Giải pháp thực hiện chiến lược phát triển trường cao đẳng công nghiệp thực phẩm đến năm 2020
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (837.47 KB, 141 trang )
bộ giáo dục và đào tạo
trờng đại học nông nghiệp hà nội
---------------------------------
nguyễn thị hồng hạnh
GII PHP THC HIN CHIN LC PHT TRIN
TRNG CAO NG CễNG NGHIP
THC PHM N NM 2020
Luận văn thạc s kinh tế
Hà nội - 2012
giáo dục và đào tạo
trờng đại học nông nghiệp hà nội
---------------------------------
nguyễn thị hồng hạnh
GII PHP THC HIN CHIN LC PHT TRIN
TRNG CAO NG CễNG NGHIP
THC PHM N NM 2020
Luận văn thạc S kinh tế
Chuyên ngành : Kinh t Nụng nghip
Mã số
: 60.31.10
Ngời hớng dẫn khoa học : TS. đinh văn đ n
Hà nội - 2012
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả trình bày trong Luận văn này là trung thực và chưa từng được ai
công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này
đã được cám ơn đầy đủ và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đều được chỉ
rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày 20 tháng 5 năm 2012
Tác giả Luận văn
Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………
i
LỜI CẢM ƠN!
Để hoàn thành Khóa luận này, ngoài sự nỗ lực, cố gắng của bản thân,
tôi đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ và động viên của một cá nhân và tập
thể.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Đinh Văn Đãn đã chỉ bảo,
hướng dẫn và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi trong suốt quá trình thực hiện
đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu nhà trường, Viện Đào tạo
sau đại học, Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, Thư viện trường Đại học
Nông nghiệp Hà Nội đã giúp đỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu học tập tại
trường.
Cuối cùng tôi xin dành sự tri ân của mình tới gia đình, người thân và
bạn bè luôn bên cạnh động viên cổ vũ tôi.
Hà Nội, ngày 20 tháng 5 năm 2012
Tác giả Luận văn
Nguyễn Thị Hồng Hạnh
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………
ii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN! ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ............................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................vi
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................... vii
DANH MỤC SƠ ĐỒ .............................................................................................ix
1.
MỞ ĐẦU.....................................................................................................1
1.1
Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................... 1
1.2
Mục tiêu nghiên cứu................................................................................ 3
1.2.1 Mục tiêu chung........................................................................................ 3
1.2.2 Mục tiêu cụ thể ........................................................................................ 3
1.3
Đối tượng, phạm vi, nội dung nghiên cứu .............................................. 3
1.3.1 Đối tượng nghiên cứu.............................................................................. 3
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu ................................................................................. 3
2.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN CHIẾN
LƯỢC PHÁT TRIỂN TRƯỜNG CAO ĐẲNG, ĐẠI HỌC ................5
2.1
Cơ sở lý luận về thực hiện chiến lược phát triển trường Cao đẳng, Đại học .. 5
2.1.1 Khái niệm về chiến lược phát triển ......................................................... 5
2.1.2 Đặc điểm và mục tiêu của trường Cao đẳng, Đại học ............................ 6
2.1.3 Lý luận về thực hiện chiến lược phát triển trường Cao đẳng.................. 8
2.2.
Cơ sở thực tiễn về thực hiện chiến lược phát triển trường Cao đẳng, Đại
học ......................................................................................................... 27
2.2.1. Chính sách phát triển Đại học, Cao đẳng của Việt nam........................ 27
2.2.2 Tình hình thực hiện các giải pháp chiến lược phát triển của một số
trường Cao đẳng của Việt nam.............................................................. 31
2.2.3 Một số bài học kinh nghiệm.................................................................. 38
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………
iii
3.
ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG
NGHIỆP THỰC PHẨM VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .....40
3.1
Khái quát quá trình hình thành và phát triển của trường ...................... 40
3.1.1 Quá trình hình thành và phát triển trường............................................. 40
3.1.2 Chức năng, nhiệm vụ............................................................................. 41
3.1.3 Cơ cấu tổ chức của trường .................................................................... 42
3.1.4 Đội ngũ cán bộ, giảng viên, nhân viên của trường ............................... 45
3.1.5 Khái quát một số kết quả đào tạo, nghiên cứu khoa học của trường trong
3 năm qua .............................................................................................. 46
3.2.
Phương pháp nghiên cứu....................................................................... 47
3.2.1 Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 47
3.2.2 Phương pháp phân tích số liệu .............................................................. 48
3.3
Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................ 48
4.
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ....................................51
4.1
Khái quát chiến lược phát triển Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực
phẩm đến năm 2020 .............................................................................. 51
4.1.1 Mục tiêu chiến lược phát triển Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực
phẩm ...................................................................................................... 51
4.1.2 Chiến lược phát triển đào tạo của trường.............................................. 51
4.1.3 Chiến lược phát triển nguồn nhân lực ................................................... 53
4.1.4 Chiến lược phát triển cơ sở vật chất và nguồn tài chính....................... 54
4.1.5 Chiến lược phát triển nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế ............ 56
4.2
Thực trạng triển khai các giải pháp để thực hiện chiến lược phát triển
Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm.......................................... 58
4.2.1 Thực trạng các giải pháp đã triển khai nhằm thực hiện chiến lược phát
triển đào tạo ........................................................................................... 58
4.2.2 Thực trạng các giải pháp đã triển khai nhằm thực hiện chiến lược phát
triển nguồn nhân lực cuả trường ........................................................... 66
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………
iv
4.2.3 Thực trạng các giải pháp đã triển khai nhằm thực hiện chiến lược phát
triển cơ sở vật chất và tài chính............................................................. 78
4.2.4 Thực trạng các giải pháp đã triển khai nhằm thực hiện chiến lược phát
triển nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế....................................... 88
4.3
Các yếu tố ảnh hưởng đến tình hình thực hiện chiến lược phát triển
Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm.......................................... 95
4.3.1 Yếu tố về chính sách hỗ trợ................................................................... 95
4.3.2 Yếu tố cạnh tranh .................................................................................. 96
4.3.3 Yếu tố về nhu cầu đào tạo của người học trong vùng........................... 97
4.3.4 Yếu tố về nguồn lực của nhà trường .................................................... 97
4.3.5 Phân tích điểm mạnh, điểm yếu của việc thực hiện chiến lược phát triển
Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm.......................................... 99
4.4
Giải pháp thực hiện chiến lược phát triển Trường Cao đẳng Công
nghiệp Thực phẩm đến năm 2020 ....................................................... 100
4.4.1 Giải pháp về phát triển chương trình đào tạo, quy mô đào tạo, xây dựng
cơ cấu ngành nghề đào tạo phù hợp nhu cầu xã hội. ......................... 100
4.4.2 Giải pháp về đội ngũ cán bộ quản lý và giảng viên của trường.......... 105
4.4.3 Giải pháp về cơ sở vật chất và nguồn tài chính phục vụ đào tạo........ 111
4.4.4 Giải pháp về công tác nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế ......... 114
5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................116
5.1
Kết luận ............................................................................................... 116
5.2
Kiến nghị ............................................................................................. 118
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................119
PHỤ LỤC ..........................................................................................................121
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………
v
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Từ viết tắt
Diễn giải nội dung
BGH
Ban giám hiệu
CĐ
Cao đẳng
CĐCNTP
Cao đẳng công nghiệp thực phẩm
CNH - HĐH
Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa
ĐVT
Đơn vị tính
GD& ĐT
Giáo dục và Đào tạo
GV
Giảng viên
KCS
Kiểm tra chất lượng sản phẩm
KTCS
Kỹ thuật cơ sở
MT
Mục tiêu
PTBQ
Phát triển bình quân
PTNT
Phát triển nông thôn
TC
Trung cấp
TH
Thực hiện
TP
Thực phẩm
TT
Thời trang
SS
So sánh
SV
Sinh viên
UBND
Ủy ban nhân dân
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………
vi
DANH MỤC CÁC BẢNG
STT
3.1:
Tên bảng
Trang
Quy mô cán bộ quản lý, giảng viên và nhân viên của nhà trường
qua 3 năm .............................................................................................45
3.2:
Kết quả đào tạo, nghiên cứu khoa học của trường trong 3 năm qua.....46
3.3:
Số lượng và đối tượng điều tra..............................................................47
4.1:
Mục tiêu chiến lược phát triển đào tạo của trường ...............................52
4.2:
Nhu cầu nhân lực giai đoạn 2008 - 2020 ..............................................53
4.3:
Mục tiêu chiến lược cơ sở vật chất và tài chính của trường .................55
4.4:
Mục tiêu chiến lược nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế..............56
4.5:
Các hoạt động phát triển chương trình và ngành đào tạo 2008 2010 .......................................................................................................58
4.6:
Kết quả thực hiện giải pháp phát triển chương trình và ngành đào
tạo ..........................................................................................................60
4.7:
Các hoạt động phát triển quy mô tuyển sinh.........................................61
4.8:
Kết quả thực hiện quy mô đào tạo qua các năm ...................................62
4.9:
Ý kiến đánh giá về thực hiện chiến lược đào tạo ..................................64
4.10: Các hoạt động phát triển quy mô nguồn nhân lực ................................66
4.11: Kết quả thực hiện các giải pháp phát triển quy mô nguồn nhân lực.....68
4.12: Các hoạt động nâng cao chất lượng nguồn nhân lực hàng năm
2008-2010..............................................................................................70
4.13: Kết quả thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng
viên ........................................................................................................73
4.14: Ý kiến đánh giá của cán bộ quản lý Bộ công thương và cán bộ
quản lý trường về chất lượng nguồn nhân lực ......................................75
4.15: Ý kiến đánh giá của người học về giảng dạy của đội ngũ ....................77
giáo viên ................................................................................................77
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………
vii
4.16: Các hoạt động phát triển cơ sở vật chất của trường..............................78
4.17: Tình hình đầu tư cơ sở vật chất của nhà trường qua 3 năm 2008 2010 .......................................................................................................81
4.18 : Các hoạt động huy động nguồn lực tài chính........................................83
4.19: Kết quả nguồn thu của trường qua 3 năm .............................................84
4.20: Ý kiến đánh giá của cán bộ quản lý Bộ, cán bộ quản lý trường và
giảng viên về cơ sở vật chất và tài chính của trường ............................85
4.21: Ý kiến đánh giá của sinh viên về cơ sở vật chất của trường.................87
4.22: Các hoạt động phát triển nghiên cứu khoa học .....................................88
4.23: Kết quả thực hiện kế hoạch phát triển nghiên cứu khoa học ................89
4.24: Các hoạt động nhằm nâng cao năng lực hợp tác quốc tế ......................91
4.25: Kết quả thực hiện các hoạt động hợp tác quốc tế..................................92
4.26: Ý kiến đánh giá của cán bộ quản lý Bộ, cán bộ quản lý trường và
giảng viên về hoạt động NCKH và hợp tác quốc tế..............................93
4.27: Ý kiến đánh giá của sinh viên về hoạt động NCKH .............................94
4.28: Khái toán kinh phí đầu tư xây dựng cơ sở vật chất đến năm 2010.......98
4.29: Quy mô đào tạo của trường…………………………………….........101
4.30: Các ngành đào tạo hệ Đại học của trường…………………………...103
4.31: Các ngành đào tạo hệ Cao đẳng của trường…………………………104
4.32: Các ngành đào tạo hệ Trung cấp của trường………………………...105
4.33: Giải pháp về đội ngũ cán bộ quản lý………………………………...105
4.34: Giải pháp về đội ngũ giảng viên …………………………………….107
4.35: Kế hoạch đầu tư cơ sở vật chất giai đoạn 2012- 2020…….…………111
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………
viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ
STT
Tên sơ đồ
Trang
2.1. Kiểm tra và điều chỉnh chiến lược phát triển……………………………20
2.2. Các giai đoạn của quá trình điều chỉnh chiến lược……………………...23
3.1. Cơ cấu tổ chức Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm……………42
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế …………………
ix
1. MỞ ĐẦU
1.1 Tính cấp thiết của đề tài
Ngày nay xu hướng quốc tế hóa cùng với sự phát triển như vũ bão của
công nghệ đòi hỏi nguồn nhân lực có chất lượng cao, chất xám trở thành
nguồn vốn qúy giá và là yếu tố quyết định sự tăng trưởng ổn định của mỗi
quốc gia. Vì vậy, để Việt Nam không bị tụt hậu so với trình độ phát triển kinh
tế thế giới thì phải đẩy nhanh và mạnh việc nâng cao trình độ của người lao
động. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cao đang là đòi hỏi
bức thiết trong điều kiện hiện nay, đặc biệt trong tương lai không xa với nền
kinh tế tri thức phát triển thì lao động chất lượng cao là yếu tố quan trọng
nhất. Nhận thức được điều đó, tại đại hội toàn quốc lần thứ X của Đảng cũng
đã nêu rõ: Tạo được chuyển biến cơ bản về phát triển giáo dục và đào tạo,
đổi mới tư duy giáo dục một cách nhất quán, từ mục tiêu chương trình, nội
dung, phương pháp đến cơ cấu về hệ thống tổ chức, cơ chế quản lý để tạo
được chuyển biến cơ bản tiếp cận với trình độ giáo dục của khu vực và thế
giới; Mở rộng quy mô dạy nghề và trung học chuyên nghiệp, đảm bảo tốc độ
tăng nhanh các loại hình đào tạo đại học và cao đẳng; Phát triển mạnh và
nâng cao hiệu quả hoạt động khoa học và công nghệ. Phát triển và kết hợp
chặt chẽ giáo dục và đào tạo, phát huy vai trò quốc sách hàng đầu, tạo điều
kiện đẩy nhanh công nghiệp hóa hiện đại hóa và phát triển kinh tế tri thức.
Kết hợp tương tác phát triển khoa học công nghệ với chấn hưng giáo dục và
đào tạo nước nhà.
Để đáp ứng nhu cầu về chất lượng cũng như số lượng của nguồn nhân
lực đó, các trường Đại học, Cao đẳng và các trường dạy nghề phải có chiến
lược phát triển cả về quy mô và nâng cao chất lượng đào tạo để phù hợp với
yêu cầu của thực tế trong hiện tại và tương lai.
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………….
1
Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm trực thuộc Bộ công thương
trong suốt 40 năm xây dựng và phát triển từ một trường trung học được nâng
cấp thành trường Cao đẳng vào năm 2006, đào tạo đội ngũ cử nhân cao đẳng,
kỹ thuật viên trung học và công nhân lành nghề phục vụ đắc lực cho các thành
phần kinh tế trên địa bàn các tỉnh Tây bắc và trên cả nước. Mặt khác, Nhà
nước và Bộ chủ quản ngày càng có xu hướng tăng tính tự chủ cho các trường
thuộc Bộ, do đó các trường tự chịu trách nhiệm trong hoạt động của mình.
Điều đó cũng có nghĩa Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm phải tự tìm
ra hướng đi cho mình để phát triển. Trước yêu cầu đó, nhà trường đã xây
dựng chiến lược phát triển trường giai đoạn 2008- 2020 với mục tiêu chủ yếu
là nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý, chất lượng giáo
dục toàn diện, xây dựng môi trường sư phạm lành mạnh, thân thiện; Xây
dựng cơ sở vật chất hiện đại đáp ứng được yêu cầu mới; Thành lập trường Đại
học Công nghiệp Thực phẩm vào năm 2015.
Chiến lược được bắt đầu triển khai từ năm 2008 cho đến nay việc triển
khai chiến lược đã mang lại những kết quả tích cực nhất định như: Ngành
nghề đào tạo của nhà trường đã được đa dạng hóa; quy mô sinh viên phát
triển không ngừng cả về số lượng và chất lượng đáp ứng nhu cầu lao động
qua đào tạo trên địa bàn tỉnh và khu vực; cơ sở vật chất được đầu tư phục vụ
giảng dạy và bước đầu đáp ứng được nhu cầu giảng dạy và học tập. Tuy
nhiên, việc thực hiện chiến lược cũng đã và đang gặp phải không ít khó khăn
như: Sự cạnh tranh giữa các trường Đại học, cao đẳng ngày càng cao trong
việc thu hút người học, đội ngũ giảng viên chưa mạnh cả về mặt số lượng và
chất lượng, cơ sở vật chất phục vụ cho giảng dạy và thực hành chưa đảm bảo.
Để đánh giá những kết quả đã đạt được trong các hoạt động triển khai
thực hiện chiến lược phát triển Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm,
chỉ ra những hạn chế trong việc thực hiện các hoạt động đó, từ đó đề xuất các
giải pháp thực hiện có hiệu quả hơn nữa chiến lược phát triển trường trong
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………….
2
thời gian tới, chúng tôi đã lựa chọn đề tài: “Giải pháp thực hiện chiến lược
phát triển Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm đến năm 2020” làm
đề tài nghiên cứu luận văn thạc sỹ kinh tế của mình.
1.2 Mục tiêu nghiên cứu
1.2.1 Mục tiêu chung
Đánh giá đúng thực trạng thực hiện chiến lược phát triển của Trường
Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm đẩy
mạnh việc thực hiện chiến lược phát triển Trường Cao đẳng Công nghiệp
Thực phẩm đến năm 2020.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
- Góp phần hệ thống hóa lý luận và thực tiễn về giải pháp thực hiện chiến
lược phát triển trường .
- Đánh giá thực trạng thực hiện chiến lược phát triển Trường Cao đẳng
Công nghiệp Thực phẩm trong những năm qua.
- Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến tình hình thực hiện chiến lược
phát triển Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm.
- Đề xuất các giải pháp đẩy mạnh việc thực hiện chiến lược phát triển
Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm đến năm 2020.
1.3 Đối tượng, phạm vi, nội dung nghiên cứu
1.3.1 Đối tượng nghiên cứu
- Chiến lược phát triển cuả Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm;
cán bộ công nhân viên và nguồn lực khác của nhà trường.
- Các giải pháp thực hiện chiến lược phát triển của Trường Cao đẳng
Công nghiệp Thực phẩm .
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu
1.3.2.1 Phạm vi thời gian
- Luận văn tập trung thu thập số liệu thực hiện chiến lược phát triển
Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm từ năm 2008 đến năm 2010 để
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………….
3
phân tích, đánh giá và xây dựng định hướng, giải pháp thực hiện chiến lược
phát triển đến năm 2015- 2020.
1.3.2.2 Phạm vi không gian
Luận văn tập trung nghiên cứu tại Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực
phẩm –Việt Trì – Phú Thọ.
1.3.2.3 Nội dung nghiên cứu chủ yếu
- Hệ thống cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về giải pháp thực hiện chiến
lược phát triển trong các trường cao đẳng.
- Thực trạng, giải pháp thực hiện chiến lược phát triển Trường Cao
đẳng Công nghiệp Thực phẩm trên các nội dung chủ yếu sau:
(1) Phát triển đào tạo
(2) Phát triển nghiến cứu khoa học & hợp tác quốc tế
(3) Phát triển nguồn nhân lực
(4) Phát triển cơ sở vật chất & nguồn tài chính
- Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến tình hình thực hiện chiến lược
phát triển của Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm.
- Định hướng và những giải pháp chủ yếu nhằm thực hiện chiến lược
phát triển của Trường Cao đẳng Công nghiệp Thực phẩm.
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………….
4
2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC
PHÁT TRIỂN TRƯỜNG CAO ĐẲNG, ĐẠI HỌC
2.1 Cơ sở lý luận về thực hiện chiến lược phát triển trường Cao đẳng, Đại học
2.1.1 Khái niệm về chiến lược phát triển
Chiến lược phát triển là thuật ngữ bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp
“Strategos” dùng trong quân sự, nhà lý luận quân sự thời cận đại Clawzevit
cũng cho rằng: Chiến lược quân sự là nghệ thuật chỉ huy ở vị trí ưu thế. Một
xuất bản của từ điển Larous coi: Chiến lược là nghệ thuật chỉ huy các phương
tiện để giành chiến thắng.
Học giả Đào Duy Anh trong từ điển tiếng Việt có viết: Chiến lược là
các kế hoạch đặt ra để giành thắng lợi trên một hay nhiều mặt trận. Như vậy
trong lĩnh vực quân sự, thuật ngữ chiến lược phát triển nói chung đã được coi
như một nghệ thuật chỉ huy nhằm giành thắng lợi của một cuộc chiến tranh
(Pháp Việt từ điển, Đào Duy Anh, năm 1936).
Từ thập kỷ 60 thế kỷ XX, chiến lược được ứng dụng vào lĩnh vực đào
tạo, dịch vụ và ra đời thuật ngữ “chiến lược kinh doanh”. Quan niệm về chiến
lược kinh doanh phát triển dần theo thời gian va người ta tiếp cận nó theo
nhiều cách khác nhau.
Năm 1962, Chandler định nghĩa chiến lược như là việc xác định mục
tiêu, mục đích cơ bản dài hạn của đơn vị và việc áp dụng một chuỗi các hành
động cũng như việc phân bổ các nguồn lực cần thiết để thực hiện mục tiêu này.
Đễn những năm 1980, Quinn đã đưa ra định nghĩa có tính khái quát hơn:
Chiến lược là mô thức hay kế hoạch tích hợp các mục tiêu chính yếu, các chính
sách và chuỗi hành động vào một tổng thể được cố kết một cách chặt chẽ.
Sau đó, Johnson và Scholes định nghĩa lại chiến lược trong điều kiện
môi trường có nhiều thay đổi nhanh chóng: Chiến lược là định hướng và
phạm vi của một tổ chức về dài hạn nhằm giành lợi thế cạnh tranh cho tổ chức
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………….
5
thông qua việc định dạng các nguồn lực của nó trong môi trường thay đổi, để
đáp ứng nhu cầu thị trường và thỏa mãn mong đợi của các bên hữu quan.
Ngoài cách tiếp cận kiểu truyền thống như trên, nhiều tổ chức đào tạo,
dịch vụ tiếp cận chiến lược theo cách mới: Chiến lược là kế hoạch kiểm soát
và sử dụng nguồn lực, tài sản và tài chính nhằm mục đích nâng cao và bảo
đảm những quyền lợi thiết yếu của mình. Kenneth Andrews là người đầu tiên
đưa ra các ý tưởng nổi bật này, theo ông: Chiến lược là những gì mà một tổ
chức phải làm dựa trên những điểm mạnh và yếu của mình trong bối cảnh có
những cơ hội và cả những mối đe dọa.
Theo Brace Henderson, chiến lược phát triển gia đã đưa ra khái niệm:
Chiến lược là sự tìm kiếm thận trọng một kế hoạch hành động để phát triển và
kết hợp lợi thế cạnh tranh của tổ chức. Những điều khác biệt giữa bạn và đối
thủ cạnh tranh là cơ sở cho lợi thế của bạn.
Dù tiếp cận theo cách nào thì bản chất của chiến lược vẫn là phác thảo
hình ảnh trong tương lai của đơn vị trong lĩnh vực hoạt động và khả năng khai
thác. Theo cách hiểu này, thuật ngữ chiến lược được hiểu theo 3 ý nghĩa phổ
biến nhất: Xác lập mục tiêu dài hạn của đơn vị; Đưa ra các chương trình hành
động tổng quát; Lựa chọn các phương án hành động, triển khai phân bổ nguồn
lực để thực hiện mục tiêu đó.
Ngày nay, thuật ngữ chiến lược đã được sử dụng khá phổ biến ở Việt
Nam trong nhiều lĩnh vực cả phạm vi vĩ mô và vi mô. Các khái niệm chiến
lược bắt nguồn từ sự cần thiết khách quan trong thực tiễn quản trị của các đơn
vị trong cơ chế thị trường hiện nay.
2.1.2 Đặc điểm và mục tiêu của trường Cao đẳng, Đại học
Theo luật giáo dục năm 2005, điều 6 về hệ thống giáo dục quốc dân thì
“Giáo dục Đại học đào tạo 2 trình độ là Cao đẳng và Đại học”. Trong đó,
Điều 34 nêu rõ: Trường Cao đẳng đào tạo trình độ Cao đẳng; trình độ cao
đẳng được thực hiện trong 3 năm đối với người có bằng tốt nghiệp trung học
phổ thông hoặc bằng tốt nghiệp trung học chuyên nghiệp.
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………….
6
Trong hệ thống giáo dục Việt Nam, giáo dục Cao đẳng thuộc luồng kỹ
thuật nghề nghiệp. Thời gian từ 3 - 4 năm ( các ngành nghề kỹ thuật, công
nghệ, nghiệp vụ - trình độ 3), thời gian 1,5 - 2,5 năm (đào tạo từ công nhân
lành nghề - trình độ 2, có bằng THPT). Điều 35 quy định mục tiêu đào tạo "
Đào tạo trình độ Cao đẳng giúp sinh viên có kiến thức chuyên môn và kỹ
năng thực hành cơ bản về một ngành nghề, có khả năng giải quyết những vấn
đề thông thường thuộc chuyên ngành đào tạo".
Điều 36 yêu cầu về nội dung và phương pháp " Đào tạo trình độ cao
đẳng phải đảm bảo cho sinh viên có những kiến thức khoa học cơ bản và
chuyên ngành cần thiết, chú trọng rèn luyện kỹ năng cơ bản và năng lực thực
hiện công tác chuyên môn"
2.1.2.1 Đặc điểm trường Cao đẳng
Theo luật tổ chức Chính phủ năm 2001, giáo dục được xác định là một
nhiệm vụ của bộ máy hành chính và được ghi trong các Điều 8 và 22. Tại
khoản 4 điều 8 ghi các nhiệm vụ của Chính phủ " Chính phủ thống nhất quản
lý việc xây dựng, phát triển nền kinh tế quốc dân, phát triển văn hóa, giáo
dục, y tế, khoa học và công nghệ, các dịch vụ công".
Theo Nghị quyết số 90/CP ngày 21/8/1997 của Chính phủ về " Phương
hướng và chủ trương xã hội hóa các hoạt động giáo dục, y tế, văn hóa" thì nội
dung xã hội hóa giáo dục bao gồm 5 vấn đề là: Xã hội hóa giáo dục; Cộng
đồng trách nhiệm; Đa dạng hóa loại hình; Đa dạng hóa nguồn lực; Thể chế
hóa chủ trương.
Và sản phẩm dịch vụ đào tạo có đặc điểm như sau: Tính vô hình của
sản phẩm dịch vụ đào tạo; Quá trình tiêu thụ sản phẩm dịch vụ đào tạo gắn
liền với quá trình sản xuất ra nó, tức là có tiêu thụ mới có sản xuất; Quá trình
sản xuất đào tạo mang tính dây chuyền, có sự tham gia của nhiều cơ sở đào tạo, mỗi
cơ sở chỉ thực hiện một vài công đoạn của quá trình sản xuất; Tải trọng dao động
không đồng đều theo không gian và thời gian.
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………….
7
Đặc điểm về kỹ thuật công nghệ: Khoa học kỹ thuật công nghệ luôn phát
triển và thay đổi nhanh chóng cho nên lựa chọn kỹ thuật công nghệ, nghiên cứu
kỹ thuật công nghệ sẽ giúp cho trường có thế mạnh trong cạnh tranh.
Tính đa dạng dịch vụ của đào tạo: Với sự phát triển nhanh và mạnh
của kỹ thuật công nghệ, các dịch vụ đào tạo cũng không ngừng được đa dạng
hóa, trên thị trường luôn phát triển các dịch vụ mới.
2.1.2.2 Mục tiêu của trường Cao đẳng, Đại học
Theo Luật giáo dục năm 2005, Điều 35 quy định: Mục tiêu của giáo
dục đại học và sau đại học là đào tạo người học có phẩm chất chính trị, đạo
đức, có ý thức phục vụ nhân dân, có kiến thức và năng lực thực hành nghề
nghiệp tương xứng với trình độ đào tạo, có sức khoẻ, đáp ứng yêu cầu xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Đào tạo trình độ cao đẳng giúp sinh viên có kiến thức chuyên môn và
kỹ năng thực hành cơ bản về một ngành nghề, có khả năng giải quyết những
vấn đề thông thường thuộc chuyên ngành được đào tạo.
Đào tạo trình độ đại học giúp sinh viên nắm vững kiến thức chuyên
môn và kỹ năng thực hành về một ngành nghề, có khả năng phát hiện, giải
quyết những vấn đề thông thường thuộc chuyên ngành được đào tạo.
2.1.3 Lý luận về thực hiện chiến lược phát triển trường Cao đẳng
2.1.3.1 Bản chất, vai trò và đặc điểm của thực hiện chiến lược phát triển
trường Cao đẳng
a. Bản chất thực hiện chiến lược phát triển trường Cao đẳng
Sau khi lựa chọn và quyết định chiến lược phát triển cho Nhà trường,
nhà quản lý phải có một sự chuyển giao mang tính ý nghĩa chiến lược phát
triển. Đó là việc chuyển từ giai đoạn xây dựng chiến lược phát triển sang giai
đoạn thực hiện chiến lược phát triển trường, thực chất là việc chuyển giao
trách nhiệm từ những người xây dựng chiến lược phát triển cho các cán bộ
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………….
8
quản lý theo chức năng và các bộ phận. Mặc dù hai giai đoạn này có mối quan
hệ chặt chẽ với nhau nhưng công tác tổ chức thực hiện chiến lược phát triển
vẫn có những đặc thù khác hẳn và yêu cầu đặt ra cho giai đoạn này cũng khác
so với giai đoạn xây dựng chiến lược phát triển. Nếu trong xây dựng chiến
lược phát triển đặt vị trí các nguồn lực trước hành động và nhấn mạnh đến
hiệu quả về tài chính thì tổ chức thực hiện lại coi hoạt động quản trị trong
công việc và nhấn mạnh đến hiệu quả tác dụng. Nếu quá trình xây dựng chiến
lược phát triển là một quá trình tri thức và đòi hỏi kỹ năng phân tích tốt và
cần sự hợp tác của một số ít cán bộ tham mưu thì tổ chức thực hiện chiến lược
phát triển lại là một quá trình hoạt động rất linh hoạt đòi hỏi sự hợp tác của
đội ngũ quản trị viên với những kỹ năng lãnh đạo và khả năng khuyến khích
động viên của mọi người cùng tham gia. Sự chuyển giao này sẽ dễ dàng hơn
rất nhiều nếu người quản lý và nhân viên hiểu được chiến lược phát triển của
trường, cảm nhận được mình là một bộ phận quan trọng trong đó, và thông
qua việc tham gia vào các hoạt động thực hiện chiến lược phát triển trở nên
gắn bó và có trách nhiệm với sự thành công cùa trường cao đẳng. Nếu không
có sự nỗ lực thực hiện chiến lược phát triển thì trường cao đẳng sẽ có nhiều
vấn đề nảy sinh. Thông thường các vấn đề nảy sinh trong tổ chức thực hiện
chiến lược phát triển thường xuất phát từ việc chuyển giao trách nhiệm này.
Do đó các cán bộ quản lý chức năng và bộ phận cần thiết phải tham gia vào
quá trình xây dựng chiến lược phát triển trường.
Tổ chức thực hiện chiến lược phát triển trường thường được gọi là giai
đoạn hành động của quản trị chiến lược phát triển. Tổ chức thực hiện có nghĩa
là huy động đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên và nhân viên tham gia vào
việc thực hiện các mục tiêu chiến lược phát triển đã đặt ra. Tổ chức thực hiện
chiến lược phát triển trường thường được xem là giai đoạn khó khăn nhất
trong quá trình quản trị chiến lược phát triển, việc thực hiện chiến lược phát
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………….
9
triển đòi hỏi tính kỷ luật cao, sự tận tụy và đức hy sinh của mỗi cá nhân trong
trường cao đẳng.
Sự thành công của việc thực hiện chiến lược phát triển trường cao đẳng
tập trung vào khả năng thúc đẩy động viên mọi người tham gia vào quá trình
thực hiện các hoạt động chiến lược phát triển. Bởi vì các hoạt động thực hiện
chiến lược phát triển đều ảnh hưởng đến tất cả các nhà quản lý, giảng viên và
nhân viên trường cao đẳng. Mọi bộ phận và các phòng ban phải xác định rõ
những công việc cần làm để thực hiện phần việc của mình trong quá trình
thực hiện chiến lược phát triển của trường cao đẳng và làm thế nào để thực
hiện công việc một cách tốt nhất.
b. Vai trò của thực hiện chiến lược phát triển trường Cao đẳng
Nhiệm vụ của tổ chức thực hiện chiến lược trường Cao đẳng là kích
thích các nhà quản lý, giảng viên và nhân viên trong đơn vị làm việc hết sức
mình với sự nhiệt tình và trách nhiệm để đạt được những mục tiêu chiến lược
đề ra.
Tổ chức thực hiện chiến lược là quá trình nhằm đảm bảo cho chiến
lược được thực hiện ở mọi khâu và mọi bộ phận trong trường. Do đó mục tiêu
của việc tổ chức thực hiện chiến lược là nhằm tạo ra sự phù hợp giữa các
mục tiêu chiến lược của trường Cao đẳng với các hoạt động hàng ngày của
trường và nhiệm vụ của từng bộ phận. Phải tạo ra được sự phù hợp giữa các
chức năng quản trị và những hoạt động quản lý hành chính.
Việc tạo ra những phù hợp về chức năng có nghĩa là lựa chọn và thực
hiện các chính sách phù hợp trong từng chức năng như: chức năng đào tạo,
marketing; phương pháp giảng dạy; cơ sở vật chất, tài chính nhằm mục tiêu
tăng cường thực hiện chiến lược phát triển trường Cao đẳng. Đây là một
nhiệm vụ rất khó khăn trong tổ chức thực hiện chiến lược. Sự phù hợp giữa
các chức năng quản lý có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc thực hiện
chiến lược. Việc thông báo triển khai chiến lược cho các nhà quản lý chức
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………….
10
năng không phải đã đảm bảo được rằng chính sách chức năng sẽ phản ánh
được nội dung của chiến lược. Vì rằng các nhà quản lý thường chỉ tập trung
vào lĩnh vực chuyên sâu chức năng của mình như: đào tạo thì nhằm vào tiêu
chuẩn hoá, tuyên truyền thì nhằm vào sự phản ứng của người học, phương
pháp giảng dạy thì nhằm vào sự đổi mới, và tài chính tập trung vào kiểm soát
chi phí, do đó thường có những thiên lệch về chức năng trong quá trình tổ
chức thực hiện chiến lược.
Một mục tiêu khác của việc thực hiện chiến lược phát triển trường Cao
đẳng là tạo ra những phù hợp về tổ chức quản trị nhằm đảm bảo các hệ thống
quản trị và quá trình phát triển phù hợp với mục tiêu chiến lược đặt ra và tăng
cường cho việc thực hiện chiến lược. Các hệ thống và các quá trình này bao
gồm cơ cấu tổ chức, hệ thống thông tin quản trị, hệ thống khuyến khích động
viên và hệ thống kiểm tra, quá trình ra quyết định quản trị. Cũng giống như
nhiệm vụ phải đảm bảo phù hợp về chức năng thì khi thiết kế hoặc tổ chức lại
các hệ thống và quá trình thực hiện đào tạo phải nhằm mục tiêu thực hiện
chiến lược; đây là nhiệm vụ khó khăn đòi hỏi sự tham gia của toàn đội ngũ
cán bộ quản lý, giảng viên, nhân viên chứ không phải chỉ có các chuyên gia
tham mưu.
Tổ chức thực hiện chiến lược còn liên quan đến nhiều nhiệm vụ khác
như vấn đề đầu tư, đến việc phân phối nguồn vốn, các nguồn nhân sự cho các
trung tâm và các đơn vị hoạt động kinh doanh thuộc đơn vị làm công tác tổ
chức thực hiện chiến lược trở nên phức tạp hơn.
c. Đặc điểm của thực hiện chiến lược phát triển
Trong quá trình tổ chức thực hiện phải tạo ra được một môi trường tổ
chức thích hợp có cơ chế hoạt động, hệ thống kích thích, tính tự chủ, mức độ
trách nhiệm giữa các chi nhánh, các bộ phận các công ty nhằm đảm bảo theo
đuổi được mục tiêu chiến lược chung của nhà trường.
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………….
11
Tuỳ thuộc vào quy mô của từng trường mà công tác tổ chức thực hiện
chiến lược có nội dung khác nhau. Bởi vì tổ chức thực hiện chiến lược đòi hỏi
phải có những hoạt động và những thay đổi căn bản trong hoạt động của đơn
vị; thêm hay bớt một số phòng ban, bộ phận, sự thay đổi trong bố trí nhân viên,
giảng viên và quản lý…những hoạt động này thường có những sự khác biệt
giữa các trường có quy mô khác nhau.
2.1.3.2 Nội dung và các hoạt động của thực hiện chiến lược phát triển trường
cao đẳng
Nội dung cơ bản của công tác tổ chức thực hiện chiến lược phát triển
trong trường cao đẳng là: Thiết lập mục tiêu trong từng giai đoạn, thiết lập
mục tiêu hàng năm, rồi tổ chức thực hiện theo các hoạt động đã đề ra. Quá
trình thực thi chiến lược phát triển cụ thể như sau:
a. Thiết lập mục tiêu từng giai đoạn:
Nhà quản trị soát xét lại các mục tiêu, điều kiện môi trường và chiến
lược phát triển đào tạo, từ đó thiết lập các mục tiêu và các hoạt động định
hướng trong từng giai đoạn, cụ thể:
Giai đoạn 1: Hoàn thành cơ bản việc chuyển đổi mục tiêu đào tạo theo
hướng đào tạo đa cấp, đa ngành, có chất lượng, hiệu quả cao đáp ứng nhu cầu
của xã hội; phát triển nghiên cứu ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học
công nghệ đáp ứng nhu cầu xã hội; Xây dựng đề án nâng cấp thành trường
Đại học.
Với mục tiêu trên, các hoạt động đề ra là: Mở thêm ngành đào tạo theo nhu
cầu của người học; Đào tạo các bậc học từ dạy nghề, trung cấp, đến cao đẳng;
Đầu tư đảm bảo số lượng và chất lượng giáo viên; Đảm bảo chất lượng đào tạo;
Đầu tư cho cơ sở vật chất đáp ứng nhu cầu học tập và nghiên cứu; Đầu tư kinh
phí chi nghiên cứu khoa học; Xây dựng đề án nâng cấp lên trường Đại học.
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………….
12
Giai đoạn 2: Trở thành trường Đại học đào tạo đa cấp, đa ngành, đào tạo
nguồn nhân lực chất lượng cao cung cấp cho ngành mũi nhọn và phục vụ nhu
cầu xã hội, nghiên cứu ứng dụng, chuyển giao tiến bộ khoa học công nghệ.
Với mục tiêu trên, các hoạt động mà các trường phải thực hiện là: Đào
tạo các bậc học từ Trung cấp, Cao đẳng đến Đại học; Đảm bảo các tiêu chuẩn
về số lượng và cơ cấu trình độ giảng viên của trường Đại học; Đảm bảo tiêu
chuẩn về diện tích, cơ sở vật chất; Công tác nghiên cứu khoa học phải gắn liền
với ứng dụng thực tế.
b. Thiết lập các mục tiêu hàng năm:
Mục tiêu hàng năm là những cái mốc mà trường cao đẳng phải đạt
được để đạt tới mục tiêu dài hạn. Cũng như các mục tiêu dài hạn, các mục tiêu
hàng năm phải đo lường được, có định lượng, có tính thách thức, phù hợp
thực tế và có sự ưu tiên. Các mục tiêu này được đề ra ở mức trường cao đẳng,
bộ phận chức năng và các đơn vị trực thuộc.
- Mục tiêu chiến lược phát triển chỉ có thể thực thi thông qua việc thiết
lập mục tiêu hàng năm, là sự phân chia mục tiêu tổng quát thành các mục tiêu
bộ phận, rồi từ đó làm cơ sở giao cho các đơn vị thành viên trong trường cao
đẳng thực hiện tạo nên sự chấp nhận và gắn bó giữa mọi người trong toàn
trường cao đẳng.
- Các mục tiêu hàng năm như những hướng dẫn cho hướng dẫn cho
hành động. Nó chỉ đạo và hướng dẫn cho những nỗ lực và hoạt động của các
thành viên trong trường cao đẳng. Những mục tiêu hàng năm trong trường
cao đẳng thường được xác định bằng các chỉ tiêu về số lượng tuyển sinh, số
lượng đào tạo, kết quả học tập từng năm học của sinh viên.
- Mục tiêu hàng năm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong thực hiện
chiến lược phát triển, vai trò của việc thiết lập mục tiêu hàng năm là tạo sự
cần thiết cho việc thực hiện chiến lược phát triển chung vì nó:
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………….
13
+ Là cơ sở để phân phối các nguồn lực trong quá trình thực hiện chiến
lược phát triển
+ Là cơ sở để đánh giá mức độ hoàn thành công việc của các nhà quản lý
+ Là công cụ quan trọng để kiểm soát tiến trình thực hiện chiến lược
phát triển nhằm đạt được các mục tiêu dài hạn đã đặt ra
+ Là căn cứ ưu tiên của tổ chức, của bộ phận, của phòng, của khoa và
các trung tâm
- Mục đích của việc xác định mục tiêu hàng năm có thể tóm lược như
những hướng dẫn cho hành động, nó chỉ đạo và hướng dẫn những nỗ lực và
hoạt động của các thành viên trong tổ chức. Chúng cung cấp nguồn lý do
chính đáng cho trường cao đẳng bằng cách chứng minh tính đúng đắn các
hoạt động với những người tham gia. Chúng cũng là những tiêu chuẩn hiệu
quả. Chúng tạo ra các động cơ để quản trị viên, nhân viên thực hiện công việc
của mình, chúng cung cấp cơ sở cho việc thiết kế tổ chức.
- Các mục tiêu hàng năm nên đo lường được phù hợp, hợp lý có tính
thách thức, rõ ràng được phổ biến trong tổ chức. Xác định trong khoảng thời
gian phù hợp và kèm theo cơ chế thưởng phạt tương xứng.
Mục tiêu hàng năm của nhà trường thường đặt ra như sau:
- Về phát triển đào tạo: Mục tiêu đặt ra là:
+ Tăng quy mô tuyển sinh hàng năm ở các bậc đào tạo
+ Tăng quy mô đào tạo hàng năm ở các bậc học
+ Mở thêm một số ngành mới theo nhu cầu người học
Tương ứng với các mục tiêu trên thì các hoạt động đề ra là:
+ Xây dựng cuốn tài liệu giới thiệu chương trình đào tạo cho sinh viên
mới nhập học
+ Xây dựng các chương trình đào tạo các ngành học mới trình Bộ chủ
quản và trình Bộ giáo dục phê duyệt
Trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ khoa học kinh tế ……………………….
14
