu tour du lịch Cát Bà - Cát Hải với quỹ thời gian 1 ngày: 7h15
xe đón quý khách đi đến Xã Phù Long. 8h00 lên phà sang thị trấn Cát Hải.
Tại đây, quý khách sẽ lên xe ngựa tham quan cánh đồng - nơi người dân đang
làm muối, tham quan xí nghiệp sản xuất nước mắm Cát Hải (sản phẩm truyền
thống nổi tiếng của huyện Cát Hải). Tiếp tục hành trình tham quan di tích
lịch sử văn hoá đình Hoàng Châu. 13h30 qua phà sang xã Phù Long, xuống
tàu thăm động Thiên Long - một trong những hang tự nhiên rất đẹp của đảo
Cát Bà (nơi có dấu tích của người Việt cổ). Trở về Cát Bà . Kết thúc chương
trình.
Từ giã Cát Hải, du khách có thể mua đem về nhà tặng người thân nước
mắm Cát Hải có giá từ 15.000đồng đến 100.000đồng/lít tùy theo độ đạm.
* Tour du lịch bằng đường biển thăm các di tích văn hoá lịch sử và
thắng cảnh
Theo lịch trình, tàu đón khách tại bến Nghiêng ra thăm đảo Hòn Dáu,
sau đó tàu đưa du khách đến thăm cánh rừng ngập mặn ở vùng cửa sông Văn
úc, ngược sông cập phà bến Khuể, thăm khu du lịch suối nước khoáng Tiên
Lãng, khu di tích trạng trình Nguyễn Bỉnh Khiêm.
* Tour Du lịch nội thành Hải Phòng thăm các lễ hội, các địa điểm
văn hoá, lịch sử
- Tour dành cho các đối tượng khách đến Hải Phòng với quỹ thời gian
từ 60 phút đến ½ ngày:
Với các tour do các doanh nghiệp lữ hành cho đoàn dừng chân lại Hải
Phòng từ 60 phút đến ½ ngày hoặc các đối tượng khách lưu trú tại các khách
sạn đi thăm tự do hoặc các khách sạn bán tour cho khách đi bằng phương tiện
xích lô: Thăm dải trung tâm thành phố, dải công viên xanh, kiến trúc Pháp,
tượng đài nữ tướng Lê Chân, Tòa thị chính thành phố, nhà Bảo tàng, Bến Ngự
(các đoàn lớn hoặc khách tàu biển có thể xem biểu diễn nghệ thuật trong nhà
hát).
Vũ Thanh Nghĩa
- 18 -
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
- Tour dành cho du khách có nhu cầu tham quan tìm hiểu về văn hóa,
tôn giáo, tinh thần:
Xuất phát từ khách sạn du khách nghỉ hoặc tour từ các địa phương đến
Hải Phòng, du khách vào thăm khu: Tượng nữ tướng Lê Chân, Nhà Hát lớn,
Quán Hoa. Qua đường Đinh tiên Hoàng vào đường Hoàng Văn Thụ thăm nhà
Thờ lớn thành phố - Trung tâm Giáo hội Thiên chúa giáo miền Duyên hải. Từ
đường Hoàng Văn Thụ qua phố Quang Trung, Nguyễn Đức Cảnh, phố Cát
Cụt vào đường Chùa Hàng thăm chùa Dư Hàng Kênh. Chạy theo tuyến đường
kênh thoát nước Tây Nam, thăm chùa Phổ Chiếu hoặc chùa Đồng Thiện. Kết
thúc chương trình du khách thăm đình Hàng Kênh với kiến trúc độc đáo thời
nhà Lê và nghe ca trù hoặc chiếu Chèo.
- Tour thăm các Di tích lịch sử xếp hạng cấp Quốc gia và Lễ hội truyền
thống
Xuất phát từ khách sạn hoặc tour từ các địa phương đến thăm nhà Hát
lớn thành phố, Chùa Vẽ, Đền Phú Xá, Bảo Tàng Hải Quân, Bến Nghiêng, Bia
tưởng niệm Đường Hồ Chí Minh trên biển.
Với các tour du lịch kể trên, có thể kết hợp giới thiệu quảng cáo NMCH
tới khách du lịch qua các hoạt động tiếp thị trưng bày sản phẩm, qua các
hướng dẫn viên du lịch hay qua các biển quảng cáo…
Vũ Thanh Nghĩa
- 19 -
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
3.5.5.2.2. Kết hợp giới thiệu, quảng bá thương hiệu mắm Cát Hải thông
qua các lễ hội của huyện Cát Hải:
Bảng 2: Danh sách các lễ hội của huyện Cát Hải
NỘI DUNG LỄ HỘI
SỐ
TT
TÊN LỄ
HỘI
ĐỊA
THỜI
CẤP
LOẠI LỄ
ĐIỂM CẤP TỔ
GIAN TỔ
QUẢN
HỘI
TỔ CHỨC
CHỨC
LÝ
CHỨC
Xã
Lễ hội 11-12/1
Hiền
dân gian Âm lịch
Hào
Thị
Hội xuống Lễ hội 21/1 Âm trấn
02
nước
dân gian lịch
Cát
hải
Thị
Lễ hội
1/4
Lễ hội
trấn
03 làng cá
Dương
dân gian
Cát
Cát Bà
lịch
Bà
Xã
Hội làng
Lễ hội 10-12/6 Hoàn
04 Hoàng
dân gian Âm lịch g
Châu
Châu
Hội đền
01
Chơm
05
Làng
ĐỐI
CỔ TỤC
TƯỢNG
(HOẶC
PHẦN
ĐƯỢC PHẦN LỄ
CHƯƠNG
HỘI
TƯỞNG
TRÌNH)
NIỆM
ĐẶC SẮC
Dâng
Đánh cờ
hương
Xã
Thị
Dâng
Thị trấn Tổ nghề
Kéo co
trấn
hương
X
Đọc
Đua
chúc
thuyền
văn, tế
0
Tế,
rước,
Đánh cờ
dâng
hương
0
0
Thành Thành
phố
phố
Làng
Xã
Thành
Hoàng
làng
Hội làng
2/9
Xã
Lễ hội
Xuân
Dương Xuân Làng
dân gian
Đám
lịch Đám
Xã
Thành
Đánh
Dâng
Hoàng
cờ, văn
hương
làng
nghệ
* Hội thi kéo xe ngựa Hoàng Châu - Cát Hải:
Hoàng Châu là tên một làng xã thuộc huyện đảo Cát Hải, có tên cũ là
Vàng Châu, tổng An Khoái, huyện Hoa Phong, trấn Quảng An nay thuộc
thành phố Hải Phòng. Đây là một địa danh làng xã cùng chung tên gọi đồng
thời với ngôi đình cổ thờ các vị thành hoàng cũng được mang tên Hoàng
Châu.
Vào dịp kỷ niệm ngày sinh hoặc ngày mất của các vị thành hoàng, ngôi
đình làng Hoàng Châu thực sự trở thành tụ điểm sinh hoạt văn hóa cổ truyền
ở địa phương. Người làng cùng nhau xum họp, thành kính dâng hương, tế lễ
Vũ Thanh Nghĩa
X
- 20 -
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
trước ban thờ các vị thành hoàng cầu mong điều may mắn, an bình trong cuộc
sống và tỏ lòng biết ơn công đức tổ tiên. Đặc biệt vào ngày 10 tháng 6 âm lịch
hàng năm làng tổ chức vào đám rước linh vị hai vị thành hoàng từ hai miếu
giáp Đông, giáp Đoài về đình mở hội tế lễ. Đỉnh cao của lễ hội Hoàng Châu
phải kể đến trò thi kéo ngựa chiến hay còn gọi là xa mã giữa hai bên giáp
Đông và giáp Đoài. Để cho trò thi điều khiển xa mã được diễn ra suôn sẻ,
người ta chuẩn bị rất chu đáo: chiếc xa mã mang dáng dấp một đôi ngựa chiến
thực thụ có đầy đủ dây cương, yếm hoa, cổ đeo nhạc, cơ động trên bánh xe
bằng gỗ. Thành viên của hai giáp tham gia vào cuộc thi đều mang trang phục
gọn gàng, quần ống chẽn, đầu chít khăn kiểu đầu rìu màu xanh hoặc đỏ khác
nhau. Người chỉ huy tay cầm cờ nhỏ có màu sắc để phân biệt với bên đối
phương, mỗi đội sẽ có quân số từ 12 đến 15 người tham gia với trang phục
đội ngũ chỉnh tề theo đúng quy định của hội làng.
Cuộc chơi chỉ bắt đầu khi có hiệu lệnh phát ra từ vị chủ quản, hai ngựa
gỗ dưới sự điều khiển khéo léo, nhịp nhàng của người chỉ huy chuyển động
lúc nhanh lúc chậm, lượn vòng rất điệu nghệ. Quy định của cuộc chơi bên nào
muốn giành giải thưởng của làng phải kéo ngựa chạy đủ ba vòng, không chạm
vạch. Điều tối kỵ không làm tổn thương đến xa mã đối phương cùng các
thành viên nắm giữ, đẩy, kéo chiếc xa mã. Cả bên thắng, bên thua cùng hòa
đồng trước sự cổ vũ reo hò của dân làng và du khách thập phương; sau đó
cùng uống trà, thụ lộc thánh, hẹn mùa lễ hội sang năm.
Đây thật sự là một trò vui mang đầy tính thượng võ, đậm đà bản sắc văn
hóa dân gian mà làng xã Hoàng Châu huyện đảo Cát Hải còn bảo lưu được
cho đến ngày nay.
Vũ Thanh Nghĩa
- 21 -
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
* Ngày Hội Làng Cá ở Cát Hải:
Lễ hội truyền thống hàng năm diễn ra tại trung tâm huyện đảo Cát Hải,
nơi có Cát Bà nổi tiếng bởi khung cảnh thiên nhiên ngoạn mục, nằm trong
hành lang du lịch Hải Phòng - Đồ Sơn - Đình Vũ - Phù Long - Cát Bà.
Kế thừa phát huy những tinh hoa văn hoá dân gian nảy sinh từ cuộc
sống lao động, sản xuất của nhân dân huyện đảo Cát Hải, ngày nay, những trò
vui chơi, thi đấu trên sóng biển ở Cát Hải thực sự là những ngày hội lớn.
Ngày hội kết hợp hài hoà chương trình đặc sắc nhất trong giao lưu văn hoá,
thể thao giữa huyện đảo Cát Hải với các huyện lúa ngoại thành Hải Phòng và
tỉnh bạn Quảng Ninh.
Ngày hội làng Cá diễn ra vào ngày 1 tháng 4 hàng năm, ghi nhớ sự kiện
ngày 1 tháng 4 năm 1959, Bác Hồ kính yêu về thăm làng Cá Cát Hải, động
viên thăm hỏi bà con ngư dân trong công việc chài lưới, làm chủ biển trời quê
hương. Từ đó đến nay, ngày 1 tháng 4 hàng năm đã trở thành ngày truyền
thống của ngành Thuỷ sản, ngày khai trương mùa du lịch Cát Bà và cũng là
thời điểm ra quân đánh cá vụ Nam của ngư dân huyện đảo. Ngày hội lớn
mang nhiều ý nghĩa lịch sử đã diễn ra trọng thể ngay tại vùng đảo Cát Bà.
Ngày hội lớn ấy không thể thiếu cuộc thi đua thuyền Rồng trên biển Cát Bà.
Bước vào ngày hội, sau phần thủ tục là lễ khai mạc diễn ra trên lễ đài trước
bến tàu neo đậu giữa trung tâm. Một nửa nội dung của lễ hội Cát Bà là các
hoạt động thi đấu diễn ra trên biển, trọng tâm là cuộc đua thuyền rồng, giữa
đội chủ nhà Cát Bà với các đoàn khách đến từ vùng Duyên Hải Quảng Ninh,
Bắc Trung Bộ, cùng những anh em từ vùng lúa Vĩnh Bảo, Tiên Lãng, Thuỷ
Nguyên…
Cuộc đua thuyền rồng trên biển mang ý tưởng chủ đạo: Thuyền rồng từ
biển Cát Bà vươn khơi trong thế Rồng Bay của đất nước, nối vòng tay bè bạn,
thân ái với mọi miền Tổ quốc. Ngoài cuộc đua thuyền Rồng diễn ra sôi nổi
hào hứng từ phút ban đầu đến phút cuối để tìm ra đội vô địch nhận giải của
Vũ Thanh Nghĩa
- 22 -
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
Ban Tổ chức, vẫn có thêm các trò thi phối hợp, biểu diễn lướt ván đua thuyền
thúng của cư dân miền Duyên Hải, miền Trung tham dự lễ hội. Điều đặc biệt,
tại ngày hội làng cá Cát Bà, hai loại hình thi đấu kéo co và múa rồng trên biển
lẽ ra chỉ diễn ra trên đất liền, thì bây giờ tại ngày hội làng Cá ở huyện đảo Cát
Hải đều được đưa xuống biển thi đấu. Trước khung cảnh tấp nập tàu thuyền,
sóng biển dập dờn, người tham gia thi đấu được chia làm hai bên, ai nấy đều
ở trên thuyền của đội mình, người ở 2 đội thuyền dàn quân, nắm chắc dây co
mà kéo về phía của đội mình. Trong các cuộc thi kéo co trên biển nhiều năm
gần đây, đội chủ nhà Cát Bà thường vượt trội trước các đội bạn.
Nét mới nữa trong Lễ hội làng cá Cát Bà, trong cuộc đua thuyền Rồng
trên biển, môn thi đấu trọng tâm của lễ hội có cuộc đua tài của các đấu thủ nữ
trên cự ly dài 4000m, bên cạnh đường đua của nam giới là 6000m, trong
khoảng thời gian 30 phút sôi nổi khẩn trương. Đây thật sự là những hoạt
động văn hoá thể thao, rèn luyện tính bền bỉ, kiên nhẫn của từng cá nhân
trong một tập thể, đồng thời rèn luyện phẩm chất nghề nghiệp, lòng quả cảm
vì màu cờ sắc áo của quê hương.
Bên cạnh đó, còn có rất nhiều lễ hội đặc sắc của Hải Phòng mà qua đấy
có thể kết hợp với việc giới thiệu, quảng cáo thương hiệu mắm Cát Hải tới
đông đảo khách du lịch. Có thể kể đến lễ hội Chọi Trâu, lễ hội đền Bà Đế, lễ
hội Hòn Dáu diễn ra ở bán đảo Đồ Sơn, lễ hội Chùa Vẽ, Chùa Hàm Long, lễ
hội hát Đúm Thuỷ Nguyên và rất nhiều lễ hội mang đậm nét văn hoá khác.
Vũ Thanh Nghĩa
- 23 -
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Qua quá trình tìm hiểu về hoạt động sản xuất của nghề sản xuất
NMCH, các lễ hội của huyện Cát Hải và hoạt động du lịch của thành phố Hải
Phòng chúng tôi đi đến một số kết luận sau:
- NMCH là một đặc sản của thành phố Hải Phòng, sản xuất tuân thủ
tiêu chuẩn ISO 9001:2008 và HACCP.
- Quy trình sản xuất đảm bảo vệ sinh, theo phương pháp cổ truyền
không dùng bất cứ chất xúc tác nào, với đặc trưng riêng.
- Sản phẩm NMCH hiện chưa tạo được thương hiệu nổi tiếng trên toàn
quốc. Người dân ngay ở khu vực nội thành Hải Phòng cũng ít gia đình sử
dụng NMCH như một gia vị không thể thiếu.
- Các lễ hội ở Cát Hải rất phong phú, đa dạng, giàu bản sắc văn hoá.
Hoạt động du lịch là điểm mạnh trong phát triển kinh tế của Hải Phòng. Do
vậy hoàn toàn có thể xây dựng chương trình du lịch, tìm hiểu văn hoá kết hợp
với tham quan cơ sở sản xuất nhằm phát triển nghề làm nước mắm truyền
thống.
- Đề tài là một giải pháp góp phần xây dựng giải pháp tối ưu để bảo tồn
và phát triển nghề sản xuất NMCH.
2. Kiến nghị
Để bảo tồn và phát triển bền vững nghề sản xuất NMCH thì:
- Các cấp chính quyền địa phương và nhân dân trong vùng phải tích cực
tham gia, ủng hộ việc phát triển nghề sản xuất NMCH.
- UBND huyện Cát Hải cần có chương trình cụ thể xây dựng các khu
sản xuất, chế biến.
- UBND thành phố cần hỗ trợ, tạo điều kiện xây dựng hệ thống giao
thông thuận tiện; đồng thời hỗ trợ trong việc quảng bá, giới thiệu sản phẩm
trên các phương tiện truyền thông.
Vũ Thanh Nghĩa
- 24 -
K32B - SP Sinh
Khóa luận tốt nghiệp
GVHD: TS. Hoàng Nguyễn Bình
- Các cơ sở sản xuất phải nghiêm chỉnh chấp hành luật bảo vệ môi
trường và các tiêu chuẩn chất lượng
- Sở du lịch thành phố Hải Phòng nên tạo điều kiện thuận lợi cho phát
triển du lịch ở huyện đảo Cát Hải.
Vũ Thanh Nghĩa
- 25 -
K32B - SP Sinh
