quy hoạch môi trường vùng bãi bồi ven biển huyện Kim Sơn - tỉnh Ninh Bình

Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
1
Mở đầu
Trong những năm gần đây vấn đề môi trường biển và đới ven bờ đã và đang
được nhiều nhà khoa học thuộc các lĩnh vực khác nhau quan tâm. Môi trường của
các vùng đất ngập mặn là một phần không thể thiếu thuộc đới ven bờ của mọi quốc
gia có biển. Vùng đất ngập mặn được coi là nơi rất nhạy cảm về môi trường hiện
nay bởi lẽ ở đó có tương tác trực tiếp giữa đất liền và biển. Mọi biến động về môi
trường cả phía đất liền cũng như biển đều lưu lại dấu tích trong vùng đất đó. Vì vậy,
việc nghiên cứu, đánh giá tổng thể hiện trạng môi trường và đề xuất các giải pháp
sử dụng hợp lý các vùng đất ngập mặn ven biển nước ta hiện nay là một yêu cầu
thời sự và cấp bách.
Huyện Kim Sơn được thành lập năm 1892 và là huyện ven biển duy nhất của
tỉnh Ninh Bình. Do vị trí nằm kẹp giữa sông Đáy ở phía đông và sông Càn ở phía
tây, nên phần lớn đất đai của huyện được hình thành bởi quá trình bồi tụ của hai con
sông này tạo nên. Lịch sử phát triển huyện Kim Sơn gắn liền với 9 lần quai đê lấn
biển. Cho đến nay, tổng diện tích đất tự nhiên của huyện là 20.747 ha, trong đó
vùng bãi bồi Kim Sơn có diện tích khoảng 6.660 ha và chia ra 4 khu vực như sau:
- Khu vực Bình Minh 1: Khu vực trong đê Bình Minh 1 thuộc Nông trường
Bình Minh.
- Khu vực Bình Minh 2: từ đê Bình Minh 1 đến đê Bình Minh 2.
- Khu vực Bình Minh 3: từ đê Bình Minh 2 đến đê Bình Minh 3.
- Khu vực Bình Minh 4: từ ngoài đê Bình Minh 3 đến mép triều kiệt.
Trong đó, hai khu vực Bình Minh 3 và Bình Minh 4 là khu vực đất ngập mặn
chịu ảnh hưởng trực tiếp của thuỷ triều lên xuống hàng ngày do đê Bình Minh 3
chưa được khép kín.
Bãi bồi Kim Sơn là vùng đất mở. Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu, mỗi
năm mảnh đất này có tốc độ lấn ra biển trung bình từ 80 - 100m. Đây là khu vực có

tốc độ bồi tụ hàng năm thuộc loại lớn nhất ở vùng ven biển nước ta. Trước đây, việc
khai thác bãi bồi hầu như chỉ theo một mục đích duy nhất là tạo thêm đất nông
nghiệp và nơi ở cho một bộ phận dân cư không có đất đai canh tác. Do vậy, hiệu
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
2
quả kinh tế khai thác bãi bồi không được xem là vấn đề quan trọng mà an sinh xã
hội mới là vấn đề đặt lên hàng đầu.
Bãi bồi Kim Sơn là mảnh đất luôn biến động do ảnh hưởng của hai tác nhân
chủ yếu là các điều kiện tự nhiên và hoạt động kinh tế của con người. Vì vậy, đánh
giá đúng, chính xác các điều kiện tự nhiên và xu thế biến động của chúng, đồng thời
điều chỉnh hoạt động của con người sao cho phù hợp trong vấn đề khai thác sử dụng
bãi bồi đảm bảo sự PTBV cả về kinh tế và môi trường là nhiệm vụ hết sức cần thiết.
Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề, chúng tôi đã thực hiện đề tài
nghiên cứu khoa học với tiêu đề: “Đề xuất quy hoạch môi trường vùng bãi bồi ven
biển huyện Kim Sơn - tỉnh Ninh Bình”. Mục tiêu của đề tài là đánh giá tổng thể
hiện trạng môi trường sinh thái, tạo cơ sở khoa học cho chính quyền địa phương
hoạch định chính sách quản lý và BVMT cũng như phát triển cơ cấu kinh tế hợp lý
bễn vững và có hiệu quả vùng bãi bồi ven biển Kim Sơn nói riêng và các vùng đất
ngập mặn ven biển nói chung.
Đối tượng nghiên cứu của đề tài:
 Nghiên cứu hiện trạng môi trường khu vực bãi bồi ven biển huyện Kim Sơn,
tỉnh Ninh Bình: hiện trạng môi trường đất, nước.
 Nghiên cứu các nguyên nhân gây biến động môi trường và dự báo xu hướng
biến động môi trường vùng bãi bồi ven biển huyện Kim Sơn.
 Đưa ra các định hướng và các giải pháp quy hoạch nhằm sử dụng hợp lý và
bền vững tài nguyên khu vực bãi bồi. Thành lập bản đồ định hướng quy
hoạch môi trường khu vực.

Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
3
CHƯƠNG 1
1.1. TổNG QUAN Về QUY HOạCH MÔI TRƯờNG
1.1.1. Khái niệm về quy hoạch môi trường
Trong tài liệu hướng dẫn về Phương pháp luận quy hoạch môi trường do Cục
môi trường thuộc Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường ban hành (tháng 12/1998)
đã đưa ra khái niệm về QHMT như sau: “QHMT là quá trình sử dụng có hệ thống
các kiến thức khoa học để xây dựng các chính sách và biện pháp trong khai thác và
sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường nhằm định hướng các hoạt động
phát triển trong khu vực, đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững.
Thực chất của công tác QHMT là việc tổ chức không gian lãnh thổ và sử
dụng các thành phần môi trường phù hợp với chức năng môi trường và điều kiện tự
nhiên trong vùng quy hoạch. Mặt khác, không gian lãnh thổ đều được sử dụng cho
các hoạt động KT - XH của con người. Vì vậy QHMT cũng có thể ngoài quy hoạch
mới về chức năng môi trường không gian còn có thể là việc điều chỉnh không gian
và các thành phần môi trường đã có làm sao để việc khai thác sử dụng chúng phù
hợp với chức năng môi trường của mình. Như vậy thực chất của công tác QHMT
lãnh thổ là điều hoà sự phát triển của hệ thống KT - XH. Môi trường đang tồn tại ở
đó. Mục tiêu của sự điều hoà này là đảm bảo một cách bền vững sự phát triển KT-

XH mà không vượt quá khả năng chịu đựng của môi trường tự nhiên.
1.1.2. Mục tiêu, nguyên tắc và nội dung cơ bản của quy hoạch môi trường
1.1.2.1. QHMT phải đạt được các mục tiêu chủ yếu sau đây
- Đảm bảo chất lượng môi trường phù hợp với từng đơn vị không gian chức
năng môi trường (có 4 chức năng môi trường cơ bản là cung cấp tài nguyên, tổ chức
sản xuất, tổ chức dân cư và chứa đựng chất thải)
- Điều chỉnh các hoạt động phát triển và quản lý chất thải nhằm đảm bảo môi
trường sống trong sạch cho con người.
- Nâng cao hiệu quả khai thác, sử dụng hợp lý tài nguyên.
- Tổ chức quản lý môi trường theo khu vực hoặc theo vùng quy hoạch.
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
4
1.1.2.2. QHMT ở bất kỳ cấp nào đều phải đảm bảo các nguyên tắc sau đây:
- Sự phù hợp của cấu trúc và bố trí cơ cấu phát triển KT - XH với luật bảo vệ
môi trường và các luật về sử dụng hợp lý từng dạng tài nguyên thiên nhiên về chất
lượng môi trường nhằm PTBV.
- Phối hợp, lồng ghép với QHPTKTXH, quy hoạch quản lý tài nguyên thiên
nhiên, sử dụng đất.
- Kết hợp giữa các nhà khoa học và thực tiễn sẵn có phục vụ cho công tác
quản lý môi trường. Hoạt động QHMT được tiến hành trên cơ sở ứng dụng các
thành tựu khoa học và công nghệ liên ngành ở trình độ tiên tiến.
- Sẵn sàng thực hiện kiểm soát toàn bộ chất gây ô nhiễm ở mức độ phân chia
chức năng khác nhau, trong đó tổng lượng chất ô nhiễm thải ra không vượt quá giới
hạn quy định.
1.1.2.3. Các nội dung chính của QHMT bao gồm:
- Quy hoạch và quản lý tài nguyên (nông nghiệp, lâm nghiệp, khoáng sản,
các khu bảo tồn)

- Quy hoạch sinh thái cảnh quan (chức năng tự nhiên của cảnh quan, các hệ
sinh thái, các khu hệ động thực vật, đa dạng sinh học, các lưu vực và mạng lưới
sông ngòi).
- Quy hoạch sinh thái đô thị (sử dụng các nhiên liệu hoá thạch liên quan đến
khí nhà kính và các chất gây ô nhiễm khác, chất thải sản xuất và sinh hoạt, sinh thái
cảnh quan đô thị).
Các bước nghiên cứu trong QHMT được thể hiện trong Hình 1.
1.1.3. Các hoạt động triển khai về quy hoạch môi trường trên Thế giới và ở Việt
Nam
1.1.3.1. Quy hoạch môi trường trên Thế giới
Ngay từ những năm đầu của thế kỷ 19 đã xuất hiện quan niệm QHMT rộng
rãi trong công chúng. Lý thuyết về QHMT đã được phát triển liên tục từ nhà xã hội
học Nga Pháp, Le Play, đến nhà quy hoạch Scotlen, Sir Patrick Geddes, và sau đó là
người học trò người Mỹ của ông, Lewis Mumford, và sau này là Ian McHarg tác giả
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
5
của Thiết kế cùng tự nhiên (Design with Nature). QHMT đã thực sự được quan tâm
từ khi xuất hiện Phong trào môi trường (Environmental Movement) ở Mỹ vào
những năm 60, khi mà các quốc gia phát triển trên thế giới quan tâm một cách
nghiêm túc tới các thông số môi trường trong quá trình xây dựng chiến lược phát
triển.
Kinh nghiệm về lý thuyết và thực hành quy hoạch vùng ở châu Âu, châu Mỹ
và châu á khác nhau rất nhiều. Ngay tại Mỹ nhiều lúc, các nhà quy hoạch vùng đã
từng bị coi là không thực tế và vai trò của khoa học môi trường đối với các nhà quy
hoạch ít gây được chú ý của công chúng. ở úc, các yếu tố môi trường được đem vào
quy hoạch vùng ngay từ năm 1941.
ở châu á, quy hoạch phát triển vùng phát triển nhất tại Nhật Bản. Khởi đầu từ

năm 1957, quy hoạch phát triển cho các vùng nông thôn kém phát triển nhằm đạt
được việc sử dụng hiệu quả đất và các nguồn tài nguyên thông qua quy hoạch hoàn
chỉnh, sự đầu tư của công chúng vào cơ sở hạ tầng, tạo môi trường sống trong lành,
và thông qua các biện pháp bảo tồn thiên nhiên.
Quy hoạch vùng ở châu á tập trung vào cả vùng nông thôn và thành thị. Quy
hoạch vùng nông thôn thường bao gồm định cư, phát triển tài nguyên nước. Giai
đoạn nhận thức môi trường ở châu á và các nước phát triển khác là từ khi xảy ra
hàng loạt vụ khủng hoảng môi trường những năm 50, 60 đã nổi lên do nhiễm độc
thuỷ ngân ở Minamata, Nhật Bản, những ảnh hưởng liên quan đến thuốc trừ sâu,
tràn dầu và nhiều sự cố môi trường mà ảnh hưởng của chúng đã tác động lên một
vùng rộng lớn gây sự chú ý của công chúng. Tại khu vực châu á – Thái Bình
Dương, sau Hội nghị môi trường Liên Hợp Quốc tại Stockholm, cuộc họp liên quốc
gia tại Bankok năm 1973 đã thông qua Kế hoạch hành động châu á về môi trường.
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh Bình
6
ánh
giá
hin
trng
kinh t
- xã hi
ánh
giá
hin
trng
các
thành
phn

môi
trng
ánh
giá
tng
hp
cht
lng
môi
trng
Quy hoch môi trng
ánh giá hin
trng kinh t - xã
hi v môi
trng
D báo phát trin kinh
t -xã hi (nu cha
có) và dà báo biàn
ng ti nguyên v
môi trng
Phân tích, ánh
giá chc nng
môi trng
Qun lý môi trng theo
phng án QHMT. Các chính
sách, quy nh, bin pháp,
công c môi trng thích
hp
D báo
phát

trin
kinh t
- xã hi
(nu
cha
có)
D báo
bin
ng
tài
nguyên
theo các
phn
g án
phát
trin
D báo
bin
ng
môi
trng
theo các
phn
g án
phát
trin
Không
gian
sng
Cung

cp ti
nguyên
Khu
vc
công
nghip
Cht
thi,
h
thng

thi
Phân vùng chc nng môi trng
S  QHMT cho các hnh ng phát trin
Hình 1: S  các bc nghiên cu trong QHMT
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
7
Hiện nay, vấn đề QHMT đã được quan tâm và phát triển ở nhiều nước trên
thế giới. Một số tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát
triển châu á (ADB) đã phát hành nhiều tài liệu hướng dẫn và giới thiệu kinh nghiệm
về QHMT ở nhiều nước trên thế giới.
1.1.3.2. Quy hoạch môi trường ở Việt Nam
Trong những năm qua, cùng với sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá
đất nước, nhiều vùng kinh tế trọng điểm đã hình thành bao gồm vùng kinh tế trọng
điểm miền Bắc, vùng kinh tế trọng điểm miền Trung và vùng kinh tế trọng điểm
phía Nam. Gần đây các địa phương đang đề nghị Chính phủ cho phép thành lập
vùng kinh tế trọng điểm Tây Nguyên và vùng kinh tế trọng điểm Đồng bằng Sông

Cửu Long. Hiện nay tất cả 8 vùng kinh tế và 3 vùng kinh tế trọng điểm trong cả
nước đã có QHPTKTXH đến năm 2010, nhiều ngành cũng đã xây dựng quy hoạch
phát triển. Mặc dù đến nay đã có nhiều đề tài, dự án về BVMT được triển khai trên
địa bàn các vùng này, nhưng một vấn đề có tính chất chiến lược nhằm bảo đảm
PTBV tại mỗi vùng là QHMT vùng vẫn chưa được đề cập đến.
ở cấp vĩ mô có nhiều hoạt động đã và đang được triển khai trong thực tế
nhằm PTBV đất nước. Nhiều công trình nghiên cứu có liên quan đến QHMT tại
Việt Nam cũng đang được thực hiện, bao gồm các chương trình, đề tài cấp Nhà
nước đến các đề tài nghiên cứu cấp địa phương.
1.1.4. Các phương pháp và công cụ dùng trong quy hoạch môi trường
1.1.4.1. Các phương pháp
Hiện nay có rất nhiều phương pháp được dùng trong QHMT, mỗi phương
pháp đều có những ưu nhược điểm và phạm vi áp dụng riêng. Việc áp dụng phương
pháp nào là tuỳ thuộc rất nhiều vào thông tin, dữ liệu đầu vào, tính chất và các
thành phần của các kịch bản, phương án phát triển cũng như các đối tượng trong
QHMT Tuy nhiên, các phương pháp có thể tổ hợp theo các nhóm chính như sau:
- Phương pháp phân tích hệ thống
- Đánh giá tác động môi trường
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
8
- Kinh tế môi trường
- Lựa chọn ưu tiên
Trong mỗi phương pháp trên lại có rất nhiều phương pháp hỗ trợ được sử
dụng khác nhau, như các phương pháp danh mục, ma trận, mô hình toán học
QHMT là một lĩnh vực phức tạp, nên nó thường đòi hỏi phải có sự kết hợp
hài hoà và sử dụng hợp lý từng hệ phương pháp trong từng nội dung cụ thể.
1.1.4.2. Các công cụ

Công cụ QHMT thường bao gồm công cụ thực hiện QHMT và công cụ quản
lý QHMT.
Công cụ thực hiện QHMT
- Công cụ pháp lý
Công cụ có tính tiên quyết, quyết định mọi nội dung, công việc của QHMT.
QHMT được thực hiện luôn phải xuất phát điểm từ các thể chế, chính sách của
chính đối tượng được quy hoạch (quốc gia, tỉnh, khu vực). Đó là các văn bản luật
môi trường; nghị định, thông tư, các chính sách, chiến lược quản lý môi trường. Tất
cả các công cụ này được vận dụng phù hợp trong quá trình quy hoạch.
- Công cụ kỹ thuật
Công cụ kỹ thuật là công cụ chủ đạo quyết định hiệu quả việc thực hiện
QHMT. Để lập QHMT trước hết phải có các thông tin dữ liệu nền, thường là:
+ Hiện trạng môi trường (cả tự nhiên và kinh tế - xã hội, xuất phát điểm)
+ Hiện trạng khai thác sử dụng các loại tài nguyên thiên nhiên và nhân lực
+ Các chiến lược BVMT
+ QHPTKTXH
+ Quy hoạch quản lý tài nguyên thiên nhiên
+ Quy hoạch sử dụng đất đai
+ Các thông số nền
Tiếp đến là các phương tiện, công nghệ thực hiện như: máy móc, trang thiết
bị và yếu tố quan trọng là đội ngũ cán bộ chuyên môn có trình độ, năng lực cao, am
hiểu các lĩnh vực QHMT.
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
9
- Công cụ kinh tế
Công cụ kinh tế là công cụ có tính đảm bảo cho việc thực hiện QHMT. Khi
lập QHMT, ngay từ khâu đầu tiên (chuẩn bị, lập đề cương) phải tính đến: đầu vào

của các nguồn tài chính (quỹ). Vì tính chất việc BVMT là một loại hình hoạt động
của Chính phủ nên đầu tư BVMT được xếp trong kế hoạch phát triển KT - XH của
quốc gia và được thực hiện bởi các cấp chính quyền.
Công cụ quản lý QHMT
Để QHMT thực hiện được mục tiêu PTBV thì vấn đề quản lý QHMT đóng
vai trò hết sức quan trọng. Bởi vậy, để quản lý tốt cần có các chính sách, quy chế
hợp lý, phù hợp với điều kiện thực tế của khu vực quy hoạch. Các chính sách, quy
chế này nhiều khi được hình thành, xuất phát trong quá trình quy hoạch, nên phù
hợp và nằm trong phạm vi của các Luật, Nghị định do Nhà nước ban hành nhưng có
khi nó đảm bảo tính nghiêm ngặt và khắt khe hơn.
Bên cạnh các chính sách, quy chế, còn phải có một bộ máy tổ chức quản lý,
giám sát liên tục và kèm theo là các thiết bị công nghệ để thực hiện đồng bộ và có
hiệu quả.
1.2. TổNG QUAN Về ĐIềU KIệN Tự NHIÊN – KINH Tế Xã HộI VùNG BãI
BồI VEN BIểN HUYệN KIM SƠN - TỉNH NINH BìNH
1.2.1. Điều kiện tự nhiên vùng bãi bồi ven biển huyện Kim Sơn - tỉnh Ninh Bình
1.2.1.1. Vị trí địa lý
Vùng bãi bồi ven biển Kim Sơn được hình thành do sự bồi tụ của hai cửa
sông chính là sông Đáy ở phía Đông, sông Càn ở phía Tây, với vị trí địa lý khoảng
19
0
56’44’’ - 20
0
00 Vĩ độ Bắc và 106
0
2’05’’ - 106
0
05’20’’ Kinh độ Đông. Vùng bãi
bồi Kim Sơn nằm ở điểm đỉnh điểm phía Đông Nam của vùng đồng bằng Bắc Bộ;
phía Nam giáp Vịnh Bắc Bộ, phía Đông giáp sông Đáy, phía Tây giáp sông Càn,

phía Bắc giáp đê Tùng Thiện và đê Cồn Thoi. Vùng bãi bồi Kim Sơn có điều kiện
thuận lợi về giao thông đó là lợi thế về con đường số 10 là huyết mạch giao thông
giữa các vùng ven biển đồng bằng châu thổ Sông Hồng.
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
10
1.2.1.2. Đặc điểm khí hậu
Chế độ gió
Hướng gió thịnh hành trong vùng thay đổi theo tần suất xuất hiện các khối
không khí xâm nhập và thay đổi theo mùa. Chế độ gió trong vùng chịu tác động
trực tiếp của hai hướng gió thổi chính trong năm là gió đông bắc và gió đông nam.
Gió đông bắc thịnh hành vào mùa khô, tốc độ trung bình khoảng 34 m/s, còn gió
đông nam thịnh hành vào mùa mưa, tốc độ trung bình khoảng 45 m/s. Trong một
ngày gió thường thổi từ đất liền ra biển vào ban ngày và từ biển vào đất liền vào ban
đêm.
Chế độ nhiệt
Chế độ nhiệt ở Kim Sơn nằm trong nền nhiệt độ chung của Bắc Việt Nam
với sự hoạt động mạnh mẽ của cơ chế gió mùa. Nhìn chung chế độ nhiệt ở Kim Sơn
có đặc điểm phân chia theo mùa tương đối rõ rệt và có sự biến động lớn về nhiệt về
mùa đông, ổn định về mùa hạ.
Vào mùa đông được đặc trưng bởi sự hoạt động mạnh mẽ của không khí lạnh
cực đới làm cho nhiệt độ hạ thấp rõ rệt so với vùng nhiệt đới tiêu chuẩn. Mùa lạnh ở
Kim Sơn có thể bắt đầu từ tháng XII đến tháng III với nhiệt độ dao động trong
khoảng 15 - 20
0
C. Vào mùa hạ lại đặc trưng bởi các luồng không khí nóng ẩm nên
làm tăng nhanh nhiệt độ và ổn định nhanh chóng. Mùa nóng kéo dài từ tháng V đến
tháng X với nhiệt độ trung bình ổn định lớn hơn 25

0
C. Giữa hai mùa nóng lạnh là
những thời kỳ chuyển tiếp, thời kỳ mùa nóng sang mùa lạnh khoảng một tháng rưỡi
(15/X - 30/XI), thời kỳ mùa lạnh sang mùa nóng có ngắn hơn chút ít.
Chế độ mưa
Chế độ mưa ở Kim Sơn phụ thuộc vào sự hoạt động của gió mùa và các
nhiễu động. Chế độ mưa có 2 mùa rõ rệt, mùa mưa tương ứng với mùa nóng (V - X)
và mùa ít mưa tương ứng với mùa lạnh (XI - IV).
Lượng mưa trung bình mùa của vùng ven biển là 1.550 - 1.750 mm. Mức độ
dao động của lượng mưa trung bình mùa khá lớn: từ 700 – 800 mm những năm ít
mưa đến 2.800 - 3.000 mm những năm mưa nhiều. Phân bố lượng mưa trung bình
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
11
hàng tháng vào mùa mưa không đồng đều mà tăng dần từ tháng V (140 – 150 mm)
sang các tháng VI - VII (200 mm) đến các tháng VIII - IX (300 - 400 mm). Đặc biệt
vào cuối mùa mưa thường xuất hiện mưa rào và dông xảy ra vào đêm và sáng sớm.
Tổng lượng mưa mùa ít mưa chỉ chiếm từ 12 - 14% tổng lượng mưa năm,
với số ngày mưa từ 47 - 57 ngày. Lượng mưa trung bình của mùa ít mưa khoảng
200 – 230 mm với lượng mưa trung bình tháng thay đổi từ tháng XI (75 – 110 mm)
sang các tháng I - II (25 – 35 mm) đến tháng III (58 mm). Thời kỳ các tháng XII - I
là thời kỳ hay xảy ra hạn kéo dài, có trường hợp suốt 60 ngày không có mưa hoặc
mưa không đáng kể.
Độ ẩm không khí
Do vị trí sát biển nên Kim Sơn là miền khí hậu thường xuyên ẩm ướt, độ ẩm
tương đối trung bình năm của các vùng đều có trị số 85 - 86%. Biến thiên độ ẩm
tương đối xảy ra theo mùa
- Mùa ít mưa: Vào thời kỳ khô hanh (tháng XII - I) độ ẩm tương đối trung

bình có thể thấp hơn 60 - 70%. Vào thời kỳ ẩm (tháng II - IV) trùng với mùa mưa
phùn nên là thời kỳ rất ẩm, độ ẩm tương đối trung bình xấp xỉ 90%.
- Mùa mưa: thường xuyên duy trì tình trạng độ ẩm cao, trị số độ ẩm tương
đối trung bình mùa đều đạt trên 82%. Tuy nhiên chúng biến thiên theo các tháng
khác nhau. Vào các tháng V - VII độ ẩm tương đối có trị số thấp hơn các tháng
khác. Vào nửa sau của mùa mưa độ ẩm không khí luôn duy trì từ 85 - 90%.
Điều kiện bức xạ
Là một vùng nằm trong vùng nội chí tuyến, có độ cao mặt trời lớn, thời gian
chiếu sáng dài nên vùng ven biển Kim Sơn có được một chế độ bức xạ rất dồi dào
với bức xạ thực tế hàng năm đạt tới trị số 120 Kcal/cm
2
/năm. So với tổng lượng bức
xạ lý thuyết thì tổng lượng bức xạ thực tế chỉ chiếm 50 - 60%. Sự phân bố tổng
lượng bức xạ thực tế hàng tháng có sự biến thiên và có sự khác biệt giữa sự biến
thiên của chúng với sự biến thiên của bức xạ lý thuyết hàng tháng. Trị số bức xạ
thực tế cao nhất vào tháng VII (14,64 Kcal/cm
2
) và thấp nhất vào tháng II (5.50
Kcal/cm
2
)
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
12
Sương mù
Sương mù ở Kim Sơn được hình thành nhiều nhất trong mùa đông, bắt đầu
xuất hiện từ tháng X (dạng sương mù bức xạ) nhưng nhiều nhất vẫn là tháng III
(chủ yếu dạng sương mù bình lưu). Trung bình tháng có từ 4 - 6 ngày sương mù;

một số năm lên đến trên 10 ngày.
Bão
Kim Sơn nằm trong vùng chịu ảnh hưởng thời tiết miền Bắc nên thuộc phạm
vi ảnh hưởng của khu vực ảnh hưởng bão từ Quảng Ninh đến Thanh Hoá. Mùa bão
bắt đầu từ tháng VI đến tháng IX. Mỗi năm thường có khoảng 9 - 10 cơn bão hoạt
động trên biển Đông, năm nhiều nhất có đến 17 - 18 cơn. 60% cơn bão hình thành ở
miền Tây Thái Bình Dương, 40% hình thành ngay trong biển Đông. Tháng có nhiều
bão nhất là các tháng VII - IX. Theo số liệu thống kê trong 45 năm (1956 - 2000) thì
có 103 cơn bão đổ bộ vào biển Quảng Ninh - Thanh Hoá, năm nhiều nhất có tới 6
cơn; trong đó có 10 cơn bão và áp thấp nhiệt đới đổ bộ vào vùng biển Nam Định -
Ninh Bình. Do Kim Sơn nằm sát biển nên khi bão đổ bộ vào chịu ảnh hưởng rất lớn
của gió bão, trong vùng đã quan sát được tốc độ gió 45 - 50 m/s. Bên cạnh sức phá
hoại mạnh mẽ của gió thì khu vực ven biển còn hứng chịu các cơn sóng biển, nước
dâng do bão tàn phá đê biển, nhiễm mặn. Tất cả các cơn bão đều gây nên hiện
tượng mưa lớn đến rất lớn với lượng mưa lên đến hàng trăm mm, lượng mưa do bão
gây nên không phụ thuộc vào tâm cơn bão có trực tiếp đi qua vùng hay không. Thời
gian tồn tại trung bình của các cơn bão thường 4 - 5 ngày.
1.2.1.3. Đặc điểm thuỷ, hải văn
Hệ thống sông, kênh mương
Vùng nghiên cứu có 3 con sông chảy qua: Sông Đáy, sông Tống Càn và
Sông Vạc.
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
13
- Sông Đáy bắt nguồn từ Hà Tây, chảy qua Hà Nam sau đó trở thành ranh
giới tự nhiên giữa hai tỉnh Ninh Bình với Nam Định bắt đầu từ xã Gia Thanh huyện
Gia Viễn đến xã Kim Đông huyện Kim Sơn. Đoạn sông Đáy chảy qua vùng nghiên
cứu dài khoảng 18 km bắt đầu từ xã Hùng Tiến qua các xã Như Hoà, Quang Thiện,

Đồng Hướng, Kim Chính, Thượng Kiệm, Lưu Phương, Cồn Thoi, Kim Đông. Lưu
lượng nước đoạn sông này về mùa mưa khoảng 13.500 m
3
/s và vào mùa khô
khoảng 5600 m
3
/s. Sông Đáy là một trong những sông có tải lượng phù sa từ đất
liền đổ ra biển lớn khoảng 18.000.000 m
3
và tỷ lệ bùn cát đọng lại ở đới ven bờ rất
cao khoảng 7.380.000 m
3
.
- Sông Tống Càn: Sông bắt nguồn từ Bỉm Sơn Thanh Hoá, chảy qua Hà
Trung Nga Sơn rồi trở thành ranh giới tự nhiên của Kim Sơn - Ninh Bình và Nga
Sơn - Thanh Hoá từ xã Định Hoá qua xã Vân Hải, Kim Mỹ, Kim Hải rồi đổ ra biển.
Đoạn chảy qua vùng nghiên cứu của sông Tống Càn dài khoảng 9 km. Đây là một
con sông nhỏ, hẹp dòng chảy chậm. Lưu lượng về mùa mưa khoảng 2500 m
3
/s và
mùa khô khoảng 1200 m
3
/s. Sông Tống Càn chảy dọc vùng đồng bằng Hà Trung,
Nga Sơn Thanh Hoá hướng tây - đông rồi mới đổ ra biển nên lượng phù sa hàng
năm tải ra biển không nhiều. Tuy nhiên cũng góp phần tăng lượng bồi tụ cho khu
vực nghiên cứu.
- Sông Vạc: Sông này bắt nguồn từ hai nhánh sông Chanh và sông Luồn của
sông Hoàng Long (đổ ra sông Đáy ở Gián Khẩu) chảy qua các huyện Yên Khánh,
Yên Mô rồi qua Kim Sơn và đổ vào sông Đáy ở xã Thượng Kiệm (hướng chảy
chính là tây bắc - đông nam). Nhìn chung đây là một con sông nhỏ, hẹp. Lưu lượng

mùa mưa khoảng 1800 - 2000 m
3
/s, mùa khô khoảng 800 - 1000 m
3
/s. Phù sa do
sông này tải ra biển đã được tính gộp vào tổng lượng phù sa ở cửa sông Đáy của
sông Đáy nêu trên.
Vùng Kim Sơn nói chung và vùng nghiên cứu nói riêng có một hệ thống
kênh mương dẫn nước ngọt dày đặc ở phần phía Bắc và Trung huyện. Trong
khoảng 6 - 7 km từ sông Tống Càn sang sông Đáy hướng tây - đông có đến 8 kênh
lớn, còn phần phía nam giáp biển khoảng cách 4 - 5 km cũng có đến 4 kênh lớn. Tất
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
14
cả các kênh ở phần phía Bắc và Trung huyện đều chảy hướng tây bắc - đông nam và
đổ vào sông Đáy, còn các kênh ở phần phía nam chảy hướng bắc nam và đổ ra 2
cửa sông Đáy và Tống Càn hoặc đổ ra biển. Hệ thống kênh và đê ngăn mặn dày đặc
là nguyên nhân làm mất cân bằng tương tác nước mặn - ngọt ở vùng nghiên cứu. Vì
vậy mà độ muối đo được ở các đầm ao nuôi thuỷ hải sản trong vùng luôn có giá trị
thấp.
Hoạt động hải văn
- Thuỷ triều
Hoạt động thuỷ triều của vùng nghiên cứu cũng mang đặc điểm chung của
vùng ven biển đồng bằng Bắc Bộ thuộc chế độ nhật triều không đều. Mỗi tháng có
22 - 25 ngày nhật triều và từ 5 - 6 ngày bán nhật triều. Những ngày triều lớn trong
tháng biên độ thuỷ triều dao động từ 2 đến 4 mét, còn những ngày triều thấp biên độ
thuỷ triều dao động từ 1 đến 2 mét.
- Dòng triều

ở các vùng bãi triều ngập nước khi triều lên, nổi cạn khi triều xuống thường
tạo nên các dòng triều chảy gần vuông góc với đường bờ. Trong phạm vi vùng ngập
mặn Kim Sơn - Ninh Bình vì phần lớn diện tích đã được khoanh lô làm đầm, ao
nuôi thuỷ, hải sản nên các dòng triều chỉ còn quan sát thấy ở phần bãi triều có rừng
ngập mặn ở sát ngoài đê ngăn mặn cuối cùng. Qua quan sát thấy trong diện tích bãi
triều này có 3 dòng triều lớn thường xuyên có nước, nơi có các thuyền nhỏ có thể ra
vào, còn lại là các dòng tạm thời. Độ dài các dòng triều ở đây không lớn thay đổi từ
1 - 2 km. Hướng chảy gần như bắc nam hoặc lệch đông bắc - tây nam. Tại một số
chỗ tiếp xúc với đê ngăn mặn của các dòng triều lớn đã được xây cống để điều tiết
nước biển vào đầm nuôi thuỷ sản ở trong đê.
- Dòng sóng, gió
Dọc theo đới ven bờ khu vực đồng bằng Bắc Bộ thường có các dòng chảy do
hoạt động của sóng, gió tạo ra. Hướng chảy chung của các dòng chảy này là đông
bắc - tây nam. Tuy nhiên qua quan sát của nhiều nhà nghiên cứu thấy rằng dòng
chảy này khi đến gần cửa Đáy lại đổi hướng bắc nam do tác động của dòng chảy
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
15
của sông Đáy. Yếu tố này phần nào hạn chế sự tương tác vật liệu do dòng sóng và
dòng sông đưa đến vùng và do đó làm cho các thành tạo trầm tích tầng mặt ở vùng
nghiên cứu có nguồn gốc sông trội hơn nguồn gốc biển. Tỷ lệ bùn sét nhiều hơn so
với cát.
1.2.1.4. Đặc điểm địa hình
Phạm vi của vùng nghiên cứu thuộc phần phía tây nam đồng bằng Bắc Bộ,
nhìn chung vùng có địa hình khá đơn giản, có thể phân chia thành 2 dạng sau:
Địa hình đồng bằng ven biển
Đây là dạng địa hình chiếm hầu hết diện tích của vùng nghiên cứu. Nhìn
chung địa hình này khá bằng phẳng, hơi nghiêng về phía biển. Độ cao thay đổi từ

0,8 đến 1m, một số chỗ ở các xã Văn Hải, Kim Mỹ, Cồn Thoi có địa hình cao hơn
mặt bằng chung từ 0,5 đến 1m, đó chính là vết tích các cồn cát cổ. Cấu thành nên
dạng địa hình này là các thành tạo trầm tích của hệ tầng Thái Bình tuổi Holocen
(Q
2
3
tb).
Một đặc trưng khác về địa hình ở vùng là ở phạm vi diện tích các xã ven biển
có nhiều hệ thống đê quai lấn biển. Trong phạm vi 10 - 11 km từ xã Văn Hải ra đến
biển có đến 5 con đê quai chính chưa kể các đê phụ. Các con đê này có độ cao từ 3
đến 5 m, mặt rộng 3 - 4 m, chân rộng từ 10 - 15 m chạy song song hướng tây bắc -
đông nam rồi vòng hướng tây nam - đông bắc. Chính hệ thống đê dày đặc này đã
hạn chế tương tác cân bằng sông biển trong vùng
Địa hình núi đá vôi
Dạng địa hình này chiếm diện tích rất ít (khoảng 8 km). ở phía tây bắc vùng
thuộc các xã Nga Điền, Nga An, Nga Phú huyện Nga Sơn và xã Lai Thành huyện
Kim Sơn. Độ cao trung bình khoảng 100 - 150 m. Bề mặt có dạng đá tai mèo lởm
chởm nhiều vách đứng, hố sụt, hang động castơ. Cấu thành nên dạng địa hình là các
thành tạo đá vôi của hệ tầng Đồng Giao (T
2
ađg)
1.2.1.5. Tài nguyên thiên nhiên
Tài nguyên nước mặt
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
16
Khu vực nghiên cứu được bao bọc bởi phía đông và phía tây bởi hai con
sông Đáy và sông Càn. Nằm trong nội vi vùng nghiên cứu, ngoài một số ít các lạch

triều không phân nhánh, là hệ thống dày đặc các kênh tưới tiêu nhân tạo và hệ thống
đầm hồ nuôi thuỷ sản rất phát triển. Các hệ thống này là kết quả của quá trình đào
đất, đắp đê lấn biển và dẫn nước phục vụ sản xuất và giao thông nội vùng.
Sông Đáy và sông Càn là hai sông có ý nghĩa lớn đối với quá trình hình
thành và phát triển bãi bồi ở đây. Đây là hai kênh chính dẫn vật liệu tới bồi tụ tại
đây. Không những vậy hai sông còn là nguồn cung cấp nước ngọt chính trong vùng
để cải tạo biến vùng đất mặn trở thành các đồng lúa, vườn cây, làng xóm trù phú
như hiện nay.
Theo tài liệu quan trắc lưu lượng của trạm khí tượng thuỷ văn Nam Định từ
năm 1996 – 2003, chỉ riêng sông Đáy hàng năm đã đổ ra biển với lưu lượng từ 213
m
3
/s đến 2.980 m
3
/s. Nếu lấy giá trị thấp nhất vào mùa khô là 213 m
3
/s thì lượng
nước mặt của sông Đáy có thể khai thác được là 18.403.200 m
3
/ngđ. Nếu ước tính
lưu lượng thấp nhất vào mùa khô của sông Càn là 100 m
3
/s thì lượng nước mặt sông
Càn có thể khai thác được là 8.640.000 m
3
/ngđ. Nếu ước tính lưu lượng thấp nhất
của hai kênh tiêu mặn là 20 m
3
/s thì lượng nước mặt của hai kênh tiêu mặn có thể
khai thác được là 1.728.000 m

3
/ngđ. Như vậy lượng nước mặt ước tính có thể khai
thác được từ các sông ngòi, kênh rạch trong vùng là khoảng 28.000.000 m
3
/ngđ.
Ngoài ra trong khu vực nghiên cứu còn có hệ thống đầm nuôi tôm rất lớn với lượng
nước tĩnh ước tính khoảng 1.500.000 m
3
.
Tài nguyên nước ngầm
Tài nguyên nước ngầm khu vực nghiên cứu khá phong phú, gồm các phân vị
địa tầng địa chất thuỷ văn như sau:
- Các tầng chứa nước lỗ hổng:
+ Tầng chứa nước Holocen trên (Q
IV
3
tb)
+ Tầng chứa nước Holocen dưới (Q
IV
1-2
hh
1
)
+ Tầng chứa nước Pleistocen (Q
II-III
1
hn)
- Tầng chứa nước khe nứt, khe nứt - karst
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
17
- Các thành tạo địa chất rất nghèo nước
+ Các thành tạo địa chất rất nghèo nước Hệ tầng Hải Hưng trên (mQ
IV
1-2
hh
2
)
+ Các thành tạo địa chất nghèo nước Hệ tầng Vĩnh Phúc trên (Q
III
2
vp)
Trong các tầng chứa nước trong khu vực thì chỉ có tầng chứa nước lỗ hổng
Pleistocen giữa - trên, Hệ tầng Hà Nội (tầng cát hạt thô màu trắng hoặc vàng nhạt)
và tầng chứa nước khe nứt, khe nứt - karst Trias giữa Hệ tầng Đồng Giao (tầng đá
vôi màu xám) là hai phân vị địa tầng địa chất thuỷ văn duy nhất có khả năng cung
cấp nước nước ngọt phục vụ cho mục đích sinh hoạt.
Trong khu vực nghiên cứu, tầng chứa nước Pleistocen không nằm xuất lộ
trên bề mặt địa hình mà bị phủ hoàn toàn bởi các trầm tích trẻ hơn. Diện tích phân
bố của tầng chứa nước khá rộng, kéo dài từ Nam nông trường Bình Minh ra đến
biển và trải rộng từ sông Đáy đến Đông xã Thanh Hải. Chiều sâu phân bố và bề dày
tầng chứa nước tăng dần từ Tây Bắc xuống Đông Nam. Chiều sâu cả tầng nước thay
đổi 48 - 110 m cách mặt đất, chiều dày từ 3 - 20 m.
Tầng chứa nước khe nứt, khe nứt karst phân bố ở phần Tây khu vực nghiên
cứu; chủ yếu ở phần Tây xã Kim Hải. Chúng không nằm lộ trên bề mặt địa hình mà
bị phủ hoàn toàn bởi các trầm tích Đệ tứ trẻ hơn; nằm ở độ sâu từ 54 - 60m, chiều
dày tầng chứa nước đạt 720 m.
Do tầng chứa nước khe nứt, khe nứt – karst Trias Hệ tầng Đồng Giao chưa

được nghiên cứu kỹ nên chỉ tiến hành tính toán được tiềm năng nước cho tầng chứa
nước lỗ hổng Pleistocen Hệ tầng Hà Nội. Trữ lượng tiềm năng khai thác nước dưới
đất được tính theo công thức sau:
Q
kt
= Q
đ
+ Q
tdh
+ Q
ttl
Trong đó: Q
kt
: Trữ lượng tiềm năng khai thác (m
3
/ngđ)

Q
đ
: Trữ lượng động tự nhiên (m
3
/ngđ)

Q
tdh
: Trữ lượng tĩnh đàn hồi (m
3
/ngđ)
Q
ttl

: Trữ lượng tĩnh trọng lực (m
3
/ngđ)
 : Hệ số khai thác vào trữ lượng tĩnh tự nhiên, lấy  = 0,3

Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
18
Trong thực tế, trong các yếu tố hình thành trữ lượng tiềm năng khai thác còn
có các nguồn từ ngoài vào gọi là “trữ lượng cuốn theo”, song với mức độ nghiên
cứu hiện tại chưa đủ điều kiện xác định chúng nên trong tính toán được tạm bỏ qua.
a/ Trữ lượng động tự nhiên
Trữ lượng động tự nhiên được tính toán bằng phương pháp mặt cắt theo công
thức sau:
Q
đ
= Km I B
tb
Trong đó: Km: hệ số dẫn nước, m
2
/ngđ
I: độ dốc thuỷ lực
B
tb
: chiều rộng trung bình của 2 mặt cắt tính toán, m
Trên cơ sở các đường thuỷ đẳng áp dễ dàng nhận thấy có ba miền cung cấp
nước dưới đất cho khu vực nghiên cứu: nước dưới đất chảy vào từ phía tây Kim
Hải; từ phía đông Kim Đông và từ phía Cồn Đen.

- Mặt cắt Tây Kim Hải có Km = 44,49 m
2
/ngđ; I = 1,0m : 600m = 0,00166;
B
tb
= (4.600m + 5.500m) : 2 = 5.050m
Trữ lượng động tự nhiên Tây Kim Hải là: Q
đ1
= 373,9 m
3
/ngđ
- Mặt cắt Đông Kim Đông có Km = 33,28 m
2
/ngđ; I = 1,0m : 500m = 0,002;
B
tb
= (2.900m + 3.500m) : 2 = 2.600m
Trữ lượng động tự nhiên Đông Kim Đông: Q
đ2
= 173,0 m
3
/ngđ
- Mặt cắt Cồn Đen có Km = 33,28 m
2
/ngđ; I = 1,0m : 1000m = 0,001; B
tb
=
(8.400m + 7.600m) : 2 = 8.000m
Trữ lượng động tự nhiên mặt cắt Cồn Đen là : Qđ3 = 266,24 m
3

/ngđ
Trữ lượng động tự nhiên cả khu vực nghiên cứu là: Qđ = 812 m
3
/ngđ
b/ Trữ lượng tĩnh đàn hồi
Trữ lượng tĩnh đàn hồi được tính theo công thức sau:
* . H
a
. F
Qtdh =
10
4

Trong đó: H
a
: Mực nước áp lực, m
F : diện tích phân bố của tầng chứa nước, m
2
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
19
* : hệ số phóng thích nước đàn hồi
10
4
: thời gian công trình có khả năng thu hồi vốn, ngđ
Kết quả bơm hút thí nghiệm trong khu vực nghiên cứu cho thấy: Hệ số
phóng thích nước đàn hồi trung bình cho cả khu vực là: * = 0,0077; Mực nước áp
lực trung bình cho cả khu vực là: H

a
= 61,0m; Diện tích phân bố của tầng chứa nước
trong khu vực là: F = 65.352.450m
2

Trữ lượng tĩnh đàn hồi cả khu vực nghiên cứu là: Q
tdh
= 3070 m
3
/ngđ
c/ Trữ lượng tĩnh trọng lực
Trữ lượng tĩnh trọng lực được tính theo công thức sau:
 . m . F
Q
ttl
=
10
4

Trong đó: M : bề dày trung bình của tầng chứa nước, m
F : diện tích phân bố của tầng chứa nước, m
2
 : hệ số nhả nước trọng lực trung bình khu vực
10
4
: thời gian công trình có khả năng thu hồi vốn, ngđ
Hệ số nhả nước trọng lực trung bình được tính theo công thức kinh nghiệm:
 = 0,117
7
K

Trong đó: K : hệ số thấm trung bình của cả khu vực
Khu vực nghiên cứu có: Hệ số thấm trung bình là K = 5,622 m/ngđ; Hệ số
nhả nước trọng lực trung bình  là: 0,1497; Bề dày trung bình của tầng chứa nước
m là: 5,0m; Diện tích phân bố của tầng chứa nước F là: 65.352.450 m
2

Trữ lượng tĩnh trọng lực của khu vực nghiên cứu là: Qttl = 4.892,7
m
3
/ngđ
Như vậy trữ lượng tiềm năng khai thác nước dưới đất của tầng chứa nước
Pleistocen Hệ tầng Hà Nội trong khu vực nghiên cứu là:
Q
kt
= 812 m
3
/ngđ + 3.070 m
3
/ngđ + 0,3 x 4.893 m
3
/ngđ = 5.350 m
3
/ngđ
Tài nguyên đất
Đặc điểm đất đai 3 xã ven biển huyện Kim Sơn:
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình

20
- Nhóm đất mặn ít: có pH
KCl
từ 6,8 đến 8,4, hàm lượng mùn, đạm trung bình
đến khá ở tầng mặt và giảm nhanh xuống các tầng dưới. Độ mặn ít, trị số muối tan
<0,3%, độ dẫn điện (EC) < 0,8 mS/cm. Cây trồng phổ biến ở đây là lúa. Thành phần
đất mặn ít được trình bày ở Bảng 1.


Bảng 1: Một số kết quả phân tích đất mặn ít ở Kim Sơn
Stt Mẫu pH
KCl
OM% N% Ca
+2
Cl
-
SO
4
-2
TMT EC Fe ts
1 LK26/1 6,83 1,84 0,145 8,00 0,091 0,013 0,24 0,60 3498
2 LK28/1 8,39 1,84 0,156 8,00 0,066 0,026 0,18 0,52 3255
3 LK28/2 8,36 1,05 0,100 11,2 0,077 0,047 0,28 0,80 3163
Nguồn: Báo cáo tổng quan Dự án điều tra cơ bản huyện Kim Sơn, Ninh Bình năm 2003
- Nhóm đất mặn trung bình: Cũng như nhóm trên, phản ứng đất (pH) của
nhóm này cũng là kiềm nhẹ, hàm lượng chất hữu cơ thấp hơn nhóm trên, vào
khoảng < 1,4% ở tầng mặt (vào loại trung bình). Tổng muối tan ở đây từ 0,3 đến
0,8% và độ dẫn điện tương ứng (EC) từ 1,0 đến 2,5 mS/cm. Cây trồng phổ biến ở
đây là lúa, một số nơi trồng cói và nuôi trồng thuỷ sản. Thành phần đất mặn trung
bình được trình bày ở Bảng 2.

Bảng 2: Một số kết quả phân tích đất mặn trung bình ở Kim Sơn
Stt Mẫu pH
KCl
OM% N% Ca
+2
Cl
-
SO
4
-2
TMT EC Fe ts
1 LK16/1 7,36 1,32 0,128 7,20 0,273 0,051 0,62 2,07 4103
2 LK16/2 7,73 1,16 0,112 12,0 0,287 0,025 0,78 2,46 3417
3 LK37/1 7,95 0,90 0,095 11,2 0,158 0,015 0,40 1,12 3948
4 LK37/2 8,03 0,90 0,084 12,2 0,140 0,010 0,28 0,94 3849
Nguồn: Báo cáo tổng quan Dự án điều tra cơ bản huyện Kim Sơn, Ninh Bình năm 2003
- Nhóm đất bãi triều và bán bãi triều: Đất bãi triều và bán bãi triều khác biệt
với hai nhóm trên ở chỗ: đất chưa phân tầng và độ mặn cao hơn. Tổng muối tan có
mẫu lên tới 1,2%, độ dẫn điện có mẫu lên tới > 4,0 mS/cm. Đa số diện tích vùng
này là bãi triều, một phần nhỏ diện tích đang được trồng cói, sú vẹt và nuôi trồng
thuỷ sản. Thành phần đất bãi triều được trình bày ở Bảng 3.
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
21

Bảng 3: Một số kết quả phân tích đất bãi triều ở Kim Sơn
Stt Mẫu pH
KCl
OM% N% Ca
+2
Cl
-
SO
4
-2
TMT EC Fe ts
1 P21 7,13 3,16 0,207 8,80 0,322 0,058 0,78 2,47 4134
2 P15 8,23 1,37 0,128 15,2 0,623 0,055 1,20 4,04 3503
3 P19 8,30 0,69 0,072 15,2 0,304 0,027 0,62 2,05 2527
4 LK24/1 8,00 1,26 0,118 8,80 0,367 0,049 0,74 2,51 4095
5 LK24/2 8,06 1,11 0,112 12,0 0,367 0,043 0,72 2,49 3791
6 LK21/1 8,50 1,21 0,117 12,8 0,259 0,038 0,56 1,92 3013
7 LK21/2 8,37 0,84 0,089 13,1 0,227 0,035 0,48 1,65 3786
Nguồn: Báo cáo tổng quan Dự án điều tra cơ bản huyện Kim Sơn, Ninh Bình năm 2003
Tài nguyên sinh học
Khu hệ động thực vật ở đây đặc trưng của khu hệ sinh vật ven biển nhiệt đới
với nhiều nhóm sinh thái khác nhau, đặc biệt là nhiều về thành phần loài nhưng ít về
số lượng loài với đặc điểm sinh học là rộng nhiệt và rộng muối. Tuỳ theo điều kiện
sinh thái mà sự phân bố của sinh vật khác nhau theo không gian và thời gian.
- Thảm thực vật
Gồm 3 loài cây trồng chiếm diện tích chủ yếu là vẹt, cói, sậy. Ngoài ra bãi
triều còn có cỏ ngạn mọc tự nhiên, ô rô, cóc kèn. Vùng trong đê Bình Minh 2 có cây
lấy gỗ: Bạch Đàn, cây ăn quả
- Thực vật nổi: Thực vật nổi có 44 chi thuộc 4 ngành, trung bình 4,65.10

3
tế
bào/m
3
nước, đa số là tảo Khuê (Bacilariophyta) có 36 chi; tảo lục (Chlorophyta) và
tảo Lam (Cianophyta) có 3 chi; Tảo giáp (Pyrrophyta). Trong đó ngành tảo Khuê
chiếm 94,6%; tảo Giáp chiếm 3,1%; tảo Lam chiếm 1,2%; tảo Lục chiếm 1,1%.
Trong ngành tảo Khuê, nhóm tế bào thực vật nổi Nitzchia chiếm 42,6%; tiếp đến là
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
22
Thalasionema; Chaetoceros và một số nhóm khác. Lượng tảo hữu ích nhiều như vậy
sẽ là nguồn thức ăn tự nhiên quý giá cho các giống loài hải sản.
- Động vật nổi: Động vật nổi trung bình 27,21.10
3
cá thể/m
3
nước bao gồm
nhóm râu ngành (Caladocera); nhóm lưỡng túc (Ampipoda); nhóm chân chèo
(Copepoda), trùng bánh xe (Potatoria); cá bột và tôm bột.
- Khu hệ cá: Khu hệ cá vùng bãi bồi Kim Sơn rất đa dạng và phong phú về
thành phần loài và số lượng loài, chúng được đặc trưng cho khu hệ cá vùng bãi bồi
ven biển Đồng Bằng Bắc Bộ.
+ Tôm riu, cá quả, lươn, cá diếc phân bố tự nhiên ở các lạch có rong đuôi
chó mật độ dày. Chúng tập trung chủ yếu ở phía Đông vùng bãi bồi phía trong đê
Bình Minh 1 nơi tiếp giáp với sông Đáy. Các đối tượng thuỷ sản này rất rộng muối,
chúng có thể sống ở nồng độ muối trên 2
0

/
00.
Tôm he phân bố chủ yếu tại phía Tây
xã Kim Trung, phía Đông xã Kim Hải (phía Tây vùng bãi bồi giáp sông Càn). Vùng
này có độ muối trên 3
0
/
00
tương đối phù hợp cho tôm he. Năng suất tôm rảo khai
thác tự nhiên 100 - 120 kg/ha/năm.
+ Cua rèm sống chủ yếu trong vùng nước có độ muối từ 3,2
0
/
00
đến 9,5
0
/
00.
Điều kiện sống tốt nhất là trong vùng có độ mặn trên 5
0
/
00
. Bình quân năng suất
khai thác tự nhiên trên vùng bãi bồi khoảng 30 kg/ha.
+ Cá bớp sống chủ yếu ở các vùng bãi bồi phù sa, môi trường sống chủ yếu
là hang trong bùn nhão của bãi bồi. Ngoài ra còn có cá trích, cá cơm, bống trắng
xuất hiện tương đối nhiều.
+ Sinh vật đáy và nhuyễn thể bao gồm các loại giun nhiều tơ, ngao, vọp, …
+ Các loài động vật khác có chim di cư về trú đông như: ngỗng trời, vịt trời,
cò trắng, vạc, le le, mòng, két

1.2.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội
1.2.2.1. Dân cư
Là một vùng thuộc khu vực đồng bằng ven biển Bắc Bộ nên dân cư ở đây chỉ
thuần chủng một dân tộc Kinh. Nhân dân trong vùng chủ yếu là nông dân thuộc các
hợp tác xã nông nghiệp hoặc là công nhân của Nông trường Bình Minh. Nhìn chung
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
23
dân cư ở đây khá đông. Toàn huyện có dân số khoảng 163.500 người. Mật độ
khoảng 788 người/km
2
. Nghề sống chính là trồng lúa nước, cói, nuôi trồng thuỷ sản
và một số làm việc trong các hợp tác xã, cơ sở sản xuất chế biến nông sản, thuỷ sản.
Các thị trấn, thị tứ có các hộ kinh doanh buôn bán tạp hoá hoặc nông sản, thuỷ sản.
1.2.2.2. Hoạt động kinh tế
Kinh tế huyện Kim Sơn phát triển khá đúng hướng. Kinh tế nông nghiệp phát
triển nhất là sản xuất lương thực. Trong ngành tiểu thủ công nghiệp thì ngành chế
biến cói tăng trưởng nhanh. Kinh tế biển bước đầu có chuyển biến tích cực và mở ra
nhiều triển vọng lớn. Thu nhập bình quân đầu người đạt khoảng 10 triệu
đồng/người/năm.
Sản xuất nông nghiệp
Cây trồng chủ yếu của ngành nông nghiệp ở khu vực nghiên cứu hiện nay
vẫn là cây lúa và cói. Khu vực bãi bồi ven biển huyện Kim Sơn có 960 ha trồng lúa,
năng suất lúa bình quân ước đạt 54 tạ/ha/năm. Cây cói luôn được quan tâm. Năm
2005, diện tích trồng cói cả năm đạt 452 ha với sản lượng cói ước đạt 2.500 tấn.
Ngoài ra, một số cây trồng khác cũng đang được đưa vào trồng thử ở khu
vực này như khoai tây, rong riềng, ngô với diện tích không đáng kể.
Chăn nuôi

Trong các hộ gia đình theo truyền thống có các gia súc như trâu, bò, lợn, dê
và các loại gia cầm như vịt, ngan, gà, ngỗng, quy mô chăn nuôi gia súc, gia cầm ở
dạng các hộ nhỏ lẻ hình thức trang trại lớn còn ít phát triển.
Chăn nuôi thuỷ hải sản
Hàng năm khai thác thuỷ hải sản của toàn huyện Kim Sơn đều tăng. Khai
thác hải sản vùng bãi năm 2005 ước tính trên 1.000 tấn. Khai thác hải sản xa bờ
tăng trưởng khá, năm 2005 ước đạt trên 800 tấn. Vùng bãi tiếp tục khai thác được
thế mạnh tổng hợp hải sản – cói - lúa, tổng giá trị năm 2005 ước đạt trên 40 tỷ đồng.
Hiện nay, diện tích nuôi thuỷ sản trong vùng là 1288 ha mặt nước. Việc nuôi thành
công tôm sú đã mở ra một triển vọng lớn cho kinh tế biển khu vực này.
Sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
24
Công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp của huyện Kim Sơn nói chung có tốc độ
tăng trưởng bình quân năm là 10,8%. Ngành chế biến chiếu cói được đẩy mạnh.
Khu vực bãi bồi ven biển huyện Kim Sơn có số cơ sở sản xuất công nghiệp - tiểu
thủ công nghiệp ngoài quốc doanh khoảng gần 100 hộ cá thể chủ yếu làm nghề
chiếu cói. Giá trị sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp ngoài quốc doanh
trong năm 2005 đạt hơn 500 triệu đồng.
Máy móc thiết bị cơ khí phục vụ sản xuất phát triển nhanh. Hiện nay đã có
các loại máy cày, bừa, xe công nông, máy tuốt lúa.
Thương mại - dịch vụ
Hoạt động thương mại ở khu vực bãi bồi ven biển huyện Kim Sơn chủ yếu
dưới dạng buôn bán cá thể các hàng thuỷ hải sản, giao lưu hàng hoá nông thuỷ hải
sản với trung tâm thương mại của huyện, tỉnh và vươn tới các thị xã, thành phố xa
hơn như thành phố Hà Nội.
Giao thông

Kim Sơn là một vùng có nhiều sông ngòi, luồng lạch thông với biển nên giao
thông đường thuỷ khá phát triển. Ngoài giao lưu đi lại giữa các huyện xã trong tỉnh
còn có thể thông thương với các tỉnh khác trong khu vực. Về đường bộ chủ yếu có
các đường liên huyện, xã nối với quốc lộ 10, quốc lộ 1A về phía bắc. Hệ thống
đường sá đi lại trong vùng đều đã bê tông hoá, ô tô vừa và nhỏ đều có thể đến được
các làng xã trong vùng.
1.2.2.3. Văn hoá xã hội
Vùng nghiên cứu nằm trong khu vực đất lấn biển mới được mở rộng nên
không có các trường đào tạo chuyên nghiệp mà chỉ có hệ thống các trường giáo dục
phổ thông. Toàn vùng có một trường trung học phổ thông ở thị trấn Bình Minh. Tất
cả các xã trong vùng đều có các trường tiểu học và trung học cơ sở, 100% trẻ em
đều được đến trường đi học. ở các khu thị tứ, thị trấn đều có hệ thống trạm xá từ 5
10 giường bệnh để chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho nhân dân. Tất cả các thôn xã đều
đã có điện lưới, hầu hết các gia đình ở vùng đều đã có phương tiện nghe nhìn để
thưởng thức văn hoá thể thao và theo dõi tình hình thời sự trong và ngoài nước.
Nguyn Th Thu Trang-Cao hc K13 Lun vn tt nghip

 xut quy hoch môi trng vùng bãi bi ven bin huyn Kim Sn, tnh Ninh
Bình
25
Thông tin liên lạc khá phát triển. Tất cả các xã đều có điện thoại. Nhiều gia đình đã
trang bị điện thoại cá nhân.
Là một vùng có trên 50% dân số theo đạo thiên chúa nên hệ thống nhà thờ
khá phát triển, quyền tự do tín ngưỡng, hành đạo của nhân dân được đảm bảo. Trật
tự trị an đảm bảo, không có những sự việc và biến động lớn về chính trị xảy ra.
1.2.2.4. Hiện trạng sử dụng đất
Qua khảo sát thực tế và đánh giá tác động tương tác mặn, ngọt của sông và
biển, chúng tôi phân điều kiện môi trường sinh thái của vùng nghiên cứu thành ba
phân vùng khác nhau:
Phân vùng sinh thái bãi triều và rừng ngập mặn ven biển

Trong phạm vi vùng nghiên cứu thuộc phân vùng này là diện tích phần phía
tây cửa sông Đáy, được giới hạn từ vòng cung Cồn Mờ (phương đông bắc – tây
nam) đến bãi triều ven đê ngăn mặn ngoài cùng, tổng diện tích khoảng 45 km
2
.
Trong đó bãi triều có rừng ngập mặn chiếm diện tích khoảng 17 - 18 km
2
, còn lại là
diện tích ngập nước thường xuyên.
Hệ thống rừng ngập mặn ở vùng nhìn chung còn thưa, đa số là diện tích mới
trồng. Các loại cây trồng chính là sú vẹt, ít bần, trang, ở diện tích cao của Cồn Mờ
có trồng ít phi lao. Đa số cây có độ cao phát triển từ 1 - 1,5 m. Nhiều chỗ mới trồng
trong những năm gần đây khả năng chắn sóng còn kém, trật tự cây trồng chưa đảm
bảo yêu cầu theo thứ tự là bần trang phía ngoài và sú vẹt ở phía trong. Trừ một số
diện tích nhỏ ở Cồn Mờ và bãi triều sát ngoài đê ngăn mặn là nổi khi triều xuống và
ngập khi triều lên còn lại là thường xuyên ngập nước biển.
Động vật ở vùng này chủ yếu là tôm, cua, cá nước lợ ven bờ, trong bùn là
các loại chân đầu, chân bụng (hai mảnh). Một số loài như cò trắng, cò nâu, rẽ giun
đến để kiếm ăn, không có hoạt động của chim di trú.
Môi trường ở phân vùng sinh thái này chịu tác động và ảnh hưởng thường
xuyên của thuỷ triều, dòng triều, sóng và gió cùng các dòng chảy của sông ngòi từ
đất liền. Hoạt động nhân sinh trong phạm vi phân vùng này gồm hoạt động đánh bắt
thuỷ hải sản ven bờ, sự qua lại của tàu, thuyền nhỏ.