Tác động của ngưỡng lạm phát đến tăng trưởng ở các quốc gia phát triển và đang phát triển

B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
TR
NG Đ I H C KINH T TP. HCM


LÂM THÚY NHI

TÁC Đ NG C A NG
NG L M
PHÁT Đ N TĂNG TR
NG
CÁC QU C GIA PHÁT TRI N VÀ
ĐANG PHÁT TRI N

LU N VĂN TH C SĨ KINH T

Tp. H Chí Minh Năm

5


B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
TR
NG Đ I H C KINH T TP. HCM


LÂM THÚY NHI

TÁC Đ NG C A NG
NG L M
PHÁT Đ N TĂNG TR

NG
CÁC QU C GIA PHÁT TRI N VÀ
ĐANG PHÁT TRI N
Chuyên ngành : Tài chính ngân hàng
Mã s
: 60340201

LU N VĂN TH C SĨ KINH T

NG
IH
NG D N KHOA H C:
PGS.TS PHAN TH BÍCH NGUY T
Tp. H Chí Minh Năm

5


L I CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. K t qu lu n
v n là trung th c và ch a t ng công b trong b t k nghiên c u nào.
Lâm Thúy Nhi


M cL c
TRANG PH BÌA
L I CAM ĐOAN

DANH M C CÁC B NG
DANH M C CÁC HÌNH

TÓM T T ....................................................................................................................................... 1
CH

NG I GI I THI U ........................................................................................................... 2

CH

NG

C

S

LÝ THUY T VÀ T NG QUAN CÁC NGHIÊN C U TR

C ĐÂY 4

C s lý thuy t.............................................................................................................................. 4

2.1.1. L m phát ................................................................................................................................ 4
Tăng tr

ng kinh t .......................................................................................................... 6

2.1.3. M i quan h gi a l m phát và tăng tr

ng kinh t ............................................... 7

2.2 T ng quan các nghiên c u th c nghi m trên th gi i ............................................... 11

CH

NG

D

LI U PH

3.1 Mô hình kinh t l

3.2 Lo i b các nh h

NG PHÁP NGHIÊN C U ................................................ 26

ng: ........................................................................................................... 27
ng c đ nh: .......................................................................................... 28

c tính ....................................................................................................................................... 29

3.4 Mô hình áp d ng ....................................................................................................................... 30
3.5 D li u và bi n........................................................................................................................... 32
3.5.1 D li u: ................................................................................................................................. 32
3.5.2 Bi n........................................................................................................................................ 35
CH

NG

K T QU NGHIÊN C U .................................................................................. 39

Mô hình ng

ng l m phát và tăng tr

ng

các n

c phát tri n: ........................ 39


Mô hình ng

Mô hình ng

ng l m phát và tăng tr

ng l m phát và tăng tr

ng
ng

Liên h m i quan h gi a l m phát và tăng tr

các n

c đang phát tri n: ............. 43

5 qu c gia ASEAN: ........................... 45
ng kinh t

Asean và Vi t Nam . 48

4.4 Th o lu n k t qu nghiên c u ............................................................................................. 56
CH

NG

K T LU N .......................................................................................................... 58

TÀI LI U THAM KH O ........................................................................................................... 61


DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1: So sánh ch s giá tiêu dùng (CPI) và ch s giá đi u ch nh (GDP) ......05
B ng 2.2: T ng h p quan đi m c a m t s lý thuy t kinh t v m i quan h gi a
l m phát – t ng tr

ng ............................................................................................11

B ng 3.1: Th ng kê mô t các bi n nghiên c u trong mô hình h i quy v i 49 qu c
gia phát tri n ............................................................................................................33
B ng 3.2: Th ng kê mô t các bi n nghiên c u trong mô hình h i quy v i 70 qu c
gia đang phát tri n ...................................................................................................34
B ng 3.3: Các bi n s d ng trong mô hình h i quy, ngu n s li u .......................35
B ng 4.1: K t qu

cl

ng mô hình ng

ng cho các n

c phát tri n ...............39

B ng 4.2: K t qu

cl

ng mô hình ng

ng cho các n

c đang phát tri n .......43

B ng 4.3: K t qu

cl

ng mô hình ng

ng cho 5 n

B ng 4.4: Th ng kê d li u l m phát và t ng tr

c Asean ........................46

ng kinh t Vi t Nam giai đo n

1993 – 2013 ............................................................................................................52

DANH M C CÁC HÌNH
Hình 3.1: Phân b l m phát v i m u 70 qu c gia phát tri n trong giai đo n 1984 –
2013 .........................................................................................................................37
Hình 3.2: Phân ph i semi-log c a l m phát v i m u 70 qu c gia đang phát tri n
giai đo n 1984 – 2013 .............................................................................................38
Hình 4.1: C u trúc kho ng tin c y c a mô hình ng

ng (p=t) c a các n

c phát

tri n..........................................................................................................................42
Hình 4.2: C u trúc kho ng tin c y c a mô hình ng

ng (p=1) c a các n

c phát

tri n..........................................................................................................................42
Hình 4.3: C u trúc đ tin c y c a mô hình ng

ng (p=t) c a các n

c đang phát

tri n..........................................................................................................................44
Hình 4.4: C u trúc đ tin c y c a mô hình ng

ng (p=1) c a các n

c đang phát

tri n..........................................................................................................................44
Hình 4.5: C u trúc đ tin c y c a mô hình ng

ng (p=t) c a các n

c Asean .....47

Hình 4.6: C u trúc đ tin c y c a mô hình ng

ng (p=1) c a các n

c Asean ....47

Hình 4.7: L m phát và t c đ t ng tr

ng kinh t

Vi t Nam trong giai đo n

1989 – 2013 .............................................................................................................52


1

TÓM T T
Bài nghiên c u d a trên mô hình ng
các c ng s (2013) đ

c tính các ng

ng đ ng d li u b ng c a Kremer và

ng l m phát đ i v i t ng tr

ng kinh t

dài h n. D a trên các nghiên c u c a Hansen (1999) và Caner & Hansen (2004),
mô hình ng
ng

ng đ ng d li u b ng cho phép vi c

ng v i d li u b ng ngay c trong tr

cl

ng các tác đ ng c a

ng h p các h i quy n i sinh. Phân tích

th c nghi m d a trên m t b d li u bao g m 49 qu c gia phát tri n và 70 qu c
gia đang phát tri n trong giai đo n 1984 - 2013. K t qu c a bài nghiên c u cho
th y ng

ng l m phát

các qu c gia phát tri n là 1,07% và

phát tri n là 10,64%. Áp d ng mô hình ng

các qu c gia đang

ng đ ng cho 5 qu c gia ASEAN

thu c nhóm các qu c gia đang phát tri n (trong đó có Vi t Nam) trong giai đo n
1994 -2013 cho th y ng

ng l m phát là 5,9%.


2

CH

NG I: GI I THI U
M c tiêu chính c a các chính sách v mô là t o d ng đ

c m t n n kinh t

phát tri n m nh và b n v ng v i m t t l l m phát nh t đ nh, ngh a là m t t l
l m phát c n thi t đ “bôi tr n các bánh xe c a n n kinh t ” (Temple, 2000).
Chính vì v y, chính ph c n hi u rõ đ

c m i quan h gi a l m phát và

phát tri n kinh t đ có th thi t l p nh ng chính sách phù h p. N u l m phát tác
đ ng tiêu c c đ n t c đ t ng tr

ng kinh t , các nhà làm chính sách nên h

ng

đ n vi c gi m t l l m phát ho c n u l m phát t ng giúp n n kinh t phát tri n t t
thì các nhà làm chính sách nên duy trì m c l m phát này. V y t l l m phát bao
nhiêu là phù h p? Hay nói cách khác, t i t l l m phát nào thì m i quan h gi a
l m phát và t ng tr

ng kinh t có s đ i chi u.

K t nghiên c u c a Fisher (1993), hàng lo t các nghiên c u v m i quan
h phi tuy n gi a l m phát và t ng tr
th y đ
phát

ng ra đ i mà

đó các nhà nghiên c u tìm

c m i quan h đ ng bi n c a l m phát và t ng tr

ng kinh t khi t l l m

m c th p và m i quan h ngh ch bi n khi t l l m phát

m c cao. Các nhà

nghiên c u đã áp d ng nhi u mô hình khác nhau cùng v i nh ng m u d li u đa

qu c gia đ tìm ra đ

c m c ng

u mà t i th y có th th y đ

ng l m phát phù h p hay m t m c l m phát t i

c d u hi u chuy n đ i t tác đ ng tích c c sang tiêu

c c đ t đó các nhà ho t đ nh chính sách s có nh ng thay đ i phù h p nh m đ t
đ

c các m c đích phát tri n b n v ng.
M c đích c a bài nghiên c u này nh m

phát mà
t ng tr

đó l m phát có th không có nh h

cl

ng m c ng

ng ho c nh h

ng kinh t b ng cách s d ng mô hình ng

ng c a l m

ng tích c c đ n

ng đ ng d li u b ng c a

Kremer và c ng s (2013) trong bài vi t “Inflation and Growth: New Evidence
Form A Dynamic Panel Threshold Analysis” cho 49 qu c gia đang phát tri n và 70
qu c gia phát tri n trong giai đo n 1984 – 2013.

ng th i, bài vi t áp d ng d


3

li u cho 5 qu c gia đang phát tri n trong kh i ASEAN (trong đó có Vi t Nam) đ
tìm ra m c ng
Ch

ng l m phát chung c a 5 qu c gia này.

ng 2 c a bài vi t s nêu l i các s s lý thuy t theo nh ng tr

khác nhau. Sau đó, bài vi t s s l

c qua các k t qu nghiên c u tr

quan h phi tuy n c a l m phát và t ng tr
Ch

ng phái

c đây v m i

ng kinh t .

ng 3 c a bài vi t s t p trung vào ph n ph

ng pháp nghiên c u và d

li u nghiên c u. Ph n này s gi i thi u v d li u, các bi n s d ng trong mô hình,
b ng th ng kê d li u, các mô hình áp d ng, cách th c s d ng mô hình.
Ch

ng 4 đ a ra k t qu nghiên c u đ t đ

tích tác đ ng c a l m phát đ n t ng tr

ng kinh t

c và th o lu n k t qu , phân
các qu c gia phát tri n và các

qu c gia đang phát tri n, t đó liên h v m i quan h gi l m phát và t ng tr

ng

kinh t t i Vi t Nam.
Ch

ng 5 t ng k t và k t lu n nh ng k t qu đã đ t đ

c u c ng nh đ a ra các h n ch còn t n t i trong bài nghiên c u.

c c a bài nghiên


4

CH

NG 2: C

TR

C ÂY
Ch

S

LÝ THUY T VÀ T NG QUAN CÁC NGHIÊN C U

ng 2 c a bài vi t s s l

c l i các lý thuy t c s c a bài nghiên c u,

đ ng th i tóm t t các bài nghiên c u tr
t ng tr

c đây v m i quan h gi a l m phát và

ng kinh t trên th gi i c ng nh t i Vi t Nam đ

c th c hi n g n đây, t

đó đ t ra các câu h i nghiên c u cho bài vi t này.
2.1 C s lý thuy t
2.1.1. L m phát
Có nhi u phát bi u khác nhau v khái ni m l m phát. Trong kinh t h c,
l m phát là s t ng lên theo th i gian c a m c giá chung c a n n kinh t . Trong
m t n n kinh t , l m phát là s m t giá tr th tr

ng hay gi m s c mua c a đ ng

ti n. Khi so sánh v i các n n kinh t khác thì l m phát là s phá giá ti n t c a
m t lo i ti n t so v i các lo i ti n t khác.
Theo Friedman (1970) “l m phát bao gi và

đâu c ng là m t hi n t

ti n t ”. M t s nhà kinh t h c cho r ng “l m phát là hi n t
ng nhi u h n m c c n thi t ho c là do kh i l
l n h n kh i l
ngân sách nhà n
c đo l

c cung

ng ti n th c t trong l u thông

ng ti n c n thi t”, “l m phát là hi n t

ng b i chi lâu dài c a

c”.

Nh v y, l m phát có th đ
đ

ng ti n đ

ng

c hi u là s suy gi m s c mua c a ti n t và

ng b ng s gia t ng m c giá chung trong n n kinh t .

L m phát là t l ph n tr m thay đ i liên t c c a m t b ng giá chung theo
th i gian.

ph n ánh l m phát, ch s đ

dùng (CPI) ho c ch s đi u ch nh GDP (

c s d ng th

ng là ch s giá tiêu

.

Ch s giá tiêu dùng (CPI) là ch s tính theo ph n tr m đ ph n ánh m c

thay đ i t

ng đ i c a giá hàng tiêu dùng theo th i gian. S d ch là thay đ i


5

t

ng đ i vì ch s này ch d a vào m t gi hàng hóa đ i di n cho toàn b hàng

tiêu dùng.
Ch s đi u ch nh GDP (GDP deflator), còn g i là ch s gi m phát GDP
th

ng đ

, là ch s tính theo ph n tr m ph n ánh m c giá

c ký hi u là

chung c a t t c các lo i hàng hoá, d ch v s n xu t trong n

c. Ch s đi u ch nh

GDP cho bi t m t đ n v GDP đi n hình c a k nghiên c u có m c giá b ng bao
nhiêu ph n tr m so v i m c giá c a n m c s .

ph n ánh s bi n đ ng GDP

danh ngh a do s bi n đ ng c a giá (c s đ đánh giá l m phát).
B ng 2.1: So sách ch s giá tiêu dùng (CPI) và ch s đi u ch nh GDP (
Ch s giá tiêu dùng

Ch s đi u ch nh GDP

(CPI)
ol

(

ng giá hàng hóa và d ch v đ

mua b i ng

c

i tiêu dùng (không bao

g m giá hàng hóa và d ch v đ

):

ol
đ

)

ng t t c giá hàng hóa và d ch v

c s n xu t ra.

c mua

b i chính ph , các hãng).
Tính cho t t c hàng hóa và d ch v

Ch tính cho hàng hóa và d ch v đ

đ

c mua, k c hàng hóa nh p kh u.

s n xu t trong n

C

đ nh s

Có s thay đ i. Ngh a là nó cho phép có

đ

c tính toán b i gi

nh h

ng. Ngh a là nó
hàng c

đ nh.

c g i là ch s Laspeyres index.

c

c.

s thay đ i c a gi hàng hóa khi mà các
thành ph n GDP thay đ i.

c g i là

Paasche index.
ol
c

ng chi phí cho đ i s ng, đôi khi

ng đi u s gia t ng trong chi phí.

Gi m b t xu h

ng gia t ng chi phí đ i

s ng.

(Ngu n: Bài gi ng v ch s giá tiêu dùng và ch s đi u ch nh GDP –
Võ Th Thanh Th

ng –

i H c Duy Tân - Gregory Mankiw, Macroeconomics)


6

Do ch s giá tiêu dùng (CPI) đ

c tính d a trên r hàng hóa và d ch v v i

quy n s c đ nh, trong khi đó ch s đi u ch nh GDP (

có r hàng hóa và

d ch v thay đ i theo th i gian vì v y ch s giá tiêu dùng (CPI) có xu h
phóng đ i l m phát, ng

có xu h

c l i ch s đi u ch nh GDP (

ng

ng đánh

giá th p l m phát.
Hi n nay, h u h t các n

c trên th gi i khi đánh giá l m phát đ u d a vào

ch s giá tiêu dùng (CPI).
M t s khái ni m kinh t khác liên quan đ n l m phát:
Gi m phát là tình tr ng m c giá chung c a n n kinh t gi m xu ng trong
m t kho ng th i gian.
L m phát phi mã là tình tr ng t ng m c giá chung c a n n kinh t v i t c
đ hai hay ba ch s .
Siêu l m phát là tình tr ng l m phát cao kéo dài và n m ngoài vòng ki m
soát, có tác đ ng phá ho i n n kinh t nghiêm tr ng. Thông th
giá chung

ng, t c đ t ng

m c 3 ch s hàng n m thì g i là siêu l m phát. Khi có siêu l m phát,

ti n m t giá nghiêm tr ng và l

ng c u v ti n t gi m đi đáng k . Siêu l m phát

bi u hi n l m phát cao kéo dài đi kèm v i t ng tr

ng kinh t ch m và th t nghi p

cao.
Thi u phát tr ng kinh t h c là l m phát

t l r t th p.

ây là m t v n

n n trong qu n lý kinh t v mô. Theo T đi n kinh t ngân hàng Anh – Nga, thi u
phát là hi n t

ng gi m giá hàng hoá và d ch v hay hi n t

đ ng ti n do l

ng ti n m t trong l u thông s t gi m so v i l

d ch v hi n h u trên các th tr
l m phát th

ng t ng s c mua c a

ng m i qu c gia, đó là hi n t

ng hàng hoá và
ng ng

cl iv i

ng đi kèm v i nó là thu h p s n xu t, gi m v n đ u t , gi m công n

vi c làm.
2.1.2. T ng tr
T ng tr

ng kinh t
ng kinh t là s m r ng n ng l c s n xu t hàng hóa và d ch v

7

c a n n kinh t . N ng l c s n xu t c a n n kinh t ph thu c ch y u vào s
l

ng, ch t l

ng các ngu n l c và trình đ công ngh s d ng trong quá trình s n

xu t, vì v y t ng tr

ng kinh t luôn liên quan t i quá trình m r ng và hoàn thi n

các y u t t o nên n ng l c s n xu t. Nói cách khác, t ng tr
t ng kh i l

ng kinh t là s gia

ng hàng hóa, d ch v s n xu t ra và nâng cao n ng l c s n xu t c a

n n kinh t .
T ng tr

ng kinh t đ

c tính d a trên s gia t ng t ng s n ph m qu c n i

(GDP) ho c t ng s n ph m qu c gia (GNP) ho c quy mô t ng s n l
tính trên đ u ng

ng qu c gia

i (PCI – Per capita income) trong m t th i gian nh t đ nh.

2.1.3. M i quan h gi a l m phát vƠ t ng tr

ng kinh t

M c dù có r t nhi u y u t tác đ ng đ n t c đ t ng tr

ng kinh t thì m c

tiêu n đ nh giá c v n là m c tiêu n i b t nh t c a chính sách kinh t v mô.
Trong nhi u th p k qua, có r t nhi u nghiên c u c lý thuy t và th c nghi m t p
trung vào m i t

ng quan gi a l m phát và t ng tr

ng kinh t . Ph n này xem

xét các nghiên c u lý thuy t v m i quan h gi a l m phát và t ng tr
Các nghiên c u lý thuy t v t ng tr

ng kinh t .

ng kinh t bao g m lý thuy t c

đi n, lý thuy t Tân c đi n, lý thuy t Keynes, lý thuy t tr ng ti n và các mô hình
t ng tr

ng n i sinh.
Các nghiên c u lý thuy t đã cho th y m t lo t k t lu n v m i quan h

gi a l m phát và t ng tr

ng kinh t và có th chia thành b n k v ng chính sau

đây.
u tiên, các lý thuy t cho r ng l m phát không nh h
tr

ng đ n t ng

ng kinh t .
Nhà kinh t h c Tân c đi n Sidrauski (1967) đ c p đ n s không t

quan gi a l m phát và t ng tr

ng

ng kinh t . K t qu nghiên c u c a ông là khi các


8

bi n s đ c l p v i vi c t ng cung ti n trong dài h n thì vi c t ng l m phát không
nh h

ng đ n t ng tr

S d ng đ

ng kinh t .

ng t ng cung (AS) và đ

ng t ng c u (AD), lý thuy t Keynes

cho th y r ng không có s thay đ i gi a s n l
nhiên có m t s đánh đ i gi a s n l
trong ng n h n, mu n cho t ng tr

ng và m c giá trong dài h n, tuy

ng và m c giá trong ng n h n. Ngh a là,

ng kinh t đ t t c đ cao thì ph i ch p nh n

m t t l l m phát nh t đ nh, t c đ t ng tr

ng và l m phát di chuy n cùng chi u.

Sau đó, n u ti p t c ch p nh n t ng l m phát đ thúc đ y t ng tr
t ng tr

ng kinh t c ng không t ng thêm mà có xu h

ng thì t c đ

ng gi m đi. Tuy nhiên,

Dornbusch và các c ng s (1996) ch ng minh r ng s thay đ i trong t ng c u nh
h

ng đ n c m c giá l n s n l

ng.

Th hai, các lý thuy t cho r ng có m i quan h tích c c gi a l m phát và
t ng tr

ng kinh t .
Các nhà kinh t h c Tân c đi n nói lên tác đ ng c a l m phát đ n t ng

tr

ng kinh t thông qua đ u t và tích l y v n. Tobin (1965) cho r ng l m phát

làm gia t ng chi phí gi ti n, là nguyên nhân làm cho con ng
chuy n ti n thành các tài s n sinh l i.

i tránh gi ti n mà

i u này s làm gia t ng s tích l y v n

trong n n kinh t và thúc đ y kinh t phát tri n. Do đó, có m i t
chi u gi a l m phát và t ng tr

ng quan cùng

ng kinh t . Ngoài ra, Shi (1999) k t lu n r ng s

gia t ng cung ti n s gia t ng tích l y v n và do đó gia t ng s n l

ng.

Th ba, các k t qu nghiên c u khác l i cho r ng l m phát có tác đ ng
tiêu c c đ n t ng tr

ng kinh t .

V i lý thuy t c đi n, Adam Smith cho r ng ti t ki m là y u t ban đ u
cho đ u t , t đó d n đ n t ng tr

ng, h n n a ông ng m cho th y m i quan h

ngh ch gi a l m phát và t ng tr

ng kinh t . Nhi u nhà nghiên c u khác c ng

nh n m nh l m phát có tác đ ng đ n ti t ki m thông qua lãi su t huy đ ng th c.


9

Do đó thay đ i trong ti t ki m có th
trong đ u t trong n

nh h

ng đ n s n l

ng đ u ra do thay đ i

c. Gylfason (1991) cho r ng l m phát t ng s làm gi m ti t

ki m do lãi su t huy đ ng th c t th p h n, do đó làm c n tr t ng tr

ng kinh t .

M t khác, Gylfason (1998) cho r ng trong khi tác đ ng c a l m phát đ n ti t
ki m ch a đ

c xác đ nh, đi u đó làm bóp méo n ng su t thì vi c n đ nh giá c

s c i thi n toàn d ng v n và do đó gia t ng vi c làm.
V i lý thuy t tr ng ti n thì m i quan h gi a t ng tr
giá đ

c th hi n thông qua t ng tr

trò c a t ng tr

ng kinh t và m c

ng ti n t . Friedman (1956) nh n m nh vai

ng ti n t trong vi c xác đ nh l m phát b ng lý thuy t s l

ng

ti n t ho c tính trung l p c a ti n t . Ông cho r ng l m phát là s n ph m c a vi c
gia t ng cung ti n ho c t ng h s t o ti n
kinh t . L p lu n này c ng đ

m c đ l n h n t c đ t ng tr

ng

c th hi n trong công th c v lý thuy t s l

ng

ti n t :
MV = PY
Trong đó:
M: cung ti n
V: H s t o ti n
P: Giá
Y: s n l

ng đ u ra (GDP th c t )

Theo Friedman (1956), n u giá c hàng hóa trong n n kinh t t ng g p 2
l n mà thu nh p c a ng

i lao đ ng c ng t ng g p 2 l n, ng

quan tâm đ n vi c t ng giá hàng hóa. Do đó, t ng tr
khi l m phát gia t ng. N u l m phát x y ra theo h

đ ng đ n t ng tr

i lao đ ng s không

ng kinh t không s t gi m

ng này thì l m phát không tác

ng kinh t . i u này th hi n tính trung l p c a ti n t .


10

Tóm l i, theo lý thuy t tr ng ti n, trong dài h n, giá c b
cung ti n ch không th c s tác đ ng lên t ng tr
nhanh h n t c đ t ng tr

nh h

ng b i

ng kinh t . N u cung ti n t ng

ng kinh t thì l m phát t t y u s x y ra. N u gi cung

ti n và h s t o ti n n đ nh thì t ng tr

ng cao s làm gi m l m phát.

V i lý thuy t Tân c đi n, Stockman (1981) cho r ng l m phát t ng cao s

làm cho t ng tr

ng gi m. Ông cho r ng s gia t ng l m phát làm gi m s c mua

c a ti n t , t đó làm gi m l

ng tiêu th hàng hóa và gi m s n l

ng trong dài

h n.
Th t , các lý thuy t cho r ng m i t
tr

ng quan gi a l m phát và t ng

ng là phi tuy n.
S d ng m t mô hình t ng tr

ng ti n t , Huybens và Smith (1998, 1999)

tìm th y m i quan h ngh ch gi a l m phát và các ho t đ ng th tr

ng tài chính,

l m phát và các ho t đ ng kinh t th c. Các tác gi cho r ng l m phát c n tr t ng
tr

ng kinh t b ng cách c n tr vi c tái phân b các ngu n l c tài chính nh ng

ch khi l m phát v

t quá m t giá tr t i h n nào đó. Choi và các c ng s (1996)

đ xu t r ng l m phát cao gia t ng vi c phân b đ nh m c tín d ng ho c vi c l a
ch n b t l i trong th tr

ng tài chính, do đó, l m phát cao làm gi m t su t sinh

l i th c. Khi l m phát gia t ng, các tác nhân kinh t s tái phân b ti n t v v n
con ng

i ho c v n v t ch t và thay đ i t ng tr

ng s n l

ng.

Các quan đi m lý thuy t trên đ a ra m i quan h khác nhau gi a l m phát
và t ng tr
tr

ng kinh t nh ng quan đi m chung là quan h gi a l m phát và t ng

ng kinh t không ph i là m i quan h m t chi u mà là s tác đ ng qua l i. Tác

đ ng này đ

c truy n d n ch y u thông qua kênh ti t ki m và đ u t .

Tóm t i, tùy t ng quan đi m kinh t t i t ng giai đo n khác nhau mà có
nh ng lý thuy t khác nhau v m i quan h gi a l m phát và t ng tr

ng kinh t .


11

Nh ng lý thuy t này v a đ i ngh ch nhau, v a b sung cho nhau. Theo đó, bài vi t
tóm t t s b quan đi m c a các lý thuy t t i B ng 2.2.
B ng 2.2: T ng h p quan đi m c a m t s lý thuy t kinh t v m i quan h
l m phát- t ng tr

ng
Quan h ng n h n

Quan h dƠi h n

Lý thuy t c đi n

Không

Âm

Lý thuy t tơn c đi n

Không

Âm

Lý thuy t Keynes

Không ho c d
D

Lý thuy t tơn Keynes
Lý thuy t tr ng ti n

ng y u

ng

Không ho c d

ng y u

D

ng

D

ng

Không

2.2 T ng quan các nghiên c u th c nghi m trên th gi i
M i quan h phi tuy n gi a l m phát và t ng tr

ng kinh t đã thu hút r t

nhi u nhà kinh t h c nghiên c u trong nh ng n m g n đây. Tuy nhiên, các nghiên
c u này l i cung c p nh ng k t qu khác nhau, ch y u ph thu c vào ph

ng

pháp nghiên c u đã s d ng và đ c tr ng c a t ng qu c gia. Các k t qu t p trung
ch y u vào b n k v ng sau l m phát không nh h
l m phát tác đ ng tiêu c c đ n t ng tr
tang tr

ng đ n t ng tr

ng kinh t ,

ng kinh t , l m phát tác đ ng tích c c đ n

ng kinh t ho c l m phát và tang tr

ng kinh t có m i quan h phi tuy n,

M t trong nh ng bài nghiên c u đ u tiên v kh n ng c a m i quan h phi
tuy n gi a l m phát và t ng tr

ng là “The role of macroeconimic factors in

growth” c a Fisher (1993). S d ng d li u b ng 93 qu c gia bao g m c qu c gia
phát tri n và đang phát tri n v i ph

ng pháp h i quy chéo theo nhóm và h i quy

h n h p, tác gi s d ng h i quy spline b ng cách s d ng đi m gãy là 15% và
40%, chia l m phát thành ba giai đo n (≤ 15%, t 15% đ n 40% và ≥ 40%). Tác


12

gi không nh ng ch ra đ

c m i quan h phi tuy n gi a làm phát và t ng tr

kinh t mà còn cho th y m i quan h tiêu c c m nh m khi l m phát v
40%. Tuy nhiên, vi c l a ch n các đi m gãy đ đ i di n cho m c ng
là m t h n ch c a bài nghiên c u này. T
đã cho th y t ng tr
đ t ng tr

ng

t trên m c
ng l m phát

ng t bài nghiên c u c a Bruno (1995)

ng kinh t ch gi m đi khi l m phát

m c t 20 – 25% và t c

ng s gia t ng khi l m phát gi m xu ng m c 15 – 20%.

Bài nghiên c u “Non Linear Effects of Inflation on Economic Growth” c a
Sarel (1996) đã tìm ra b ng ch ng v đi m gãy c a c u trúc l m phát và t ng
tr

ng kinh t b ng cách s d ng d li u b ng c a 87 qu c gia trong giai đo n

1970 – 1990. Tác gi đã tìm th y đ
m c 8%, ngh a là n u l m phát

tính

đ n t ng tr

ng, nh ng n u v

t ng

c đi m gãy mà
d

đó ng

ng l m phát

c

i m c này s không có tác đ ng nhi u

ng 8% thì l m phát s có tác đ ng tiêu c c

m nh m đ n s phát tri n c a n n kinh t .
Bruno và Easterly (1998) thông quan bài nghiên c u “Inflation Crises and
Long-run Growth” c ng đã tìm th y đ
phát và t ng tr

c b ng ch ng v s t

ng quan c a l m

ng kinh t trong dài h n b ng cách s d ng d li u b ng và d

li u chéo k t h p c a ch s l m phát d a trên CPI c a 26 qu c gia đã tr i qua
cu c kh ng ho ng l m phát trong kho ng th i gian t n m 1961 – 1992. K t qu
nghiên c u đã ch ng minh r ng cu c kh ng ho ng l m phát cao d n đ n s s t
gi m m nh t c đ t ng tr
không tìm th y s t
d

ng kinh t . V i m c ng

ng quan gi a l m phát và t ng tr

i m c này, nh ng l i th y có s t

phát

ng l m phát 40%, các tác gi
ng kinh t khi l m phát

ng quan ngh ch chi u m nh m khi l m

trên m c 40%.
Song song đó, Ghosh và Phillips (1998) v i bài vi t “Warning: Inflation

May Be Harmful to Your Growth” đã s d ng m ng d li u v t ng tr
bình quân đ u ng

ng GDP

i hàng n m theo giá so sánh và s li u v l m phát theo CPI

bình quân c a 145 n

c thành viên c a Qu ti n t qu c t (IMF) trong kho ng


13

th i gian 1960 – 1996 v i 3606 quan sát k t h p v i phân tích h i quy đa bi n theo
các nhóm và ph
ng

ng pháp cây nh phân đ quy. Các tác gi đã tìm th y m c

ng l m phát khá th p kho ng 2% - 3%, khi t l l m phát v

tác đ ng tiêu c c đ n s phát tri n kinh t và
đ ng tích c c đ n t ng tr

i m c này l m phát s có tác

ng kinh t . Bài nghiên c u c ng tìm th y đ

quan h gi a l m phát và t ng tr
t ng tr

d

t m c này s có

cm i

ng kinh t có d ng l i, do đó, s suy gi m trong

ng khi l m phát t ng t 10% đ n 20% là l n h n nhi u so v i s gia t ng

l m phát t 40% đ n 50%.
V i bài nghiên c u “From Inflation to Growth-Eight Years of Transition”
c a Christoffersen và Doyle (1998), các tác gi đã s d ng s li u v GDP theo giá
so sánh, dân s , c c u hàng xu t kh u, ch s c i cách chuy n đ i cho 22 n n kinh
t chuy n đ i trong b i c nh đ i m i n n kinh t và m r ng th tr

ng xu t kh u

t n m 1990 đ n 1997 nh m nghiên c u m i quan h gi l m phát và t ng tr
kinh t c ng nh
tìm ra đ

nh h

c m c ng

ng c a thi u phát đ i v i t ng tr

ng

ng kinh t . Các tác gi

ng l m phát là 13% và không tìm th y b t k b ng ch ng

nào cho th y có s t ng tr

ng kinh t khi l m phát cao h n m c ng

ng này. Do

đó, các tác gi đ xu t r ng các qu c gia có t l l m phát r t th p so v i ng

ng

này ph i đ t m c tiêu kìm gi m c l m phát th p này.
Ti p theo đó, Khan và Senhadji (2001) v i bài nghiên c u “Threshold
Effects in the Relationship Between Inflation and Growth” đã
phát m t cách riêng bi t cho các n

c tính ng

c đang phát tri n và các n

ng l m

c công nghi p

hoá b ng cách s d ng d li u b ng c a 140 qu c gia trong giai đo n 1960 – 1998.
Các tác gi s
ng

d ng mô hình bình ph

ng l m phát

các n

ng t i thi u phi tuy n đ tìm ra m c

c đang phát tri n là 11 – 12% và

các n

nghi p hoá kho ng 1 – 3%. V i k t qu này, n u m c l m phát n m d
ng
v

ng s không có nh h
t m c ng

ng gì đ n t ng tr

c công
im c

ng kinh t , nh ng n u l m phát

ng này s có tác đ ng tiêu c c đ n t c đ phát tri n kinh t . Tuy


14

nhiên, tác gi c ng nêu rõ là k t qu này ph thu c nhi u vào ph

ng pháp

c

tính ch ng h n nh vi c có s lo i tr nh ng s li u quan sát l m phát cao ho c l p
đi l p l i nhi u l n.
ng t , bài nghiên c u “Inflation-Growth Profiles Across Countries:

T

Evidence from Developing and Developed Countries” c a Moshiri và Sepehri
(2004) s d ng d li u c a b n nhóm qu c gia
nhau và tìm ra đ
có m t m c ng

c kh n ng t n t i nhi u ng
ng) cho các qu c gia

tác gi tìm th y m c ng
m c trung bình, ng

các giai đo n phát tri n khác
ng l m phát (ch không ph i ch

các giai đo n phát tri n khác nhau. Các

ng l m phát 15% cho các qu c gia có m c thu nh p d

ng 11% cho các n

c có m c thu nh p trung bình và ng

i
ng

l m phát 5% có các qu c gia có m c thu nh p trên trung bình. Các tác gi không
tìm th y đ

cm it

ng quan gi a l m phát và t ng tr

ng kinh t c a các qu c

qia thu c nhóm T ch c H p tác và Phát tri n Kinh t (Organisation for Economic
Cooperation and Development - OECD).
Bài nghiên c u “Inflationary Threshold Effects in the Relationship Between
Financial Development and Economic Growth: Evidence from Taiwan and
Japan” c a Lee và Wong (2005) đã s d ng mô hình ng

ng và mô hình TAR c a

Tong (1978) và Hansen (1996) v i các d li u quý thi t l p t giai đo n 1965 –
2002 đ i v i
t i c a m c ng

ài Loan và giai đo n 1970 – 2001 đ i v i Nh t B n đ tìm s t n
ng l m phát t i hai qu c gia này. Các tác gi tìm th y khi l m

phát t i

ài Loan v

t ng tr

ng kinh t .

t quá ng

ng 7,3% thì l m phát có tác đ ng tiêu c c đ n

i v i Nh t B n, các tác gi tìm th y hai m c ng

phát là 2,5% và 9,7%, các tác gi cho r ng l m phát d
tác đ ng tích c c đ n t ng tr

i m c ng

ng l m

ng 9,7% s có

ng kinh t .

Drucker và các c ng s (2005) v i bài nghiên c u “Threshold Effects in the
Relationship Between Inflation and Growth: A New Panel-data Approach” đã áp
d ng mô hình h i quy ng

ng n i sinh m i c a Hansen (1999) trên d li u c a


15

138 qu c gia trong giai đo n 1950 – 2000 đ

cl

ng ng

ng l m phát. K t qu

cho th y t n t i hai m c ng

ng l m phát t i các n

12,61% và duy nh t m t ng

ng l m phát đ i v i m u đ y đ 138 qu c gia là

c phát tri n là 2,57% và

19,16%.
Li (2006) v i bài nghiên c u “Inflation anh Economic Growth: Threshold
Effects Transmission Mechanisms” ki m nghi m m i quan h gi a l m phát và
t ng tr

ng kinh t b ng cách s d ng ph

+ G + NX và ph

ng trình t ng tr

ng trình t ng tr

ng chi tiêu Y = C + I

ng k toán, trên d li u c a 90 qu c gia đang

phát tri n t n m 1961 đ n n m 2004. K t qu , bài nghiên c u tìm th y m i quan
h phi tuy n gi a l m phát và t ng tr

ng, nh ng hình th c m i quan h phi tuy n

này thì khác nhau đ i v i các nhóm qu c gia khác nhau. Theo đó, các n
phát tri n có 2 m c ng
m c ng

ng l m phát là 14% và 38%. C ch phi tuy n mà hai

ng này ho t đ ng nh sau: Khi t l l m phát

tiên (14%), tác đ ng c a l m phát đ n t ng tr
m và tiêu c c đ n t ng tr
i v i các n

i m c ng

ng đ u

ng, l m phát s tác đ ng m nh

ng. Khi l m phát quá cao - v

2, tác đ ng biên c a l m phát lên t ng tr

d

ng không đáng k và th m chí là

tích c c. Khi t l l m phát n m gi a hai m c ng

tiêu c c.

c đang

t qua m c ng

ng th

ng gi m d n nh ng v n mang ý ngh a

c phát tri n, ch có m t ng

ng l m phát đ

c phát hi n,

c tính kho ng 24%.
Ngoài ra, bài nghiên c u “Inflation and Economic Growth: A Cross –
Country of Non – Linear Analysis” c a Pollin và Zhu (2006) đã tìm th y m i quan
h phi tuy n gi a l m phát và t ng tr

ng kinh t cho h n 80 qu c gia có m c thu

nh p trung bình và trung bình th p trong giai đo n 1961 – 2000. Các tác gi tìm
th y m c ng

ng l m phát n m trong kho ng 16 – 18%, v

l m phát s có tác đ ng tiêu c c đ n t ng tr
s có tác đ ng tích c c.

ng kinh t , và d

t m c ng
i m c ng

ng này,
ng này

16

Schiavo và Vaona (2007) v i bài nghiên c u “Nonparametric and
Semiparametric Evidence on the Long-run Effects of Inflation on Growth” b ng
cách s d ng bi n công c không tham s và bán tham s đ ki m đ nh m i quan
h phi tuy n gi a l m phát và t ng tr

ng kinh t , đ ng th i tìm ra m c ng

ng

l m phát. Các tác gi s d ng b ng d li u c a 167 qu c gia (bao g m c các qu c
gia phát tri n và đang phát tri n) trong giai đo n t 1960 – 1999 và tìm ra m c
ng

ng l m phát là 12% cho các n

t ng tr

ng t i các n

m c ng

c phát tri n. Do s bi n đ ng cao c a t c đ

c đang phát tri n, bài nghiên c u không th tìm ra đ

c

ng l m phát.

Bài nghiên c u ““Phillips Curve” in Selected Asean Countries: New
Evidence from Panel Data Analysis” c a Furuoka và c ng s (2009) tìm hi u v
ng

ng l m phát t i Malaysia, b ng cách s d ng mô hình t h i quy ng

ng n i

sinh (TAR) c a Hansen (1999). Tác gi s d ng d li u trong giai đo n 1970 –
2005 mà tìm th y m c ng

ng l m phát là 3,89%, n u l m phát v

phát s làm ch m t c đ t ng tr
phát s thúc đ y t ng tr

ng c a n n kinh t , n u d

t m c này l m

i m c này thì l m

ng kinh t .

Bài nghiên c u “Inflation and economic growth: The non-linear
relationship. Evidence from CIS countries” c a Sergii (2009) nghiên c u m i quan
h gi a t ng tr
Qu c gia

ng kinh t và l m phát cho các qu c gia thu c “C ng đ ng các

c l p” (CIS) cho giai đo n 2001-2008 b ng cách s d ng ph

pháp bình ph

ng

ng bé nh t phi tuy n (non-linear least square). K t qu nghiên c u

c a tác gi cho th y ng

ng l m phát

khi l m phát l n h n 8%, l m phát nh h

c tính

các qu c gia CIS là 8%. Ngh a là

ng tiêu c c đ n t ng tr

ng.

Bài nghiên c u “Estimating The Inflation - Growth Nexus - A Smooth
Transition Model” c a Espinoza và c ng s
chuy n ti p tr n (STR) đ tìm ki m m t ng
có nh h

(2010) s d ng mô hình h i quy
ng mà

đó khi l m phát l n h n s

ng x u đ n n n kinh t . Tác gi đã s d ng d li u c a 165 qu c gia


17

trong giai đo n 1960 – 2007. K t qu c a bài nghiên c u ch ra m c ng
phát là 10% cho các qu c gia m i n i và 1% cho các n
ng

ng l m

c tiên ti n, trên m c

ng này, l m phát s nhanh chóng tr nên có h i cho t ng tr

ng, đi u này cho

th y s c n thi t c a m t chính sách đ đ i phó l m phát t i ho c

trên ng

ng đó

k p th i.
Trong bài nghiên c u “On the impact of inflation on output growth: Does

the level of inflation matter?” c a Villavicencio và Mignon (2011), các mô hình
PSTR c a González et al. (2005) và Fok et al. (2005) đ

c áp d ng cho m u d

li u bao g m 44 qu c gia trong giai đo n 1961-2004. K t qu c a bài vi t cung
c p b ng ch ng rõ ràng r ng l m phát tác đ ng phi tuy n đ n t ng tr
C th h n, có t n t i m t ng

ng mà khi l m phát trên ng

tiêu c c đ n t ng tr

ng. Giá tr ng

khác so v i các n

c đang phát tri n,

ng kinh t .

ng này, nó tác đ ng

ng l m phát này đ i v i các n

c tiên ti n r t

c tính là 2,7% đ i v i các n n kinh t

công nghi p hóa và 17,5% cho n n kinh t m i n i. H n n a, đ i v i t l đ i v i

các n n kinh t phát tri n, trong khi

m c l m phát d

chúng là không đáng k đ i v i các n

c đang phát tri n. S khác bi t trong các

giá tr ng

ng gi a nh ng nhóm qu c gia thu đ

i 17,5%, liên k t gi a

c t ph

h a m t m c ch u đ ng l m phát cao h n đ i v i các n

ng pháp PSTR minh
c m i n i, có th đ

c

gi i thích b i các y u t khác nhau, ch ng h n nh tác đ ng Balassa-Samuelson,
vi c s d ng các h th ng ch s , chính sách t giá h i đoái và m c l m phát cao
c a các n
qu t
t ng tr

c đó. Nh ng k t qu này là m nh m đ i v i ph

ng t đã thu đ

c b ng cách s d ng các

ng bao g m các h s t

t l thay đ i c a cung ti n t
nh h

ng phi tuy n đ n t ng tr

c tính GMM trên ph

ng trình

ng tác b c hai. C n c vào vi c t l l m phát và
ng quan ch t ch v i nhau, th c t r ng l m phát
ng kinh t có th có ý ngh a quan tr ng v chính

sách ti n t . Th t v y, t c đ t ng tr
trung

ng pháp ch n do k t

ng cung ti n là công c chính c a ngân hàng

ng cho chính sách ti n t , s t n t i c a m t m i quan h phi tuy n gi a

l m phát và t ng tr

ng s n l

ng cho th y r ng chính sách ti n t có th có hi u


18

ng khác nhau đ i v i GDP ph thu c vào m c l m phát. K t qu là, đi u này g i
lên nghi v n v tính trung l p lâu dài c a ti n t .
Trong bài nghiên c u c a Bick (2010), tác gi m r ng mô hình ng

ng

c a Hansen (1999) thông qua các h s ch n (regime intercepts) và áp d ng mô
hình này trên m ng s li u c a 40 n

c đang phát tri n giai đo n 1960-2004 và s

d ng s li u trung bình 5 n m. K t qu cho th y gi thuy t giá tr ng
m c ý ngh a 5%. Vi c tính các h s

t n t i b bác b
tính ng

ng t 19% xu ng 12% và gi i h n d

tin c y 95%.
d

i ng

ng không

ch n ch đ làm gi m

c

i t 11,8% đ n 5,3%, v i kho ng

i m n i b t nh t là n u không có h s ch n ch đ , t l l m phát

ng 19% có tác đ ng tích c c đáng k (0,407) lên t ng tr

ng v i m c ý

ngh a 10%, trong khi các tác đ ng tiêu c c (-0,232) cho t l l m phát trên 19%
không có ý ngh a th ng kê. Ng

c l i, n u có h s ch n ch đ , đ l n các tác

đ ng t ng g p đôi (0,785 -0,531) và thi t l p t i m c ý ngh a ít nh t 5%. Chính các
h s ch n ch đ

1 có ý ngh a t i m c 5%. Nh v y, vi c l a ch n các mô hình

chính xác, t c là ki m soát chênh l ch h s ch n ch đ , có nh ng ng ý quan
tr ng.

u tiên,

gây h i đ n t ng tr

c tính đi m và gi i h n d

i c a kho ng tin c y mà l m phát

ng đ u th p h n đáng k . Th hai, đ l n c a tác đ ng b t l i

c a t l l m phát trên ng

ng t ng g p đôi. Th ba, gi l m phát d

i ng

ng rõ

ràng là có l i h n.
M t vài đi m đáng l u ý có th đ

c rút ra t các nghiên c u tr

c đây nh

sau:
-

H u h t các nghiên c u đ u đ ng thu n v i k t qu l m phát và t ng tr
kinh t có m i quan h phi tuy n và t n t i m t m c ng
đó n u l m phát

d

i m c ng

đ ng tích c c đ n t ng tr

ng

ng l m phát mà

ng này có th không tác đ ng ho c tác

ng kinh t , ng

c l i, n u l m phát

trên m c

này thì s tác đ ng tiêu c c đ n t c đ phát tri n c a n n kinh t . M c