Giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh tại công ty cổ phần dragon việt nam

C ăS

CH
NGă1.
LụăLU N CHUNG V HI U QU KINH DOANH C A
DOANH NGHI P

1.1 T ng quan v doanh nghi p vƠăhi u qu kinh doanh c a doanh nghi p
1.1.1 Khái ni m và phân lo i doanh nghi p
1.1.1.1 Khái ni m doanh nghi p
i u 3 c a lu t doanh nghi p có đ nh ngh a r ng: “Doanh nghi p là t ch c kinh
t có tên riêng, có tài s n, có tr s giao d ch n đ nh, đ c đ ng ký kinh doanh theo
quy đ nh c a pháp lu t nh m m c đích th c hi n các ho t đ ng kinh doanh”.
Theo đ nh ngh a pháp lý đó thì doanh nghi p ph i là nh ng đ n v t n t i tr c
h t vì m c đích kinh doanh. Nh ng th c th pháp lý không l y kinh doanh làm m c
tiêu chính cho ho t đ ng kinh doanh c a mình thì không đ c coi là doanh nghi p.
1.1.1.2 Phân lo i doanh nghi p
C n c vào d u hi u s h u (Tính ch t s h u c a nh ng v n và tài s n đ
d ng đ thành l p doanh nghi p – S h u v n) có th chia doanh nghi p thành:
- Doanh nghi p nhà n

cs

c;

- Doanh nghi p t nhân;
- Doanh nghi p t p th ;
- Doanh nghi p c a các t ch c chính tr xư h i;
- …
C n c vào d u hi u v ph

ng th c đ u t v n có th chia doanh nghi p thành:

- Doanh nghi p có v n đ u t trong n

c;

- Doanh nghi p có v n đ u t n c ngoài (bao g m doanh nghi p liên doanh và
doanh nghi p 100% v n n c ngoài);
- Doanh nghi p m t thành viên: là doanh nghi p do m t thành viên đ u t v n
đ thành l p;
- Doanh nghi p c ph n: là doanh nghi p đ c hình thành trên c s liên k t
c a các thành viên th hi n qua vi c cùng nhau góp v n thành l p doanh
nghi p.
C n c vào tính ch t c a ch đ trách nhi m v m t tài s n, doanh nghi p đ
chia thành:
- Doanh nghi p ch u trách nhi m h u h n;
- Doanh nghi p ch u trách nhi m vô h n.
1

c


1.1.2 Khái ni m v hi u qu kinh doanh
Có th th y, t t c doanh nghi p trên th tr ng đ u kinh doanh có m c đích và
l i nhu n rõ ràng, đ c th c hi n thông qua các ho t đ ng th c t . Ho t đ ng c a
doanh nghi p th hi n b ng s t s n xu t, tiêu th s n ph m hay cung c p d ch v v i
b n ch t là gia t ng v n trong doanh nghi p. Qu n lý, v n hành doanh nghi p đ t o ra
giá tr t nh ng kho n đ u t là bài toán l n theo sát doanh nghi p trong quá trình ho t
đ ng kinh doanh và nâng cao hi u qu kinh doanh là m t trong nh ng yêu c u luôn
đ c đ t lên tr c đ i v i các nhà qu n tr doanh nghi p.

V i m i hình thái xư h i khác nhau, nh ng quan h xư h i không t ng đ ng c a
m i m t th i k kinh t d n đ n có các quan đi m không gi ng nhau v khái ni m
ph m trù hi u qu kinh doanh.
Quan đi m th nh t c a Adam Smith – cha đ c a lý lu n nghiên c u th tr ng
– cho r ng: “Hi u qu kinh doanh là k t qu c a ho t đ ng kinh t , là doanh thu tiêu
th hàng hóa” (Kinh t th ng m i d ch v - Nhà xu t b n Th ng kê). Quan đi m c a
ông đ ng nh t hi u qu v i ch tiêu ph n ánh k t qu kinh doanh. Tuy nhiên quan
đi m này ch đúng trong tr ng h p doanh nghi p s n xu t kinh doanh hi u qu v i
t c đ t ng nhanh h n t c đ t ng c a chi phí đ u vào. Nh n đ nh c a nhà nghiên c u
Adam Smith không gi i thích đ c k t qu kinh doanh t ng do chi phí s n xu t t ng
hay m r ng ngu n l c s n xu t.
Quan đi m th hai cho r ng: “Hi u qu kinh doanh là t l gi a ph n t ng thêm
c a ph n k t qu và ph n t ng thêm c a chi phí”. Quan đi m này đ c xây d ng nh m
so sánh gi a k t qu đ t đ c v i ph n chi phí b ra đ có k t qu đó. Quan đi m đánh
giá hi u qu kinh doanh thông qua ph n k t qu s n xu t kinh doanh cu i cùng. Nh c
đi m c a quan đi m này là không đánh giá h t đ c toàn b hi u qu ho t đ ng kinh
doanh do công th c ch xem xét t i hi u qu trên c s so sánh chênh l ch t ng thêm
c a chi phí và k t qu mà không xem xét t i chi phí hay k t qu ban đ u.
Quan đi m th ba nh n đ nh: “Hi u qu kinh doanh đ c đo b ng hi u s gi a
k t qu và chi phí b ra đ đ t đ c k t qu đó”. Quan đi m này ch ra m i quan h
b n ch t c a hi u qu kinh doanh khi g n li n k t qu v i toàn b chi phí và coi hi u
qu ph n ánh thông qua trình đ s d ng các y u t s n xu t kinh doanh. Tuy nhiên,
do đ i t ng nghiên c u là ho t đ ng kinh doanh nên doanh nghi p không th c đ nh
tuy t đ i m t trong hai y u t chi phí đ u vào hay k t qu đ u ra. Do v y, quan đi m
này không gi i thích đ c s thay đ i th c t c a k t qu kinh doanh và chi phí đ u
vào.

2

Thang Long University Library

T nh ng khái ni m nêu trên, có th khái quát đ nh ngh a v hi u qu kinh doanh
là: Hi u qu kinh doanh là m t ch tiêu kinh t t ng h p ph n ánh trình đ s d ng các
ngu n l c trong doanh nghi p nh m đ t hi u qu cao nh t.
Hi u qu kinh doanh là ch t l ng k t qu c a quá trình x lý và v n d ng khéo
léo ngu n l i th và ti m n ng v t ch t, phi v t ch t c a các nhà qu n tr doanh
nghi p. Do đó, đ đánh giá đúng hi u qu kinh doanh c a m t doanh nghi p, bên c nh
nh ng ch s không th tính toán đ c t nh ng nh ng y u t khách quan tác đ ng,
nhà qu n tr doanh nghi p th ng ch y u s d ng các ch ti u tài chính đ t i thi u
r i ro kinh doanh, t ng t c đ phát tri n c a doanh nghi p. Thông qua quá trình t ng
h p, phân tích, đánh giá các ch tiêu tài chính ph n ánh c th nh t tình hình ho t đ ng
c a doanh nghi p nh m giúp đ cho các quy t đ nh đ u t kinh doanh c a doanh
nghi p. Bên c nh đó, thông qua các ch tiêu ph n ánh hi u qu kinh doanh, doanh
nghi p n m b t đ c nh ng u nh c đi m c a b n thân t đó nâng cao đ c kh
n ng c nh tranh và phát huy u th trên th tr ng.
1.1.3 B n ch t c a hi u qu kinh doanh
Trong mô hình kinh t T-H-T’, khi b ra m t đ ng v n ban đ u nh m đ u t cho
nh ng y u t đ u vào, tr i qua quá trình s n xu t kinh doanh, doanh nghi p luôn mong
mu n t đ ng v n T ban đ u s tr thành đ ng T’ v i giá tr cao h n. B n ch t c a
hi u qu kinh doanh c ng v y, đó là s so sánh gi a các y u t đ u vào v i l i nhu n
thu đ c sau quá trình kinh doanh. Nó đ c ph n ánh thông qua tình hình s d ng các
ngu n l c c a DN nh m khai thác t i đa hóa l i nhu n c a doanh nghi p. Các k t qu
đ c t ng h p, phân tích t hi u qu kinh doanh là ch ng c , c s khoa h c đ đánh
giá trình đ qu n lý và k ho ch, quy t đ nh t ng lai. Tùy thu c vào môi tr ng phân
tích mà đ chính xác c a các ch tiêu đánh giá l ch chu n so v i th c t .
Các ch tiêu đánh giá ho t đ ng kinh doanh đ c khái quát và th hi n thông qua
hai công th c hi u qu đ t đ c (d ng thu n) và kh n ng đ t đ c (d ng ngh ch).
Công th c hi u qu kinh doanh th hi n hi u qu d ng thu n:
Hi u qu kinh doanh = K t qu đ u ra/ Y u t đ u vào

Công th c ch ra m t đ ng y u t đ u vào (chi phí trong quá trình s n xu t kinh
doanh nh v n, nhân công, nguyên v t li u…) t o ra bao nhiêu đ ng k t qu đ u ra
(l i nhu n, doanh thu…) trong m t k kinh doanh. Ch tiêu t công th c này cao
ch ng t ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p có hi u qu và chi n l c s n xu t
c a doanh nghi p đúng đ n và phù h p v i tình hình c a doanh nghi p. T t c doanh
nghi p khi ho t đ ng trên th tr ng luôn yêu c u k t qu đ u ra cao v i y u t đ u
vào th p nh t nh m thu đ c l i ích t chênh l ch t o l i nhu n trong quá trình v n
hành doanh nghi p.
3


Công th c hi u qu kinh doanh th hi n kh n ng d ng ngh ch:
Hi u qu kinh doanh = Y u t đ u vào/ K t qu đ u ra
Công th c này cho bi t m t đ ng k t qu đ u ra nh doanh thu, l i nhu n… thì
c n bao nhiêu đ ng chi phí đ u vào. K t qu c a công th c này t l ngh ch v i công
th c trên. Ch tiêu công th c d ng ngh ch càng th p chính t doanh nghi p ki m soát
chi phí t t, l i nhu n cao, hi u qu kinh doanh cao. T k t qu đánh giá trên, nhà qu n
tr đánh giá đ c ch t l ng ho t đ ng s n xu t kinh doanh, so sánh hi u qu gi a các
th i k nh m ph n ánh đúng ngu n l c ti m tàng đ t đó nâng cao hi u qu .
Tuy nhiên, khi nghiên c u m i t ng quan gi a k t qu đ u ra v i các chi phí
đ u vào, nhà qu n tr luôn g p khó kh n và k t qu nghiên c u ch mang tính t ng
đ i vì hai ch tiêu k t qu và chi phí r t khó đ c đánh giá chính xác, do chúng có s
nh h ng b i các y u t khác tác đ ng trong quá trình ho t đ ng.
1.1.4 Phân lo i hi u qu kinh doanh
N u nh k t qu kinh doanh th hi n quy mô các kho n thu v t ho t đ ng kinh
doanh c a doanh nghi p thì hi u qu kinh doanh ph n ánh ch t l ng c a các kho n
đó trong đ u ki n nh t đ nh v i m c tiêu t i đa hóa l i ích doanh nghi p.
Các ch tiêu ph n ánh hi u qu kinh doanh phía tr c thông qua m c đ bi n
đ ng và thay đ i c a v n, tài s n nh kh n ng quay vòng v n, hàng t n kho, vòng
quay tài s n ng n h n,… Nhóm ch tiêu này quan tâm đ n nh ng ho t đ ng kinh

doanh trong quá trình ho t đ ng theo sát b ng nh ng con s trên s sách k toán. Ho t
đ ng này di n ra trong su t quá trình kinh doanh và th hi n đ y đ tr ng thái s n xu t
c a doanh nghi p.
Các ch tiêu ph n ánh hi u qu kinh doanh sau cùng đó là nh ng ch tiêu sinh l i
nh t su t sinh l i t ng tài s n (ROA), t su t sinh l i doanh thu (ROS)… Nhóm ch
tiêu này đánh giá nh ng s li u cu i cùng trên s sách k toán tài chính mà không
quan tâm đ n quá trình kinh doanh di n ra nh th nào trong su t chu k kinh doanh.
Hi u qu kinh doanh ph thu c vào k t qu kinh doanh do ho t đ ng kinh doanh
mang l i. B i v y, khi đánh giá hi u qu kinh doanh, doanh nghi p th ng xem xét
qua các s li u t nh th hi n trên s sách k t h p v i các y u t bên ngoài đ đánh giá
đúng nh t v tình hình doanh nghiêp, t đó xây d ng k ho ch s n xu t, kinh doanh
có hi u qu .
Trên th c t có nhi u cách phân lo i hi u qu kinh doanh. Phân lo i hi u qu
kinh doanh giúp nhà qu n tr d dàng qu n lý và nâng cao hi u qu . Có nhi u tiêu th c
phân lo i khác nhau và sau đây là m t s tiêu th c phân lo i th ng g p:

4

Thang Long University Library


- Hi u qu kinh doanh tuy tăđ iăvƠăhi u qu kinhădoanhăt
C n c theo khía c nh k t qu , hi u qu kinh doanh đ

ngăđ i

c chia thành:

+ Hi u qu kinh doanh tuy t đ i là ph m trù ch l ng hi u qu cho t ng ph ng
án kinh doanh, cho t ng doanh nghi p, t ng th i k kinh doanh. Nó đ c tính toán

b ng cách xác đ nh m c l i ích thu đ c v i chi phí b ra.
+ Hi u qu t ng đ i là ph m trù ph n ánh trình đ s d ng các y u t s n xu t
c a doanh nghi p.
+ Hi u qu kinh doanh ng n h năvƠăhi u qu kinhădoanhădƠiăh n.
C n c theo khía c nh th i gian đem l i hi u qu , hi u qu kinh doanh đ
chia thành:
+ Hi u qu kinh doanh ng n h n là hi u qu kinh doanh thu đ
ng n nh t v i l i ích thu v s m nh t.

c phân

c trong th i gian

+ Hi u qu kinh doanh dài h n là hi u qu thu đ c trong th i gian dài. Hi u qu
kinh doanh dài h n luôn ti m n r i ro song song v i nh ng kho n l i ích v i giá tr
cao cho doanh nghi p. Vì v y, khi nghiên c u ho t đ ng c a doanh nghi p, nhà qu n
tr c n xem xét c v l i ích tr c m t và l i ích lâu dài nh m đ a ra chi n l c kinh
doanh h p lý.
- Hi u qu chiăphíăb ph năvƠăhi u qu chiăphíăt ng h p
C n c theo khía c nh ph m vi, hi u qu kinh doanh đ c phân ra g m:
+ Hi u qu kinh doanh b ph n là th c đo ph n ánh trình đ và kh n ng s d ng
các b ph n trong quá trình s n xu t kinh doanh. ây là các chi phí hình thành trong quá
trình ho t đ ng kinh doanh c a t ng b ph n c u thành, đ c g i chung là chi phí lao đ ng
và nó đ c th hi n thông qua giá thành s n xu t và chi phí s n xu t… Các lo i chi phí này
đ c doanh nghi p đánh giá nh m xây d ng chi n l c qu n lý và ki m soát chi phí t m
và có hi u qu trong t ng khâu, t ng giai đo n s n xu t. T đó, doanh nghi p có th t ng
kh n ng c nh tranh, nâng cao hi u qu kinh doanh.
+ Hi u qu kinh doanh t ng h p là ph m trù bi u hi n s phát tri n kinh t có
chi u sâu, ph n ánh quá trình khai thác ngu n l c trong quá trình s n xu t. ây là ch
tiêu đánh giá khái quát chung tình hình c a doanh nghi p giúp doanh nghi p xây d ng

chi n l c phát tri n n đ nh và lâu dài.
- Hi u qu kinh t tƠiăchínhăvƠăhi u qu kinh t xƣăh i
C n c theo khía c nh đ i t ng, hi u qu kinh doanh đ c chia g m:
+ Hi u qu kinh t tài chính (hi u qu cá bi t) là hi u qu kinh doanh thu đ c t
các ho t đ ng th ng m i c a t ng doanh nghi p. Nó đ c th hi n thông qua l i
nhu n mà m i doanh nghi p thu đ c khi kinh doanh trên th tr ng.
5


+ Hi u qu kinh t xã h i (hi u qu kinh t qu c dân) là s đóng góp c a doanh
nghiêp vào l i ích c ng đ ng thông qua các ho t đ ng t o công n vi c làm, n p ngân
sách nhà n c, t ng n ng su t lao đ ng, phát tri n s n xu t, thay đ i c c u…
C hai hi u qu kinh doanh trên đ u có m i t ng h v i nhau. M i m t doanh
nghi p đ u là m t t bào trong n n kinh t . T p h p c a hàng ngàn, hàng tri u cá th
hi u qu cá bi t hình thành nên hi u qu kinh t xư h i. Ng c l i, hi u qu kinh t xư
h i là c s cho các ho t đ ng c a doanh nghi p. Do đó, khi nghiên c u hi u qu kinh
doanh, doanh nghi p c n k t h p gi a hi u qu kinh t tài chính và hi u qu kinh t xư
h i nh m đ m b o c l i ích chung hài hòa l i ích riêng.
1.2 S c n thi t ph iănơngăcaoăhi u qu kinh doanh
Các thông tin t vi c đánh giá hi u qu ho t đ ng kinh doanh là b n kh o sát rõ
ràng nh t nh m ph n ánh đúng tình hình s d ng ngu n l c nh m m c ti u l i ích
kinh t . M i ho t đ ng kinh doanh đ u c n cân nh c t i nh ng ph ng án và gi i pháp
nh m t i u hóa ngu n l c s n có và tìm ki m khách hàng m i trên th tr ng. N u
không t n d ng và phát huy t i đa giá tr c t lõi c a doanh nghi p thì ho t đ ng kinh
doanh c a doanh nghi p di n ra khó kh n, l i ích kinh t mang l i s th p, chi phí ho t
đ ng cao, doanh nghi p s n xu t c m ch ng và có th d n đ n phá s n. N n kinh t
toàn c u ngày càng phát tri n khi n cho doanh nghi p không ch c nh tranh trong n c
mà còn c nh tranh v i nh ng doanh nghi p n c ngoài. Do v y, đ đ t hi u qu và
nâng cao hi u qu kinh doanh doanh nghi p c n tìm l i đi n đ nh và các bi n pháp
nh m xây d ng hình nh trên th tr ng. Bên c nh đó, vi c c i ti n và áp d ng khoa

h c k thu t vào quá trình ho t đ ng giúp doanh nghi p s d ng ngu n l c m t cách
h p lý, ti t ki m t o đi u ki n phát tri n.
Khi nghiên c u s c n thi t c a hi u qu kinh doanh, đ i v i đ i t ng nghiên
c u là HQKD, ngoài nh ng y u t mang t m v mô trên, nhà qu n tr không th b qua
các đ i t ng vi mô quan tr ng và có nh h ng tr c ti p t i ho t đ ng c a doanh
nghi p g m:
-

i v i công nhân, nhân viên, cán b c a doanh nghi p:

Khi doanh nghi p nâng cao hi u qu kinh doanh đ ng ngh a v i ch t l ng cu c
s ng c a ng i lao đ ng đ c thay đ i theo chi u h ng t t. Nâng cao hi u qu kinh
doanh là nâng cao đ i s ng v t ch t, tinh th n c a ng i lao đ ng. i u này giúp h
đ m b o l i ích cá nhân mà còn có đi u ki n ch m lo cho gia đình. Do đó ng i lao
đ ng có th làm vi c n đ nh v i n ng su t cao thì ho t đ ng c a doanh nghi p s có
hi u qu cao, d n đ n tình hình xư h i c ng đ c c i thi n, qua đó nh h ng tích c c
t i môi tr ng kinh doanh c a doanh nghi p.
6

Thang Long University Library


-

i v i nhà qu n tr doanh nghi p:

Nâng cao hi u qu kinh doanh giúp nhà qu n tr có cái nhìn khách quan và c th
nh t tình hình ho t đ ng c a công ty. T đó, nhà qu n tr s xây d ng và phát tri n các
ph ng án kinh doanh ng n, trung và dài h n hi u qu phù h p v i ngành ngh , mô
hình ho t đ ng c a doanh nghi p. Nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh giúp nhà

qu n tr qu n tr t t chi phí và hi u qu s d ng tài s n, v n trong quá trình ho t đ ng
t o đi u ki n doanh nghi p n đ nh và phát tri n lâu dài trên th tr ng.
-

i v i nhà đ u t , ngân hàng:

i v i nhà đ u t hay ngân hàng thì m c đích cu i cùng c a ho t đ ng đ u t là
thu h i v n và sinh l i. Các ch tiêu ph n ánh hi u qu ho t đ ng kinh doanh là c s
thông tin nh m đánh giá tình hình đ u t , cho vay mang t i l i ích kinh t cao nh m
m c tiêu nhanh chóng thu h i v n, lưi trong quá trình kinh doanh và quy t đ nh đ u t ,
cho vay thêm hay rút v n nh m b o toàn ngu n v n đ u t .
-

i v i xã h i:

L i nhu n c a doanh nghi p sau ho t đ ng s n xu t kinh doanh không đ c
h ng h t toàn b mà c n phân ph i m t ph n cho ngân sách nhà n c. Các ch tiêu
đánh giá hi u qu kinh doanh chuy n bi n theo h ng tích c c giúp các c quan ch c
n ng qu n lí và ki m tra ngh a v c a doanh nghi p v i ngân sách nhà n c và vi c
th c hi n lu t pháp, ch đ tài chính t đó có nh ng ki n ngh nh m b sung, hoàn
thi n th ch chính sách trong kinh doanh t o môi tr ng kinh doanh công b ng.
1.3 ánhăgiáăhi u qu kinh doanh c a doanh nghi p
1.3.1

ánh giá khái quát hi u qu kinh doanh

ánh giá hi u qu kinh doanh giúp nhà qu n lý doanh nghi p n m b t m c đ
kinh doanh c a doanh nghi p, xu h ng và các nhân t nh h ng tr c ti p hay gián
ti p t i quá trình s n xu t kinh doanh trên th tr ng. Vi c đánh giá b t k m t v n đ
nào đ u c n h th ng ch tiêu riêng và phù h p v i đ i t ng nghiên c u. Các đ i

t ng nghiên c u nh m đánh giá hi u qu kinh doanh g m hi u qu s d ng v n, tài
s n và hi u qu ho t đ ng c a doanh nghi p. Tác d ng c a k t qu này còn h tr
doanh nghi p qu n lý ngu n l c, c t gi m chi phí không đem l i hi u qu , nâng cao
giá tr thu v trong tr ng h p doanh thu và s n l ng v n t ng đ ng ho c b ng s n
l ng c , t ng kh n ng c nh tranh trên th tr ng, phát tri n doanh nghi p n đ nh và
lâu dài.
Các ch tiêu đánh giá hi u qu kinh doanh đ c ph n ánh qua k t qu c a kh
n ng sinh l i. Kh n ng sinh l i c a doanh nghi p là ch tiêu ph n ánh m c l i nhu n
c a doanh nghi p thu đ c trên m t đ n v chi phí, y u t đ u vào ho c c ng có th là
7


k t qu s n xu t. Nó cho bi t kh n ng liên k t c a vi c qu n tr thanh kho n, tài s n,
n đ i v i ho t đ ng kinh doanh. T đó, k t qu c a các ch tiêu sinh l i giúp DN xây
d ng chi n l c kinh doanh có hi u qu .
Các ch tiêu DN th ng s d ng đ đánh giá hi u qu kinh doanh g m:
- T su t sinh l i v n ch s h u (ROE)
L i nhu n sau thu
T su t sinh l i c a v n
ch s h u (ROE)

=

x100
V n ch s h u bình quân
n v tính: %
nh h ng c a
ch tiêu t su t
n sau thu c a
đi chi phí thu

Khi phân tích tình hình ho t đ ng c a doanh nghi p nh m lo i b
thu TNDN mà doanh nghi p không ki m soát đ c ng i ta s d ng
sinh l i c a v n ch s h u v i t s là l i nhu n sau thu . L i nhu
doanh nghi p đ c hình thành t t ng l i nhu n k toán tr c thu tr
TNDN hi n hành và chi phí thu TNDN hoưn l i.
Ch tiêu ROE cho bi t trong m t chu k s n xu t kinh doanh mà doanh nghi p
phân tích c 100 đ ng v n ch s h u đ a vào kinh doanh thì đem l i bao nhiêu đ ng
l i nhu n sau thu thu nh p doanh nghi p. Ch tiêu này càng cao ch ng t s c sinh l i
c a v n ch s h u cao, đ ng th i v n đ u t c a CSH đ c qu n lý và s d ng t t,
hi u qu kinh doanh cao và ng c l i, khi tr ng s c a ch tiêu th p ch ng t kh n ng
sinh l i t v n ch s h u th p và hi u qu kinh doanh kém. Ch tiêu t su t sinh l i
c a v n ch s h u là k t qu quan tr ng đ doanh nghi p đ a ra các quy t đ nh v
ho t đ ng qu n lý và s d ng v n trong doanh nghi p.
- T su t sinh l i c aătƠiăs n
L i nhu n sau thu
T su t sinh l i c a tài s n =
(ROA)

x100
T ng tài s n bình quân

n v tính: %
T su t sinh l i c a tài s n (còn g i là s c sinh l i c a tài s n – Return on total
assets) cho bi t: Trong 100 đ ng tài s n đ c ch đ u t đ a vào H KD nh m sinh
l i thì đem l i bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . Ch s này cao ch ng t s c sinh l i
c a kho n m c đ u t vào tài s n cao, ngu n l c t tài s n đ c doanh nghi p khai
thác t t, hi u qu kinh doanh càng cao và ng c l i. Ch s c a ch tiêu càng th p m c
sinh l i t tài s n th p, hi u qu kinh t th p. T k t qu tính toán, doanh nghi p có
th tính toán kh n ng m r ng đ u t thi t b máy móc, phân x ng… t ng quy mô

th tr ng hay c t b nh m thu h i v n.
8

Thang Long University Library


- T su t sinh l i c a doanh thu (ROS)

L i nhu n sau thu
T su t sinh l i c a doanh
thu (ROS)

=

x100
T ng doanh thu

n v tính:%
Ch s t su t sinh l i c a doanh thu – Return on sales, đánh giá s l i nhu n
th c t đ l i chi m bao nhiêu ph n trong doanh thu thu n. Hay nói cách khác, c 100
đ ng doanh thu thu n đem v bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu cho doanh nghi p khi
ti n hành ho t đ ng s n xu t kinh doanh.
i v i doanh nghi p thì trong b t c quy t
đ nh dài h n nào c a doanh nghi p m c tiêu t o l i nhu n và nâng cao hi u qu kinh
doanh luôn là m c đích hàng đ u. Do đó, khi t ng doanh thu t ng đ ng ngh a chi phí
t ng và yêu c u m c t ng c a chi phí không th cao h n m c t ng c a doanh thu đ
t o chênh l ch thu l i ích cho doanh nghi p. Ch tiêu này càng cao cho th y doanh
nghi p có hi u qu kinh doanh cao và ki m soát t t chi phí, kh n ng c nh tranh trên
th tr ng m nh và ng c l i. Ch tiêu t su t sinh l i c a doanh thu th p ch ng t chi
phí c a doanh nghi p ch a đ c qu n lý t t và công tác ki m soát chi phí c a doanh

nghi p còn ch a đ c t t.
1.3.2 Hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p
C u trúc tài chính c a m t doanh nghi p đ c xem xét thông qua m i quan h
gi a tài s n và ngu n v n đ c doanh nghi p s d ng trong quá trình ho t đ ng s n
xu t kinh doanh. S d ng ngu n v n sau khi huy đ ng vào ho t đ ng đ u t cho c
c u tài s n nh th nào nh m thu đ c l i ích sinh l i cao nh t luôn là câu h i đ c
đ t ra v i b t k m t doanh nghi p nào ho t đ ng trên th tr ng. Trong su t chu k
kinh doanh, quá trình m r ng quy mô, t ng th tr ng tiêu th nh m t ng kh n ng
c nh tranh là m c tiêu ng n, trung và dài h n c a doanh nghi p.
đánh giá hi u qu
s d ng tài s n c n xây d ng h th ng ch tiêu tài chính phù h p v i quy mô, đ c đi m
và tính ch t c a t ng nhóm tài s n khác nhau nh m v n d ng các ph ng pháp phân
tích phù h p đ đ a ra k t qu chu n ph c v cho quá trình khai thác thông tin trong
doanh nghi p c a các đ i t ng quan tâm khác nhau.
1.3.2.1 Hi u qu s d ng tài s n chung
Tài s n là m t b ph n quan tr ng hình thành nên ho t đ ng s n xu t kinh doanh
c a doanh nghi p. Ng i lao đ ng tác đ ng vào t li u lao đ ng, thông qua quá trình
s n xu t t o ra s n ph m trao đ i trên th tr ng. Do v y, nghiên c u hi u qu s n xu t
kinh doanh c n nghiên c u m ng t ng quan hi u qu s d ng tài s n chung. Ph ng
pháp nghiên c u c a doanh nghi p nói chung hay nhà qu n tr nói riêng khi nghiên
c u b t c đ i t ng nào tác đ ng t i doanh nghi p đây là tài s n, c n đ t tài s n
9


trong m i quan h v i các ch th khác nh m so sánh, phân tích đánh giá nh ng tác
đ ng qua l i c a đ i t ng nghiên c u.
i v i tài s n nh ng ch tiêu th ng đ c
doanh nghi p quan tâm khi xem xét hi u qu s d ng tài s n: S vòng quay c a tài
s n, T su t sinh l i c a tài s n và su t hao phí c a tài s n v i doanh thu thu n, t su t
hao phí c a tài s n v i l i nhu n sau thu .

- S vòngăquayăc aătƠiăs n (Total assets turnover)
T ng doanh thu thu n
Vòng quay c a tài s n

=
Tài s n bình quân

n v tính: Vòng
S vòng quay c a tài s n cho bi t m i đ ng tài s n doanh nghi p đ u t t o ra
đ c bao nhiêu đ ng doanh thu. Trong m i quan h này, khi h s c a vòng quay tài
s n càng cao đ ng ngh a v i vi c doanh nghi p s d ng tài s n vào ho t đ ng s n xu t
kinh doanh có hi u qu , tài s n v n đ ng nhanh, t ng doanh thu, nâng cao l i nhu n
c a doanh nghi p. N u ch s này th p, s vòng quay tài s n nh ch ng t doanh
nghi p qu n lý tài s n ch a h p lý, ch a khai thác h t hi u qu c a tài s n, gây th t
thoát, lưng phí và t ng chi phí cho doanh nghi p, gi m doanh thu, nh h ng tr c ti p
t i hi u qu s n xu t kinh doanh.
- T su t sinh l i c aătƠiăs n ( ROA)
L i nhu n sau thu
T su t sinh l i c a tài s n =
(ROA)

x100
T ng tài s n

n v tính:%
Ch s c a công th c t su t sinh l i c a tài s n trong kì phân tích cho bi t kh
n ng t o l i nhu n sau thu trên m t đ n v tài s n. Nó cho bi t khi doanh nghi p b ra
100 đ ng tài s n thì thu v bao nhiêu đ ng l i nhu n. Ch tiêu này t ng t nh phân
tích khái quát chung trong hi u qu kinh doanh đư đ c p ph n trên.
Tuy nhiên, ngoài cách tri n khai theo công th c chu n, ch tiêu ROA khi phân

tích theo mô hình Du Pont (Du Pont Equation) s giúp nhà qu n tr bi t rõ đ c c th
b ph n tài s n, chi phí, doanh thu nào nh h ng tr c ti p t i kh n ng sinh l i c a
m t đ ng tài s n mà DN s d ng.
L i nhu n
T ng doanh thu
L i nhu n sau
T su t sinh l i
sau thu
thu n
thu
c a tài s n
=
=
x
(ROA)
T ng tài s n
T ng tài s n
T ng DT thu n
10

Thang Long University Library


T su t sinh l i c a tài s n = S vòng quay c a TS x T su t sinh l i c a DT
thu n
Ch tiêu sinh l i t tài s n b nh h ng b i vòng quay tài s n và kh n ng sinh
l i c a DT. Ch c n m t trong hai ch tiêu này thay đ i s tác đ ng tr c ti p t i t su t
ROA c a DN. S vòng quay tài s n càng nhi u cho th y s c sinh l i c a các tài s n
càng nhanh, t ng doanh thu cao. Bên c nh đó, DT luôn có quan h cùng chi u, m t
thi t v i tài s n nên khi DT t ng ch ng t tài s n c a DN c ng t ng.

Ngoài ra, t su t sinh l i ROA còn ph thu c vào t su t sinh l i DT (ROS). T
su t sinh l i c a DT cho bi t l i nhu n chi m bao nhiêu ph n trong t ng DT mà DN
thu đ c trong quá trình H KD. Ch s c a t su t sinh l i t DT càng cao ch ng t
l i nhu n c a DN thu v cao, DN kinh doanh có lưi. T su t sinh l i t DT đ c đánh
giá là t t khi l i nhu n và doanh thu cùng t ng ho c doanh thu gi m do DN không còn
đ u t vào l nh v c kinh doanh không hi u qu khi n l i nhu n gi m nh ng gi m ít
h n DT. Ngoài ra, t su t sinh l i DT còn đ c đánh giá có hi u qu khi l i nhu n DN
t ng do DN qu n lý và ki m soát t t chi phí.
-

Su tăhaoăphíăc aătƠiăs n so v i doanh thu thu n
T ng tài s n

Su t hao phí c a tài s n =
so v i doanh thu thu n

Doanh thu thu n t bán hàng và cung c p d ch v
n v tính: l n
Su t hao phí c a tài s n so v i doanh thu thu n cho bi t đ t o ra m t đ ng
doanh thu thu n t bán hàng và cung c p d ch v , doanh nghi p ph i chi ra bao nhiêu
đ ng tài s n bình quân. Ch s này càng cao ch ng t doanh nghi p đang ph i m t r t
nhi u chi phí t đ u t tài s n cho ho t đ ng kinh doanh trên th tr ng, doanh nghi p
đang g p v n đ trong công tác ki m soát chi phí phát sinh, doanh thu thu n không đ
đ đ m b o cho tài s n bình quân, l i nhu n thu đ c không cao, HQKD c a DN th p.
- Su tăhaoăphíăc aătƠiăs n so v i l i nhu n sau thu
Tài s n
Su t hao phí c a tài s n =
so v i LN sau thu

L i nhu n sau thu TNDN

n v tính: l n
Su t hao phí c a tài s n so v i l i nhu n sau thu cho bi t kh n ng t o l i nhu n
t tài s n mà doanh nghi p đang đ u t cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh. Ch tiêu
này cho bi t đ t o ra m t đ ng l i nhu n sau thu doanh nghi p m t bao nhiêu đ ng
tài s n. Phân tích g n gi ng v i ch tiêu su t kh u hao tài s n so v i doanh thu thu n,
khi ch tiêu này càng th p ch ng t doanh nghi p đang khai thác tài s n có hi u qu ,
11


ho t đ ng đ u t cho kinh doanh h p d n, kh n ng sinh l i cao góp ph n t ng tr
cho doanh nghi p.

ng

1.3.2.2 Hi u qu s d ng tài s n ng n h n
Tài s n ng n h n là nh ng tài s n có kh n ng chuy n hóa thành ti n trong m t
chu k s n xu t kinh doanh th ng là 1 n m. Tài s n l u đ ng là b ph n quan tr ng
c u thành nên tài s n c a doanh nghi p và là ngu n kinh t có th tính b ng ti n mà
doanh nghi p có ho c doanh nghi p kh ng ch .
Tài s n ng n h n hay đ c g i là tài s n l u đ ng có th i gian v n đ ng liên t c
và th ng xuyên luôn chuy n trong quá trình s n xu t kinh doanh. Quá trình v n đ ng
c a tài s n l u đ ng b t ngu n t vi c dùng ti n mua s m v t t cho quá trình s n
xu t, ti n hành s n xu t, bán s n ph m v i giá tr t ng thêm.
Trong b ng cân đ i k toán c a doanh nghi p tài s n l u đ ng đ c bi u hi n
các tr ng thái: Ti n và các ch ng khoán kh th (Cash and maketable sercurities), Các
kho n ph i thu (Account receviable), Hàng t n kho (Inventory), Tài s n l u đ ng
khác. Nghiên c u và qu n lý vi c s d ng tài s n l u đ ng góp ph n hoàn thi n k
ho ch kinh doanh có hi u qu , ti t ki m chi phí, khai thác h t ngu n l c, h n ch r i
ro và nâng cao hi u qu kinh doanh.

Các ch tiêu ph n ánh hi u qu s d ng tài s n l u đ ng g m:
- T su t sinh l i c aătƠiăs n ng n h n
L i nhu n sau thu
T su t sinh l i c a tài s n =
ng n h n

x100
Tài s n ng n h n bình quân

n v tính:%
T su t sinh l i c a tài s n ng n h n là ch tiêu giúp doanh nghi p đánh giá kh
n ng t o l i nhu n t tài s n ng n h n. T đó, doanh nghi p có k ho ch qu n lý và
khai thác ngu n tài s n có hi u qu . Ch tiêu này cho bi t doanh nghi p đ u t 100
đ ng tài s n ng n h n có th thu v bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . Ch s c a ch
tiêu này càng cao ch ng t doanh nghi p đang qu n lý t t ho t đ ng s n xu t, d dàng
nâng cao hi u qu kinh doanh.
- S vòngăquayăc aătƠiăs n ng n h n ( S c s n xu t c a TSNH)
T ng doanh thu thu n
Vòng quay c a tài s n ng n h n

=
Tài s n ng n h n bình quân
n v tính: Vòng

12

Thang Long University Library


S vòng quay c a tài s n ng n h n cho bi t th i gian luân chuy n giá tr tài s n

ng n h n vào doanh thu thu n. Ch tiêu này cho bi t m t đ ng tài s n ng n h n t o ra
bao nhiêu đ ng doanh thu thu n sau m t chu kì kinh doanh. Ch tiêu này cao ch ng t
tài s n c a DN đang đ

c s d ng có hi u qu , tài s n v n đ ng nhanh, s c sinh l i

cho doanh nghi p cao. S vòng quay tài s n đánh giá n ng l c s d ng tài s n l u
đ ng c a doanh nghi p. Ch tiêu có ý ngh a quan tr ng giúp nhà qu n tr so sánh, phân
tích và đ a ra quy t đ nh nên đ u t m r ng s n xu t kinh doanh nh m khai thác t i
đa s n l

ng có th s n xu t ho c cung c p.

- Su tăhaoăphíăc aătƠiăs n ng n h n so v i doanh thu thu n
Tài s n ng n h n
Su t hao phí c a tài s n NH =
so v i DT thu n

Doanh thu thu n
n v tính: l n

Ch tiêu này cho bi t m t đ ng doanh thu thu n c n bao nhiêu đ ng tài s n ng n
h n bình quân trong kì t o thành. Ch tiêu này càng cao ch ng t doanh nghi p đang
t n quá nhi u tài s n ng n h n đ t o ra m t đ ng doanh thu thu n.

i u này đ ng

ngh a v i vi c qu n lý, ki m soát hi u qu s d ng tài s n c a DN ch a t t khi n cho
chi phí kh u hao c a tài s n ng n h n vào doanh thu cao, m c đ c nh tranh b
h

nh

ng, l i nhu n thu v c a DN không đ t m c tiêu.
- Su t hao phíăc aătƠiăs n ng n h n so v i l i nhu n sau thu
Tài s n ng n h n
Su t hao phí c a tài s n NH =
so v i LN sau thu

L i nhu n sau thu TNDN
n v tính: l n

Su t hao phí c a tài s n ng n h n so v i l i nhu n sau thu là ch s ch kh n ng
t o l i nhu n c a m t đ ng tài s n ng n h n bình quân. Nói cách khác, m t đ ng l i
nhu n sau thu c n bao nhiêu đ ng tài s n ng n h n bình quân. Su t hao phí c a tài
s n ng n h n càng cao cho th y doanh nghi p đang s d ng tài s n không hi u qu ,
doanh thu đ t đ

c th p h n m c t i u mà tài s n có th đ

giúp DN qu n lí và xây d ng chi n l

c s d ng. Ch tiêu này

c s d ng tài s n có hi u qu , ti t ki m chi phí,

s d ng t i đa ngu n l c t TSNH nh m đ t m c l i nhu n sau thu cao nh t trong
ngu n l c s n có DN đang khai thác trong quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh.

13

1.3.2.3 Hi u qu s d ng tài s n dài h n
Tài s n dài h n là nh ng tài s n có giá tr l n (t 30 tri u đ ng tr lên); đ c s
d ng, luân chuy n và thu h i dài (h n 12 tháng ho c trong nhi u chu kì kinh doanh).
Ngu n v n tài tr cho tài s n dài h n trong doanh nghi p th ng là ngu n v n dài h n.
Tài s n dài h n c a doanh nghi p g m:
TSC h u hình: là nh ng t li u lao đ ng ch y u có hình thái v t ch t (t ng
đ n v tài s n có k t c u đ c l p ho c là m t h th ng nhi u b ph n tài s n liên k t
theo nhi m v và ch c n ng nh t đ nh), th a mưn tiêu chu n tài s n c đ nh, tham gia
nhi u chu k kinh doanh, d dàng đánh giá giá tr b ng ti n t do tr ng thái v t ch t.
TSC vô hình là nh ng tài s n không có hình thái v t ch t, th hi n m t l ng
giá tr đư đ c đ u t th a mưn tiêu chu n tài s n c đ nh, tham gia nhi u chu kì kinh
doanh nh : b ng sáng ch , quy n tác gi … Khó đánh giá giá tr do tr ng thái phi
v t ch t.
TSC thuê tài chính: là nh ng tài s n mà doanh nghi p thuê tài chính cho doanh
nghi p thuê v i h p đ ng c a 2 bên. Tài s n thuê đ c chuy n giao r i ro và l i ích
g n li n c a ch s h u tài s n cho bên đi thuê. Quy n s h u tài s n có th đ c
chuy n giao cu i th i h n cho thuê. T ng s ti n thuê luôn l n h n ho c b ng giá tr
c a tài s n đó t i th i đi m kí k t.
u t tài chính dài h n: các kho n đ u t này không ph c v m c đích s n xu t
kinh doanh do đ u t ngoài doanh nghi p mà ch y u nh ng kho n đ u t dài h n v i
m c đích sinh l i t lưi vay cao trong quá trình đ u t t ng đ ng v i r i ro cao. Các
kho n đ u t tài chính: C phi u, trái phi u, v n góp liên doanh, liên k t…
TSC d dang: Là nh ng tài s n c đ nh vô hình ho c h u hình đang đ c hình
thành, ch a đ c s d ng… Ngoài ra nh ng kho n kí qu dài h n c ng đ c coi là tài
s n dài h n.
Trong doanh nghi p tài s n dài h n th ng chi m t tr ng khá cao trong t ng tài
s n. c đi m c a tài s n dài h n: Th i gian s d ng l n h n 1 n m và tài s n s tham
gia trong nhi u niên đ kinh doanh. Giá tr c a tài s n đ c v n đ ng luân chuy n d n

vào giá tr s n ph m đ u ra – chi phí kh u hao trong b ng cân đ i k toán. Do đó, giá
tr c a tài s n s gi m d n và th ng đ c doanh nghi p đ nh giá l i sau m t th i gian
nh t đ nh.
phân tích, qu n lý, đánh giá vi c bi n đ ng tài s n, doanh nghi p s p x p h
th ng thông tin k toán qu n tr giúp doanh nghi p khai thác giá tr tài s n t i đa trong
ngu n l c khan hi m nh m t ng tính c nh tranh, nâng cao hi u qu ho t đ ng kinh
doanh c a doanh nghi p.
Các ch tiêu đ c s d ng đ đánh giá hi u qu kinh doanh g m:
14

Thang Long University Library


- T su t sinh l i c aătƠiăs nădƠiăh n
L i nhu n sau thu
T su t sinh l i c a tài s n =
dài h n

x100
Tài s n dài h n

n v tính:%
T su t sinh l i c a tài s n dài h n đ c s d ng đ ph n ánh kh n ng t o l i
nhu n t tài s n dài h n. Ch tiêu này cho bi t trong 100 đ ng giá tr tài s n dài h n
bình quân có bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu đ c sinh ra. Ch tiêu này càng cao
ch ng t s c sinh l i c a tài s n dài h n càng cao, l i ích thu v t ng x ng v i chi
phí đ u t b ra. Ch tiêu này là y u t quan tr ng đ doanh nghi p m r ng quy mô,
thay th hay hi n đ i hóa TSC trong gi i h n ngu n l c cho phép, đ u t vào tài s n
dài h n v i m c đích t ng t c đ phát tri n kinh doanh.
- S c s n xu t c aătƠiăs nădƠiăh n

Doanh thu thu n
S c s n xu t c a tài s n dài h n =
Tài s n dài h n
n v tính: l n
Ch tiêu s c s n xu t c a tài s n dài h n cho bi t khi DN đ u t m t đ ng
TSDH vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh thì có kh n ng t o ra đ c bao nhiêu
đ ng doanh thu thu n. Ch tiêu này càng cao ch ng t hi u qu s d ng tài s n c a
doanh nghi p cao, tài s n dài h n đ c v n d ng có hi u qu , khai thác đ c n ng
su t theo yêu c u, doanh thu t ng, l i nhu n c a DN thay đ i tích c c. Ch tiêu này
là y u t quan tr ng thúc đ y nâng cao hi u qu ho t đ ng kinh doanh, đánh giá các
quy t đ nh đ u t c a DN.
- S căhaoăphíăc aătƠi s nădƠiăh n so v i doanh thu
Tài s n dài h n
Su t hao phí c a tài s n dài h n =
so v i doanh thu thu n

Doanh thu thu n

n v tính: l n
Su t hao phí c a tài s n so v i doanh thu thu n cho bi t trong m t đ ng doanh
thu thu n có bao nhiêu đ ng tài s n dài h n c n đ s d ng. Ch tiêu này càng cao
ch ng t doanh thu thu n không đ m b o kh n ng hoàn v n cho tài s n dài h n, chi
phí trong DN ch a đ c ki m soát và qu n lý có hi u qu gây lưng phí trong quá trình
s n xu t kinh doanh. Ngoài ra, s c hao phí c a TSDH so v i doanh thu c ng đánh giá
hi u qu ho t đ ng kinh doanh c a DN. ây là c n c đ doanh nghi p đ u t dài h n,
15


đ ng th i giúp doanh nghi p xác đ nh nhu c u v n dài h n ph thu c vào c c u ho t
đ ng c a doanh nghi p.

- Su tăhaoăphíăc aătƠiăs nădƠiăh n so v i l i nhu n
Tài s n dài h n
Su t hao phí c a tài s n dài h n =
so v i LN sau thu

L i nhu n sau thu TNDN

n v tính: l n
Ch tiêu này cho bi t kh n ng t o l i nhu n c a tài s n dài h n. Hay nói cách
khác, trong m t đ ng l i nhu n sau thu thì c n bao nhiêu đ ng tài s n dài h n trong
m t chu kì kinh doanh. Su t hao phí c a tài s n dài h n càng cao cho th y doanh
nghi p đang đ u t nhi u vào tài s n dài h n nh ng l i nhu n sau thu thu l i ch a
t ng x ng v i kho n đ u t đó. Ngoài ra, có th do DN đang g p khó kh n trong s
d ng tài s n dài h n nh m đ t đ c m c l i nhu n t i u. ây c ng là ch tiêu doanh
nghi p phân tích làm c n c xác đ nh nhu c u v n nh m đ u t phù h p.
Tài s n dài h n do nhi u đ i t ng hình thành. Tuy nhiên, trong tài s n dài h n,
tài s n c đ nh th ng chi m t tr ng cao. Do v y, nh h ng c a TSDH th ng b chi
ph i b i nh h ng c a TSC và do TSC quy t đ nh.
đánh giá hi u qu s d ng
TSC , DN th ng s d ng các ch tiêu sau:
- T su t sinh l i c aăTSC
L i nhu n sau thu
T su t sinh l i c a tài s n =
c đ nh

x100
Tài s n c đ nh

n v tính:%
ây là ch tiêu ph n ánh kh n ng s n xu t c a tài s n c đ nh. S c s n xu t c a

TSC cho bi t trong m t đ ng đ u t cho TSC t o ra đ c bao nhiêu đ ng doanh
thu thu n. Ch tiêu này càng cao ch ng t kh n ng s n xu t c a tài s n c đ nh t t, tài
s n c đ nh ho t đ ng có hi u qu góp ph n nâng cao hi u qu kinh doanh c a doanh
nghi p. Xác đ nh đ c s c s n xu t c a TSC giúp DN n m b t rõ kh n ng s n xu t
c a tài s n t đó v n hành và s d ng tài s n có hi u qu , gi m chi phí, t o thêm l i
nhu n. Ngoài ra, s c s n xu t c a tài s n c đ nh ph c v cho các quy t đ nh đ u t
m r ng s n xu t c a DN.
- Su tăhaoăphíăc aăTSC
Tài s n c đ nh
Su t hao phí c a tài s n c đ nh =
Doanh thu thu n
n v tính: l n
16

Thang Long University Library


Su t hao phí c a tài s n c đ nh cho bi t đ t o ra m t đ ng doanh thu thu n DN
m t bao nhiêu đ ng tài s n c đ nh. Công th c c a ch tiêu này t l ngh ch v i công
th c c a s c s n xu t c a tài s n c đ nh. N u nh ch tiêu s c s n xu t c a TSC
càng cao thì DN càng ho t đ ng có hi u qu thì ch tiêu su t hao phí c a TSC ng

c

l i. Ch tiêu này càng cao ch ng t doanh nghi p đang t n m t kho n chi phí l n đ u
t vào TSC

cho ho t đ ng kinh doanh nh ng k t qu thu đ

DN ch a khai thác đ

c không t

ng x ng,

c hi u qu t i u c a TSC . Ch tiêu su t hao phí c a TSC

đánh giá m c đ s d ng TSC đ t đó h tr DN xác đ nh các bi n pháp qu n lý tài
s n có hi u qu , t ng kh n ng c nh tranh, nâng cao hi u qu kinh doanh.
1.3.3 Hi u qu s d ng ngu n v n c a doanh nghi p
Ngu n v n trong DN là bi u hi n b ng ti n ho c tài s n hay là ngu n hình thành
tài s n. Ngu n v n quy t đ nh ho t đ ng kinh doanh c a DN và là ngu n tài tr tr c
ti p cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh nh m cung ng s n ph m, d ch v trên th
tr

ng. Xác đ nh rõ t m quan tr ng c a ngu n v n giúp DN phân lo i và qu n lý

ngu n l c quan tr ng này m t cách có hi u qu . M t trong nh ng ph
lo i ngu n v n đ

ng pháp phân

c DN s d ng đó là phân lo i theo ngu n hình thành g m: Ngu n

v n phân lo i theo ngu n hình thành g m v n ch s h u và v n vay.
Ngu n g c c a ngu n v n doanh nghi p đ

c hình thành t v n ch s h u

và v n đi vay. V n vay là kho n n và ngh a v mà doanh nghi p ph i thanh toán

b ng ti n, tài s n ho c d ch v trong th i h n nh t đ nh. Các hình th c vay v n
g m: Vay ngân hàng, tín d ng th

ng m i, phát hành các công c n . V n ch s

h u là ngu n v n thu c s h u c a các ch s h u, các nhà đ u t đóng góp và
đ

c b sung thêm trong quá trình kinh doanh. V n ch s h u g m v n góp ban

đ u, l i nhu n không chia – l i nhu n ròng còn l i sau khi đư phân b h t các
kho n c n thi t nh m m c đích tái đ u t , phát hành c phi u m i. V n ch s h u
hay v n vay đ u là s n ph m c a th tr

ng ti n t , nó yêu c u ng

i mua tr giá

v i m t kho n thù lao nh t đ nh.
T quy mô, cách th c s d ng, m c đích s d ng khác nhau, doanh nghi p có
các cách qu n lí v n khác nhau nh chi n l
hay chi n l

c trung hòa.

c m o hi m, chi n l

t đó, DN có các ph

c th n tr ng

ng pháp s d ng và k t h p các

chính sách qu n lý v n và tài s n phù h p. Qu n lý và khai thác v n có hi u qu
không ch giúp DN t o l i nhu n, t ng ngu n v n, m r ng quy mô, nâng cao hi u
qu kinh doanh mà còn giúp DN t o l i th c nh tr nh v i đ i th , khai thác và
phát tri n th tr

ng.
17


1.3.3.1 Hi u qu s d ng ngu n v n c a ch s h u
- T su t sinh l i c a v n ch s h u
L i nhu n sau thu
T su t sinh l i c a VCSH =
(ROE)

x100
V n ch s h u

n v tính:%
L i nhu n sinh l i c a v n ch s h u cho bi t trong 1 đ ng v n ch s h u c a
doanh nghi p t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu TNDN. Ch tiêu này đư đ c
phân tích t ng t nh ph n khái quát chung đư trình bày ph n trên.
Tuy nhiên, khi khai tri n công th c này theo mô hình Du Pont, doanh nghi p d
dàng nh n di n đ c các y u t nh h ng t i ch tiêu sinh l i ROE.
T su t sinh l i
LNST
LNST

DTT
T ng tài s n
ROE
=
=
x
x
VCSH

DTT

T ng tài s n

VCSH

T su t sinh l i
T su t sinh l i
S vòng quay
H s s
c a VCSH
=
c a doanh thu x
TTS
x
d ng VCSH
(ROE)
(ROS)
T công th c trên có th th y l i nhu n sinh l i ROE b tác đ ng b i s c sinh l i
c a doanh thu, hi u qu s d ng tài s n và h s v n CSH. Các nhân t thay đ i trên
tác đ ng tr c ti p t i k t qu c a ch tiêu ROE .

Ch tiêu t su t sinh l i t VCSH cao có th do các nhân t sau: L i nhu n sau
thu cao khi n t su t sinh l i t doanh thu cao, chi phí gi m; s vòng quay t ng tài
s n v n đ ng nhanh hay có th do v n ch s h u có xu h ng gi m do DN tìm ki m
đ c ngu n v n khác tài tr giúp t s tài s n trên VCSH t ng. Vi c tìm ki m đ c
nh ng ngu n tài tr khác ngoài VCSH giúp doanh nghi p gi m ph thu c vào v n ch
s h u, t ng m c đ đ c l p khi s d ng v n. Tuy nhiên r i ro t l ngh ch v i l i
nhu n thu v c a doanh nghi p. S d ng ngu n v n nh th nào, qu n lý và s d ng
v n làm sao cho h p lý n m trong quy t đ nh c a nhà qu n tr giúp nâng cao và phát
tri n b n v ng DN.
1.3.3.2 Hi u qu s d ng v n vay
V n vay là ngu n v n ph bi n nh t đ i v i t t c các lo i hình DN. Không m t
công ty nào có th ho t đ ng mà không s d ng v n vay ngân hàng hay tín d ng
th ng m i nh m phát tri n b n v ng. Ngu n v n này đ c phân chia theo th i gian
s d ng ng n h n (<1 n m), trung h n (1 – 3 n m) và dài h n (>3 n m) v i lưi su t cho
vay – chi phí đi vay c a doanh nghi p t ng d n. Ngu n v n đi vay là ngu n v n n và
18

Thang Long University Library


doanh nghi p có ngh a v thanh toán c g c và lưi khi t i m t kho n th i gian nh t
đ nh v i giá tr luôn cao h n ho c b ng giá tr ban đ u c a kho n vay. Do đó, đ đ m
b o và phát tri n v n cho DN, nhà qu n tr c n phân tích, đánh giá hi u qu s d ng
v n vay nh m xây d ng ph ng pháp s d ng v n hi u qu .
Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n vay g m:
- T su t sinh l i c a ti n vay
L i nhu n sau thu
T su t sinh l i c a ti n vay =

x100

Ti n vay bình quân

n v tính:%
Ch tiêu này cho bi t trong 100 đ ng ti n vay t o ra đ c bao nhiêu đ ng l i
nhu n sau thu . T su t sinh l i c a ti n vay đánh giá n ng l c t o l i nhu n t nh ng
kho n doanh nghi p vay trên th tr ng tài chính ph c v m c đích nâng cao hi u qu
s n xu t kinh doanh. Ch tiêu này càng cao ch ng t m c sinh l i t v n vay cao, hi u
qu s d ng v n t t, ti n vay luôn đ c đ m b o đ b i l i nhu n và ng c l i. ây
c ng là ch tiêu giúp doanh nghi p quy t đ nh chính sách qu n lý và s d ng v n lâu
dài cho t c đ t ng tr ng kinh t c a mình.
- Hi u qu s d ngălƣiăvay
L i nhu n tr

c thu và chi phí lưi vay

Hi u qu s d ng lưi vay =
Chi phí lưi vay
n v tính: l n
Ch tiêu này cho bi t l i nhu n tr c thu và lưi vay có đ tài tr cho chi phí lưi
vay trong m t kì kinh doanh mà DN phân tích. ây là ch tiêu ph n ánh kh n ng s
d ng v n vay vào quá trình t ng doanh thu, t o l i nhu n cho DN. Ch tiêu hi u qu s
d ng lưi vay càng cao ch ng t doanh nghi p đ ho c th a kh n ng đ m b o kh
n ng tr n , t ng m c đ h p d n các nhà tín d ng th ng m i.
1.3.4 Hi u qu s d ng chi phí
Doanh nghi p k c khi ho t đ ng ho c t m ng ng ho t đ ng đ u phát sinh chi
phí. Chi phí đ c th hi n d i hình thái v t ch t d đánh giá ho c phi v t ch t. Chi
phí mà doanh nghi p th ng t p trung t i chi phí đ u vào, chi phí s n xu t bán hàng và
chi phí qu n lý doanh nghi p. Các chi phí trong doanh nghi p dù là chi phí n hay chi
phí hi n đ u là nh ng kho n m t đi trong quá trình ho t đ ng kinh doanh và c n đ c
theo dõi, phân tích và qu n lý có hi u qu .

19


B n ch t c a chi phí là dòng ti n m t đi c a doanh nghi p nh m t o ra thành
ph m trong quá trình s n xu t, chi phí phát sinh nhi u khâu khác nhau trong quá
trình s n xu t kinh doanh, tuy nhiên DN ho t đ ng trên m c tiêu l i nhu n vì v y DN
luôn yêu c u các kho n chi phí t i thi u song song v i l i nhu n t i đa. Nâng cao hi u
qu kinh doanh c a doanh nghi p ngoài qu n lý tài s n, ngu n v n thì đánh giá hi u
qu s d ng chi phí là b c quan tr ng giúp doanh nghi p đ a ra các bi n pháp ki m
soát chi phí trong h n m c th p nh t và có th , khai thác và v n d ng ngu n l c cho
phép vào ho t đ ng nâng cao hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p.
đánh giá hi u qu s d ng chi phí, DN th ng đánh giá thông qua các ch tiêu
sau:
- T su t sinh l i c a t ngăchiăphí
L i nhu n k toán tr

c thu

T su t sinh l i c a t ng chi phí =

x100
T ng chi phí

n v tính:%
Ch tiêu t su t sinh l i c a t ng chi phí cho bi t 100 đ ng chi phí đ c s d ng
trong H KD t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n tr c thu . Ch tiêu này cho th y s c
sinh l i t kho n đ u t chi phí mà doanh nghi p s d ng vào m c đích kinh doanh.
Ch tiêu này cao ch ng t l i nhu n thu đ c c a doanh nghi p cao, chi phí ki m soát
t t ho c m c t ng c a doanh thu l n h n m c t ng c a chi phí khi n t c đ t ng

tr ng c a DN n đ nh. K t qu cu ch tiêu t su t sinh l i c a t ng chi phí giúp
doanh nghi p phân tích, qu n lý ho t đ ng s d ng v n có hi u qu . ng th i ch tiêu
này giúp doanh nghi p xem xét các nguyên nhân nh h ng t i chi phí và l i nhu n,
n m rõ đ c u đi m và nh c đi m c a DN nh m khai thác và qu n lý có hi u qu .
- T su t sinh l i c aăgiáăv năhƠngăbán
L i nhu n g p v BH và cung c p DV
T su t sinh l i c a GVHB =

x100
Giá v n hàng bán

n v tính:%
Ch tiêu này cho bi t trong quá trình phân tích chu kì kinh doanh c a doanh
nghi p, khi doanh nghi p b ra 100 đ ng giá v n thì l i nhu n thu v là bao nhiêu
đ ng. Ch tiêu này càng cao ch ng t l i nhu n chi m t tr ng cao h n t tr ng giá v n,
doanh nghi p đang sinh l i trên kho n hàng hóa đ u t , doanh thu t ng cho dù l ng
bán trên th tr ng n đ nh. T su t sinh l i t giá v n giúp doanh nghi p xác đ nh
ph ng h ng kinh doanh, đ y m nh tiêu th nh ng s n ph m thu l i l i nhu n cao
nh t, t đó t c đ t ng tr ng c a doanh nghi p n đ nh và kh quan.
20

Thang Long University Library


- T su t sinh l i c aăchiăphíăbánăhƠng
L i nhu n thu n t H KD
T su t sinh l i c a CPBH =

x100
Chi phí bán hàng

n v tính:%
ây là ch tiêu ch ra trong 100 đ ng chi phí bán hàng DN thu đ c bao nhiêu
đ ng l i nhu n. Ch tiêu này càng cao ch ng t l i nhu n thu n t H KD cao. Trong
tr ng h p t su t sinh l i c a chi phí bán hàng cao; m t trong nh ng lý do có th do
t c đ t ng c a l i nhu n cao h n m c t ng c a chi phí. Bên c nh đó, t su t sinh l i
t chi phí bán hàng cao cho th y doanh nghi p đang ki m soát chi phí bán hàng, ti t
ki m chi phí cho doanh nghi p góp ph n t o l i nhu n t H KD. T k t qu c a ch
tiêu này, DN có k ho ch xây d ng và khai thác chu i giá tr v i các y u t đ u vào có
hi u qu , t ng kh n ng c nh tranh c a DN.
- T su t sinh l i c aăchiăphíăqu nălíădoanhănghi p
L i nhu n thu n t H KD
T su t sinh l i c a chi phí =
QLDN
Chi phí qu n lý doanh nghi p

x100

n v tính:%
L i nhu n thu n t ho t đ ng kinh doanh là ch s cho bi t m c chênh l ch gi a
doanh thu t các ho t đ ng c a doanh nghi p v i các chi phí (chi phí tài chính, chi phí
bán hàng, chi phí qu n lý doanh nghi p). Ch tiêu này cho bi t trong 100 đ ng chi phí
qu n lý doanh nghi p mà DN s d ng t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n g p. T su t
sinh l i c a DN cao ch ng t DN có m c l i nhu n t ho t đ ng kinh doanh cao, đ
kh n ng b o đ m cho các chi phí ho t đ ng c a doanh nghi p. ây là ch tiêu giúp
DN xây d ng k ho ch phát tri n, nâng cao hi u qu kinh doanh, t ng m c đ c nh
tr nh trên th tr ng.
1.4 Cácănhơnăt tácăđ ngăđ n hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p
Ho t đ ng s n xu t kinh doanh trên th tr ng b nh h ng b i nhi u nhân t
khác nhau t môi tr ng kinh doanh. Các y u t tác đ ng tr c ti p ho c gián ti p vào

quá trình v n hành c a DN. Vì v y, khi phân tích hi u qu kinh doanh c a DN, nhà
qu n tr DN c n xác đ nh các nhân t tác đ ng t i tình hình ho t đ ng c a doanh
nghi p đ xác đ nh các thách th c, tìm ki m các c h i kinh doanh trên th tr ng.
Các y u t nh h ng đ c th hi n d i nhi u hình thái khác nhau g m 2 nhóm
chính: Nhóm nhân t bên trong và nhóm nhân t bên ngoài DN. Phân tích, qu n lý,
đánh giá c a các y u t tác đ ng nh th nào nh m đ a ra các chi n thu t phát tri n
h p lý, khai thác t i đa ngu n l c DN luôn n m trong chi n l c phát tri n c a DN
21


trong t ng th i k . Vi c nh h ng c a tác đ ng m nh hay y u đ n DN ph thu c vào
th c tr ng ho t đ ng và b i c nh kinh t khác nhau c a t ng ngành, t ng qu c gia.
1.4.1 Các nhân t bên trong doanh nghi p
Ngu n v n:
- Y u t đ u tiên khi nh c t i ho t đ ng s n xu t kinh doanh là v n. V n là
ngu n hình thành c s h t ng và là đi u ki n quan tr ng nh t trong s t n t i, phát
tri n c a DN. Ngu n v n quy t đ nh lo i hình c a DN và tùy thu c vào ngu n v n c a
t ng doanh nghi p mà ho t đ ng v i quy mô nh , quy mô trung bình hay quy mô l n.
- Ngu n v n là c s đ DN xây d ng và phát tri n các chi n l c phát tri n phù
h p v i ho t đ ng c a t ng DN trong t ng ngành, t ng đ a ph ng. Bên c nh đó,
ngu n v n giúp doanh nghi p xác đ nh c c u tài s n h p lý nh m sinh l i và thu h i
có hi u qu trong quá trình đ u t .
- Ngu n v n trong DN th ng đ c chia g m v n l u đ ng và v n c đ nh.
Ngu n v n là ngu n l c có gi i h n và khan hi m. Thi u v n trong quá trình s n xu t
kinh doanh luôn có trong b t c lo i hình nào c a DN trên th tr ng. Tuy nhiên, đ ng
trên góc đ kinh t , t n d ng và khai thác nh m t o l i ích t i đa là cách gi i quy t v n
đ trên.
B máyăt ch c, kinh doanh:
- Con ng i là s n ph m c a t o hóa và kh i ngu n c a nhu c u. Khi nhu c u
hình thành và vi c khai thác các y u t t nhiên ph c v b n thân và c ng đ ng v i

m c tiêu thu l i ích ph c v b n thân là ti n thân c a ho t đ ng kinh doanh. V i kh
n ng s n xu t k t h p v i t li u s n xu t, con ng i d n tr i qua các hình thái xư h i
và kh n ng và n ng l c hoàn thi n và n đ nh.
- B máy t ch c c a m t DN là t p h p c a b ph n ng i lao đ ng. Nó th
hi n cách th c đi u hành, s p x p ngu n l c lao đ ng c a các nhà lưnh đ o, qu n tr
trong quá trình phân b ngu n l c đúng đ n nh m phát huy t i đa n ng l c lao đ ng
c a cá nhân ng i lao đ ng. M t c c u t ch c h p lý thúc đ y ho t đ ng s n xu t
kinh doanh c a DN, nâng cao hi u qu s d ng các ngu n l c khác nhau tránh hi n
t ng lưng phí, ti t ki m chi phí ho t đ ng kinh doanh.
M ngăl i ho tăđ ng kinh doanh:
- M t doanh nghi p mu n c nh tranh trên th tr ng, yêu c u c p thi t đ u tiên là
h th ng phân ph i s n ph m, d ch v t i khách hàng. Doanh nghi p nào có h th ng
m ng l i ho t đ ng r ng kh p đáp ng nhu c u, khách hàng d dàng ti p c n thì kh i
l ng doanh thu cao, ho t đ ng kinh doanh có hi u qu , kh n ng m r ng đ u t kinh
doanh l n.

22

Thang Long University Library


- M ng l

i kinh doanh c ng là kênh truy n thông qu ng bá hình nh th

ng

hi u c a DN nh m gia t ng m c đ trung thành v i nhưn hi u c a s n ph m, t o l i
th v giá c và chi phí s n xu t…Bên c nh đó, khi doanh nghi p có h th ng m ng
l

i kinh doanh s t o rào c n đ i v i đ i th c nh tranh khi gia nh p th tr

ng, xây

d ng v th c a DN.
- Ngoài ra, ho t đ ng Marketing và PR doanh nghi p t o l p hình nh trong lòng
khách hàng và công chúng. T đó, t ng s l

ng khách hàng trung thành, đ y m nh

công tác tiêu th s n ph m, nâng cao hi u qu kinh doanh.
Chínhăsách,ăquyăđ nh c a doanh nghi p:
- Chính sách, quy đ nh c a doanh nghi p là nh ng cam k t v quy n và ngh a v
gi a ng

i lao đ ng v i doanh nghi p. Khi ho t đ ng kinh doanh, vi c áp d ng nh ng

chính sách phù h p trong ho t đ ng qu n lý l

ng và ch đ lao đ ng giúp doanh

nghi p gia t ng s c lao đ ng và lòng trung thành c a nhân viên, nâng cao đ i s ng cho
ng

i lao đ ng, xây d ng môi tr

ng kinh doanh n đ nh và an toàn.

- Ngoài ra, nh ng chính sách v giá, chi t kh u, c p tín d ng… đ i v i các ch

th trong chu i cung ng giúp doanh nghi p t ng doanh thu, gi m chi phí, nâng cao
hi u qu s n xu t kinh doanh, t ng kh n ng c nh tranh v i các s n ph m cùng lo i
hay s n ph m thay th .
- T t c các y u t trên quy t đ nh ngh thu t qu n tr c a t ng doanh nghi p
trong quá trình qu n lý, v n hành, ki m soát ho t đ ng c a DN nh m đ t đ
kinh t , t ng t c đ phát tri n trên th tr
l c lao đ ng ch t l

c l i ích

ng. Ngh thu t kinh doanh giúp thu hút n ng

ng cao, t o b u không khí v n hóa phù h p đ phát tri n c a DN.

1.4.2 Các nhân t bên ngoài doanh nghi p
Ngoài các y u t bên trong doanh nghi p, môi tr

ng bên ngoài c ng tác đ ng

tr c ti p t i ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a DN.
Y u t kinh t :
- Ho t đ ng kinh doanh c a DN b chi ph i b i môi tr

ng kinh t . Th tr

ng

thay đ i liên t c d n đ n nhân t bên trong DN nh c c u tài s n, ngu n v n hay
chi n l

c ho t đ ng s n xu t c a doanh nghi p c ng b nh h

ng.

-

u tiên, các ch tiêu v lưi su t, l m phát, t giá…th

ng tác đ ng tr c ti p

nh h

ng t i chi phí c a doanh nghi p khi tham gia th tr

trình cung c p hàng hóa t i tay DN phân ph i, ng
- Ti p đ n, DN quan tâm đ n th tr
ng

ng tài chính hay trong quá

i tiêu dùng.

ng. Th tr

ng là n i doanh nghi p và

i mua th a thu n giao d ch, trao đ i nh m mang đ n l i ích cho các bên t
23

nguy n v i quy n và ngh a v khác nhau. DN ho t đ ng kinh doanh trong n n kinh t
th tr

ng thì t t y u s ch u nh h

c u. Giá c th tr

ng c a c ch th tr

ng theo nguyên t c cung

ng bi n đ ng theo nguyên t c này.

Y u t chínhătr - phápălu t:
- S b t n đ nh chính tr t i đ a ph

ng n i doanh nghi p ho t đ ng đ u gây ra

nguy c và r i ro cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a DN.
- Các chính sách phát tri n thu hút đ u t v a là c h i nh ng c ng là thách th c
khi th tr

ng kinh doanh đ

c m r ng và đ i th c nh tranh không ng ng t ng lên.

- Thu và các kho n thu, quy đ nh, ngh đ nh c a Nhà n
doanh tác đ ng tr c ti p vào các quy t đ nh trong chi n l
DN. Vì v y, chính sách Nhà n

c v i các t ch c kinh
c phát tri n dài h n c a

c càng h p lý giúp DN c nh tranh công b ng, nâng

cao kh n ng qu n lý kinh doanh, nâng cao hi u qu đ u t , s c sinh l i cùa DN t i
các h ng m c kinh doanh đ t t i u.
Y u t v năhóa,ăxƣăh i:
- Nhu c u c a khách hàng ch u nh h

ng l n b i c u trúc v n hóa xư h i t i

t ng qu c gia và vùng lưnh th . DN t n t i và phát tri n trên th tr
v ng c n n m b t nh ng đ c tính c a đ a ph

ng mu n b n

ng kinh doanh. T đó, DN khai thác và

s d ng ngu n l c phù h p nh m đ m b o kh n ng sinh l i. Các y u t v n hóa xư
h iđ

c DN quan tâm: t p quán dân c , thu nh p, dân s …
Y u t côngăngh
- DN thu l i l i ích cao nh t luôn là DN đi đ u trong l nh v c công ngh . Các

công ngh m i đem l i ph

ng th c ch t o s n ph m m i, giúp DN gi m chi phí

đáng k trong giá thành s n ph m, đáp ng nh ng nhu c u khác nhau c a các đ i
t

ng khách hàng. Công ngh c p nh t và c i ti n là m t trong nh ng l i th cho các

DN mu n d n đ u th tr

ng.

- Khi s n ph m m i xu t hi n khi n vòng đ i c a s n ph m b rút ng n, tr nên
l i th i đi u này đòi h i DN n m b t xu h

ng, th c hi n các chi n l

c kinh doanh

khác nhau đ đ t l i nhu n cao nh t trên 1 s n ph m bán ra. R i ro trong kinh doanh
thay đ i t th p đ n cao theo t c đ đ i m i c a công ngh .
Y u t t nhiên,ămôiătr

ng

Tác đ ng c a y u t t nhiên, môi tr

ng đ i v i DN trong quá trình ho t

đ ng kinh doanh g m: Nhân t t nhiên (th i ti t, mùa v ), nhân t đ a lý, nhân t
tài nguyên.
24

Thang Long University Library


- Nhân t t nhiên: DN ph thu c vào nhân t này đ tr l i các câu h i v kinh
doanh cái gì, kinh doanh vào lúc nào, kinh doanh nh th nào?... Nhân t thiên nhiên
giúp DN xác đ nh xu h

ng kinh doanh, xây d ng chính sách phù h p trong qu n lý

ngu n l c theo các th i k nh m v i đi u ki n đ a ph

ng.Y u t này không n đ nh

tác đ ng tr c ti p t i hi u qu kinh doanh c a DN.
- Nhân t đ a lý: a lý nh h ng t i ho t đ ng trao đ i hàng hóa c a DN. Các
ho t đ ng này đ u tác đ ng tr c ti p t i hi u qu kinh doanh c a DN.
- Nhân t tài nguyên: Khai thác và t n d ng tài nguyên h p lý đ m b o đ o đ c
kinh doanh nh m t o l i nhu n t i đa là yêu c u c a t t c các DN.

25