MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHÂN MÔN TẬP VIẾT LỚP MỘT

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI

MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG PHÂN MÔN TẬP VIẾT LỚP MỘT

I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Phân môn Tập viết là một trong những phân môn được nhiều trường, nhiều
giáo viên quan tâm nhất. Đặc biệt là học lớp 1, lớp đầu cấp. Cấp Tiểu học được coi là
“Nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân ” thì lớp 1 được coi là “móng”. Bên cạnh
đó, phân môn Tập viết cung cấp cho học sinh một công cụ dùng để giao tiếp và trao
đổi thông tin. Tập viết có liên quan mật thiết tới chất lượng học tập ở các môn khác.
Nếu chữ viết rõ ràng, đúng mẫu, viết tốc độ nhanh, nhờ vậy kết quả học tập sẽ tốt
hơn. Chữ viết kém, xấu, tốc độ chậm sẽ ảnh hưởng không tốt đến chất lượng học tập.
Tập viết còn góp phần quan trọng vào việc rèn luyện cho học sinh những phẩm
chất đạo đức tốt như tính cẩn thận, lòng yêu thích cái đẹp, tinh thần trách nhiệm, ý
thức tự trọng và thái độ tôn trọng người khác. Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng nói: “
Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn
thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, tính kỷ luật, lòng tự
trọng đối với mình cũng như đối với thầy và bạn đọc bài, đọc vở của mình”.
Mục tiêu cần đạt của phân môn Tập viết ở lớp 1 là:
- Viết các chữ cái thường và chữ số theo đúng quy định về hình dạng, kích cỡ,
thao tác.
- Viết các chữ liền mạch, đúng khoảng cách, thẳng hàng, đặt dấu thanh đúng vị
trí, trình bày hợp lí.
Tuy nhiên thực tế chữ viết của học sinh lớp 1 trong những năm học qua vẫn
còn những hạn chế sau:
1. Nguyên nhân chủ quan:
- Một số giáo viên chưa coi trọng việc rèn chữ viết cho học sinh.
- Chữ viết của giáo viên chưa được đúng, đẹp.
- Một số em viết chữ ẩu, nguệch ngoạc không đúng nét, viết chữ chưa được,

khoảng cách giữa các tiếng chưa đều...
- Đa số các em chưa có ý thức rèn chữ, giữ vở.
1


- Các em cầm bút chưa đúng, cầm sát ngòi bút, cầm bút chặt quá, ngồi chưa
đúng tư thế, chưa biết cách để vở đúng.
- Học sinh chưa biết cầm phấn để viết như thế nào và rất ngại viết.
2. Nguyên nhân khách quan:
- Đa số học sinh khi vào lớp 1 phần lớn chưa qua trường mẫu giáo.
- Phụ huynh chưa trang bị vở tập viết, bảng con, bút chì cho các em chưa đầy
đủ.
- Còn một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc học tập của các em.
- Một số gia đình còn gặp nhiều khó khăn về kinh tế.
- Phụ huynh chưa nắm được cấu tạo chữ viết theo chương trình mới. Do vậy về
nhà phụ huynh chưa hướng dẫn các em viết chưa đúng mẫu chữ.
- Đa số phụ huynh là nông dân, mua bán dừa, chuối nên thời gian kèm cặp giúp
đỡ các em còn ít.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
Qua những năm trực tiếp giảng dạy lớp 1, bản thân tôi đã rút ra những kinh
nghiệm để giúp các em viết được, viết đúng mẫu chữ và viết đẹp như sau:
1. Về phía giáo viên:
- Bản thân thấy được tầm quan trọng của chữ viết nên tôi đã rèn luyện chữ viết
của mình sao cho đúng mẫu, đẹp. Chữ viết của giáo viên cũng là một loại chữ mẫu
quan trọng đối với học sinh.
- Tham gia tích cực vào hội thi giáo viên viết chữ đẹp để học hỏi thêm kinh
nghiệm viết chữ.
- Thường xuyên cùng các bạn trong tổ nhận xét lẫn nhau về những ưu, khuyết
điểm của từng bài viết.
- Nghiên cứu thêm phương pháp, hình thức tổ chức giảng dạy phù hợp qua

sách, báo, đồng nghiệp.
- Tôi luôn chuẩn bị đầy đủ dụng cụ để dạy như: chữ mẫu, bảng con, khung chữ
mẫu, bài viết mẫu.
2. Công việc của giáo viên đối với học sinh:
- Trước thực trạng trên tôi bắt đầu xây dựng tạo điều kiện để các em nắm được
quy trình, dụng cụ khi học phân môn Tập viết. Ngay từ tuần đầu của năm học trước
tiên tôi giáo dục cho các em hiểu cái hay, cái đẹp của chữ viết, tầm quan trọng của
chữ viết.
- Ngoài ra, tôi còn giúp cho các em thấy chữ viết thể hiện tính cẩn thận, lòng tự
trọng đối với mình cũng như đối với thầy cô giáo và bạn đọc bài của mình.
- Hướng dẫn cho học sinh tư thế ngồi viết đúng là rất quan trọng, ngồi ngay
ngắn, lưng thẳng, không được tì ngực vào bàn, đầu hơi cúi, hai mắt cách vở từ 20cm 25 cm. Cánh tay trái đặt trên bàn bên trái vở, bàn tay trái tì vào mép vở giữ cho vở
không xê dịch khi viết, không lệch vai, hai chân vuông góc với mặt đất. Làm thế nào
2


để có tư thế ngồi thoải mái sẽ là điều kiện giúp các em học tốt suốt buổi. Giáo viên
cần kiểm tra và nhắc nhở thường xuyên trong các tiết học. Muốn có tư thế ngồi tốt ít
nhất bàn ghế phải phù hợp với lứa tuổi và giáo viên phải hướng dẫn tư thế ngồi ngay
từ đầu để các em hình thành thói quen tốt.
- Có tư thế ngồi tốt, ta cần chú ý đến cách cầm bút, để vở của học sinh. Khi viết
ta cầm bút và điều khiển bằng ba ngón tay ( ngón trỏ, ngón cái và ngón giữa) của bàn
tay phải. Đầu ngón tay trỏ đặt ở phía trên cách đầu ngòi bút khoảng 3 cm, đầu ngón
tay cái giữ bên trái, phía bên phải của bút tựa vào cạnh đốt đầu ngón tay giữa. Ba
điểm tựa này giữ bút và điều khiển ngòi bút dịch chuyển linh hoạt. Khi viết cần có sự
phối hợp cử động của cổ tay, khuỷu tay và cánh tay luôn tạo cho đôi tay mềm mại khi
cầm bút để viết, không viết bằng toàn thân. Vở phải để nghiêng về bên trái so với
mép bàn từ 20cm - 25cm để các em dễ viết.
- Giáo viên cần hướng dẫn các em xác định vị trí các nét nằm trên dòng kẻ nào,
độ cao ra sao thật chính xác. Muốn vậy, giáo viên hướng dẫn cho các em xác định

được 6 đường kẻ ngang, 5 dòng li và đường kẻ dọc.
Muốn học sinh có chữ viết chuẩn và đẹp, thì trước tiên các em phải viết đúng
các nét cơ bản, có nghĩa là các em phải nắm được điểm đặt bút, điểm uốn lượn, điểm
kết thúc trong quá trình viết, hướng dẫn các em viết nét phải hướng dẫn từng nét,
từng dòng và giáo viên cần phải quan sát, phát hiện và sửa chữa kịp thời những nét
viết sai; chưa đúng về khoảng cách, chưa đúng mẫu về độ cao, điểm đặt bút, điểm kết
thúc của các nét.
Khi hướng dẫn viết các chữ in hoa khó viết, giáo viên cho học sinh luyện viết
bảng con nhiều để học sinh quen tay.
Đối với những nét chữ khó viết ( hoặc nét nối )giáo viên cần phối hợp giảng
giải về cách viết .
Ví dụ: Khi viết chữ “b”giáo viên có thể phân tích cách viết: chữ “b”gồm hai
nét : nét khuyết trên và nét thắt. Giáo viên hướng dẫn cho học sinh thảo luận so sánh
chữ “b” và chữ “e” giống và khác nhau như thế nào.
Ví dụ: Nét khuyết trên cắt nhau ở dòng kẻ 3, bụng nét phải tròn đều không viết
xiên .
Nét khuyết dưới cắt nhau ở dòng kẻ 1…
- Ngay từ đầu giáo viên phải quy định cho học sinh khoảng cách giữa các nét,
khoảng cách giữa các tiếng, các từ trong một hàng.
Ví dụ: khoảng cách giữa các tiếng cách nhau một thân con chữ o.
- Khi viết lưu ý học sinh từng nét, từng con chữ, từng chữ và cách viết như thế
nào là đúng đẹp.
Ví dụ : Các chữ viết ở cỡ chữ vừa .
 Chữ a nét móc dưới lưu ý viết thẳng móc lên tròn nhỏ xiên tránh trường hợp
viết nét móc tròn to quá .
 Chữ b khi viết lưu ý cắt nhau ở đường kẻ 3 , nếu đứng một mình thì viết nét
thắt nhở vừa, nối với chữ e thì thắt to hơn .
3

 Chữ ch từ nét khuyết qua nét móc hai đầu kéo lên đường kẻ 2 rồi mới viết
nét móc hai đầu và nét móc hai đầu xiên tròn tránh trường hợp không tròn hay kéo
lên đến đường kẻ 3 mới viết nét móc hai đầu .
 Viết chữ gh lưu ý học sinh nét khuyết dưới cắt nhau ở đường kẻ 1 và nét
khuyết trên cắt nhau ở đường kẻ 3, khoảng cách giữa con chữ g và con chữ h vừa
phải không xa quá cũng không gần quá .
 Chữ m lưu ý học sinh viết nét móc độ rộng cho đều nhau
 Chữ r lưu ý học sinh nét thắt nằm trên đường kẻ 3 , từ nét thắt qua nét móc
dưới tròn .
 Chữ s nét thắt tương tự chữ r , lưu ý nét xiên hơi cong thì chữ sẽ đẹp hơn .
 Chữ u, ư, t ,y nét hất và nét xiên hơi cong .
 Chữ ơ, ư khi viết móc, móc hơi nghiêng về bên phải không viết thẳng quá
- Lưu ý học sinh chữ viết đúng nhưng thêm dấu không đúng thì cũng không
đẹp nên khi thêm dấu cần lưu ý: dấu huyền, dấu sắc đi với chữ có mũ ^ thì nằm bên
phải mũ ^.
- Đối với học sinh khá, giỏi khi hướng dẫn các con chữ, giáo viên có thể nâng
cao hơn về kỹ thuật viết đối với học sinh có chữ viết đẹp như: hướng dẫn các em viết
nét thanh, nét đậm ở mỗi con chữ. Tạo nét thanh bằng các nét đưa lên tay viết nhẹ,
tạo nét đậm bằng các nét kéo xuống ta viết mạnh tay và lưu ý trong quá trình viết
tránh trường hợp để gãy bút.
- Lựa chọn nội dung và yêu cầu tập viết phù hợp với từng đối tượng học sinh
trong lớp.
- Sau khi viết mẫu trên bảng và hướng dẫn quy trình viết chung thì học sinh
khá, giỏi, trung bình đã viết được nhưng đối với học sinh yếu thì tôi đến chỗ các em
ngồi để chấm các điểm cho học sinh nối lần lượt các điểm đó lại với nhau tạo thành
chữ.
Ví dụ: Tôi hướng dẫn viết chữ l như sau:
Chữ l: Tôi chấm yêu cầu các em nối hai điểm đó lại thành nét xiên /, sau đó
chấm tiếp hai điểm nữa như sau: , học sinh nối tiếp để có , chấm thêm lần nữa
và hướng dẫn nối lại để hoàn thành chữ l.

Tương tự cách này, tôi hướng dẫn nối các chữ khác như: b, h, k,…
- Trong giờ dạy tập viết giáo viên luôn tạo không khí vui vẻ, sinh động, nhận
xét khen ngợi nhiều hơn. Tổ chức trò chơi thi viết nhanh, viết đẹp giữa cá nhân, giữa
các nhóm, nhận xét cho điểm tặng hoa để khích lệ các em viết nhanh, viết đẹp.
- Phát động các phong trào: Vở sạch chữ đẹp, viết chữ đẹp để tạo động lực
luyện viết cho các em.
- Việc chấm và chữa lỗi sai hết sức quan trọng, do đó giáo viên cần chú ý sửa
sai thường xuyên và chỉ ra được lỗi sai cho các em sửa.
4


- Đối với những học sinh ngại viết do chưa biết cách cầm phấn thì giáo viên
giúp các em nắm được cách cầm phấn: Cầm phấn bằng 3 ngón tay như cầm bút, đưa
phấn viết nhẹ trên bảng con một cách từ từ. Bên cạnh đó, tạo sự tự tin cho các em,
không nên chê trách học sinh này mà giáo viên cùng các bạn trong lớp động viên,
giúp đỡ cho học sinh này nhiều hơn.
3. Công việc của giáo viên đối với phụ huynh:
- Hướng dẫn cho phụ huynh nắm được mẫu chữ hiện nay được sử dụng trong
nhà trường là mẫu chữ viết tay. Bằng cách: Tôi viết tất cả các chữ cái lên bảng và lưu
ý với phụ huynh những chữ có sự thay đổi so với trước đây về độ cao như b, h, l, k, y,
t, r, q, d, đ, g, p và những chữ này được thể hiện rõ ở phần tập viết sau phần đọc từ
ngữ ứng dụng sách giáo khoa Tiếng Việt và phần tập viết trong vở tập viết. Khi
hướng dẫn các em viết chữ thì dựa vào mẫu chữ viết này.
- Lưu ý việc mua sắm vở tập viết, bảng con, bút chì cho học sinh phải đầy đủ
và đảm bảo chất lượng. Đặc biệt phụ huynh không nên mua bảng Mê ca trắng cho
học sinh.
- Cần dành thời gian kiểm tra, rèn luyện chữ viết của con em mình lúc ở nhà.
- Tạo cho các em có góc học tập ở nhà: sạch sẽ, thoáng mát, bàn ghế đảm bảo,
nơi học có đủ ánh sáng…
III. KẾT QUẢ VÀ VIỆC PHỔ BIẾN VÀO THỰC TIỄN:

Hằng năm vào đầu năm học mới, khoảng 50% học sinh đã biết cầm bút, viết
được chữ, còn 50 % còn lại các em chưa biết cầm bút, để vở, ngồi viết không đúng
tư thế. Tôi đã sử dụng các biện pháp trên trong những năm qua, kết quả cuối năm
ở các lớp trong tổ có 100% học sinh biết cầm bút, viết được chữ, chỉ còn 1em viết
chữ chưa đẹp. Vở sạch chữ đẹp đạt từ 50% trở lên, riêng lớp tôi trực tiếp giảng
dạy vở sạch chữ đẹp đạt 60%. Trong 10 tuần đầu của năm học 2010 - 2011, học
sinh tổ 1 tham gia dự thi viết chữ đẹp vòng trường 16 em và đạt 16 giải: 4 giải
nhất, 4 giải nhì, 8 giải ba và vở sạch chữ đẹp giữa học kì I, loại A trên 50%. Sự
tiến bộ của các em thể hiện rõ qua bài viết ở phân môn tập viết và các phân môn
khác.
Với những biện pháp trên, tôi thấy học sinh có nhiều tiến bộ. Tuy nhiên, với
kinh nghiệm của tôi cũng không phải là toàn diện, rất mong các bạn đồng nghiệp
tiếp tục xây dựng và đóng góp cho sáng kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn chỉnh
hơn.
Khánh Bình Đông, ngày 15 tháng 10 năm 2010
Người viết

Nguyễn Thị Én
5


TÓM TẮT SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHÂN MÔN
TẬP VIẾT LỚP MỘT
Người thực hiện: Nguyễn Thị Én
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Phân môn Tập viết là một công cụ dùng để giao tiếp và trao đổi thông tin. Chữ viết có
liên quan đến chất lượng các môn học khác. Đối với lớp 1, tập viết còn là “ Nền tảng ” cho
các lớp học, cấp học sau…Chữ viết còn góp phần quan trọng vào việc rèn phẩm chất đạo
đức cho học sinh. Nhưng trong thời gian qua, chữ viết của học sinh vẫn còn nhiều hạn chế:

1. Nguyên nhân chủ quan:
- Một số giáo viên chưa coi trọng chữ viết và chữ của một số giáo viên chưa đúng, đẹp.
- Ý thức rèn chữ, giữ vở của các em chưa có, cầm bút, phấn chưa đúng.
2. Nguyên nhân khách quan:
- Phần lớn học sinh chưa qua lớp mẫu giáo.
- Kinh tế gia đình còn khó khăn dẫn đến việc trang bị dụng cụ cho học sinh chưa đầy đủ.
- Phụ huynh nắm chưa vững mẫu chữ viết và thời gian dạy bài cho các em còn ít.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
1. Về phía giáo viên:
- Tự rèn luyện chữ viết, tích cực tham gia vào hội thi viết chữ đẹp các cấp.
- Học hỏi ở đồng nghiệp, sách, báo về phương pháp, hình thức giảng dạy.
- Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ để dạy.
2. Công việc của giáo viên đối với học sinh:
- Hướng dẫn cho em tư thế ngồi, cách cầm bút, để vở đúng.
- Cho học sinh xác định được các dòng kẻ, viết đúng các nét cơ bản và luyện viết nhiều ở
bảng con trước khi viết vào vở.
- Lựa chọn nội dung và yêu cầu phù hợp với từng đối tượng học sinh.
- Tạo thêm điểm phụ cho học sinh yếu luyện viết.
3. Công việc của giáo viên đối với phụ huynh:
- Hướng dẫn cho phụ huynh nắm mẫu chữ hiện nay, mua sắm dụng cụ đầy đủ và đảm bảo
chất lượng; Cần dành thời gian giúp các em học ở nhà.
- Tạo cho các em góc học tập ở nhà sạch sẽ, thoáng mát…
III. KẾT QUẢ VÀ VIỆC PHỔ BIẾN VÀO THỰC TIỄN:
- Trước khi sử dụng các biện pháp có: 50% học sinh biết cầm bút, viết được chữ; 50%
học sinh cầm bút, để vở, ngồi viết chưa đúng tư thế. Sau khi sử dụng phương pháp trên thì
100% học sinh biết viết chữ. Trong năm học 2010 - 2011: 16 học sinh tổ 1 tham gia thi viết
chữ đẹp vòng trường đạt 16 giải: 4 giải nhất, 4 giải nhì và 8 giải ba. Vở sạch chữ đẹp giữa
học kì I loại A trên 50%.

6