Cải cách bộ máy hành chính nhà nước cấp trung ương ở cộng hòa dân chủ nhân dân lào

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

VANLATY KHAMVANVONGSA

C¶i c¸ch bé m¸y hµnh chÝnh nhµ n−íc cÊp trung −¬ng
ë Céng hßa d©n chñ nh©n d©n Lµo

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH
LÝ LUẬN VÀ LỊCH SỬ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT
Mã số: 62 38 01 01

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS. TS. TRỊNH

HÀ NỘI - 2015

C THẢO


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên cứu
khoa học của riêng tôi, các số liệu và kết quả nghiên cứu
của luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.

TÁC GI LU N ÁN

Vanlaty KHAMVANVONGSA


MỤC LỤC

Trang
MỞ ĐẦU

Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
1.1. Tình hình nghiên cứu trong nước
1.2. Tình hình nghiên cứu nước ngoài
1.3. Đánh giá chung tình hình nghiên cứu và những vấn ñề ñặt ra cần tiếp tục
nghiên cứu
Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH Ộ MÁY HÀNH CHÍNH
NHÀ NƯỚC CẤP TRUNG ƯƠNG Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO

2.1. Khái niệm, ñặc ñiểm, vai trò, chức năng của bộ máy hành chính nhà nước
cấp trung ương ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào
2.2. Khái niệm, mục tiêu, yêu cầu, nội dung, các ñiều kiện bảo ñảm của cải
cách bộ máy hành chính nhà nước cấp trung ương ở Cộng hòa dân chủ
nhân dân Lào
2.3. Cải cách bộ máy hành chính nhà nước cấp trung ương một số nước trên
thế gới và những giá trị tham khảo cho Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào
Chương 3: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN VÀ THỰC TRẠNG
CẢI CÁCH Ộ MÁY HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC CẤP TRUNG ƯƠNG Ở
CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO

3.1. Quá trình hình thành và phát triển của bộ máy hành chính nhà nước cấp
trung ương ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào
3.2. Thực trạng cải cách bộ máy hành chính nhà nước cấp trung ương ở
Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào
Chương 4: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NHẰM ẢO ĐẢM CẢI CÁCH Ộ
MÁY HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC CẤP TRUNG ƯƠNG Ở CỘNG HÒA DÂN
CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY

4.1. Quan ñiểm, mục tiêu nhằm bảo ñảm cải cách bộ máy hành chính nhà nước
cấp trung ương ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào
4.2. Giải pháp nhằm bảo ñảm cải cách bộ máy hành chính nhà nước cấp trung
ương ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào hiện nay
KẾT LUẬN
DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG Ố
LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

1
7
7
14
23
28
28

46
62

77
77
81

115
115
128
149
151

152
165


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN

BMHCNN : B máy hành chính nhà nước
CHDCND

: Cộng hòa dân chủ nhân dân

NDCM

: Nhân dân cách mạng

Nxb

: Nhà xuất bản

XHCN

: Xã hội chủ nghĩa


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của ñề tài
Cải cách bộ máy hành chính nhà nước nói chung và bộ máy hành chính
nhà nước (BMHCNN cấp trung ương nói riêng, hiện nay luôn là sự quan tâm
của nhiều quốc gia trên thế giới kể cả các quốc gia phát triển và các quốc gia

ñang phát triển và ñặc biệt là các quốc gia trong quá trình chuyển ñổi từ nền
hành chính cai trị sang nền hành chính phục vụ. Ở nước Cộng hòa Dân chủ
Nhân dân (CHDCND Lào từ khi thực hiện công cuộc ñổi mới toàn diện ñất
nước do Đảng Nhân dân cách mạng (ND

Lào khởi xướng và lãnh ñạo.

Vấn ñề cải cách BMHCNN nói chung và BMHCNN cấp trung ương nói riêng
cũng luôn là sự quan tâm ñặc biệt của Đảng và Nhà nước Lào. Điều này ñược
thể hiện qua các văn kiện ở các kỳ Đại hội Đảng NDCM Lào. Trong ñó, Hội
nghị trung ương lấn thứ 5 khóa II ñã khẳng ñịnh:
Kiện toàn chính quyền là nhằm nâng cao hiệu lực của chính quyền
về quản lý nhà nước, quản lý kính tế và xã hội... Cần tiếp tục cải cách
và kiện toàn hệ thống chính quyền toàn bộ, làm cho nó ñột phá từ
trung ương xuống ñến cấp cơ sở. Cơ quan hành chính nhà nước cấp
trung ương cần phải gọn nhẹ thực sự, có hiệu quả, ñể làm việc quản
lý, nghiên cứu, kiểm tra giám sát, xây dựng cán bộ và công tác ñối
ngoại là chủ yếu [97, tr.158-159].
Thực hiện chủ trương của Đảng NDCM Lào trong những năm qua công
cuộc cải cách BMHCNN nói chung và cải cách BMHCNN cấp trung ương nói
riêng ñã ñạt ñược những kết quả ñáng kể làm cho bộ máy ngày càng gọn hơn,
từng bước hoạt ñộng có hiệu lực, hiệu quả hơn. Chức năng, nhiệm vụ của từng
cơ quan cấu thành BMHCNN ñược xác ñịnh rõ ràng cụ thể hơn... Điều ñó ñã
góp phần vào thành tựu ñạt ñược trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội,
quốc phòng - an ninh, môi trường... Tuy nhiên, trước yêu cầu mới của công
cuộc ñổi mới ñất nước, cải cách BMHCNN nói chung và BMHCNN cấp trung
ương thời gian qua vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế. Cụ thể là sự thể chế hóa các


2

chủ trương của Đảng về cải cách BMHCNN cấp trung ương còn chậm. Các
văn bản pháp luật còn chồng chéo, thiếu ñồng bộ, chức năng, nhiệm vụ của một
số Bộ, Ban, ngành còn chồng chéo, thiếu tính cụ thể, minh bạch và rõ ràng. Cơ
cấu tổ chức bộ máy còn cồng kềnh, phức tạp, gây ra những tình trạng hoạt
ñộng không thông suốt, kém hiệu quả, lãng phí. Không ít cán bộ, công chức
vẫn chưa ñáp ứng ñược trong cải cách tổ chức bộ máy hành chí

Việc bố trí,

sắp xếp cũng như ñào tạo, bồi dưỡng ñể nâng cao trình ñộ về chuyên môn,
phẩm chất ñạo ñức cách mạng của cán bộ, công chức vẫn gặp nhiều khó khăn,
nhiều trường hợp không ñúng tiêu chuẩn. Ngoài ra, còn diễn ra hiện tượng
tham ô, tham nhũng, quan liêu của một số cán bộ, công chức ở một số cơ quan
và hiện tượng “xin - cho” vẫn diễn ra khá trầm trọng ở một số lĩnh vực. Điều ñó
làm giảm hiệu lực, hiệu quả của BMHCNN và giảm lòng tin của nhân dân ñối
với chính quyền nhà nước, thực trạng này ñòi hỏi phải có những giải pháp khắc
phục kịp thời. Đảng NDCM Lào ñã chỉ rõ:
Nếu không quyết tâm cải cách kịp thời và không tập trung lực lượng
vào việc củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao trình ñộ ñội ngũ
cán bộ và hoàn thiện lề lối làm việc cho tốt hơn thì chắc chắn rằng
chung ta không chỉ sẽ không thoàn thành nhiệm vụ chính trị thôi, mà
còn sẽ làm cho tình hình phức tạp thêm và làm cho sự tin cậy của quần
chúng ñối với chế ñộ mới sẽ bị xói món cũng có thể [84, tr.20-21].
Bên cạnh ñó, ñể ñáp ứng ñược yêu cầu ñổi mới cũng như ñòi hỏi của cải
cách hành chính nhà nước, xây dựng nhà nước pháp quyền trong ñiều kiện kinh
tế thị trường ñịnh hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN và mở rộng hợp tác hội
nhập quốc tế ở nước CHDCND Lào hiện nay. Điều ñó, ñòi hỏi cần phải có sự
cải cách mạnh mẽ BMHCNN cấp trung ương ở Lào hiện nay theo hướng Đại
hội IX Đảng NDCM Lào ñã xác ñịnh: “Các Bộ, cơ quan hành chính cấp trung
ương cần thực hiện chức năng quản lý vĩ mô là chủ yế

Nhất là việc triển khai

ñường lối và Nghị quyết của Đảng thành chương trình, ñề án thuộc ngành cho kịp
thời và chỉ ñạo tổ chức thực hiện thành hiện thực...” [90, tr.48].


3
Để khắc phục những hạn chế cải cách BMHCNN thời gian qua hiện thực
hóa có hiệu quả chủ trương của Đảng NDCM Lào, ñòi hỏi phải có sự nghiên
cứu bài bản, toàn diện cơ sở lý luận và thực tiễn cải cách BMHCNN nói chung
và cải cách BMHCNN cấp trung ương nói riêng.
Xuất phát từ những lý do nêu trên, việc nghiên cứu ñề tài “Cải cách
bộ máy hành chính nhà nước cấp trung ương ở Cộng hòa dân chủ nhân
dân Lào” là cấp thiết có ý nghĩa lý luận và thực tiễn to lớn ñối với nước
CHDCND Lào hiện nay.
2. Mục ñích và nhiệm vụ của luận án
2.1. Mục ñích của luận án
Trên cơ sở làm sáng tỏ những vấn ñề lý luận và ñánh giá thực trạng
việc cải cách BMHCNN cấp trung ương ở nước CHDCND Lào, luận án ñề
xuất các quan ñiểm và giải pháp cơ bản nhằm tiếp tục cải cách hoàn thiện
BMHCNN cấp trung ương của nước CHDCND Lào ñáp ứng yêu cầu ñổi mới
và phát triển của ñất nước Lào.
2.2. Nhiệm vụ của luận án
Để thực hiện mục ñích trên luận án có những nhiệm vụ sau:
- Nghiên cứu và làm sáng tỏ cơ sở lý luận về cải cách BMHCNN cấp
trung ương ở nước CHDCND Lào.
- Khái quát quá trình hình thành, phát triển và thực trạng của BMHCNN
cấp trung ương ở CHDCND Lào. Từ ñó chỉ ra ñược những ưu ñiểm, hạn chế và
nguyên nhân của BMHCNN cấp trung ương của Lào hiện hành.

- Nghiên cứu, ñánh giá quá trình cải cách BMHCNN cấp trung ương
của nước CHDCND Lào từ khi nước Lào thực hiện ñường lối ñổi mới ñất
nước ñến nay. Từ ñó chỉ ra ñược thành tựu, hạn chế và nguyên nhân trong quá
trình cải cách BMHCNN này.
- Đề xuất quan ñiểm và các giải pháp tiếp tục cải cách BMHCNN cấp
trung ương ở nước CHDCND Lào ñến năm 2020.


4
3. Phạm vi nghiên cứu của luận án
Nội dung của luận án ñược nghiên cứu dưới góc ñộ lý luận và lịch sử
nhà nước và pháp luật có phạm vi nghiên cứu:
- V không gian: nghiên cứu lý luận và thực tiễn cải cách BMHCNN
cấp trung ương ở CHDCND Lào có sự tham khảo kinh nghiệm của Việt Nam,
Trung Quốc, Thái Lan.
- Về th i gian: luận án nghiên cứu quá trình hình thành, phát triển
BMHCNN cấp trung ương ở CHDCND Lào từ năm 1975 ñến 2015 và ñánh
giá thực trạng quá trình cải cách BMHCNN cấp trung ương ở CHDCND Lào
từ ñổi mới năm 1986 ñến năm 2015. Đề xuất quan ñiểm và giải pháp tiếp tục
cải cách BMHCNN này ñến năm 2020.
4. Cơ sở lý luận, phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
- Cơ sở lý luận của luận án là quan ñiểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh và các quan ñiểm của Đảng NDCM Lào về nhà nước và
pháp luật, về xây dựng nhà nước dân chủ nhân dân, về cải cách bộ máy nhà
nước nói chung và cải cách BMHCNN nói riêng.
Bên cạnh ñó, tác giả luận án cũng sử dụng các quan ñiểm khoa học
ñược rút ra từ các công trình khoa học ñã ñược công bố liên quan ñến ñề tài
luận án trong và ngoài nước Lào.
- Các phương pháp nghiên cứu chủ ñạo của luận án là trên cơ sở
phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử luận án sử dụng các

phương pháp truyền thống như: phương pháp lịch sử - cụ thể, phân tích - tổng
hợp, diễn giải - quy nạp, so sánh, thống kê (ñược biểu hiện dưới biểu bảng và
sơ ñồ hóa ñể phân tích và làm rõ nội dung của luận án. Cụ thể như sau:
- Phương pháp lịch sử - cụ thể, phân tích - tổng hợp, quy nạ

diễn giải

ở các mức ñộ khác nhau ñều ñược sử dụng ñể nghiên cứu trong cả 4 chương
của luận án. Tuy nhiên ñược sử dụng chủ yếu tại chương 1. Tổng quan tình
hình nghiên cứu và chương 2 cơ sở lý luận của các vấn ñề ñặt ra từ ñó khái
quát thành các khái niệm, luận ñiểm, quan ñiểm làm nền tảng lý luận xuyên
suốt toàn bộ nội dung của luận án.


5
- Phương pháp thống kê, so sánh ñược sử dụng tập trung trong chương
3 của luận án nhằm nghiên cứu ñánh giá thực trạng quá trình hình thành và
thực trạng bộ máy hành chính và cải cách BMHCNN cấp trung ương ở Lào
qua các giai ñoạn lịch sử khác nhau. Nhằm ñể chứng minh cho các nhận xét
về kết quả, hạn chế và nguyên nhân của thực trạng cải cách BMHCNN cấp
trung ương. Ngoài ra các phương pháp lịch sử, phân tích - quy nạp cũng ñược
sử dụng ở chương này.
- Phương pháp phân tích - tổng hợp, quy nạp - diễn giải ñược sử dụng
chủ ñạo trong chương 4 của luận án nhằm làm rõ các ñề xuất, quan ñiểm và
giải pháp tiếp tục ñẩy mạnh cải cách BMHCNN.
Đ ng g p m i ủ luận n
Luận án là công trình khoa học ñầu tiên nghiên cứu tương ñối có hệ
thống và toàn diện của cải cách BMHCNN cấp trung ương dưới góc ñộ lý
luận và lịch sử nhà nước và pháp luật ở nước CHDCND Lào. Vì vậy, luận án
có những ñóng góp khoa học mới sau:

- Luận án ñã xây dựng ñược các khái niệm BMHCNN ở cấp trung
ương, cải cách BMHCNN ở Là

chỉ ra ñược các ñặc ñiểm của BMHCNN

cấp trung ương ở Lào.
- Xác ñịnh nội dung cải cách, các ñiều kiện bảo ñảm của cải cách
BMHCNN cấp trung ương ở Lào.
- Luận án ñã ñánh giá, chỉ ra ñược những thành tựu, hạn chế và nguyên
nhân BMHCNN và cải cách BMHCNN cấp trung ương hiện hành ở Lào.
- Luận án ñề xuất ñược hệ thống quan ñiểm và các giải pháp tổng thể
có tính khả thi ñể tiếp tục ñẩy mạnh cải cách BMHCNN cấp trung ương
nhằm hoàn thiện và ñưa ra mô hình của BMHCNN cấp trung ương ở
CHDCND Lào hiện nay.
ngh

kh

h

ủ luận n

Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần bổ sung lý luận về chính
quyền cấp trung ương, về cải cách BMHCNN cấp trung ương trong môn học lý
luận chung về nhà nước và pháp luật.


6
Kết quả nghiên cứu của luận án còn có giá trị tham khảo, góp phần cải
cách có hiệu quả BMHCNN cấp trung ương nói riêng và thực tiễn cải cách bộ

máy nhà nước ở CHDCND Lào hiện nay nói chung. Ngoài ra, kết quả nghiên
cứu của luận án còn là tài liệu tham khảo có giá trị cho hoạt ñộng tổng kết thực
tiễn, nghiên cứu, giảng dạy về bộ máy nhà nước nói chung và BMHCNN cấp
trung ương ở CHDCND Lào nói riêng.
. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở ñầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận án ñược kết cấu thành 4 chương, 10 tiết.
Ch

ng

Tổng quan tình hình nghiên cứu

Ch

ng 2: Cơ sở lý luận về cải cách bộ máy hành chính nhà nước cấp

trung ương ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào
Ch

ng 3: Quá trình hình thành, phát triển và thực trạng cải cách bộ

máy hành chính nhà nước cấp trung ương ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào
Ch

ng 4: Quan ñiểm và giải pháp nhằm bảo ñảm cải cách bộ máy hành

chính nhà nước cấp trung ương ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

7
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG NƯỚC

Vấn ñề kiện toàn, cải cách bộ máy nhà nước nói chung, BMHCNN nói
riêng ở Lào hiện nay luôn là sự quan tâm của nhiều quốc gia trên thế giới.
Trong ñó có cả CHDCND Lào. Vì vậy, những năm gần ñây ñã có khá nhiều
công trình nghiên cứu ñược công bố trong nước và nước ngoài.
Ở trong nước các công trình nghiên cứu cải cách bộ máy hành chính có
thể chia thành các nhóm vấn ñề sau:
1.1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan ñến nhà n
b máy nhà n

c và c i cách b máy nhà n

c pháp quyền,

c

- Sách tham khảo, ñề tài khoa học
“Nhà n

c và pháp luật” của An Số La Thý [71]. Nội dung ñã nêu ra

những vấn ñề lý luận cơ bản về nhà nước và pháp luật của hệ thống nước
XHCH, nhất là Việt Nam. Đưa ra nguyên tắc tổ chức và hoạt ñộng bộ máy nhà
nước, mô hình tổ chức bộ máy nhà nước của cả ba nhánh trong hệ thống tổ
chức quyền lực nhà nước. Cuốn sách ñã nêu ra những ñặc trưng và nguyên tắc
tổ chức, hoạt ñộng bộ máy nhà nước của Lào, ñồng thới khái quát thực trạng

các tổ chức trong hệ thống bộ máy nhà nước. Cuốn sách này ñã góp phần làm
sáng tỏ một số vấn ñề lý luận về nhà nước, hệ thống tổ chức bộ máy nhà nước
và hệ thống pháp luật nước Lào hiện nay.
“Hoàn thiện quyền lực nhà nước” của Cha Lơn Yia Phao Hơ [82]. Ở
mức ñộ nhất ñịnh ñề tài ñã chỉ ra ñược một số ñặc ñiểm chung của hệ thống
quyền lực nhà nước của CHDCND Lào, chỉ ra ñược một số ưu ñiểm, hạn chế và
ñề xuất ñược một số giải pháp kiện toàn hệ thống quyền lực nhà nước ở Lào hiện
nay bao gồm kiện toàn tổ chức các cơ quan thực hiện quyền lập pháp, hành pháp
và tư pháp.


8
- Luận án, luận văn
Na Lăn Thăm Ma Thê Va: “Bộ máy nhà nước Cộng hòa dân chủ nhân
dân Lào theo Hiến pháp

” [40]. Tác giả tập trung phân tích và hệ thống

hóa một số quan ñiểm lý luận cơ bản về bộ máy nhà nước Lào theo Hiến pháp
1991, và sau khi có Luật Chính phủ 1995. Đồng thời phân tích ñược thực trạng
bộ máy nhà nước và quá trình cải cách bộ máy nhà nước CHDCND và ñề xuất
ñược một số giai rpháp tiếp tục cải cách bộ máy nhà nước Lào theo ñịnh hướng
xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
- Khăm chăn Chem Sa Mon: “Đổi mới phương thức lãnh ñạo của Đảng
nhân dân Cách mạng Lào trong ñiều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền hiện
nay” [29]. Tác giả ñã trình bày, khái quát một số vấn ñề lý luận về phương thức
lãnh ñạo của Đảng, nêu ra những ñặc trưng cơ bản của nhà nước pháp quyền và
thực trạng trong quá trình lãnh ñạo của Đảng, ñồng thời ñề xuất quan ñiểm,
phương hướng và giải pháp nhằm tiếp tục ñổi mới phương thức lãnh ñạo của
Đảng NDCM Lào trong ñiều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền.

- Phou Thon Keo Đuang Ma Ny: “Xây dựng nhà nước pháp quyền theo
ñịnh hướng xã hội chủ nghĩa ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào” [108]. Luận
văn ñã tập trung phân tích và làm rõ cơ sở lý luận, ñặc trưng của nhà nước pháp
quyền XHCN, quan ñiểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng của Kay Sỏn
Phom Vi Hán và quan ñiểm của Đảng NDCM Lào về xây dựng nhà nước pháp
quyền, ñồng thời ñã rút ra một số bài học kinh nghiệm của một số nước về xây
dựng nhà nước pháp quyền. Đánh giá những thành tựu cũng như những hạn chế
tồn tại trong thực trạng tổ chức thực hiện xây dựng nhà nước pháp quyền ở Lào.
Trên cơ sở ñó tác giả ñã luận giải những phương hướng và giải pháp nhằm tiếp
tục hoàn thiện xây dựng nhà nước pháp quyền Trong ñó ñã chỉ rõ ñể xây dựng
nhà nước pháp quyền cần tiếp tục nghiên cứu những vấn ñề mới về lý luận
trong quá trình chuyển ñổi của ñất nước và hội nhập quốc tế. Tiến hành ñổi
mới tiếp tục hệ thống chính trị, cải cách mạnh mẽ bộ máy nhà nước, thực hiện


9
chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật CHDCND Lào, tổ chức
tốt việc thi hành pháp luật. Xây dựng cơ chế phản biện xã hội và giám sát xã
hội, tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho xã hội dân sự hoạt ñộng bình thường và
lành mạnh.
- T p chí
Phao Phông Phăn So Va Lit: “Một số quan ñiểm ñối với cải cách bộ
máy tổ chức của nhà nước ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào” [106] ñã ñưa
ra một số quan ñiểm của Đảng NDCM Lào về tổ chức nhà nước, nhấn mạnh
một cách rõ nét về bản chất, tính giai cấp, nguyên tắc, mục tiêu và hướng tổ
chức nhà nước nhất là bộ máy chính quyền.
- Sính Tăn Xay Lư Xông: “Xây dựng nhà nước pháp quyền ở Cộng hòa
dân chủ nhân dân Lào” [115]. Tác giả cho rằng, vấn ñề xây dựng nhà nước
pháp quyền là quy luật chung của các nước trên thế giới của thời ñại hiện nay,
ñồng thời cũng là vấn ñề rất có ý nghĩa quan trọng ñối với sự tồn tại và phát

triển ñất nước, phát huy dân chủ nhân dân cũng như việc bảo vệ ñộc lập, quyền
và chủ quyền quốc gia của nhân dân. Nêu ra những thành tựu và hạn chế của
việc xây nhà nước và pháp luật ở CHDCND Lào trong những năm qua, dựa
trên nội dung tinh thần của Văn kiện Đại hội Đảng NDCM Lào lần thứ VIII.
Tác giả ñã ñưa ra một số quan ñiểm riêng về xây dựng nhà nước pháp quyền ở
CHDCND Lào.
- Un kẹo Vút Thị Lát: “Xây dựng nhà nước pháp quyền” [124]. Tác giả
ñã khái quát chung về nhà nước pháp quyền, ñưa ra những quan ñiểm, nguyên
tắc cơ bản của nhà nước pháp quyền, ñồng thời nêu ra những ưu ñiểm và
khuyết ñiểm yếu kém trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền những
năm (2006-2010 , sau ñó ñưa ra phương hướng chung của việc tiếp tục xây
dựng nhà nước pháp quyền ở CHDCND Lào 5 năm (2010-2015 trong ñó ñã
nhấn mạnh vấn ñề dân chủ, việc quản lý xã hội bằng pháp luật và vấn ñề phân
công, phối hợp và kiểm soát quyền lực trong xây dựng nhà nước pháp quyền ở
CHDCND Lào.


10
1 1 2. Các công trình nghiên cứu liên quan ñến nền hành chính và c i
cách b máy hành chính nhà n

c và c i cách b máy hành chính nhà n

c

cấp trung ương
- Sách tham khảo, ñề tài khoa học
Bun My Sy Chă

Chăm Pa Thoong Chăn Tha Pha Súc: “Hành

chính” [81]. Cuốn sách này ñã nêu ra những nhận thức cơ sở lý luận về quản
trị, quản lý hành chính. Phân tích ñược khái niệm, vị trí, vai trò, nguyên tắc tổ
chức hành chính, hệ thống, cơ chế tổ chức và hoạt ñộng của BMHCNN ñưa ra
những yếu tổ thúc ñẩy tổ chức và hoạt ñộng của cơ quan hành pháp có hiệu
quả, phục vụ tốt cho nhân dâ

nhấn mạnh chức năng, nhiệm vụ và trách

nghiệm của nhà nước ñối với nhân dân. Trong phần 2 cuốn sách, ñi sâu về tình
hình tổ chức và hoạt ñộng hành chính nhà nước của CHDCND Lào, làm rõ quá
trình phát triển hệ thống tổ chức BMHCNN Lào, nêu lên những ñặc ñiểm và
thực trạng, ñánh giá về ưu ñiểm, khuyết ñiểm qua ñó ñề xuất phương hướng,
chủ trương, chính sách về tiếp tục kiện toàn tổ chức hành chính nhà nước.
Trong phần cuối cùng, ñã so sánh hệ thống tổ chức hành chính của một số nước
trên thế giới cả phương Đông và phương Tây.
Vi Say Phăn Đa Nu Vông: “Hành chính hình thức mới trong bộ máy
hành chính nhà nước” [127].
Nội dung trong cuốn sách, tác giả ñã nêu ra những vấn ñề cơ bản về: lý
luận, các loại hình thức quản lý hành chính, tổ chức hành chính nói chung mô
hình tổ chức kiểu mới ñể nâng cao hiệu quả, ñưa ra hình thức tổ chức trong cơ
cấu hệ thống BMHCNN Nêu ra việc thiết kế tổ chức bộ máy cho phù hợ

nêu

ra tình hình về cải cách hành chính, thực trạng và ñề xuất phương hướng, trình
bày kế hoạch phát triển hành chính nhà nước giai ñoạn ñến năm 2020.
Thoong Lay Sy Su Tham: “Hành chính cơ quan” [116]. Nội dung ñã
nêu ra những cơ sở lý luận về quản lý hành chính cơ quan, ñi sâu phân tích khái
niệm, vai trò, tính chất, giá trị về mặt quản lý hành chính của các cơ quan nhất

là kỹ thuật và nghệ thuật. Cuốn sách mức ñộ nhất ñịnh ñã khái quát ñược
những quan ñiểm quản lý hành chính và phân tích những yếu tố, quá trình về


11
quản lý hành chính... Cuốn sách ñã góp phần làm sáng tỏ những vấn ñề cơ sở lý
luận về quản lý hành chính nhà nước nhất là cơ quan hành pháp ñể có hệ thống
tổ chức và hoạt ñộng vững mạnh, phù hợp trong ñiều kiện phát triển, hội nhập
quốc tế ñất nước Lào hiện nay.
- Luận án, luận văn
On Kẹo Phôm Ma Kon: “

ng Nhân dân cách m ng Lào lãnh ñạo

quá trình xây dựng bộ máy hành chính nhà nước ( 75-1995)” [41]. Tác giả ñã
tập trung nghiên cứu sâu về chủ trương, ñường lối, những quan ñiểm và
nguyên tắc của Đảng ñối với xây dựng và kiện toàn BMHCNN nói chung và
làm rõ vai trò lãnh ñạo của Đảng NDCM Lào ñối với xây dựng và hoàn thiện
BMHCNN những thành tựu, hạn chế trong 20 năm (1975-1995 . Tác giả ñi
sâu phân tích quá trình và thực trạng xây dựng BMHCNN Lào từng giai ñoạ
từ khi thành lập Chính phủ Lào It Xa La (1945 , Chính phủ liên hiệp dân tộc
lâm thời và ñến Chính phủ theo Hiến pháp CHDCND Lào năm 1991.
Tác giả nêu ra các Nghị quyết về xây dựng, về cải cách và kiện toàn bộ
máy chính quyền trong thời gian mới, công tác triển khai và thực hiện các
chính sách và pháp luật khác liên quan ñến BMHCNN, tìm ra những ưu ñiểm,
vướng mắc, khuyết ñiểm, nguyên nhân và rút ra bài học kinh nghiệm ñề xuất
những giải pháp chủ yếu nhằm góp phần xây dựng BMHCNN vững mạnh.
Pa Tha Na Souk Aloun: “Đổi mới tổ chức, hoạt ñộng của bộ máy hành
chính nhà nước của Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào” [43].
Tác giả tập trung phân tích làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của công tác

ñổi mới, cải cách tổ chức và hoạt ñộng của BMHCNN Lào, nhất là cải cách bộ
máy tổ chức của Chính phủ và cơ quan hành chính ở ñịa phương. Luận án có
nội dung ñề cập ñến các vấn ñề: hành chính, BMHCNN Lào, về vai trò, ñặc
thù, nguyên tắc tổ chức và hoạt ñộng, chức năng, nhiệm vụ của BMHCNN
Là

quá trình hình thành tổ chức nhà nước Lào từng giai ñoạn, nhất là từ thời

Pháp vào xâm lược nước Lào. Tác giả làm rõ về thực trạng, quá trình phát triển
ñổi mới tổ chức và hoạt ñộng, mô tả cơ cấu và hệ thống tổ chức của BMHCNN
Là

phân tích ñánh giá những ưu ñiểm, hạn chế và nguyên nhân. Trên cơ sở


12
ñó nêu lên những vấn ñề cấp bách phải giải quyết và ñề xuất những phương
hướng chủ yếu, cụ thể ñể nhằm giải quyết những tồn tại, thúc ñẩy hơn nữa
trong quá trình phát triển ñổi mới của toàn hệ thống tổ chức và hoạt ñộng của
BMHCNN Lào cả trung ương và ñịa phương.
Luận án ñã góp phần, phát huy triển khai chủ trương của Đảng và chính
sách của Nhà nước, bổ sung, phát triển về mặt lý luận, thực tiễn từng bước một
và ñóng góp không nhỏ trong công tác nghiên cứu cải cách hành chính nhất là
kiện toàn BMHCNN Lào ñể ñáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền
của dân, do dân và vì dân ở CHDCND Lào trong sự nghiệp ñổi mới ñất nước.
Khăm Khoong Phôm Ma Păn Nha: “C s lý luận và thực tiễn ñổi mới
tổ chức bộ máy chính quyền cấp tỉnh ở nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào
hiện nay” [28].
Luận án ñã ñi sâu nghiên cứu một cách có hệ thống về ñổi mới tổ chức
BMHCNN Lào nói chung và làm rõ cơ sở lý luận về tổ chức bộ máy chính

quyền ñịa phương nhất là tổ thức chính quyền cấp tỉnh nói riêng ñặt trong mô
hình và hệ thống tổ chức BMHCNN ở ñịa phương của CHDCND Lào.
Tác giả chủ yếu tập trung phân tích, ñánh giá khái quát và tương ñối hệ
thống về thực trạng tổ chức bộ máy chính quyền cấp tỉnh ở CHDCND Lào qua
các giai ñoạn lịch sử, nhất là trong thời kỳ ñổi mới từ năm 1991 ñến nay nêu ra
những thành tựu, khuyết ñiểm, rút ra một số nguyên nhân và bài học kinh
nghiệm chủ yếu trong quá trình thực hiện các chủ trương, chính sách những
vừa qua. Bên cạnh ñó, tác giả ñề xuất, luận chứng các quan ñiểm, ñịnh hướng
và hệ thống các giải pháp nhằm tiếp tục ñổi mới tổ chức và hoạt ñộng bộ máy
chính quyền cấp tỉnh ñể thúc ñẩy và ñáp ứng yêu cầu mới trong công cuộc cải
cách tổ chức hành chính ở ñịa phương.
Luận án góp phần làm rõ hơn cơ sở khoa học, lý luận và thực tiễn về ñổi
mới tổ chức và hoạt ñộng của bộ máy chính quyền cấp tỉnh cũng như tổ chính
quyền ở ñịa phương, tìm ra nguyên nhân và ñề xuất phương hướng ñể khắc
phục một số hạn chế và tăng cường mạnh mẽ hơn ñể làm cho tổ chức và hoạt
ñộng của bộ máy chính quyền cấp tỉnh vững mạnh, minh bạch, có hiệu quả


13
nhất là thực thiện theo hướng ñi xây dựng tỉnh thành ñơn vị chiến lược, xây
dựng huyện thành ñơn vị mạnh toàn diện và xây dựng bản làng thành thành
ñơn vị phát triển, thì ñó là một trong những yêu cầu cấp bách của Đảng và nhà
nước trong giai ñoạn mới ở CHDCND Lào.
Phô xay Say Nha Sone: “C i cách bộ máy hành chính nhà nước cấp
huyện ở nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào hiện nay” [44].
Trong luận án, tác giả chủ yếu nghiên cứu sâu cơ sở lý luận và thực tiễn
về cải cách BMHCNN Lào ở ñịa phương nói chung và cải cách bộ máy hành
chính cấp huyện nói riêng làm rõ những vấn ñề cơ bản về tổ chức và hoạt ñộng
của BMHCNN Lào ở ñịa phương, ở cấp huyệ

ñưa ra vai trò, ñặc thù, nguyên

tắc tổ chức và hoạt ñộng ñồng thời chức năng, nhiệm vụ của BMHCNN cấp
huyện, quá trình hình thành và phát triển tổ chức hành chính ñịa phương từng
giai ñoạn. Tác giả phân tích ñánh giá về thực trạng trong quá trình cải cách
BMHCNN cấp huyện, nêu ra những ưu ñiểm, hạn chế và nguyên nhân, rút ra
những bài học kinh nghiệm. Qua ñó nêu lên những vấn ñề cấp bách phải giải
quyết và ñề xuất những phương hướng chủ yếu, cụ thể ñể nhằm giải quyết
những tồn tại, thúc ñẩy hơn nữa công cuộc cải cách kiện toàn trong hệ thống tổ
chức và hoạt ñộng của BMHCNN Lào ở ñịa phương ñặc biệt là ở cấp huyện.
Luận án ñã góp phần triển khai chủ trương của Đảng và chính sách của
Nhà nước, bổ sung, phát triển về mặt lý luận, thực tiễn từng bước một và tương
ñối có hệ thống những luận cứ khoa học, tăng cường nghiên cứu và thực hiện
công tác cải cách hành chính nhất là kiện toàn BMHCNN cấp huyện nhằm ñáp
ứng yêu cầu mới theo hướng xây dựng huyện thành ñơn vị mạnh toàn diện.
- Tạp chí
Vi Lay Văn Phôm Khế: “Một số vấn ñề về công tác hành chính và
quản lý công chức ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào” [128] ñã khái quát về
ñặc ñiểm, thực trạng trong việc cải cách bộ máy tổ chức và cán bộ công chức,
ñưa ra phương hướng trong năm tới.
Phăn Khăm Vi Pha Văn: “Một số ý kiến về cải cách bộ máy tổ chức
Chính phủ của Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào” [105] ñã khái quát về quá


14
trình phát triển công tác cải cách kiện toàn bộ máy tổ chức của Chính phủ từ
năm 1975 ñến nay, ñồng thời ñánh giá thực trạng về ưu ñiểm, hạn chế và ñề
xuất phương hướng nhằm tăng cường hiệu quả trong công cuộc cải cách bộ
máy chính phủ.
Bun Phênh Mun Phô Say: “C i cách hệ thống hành chính nhà nước

nhằm ñảm bảo theo hướng xã hội chủ nghĩa” [80] ñã nêu ra quan ñiểm của
Đảng theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ VII, nêu ra thực trạng về
cải cách bộ máy tổ chức, về công chức, ñưa ra phương hướng, nhiệm vụ trong
năm tới...
Tóm lại, các công trình trong nước ñược công bố nêu trên ñã nghiên cứu
ở mức ñộ khác nhau và ñã ñề cập ñến một số vấn ñề lý luận và thực tiễn liên
quan ñến ñề tài như: các khái niệm bộ máy nhà nước, cải cách hành chính, các
bộ phận cấu thành bộ máy nhà nước. Thực trạng cải cách bộ máy nhà nước Lào
thời gian vừa qua. Đề xuất một số giải pháp nhằm tiếp tục ñẩy mạnh cải cách
BMHCNN nói chung và chính quyền ñịa phương nói riêng. Đến nay chưa có
công trình nào nghiên cứu tương ñối có hệ thống và toàn diện cải cách
BMHCNN cấp trung ương ở CHDCND Lào.
1.2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU NƯỚC NGOÀI

1.2.1. Các công trình nghiên cứu liên quan ñến ñề tài luận án ở Việt Nam
Cộng hòa XHCN Việt Nam là một quốc gia gắn bó mật thiết, thắm tình
ñồng chí với CHDCND Là

Việt Nam - Lào là hai nước theo chính thể Cộng

hòa ñi theo con ñường XHCN, có một Đảng lãnh ñạo và bản chất của Đảng là
giai cấp công nhân lao ñộng, lấy nền tảng tư tưởng lý luận chủ nghĩa Mác Lênnin làm kìm chỉ nam, hình thức tổ chức bộ máy nhà nước trên cơ sở nhà
nước XHCN. Ngoài ra, khi nói ñến cải cách BMHCNN, có thể nói ñến Việt
Nam là một nước tiến hành một cách mạnh mẽ, ñồng bộ và có nhiều công trình
nghiên cứu quý báu. Công trình nghiên cứu khá toàn diện và sâu sắc về cải
cách nền hành chính nhà nước nói chung và hành chính nhà nước cấp trung
ương nói riêng. Trong phạm vi luận án tác giả luận án chỉ nêu một số công
trình tiêu biểu ñược công bố những năm gần ñây ở Việt Nam.

15
1.2.1.1. Các công trình nghiên c u liên quan ñến nhà nước pháp
quyền, bộ máy nhà nước và cải cách bộ máy nhà nước
- Sách tham khảo, ñề tài khoa học
Bùi Xuân Đức “

i mới, hoàn thiện bộ máy nhà nước trong giai ñoạn

hiện nay” [15]. Cuốn sách này ñã luận chứng cơ sở khoa học vấn ñề chung ñể
ñổi mới và hoạt ñộng bộ máy nhà nước, nêu ra những quan ñiểm tổ chức cơ
chế quyền lực nhà nước theo bản Hiến Pháp và ñiểm mới trong tổ chức
BMHCNN Hiến pháp năm 1992. Trong nội dung cuốn sách ñã nhấn mạnh
nguyên tắc thống nhất, tập trung quyền lực nhà nước ñược nhận thức và vận
dụng trong thực tế tác giả ñã ñi sâu phân tích về ñổi mới bộ máy nhà nước
ñồng thời trong ñiều kiện xây dựng nhà nước pháp quyền hiện nay ñã phân
tích rõ hơn về ñổ mới tổ chức và hoạt ñộng của Quốc hội, Chính phủ thấy ñến
tình hình thực hiện và vấn ñề ñặt ra, nguyên nhân của từng loại cơ quan nhà
nước. Cuốn sách này ñã góp phần về lý luận và thực tiễn, hệ thống hóa các căn
cứ khoa học về ñổi mới, hoàn thiện bộ máy nhà nước nhằm phát triển tổ chức
bộ máy nhà nước ñể nâng cao hiệu lực, hiệu quả, ñủ khả năng và phù hợp với
yêu cầu hiện nay.
Trần Ngọc Đường và Ngô Đức Mạnh “Mô hình tổ chức và hoạt ñộng
của Quốc hội và Chính phủ trong nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt
Nam” [16]. Trong cơ chế tổ chức thực hiện quyền lực nhà nước ở Việt Nam,
Quốc hội và Chính phủ là những thiết chế có vai trò quan trọng nhằm bảo ñảm
hiệu lực và hiệu quả của bộ máy nhà nước. Cuốn sách này làm sáng tỏ những
cơ sở lý luận của việc ñổi mới mô hình tổ chức và phương thức hoạt ñộng của
Quốc hội và Chính phủ trong nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam hiện nay,
nêu ra vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu và phương thức hoạt ñộng
của Quốc hội và Chính phủ ñi sâu về thực trạng và ñề xuất phương hướng ñề

hoàn thiện tổ chức và phương thực hoạt ñộng ñáp ứng yêu cầu mới.
Cuốn sách góp phần quan trọng việc cải cách tổ chức nhà nước, nhằm
tiếp tục phát huy vai trò của Quốc hội và Chính phủ trong quá trình xây dựng
nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam cũng như trong ñiều kiện mới.


16
Lê Minh Thông “

i mới, hoàn thiện bộ máy nhà nước pháp quyền

xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân ở Việt Nam hiện nay” [59]. Cuốn
sách ñã ñi sâu nghiên cứu một cách có hệ thống về ñổi mới, hoàn hiện bộ máy
nhà nước theo mô hình nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân
ở Việt Nam hiện nay làm sảng tỏ những vấn ñề trên cơ sở lý luận, pháp lý và
thực tiễn ñối với tổ chức và hoạt ñộng của bộ máy nhà nước, nêu lên những
yêu cầu, sự tác ñộng cần ñổi mớ nêu ra sự phát triển, thực trạng trong quá
trình ñổi mới tổ chức, nhất là cải cách Chính phủ theo các bản Hiến pháp
phân tích khá rõ ràng mô hình tổ chức nhà nước theo Hiến pháp 1992 ñến nay
cả trong hệ thống tổ chức bộ máy của Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân,
Viện kiểm sát nhân dân, Chủ tịch nước. Qua ñánh giá, tác giả ñã ñề xuất
những phương hướng ñề khắc phục tình trạng yếu kém và thực ñẩy kịp thời
trong công cuộc ñổi mới.
Cuốn sách ñã góp phần rất nhiều ñể làm rõ hơn về lý luận và thực tiễn,
có giá trị ñể tiếp tục nghiên cứu cụ thể mọi vấn ñề liên quan ñến các tổ chức bộ
máy nhà nước trong ñiều kiện hội nhập quốc tế và xây dựng nhà nước pháp
quyền XHCN của dân, vì dân và do dân ở Việt Nam hiện nay.
Nguyễn Minh Đoan “Bộ máy nhà nước và tổ chức bộ máy nhà nước
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” [14]. Cuốn sách này ñã nghiên
cứu sâu và phân tích làm rõ hơn những vấn ñề cơ bản về bộ máy nhà nước,

xuất phát từ nguồn gốc ñến hình thức tổ chức bộ máy các kiểu nhà nước. Tác
giả ñã nêu ra quá trình phát triển của bộ máy nhà nước cộng hòa XHCN Việt
Nam từ 1945 ñến nay và phân tích khá rõ từng giai ñoạn, nhất là giai ñoạn tổ
chức bộ máy nhà nước theo Hiến pháp sửa ñổi năm 2013. Trong cuốn sách, ñã
nghiên cứu và chỉ ra những nguyên tắc tổ chức và hoạt ñộng của bộ máy nhà
nước, vấn ñề thống nhất quyền lực nhà nước, phân công, phối hợp, kiểm soát
giữa các cơ quan nhà nước ñồng thời vấn ñề xây dựng và hoàn thiện bộ máy
nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Nam hiện nay.
Cuốn sách này ñã góp phần về lý luận và thực tiễn, hệ thống hóa các căn
cứ khoa học về ñổi mới, hoàn thiện bộ máy nhà nước nhằm phát triển tổ chức


17
bộ máy nhà nước ñể nâng cao hiệu lực, hiệu quả, ñủ khả năng và phù hợp với
yêu cầu hiện nay.
Đề tài khoa học xã hội cấp nhà nước KX04-02 năm 2006 “Mô hình
t chức và ho t ñộng của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam
của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân” của Đào Trí Úc [62]. Công trình
ñưa ra những luận cứ khoa học mô hình lý thuyết về tổ chức và hoạt ñộng
của nhà nước pháp quyền, ở một mức ñộ nhất ñịnh cũng ñã ñề cập tới từng
loại cơ quan nhà nước trong nhà nước pháp quyền Việt Nam, trong ñó có
chính quyền cấp tỉnh. Những công trình nghiên cứu này tập trung giải quyết
những vấn ñề có tính phương pháp luận về nhà nước pháp quyền, về bộ máy
nhà nước trong nhà nước pháp quyền, mà không ñi sau nghiên cứu về xây
dựng ñội ngũ cán bộ, công chức của cơ quan nhà nước từng cấp.
- Luận án, luận văn
Tống Đức Thảo “Tổ chức, hoạt ñộng của bộ máy nhà nước Cộng
hòa Pháp và những giá trị tham khảo trong quá trình hoàn thiện bộ máy nhà
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” [56].
Tác giả ñã phân tích và làm rõ hơn về cơ sở lý luận nền tảng trong tổ

chức và vận hành bộ máy nhà nước Cộng hòa Pháp nhất là học thuyết phân
quyền của Montesquieu Đã phân tích ñể chỉ ra những yếu tố căn bản ảnh
hưởng ñến tổ chức và hoạt ñộng của bộ máy nhà nước ở Cộng hòa Pháp cả về
sắc tộc, dân tộc, tôn giáo, văn hóa chính trị và ñặc biệt là chế ñộ ñảng phái chi
phối mạnh mẽ ñến thực tiễn tổ chức và vận hành quyền lực nhà nước ở Cộng
hòa Pháp.
Luận án ñã khái quát lịch sử hình thành và phát triển của bộ máy nhà
nước Cộng hòa Pháp. Sự thay ñổi của chế ñộ chính trị nhiều lần ñể rồi duy trì
ổn ñịnh ở nền Cộng hòa thứ năm với bản Hiến pháp năm 1958 làm căn cứ
pháp lý vững chắc cho tổ chức và vận hành quyền lực nhà nước ở Cộng hòa
Pháp hiện nay Trong ñó, ñã chỉ ra những ñặc ñiểm căn bản trong tổ chức và
hoạt ñộng của bộ máy nhà nước nhất là sự tồn tại Chính phủ lưỡng ñầu (lưỡng
ñầu chế với sự phân chia sẻ quyền lực hành pháp giữa Tổng thống với Thủ


18
tướng Chính phủ ở Pháp. Trên cơ sở phân tích về mặt lý luận và thực tiễn,
luận án có một số kiến nghị những giá trị tham khảo ñối với quá trình hoàn
thiện bộ máy nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Nam theo hướng xây dựng nhà
nước pháp quyền ñặc biệt là việc xây dựng cơ chế kiểm soát quyền lực nhà
nước có hiệu quả ở Việt Nam, hình thành cơ chế bảo hiến phù hợp với ñặc
ñiểm về kinh tế - xã hội, văn hóa, truyền thống lịch sử của Việt Nam.
Luận án góp phần làm rõ hơn phương pháp tiếp cận luật học trong
nghiên cứu tổ chức và hoạt ñộng bộ máy nhà nước nói chung và luận án ñã
phân tích những cơ sở hiến ñịnh ñể khái quát nên những ñặc trung căn bản
trong tổ chức và hoạt ñộng bộ máy nhà nước Cộng hòa Pháp nói riêng ñồng
thời những yếu tố ảnh hưởng tác ñộng sâu sắc và những giá trị tham khảo
cũng như phương hướng, giải pháp nhằm bảo ñảm trong quá trình hoàn thiện
bộ máy nhà nước ở Việt Nam hiện nay.
- Tạp chí

Các bài viết về bộ máy nhà nước, về ñổi mới tổ chức bộ máy nhà nước,
về nhà nước pháp quyền cũng như liên quan với cải cách BMHCNN trung
ương, tác giả xin nêu một số bài tiêu biểu như: “

i mới tổ chức bộ máy nhà

nước ñáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền nền kinh tế thị trường”
của Văn Tất Thu [60] “Nâng cao an toàn pháp lý trong ñiều kiện xây dụng nhà
nước pháp quyền ở Việt Nam” của Nguyễn Minh Đoan [13] “Đổi mới mô hình
bộ máy nhà nước ñáp ứng vai trò của nhà nước trong quá trình cải cách kinh
tế” của Lê Minh Thông [58]...
1.2.1.2. Các công trình nghiên cứu về nền hành chính và cải cách bộ
máy hành chính nhà nước
- Sách tham khảo, ñề tài khoa học
Thang Văn Phúc “Cải cách hành chính nhà nước - Thực trạng, nguyên
nhân và giải pháp” [45].
Cuốn sách này, tác giả ñã nêu ra những cơ sở lý luận chung và ñưa ra
các quan niệm cải cách hình chính nhà nước, ñã nêu ra vai trò, chức năng,
nhiệm vụ trọng tâm và nguyên tắc tổ chức và hoạt ñộng của BMHCNN ñã ñi


19
sâu về quá trình hình thành tổ chức và hoạt ñộng của cơ quan nhà nước ở trung
ương và ñịa phương nhưng sau ñó ñã nêu ra thực trạng về cải cách hành chính
trong thời gian qua, tìm ra những ñiểm tích cực và ñiểm yếu hạn chế và rút ra
nguyên nhân liên quan. Để tiếp tục nâng cao hiệu quả và ñảm bảo yêu cầu mới,
xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam, cuốn sách ñã ñề xuất những
phương hướng, giải pháp về cải cách hành chính nhà nước nhằm ñạt ñược mục
tiêu ñã ñặt ra.
Nguyễn Đăng Dung “Chính ph trong nhà nước pháp quyền” [10].

Trong cuốn sách này, tác giả ñã nêu ra những cơ sở lý luận chung và các
quan niệm, mô hình Chính phủ nhà nước pháp quyền của một số nước trên thế
giới dưới các chính thế, chế ñộ khác nhau. Tác giả ñã phân tích các yêu cầu của
việc xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam ñã nêu ra vai trò, chức
năng, nhiệm vụ trọng tâm của Chính phủ và cần phải tập trung cho nhà nước ñó
là hoạch ñịnh chính sách chiến lược, quy hoạch, kế hoạch quản lý nhà nước
thực hiện bằng hệ thống pháp luật. Đồng thời tác giả ñã ñưa ra yêu cầu Chính
phủ Việt Nam phải có cơ cấu tổ chức bộ máy gọn nhẹ, minh bạch, có sự chịu
trách nhiệm và có hiệu quả nhằm hoàn thiện tổ chức chính phủ ñể góp phần
tiếp tục việc xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam.
Đặng Xuân Phương “Hoàn thiện tổ chức và hoạt ñộng của bộ, cơ quan
ngang bộ trong quá trình cải cách hành chính ở Việt Nam hiện nay” [46].
Tác giả ñã nhận ñịnh, lịch sử phát triển của Nhà nước và nêu ra về nền
hành chính công và việc áp dựng những nguyên lý tổ chức BMHCNN ñều xuất
từ việc thiết lập và hoàn thiện những cơ quan chuyên môn của chính quyền
trung ương nhằm giúp người lãnh ñạo thực hiện mục ñích quản lý nhà nước và
xã hội. Trong ñó bộ máy chính quyền ở trung ương, bộ và những cơ quan có vị
trí pháp lý tương ñương bộ, luôn là những loại cơ quan nhà nước có tính chất
ñầu não và ñóng vai trò quan trọng trong hệ thống BMHCNN ở từng thời kỳ.
Công trình chỉ ra rằng, thực tiễn cải cách hành chính thời gian qua cho
thấy, mặc dù Chính phủ ñã ñề ra các phương hướng và áp dụng các biện pháp,
nhưng việc tổng kết thực tiễn tiếp tục hoàn thiện lý luận về mô hình bộ, cơ


20
quan ngang bộ vẫn còn chưa ñược tiến hành có hiệu quả. Vậy, việc nghiên cứu
toàn diện từ cơ sở lý luận, thực tiễn tổ chức và hoạn ñộng của bộ, ñơn vị khác
gắn với quá trình cải cách hành chính rất cần thiết và có ý nghĩa cấp bách trong
tình hình hiện nay.
Trong nội dung cuốn sách ñã tập trung phân tích, giới thiệu những vấn

ñề cơ bản về lý luận của tổ chức và hoạn ñộng của bộ, cơ quan ngang bộ từ sự
ra ñời, khái niệm, tính chất, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu, hình thức và
chế ñộ tổ chức và hoạt ñộng của bộ tác giả nêu ra thực trạng tổ chức và hoạt
ñộng của bộ từ năm 2001-2010, phân tích khá sâu sắc từ ñịa vị pháp lý, ñặc
ñiểm và thực tiễn của các loại hình ñơn vị ở bộ rút ra những hạn chế, nguyên
nhân ñồng thời ñề xuất yêu cầu, phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao
hiệu quả của tổ chức và hoạt ñộng của BMHCNN cấp trung ương, ñáp ứng và
bảo ñảm ñược trong ñiều kiện ñổi mới hiện nay.
“C i cách hành chính ở Việt Nam - Thực trạng và giải pháp” của
Trịnh Đức Thảo [57]. Đề tài ñã hệ thống hóa quan ñiểm của Đảng Cộng sản
Việt Nam về cải cách hành chính, ñồng thời, ñã làm rõ một số vấn ñề lý luận
liên quan ñến cải cách hành chính nhà nước. Đánh giá thực trạng cải cách hành
chính cả trên 4 yếu tố cấu thành nền hành chính: thể chế hành chính, bộ máy,
ñội ngũ cán bộ công chức về tài chính công. Đề tài cũng ñề xuất một số giải
pháp tiếp tục ñẩy mạnh cải cách hành chính ở Việt Nam.
- Luận án, luận văn
Lê Sĩ Dược “Cải cách bộ máy hành pháp cấp trung ương trong công
cuộc ñổi mới hiện nay ở nước ta” [11].
Luận án ñã ñi sâu nghiên cứu một cách có hệ thống về bộ máy hành
pháp trong cơ cấu bộ máy nhà nước, nêu ra quan ñiểm về quyền hành pháp
trong nhà nước XHCN, làm rõ về khái niệm, chủ thể cơ bản thực hiện quyền
hành pháp ñồng thời vị trí, chức năng, cơ cấu thành phần và thẩm quyền của
Chính phủ. Tác giả trình bày quá trình phát triển của tổ chức và hoạt ñộng bộ
máy hành pháp cấp trung ương ở Việt Nam các thời kỳ từ 1945, phân tích và
ñánh giá thực trạng tổ chức và hoạt ñộng của bộ máy hành pháp theo Hiến


21
pháp 1992 ñến nay, ñưa ra phương hướng ñổi mới tổ chức và hoạt ñộng của bộ
máy hành pháp cấp trung ương, khẳng ñịnh sự cần thiết cần ñổi mới, quan

ñiểm cơ bản và kiến nghị ñổi mới tổ chức và hoạt ñộng của bộ máy hành pháp
cấp trung ương.
Luận án góp phần làm rõ hơn cơ sở khoa học, lý luận và thực tiễn về
ñổi mới tổ chức và hoạt ñộng của bộ máy hành pháp cấp trung ương trong hệ
thống quyền lực nhà nước Việt Nam, nhất là ñáp ứng những yêu cầu mới của
Việt Nam.
Nguyễn Thị Hà “Quyền hành pháp và tổ chức quyền hành pháp ở Việt
Nam” [17].
Tác giả chủ yếu ñề cập ñến những vấn ñề lý luận về quyền hành pháp và
tổ chức hành pháp ở Việt Nam ñưa ra quan niệm, mô hình tổ chức quyền hành
pháp ở một số nước trên thế giới và ở Việt Nam nhất là mô hình Chính phủ ở
trung ươn

làm rõ ñối với ñặc ñiểm, nội dung, tính chất chức năng. Qua ñó,

tác giả ñã tập trung nghiên cứu và phân tích về thực trạng tổ chức thực hiện
quyền hành pháp ở Việt Nam từng giai ñoạn theo Hiến pháp từ năm 1946, Hiến
pháp 1992 cho ñến nay ñánh giá những ưu ñiểm, khuyết ñiểm ñang ñặt ra cần
xem xét và hoàn thiện Bên cạnh ñó cũng ñề xuất phương hướng và một số giải
pháp về kiện toàn cơ cấu tổ chức quyền hành pháp cụ thể ñối với Chính phủ và
Ủy ban nhân dân các cấp trong ñiều kiện ñổi mới và xây dựng nhà nước pháp
quyền của dân, vì dân và do dân ở Việt Nam.
Trần Thị Diệu Oanh “Phân cấp quản lý và ñịa vị pháp lý của chính
quyền ñịa phương trong quá trình cải cách bộ máy nhà nước ở Việt Nam” [42].
Luận án ñã nghiên cứu, phân tích và làm sáng tỏ cơ sở lý luận về phân
cấp quản lý và ñịa vị pháp lý của chính quyền ñịa phương trong bối cảnh cải
cách bộ máy nhà nước ở Việt Nam trong ñó, nêu ra quan niệm, hình thức, nội
dung của tổ chức bộ máy và ñịa vị pháp lý chính quyền ñịa phương ñồng thời
sự tác ñộng, các yếu tố ảnh hưởng ñối với về phân cấp quản lý và ñịa vị pháp
lý của chính quyền ñịa phương trong bối cảnh cải cách bộ máy nhà nước ở

Việt Nam. Luận án ñã khái quát quá trìn hình thành và phát triển về phân cấp