Nghệ thuật kể chuyện trong truyện ngắn của ohenry

Tr­êng §HSP Hµ Néi 2

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Thế kỉ XIX văn học Mỹ ghi nhận sự trỗi dậy vượt bậc của một nền văn
học non trẻ mà có thể sánh với bất kì một trung tâm văn học lớn đương đại
nào của thế giới. Các gương mặt tiêu biểu là: Étga Alan Pô, Mác Tuên, Oan
Uytman và nhiều nhà văn lừng danh khác mà sáng tác của họ vắt sang thế kỉ
XX. Trong số những nhà văn chuyển giao thế kỉ ấy, gần gũi và quen thuộc
với nhiều thế hệ, nhiều đối tượng độc giả trên thế giới là Thiơđơ Đraizơ, Giắc
Lânđơn và đặc biệt là O’Henry. Truyện của họ tuy không có được những cách
tân tuyệt mĩ bậc nhất về hình thức nhưng lại tỏ ra có sức hấp dẫn, lôi cuốn bền
lâu lạ thường.
Năm 1919, khi Giải thưởng O’Henry được thành lập thì truyện của ông
được xem là đạt tiêu chuẩn cao nhất của thể loại. Nhiều nhà nghiên cứu đồng
ý là cùng với Étga Pô, Nathanien Hôthon, Bret Hat, O’Henry là một trong bốn
cây đại thụ của truyện ngắn Mỹ.
Cho đến nay, nhiều truyện ngắn của O’Henry vẫn là những mẫu mực
của truyện ngắn hiện đại với cấu trúc ngắn gọn, giọng văn giản dị, hài hước
và những kết thúc bất ngờ. Thiết nghĩ, các nhà văn mới vào nghề sẽ học tập
được từ O’Henry rất nhiều kinh nghiệm quý báu. Và chắc chắn rất nhiều độc
giả sẽ cảm thấy thích thú khi đặt chân vào lãnh địa văn chương của O’Henry.
Để tiếp cận một tác phẩm văn học, chúng ta phải làm rõ hai bình diện:
tác phẩm đề cập đến cái gì và cách thức nhà văn sử dụng để làm sáng tỏ điều
đó, tức là phải nắm được nội dung và giá trị nghệ thuật của tác phẩm. Đặc biệt
với truyện ngắn giai đoạn thế kỉ XIX – XX, việc nghiên cứu tác phẩm từ
phương diện nghệ thuật kể chuyện là cách tiếp cận từ góc độ nghệ thuật học,
thi pháp học. Đây là hướng đi được nhiều người quan tâm và lựa chọn. Điều

Nh©m ThÞ Thanh Mai – K32D – Ng÷ V¨n

1


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

ny cú ý ngha quan trng i vi ngi tỡm hiu tỏc phm t s, v tt nhiờn
khụng loi tr truyn ngn OHenry.
Nghiờn cu v tỡm hiu tỏc phm vn chng mc ớch cui cựng l
xỏc nh v khng nh phong cỏch ngh thut c ỏo ca tỏc gi. Tỡm hiu
ngh thut k chuyn truyn ngn ca OHenry l tỡm hiu thờm v phong
cỏch xõy dng th loi ca ụng.
Bờn cnh ngh thut xõy dng ct truyn, nghiờn cu ngh thut k
chuyn truyn ngn OHenry ha hn nhiu trin vng trong vic khỏm phỏ
th gii ngh thut ca nh vn, l cỏch thc hu ớch m ra giỏ tr ca tỏc
phm.
Cui cựng, ta nhn thy, OHenry l mt trong nhng tỏc gia vn hc
nc ngoi c nhiu nc trờn th gii la chn a vo chng trỡnh
ging dy, nghiờn cu. Vỡ vy tip cn vi ngh thut k chuyn truyn ngn
OHenry cú ý ngha quan trng trong vic nh hng, gi m cho quỏ trỡnh
hc tp v ging dy ca hc sinh v giỏo viờn.
Xut phỏt t tt c nhng lớ do trờn, chỳng tụi la chn ti Ngh
thut k chuyn trong truyn ngn ca OHenry tỡm hiu v nghiờn
cu.
2. Lch s vn
Cựng vi A.Sờkhp v G. Mụpaxng, OHenry l mt trong nhng
bc thy ca th gii v truyn ngn. Anphụnsụ Smit khng nh: Nu khụng

cú OHenry thỡ bc tranh truyn ngn th gii b thiu i mt mng ln
[2; 244]. S nghip sỏng tỏc ca OHenry ó ghi mc son trong tin trỡnh vn
xuụi nhõn loi. ễng ó xõy dng nờn nhng giỏ tr mu mc ca truyn ngn,
nht l v ngh thut k chuyn, nh ú nhng nh vn k tip ó cú c s
tha hng v cỏch tõn.

Nhâm Thị Thanh Mai K32D Ngữ Văn

2


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Vit v OHenry, Cacvan oren cú nhn xột truyn ngn ca
OHenry l li tiờn tri ca nhng sỏng to vn xuụi, l s thay i khuụn hỡnh
nhõn vt, tớnh cỏch ó c nh hỡnh trc ú. Ngi ta ng nờn git mỡnh
vỡ nhng cỏi tờn mi c t cho mt ip viờn nhõn vt. Cú tờn hoc khụng
cú tờn, iu ú ó tng tn ti v ang tn ti hon thnh trong ngh thut
nhng khỏt vng hin thc ó b ỏnh bi. y l mc tiờu mnh m nht ca
OHenry rc sỏng nhng cỏi kt trn ngp khp mi ni. c tớnh cc tt
ni ụng l ti nng tuyn chn t nhng cỏi cõy hin thc cuc i ra bt k
cỏi gỡ cú th th hin c thc tin cuc sng qua lng kớnh lóng mn ca
tinh thn trỏc tuyt ny [4; 44]. Li nhn xột ny ó phỏt hin v khng nh
nhng nột riờng c ỏo trong truyn ngn OHenry, c bit l v ngh thut
k chuyn ca ụng.
Núi n OHenry, cỏc nh phờ bỡnh so sỏnh ụng vi Mụpaxng v
nhiu nh vn cú uy tớn khỏc. ễng ó khng nh v gúp phn m ng cho
truyn ngn chim lnh vn n M. Ngi ta ng ý vi nhau rng, OHenry

ó a th loi truyn ngn lờn mt tm cao mi, ụng l Mụpaxng ca ngi
M v hn c Mụpaxng phng din s dng cỏi hi trong sỏng to ngh
thut m Mụpaxng cú m cng khụng lm c (H.J.Forman) [2; 242].
Ngi ta ca ngi rng OHenry ó mang sinh khớ mi vo i sng truyn
ngnl bc thy trong vic s dng ting m , bc thy ca cỏi nhỡn sõu
sc vo bn cht cuc sng. S kt hp k thut tuyt vi vi s khụn ngoan
khỏc thng c ỏo vi s hi hc tuyt m v sc sỏng to bn vng l
trng hp him thy n mc c gi b cun hỳt ngay lp tc, khụng th
cng [2; 237].
Tỡm hiu cun Nhng vn lớ thuyt v thc tin th loi, ta thy cú
hn mt trang tỏc gi ginh núi v OHenry. Trong ú cú nhn xột: Cỏc

Nhâm Thị Thanh Mai K32D Ngữ Văn

3


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

truyn ngn ca OHenry u c xõy dng nh vy, cỏc on kt dng
nh ln trỏi vi nhng gỡ ó k trc ú [16; 78].
Núi n ngh thut k chuyn ca OHenry, T in vn hc cú vit:
V ngh thut, truyn ngn ca ụng thng c t chc xoay quanh mt
ct truyn dn dng chu ỏo vi cỏc tỡnh tit c sp xp khộo lộo lụi cun
c hng thỳ ca c gi. ễng thng s dng kiu o ln tỡnh th hai ln
mt cỏch t ngt, bt ng [10; 159].
n vi cun Tỏc gia tỏc phm vn hc nc ngoi trong nh trng
ta thy trong ú cú nhn xột: Ngh thut k chuyn ca ụng thng li

mt n tng duy nht trờn nn mt cõu chuyn vi t bin hai ln. iu ú
ó gúp phn to ra mt s c ỏo trong ngh thut truyn ngn OHenry.
[17; 344]. T ú cú th thy c sc hp dn, lụi cun ca truyn ngn
OHenry nh ngh thut k chuyn y sỏng to bt ng ca ụng.
Trong cun Tp chớ vn hc s 1 2001, Lờ Huy Bc cú nhn nh
Mc dự sỏng tỏc ch yu vo u th k XX nhng truyn ngn ca ụng vn
mang m phong cỏch hin thc ca nhng nh c in [5, 83]. iu ny
ghi nhn mt trong nhng nột c sc v ngh thut k chuyn ca OHenry.
ễng xng ỏng l mt trong nhng nh vn hin thc bc nht th gii.
Qua tỡm hiu, chỳng tụi thy nhng ti liu tp trung nht núi v vn
ny l ba cun sỏch do Lờ Huy Bc biờn son: Lờ Huy Bc (2003) - Vn hc
M NXB HSP, Lờ Huy Bc (2005) Lớ lun truyn ngn tỏc gia v tỏc
phm NXB HSP, Lờ Huy Bc (2006) OHenry v Chic lỏ cui cựng
NXB GD. Qua kho sỏt chỳng tụi nhn thy, ngh thut k chuyn trong
truyn ngn OHenry ó c chỳ ý tỡm hiu v c cp n nhiu
trang vit. Tuy nhiờn vic nghiờn cu ngh thut k chuyn truyn ngn
OHenry cũn cha mang tớnh h thng v chuyờn sõu.

Nhâm Thị Thanh Mai K32D Ngữ Văn

4


Tr­êng §HSP Hµ Néi 2

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

Trong phạm vi tài liệu bao quát được, chúng tôi thấy qui mô nghiên
cứu, dung lượng đánh giá về nghệ thuật kể chuyện của O’Henry là chưa lớn,
chưa đủ để thấy được nét đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện của ông. Chưa

có một bài viết hay công trình nào lấy điều này làm đối tượng để nghiên cứu
chuyên sâu và có hệ thống.
Mặc dù vậy, những tư liệu, ý kiến kể trên có tác dụng lớn trong việc
định hướng, mở đường cho đề tài của chúng tôi. Chúng tôi mong muốn đóng
góp một phần nhỏ những nghiên cứu của mình về nghệ thuật kể chuyện trong
truyện ngắn của O’Henry, bên cạnh những công trình nghiên cứu khác.
3. Mục đích nghiên cứu
Góp phần nghiên cứu một cách chuyên sâu và có hệ thống về nghệ
thuật kể chuyện truyện ngắn O’Henry. Qua đó, hiểu rõ hơn về phong cách
nghệ thuật của tác giả.
Góp phần bổ sung, hỗ trợ kiến thức cho việc giảng dạy và học tập tác
phẩm, tác gia O’Henry trong nhà trường.
Người viết tập tìm hiểu, nghiên cứu khoa học.
4. Phạm vi nghiên cứu
Số lượng truyện ngắn O’Henry rất lớn (hơn 300 truyện) nhưng do điều
kiện có hạn, và do khả năng ngôn ngữ, chúng tôi chỉ chọn nghiên cứu 28 tác
phẩm truyện ngắn của O’Henry đã được dịch ra tiếng Việt in trong hai cuốn
“Tuyển truyện ngắn O’Henry (Chiếc lá cuối cùng)” - 2004 – Ngô Vĩnh Viễn
dịch – NXB VH và “Tuyển truyện ngắn O’Henry (Một câu chuyện dở dang)”
– 2005 – Ngô Vĩnh Viễn, Mạnh Chương, Nguyễn Việt Long, Nguyễn Chiến,
Đức Mẫn dịch - NXB Hội nhà văn.
5. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp khảo sát, thống kê
Phương pháp so sánh đối chiếu

Nh©m ThÞ Thanh Mai – K32D – Ng÷ V¨n

5

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Phng phỏp phõn tớch, tng hp
6. úng gúp ca khoỏ lun
Khoỏ lun gúp phn hiu sõu hn v phong cỏch vn chng cng nh
cỏc tỏc phm ca OHenry. Thụng qua ú gúp phn khng nh ti nng v v
trớ ca OHenry trong nn vn hc M. ng thi s giỳp ngi c cú nhng
kin gii sõu sc v nh vn ny.
7. B cc ca khoỏ lun
Ngoi m u v kt lun, khoỏ lun gm cú hai chng:
Chng 1: Ngh thut k chuyn va c in va hin i.
Chng 2: Ngh thut k chuyn linh hot, sỏng to.

Nhâm Thị Thanh Mai K32D Ngữ Văn

6


Tr­êng §HSP Hµ Néi 2

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: NGHỆ THUẬT KỂ CHUYỆN VỪA CỔ ĐIỂN VỪA
HIỆN ĐẠI
Trên văn đàn thế giới, các sáng tác trong thập niên cuối thế kỉ XIX và
thập niên đầu thế kỉ XX thường mang trong mình những dấu hiệu chuyển tiếp
từ cổ điển sang hiện đại. Rất nhiều nhà văn nổi tiếng của Mĩ đạt đến đỉnh cao

trong sự nghiệp sáng tác của mình ở giai đoạn này. Ta có thể kể đến Henry
Jêmx, Thiơđơ Đraizơ, O’Henry, Jăc Lơnđơn…sáng tác của họ vừa mang tính
đúc kết các nguyên lí thẩm mĩ của thế kỉ trước, vừa hé lộ dấu hiệu mới của
văn phong tương lai.
Thật khó có thể tách biệt và xếp các nhà văn sáng tác giữa hai thế kỉ
vào thế kỉ XIX hay XX. Thông thường, các nhà nghiên cứu phân biệt dựa
theo tiêu chí cổ điển và hiện đại. Trong đó, O’Henry, cây bút bậc thầy trong
lĩnh vực truyện ngắn được coi là nhà văn có nghệ thuật kể chuyện vừa cổ điển
vừa hiện đại.
1.1. Nghệ thuật kể chuyện cổ điển
1.1.1 Ngôi kể - Người kể chuyện
Trong nghệ thuật kể chuyện, người kể chuyện có thể kể theo ngôi thứ
nhất và thứ ba. Người kể chuyện chỉ có thể kể được khi nào họ cảm thấy như
là người trong cuộc đang chứng kiến sự việc xảy ra bằng tất cả các giác quan
của mình. Do đó về căn bản, mọi người kể chuyện đều kể theo ngôi thứ nhất.
Cái gọi là ngôi thứ ba thực chất là hình thức kể khi người kể chưa được ý thức
hoặc đã được ý thức nhưng cố giấu mình đi. Ngôi thứ nhất là hình thức lộ
diện, ngôi thứ ba là ẩn mình đi. Mỗi sự lựa chọn hình thức kể cũng có khả
năng tạo nghĩa nhất định cho trần thuật. Người trần thuật ngôi thứ ba là hình
thức trần thuật cho phép người kể có thể kể tất cả những gì họ biết. Người

Nh©m ThÞ Thanh Mai – K32D – Ng÷ V¨n

7


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

trn thut ngụi th nht xng tụi l mt nhõn vt trong truyn, chng kin cỏc
s kin ng ra k.
i vi OHenry, cn phi ghi nhn s linh hot trong k thut t s s
ca ụng. Kho sỏt 28 truyn ó c chn nghiờn cu, chỳng ta thy:
STT

Tỏc phm

Ngụi th

Ngụi th

Truyn

1

3

lng
truyn

1

Mt cõu chuyn d dang

2

Nhng gi nh phỏ sn

x

3

Qu lc

x

4

Khuụn mt trụng nghiờng kỡ diu

5

Mt cn giú du

x

6

Mt s giỳp ca tỡnh yờu

x

7

Bung tng thng

8

Giộp Pitx nh thụi miờn

9

Bờn b

x

10

Chuyn mt t bỏo

x

11

Tin ti v thn ỏi tỡnh

x

12

B bt

x

13

Ngi ỏnh giỏ s thnh cụng

x

14

Chic lỏ cui cựng

x

15

S hoỏ thõn ca Jimmy Valentai

x

16

Bỏnh rỏn min Paimiờnta

17

i tỡnh theo khu phn

18

S ra mt ngn ngi ca Tindy

19

Th chõn lý ca heo

Nhâm Thị Thanh Mai K32D Ngữ Văn

x

x

x
x

x
x
x
x

8


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

20

Hai mi nm sau

x

21

Trỏi tim v ch thp

x

22

Mún qu ca cỏc o s

x

23

Tờn cm v bn thỏnh ca

x

24

Cõu chuyn tnh l

x

25

Ngy chỳng tụi n mng

x

26

Cun cm nang hnh phỳc

x

27

Hi kch tũ mũ

x

28

Pxysờ nh chc tri

x

Nh vy, ch cú 7/28 truyn c trn thut ngụi th nht. iu ny
cho thy du vt trn thut c in ụng bi trn thut ngụi th ba v hỡnh
thc k truyn lng truyn l nột phong cỏch truyn thng ca th k XIX tr
v trc.
Theo T in thut ng vn hc, ngi k chuyn l hỡnh tng c
l v ngi trn thut trong tỏc phm vn hc, ch xut hin khi no cõu
chuyn c k bi mt nhõn vt c th trong tỏc phm. ú cú th l hỡnh
tng ca chớnh tỏc gi, d nhiờn khụng nờn ng nht vi chớnh tỏc gi
ngoi i, cú th l mt nhõn vt c bit do tỏc gi sỏng to ra, cú th l
mt ngi bit mt cõu chuyn no ú [9; 221]. Mt tỏc phm cú th cú mt
hoc nhiu ngi k chuyn. Hỡnh tng ngi k chuyn em li cho tỏc
phm mt cỏi nhỡn v mt s ỏnh giỏ b sung v mt tõm lớ, ngh nghip
hoc lp trng xó hi cho cỏi nhỡn tỏc gi, lm cho s trỡnh by, tỏi to con
ngi v i sng trong tỏc phm thờm phong phỳ, nhiu phi cnh.
Trong truyn ngn, ngụn ng ngi k chuyn l b phn quan trng
khụng th thiu c. Nú cú tỏc dng tớch cc trong ton tỏc phm. Trong

tiu thuyt, trong truyn, nhng con ngi c tỏc gi th hin u hnh
Nhâm Thị Thanh Mai K32D Ngữ Văn

9


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

ng vi s giỳp ca tỏc gi, tỏc gi luụn luụn bờn cnh h, mỏch cho
ngi c bit rừ cn phi hiu h nh th no, gii thớch cho ngi c hiu
nhng ý ngh thm kớn, nhng ng c bớ n phớa sau hnh ng ca cỏc
nhõn vt, tụ m thờm cho tõm trng ca h bng nhng on mụ t thiờn
nhiờn, trỡnh by hon cnh v núi chung l luụn luụn iu khin h theo mc
ớch ca mỡnh, ch huy mt cỏch t do v khộo lộo - mc dự ngi c khụng
nhn thy - nhng hnh ng, nhng li l, nhng vic lm, nhng mi tng
quan ca h (Gorki) [10; 38].
Mc dự sỏng tỏc ch yu vo u th k XX nhng truyn ngn ca
OHenry vn mang m phong cỏch hin thc ca nhng nh c in. Ngi
k chuyn ca ụng luụn c t v khỏch quan nhng thc ra l ngi k
chuyn bit tut. T phng din k xo m núi, ụng l mt ngi k
chuyn. Ct truyn ca ụng ngn, b cc n gin, phong cỏch rt c ỏo,
ngũi bỳt luụn luụn chuyn bin. ễng thng em ý kin ca mỡnh a vo
trong cõu chuyn, bỡnh lun v cõu chuyn ca ụng vi c gi. ễng dng
nh khụng õu khụng cú mt, khụng gỡ khụng thy, ng thi ụng bỏo cỏo kt
qu quan sỏt vi c gi. ễng cho rng cỏi thỳ v khụng phi l bn thõn ụng
m l nhõn vt gp c trờn dc ng. Sc quan sỏt ca ụng rt sõu sc,
dng nh khụng b sút cỏi gỡ, cng ging nh bit tt c mi bớ mt. Nhng
cỏi m ụng chỳ ý, ch l hin tng thụng thng. ễng khụng mun dũ tỡm bớ

mt quỏ sõu kớn. ễng l ngi k chuyn, cho nờn trỏnh mi tỡnh t thõm trm
v bớ n, bi vỡ nhng cỏi ú khụng thớch hp vi ging iu gin d ca ụng.
Chic lỏ cui cựng Hnh trỡnh i t s sng n cỏi cht ca ho s
gi kộo cụ gỏi tr t cừi cht ngc v s sng l truyn ngn tiờu biu
c trn thut ngụi th ba. Ngi k chuyn õy chớnh l ngi k
chuyn bit tut. Trong nhp sng tt bt, hi h quay cung, nu khụng cú
mt khong lng, mt phỳt dng li ngm nhỡn cuc i, hn con ngi s

Nhâm Thị Thanh Mai K32D Ngữ Văn

10


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

khụng bao gi tỡm c chỳt bỡnh yờn, thanh thn cho tõm hn mỡnh. Nhng
lo toan thng nht, cuc mu sinh bn rn ó cun con ngi vo vũng quay
bt tn. Nhng khụng, õu ú, hi m tỡnh ngi vn lng l to sỏng. Ngay
trong mt khu ph nh ti tn, vn ct lờn bn nhc du dng gia mt xó hi
phn vinh, rng ln. Ni y, nh vn M OHenry bng tm chõn tỡnh ca
mỡnh, ó giỳp ngi c phỏt hin bao v p ca tỡnh thng yờu gia
nhng ngi lao ng nghốo kh.
Nu truyn ngn ny, ngi k chuyn ngụi th nht, tc l l mt
trong hai n ho s tr k li thỡ cõu chuyn s mt i v khỏch quan vn cú
ca nú. Xiu hay Giụnxi cú th vỡ cm phc v bit n tm lũng, s hi sinh cao
c ca c Bmen m by t thỏi ch quan qua li k trong tỏc phm. Khi
y, im nhỡn s ch c t mt nhõn vt ó tri qua ton b cõu chuyn
thm m tỡnh ngi ny v k li nhng cm xỳc ca mỡnh. Tuy rng, truyn

s tht hn, ỏng tin hn nhng li cú nhng im hn ch ỏng k lm mt
i phn no sc hp dn ca truyn. Trong Chic lỏ cui cựng, OHenry la
chn ngi k chuyn ngụi th ba din t y v p nhng trỏi tim
nhõn hu cao c. im nhỡn c thay i linh hot qua cỏc nhõn vt v li k
hon ton mang tớnh khỏch quan.
Tỡnh ngi cao p trc ht c th hin nhõn vt Bmen v bc
kit tỏc ca c. Trong tỏc phm, ngi ho s gi khc kh ny ch xut hin
trong mt on vn ngn lỳc Xiu xung nh c ngi lm mu cho bc tranh
ca cụ, v cui cựng cng ch thp thoỏng qua li k ca Xiu. Nhng cú l ụi
hỡnh nh him hoi y mói cũn li trong tõm trớ bao ngi. Vi c Bmen cụ
c, cú l hai cụ gỏi khụng khỏc gỡ nhng ngi rut tht trong nhng nm
thỏng tui gi hiu qunh. C hiu tõm trng Giụnxi v ni lũng Xiu.
VOHenry khụng k ụng c lm gỡ sau khi v cn h c ti tn ca mỡnh.
Cỏch k chuyn ct on to mt khong khụng gian riờng m trong ú,

Nhâm Thị Thanh Mai K32D Ngữ Văn

11


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

chng ai cú th oỏn c c Bmen s cú nhng hnh ng c th no.
Nhng ri, qua li k ca cụ ch Xiu, Giụnx v ngi c cht ng ngng
hiu rừ cụng vic m c ó õm thm lm trong im lng, trong ting go thột
d di ca giú bóo. Thõn gi kh s trong ờm ti khng khip ang nhm
nhe qut ngó mi th, phi dng cm, chu khú, bn b nh th no thỡ c
Bmen nh nhn mi cú th gng sc ng u vi cn ma ph phng nh

vy? Chic lỏ rt tht: tuy gn cung lỏ vn gi mu xanh sm, nhng rỡa
lỏ hỡnh rng ca ó nhum mu vng ỳa c v nờn bng tt c tm lũng,
tõm huyt v ti nng ca ngi ho s gi. Nhng iu quan trng nht l
mc ớch cui cựng ca ngi ho s tht bi trong ngh thut ó t c.
Hoỏ ra ụng c gi hay ch nho cay c s mm yu ca bt kỡ ai li l
ngi cú th hi sinh mng sng ca mỡnh vỡ ngi khỏc. Hnh ng ca c
cng c coi l mt kit tỏc, mt kit tỏc vụ giỏ dự khụng mu sc, khụng
ng nột, khụng õm thanhnhng chan cha tỡnh ngi. Ngi k chuyn
khụng trc tip miờu t m tit l cỏch sỏng tỏc õm thm, lng l y qua li
núi ca Xiu to mt s bt ng cho ngi c, ng thi tụ m thờm lũng
cao c v c hi sinh nh thỏnh thn ca mt ho s gi nghốo kh.
Cng nh c Bmen, khonh khc lng nhỡn cõy thng xuõn l
khong lng nng n ố tru tõm t Xiu. Khi thy trờn cnh ch cũn duy nht
mt chic lỏ mong manh, lay lt yu t Xiu khụng khi tht lũng lo s. Ngy
hụm ú trụi qua, v ngay c trong ỏnh hong hụn, h vn cú th trụng thy
chic lỏ thng xuõn n c nớu vo cỏi cung ca nú trờn tng mt cõu
k ng nh bỡnh thng m cha ng bao ni nim. Trong búng ti ang
dn buụng xung, nhng ụi mt vn khụng ngng theo dừi chic lỏ cui
cựng nh mun chng kin cnh chng chi ca nú vi thiờn nhiờn khc
nghit. Ngi k chuyn khụng h dựng mt t ng no miờu t tõm trng
Xiu khi sang ngy sau na, nhng bn c vn cú th hỡnh dung nột mt ti

Nhâm Thị Thanh Mai K32D Ngữ Văn

12


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

tn ca cụ khi Giụnxi sp bỡnh phc. Tip ú li mt khong thi gian na
trụi qua, khong thi gian th hin s tinh t v chớn chn trong vai trũ lm
ch ca Xiu. Khi Giụnxi ó ly li c s vui v, Xiu mi nh nh núi cho
em s tht m cú l cụ cng ch mi bit khụng bao lõu. Nu Xiu bit trc ý
nh ca c Bmen thỡ truyn s mt i nhiu sc hp dn, v chc chn s
khụng cú on vn th hin tõm trng lo lng thm m tỡnh ngi ca Xiu.
Giụnxi l ngi bit s tht cui cựng. Li hỏi t thn chp chn
trc mt cụ vi hỡnh nh ca nhng chic lỏ thng xuõn nh bộ. Ngi c
cht cng thng, hi hp mi khi Giụnxi bo Xiu kộo mnh lờn. S tuyt
vng ca Giụnxi lm nờn ni lo s trong Xiu v c Bmen, ri ni lo s y
li len vo lũng ngi c. Ln th nht kộo mnh lờn ch cũn li mt chic
lỏ, khụng ai cú th dt mt khi s sng nh nhoi y sut mt ngy mt ờm.
Ln kộo mnh th hai, liu chic lỏ cú cũn v tớnh mng ca Giụnxi s ra sao?
Phi n khi ờm ó qua i m chic lỏ cui cựng vn cha lỡa cnh v nim
hi vng c v vnh Na-pl ca Giụnxi li cựng chỏy, ngi c mi cú th
th pho nh nhừm trc mt s sng mi ang hỡnh thnh.
Cõu chuyn khộp li bng li k ca Xiu m khụng Giụnxi cú phn
ng gỡ thờm. Bit õu, mi ln ngm chic lỏ l mt ln Xiu v Giụnxi c
tip thờm sc lc v bn lnh vt qua nhng khú khn, gian kh trong
cuc sng? Truyn ó dng li, nhng d õm vn cũn vang vng trong lũng
ngi c vi bao suy ngh, d oỏn
Chic lỏ cui cựng l mt trong nhng truyn ngn ni ting khin
OHenry gn gi hn vi bn c trờn th gii. Bng ngh thut k chuyn ti
tỡnh, tỏi hin truyn qua li k ca ngi k chuyn ngụi th ba nột ngh
thut c sc y ó gúp phn lm nờn sc hp dn ca truyn. OHenry thc
s th hin ti nng ca mỡnh khi xõy dng c ngi k chuyn c ỏo,

Nhâm Thị Thanh Mai K32D Ngữ Văn

13


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

bit tut vi li k khỏch quan, khộo lộo lm nờn sc sng lõu bn ca tỏc
phm trong lũng bn c.
Ngụi k th ba cựng vi ngi k chuyn bit tut l nột phong cỏch
tiờu biu cho du n c in c ghi nhn trong ngh thut k chuyn ca
OHenry. OHenry xng ỏng c coi l nh vn mang m phong cỏch
hin thc ca nhng nh c in.
1.1.2 Vn phong trong sỏng, rnh mch, yờu ghột phõn minh
Theo T in thut ng vn hc, vn phong ngha rng l l thúi
vit vn, mang tớnh cht trung tớnh. Ngha hp c hiu l phong vit
vn. Ch mt cỏch thc vit vn th hin c tỏc phong ca con ngi [9;
419].
Nột khu bit na trong phong cỏch t s ca OHenry l ch vn
phong ụng rch rũi, yờu ghột phõn minh, ngi tt ra ngi tt, k xu ra k
xu. Vic tuyt i hoỏ hỡnh tng y khin tỏc phm d c v ngụn t ngh
thut khi dng li thỡ ý tng cng ht. iu ny khỏc xa vi cỏch trn thut
ca cỏc nh vn hin i. W.Fụckn, R.Cav hay J.paikngụn t ca
h l dng ngụn t cha hon kt. Trong tỏc phm ca h, im dng ca
ngụn t li l im gi m ca ý tng. Mi cỏch trn thut cú sc mnh
riờng. Tớnh a ngha OHenry khụng ln bng cỏc nh hin i sỏng tỏc theo
li m nhng sc lay ng lũng ngi ụng cng khụng kộm. gúc ny,
ta cú th núi i tng ngh thut c OHenry tp trung khc ho l hỡnh
tng ch khụng phi l ngụn t. c tớnh ny phn no cng chung cho cỏc
nh vn thuc th h c in. Ngụn t i vi h a phn ch l phng tin

khc ho tớnh cỏch.
Truyn Mt s giỳp ca tỡnh yờu vit v cõu chuyn tỡnh yờu y
cm ng gia Giụ v ờlya, khi m ngi ta yờu Ngh thut thỡ khụng cú
vic gỡ khú. Nhng khi ngh thut r xung thỡ ụi bn tr gp phi khú

Nhâm Thị Thanh Mai K32D Ngữ Văn

14


Tr­êng §HSP Hµ Néi 2

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

khăn về tiền bạc. Đêlya sau nhiều ngày đi chào mời học trò đã tìm được việc
làm, đó là dạy nhạc cho cô con gái của đại tướng Pinkin. Giô cũng tỏ ra xuất
sắc không kém khi vẫn đều đặn bán được những bức tranh của mình. Và chỉ
đến khi Giô phát hiện ra rằng bông vụn dùng để băng tay bị bỏng cho Đêlya
chính tay anh tẩm dầu gửi từ buồng máy lên cho cô gái ở tầng trên bị bỏng tay
vì bàn là thì mọi chuyện mới vỡ lẽ. Đúng là, “khi người ta yêu Nghệ thuật thì
không có việc gì khó”. Chẳng có cô con gái đại tướng nào cả, và cũng chẳng
có bức tranh nào được bán đi cả. Đó chỉ là “hai sáng tác của cùng một nghệ
thuật”. Giô làm công việc đốt lò cho xưởng giặt là mà chính Đêlya cũng làm
việc ở đó. Họ hi sinh trong thầm lặng, chỉ mong kiếm được tiền để duy trì
cuộc sống hạnh phúc của cả hai. Giô không muốn Đêlya bỏ học nhạc và
Đêlya thì không muốn Giô từ bỏ nghề vẽ. Họ hi sinh vì nghệ thuật nhưng thực
chất là hi sinh cho nhau, vì “chỉ cần khi người ta yêu thôi là đủ”.
O’Henry đã trực tiếp thể hiện sự tôn trọng và lòng yêu mến đối với
nhân vật của mình. Qua đó, ông ca ngợi sức mạnh của nghệ thuật cũng như
sức mạnh của tình yêu. Tình yêu chân chính là khi người ta có thể sẵn sàng hi

sinh cho hạnh phúc của nhau.
Truyện “Một sự cải tạo được cứu vãn” là khung cảnh nơi diễn ra sự
tranh chấp âm thầm nhưng mãnh liệt giữa bóng tối và ánh sáng lương tri con
người. Truyện kể về những sự kiện xoay quanh cuộc đời nhân vậy Jimmy
Valentai. Một kẻ phạm tội được trả tự do, nhưng ngay lập tức quay trở về con
đường cũ. Anh ta tiếp tục lấy cắp những khoản tiền lớn ở các nhà băng và dời
đến thị trấn Elmor sinh sống. Tại đây, anh ta trở nên giàu có nhờ mở một cửa
hiệu giày. Và rồi ngài Ralf Spenser mọc lên từ đống tro của Jimmy Valentai.
Cũng tại thị trấn này, anh ta gặp gỡ và yêu Annabel Adams, con gái của ông
chủ nhà băng thành phố. Họ sẽ tổ chức đám cưới sau hai tuần nữa. Nhưng thật
không may, lá thư mà Jimmy gửi cho người bạn của mình là Billi với ý muốn

Nh©m ThÞ Thanh Mai – K32D – Ng÷ V¨n

15


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

tng li b ngh cho bn ó b thỏm t Ben Praix phỏt hin v tỡm n th
trn nh y bt Jimmy. Mõu thun truyn c y n nh im y l lỳc
mt a bộ, con ca ch gỏi Annabel b kt trong hm kột bc mi do ụng
ngoi nú va thuờ lm vi b khoỏ rt tinh vi, hin i. Nu Jimmy ra tay cu
a bộ thỡ cng cú ngha anh t khai tht chõn tng ca mỡnh. iu ú ng
ngha vi vic hụn c b hu b, hnh phỳc ca anh khụng cũn, bn thõn anh
cú th b bt vỡ nhng phi v lm n trc ú. Nhng sau phỳt do d, nghe
theo ngh ca Annabel, anh bt tay vo vic phỏ b khoỏ. Ch mi phỳt
sau cỏnh ca bt tung, tớnh mng a bộ c cu thoỏt, Jimmy thanh thn

tin ra ca, v phớa viờn thỏm t ang i. Nhng Ben Praix thay vỡ ra lnh
bt anh hay gi anh l Jimmy thỡ ụng ta gi Ngi Spenser ri lng l b i.
Ta thy, ngay t u truyn, OHenry ó hộ m thỏi yờu mn ớ vi nhõn
vt ca mỡnh thụng qua cỏch gi bng trng t ng p: Valentai => Jimmy
=> con trai, Jimmy => ngi => chng r tng lai ca ngi Adams => chng
thanh niờn p trai lch s => chng => ngi Spenser. Hnh ng ca Jimmy
chng t anh ó hon ton l ngi lng thin. V cũn hn c lng thin
na khi anh chp nhn hi sinh hnh phỳc, t do ca mỡnh vỡ mt a bộ. Hnh
ng ú ó tỏc ng mnh n thỏm t Ben Praix. Vỡ th, phỏp lut v nh tự
khụng cũn cn thit na. Cõu chuyn l c chui nhng s kin an lng vo
nhau hp lớ, lng tõm kờu gi lng tõm, cao thng ỏp n cao thng.
V p trong tõm hn con ngi vỡ th m to sỏng.
c Hai mi nm sau, ta nhn thy mt cuc gp g tr li sau hai
mi nm xa cỏch ca hai ngi bn l Bụp v Jimmy. Nhng gi õy,
Jimmy ó tr thnh mt viờn cnh sỏt v tht tr trờu thay, Bụp ngy no nay
ó l mt tờn ti phm. Cuc gp g tng chng nh phi hoan h sau hai
mi nm xa cỏch y li chng h cú mt cỏi bt tay, hay nhng li cho
mng. OHenry ó khụng Bụp v Jimmy cựng nhn ra nhau m nhõn vt

Nhâm Thị Thanh Mai K32D Ngữ Văn

16


Tr­êng §HSP Hµ Néi 2

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

của ông cứ trơ lì, dửng dưng lạnh lùng như thế. Khi nhận ra Bôp chính là tên
tội phạm đang bị truy nã ở Sicagô, Jimmy đã không tự tay bắt bạn mà nhờ đến

một viên cảnh sát mặc thường phục. Mãi đến khi bị bắt, Bôp mới biết được
người cảnh sát đã gặp trước đó chính là bạn mình. Câu chuyện kết thúc khi kẻ
tội phạm cuối cùng cũng bị bắt. Người cảnh sát đã không vì tình riêng mà
quên đi trách nhiệm và bổn phận của mình.
Khác với một số nhà văn tên tuổi khác, điều đặc biệt trong hành văn
của O’Henry đó là ông luôn tỏ thái độ rõ ràng đối với nhân vật của mình.
Cũng vì vậy mà người ta hết lòng ca ngợi O’Henry ở chính văn phong trong
sáng của ông.
1.1.3 Sử dụng nhiều chi tiết, sự kiện
Có nhà nghiên cứu từng nói: nhằm tạo nên mọi thứ dường như thật trên
trang sách thì cần: chớ có sao chép lại nguyên xi chuỗi sự kiện lộn xộn theo
trật tự thời gian của cuộc đời. Sự khôn ngoan trong văn học là tái hiện những
sự kiện được sắp xếp chu đáo và những chuyển đổi được che giấu. Nói như
thế, tức là người phát ngôn đang nhấn mạnh tới vai trò quan trọng của nghệ
thuật kể chuyện, dàn dựng truyện của mỗi nhà văn.
Yếu tố cổ điển ở O’Henry còn được thể hiện ở việc sử dụng nhiều chi
tiết sự kiện. Truyện của ông đầy ắp các sự kiện, những sự kiện hấp dẫn được
chọn lọc kĩ càng và được dày công sắp xếp, nhằm gây nên hiệu quả thẩm mĩ
cao nhất. O’Henry không có độc thoại nội tâm, con người của ông thiên về
kiểu người hành động. Ông chú trọng miêu tả tên tuổi, ngoại diện. Đây là nét
không thể thiếu với bất kì nhà hiện thực cổ điển nào. “Chỉ vừa trông thấy
Mâymi, tớ đã hiểu ngay là cuộc tổng thống kê dân số đã phạm một sự nhầm
lẫn. Ở hợp chủng quốc Hoa Kỳ đúng ra chỉ có một cô gái mà thôi! Mô tả nàng
chi tiết thật là khó. Vóc nàng xấp xỉ một thiên thần, nàng có đôi mắt đẹp, lại
còn điệu bộ nữa chứ”. (Ái tình theo khẩu phần)

Nh©m ThÞ Thanh Mai – K32D – Ng÷ V¨n

17

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

i vi truyn ngn, giỏ tr ca tỏc phm c lm ni bt thụng qua
chui cỏc s kin. Nu nh Hemingway dn dt truyn theo dũng tõm lớ nhõn
vt thỡ OHenry li la chn truyn ti theo dũng s kin. Cỏch thc m ụng
s dng l k xõu chui cỏc s kin. ú l cỏch k ly s kin lm du mc
quan trng, gia cỏc s kin cú mi quan h tỏc ng qua li. V c bit,
nhng s kin t giỏ thng c giu kớn cui truyn. Nú nhiu lỳc khc
nghit hoc oỏi om ma mai, cú lỳc khụi hi hoc d khúc d ci ri kt
thỳc trong bt ng lm ngi c hoc thớch thỳ nhng khụng quỏ vui sng,
hoc bõng khuõng nhng khụng quỏ nng n.
Truyn ngn OHenry thng ni bt vi chui cỏc s kin logic vi
nhau. Th thng kờ s kin trong 4 tỏc phm bt kỡ ca ụng:
*Truyn 1: Nhng gi nh phỏ sn
- S kin 1: ễng khỏch th nht n gp lut s Guts vi gi nh ca
mỡnh. ễng ta xng tờn l Giờxp - ngi m b Bilinh ang theo ui. ễng ta
ngh lut s Guts gii quyt cho b Bilinh c li d chng vi cỏi giỏ a
ra l nm trm ụ la.
- S kin 2: V khỏch th hai n gp lut s Guts cng vi gi nh
ca mỡnh. B ta chớnh l b Bilinh - ngi ph n duy nht trong cuc tỡnh tay
ba ny. B ta mun lut s Guts gii quyt cho b ta c li d chng vi giỏ
r nht.
- S kin 3: V khỏch th ba n gp lut s Guts mang theo gi nh ca
mỡnh. ễng ta gii thiu mỡnh chớnh l ụng Bilinh - ngi chng ỏng thng
ang b v b v mun lut s Guts thuyt phc c b Bilinh tr li gia ỡnh
v b mc con ngi m b ta ang theo ui vi giỏ tin l mt nghỡn ụ la.
- S kin 4: Lut s Guts gp riờng v khỏch th nht. a ra cỏi giỏ

cho vic gii quyt yờu cu ca ụng ta l 1200 => 1500 ụ la. Nhng ụng ta
khụng ng ý v ra v.

Nhâm Thị Thanh Mai K32D Ngữ Văn

18


Tr­êng §HSP Hµ Néi 2

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

- Sự kiện 5: Luật sư Guts gặp riêng vị khách thứ ba. Thông báo cho ông
ta biết rằng bà Bilinh đang ở đó và ông ta có thể gặp bà ta ngay lập tức. Vị
khách bỗng giật nẩy mình, kêu lên một cách gay gắt: “Con mụ ấy ở đây à?
Tôi tưởng đã bỏ nó rớt lại đằng sau cách đây bốn mươi dặm rồi kia mà.” rồi
chạy trốn qua cửa sổ. Luật sư Guts thấy mọi giấy tờ trong cặp của ông ta đều
gửi cho “ngài Henry K.Giêxơp”.
Kết thúc câu chuyện đột ngột bất ngờ, bạn đọc đang ngạc nhiên bỗng
mỉm cười thích thú khi xâu chuỗi các sự kiện lại với nhau và chân tướng sự
việc đã được lật tẩy. Vị khách tự xưng là chồng bà Bilinh lại chính là ngài
Giêxơp còn vị khách nhận mình là Giêxơp lại là ông Bilinh. Đằng sau giả
định của mỗi người là những toan tính, những mưu đồ cá nhân trong cuộc tình
tay ba. Ông Bilinh là người chồng muốn li dị vợ. Bà Bilinh muốn li dị chồng
để chạy theo người tình. Còn Giêxơp – tình nhân của bà Bilinh lại muốn chạy
trốn khỏi bà ta. Kết thúc câu chuyện, khi mọi việc đã được làm sáng rõ, luật
sư Guts cũng phải nhận định: “việc này hết đường xoay sở rồi”
*Truyện 2: Chuyện một tờ báo
- Sự kiện 1: Lúc tám giờ, một thanh niên mua một tờ báo. Tới góc phố,
tờ báo rơi khỏi túi anh ta. Tám rưỡi, anh ta quay lại chỗ tờ báo nằm lăn lóc

trên mặt đất nhưng quên đi cái anh ta quay lại tìm kiếm mà niềm vui sướng
rộn lên trong lòng khi nắm lấy hai bàn tay nhỏ nhắn của cô gái có mẩu tin
đăng trên báo.
- Sự kiện 2: Một cơn gió mạnh từ phía tây xô tới, hất tờ báo khỏi vỉa
hè, mở tung nó ra và bốc nó lên bay lộn trên không xuống phố bên. Cơn gió
đùa nhả bùng lên, ập tờ báo đang bay vào mặt chú ngựa hồng bất kham của
chàng thanh niên đã viết thư cho biên tập viên của mục “tâm tình” hỏi xin
công thức để chinh phục cô gái mà anh ta mê say. Anh ta ngã ngựa, bất tỉnh
và được một người phụ nữ tự nguyện chăm sóc.

Nh©m ThÞ Thanh Mai – K32D – Ng÷ V¨n

19


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

- S kin 3: Viờn cnh sỏt ễ Brai bt ly t bỏo nh ú l mt nhõn
viờn nguy him cho giao thụng. Hn gp t bỏo li, vui v giỳi nú vo nỏch
cho chỳ bộ i ngang qua.
- S kin 4: Chỳ bộ tờn Giụny mang t bỏo v nh. Ch cu ta l Glai
ó vit th cho biờn tp viờn ca trang sc p hi v phng thuc nhim
mu cú th thc hin c v sc p. Khi cụ ta ra ngoi, bờn trong vỏy cụ
dớnh hai mnh giy bỏo ca cu em mang v. Khi cụ i, ting st sot nghe y
nh ting st sot ca thit.
- S kin 5: B ca Glai v Giụny tay cm u nghip on, khụng
trụng thy bi xó thuyt trờn bỏo m bt gp mt trũ khộo lộo, cú b ngoi
la di thng vn lm say mờ c k ngõy ngụ ln ngi khụn ngoan. Ba gi

sau, cỏc th lnh khỏc tuyờn b ho gii, trỏnh c cuc ỡnh cụng vi nhng
hu qu nguy him ca nú.
- S kin 6: Giụny i hc v, b nhng ct bỏo ó xộ ri ra khi bờn
trong qun ỏo, ni chỳng c phõn b khộo lộo chng li cỏc hỡnh pht.
Trờn bỏo va ng mt bi xó thuyt chng li vic ỏnh p trng pht.
Xoay quanh mt t bỏo l hng lot nhng s kin m sau chuyn
ny, ai cũn dỏm hoi nghi sc mnh ca bỏo chớ?. Mi c qua, ta thy cú v
bun ci do nhng tỏc dng ca t bỏo mang li cho mi ngi. Mt lot
nhng s trựng hp ngu nhiờn. Nhng suy ngm k hn, thỡ n sau ú l c
mt ting núi phờ phỏn thc trng xó hi. Bỏo chớ ang c bn c ún
nhn v s dng khụng ỳng vi mc ớch vn cú ca nú. Thm chớ nú chng
c ai quan tõm, chỳ ý ti ni dung m nú truyn ti. Qua ú, nh vn lờn ỏn
s vụ trỏch nhim, thỏi th ca nhng ngi lm bỏo cng nh ca
nhng ngi ún nhn.
*Truyn 3: B bt

Nhâm Thị Thanh Mai K32D Ngữ Văn

20


Tr­êng §HSP Hµ Néi 2

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

- Sự kiện 1: Tổng thống Miraflor bỏ trốn cùng với người tình. Kế hoạch
bắt giữ ông ta đã được dàn dựng chu đáo.
- Sự kiện 2: Gutuyn theo hai người đến khách sạn và đột nhập vào
phòng của Ixaben Ghinbơc - người tình của tổng thống Miraflor. Hắn kêu gọi
cô ta trao trả chiếc va li với số tiền trong đó.

- Sự kiện 3: Chiếc vali được mở ra. Tổng thống Miraflor xộc vào, hiểu
mọi việc và tự sát. Gutuyn kịp ném chiếc va li qua cửa sổ trước khi các nhà
chức trách đến.
- Sự kiện 4: Cảnh sát không tìm thấy chiếc va li chứa số tiền Miraflor
đã lấy đi. Ixaben Ghinbơc và Gutuyn đã lấy nhau và sống hạnh phúc. Đặc
biệt, họ hết sức giàu có.
Xâu chuỗi lại các sự kiện xảy ra, ta nhận thấy được bộ mặt thật của
những kẻ đạo đức giả, vờ mang trong mình sứ mệnh phục vụ chính quyền,
phục vụ nhân dân nhưng thực chất chỉ mưu lợi ích kỉ cho bản thân. Qua đó,
tác giả lên án xã hội xấu xa, chứa đầy những bất công gian dối, chạy theo
đồng tiền và dục vọng tầm thường.
*Truyện 4: Hai mươi năm sau
- Sự kiện 1: Viên cảnh binh đi tuần gặp Bôp đang đứng chờ bạn là
Gimmy Oen theo lời hẹn của hai mươi năm về trước. Bốp đã kể cho viên cảnh
binh nghe về tình bạn cũ của mình.
- Sự kiện 2: Sau khi viên cảnh binh đi khỏi, Bôp - tội phạm bị truy nã ở
Sicagô bị bắt bởi một cảnh sát mặc thường phục. Qua lá thư, hắn mới biết
rằng viên cảnh binh hắn đã gặp chính là Oen.
Hai sự kiện là hai nút thắt trong tình bạn của Bôp và Oen. Tuy đã từng
là bạn tốt nhưng nay địa vị xã hội của họ đã thay đổi một cách trớ trêu: tội
phạm - cảnh sát. Câu chuyện ngắn, chỉ hơn năm trang viết nhưng có tới hai sự
kiện góp phần tạo nên cốt truyện hấp dẫn, thu hút bạn đọc tìm hiểu theo dấu

Nh©m ThÞ Thanh Mai – K32D – Ng÷ V¨n

21


Tr­êng §HSP Hµ Néi 2

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

vết sự kiện và có những cách lí giải khác nhau về hành động của hai nhân vật
này.
Qua thống kê sự kiện trong một vài truyện ngắn của O’Henry, ta nhận
thấy, truyện ngắn O’Henry được tạo nên bởi xâu chuỗi các sự kiện. Truyện
của ông, dù ngắn hay dài, đều chứa đựng các sự kiện nối tiếp nhau làm nên
cốt truyện.
Nhằm tác động mạnh đến tri thức của bạn đọc nên khi tác giả triển khai
một vấn đề nào đó ông thường tìm đến những sự kiện để ấn cái lò xo tình cảm
của độc giả xuống, rồi tự nó bật lên cao. Qua những tác phẩm của mình, tác
giả gửi vào đó tư tưởng ngợi ca tình yêu thương con người, lên tiếng tôn vinh
nghệ thuật đồng thời phơi bày bộ mặt xã hội tư bản chạy theo đồng tiền và
dục vọng tầm thường.
O’Henry quan tâm nhiều đến việc xây dựng cốt truyện. Sự kiện làm
nên cốt truyện, vì vậy lối kể bằng cách xâu chuỗi các sự kiện được O’Henry
sử dụng với dung lượng lớn khiến người đọc luôn thấy mới mẻ qua từng chi
tiết. Những biến cố xảy ra trong cuộc đời nhân vật được nối với nhau tạo nên
những blốc sự kiện.
1.1.4 Cái kết có hậu
Nhà văn Nga hiện đại P.Phuôcmanôp nhận xét: “sức mạnh cú đấm
(nghệ thuật) là thuộc về đoạn cuối”. Đỗ Chu có nhận định: “Còn như việc kết
thúc một truyện ngắn, đó là một hành động dễ gây xúc động đột ngột. Ta sung
sướng nếu cảm thấy vừa khép kín một cái gì hình thành. Và ta buồn bã biết
bao nhiêu nếu chợt nhận ra mình đã lầm lẫn ở phút dừng lại, có thể biết
những gì mình viết ra đã thành công đến đâu. Cái thú của người viết truyện
ngắn còn nằm ngay ở chỗ đó nữa” [16, 79].

Nh©m ThÞ Thanh Mai – K32D – Ng÷ V¨n

22


Tr­êng §HSP Hµ Néi 2

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

Dấu ấn cổ điển trong truyện ngắn của O’Henry còn được biểu hiện ở
những cái kết có hậu và có phần lên giọng triết lí giảng dạy. Điều đặc biệt là
với O’Henry, cái xấu phải bị tiêu diệt, cái thiện phải luôn chiến thắng.
Anphônsô Smit đã nói: “O’Henry so sánh với W.Irving, so sánh với
E.Poe, so sánh với F.Harte trên văn đàn Mỹ chiếm địa vị riêng biệt. Irving là
dùng thủ pháp lãng mạn, thêm vào sinh mệnh mới cho truyền thuyết kể bằng
miệng, E.Poe dùng kì tài đáng kinh ngạc của ông, xác định địa vị nhà viết
truyện ngắn, Harte là dùng phương ngữ, khiến tác phẩm của ông lộ rõ màu
sắc địa phương nồng đậm, O’Henry là vượt lên khỏi thời gian và địa phương,
trong truyện ngắn của ông biểu hiện sâu sắc và chân thực tính người phổ biến
nhất bất biến bất diệt”
Trong rất nhiều truyện ngắn của O’Henry, chỉ cần chiếc đũa thần của
nhà văn chạm vào là nhân vật của ông hạnh phúc. Truyện “Tiền tài và thần ái
tình” kể về việc ông già Antôni Rocuôn, chủ hãng sản xuất xà phòng đã giúp
cậu con trai Richard của mình chiếm được tình yêu ra sao. Nếu ở Banzắc,
đồng tiền là cội nguồn của mọi đau khổ, trong đó có thảm kịch tình yêu thì
O’Henry không đi theo hướng đó. Ông thấy rõ sức mạnh vạn năng của đồng
tiền. Nhưng bởi lẽ nhà tư bản của O’Henry là tư bản của thế kỉ XX nên họ
biết dùng đồng tiền một cách khôn ngoan hơn. Nếu ở Ơgiêni Grăngđê đồng
tiền là bi kịch của gia đình thì ở “Tiền tài và thần ái tình”, đồng tiền là hạnh
phúc của gia đình (tuy nhiên vẫn có phần khôi hài). O’Henry đi khai thác mặt
tích cực của đồng tiền. Đó là khi ông chủ xưởng sản xuất xà phòng dùng tiền
thuê các đội xe chặn hết các ngả đường để cỗ xe con trai ông đưa bạn gái đến

nhà hát kẹt ở đó hai tiếng đồng hồ. Ngần ấy thời gian đủ để chàng trai tỏ tình
và ngỏ lời cầu hôn. Cô gái đã chấp nhận. Cái quý nhất của con người thế kỉ
XX có lẽ là thời gian và đồng tiền trong tác phẩm này đã mua được thời gian.

Nh©m ThÞ Thanh Mai – K32D – Ng÷ V¨n

23


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Khi Richard khụng cú thi gian gn gi bn gỏi v bụ cu ta ó b ra ba trm
ụ la v to ra mt cỳ tc ng. Nh th, Richard mi cú c tỡnh yờu.
OHenry ó xem xột ng tin qua hai mt tt xu v qui nú v phng
tin. OHenry t ra sỏng sut v nhõn hu khi a n cỏi kt ỏi tỡnh ch
khụng phi tin ti. Ch cú tỡnh yờu mi lm cho con ngi hnh phỳc nhng
y khụng phi l tỡnh yờu suụng. Con ngi ta sng trc tiờn phi cú khụng
khớ th, thc phm n v sau ú mi núi n chuyn tỡnh cm.
n vi truyn Giộp Pitx nh thụi miờn ta thy rừ cht trớ tu ca
nh vn. Kch tớnh truyn c y theo bi mõu thun gia hai nhõn vt
Giộp Pitx v th trng Banx. Pitx n Phis Hin thuc bang Akanxt di
danh hiu bỏc s kim sng bng th thuc Ru Hi sinh hc mút t ngi
da , cú hai ụ la nc tinh bt canhkina v mt xu anilin. Nhng ụng th
trng li khụng mun cú bt kỡ ai ngoi anh r mỡnh hnh ngh thy thuc
trong th trn. Vỡ võy, tng kh Pitx, th trng Banx ó nghe theo li
thỏm t Bin l ngi ó theo dừi Pitx qua nm qun, c hai bn mu tớnh
k ging by bt qu tang khi Pitx ang hnh ngh trỏi phộp. ễng th trng
gi m v mi Pitx n chy cha. Pitx nhn li cha bnh cho ụng ta bng

cỏch thụi miờn vi giỏ l hai trm nm mi nghỡn ụ la. ỳng vo lỳc Pitx
nhn tin thỡ ụng th trng ngh thỏm t bt anh cựng tang chng. Cõu
chuyn din ra nhanh chúng, xung t ch din ra trong thi gian ngn vi
gi ng h. Th trng Banx ni ting tham lam xo quyt c chớ tng ó
d dng la bt c Pitx nhng thc ra li chớnh ụng ta b la m khụng
hay bit gỡ. Theo yờu cu ca ụng th trng, Bin gii Pitx ti s cnh sỏt.
Nhng tht bt ng, khi h va i khi nh ụng th trng thỡ ngụi v ca
Pitx li thay i. Ngi lp mu bt anh v hin ang ỏp ti anh ti s cnh
sỏt li ang ci trúi cho k b by. Bi Bin chớnh l Ani Jõck, bn ca
Pitx. Th gi l v quýt dy cú múng tay nhn, Pitx cao tay hn c Banx

Nhâm Thị Thanh Mai K32D Ngữ Văn

24


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

v lm cho ụng ta chu tht bi thm hi ờ ch. Cõu chuyn kt thỳc cú hu
khi b mt ngu dt, chuyờn n hi l, sỏch nhiu dõn chỳng ca k cm quyn
b búc trn vi thỏi phờ phỏn v lờn ỏn. Phn thng thuc v nhng con
ngi thụng minh mu trớ nh Pitx v Jõck.
Chỳng ta thy, truyn ca OHenry ging truyn ca Mụpaxng cỏi
kt vi s thay i, s nhm ln bt ng nhng iu khỏc bit l nhn vt ca
OHenry thỡ hnh phỳc cũn nhõn vt ca Mụpaxng thỡ bt hnh.
OHenry xõy dng truyn theo cỏc mụtip c vi nhng cỏi kt cú hu,
cỏc nhõn vt ca ụng l nhng con ngi giu lũng nhõn ỏi, v tha, mang
trong mỡnh tỡnh thng v cui cựng u c hng hnh phỳc.

Truyn ca ụng rt giu cht nhõn vn v ting ci ca ụng vỡ th
nhiu truyn l ting ci sng khoỏi, cú tớnh gii to nhng m c trong
lũng. Tỏc phm ca OHenry ó mờ hoc hng triu trỏi tim c gi nhng
vn chu khụng ớt li ch trớch t phớa cỏc phờ bỡnh gia. Nhng trc ht,
OHenry cha thuc v nhng phõn tớch, gii thớch m thuc v nhng cm
nhn trc tip, nhng ng cm vt hin khi c gi khỏm phỏ ra trờn trang
vit ca ụng nhng bt ng thỳ v, thm m tinh thn cao c, y lý tng
nhõn vn.
Trờn th gii, ngi ta xp truyn ngn ca OHenry vo dng c in
ng i nh nhng giỏ tr ó thnh khuụn mu.
1.2 Ngh thut k chuyn hin i
Bờn cnh du n c in, ngh thut k chuyn ca OHenry cũn mang
nhng nột hin i ỏng ghi nhn. ễng phỏt trin nhng k thut t s ca
riờng mỡnh mt cỏch mi l, c ỏo v cú duyờn nht.
Nh vit truyn hi hc ni ting ngi Canada, Xtiphen Licoúc nhn
nh: Ton b th gii núi ting Anh s nhn ra OHenry l mt trong nhng
bc thy ni ting nht ca vn hc hin i [4, 44].

Nhâm Thị Thanh Mai K32D Ngữ Văn

25