phân tích thực trạng hoạt động xuất khẩu cátra sang eu của công ty tnhh thủy sản vĩnh nguyên

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ-QUẢN TRỊ KINH DOANH
----------

HỌ TÊN TÁC GIẢ
LƢU GIA LAM

PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG
XUẤT KHẨU CÁTRA SANG EU
CỦA CÔNG TY TNHH THỦY SẢN VĨNH
NGUYÊN

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Ngành: Kinh Doanh Quốc Tế
Mã số ngành: D340120

Tháng 11/ 2014


TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ-QUẢN TRỊ KINH DOANH
----------

HỌ TÊN TÁC GIẢ
LƢU GIA LAM

PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG
XUẤT KHẨU CÁTRA SANG EU
CỦA CÔNG TY TNHH THỦY SẢN VĨNH
NGUYÊN

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Ngành: Kinh Doanh Quốc Tế
Mã số ngành: D340120
Giáo viên hƣớng dẫn
Phan Thị Ngọc Khuyên

Tháng 11/ 2014


LỜI CẢM TẠ
Sau gần bốn năm học tập tại Trƣờng Đại học Cần Thơ đƣợc sự chỉ dạy tận
tình của Quý Thầy Cô, nhất là Thầy Cô Khoa Kinh Tế - Quản Trị Kinh Doanh
đã truyền đạt cho em những kiến thức vô cùng quý báu cả lý thuyết lẫn thực tế
trong suốt thời gian học tập tại trƣờng.
Trong thời gian thực tập tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thủy sản Vĩnh
Nguyên, em đã đƣợc sự hƣớng dẫn, giúp đỡ nhiệt tình của Ban lãnh đạo và
q cơ, chú trong cơng ty đã giúp em hồn thành đề tài tốt nghiệp.
Em xin chân thành cảm ơn Cô Phan Thị Ngọc Khuyên, ngƣời trực tiếp
hƣớng dẫn em hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Trong quá trình thực tập,
em cũng xin cảm ơn Ban giám đôc, quý cô, chú trong công ty TNHH thủy sản
Vĩnh Nguyên, những ngƣời đã giúp đỡ em rất nhiều trong quãng thời gian
thực tập tại công ty, luôn tạo điều kiện thuận lợi để em hồn thành tốt đề tài tốt
nghiệp của mình.
Do kiến thức cịn hạn hẹp, thời gian tìm hiểu chƣa sâu nên đề tài này chắc
chắn khơng tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận đƣợc sự chỉ bảo,
góp ý của quý thầy cô và Ban lãnh đạo công ty để đề tài đƣợc hồn thiện hơn.
Em xin kính chúc Q Thầy Cô Khoa Kinh tế - Quản Trị Kinh Doanh và
Ban giám đốc, quý cô, chú trong công ty dồi dào sức khoẻ và công tác tốt.

Cần Thơ, ngày….. tháng….. năm 2014

Ngƣời thực hiện

Lƣu Gia Lam

i


TRANG CAM KẾT
Em xin cam kết luận văn này đƣợc hoàn thành dựa trên các kết quả nghiên
cứu của em và các kết quả nghiên cứu này chƣa đƣợc dùng cho bất cứ luận
văn cùng cấp nào khác.

Cần Thơ, ngày….. tháng….. năm 2014
Ngƣời thực hiện

Lƣu Gia Lam

ii


NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP

..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................

..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
Cần Thơ, ngày …… tháng …… năm 2014
Thủ trƣởng đơn vị

iii


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN
Họ và tên ngƣời hƣớng dẫn:Phan Thị Ngọc Khuyên
Cơ quan công tác: Khoa Kinh tế - Quản Trị Kinh Doanh, Trƣờng Đại học
Cần Thơ
Tên học viên:Lƣu Gia Lam
Mã số sinh viên:4114842
Chuyên ngành:Kinh Doanh Quốc Tế
Tên đề tài:Phân tích hoạt động xuất khẩu cá tra sang EU của công ty TNHH
thủy sản Vĩnh Nguyên.
NỘI DUNG NHẬN XÉT
1. Tính phù hợp của đề tài với chuyên ngành đào tạo: ........................................
..............................................................................................................................
2. Về hình thức: ...................................................................................................
..............................................................................................................................

3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và tính cấp thiết của đề tài: .................................
..............................................................................................................................
4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn: ...................................
..............................................................................................................................
5. Nội dung và các kết quả đạt đƣợc (theo mục đích nghiên cứu): ...................
..............................................................................................................................
6. Các nhận xét khác: ..........................................................................................
..............................................................................................................................
7. Kết luận: ..........................................................................................................
..............................................................................................................................
Cần Thơ, ngày ..… tháng ….. năm 2014
Giáo viên hƣớng dẫn

Phan Thị Ngọc Khuyên
iv


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................

...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
Cần Thơ, ngày ….. tháng ….. năm 2014
Giáo viên

v


MỤC LỤC
CHƢƠNG 1 GIỚI THIỆU .................................................................................. 1
1.1.

LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ................................................................... 1

1.2.

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ............................................................. 2

1.2.1.

Mục tiêu chung ............................................................................ 2

1.2.2.

Mục tiêu cụ thể............................................................................. 2

1.3.

PHẠM VI NGHIÊN CỨU ............................................................... 2

1.3.1.

Phạm vi không gian ..................................................................... 2

1.3.2.

Phạm vi thời gian ......................................................................... 2

1.3.3.

Đối tƣợng nghiên cứu .................................................................. 2

CHƢƠNG 2 PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . 3
2.1.

PHƢƠNG PHÁP LUẬN .................................................................. 3

2.1.1.

Khái niệm và vai trò của thị trƣờng ............................................. 3

2.1.2.

Xuấtkhẩu và vai trò của hoạt động xuất khẩu .............................. 4

2.1.3.

Những vấn đề liên quan tới phân tích hoạt động kinh doanh .... 11

2.2.

PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................. 13

2.2.1.

Phƣơng pháp thu thập số liệu ..................................................... 13

2.2.2.

Phƣơng pháp phân tích số liệu ................................................... 13

CHƢƠNG 3 GIỚI THIỆU VÀ PHÂN TÍCH MƠI TRƢỜNG BÊN TRONG
CỦA CÔNG TY TNHH THỦY SẢN VĨNH NGUYÊN ................................. 16
3.1.
GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TY TNHH THỦY SẢN
VĨNH NGUYÊN.............................................................................................. 16
3.1.1.

Giới thiệu chung về công ty ....................................................... 16

3.1.2.

Chức năng và vai trị của cơng ty............................................... 17

3.1.3.

Cơ cấu tổ chức ........................................................................... 18

3.2.
PHÂN TÍCH NGUỒN LỰC CỦA CƠNG TY TNHH THỦY SẢN
VĨNH NGUYÊN.............................................................................................. 19
3.2.1.

Nguồn nhân lực .......................................................................... 19

3.2.2.

Sản phẩm và qui trình cơng nghệ ............................................... 21

3.2.3.

Tài sản và nguồn vốn của cơng ty.............................................. 25

3.2.4.

Tình hình sản xuất ...................................................................... 26

3.3.
PHÂN TÍCH KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA
CÔNG TY TRONG GIAN ĐOẠN TỪ NĂM 2011 ĐẾN THÁNG 6/2014 ... 28
3.3.1.

Phân tích kết quả hoạt động kinh doanh .................................... 28

vi


3.3.2. Phân tích các chỉ tiêu kết quả hoạt động kinh doanh..................... 29
CHƢƠNG 4 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU
SANG EU VÀ MƠI TRƢỜNG BÊN NGỒI CỦA CƠNG TY TNHH THỦY
SẢN VĨNH NGUYÊN...................................................................................... 32
4.1.
TRA

PHÂN TÍCH THỊ TRƢỜNG EU VÀ TÌNH HÌNH TIÊU THỤ CÁ
32

4.1.1.

Thị trƣờng EU và tình hình tiêu thụ sản phẩm thủy sản ............ 32

4.1.2.

Thị trƣờng EU và tình hình tiêu thụ sản phẩm Cá tra ................ 33

4.2.
PHÂN TÍCH MƠI TRƢỜNG KINH DOANH VÀ ĐỐI THỦ
CẠNH TRANH ............................................................................................... 35
4.2.1.

Phân tích nguồn cung ứng.......................................................... 35

4.2.2.

Phân tích khách hàng ................................................................. 36

4.2.3.

Phân tích các chính sách tác động ............................................. 37

4.3. PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU CÁ TRA SANG EU
CỦA CƠNG TY TNHH THỦY SẢN VĨNH NGUN ................................ 45
4.3.1.

Tình hình xuất khẩu chung của cơng ty ..................................... 45

4.3.2. Tình hình xuất khẩu cá tra sang EU............................................... 49
4.4.

PHÂN TÍCH KẾT QUẢ XUẤT KHẨU SANG EU ..................... 56

4.4.1.

Doanh thu ................................................................................... 56

4.4.2.

Chi phí ........................................................................................ 56

4.4.3.

Lợi nhuận ................................................................................... 57

4.4.4.

Đánh giá kết quả hoạt động xuất khẩu ....................................... 57

CHƢƠNG 5 CÁC GIẢI PHÁP CẢI THIỆN HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU
SANG EU CỦA CÔNG TY TNHH THỦY SẢN VĨNH NGUYÊN ............... 60
5.1.

CƠ SỞ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP ..................................................... 60

5.1.1. Hoạt động sản xuất, kinh doanh và đầu tƣ..................................... 60
5.1.3. Tài chính ....................................................................................... 61
5.1.4. Nhân lực ......................................................................................... 61
5.2.

ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG TY .......................... 61

5.2.1.

Hoạt động sản xuất, kinh doanh và đầu tƣ ................................. 61

5.2.3.

Tài chính .................................................................................... 62

5.2.4.

Nhân lực ..................................................................................... 62

5.3. GIẢI PHÁP CẢI THIỆN HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU SANG THỊ
TRƢỜNG EU CỦA CÔNG TY TNHH VĨNH NGUYÊN ............................. 62

5.3.1. Giải pháp giảm chi phí ................................................................... 62
vii


5.3.2. Giải pháp mở rộng kinh doanh ...................................................... 62
5.3.3. Giải pháp ổn định, gia tăng nguồn tài chính .................................. 63
5.3.4. Giải pháp cải thiện nguồn nhân lực ............................................... 63
CHƢƠNG 6 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..................................................... 64
6.1.

KẾT LUẬN .................................................................................... 64

6.2.

KIẾN NGHỊ ................................................................................... 64

6.2.1. Đối với nhà nƣớc ............................................................................... 64
6.2.2.

Kiến nghị đối với công ty .......................................................... 65

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 67

viii


DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1: Thống kê trình độ lao động quản lý của công ty từ 2011- 2013….20
Bảng 3.2: Giá trị sản xuất thực tế trong 3 năm của công ty.............................25
Bảng 3.3: Giá trị thực tế và kế hoạch của một số yếu tố năm 2013.................26

Bảng 3.4: Giá trị thành phẩm thực tế và kế hoạch năm 2011-2013.................26
Bảng 3.5: Một số chỉ tiêu đánh giá hoạt động kinh doanh của công ty TNHH
Vĩnh Nguyên giai đoạn 2011-6/2014………………………………………...28
Bảng 3.6: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của công ty TNHH Vĩnh
Nguyên giai đoạn 2011-6/2014……………………………………………….29
Bảng 4.1: Sản phẩm nhập khẩu thủy sản của EU 2013- 2014……………….31
Bảng 4.2: Sản lƣợng cá tra thu mua phân theo địa bàn từ 2011- 2013….….. .34
Bảng 4.3:Kế hoạch và thực tế sản lƣợng cá tra thu mua trong giai đoạn 20112013…………………………………………………………………….…….34
Bảng 4.4: Khối lƣợng và giá trị xuất khẩu thủy sản của công ty…………….44
Bảng 4.5: Cơ cấu thị trƣờng xuất khẩu của công ty giai đoạn 2011-6/2014…46
Bảng 4.6: Hình thức xuất khẩu của cơng ty……………………..………...… 47
Bảng 4.7: Tình hình xuất khẩu cá tra, basa của cơng ty vào thị trƣờng EU….49
Bảng 4.8: Những mặt hàng XK của công ty tai thị trƣờng EU…………….... 50
Bảng 4.9: Nhập khẩu cá tra và cá da trơn vào Tây Ban Nha ……………….52
Bảng 4.10: Giá trị và sản lƣợng XK của công ty vào Tây Ban Nha….……...52
Bảng 4.11: Giá trị và sản lƣợng XK của công ty vào Đức…………..…......... 53
Bảng 4.12: Giá trị và sản lƣợng XK của công ty vào Bồ Đào Nha…..............54
Bảng 4.13: Giá trị và sản lƣợng XK của công ty vào Bỉ………………….…. 54
Bảng 4.14: Kết quả xuất khẩu sang EU giai đoạn 2011-2013……….…….. 55

ix


DANH MỤC HÌNH
Hình 3.1 Sơ đồ tổ chức điều hành của cơng ty…………………………,……18
Hình 3.2 Sơ đồ quy trình sản xuất………………………………………….... 23
Hình 3.3 Biểu đồ cơ cấu tài sản của cơng ty………………………………… 24
Hình 3.4 Biểu đồ cơ cấu nguồn vốn của cơng ty……………………………..24
Hình 4.1 Biểu đồ giá xuất khẩu của cơng ty………………………………… 48
Hình 4.2 Biểu đồ tỷ trọng giá trị xuất khẩu của EU giai đoạn 2011- 6/2014.. 50

Hình 4.3 Biểu đồ cơ cấu mặt hàng xuất khẩu sang EU năm 2013………...…51

x


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Tiếng Việt
ATVSTP
TNHH
DN
ĐBSCL
XNK
NK
XK

An toàn về sinh thực phẩm
Trách nhiệm hữu hạn
DN
Đồng Bằng Sông Cửu Long
Xuất nhập khẩu
Nhập khẩu
Xuất khẩu

Tiếng Anh
BRC (British Retail Consortium) Tiêu chuẩn về chất lƣợng và an toàn thực
phẩm của Hiệp hội các nhà bán lẻ Anh
EU
(Europe Union) Liên minh Châu Âu
EC (European Commission) Ủy ban Châu Âu
GMP (Good Manufacturing Practice) Tiêu chuẩn thực hành tốt sản xuất

GSP (Generaalized System of Preferences) Chế độ ƣu đãi thuế quan phổ cập
HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) Phân tích mối nguy
hại và điểm kiểm soát tới hạn
IFS (International Food Standard) Tiêu chuẩn Thực phẩm quốc tế
SQF (Safe Quality Food) Tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm, đƣợc xây
dựng dựa trên các nguyên tắc của HACCP
ITC Trung tâm thƣơng mại quốc tế
FAO Tổ chức lƣơng thực và nông nghiệp liên hợp quốc
VASEP (Vietnam Association of Seafood Exporters and Producers) Hiệp hội
chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam

xi


CHƢƠNG 1 GIỚI THIỆU
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Năm 2007 khi Việt Nam trở thành thành viên chính thức của WTO, đã mở
ra một viễn cảnh với nhiều cơ hội nhƣng cũng đầy thách thức. Hoạt động
ngoại thƣơng ngày càng khẳng định vai trò quan trọng đối với vận mệnh và sự
phát triển của đất nƣớc. Việt Nam đang đẩy mạnh phát triển các hoạt động
ngoại thƣơng, hơn hết là hoạt động xuất khẩu và thủy sản luôn là một trong
những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam ra thị trƣờng thế giới. Theo
tổng cục thống kê, năm 2013, xuất khẩu ngành hàng này chiếm tỷ trọng 5,1 %
trong tổng kim ngạch xuất khẩu tất cả các mặt hàng của cả nƣớc và xếp thứ
4/10 nhóm hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Theo số liệu của tổ chức
Nông lƣơng Liên Hợp Quốc (FAO), Việt Nam đứng thứ 5 trên thế giới về sản
lƣợng nuôi trồng thủy sản và thứ 12 về sản lƣợng khai thác thủy sản, thứ 9 trên
thế giới về xuất khẩu thủy sản. Tính đến năm 2013, thủy sản Việt Nam đã xuất
khẩu sang 149 quốc gia, trong đó có các thị trƣờng khó tính nhƣ Mỹ, EU,
Nhật… Doanh thu của ngành thủy sản ngày càng tăng, uy tín của các doanh

nghiệp thủy sản Việt Nam cũng đƣợc nâng cao. Trong đó, Cơng ty TNHH
Vĩnh Nguyên là một trong những công ty xuất khẩu cá da trơn của đồng bằng
sông cửu long, chuyên thu mua, chế biến và xuất khẩu các sản phẩm làm từ cá
tra. Từ khi thành lập đến nay, công ty đã mở rộng thị trƣờng ra 50 quốc gia
trên thế giới, trong đó EU là thị trƣờng lớn nhất chiếm 40% thị trƣờng xuất
khẩu của công ty. Theo báo cáo Thị trƣờng thủy sản EU 2014 (The EU fish
Market 2014) khẳng định, EU là nhà nhập khẩu lớn nhất các sản phẩm thủy
sản và thị trƣờng tiêu thụ lớn, chiếm 24% tổng giá trị thƣơng mại thế giới, đây
là điều kiện thuận lợi cho công ty. Tuy nhiên, những năm gần đây Cơng ty
TNHH Vĩnh Ngun nói riêng và các cơng ty xuất khẩu cá da trơn Việt Nam
nói chung bị cạnh tranh gay gắt bởi các doanh nghiệp đến từ các quốc gia nhƣ
Trung Quốc, Thái Lan… Nội bộ doanh nghiệp thì gặp tình trạng thiếu vốn vào
cuối năm 2012 nhƣng không vay đƣợc tiền từ ngân hàng, lại phải trả số nợ
trên 100 tỷ đồng. Giá cá tra xuất sang EU cũng giảm, theo Eurostat giá trung
bình cá tra fillet đông lạnh XK sang EU trong năm 2013 đạt 1,76 euro/kg (năm
2011 đạt 1,94 euro/kg đến năm 2012 tăng lên 2,05 euro/kg). Thêm vào đó là
sự khó tính của ngƣời tiêu dùng, yêu cầu khắt khe về chất lƣợng an toàn vệ
sinh thực phẩm, luật chống bán phá giá và cảnh báo của EU đối với doanh
nghiệp Việt Nam dẫn đến hoạt động xuất khẩu ngày càng phải đối mặt với
nhiều khó khăn và thách thức. Sau thời gian thực tập tại công ty, tôi nhận thấy
thực hiện đề tài “ Phân tích hoạt động xuất khẩu cá tra sang EU của công
ty TNHH Thủy sản Vĩnh Nguyên” là cần thiết, nhằm phân tích thực trạng
1


hoạt động xuất khẩu cá tra sang EU, đánh giá những thành tựu đạt đƣợc, cũng
nhƣ chỉ ra hạn chế đang tồn tại. Từ đó, tìm ra các giải pháp nhằm giúp hoạt
động xuất khẩu của công ty tốt hơn trong thời gian tới.
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1. Mục tiêu chung

Đề tài phân tích thực trạng hoạt động xuất khẩu sang thị trƣờng EU của
công ty TNHH Thủy sản Vĩnh Nguyên từ năm 2011 đến tháng 6/2014, từ đó
đề ra một số giải pháp để hoạt động xuất khẩu của công ty tốt hơn.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
Đề tài gồm các mục tiêu cụ thể nhƣ sau:
Mục tiêu 1: Phân tích tình hình hoạt động xuất khẩu thủy sản của công ty
TNHH Thủy sản Vĩnh Nguyên từ năm 2011 đến tháng 6/2014.
Mục tiêu 2: Phân tích các nhân tố ảnh hƣởng để nhận biết cơ hội và đe dọa
tại thị trƣờng EU cũng nhƣ xem xét điểm mạnh và điểm yếu của công ty
TNHH Thủy sản Vĩnh Nguyên.
Mục tiêu 3: Trên cơ sở thực trạng tình hình xuất khẩu cá tra vào thị trƣờng
EU, đề ra một số giải pháp để nâng cao hiệu quả cho các hoạt động xuất khẩu,
cũng nhƣ mở rộng thị trƣờng cho doanh nghiệp.
1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1. Phạm vi không gian
Đề tài nghiên cứu đƣợc thực hiện tại Công ty TNHH Thủy sản Vĩnh
Nguyên. Địa chỉ: Lơ 16A9-1, Đƣờng số 02, KCN Trà Nóc 1, Q. Bình Thủy,
TP.Cần Thơ, Việt Nam.
1.3.2. Phạm vi thời gian
Đề tài sử dụng số liệu thứ cấp đƣợc thu thập qua các năm 2011, 2012, 2013
và 6 tháng đầu năm 2014 của công ty TNHH Thủy sản Vĩnh Nguyên.
Đề tài đƣợc thực hiện từ tháng 8/2014 đến tháng 11/2014.
1.3.3. Đối tƣợng nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài nhƣ sau:
Các báo cáo về hoạt động xuất khẩu của công ty TNHH Thủy sản Vĩnh
Nguyên theo sản phẩm và theo thị trƣờng.
Các thông tin kinh tế của ngành thủy sản trong và ngoài nƣớc.

2

CHƢƠNG 2 PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
2.1. PHƢƠNG PHÁP LUẬN
2.1.1. Khái niệm và vai trò của thị trƣờng
2.1.1.1. Khái niệm
Thị trƣờng là biểu hiện của quá trình mà trong đó thể hiện các quyết định
của ngƣời tiêu dùng về hành hóa và dịch vụ cũng nhƣ của các doanh nghiệp về
số lƣợng, chất lƣợng, mẫu mã của hàng hóa. Đó là những mối quan hệ giữa
tổng số cung và tổng số cầu với cơ cấu cung cầu của từng loại hàng hóa cụ thể.
Thị trƣờng là nơi mà ngƣời mua và ngƣời bán tìm đến với nhau thơng qua
trao đổi thăm dò, tiếp xúc để nhận lấy lời đáp mà mỗi bên cần biết.
Các doanh nghiệp thông qua thị trƣờng mà tìm cách giải quyết các vấn đề
nhƣ phải sản xuất loại hàng hóa gì? Cho ai? Số lƣợng bao nhiêu? Mẫu mã,
kiểu cách, chất lƣợng nhƣ thế nào?
Cịn ngƣời tiêu dùng thì biết đƣợc: Ai sẽ đáp ứng nhu cầu của mình? Nhu
cầu đƣợc thỏa mãn nhƣ thế nào?Khả năng thanh toán ra sao?
Tất cả những câu hỏi trên sẽ có đƣợc câu trả lời chính xác thông qua thị
trƣờng. Trong công tác quản lý kinh tế, xây dựng kế hoạch mà không dựa vào
thị trƣờng để tính tốn và kiểm chứng số cung- cầu thì kế hoạch sẽ khơng có
cơ sở khoa học và mất phƣơng hƣớng, mất cần đối. Ngƣợc lại việc tổ chức và
mở rộng thị trƣờng cũng không đƣợc tách rời sự điều tiết của công cụ kế
hoạch, nếu không sẽ dẫn đến mất cân đối trong hoạt động kinh doanh.
2.1.1.2. Vai trò
Trong nền kinh tế thị trƣờng, thị trƣờng tiêu thụ sản phẩm nói chung có vai
trị vơ cũng quan trọng đối với sự phát triển của sản xuất kinh doanh của
ngành và doanh nghiệp. Thị trƣờng tiêu thụ sản phẩm là cầu nối giữa sản xuất
và tiêu dùng. Qua thị trƣờng có thể biết đƣợc sự phân phối các nguồn lực sản
xuất thông qua hệ thống giá cả. Trên thị trƣờng, giá cả hàng hoá về tƣ liệu sản
xuất, các nguồn lực, sức lao động… luôn biến động nhằn đảm bảo các nguồn

lực giới hạn này đƣợc sử dụng để sản xuất đúng loại hàng hóa mà xã hội đnag
co nhu cầu. Thị trƣờng là khách quan do đó từng doanh nghiệp khơng có khả
năng là thay đổi thị trƣờng. Phải dựa trên cơ sở nhận biết về nhu cầu xã hội và
thế mạnh kinh doanh của mình mà có phƣơng án kinh doanh phù hợp với thay
đổi của thị trƣờng.
3


2.1.2. Xuấtkhẩu và vai trò của hoạt động xuất khẩu
2.1.2.1. Xuất khẩu
XK là hoạt động ngoại thƣơng đầu tiên giữa các quốc gia nhằm khai thác
lợi thế của quốc gia mình với quốc gia khác. XK là hoạt động đƣa các hàng
hóa dịch vụ từ quốc gia này sang quốc gia khác nhằm thu lợi nhuận.
XK là hình thức xâm nhập thị trƣờng nƣớc ngồi ít rủi ro và chi phí thấp
nhất. Với các nƣớc có trình độ kinh tế thấp nhƣ các nƣớc đang phát triển thì
XK đóng vai trò rất lớn đối với nền kinh tế và đối với các DN kinh doanh XK.
2.1.2.2. Các hình thức xuất khẩu
Hoạt động xuất khẩu đƣợc thực hiện dƣới nhiều hình thức: XK trực tiếp,
XK gián tiếp, XK tại chỗ, tạm nhập tái xuất, chuyển khẩu, hội chợ triễn lãm…
Mỗi hình thức có những ƣu điểm và khuyết điểm riêng biệt, tùy theo tình hình
của từng đơn vị mà từng DN có sự lựa chọn phù hợp với hoạt động kinh doanh
của mình. Hiện cơng ty TNHH Thủy sản Vĩnh Ngun XK theo hai hình thức
là XK trực tiếp và ủy thác XK.
a) Xuất khẩu trực tiếp
Khái niệm trực tiếp là việc xuất khẩu các loại hàng hoá và dịch vụ do chính
doanh nghiệp sản xuất ra hoặc thu mua từ các đơn vị sản xuất trong nƣớc tới
khách hàng nƣớc ngồi thơng qua các tổ chức cuả mình.
Trong trƣờng hợp doanh nghiệp tham gia xuất khẩu là doanh nghiệp thƣơng
mại khơng tự sản xuất ra sản phẩm thì việc xuất khẩu bao gồm hai công đoạn.
Đầu tiên, thu mua tạo nguồn hàng xuất khẩu với các đơn vị, địa phƣơng trong

nƣớc. Tiếp đó đàm phán ký kết với doanh nghiệp nƣớc ngồi, giao hàng và
thanh tốn tiền hàng với đơn vị bạn.
Phƣơng thức này có một số ƣu điểm là: thông qua đàm phán thảo luận trực
tiếp dễ dàng đi đến thống nhất và ít xảy ra những hiểu lầm đáng tiếc do đó sẽ
giảm đƣợc chi phí trung gian do đó làm tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp, giúp
doanh nghiệp có nhiều điều kiện phát huy tính độc lập, chủ động trong việc
tiêu thụ hàng hoá sản phẩm của mình.
Tuy nhiên bên cạnh những mặt tích cực thì phƣơng thức này còn bộc lộ một
số nhƣợc điểm nhƣ dễ xảy ra rủi ro, nếu nhƣ khơng có cán bộ XNK có đủ trình
độ và kinh nghiệm khi tham gia ký kết hợp đồng ở một thị trƣờng mới hay
mắc phải sai lầm gây bất lợi cho mình. Bên cạnh đó, khối lƣợng hàng hố khi
tham giao giao dịch thƣờng phải lớn thì mới có thể bù đắp đƣợc chi phí trong
việc giao dịch.
4


Khi tham gia xuất khẩu trực tiếp phải chuẩn bị tốt một số công việc. Nghiên
cứu hiểu kỹ về bạn hàng, loại hàng hoá định mua bán, các điều kiện giao dịch
đƣa ra trao đổi, cần phải xác định rõ mục tiêu và u cầu của cơng việc.
Lựachọn ngƣời có đủ năng lực tham gia giao dịch, cần nhắc khối lƣợng hàng
hố, dịch vụ cần thiết để cơng việc giao dịch có hiệu quả.
b) Ủy thác xuất khẩu
Đây là hình thức kinh doanh trong đó đơn vị XNK đóng vai trò là ngƣời
trung gian thay cho đơn vị sản xuất tiến hành ký kết hợp đồng xuất khẩu, tiến
hành làm các thủ tục cần thiết để xuất khẩu do đó nhà sản xuất và qua đó đƣợc
hƣởng một số tiền nhất định gọi là phí uỷ thác.
Hình thức này bao gồm các bƣớc sau:
Một là, ký kết hợp đồng xuất khẩu uỷ thác với đơn vị trong nƣớc. Hai là, ký
hợp đồng xuất khẩu, giao hàng và thanh toán tiền hàng bên nƣớc ngồi. Cuối
cùng, nhận phí uy thác xuất khẩu từ đơn vị trong nƣớc.

Ƣu điểm của phƣơng thức này là những ngƣời nhận uỷ thác hiểu rõ tình
hình thị trƣờng pháp luật và tập quán địa phƣơng, do đó họ có khả năng đẩy
mạnh việc bn bán và thanh tránh bớt uỷ thác cho ngƣời uỷ thác. Đối với
ngƣời nhận uỷ thác thì họ khơng cần bỏ vốn vào kinh doanh, tạo ra công ăn
việc làm cho nhân viên đồng thời cũng thu đƣợc một khoản tiền đáng kể.
Tuy nhiên, khi sử dụng trung gian công ty kinh doanh XNK mất đi sự liên
kết trực tiếp với thị trƣờng thƣờng phải đáp ứng những yêu sách của ngƣời
trung gian, lợi nhuận bị chia sẻ.
2.1.2.2. Vai trò của xuất khẩu
a) Đối với nền kinh tế
Xuất khẩu tạo nguồn vốn cho nhập khẩu. XK đem lại nguồn thu cho quốc
gia và cho DN. Đây là nguồn vốn quan trọng để tái đầu tƣ vào các lĩnh vực
khác đặc biệt là NK, vì ở các nƣớc, đặc biệt là các nƣớc đang phát triển nhu
cầu NK máy móc và thiết bị lớn nên nhu cầu về vốn lớn. Mà XK mang lại
nguồn vốn sở hữu cho quốc gia nên quốc gia sẽ chủ động hơn và sẽ không phụ
thuộc vào các khoản đầu tƣ của nƣớc ngồi để có thể NK hàng hoá và dịch vụ
đáp ứng yêu cầu của quá trinh phát triển nền kinh tế.
XK còn tác động làm chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế và phát triển sản xuất.
Sự chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế sẽ đi từ hƣớng chuyển từ nền kinh tế nông
nghiệp sang nền kinh tế mà công nghiệp và dịch vụ chiếm tỷ trọng lớn. Vì XK
sẽ khai thác lợi thế so sánh của quốc gia. Do vậy, quốc gia đó sẽ tập trung vào
5


sản xuất những sản phẩm và cung cấp những sản phẩm có lợi trên quy mơ lớn
(quy mơ sản xuất công nghiệp). Điều này dẫn đến, cơ cấu kinh tế sẽ chuyển
hƣớng sang ngành cơng nghiệp (trong đó có cơng nghiệp XK) mang lại những
lợi ích nhiều hơn nơng nghiệp. Còn phát triển sản xuất thể hiện ở điểm, khi tập
trung cho XK thì phải có sự đầu tƣ cho khoa học - kỹ thuật cũng nhƣ trình độ
quản lý sản xuất kinh doanh để nâng cao năng lực sản xuất và khả năng cạnh

tranh của sản phẩm trên thị trƣờng thế giới. Đây là một trong những yếu tố
thúc đẩy sản xuất phát triển.
XK tạo ra khả năng thị trƣờng tiêu thụ cũng nhƣ cung cấp đầu vào cho sản
xuất nhằm khai thác tối đa năng lực sản xuất trong nƣớc phục vụ nhu cầu của
thị trƣờng.
Ngoài ra, XK còn tạo điều kiện cho các ngành liên quan phát triển. Vì sản
xuất là chuỗi hoạt động có tính mắc xích với nhau, sự phát triển của ngành này
sẽ kéo theo sự phát triển của ngành khác. Ví dụ ngành dệt may XK sẽ kéo theo
sự phát triển của các ngành phụ trợ nhƣ: trồng bông, nuôi tằm, ngành sản xuất
bao bì, nhuộm…
XK làm tăng dự trữ ngoại tệ. Nguồn ngoại tệ thu về lớn hơn (hay cán cân
thanh toán thặng dƣ) là điều kiện để duy trì sự ổn định của tỷ giá hối đối theo
hƣớng có lợi cho XK nhƣng lại khơng tổn hao đến NK vì vậy sẽ tạo điều kiện
phát triển kinh tế.
XK góp phần giải quyết công ăn, việc làm. Hoạt động XK càng đƣợc đẩy
mạnh và khơng ngừng phát triển về quy mơ thì sẽ càng thu hút đƣợc nhiều lao
động, nhƣ vậy XK đã tạo việc làm cho ngƣời lao động giúp ngƣời lao động có
thu nhập chính đáng và nâng cao đời sống.
XK là cơ sở mở rộng và thúc đẩy các quan hệ kinh tế đối ngoại của đất
nƣớc. XK là hoạt động ra đời sớm nhất trong các hoạt động kinh tế, khi có
hoạt động XK thì các nƣớc sẽ có quan hệ với nhau trên cơ sở các bên đều có
lợi. Do vậy các quốc gia sẽ xây dựng các quan hệ kinh tế nhằm đẩy mạnh hoạt
động này. Mối quan hệ kinh tế và XK có mối quan hệ qua lại với nhau và dựa
vào nhau để phát triển. Do đó, các quốc gia sẽ chú trọng phát triển đồng thời
để đảm bảo sự cân xứng tạo điều kiện để phát triển nhanh nhất.
Tóm lại, XK đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động kinh tế của quốc
gia, do vậy cần chú trọng đẩy mạnh XK để khai thác tối đa lợi ích của hoạt
động này trong việc thúc đẩy tăng trƣởng kinh tế.
b) Đối với doanh nghiệp
Mục đích của các DN khi thực hiện hoạt động XK là:

6


Tăng doanh số bán hàng: Khi thị trƣờng trong nƣớc trở nên bão hồ thì XK
là hoạt động làm tăng doanh số bán hàng của công ty khi mở rộng thị trƣờng
quốc tế.
Đa dạng hoá thị trƣờng đầu ra: Đa dạng hố thị trƣờng đầu ra sẽ giúp cho
cơng ty có thể ổn định luồng tiền thanh tốn cho các nhà cung cấp. Việc đa
dạng hoá thị trƣờng tạo ra nguồn thu cho DN và DN có thể đầu tƣ tiếp để tiếp
tục đa dạng hoá thị trƣờng tránh sự phụ thuộc quá mức vào một thị tƣờng nào
đó hay tạo điều kiện thuận lợi cho thị trƣờng đầu vào của DN.
Thu đƣợc các kinh nghiệm quốc tế: Các nhà kinh doanh và nhà quản lý sẽ
tham gia kinh doanh quốc tế, hoạt động trong những môi trƣờng kinh tế xã
hội, kinh tế, chính trị khác nhau. Điều này địi hỏi các nhà kinh doanh quản lý
phải thích nghi với mơi trƣờng mới, nỗ lực học hỏi và tìm hiểu thực tế, do đó
họ sẽ tích luỹ đƣợc kiến thức và kinh nghiệm hoạt động của mình trong quá
trình kinh doanh quốc tế. Trong đó hoạt động XK là hoạt động mang lại kinh
nghiệm với chi phí và rủi ro thấp nhất.
Tóm lại, XK là hoạt động kinh doanh quốc tế ra đời sớm nhất và có chi phí
cũng nhƣ rủi ro thấp nhất. Do đó, đây là hoạt động chủ yếu của các DN ở các
quốc gia đang phát triển (vì yếu tố về vốn, về cơng nghệ, về con ngƣời còn
yếu nên XK là biện pháp hữu hiệu nhất trong hoạt động kinh doanh quốc tế).
2.1.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu
a) Nhóm các yếu tố ảnh hưởng trong nước
Nhóm các yếu tố bên ngồi bên ngồi doanh nghiệp
Đây là nhóm yếu tố ảnh hƣởng nằm bên trong đất nƣớc nhƣng không chịu
sự kiểm sốt của doanh nghiệp. Các yếu tố đó là:
- Chiến lược, phát triển kinh tế - xã hội chính sách và pháp luật liên quan
đến hoạt động xuất khẩu của Nhà nƣớc. Đây là nhân tố không chỉ tác động đến
hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp ở hiện tại, mà cịn cả trong tƣơng lai.

Vì vậy, một mặt doanh nghiệp phải tuân theo và hƣởng ứng nó ở hiện tại, mặt
khác doanh nghiệp phải có các kế hoạch xuất khẩu trong tƣơng lai cho phù
hợp.
Hiện nay, Việt Nam đang thực hiện chiến lƣợc hƣớng về xuất khẩu. Đây là
một chiến lƣợc tập trung vào việc tạo ra các sản phẩm xuất khẩu ngày càng
phù hợp hơn với nhu cầu cuả thị trƣờng thế giới dựa trên cơ sở khai thác tốt
với nhu cầu của thị trƣờng quốc gia. Với chiến lƣợc này, Nhà nƣớc có các
chính sách phát triển cụ thể cho từng giai đoạn nhằm khuyến khích mọi cá
7


nhân, tổ chức kinh tế tham gia hoạt động xuất khẩu trong đó có doanh nghiệp
ngoại thƣơng.
Việc khuyến khích hoạt động xuất khẩu đƣợc thể hiện ở các chính sách, các
biện pháp liên quan đến việc tạo nguồn hàng cho xuất khẩu, tạo môi trƣờng
thuận lợi cho xuất khẩu, hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp tham gia xuất
khẩu.
Tuy nhiên, khơng phải lúc nào Nhà nƣớc cũng khuyến khích xuất khẩu..
Bởi vì, việc tự do hồn tồn đối với xuất khẩu nhiều khi mang lại thiệt hại rất
lớn cho quốc gia, chẳng hạn nhƣ việc xuất khẩu hàng hoá q hiếm, các sản
phẩm thuộc về di tích văn hố, các sản phẩm là vũ khí...
- Tỷ giá hối đối hiện hành: Tỷ giá hối đoái là giá cả của ngoại tệ tính theo
đồng nội tệ, hay quan hệ so sánh về giá trị giữa đồng nội tệ và đồng ngoại tệ.
Trong hoạt động xuất khẩu, doanh nghiệp phải quan tâm đến yếu tố này vì
nó liên quan đến việc thu đổi ngoại tệ sang nội tệ của doanh nghiệp, do đó ảnh
hƣởng trực tiếp đến hiệu quả xuất khẩu của doanh nghiệp.
Nếu tỷ giá hối đoái lớn hơn tỷ suất ngoại tệ xuất khẩu thì doanh nghiệp có
thể thực hiện hoạt động xuất khẩu. Ngƣợc lại, nếu tỷ giá hối đoái mà nhỏ hơn
tỷ suất ngoại tệ xuất khẩu thì doanh nghiệp khơng nên xuất khẩu.
Để có biết đƣợc tỷ giá hối đoái, doanh nghiệp phải đƣợc cơ chế điều hành

tỷ giá hối đoái hiện hành của nhà nƣớc và theo dõi biến động của nó từng
ngày.
- Khả năng sản xuất hàng xuất khẩu của từng nước: Khả năng này đảm bảo
nguồn hàng cho cho doanh nghiệp, biểu hiện ở các mặt hàng có thể đƣợc sản
xuất với khối lƣợng, chất lƣợng quy cách, mẫu mã, có phù hợp với thị trƣờng
nƣớc ngồi hay khơng. Điều này quyết định khả năng cạnh tranh của các mặt
hàng khi doanh nghiệp đƣa ra chào bán trên thị trƣờng quốc tế.
Nếu một đất nƣớc có trình độ khoa học cơng nghệ phát triển, có khả năng
tạo ra đƣợc nhiều loại mặt hàng đa dạng, chất lƣợng tiêu chuẩn quốc tế, hình
thức mẫu mã đảm bảo thẩm mỹ cao và giá cả phải chăng thì đây là điều kiện
thuận lợi rất lớn cho doanh nghiệp khi tham gia hoạt động xuất khẩu. Ngƣợc
lại, khả năng sản xuất trong nƣớc yếu kém, với chúng loại mặt hàng đơn điệu,
thô sơ, sẽ hạn chễ rất lớn khả năng cạnh tranh và mở rộng xuất khẩu của các
doanh nghiệp.
Hiện nay, ở nƣớc ta năng lực sản xuất hàng sản xuất hàng xuất khẩu còn
thấp kém, mặt hàng xuất khẩu còn đơn sơ, chất lƣợng chƣa đạt tiêu chuẩn
8


quốc tế. Đây là một khó khăn cho các doanh nghiệp ngoại thƣơng khi tham gia
vào hoạt động xuất khẩu.
- Mức độ cạnh tranh của các doanh nghiệp xuất khẩu trong nƣớc: Cạnh
tranh một mặt có tác động thúc đẩy sự vƣơn lên của các doanh nghiệp, mặt
khác nó cũng chèn ép và “ dìm chết” các doanh nghiệp yếu kém. Mức độ cạnh
tranh ở đây biểu hiện số lƣợng của các doanh nghiệp tham gia xuất khẩu cùng
ngành hoặc cùng mặt hàng có thể thay thế nhau. Hiện nay, nhà nƣớc có chủ
trƣơng khuyến khích mọi doanh nghiệp, mọi thành phần kinh tế tham gia xuất
khẩu đã dẫn đến sự bùng nổ số lƣợng doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất
khẩu, do đó đơi khi dẫn đến sự cạnh tranh không lành mạnh. Đây là một thách
thức cho các doanh nghiệp ngoại thƣơng hiện nay.

- Trình độ phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật của đất nước:Đây là nhân tố
thuộc về cơ sở hạ tầng cho hoạt động xuất khẩu. Nó bao gồm phát triển của hệ
thống giao thơng vận tải, trình độ phát triển của hệ thống thơng tin liên lạc.
Các nhân tố này có thể tăng cƣờng hoặc hạn chế năng lực giao dịch, mở rộng
thị trƣờng xuất khẩu của doanh nghiệp, tăng cƣờng hoặc hạn chế các dịch vụ
vận chuyển hàng hoá xuất của doanh nghiệp.
Trên đây là những nhân tố khách quan ảnh hƣởng đến hoạt động xuất khẩu
của các doanh nghiệp. Ngoài ra, cịn có rất nhiều các nhân tố khác nữa mà
doanh nghiệp cần phải nắm bắt và hiểu biết về nó.
Nhóm các yếu tố bên trong doanh nghiệp.
Đây là yếu tố thuộc về doanh nghiệp mà doanh nghiệp có thể kiểm sốt và
điều chỉnh nó theo hƣớng tích cực nhằm phục vụ cho hoạt động xuất khẩu của
mình. Có thể kể đến các yếu tố sau:
- Trình độ năng lực lãnh đạo và quản trị kinh doanh của ban giám đốc
doanh nghiệp: Đây là nhân tố hết sức quan trọng, quyết định đến sự thành
công trong kinh doanh của doanh nghiệp. Bởi vì trình độ và năng lực quản trị
kinh doanh của ban giám đốc doanh nghiệp cho phép doanh nghiệp có đƣợc
các chiến lƣợc kinh doanh đúng đắn, đảm bảo cho doanh nghiệp có thể tận
dụng đƣợc các cơ hội của thị trƣờng quốc tế trên cơ sở khả năng vốn có của
mình.
- Trình độ và năng lực kinh doanh xuất khẩu của đội ngũ cán bộ kinh
doanh trong doanh nghiệp: Cán bộ kinh doanh là những ngƣời trực tiếp thực
hiện các cơng việc của q trình xuất hàng hố. Vì vậy, trình độ và năng lực
trong hoạt động xuất khẩu của họ sẽ quyết định tới hiệu quả công việc, theo đó
quyết định tới hiệu quả kinh doanh của toàn doanh nghiệp.
9


- Khả năng tài chính của doanh nghiệp: Biểu hiện ở quy mơ vốn hiện có và
khả năng huy động vốn của doanh nghiệp. Năng lực tài chính có thể làm hạn

chế hoặc mở rộng các khả năng khác của doanh nghiệp, vì vốn là tiền đề cho
mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
- Chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp có tác động khơng nhỏ tới kết
quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp .Nếu chiến lƣợc kinh doanh
không phù hợp làm cho doanh nghiệp bị thua lỗ dẫn đến phá sản còn phù hợp
(đúng hƣớng) sẽ phát triển tốt.
b)

Nhóm các yếu tố ảnh hưởng ngồi nước.

Đây là các yếu tố nằm ngồi phạm vi kiểm sốt của quốc gia, có ảnh hƣởng
trực tiếp hoặc gián tiếp đến hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp. Có thể kể
đến các yếu tố sau:
- Tình hình phát triển kinh tế của thị trường xuất khẩu: Có ảnh hƣởng đến
nhu cầu và khả năng thanh toán của khách hàng xuất khẩu, do đó có ảnh
hƣởng đến hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp. Các nhân tố phản ánh sự
phát triển kinh tế của thị trƣờng xuất khẩu là tổng sản phẩm quốc nội (GDP),
thu nhập của dân cƣ, tình hình lạm phát, tình hình lãi suất.
- Tình hình chính trị, hợp tác quốc tế: Nó biểu hiện ở xu thế hợp tác giữa
các quốc gia. Điều này sẽ dẫn đến sự hình thành các khối kinh tế, chính trị của
một nhóm các quốc gia, do đó sẽ ảnh hƣởng đến tình hình thị trƣờng xuất khẩu
của doanh nghiệp.
- Đặc điểm và sự thay đổi về văn hoá- xã hội của thị trường xuất khẩu: Có
ảnh hƣởng rất lớn đến nhu cầu của khách hàng, do đó ảnh hƣởng đến các
quyết định mua hàng của khách hàng và ảnh hƣởng đến hoạt động xuất khẩu
của doanh nghiệp.
- Trình độ phát triển khoa học công nghệ của thị trường xuất khẩu: Sẽ ảnh
hƣởng đến nhiều mặt của đời sống kinh tế xã hội của thị trƣờng đó, do vậy sẽ
ảnh hƣởng đến nhu cầu và sức mua của khách hàng.
- Chính sách thương mại của các quốc gia có thị trường xuất của doanh

nghiệp: Có thể làm hạn chế hoặc tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp
xuất khẩu sang thị trƣờng đó. Một quốc gia có chính sách thƣơng mại tự do sẽ
giúp cho hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp sang thị trƣờng quốc gia đó
đƣợc thực hiện một cách dễ dàng hơn và mang lại hiệu quả kinh tế cao. Ngƣợc
laị, một quốc gia có chính sách thƣơng mại khắt khe thì sẽ tạo ra nhiều khó
khăn cho doanh nghiệp khi thực hiện xuất khẩu sang thị trƣờng này.
10


- Mức độ cạnh tranh quốc tế: Biểu hiện ở sức ép từ phía các doanh nghiệp,
các cơng ty quốc tế đối với doanh nghiệp khi cùng tham gia vào một thị
trƣờng xuất khẩu nhất định. Sức ép này càng lớn thì càng gây khó khăn cho
doanh nghiệp khi muốn thâm nhập, duy trì, mở rộng thị trƣờng xuất khẩu cho
mình.
Ngồi ra, trong điều kiện mà mỗi quốc gia đều dựa vào lợi thế của mình
cũng nhƣ thị trƣờng tiêu thụ thế giới để tổ chức sản xuất và xuất khẩu thì tính
liên kết và phụ thuộc giữa các nƣớc ngày càng tăng lên. Chính vì điều này mà
mỗi sự biến động của tình hình kinh tế- xã hội ở nƣớc ngồi đều có những ảnh
hƣởng nhất định đối với hoạt động kinh tế trong nƣớc. Lĩnh vực hoạt động
xuất khẩu là lĩnh vực trực tiếp quan hệ với các chủ thể ở nƣớc ngoài, chịu sự
chi phối và tác động của các nhân tố ở nƣớc ngồi nên nó rất nhạy cảm. Bất kỳ
một sự thay đổi nào về chính sách xuất khẩu, tình hình lạm phát, thất nghiệp
hay tăng truởng và suy thoái kinh tế...của các nƣớc đều ảnh hƣởng tới hoạt
động xuất khẩu của các doanh nghiệp xuất khẩu ở nƣớc ta.
2.1.3. Những vấn đề liên quan tới phân tích hoạt động kinh doanh
2.1.3.1. Khái niệm phân tích hoạt động kinh doanh
Hoạt động kinh doanh là hoạt động bao gồm tất cả các nghiệp vụ kinh tế
phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nó tuân thủ
theo các quy luật kinh tế của sản xuất hàng hóa và chịu ảnh hƣởng bởi sự tác
động của các nhân tố bên trong và bên ngoài doanh nghiệp.

Phân tích hoạt động kinh doanh là việc đi sâu nghiên cứu theo yêu cầu của
hoạt động quản lý kinh doanh căn cứ vào tài liệu hạch toán và các thông tin
kinh tế. Bằng những phƣơng pháp riêng kết hợp với những phƣơng pháp kĩ
thuật khác nhằm đến việc phân tích, đánh giá tình hình kinh doanh để thấy
đƣợc chất lƣợng hoạt động, nguồn năng lực sản xuất tiềm tàng. Trên cơ sở đó
đề ra các phƣơng án và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh cho
doanh nghiệp.
2.1.3.2. Nội dung phân tích hoạt động kinh doanh
Nội dung của phân tích hoạt động kinh doanh là đánh giá các quá trình
hƣớng đến kết quả hoạt động kinh doanh với tác động của các yếu tố ảnh
hƣởng đƣợc biểu hiện thơng qua các chỉ tiêu kinh tế.
Phân tích hoạt động kinh doanh cần xác định các đặc trƣng về mặt lƣợng
của các giai đoạn, các quá trình kinh doanh (số lƣợng, kết cấu, quan hệ, tỷ
lệ…) nhằm xác định xu hƣớng và nhịp độ phát triển, xác định những nguyên

11


nhân ảnh hƣởng đến sự biến động của các quá trình kinh doanh với các điều
kiện sản xuất kinh doanh.
Phân tích kinh doanh khơng chỉ dừng lại ở đánh giá kết quả kinh doanh
thông qua các chỉ tiêu kinh tế mà còn đi sâu nghiên cứu các nhân tố ảnh hƣởng
đến kết quả kinh doanh biểu hiện trên các chỉ tiêu đó. Các nhân tố ảnh hƣởng
có thể là nhân tố chủ quan hoặc khách quan.
2.1.3.3. Các chỉ tiêu đánh giá hoạt động kinh doanh
Phân tích doanh thu
Doanh thu là phân giá trị mà công ty thu đƣợc trong quá trình hoạt động
kinh doanh bằng việc bán sản phẩm hàng hóa của mình. Doanh thu là một
trong những chỉ tiêu quan trọng phản ánh quá trình hoạt động kinh doanh của
đơn vị ở một thời điểm cần phân tích. Thơng qua nó chúng ta có thể đánh giá

đƣợc hiện trạng của doanh nghiệp hoạt động có hệu quả hay khơng. Doanh thu
của doanh nghiệp đƣợc tạo ra từ các hoạt động: doanh thu từ hoạt động sản
xuất kinh doanh chính, doanh thu từ hoạt động tài chính và doanh thu từ hoạt
động bất thƣờng.
Phân tích chi phí
Chi phí là một phạm trù kinh tế quan trọng gắn liền với sản xuất và lƣu
thơng hàng hóa. Đó là những hao phí đƣợc biểu hiện bằng tiền trong quá trình
hoạt động kinh doanh. Chi phí của doanh nghiệp là tất cả những chi phí phát
sinh gắn liền với doanh nghiệp trong quá trình hình thành, tồn tại và hoạt
động. Từ các khâu thu mua nguyên liệu tạo sản phẩm đến khi tiêu thụ nó. Việc
nhận định và tính tốn từng loại chi phí là cơ sở để các nhà quản lí đƣa ra
những quyết định đúng đắn trong quá trình điều hành hoạt động kinh doanh.
Do đó việc phân tích chi phí sản xuất kinh doanh là một bộ phận không thể
thiếu đƣợc trong phân tích hoạt động kinh doanh, chi phí này ảnh hƣởng trực
tiếp đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Qua phân tích chi phí sản xuất kinh
doanh có thể đánh giá đƣợc mức chi phí tồn tại trong đơn vị, khai thác tìm
kiếm lợi nhuận của doanh nghiệp.
Thật vậy, kết quả cuối cùng trong quá trình sản xuất kinh doanh là lợi
nhuận, muốn đạt đƣợc lợi nhuận cao thì một trong những biện pháp chủ yếu là
làm giảm chi phí sản xuất kinh doanh. Vì vậy doanh nghiệp cần có sự quản lí
chặt chẽ chi phí, tiết kiệm chi phí, tránh những chi phí khơng cần thiết tạo điều
kiện để giảm giá thành sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh cho doanh nghiệp.
Đây chính là chỉ tiêu chiến lƣợc quan trọng giúp doanh nghiệp tìm ra những
12