A - MỞ ĐẦU
I. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI
Trong hoàn cảnh đất nước ta đang từng bước xây dựng sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa thì việc sử dụng tiết kiệm, hiệu quả đất đai không chỉ có ý nghĩa về
mặt kinh tế mà còn đảm bảo cho mục tiêu ổn định chính trị-xã hội. Bên cạnh đó, nước
ta là một nước nông nghiệp, có dân số đông, việc quản lý và sử dụng đất đai như thế
nào cho có hiệu quả đang trở thành mối quan tâm hàng đầu, là mục tiêu chiến lược
của đất nước.
Mặc khác, việc sử dụng đất đai còn ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng cây
trồng, vật nuôi. Vì vậy chúng ta cần có các phương án sử dụng đất đúng mục đích
nhằm để mang lại hiệu quả kinh tế cho từng ngành, từng vùng, phù hợp với định
hướng phát triển kinh tế xã hội của từng địa phương. Nếu chúng ta sử dụng đất không
có khoa học, không theo quy hoạch, kế hoạch sẽ làm cho đất bị cằn cỗi và bạc màu
dẫn đến những tác hại xấu đối với đời sống kinh tế xã hội. Để sử dụng đất đai ngày
càng hợp lý, phát huy hết tiềm năng sản xuất thì việc đánh giá tình hình quản lý và sử
dụng đất đai là rất cần thiết, nhằm tìm ra những hạn chế để có những giải pháp khắc
phục cho vấn đề quản lý và sử dụng đất ở các năm kế tiếp một cách chặt chẽ và hiệu
quả hơn.
Vân Canh là một trong ba huyện miền núi của tỉnh Bình Định đang được Nhà nước
quan tâm đầu tư phát triển, nằm ở vị trí cửa
ngõ phía Tây Nam của tỉnh cách thành phố
Quy Nhơn khoảng 35 km, có lợi thế về giao
thông như tỉnh lộ 638; đường sắt Bắc Nam
chạy qua nối liền với tỉnh Phú Yên, có tiềm
năng lớn về đất đai. Định hướng phát triển
kinh tế xã hội của huyện đến năm 2020 là “
Nông lâm nghiệp – Công nghiệp – Tiểu thủ
công nghiệp – Du lịch và Dịch vụ ”. Vì vậy
trong thời gian đến công tác QLNN về đất đai
có ý nghĩa và tầm quan trọng ảnh hưởng rất
lớn đến định hướng phát triển kinh tế - xã hội
của địa phương, ổn định đời sống của nhân
dân, khai thác tốt tiềm năng đất đai, bảo vệ
quyền lợi hài hòa của Nhà nước và nhân dân
trong việc sử dụng quỹ đất hiện có của địa
phương.
Việc nghiên cứu đánh giá thực trạng của
công tác QLNN về đất đai, đề ra các biện
pháp thiết thực nhằm tăng cường hiệu lực và
hiệu quả của công tác này trên địa bàn huyện.
là rất thiết thực trong giai đoạn hiện nay.
Với những ý nghĩa nêu trên, được sự quan tâm giúp đỡ của UBND huyện Vân Canh,
phòng Tài nguyên và Môi trường huyện, sở Tài nguyên và Môi trường và các ngành
có liên quan tôi chọn đề tài tiểu luận: “Quản lý nhà nước về lĩnh vực đất đai trên địa
bàn huyện Vân Canh”.
II. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
- Nắm chắc các nội dung QLNN về đất đai được quy định trong Luật Đất đai
năm 2003.
- Trên cơ sở điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, tình hình sử dụng đất và tiềm
năng đất đai, thực trạng tình hình quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Vân
Canh trong thời gian (2005-2008), đánh giá những ưu khuyết điểm, tìm ra nguyên
nhân tồn tại, yếu kém, rút ra những bài học kinh nghiệm, đề ra một số giải pháp cơ
bản nhằm nâng cao hiệu lực và hiệu quả trong công tác QLNN về đất đai trong thời
gian đến.
- Tạo cơ sở pháp lý cũng như kỹ thuật cho công tác quản lý, sử dụng đất.
III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Nghiên cứu thực trạng về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, thực trạng sử dụng
đất và tiềm năng đất đai trên địa bàn huyện Vân Canh.
- Nghiên cứu thực trạng tổ chức bộ máy QLNN về đất đai, trình độ chuyên môn của
đội ngũ cán bộ QLNN về đất đai trên địa bàn huyện Vân Canh.
- Nghiên cứu thực trạng tình hình QLNN về đất đai trên địa bàn huyện Vân Canh
trong thời gian (2005-2008)
B - NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
I.1. Khái niệm và đặc điểm của đất đai.
Trong tất cả các điều kiện cần thiết để quá trình sản xuất được thực hiện, tạo ra của
cải vật chất, cơ sở cho sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người; đất đai giữ vị trí
và có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đất đai vừa là tư liệu sản xuất vừa là đối tượng sản
xuất của nông nghiệp và cũng là nơi xây dựng các công trình phục vụ phát triển kinh
tế, dân sinh và an ninh quốc phòng. Đất đai là sản phẩm của tự nhiên, nó là yếu tố cấu
thành nên lãnh thổ của mỗi quốc gia. Như vậy có thể nói đất đai là tài sản đặc biệt, là
tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt, là thành phần quan
trọng hàng đầu của môi trường sống, là địa bàn phân bố các khu dân cư, xây dựng các
cơ sở kinh tế- văn hoá- xã hội- an ninh quốc phòng.
I.2. Khái niệm quản lý nhà nước về đất đai
Quản lý nhà nước về đất đai là sự tác động có tổ chức và điều khiển quyền lực của
Nhà nước bằng pháp luật đối với các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con
người trong lĩnh vực đất đai, nhằm duy trì phát triển các mối quan hệ xã hội, trật tự
pháp luật đất đai và thực hiện tốt những chức năng, nhiệm vụ QLNN về đất đai trong
công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.
I.3. Nguyên tắc quản lý nhà nước về đất đai
Đất đai giữ vị trí và có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong đời sống của con người, là
cơ sở cho sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người. Cho nên quản lý nhà nước về
đất đai phải đảm bảo các nguyên tắc sau:
- Quản lý đất đai phải trên cơ sở pháp luật đất đai, các văn bản, biểu mẫu quy
định, hướng dẫn của Nhà nước và các cơ quan chuyên môn từ Trung ương đến địa
phương.
- Phải quản lý và sử dụng hợp lý toàn bộ vốn đất đai hiện của Nhà nước.
- Phải đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
- Tăng cường hiệu quả kinh tế sử dụng đất đai.
- Bảo vệ đất, cải tạo đất và bảo vệ môi trường sống.
I.4. Các nội dung quản lý nhà nước về đất đai:
Tại điều 6 Luật Đất đai 2003 quy định rõ các nội dung quản lý nhà nước về đất
đai như sau:
- Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai và tổ chức
thực hiện các văn bản đó.
- Xác định địa giới hành chính, lập và quản lý hồ sơ địa giới hành chính, lập bản đồ
hành chính.
- Khảo sát đo đạc, đánh giá, phân hạng đất; lập bản đồ địa chính, bản đồ hiện trạng
sử dụng đất và bản đồ quy hoạch sử dụng đất.
- Quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.
- Quản lý việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất.
- Đăng ký quyền sử dụng đất, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất.
- Thống kê, kiểm kê đất đai.
- Quản lý tài chính về đất đai.
- Quản lý và phát triển thị trường quyền sử dụng đất trong thị trường bất động sản.
- Quản lý, giám sát việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất.
- Thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về đất đai và xử lý vi
phạm pháp luật về đất đai.
- Giải quyết tranh chấp về đất đai; giải quyết khiếu nại, tố cáo các vi phạm trong việc
quản lý và sử dụng đất đai.
- Quản lý các hoạt động dịch vụ công về đất đai.
II. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẤT ĐAI TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN TRONG THỜI GIAN QUA ( 2005-2008 )
II.1 Đặc điểm, tình hình
II.1.1. Điều kiện tự nhiên
+ Vị trí địa lý
Vân Canh là huyện có diện tích tự nhiên lớn nhất tỉnh với 80.020,84 ha, vị trí của
huyện nằm ở tọa độ địa lý : từ 13 o30’ đến 13o50’ vĩ độ Bắc và từ 108o50’ đến 109o05’
kinh độ Đông. Phía Bắc giáp huyện Tây Sơn và An Nhơn. Phía Nam giáp huyện Đồng
Xuân - tỉnh Phú Yên. Phía Đông giáp huyện Vân Canh & Thành phố Quy Nhơn. Phía
Tây giáp huyện Kôngchoro - tỉnh Gia Lai.
+ Địa hình
Địa hình của Vân Canh có độ cao chênh lệch giữa các vùng trong huyện rất
lớn. Độ cao lớn nhất là 700 mét, độ cao trung bình là 200 m, địa hình bị phân cắt
mạnh, phần lớn là các sườn núi có độ dốc trên 250 m. Địa hình núi thấp và thung lũng
kiến tạo - xâm thực : chủ yếu là đất nông nghiệp và các khu dân cư xen kẽ, sông suối
và các hồ đập.
+ Khí hậu
Vân Canh nằm trong tiểu vùng khí hậu Duyên hải Nam Trung Bộ là vùng khí
hậu nhiệt đới ẩm.Với nền nhiệt độ cao và ổn định, lượng bức xạ phong phú, số giờ
nắng dồi dào với 2 mùa mưa và khô rõ rệt. Tổng lượng mưa lớn, mùa mưa bắt đầu từ
đầu tháng 9 đến hết tháng 12, mùa khô bắt đầu từ tháng 1 đến cuối tháng 8, lượng mưa
phân bố không đều.
+ Tài nguyên đất
Theo kết quả điều tra của Hội khoa học đất Việt Nam, với phương pháp đánh giá đất
của FAO-UNESCO, trên địa bàn huyện Vân Canh có các nhóm đất sau:
Đất Cát (C): Arenosols (AR): Diện tích 282 ha (chiếm 0,35% diện tích tự nhiên);
Đất Phù sa (P): Fluvisols (FL): Diện tích: 2.367 ha (chiếm 2,96% diện tích tự nhiên):
Phân bố tập trung tại các xã: Canh Vinh, Canh hiển, Canh Hiệp. Đất Xám (X):
Acrisols (AC): Diện tích: 76.270 ha (chiếm 95,58% diện tích tự nhiên).
+ Tài nguyên khoáng sản
Đá xây dựng trên địa bàn huyện phần lớn là chủng loại granit, gabro, bazan. Đá có
chất lượng tốt, cường độ cao, sử dụng tốt cho các công trình công nghiệp, dân dụng và
cơ sở hạ tầng đường giao thông, thuỷ lợi. Cát xây dựng phân bổ trong các bãi bồi, doi
cát và lòng sông cạn dọc theo sông Hà Thanh với khối lượng lớn đáp ứng nhu cầu xây
dựng trong huyện.
II.1.2. Tình hình sử dụng đất và tiềm năng đất đai
+ Hiện trạng sử dụng đất:
Theo số liệu thống kê đất đai năm 2005, tổng diện tích đất tự nhiên toàn huyện
là 80.020,84 ha, được phân bố sử dụng cho các loại đất chính như sau:
Loại đất
Tổng diện tích tự nhiên(ha)
Cơ cấu(%)
Tổng diện tích tự nhiên
80.020,84
100
- Đất nông nghiệp
55.055,07
68,80
- Đất phi nông nghiệp
2.097,77
2,62
- Đất chưa sử dụng
22.868,00
28,58
( Chi tiết các loại đất có bảng 03- TKĐĐ: thống kê diện tích đất đai kèm theo )
+ Tiềm năng đất đai
Diện tích đất chưa sử dụng còn 22.868,00 ha, chiếm 28,58% diện tích đất tự nhiên
của huyện, đây được xem là nguồn tiềm năng dồi dào giúp cho huyện có thể khai thác
bổ sung đưa vào sử dụng cho các mục đích, đặc biệt là đất sản xuất nông, lâm nghiệp.
Tiềm năng đất để phát triển rừng của huyện trong thời gian tới là rất lớn khoảng 7.000
ha.
Vân Canh còn có nguồn nguyên liệu từ khoáng sản (khai thác đá làm vật liệu xây
dựng, phục vụ chế biến đá ốp lát), từ sản xuất nông, lâm nghiệp (phục vụ chế biến gỗ).
Hệ thống hạ tầng cơ sở ở mức độ trung bình và đang ở trong giai đoạn đầu tư phát
triển.
Với vị trí khá gần thành phố Quy Nhơn, cộng với cảnh quan thiên nhiên đẹp, nhiều
lễ hội, phong tục tập quán hấp dẫn của đồng bào dân tộc Chăm, Bana...chứa đựng
nhiều tiềm năng du lịch, với nhiều loại hình du lịch hấp dẫn mang tính đặc thù riêng.
II.2. Thực trạng công tác quản lý nhà nước trên địa bàn huyện
II.2.1. Thực trạng công tác tổ chức bộ máy nhà nước, trình độ chuyên môn
của người cán bộ quản lý đất đai trên địa bàn huyện
Trước năm 2005 bộ máy quản lý đất đai trên địa bàn chưa được ổn định, số
lượng còn ít, trình độ chuyên môn chưa được đào tạo đúng chuyên ngành, còn kiêm
nhiệm nhiều công việc. Từ năm 2005 được sự quan tâm của UBND huyện và nhu cầu
thực tế của công việc, bộ máy QLNN về đất đai ở cấp huyện được thành lập mới bao
gồm: Phòng Tài nguyên và Môi trường, Văn Phòng Đăng ký quyền sử dụng đất
huyện. Đối với cấp xã, thị trấn cán bộ địa chính được bố trí từ 01 đến 02 người, có
nghiệp vụ chuyên môn đúng chuyên ngành, ổn định và định biên hưởng lương chính
thức . ( số liệu cụ thể như sau ):
Danh sách cán bộ phòng Tài Nguyên & Môi Trường huyện Vân Canh.
ST
Họ và Tên
Chức vụ
Trình độ
Dân
Tuổi
T
01
02
03
Trần Thị Trưởng
Đào
phòng
Võ
Văn Chuyên
Chí
viên
Trần Thị Chuyên
Hoa
viên
chuyên môn
ĐH Kinh tế
tộc
ĐH QLĐĐ
ĐH CNMT
Kinh
54
Kinh
47
Kinh
26
Danh sách cán bộ Văn phòng Đăng Ký QSDĐ huyện Vân Canh.
ST
T
Họ và Tên
Chức vụ
Phạm
Thế P. giám
Phong
đốc
Trần
Minh Chuyên
02
Dũng
viên
Nguyễn Tiến Chuyên
03
Sỹ
viên
Đinh
Minh Chuyên
04
Tuấn
viên
Cán bộ địa chính các xã, thị trấn
01
ST
T
01
02
03
04
05
06
07
08
09
Họ và Tên
Nguyễn
Trọng
Phước
Nguyễn Hà Tư
Trần Văn Đức
Trình độ
chuyên môn
Dân tộc
Tuổi
TC ĐC
Kinh
35
ĐH QLĐĐ
Kinh
32
ĐH QLĐĐ
Kinh
29
ĐH QLĐĐ
Kinh
23
Đơn vị
Canh Vinh
Hồ Văn Tèo
Lưu Mạnh Hùng
Đinh Thành Nhanh
Trình
chuyên
môn
độ
TC ĐC
2
TC NN
Canh Hiển
TC ĐC
2
Bùi Tấn Trực
Nguyễn
Mạnh
Đàm
Nguyễn Tữu
Số
lượn
g
TC ĐC
Canh Hiệp
TT
Vân
Canh
Canh
Thuận
Canh Hòa
Canh Liên
( Nguồn: Phòng TNMT huyện Vân Canh )
1
TC ĐC
1
TC GTVT
1
TC ĐC
1
TC ĐC
1
không
Dân Tu
tộc
ổi
Kin
h
Kin
h
Kin
h
Kin
h
Kin
h
Kin
h
Kin
h
Kin
h
Ba
na
53
49
39
29
43
42
44
25
37
II.2.2. Tình hình quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện thời gian
(2005-2008)
+ Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai và tổ
chức thực hiện
Thi hành Luật Đất đai năm 2003 và các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của Trung
ương, của UBND tỉnh, UBND huyện Vân Canh theo thẩm quyền hàng năm đã kịp
thời ban hành một số văn bản để chỉ đạo các ban ngành, UBND các xã, thị trấn nhằm
thực hiện tốt việc quản lý và sử dụng đất đai trên địa bàn, cụ thể như sau:
- Quyết định số 40/QĐ-UBND ngày 25/01/2005 của UBND huyện Vân Canh về việc
thành lập Ban Chỉ đạo kiểm kê đất đai năm 2005;
- Quyết định số 136/QĐ-CTUBND ngày 22/4/2005 của Chủ tịch UBND huyện Vân
Canh về việc thành lập Đoàn thanh tra liên ngành để giải quyết khiếu nại, tố cáo của
một số hộ dân xã Canh Hiển;
- Quyết định số 147/QĐ-UBND ngày 08/11/2005 của UBND huyện Vân Canh về
việc Thành lập Hội đồng bồi thường GPMB, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa
bàn huyện;
- Công văn số: 99/UBND ngày 02/3/2007 của UBND huyện Vân Canh về việc khẩn
trương giải quyết các hồ sơ đất đai còn tồn đọng.
- Quyết định số 388/QĐ-UBND ngày 07/6/2007 của UBND huyện Vân Canh về việc
thành lập Ban Chỉ đạo QHSDĐ cấp xã trên địa bàn huyện.
- Công văn số: 02/UBND ngày 02/01/2008 của UBND huyện Vân Canh về việc
kiểm kê đất đai của các tổ chức đang quản lý sử dụng trên địa bàn huyện.
- Công văn số: 308/UBND của UBND huyện Vân Canh về việc xử lý các hành vi vi
phạm pháp luật về đất đai.
Ngoài ra, UBND huyện còn ban hành nhiều các văn bản về việc chỉ đạo, xử lý giải
quyết về quản lý sử dụng đất đai trên địa bàn huyện như quyết định giao-cho thuê đất;
quyết định thu hồi; quyết định giải quyết tranh chấp đất đai trên địa bàn xã, thị trấn;
quyết định phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã.
+ Công tác xác định địa giới hành chính, lập và quản lý hồ sơ địa giới hành
chính, lập bản đồ hành chính
Thực hiện Chỉ thị 364/CP của Chính phủ về việc: lập, quản lý hồ sơ địa giới hành
chính, đến nay UBND các xã, thị trấn đã tổ chức thực hiện việc xác định địa giới hành
chính trên thực địa, hoàn thành việc lập hồ sơ địa giới hành chính và quản lý tốt phạm
vi ranh giới hành chính theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, hiện nay trên địa bàn
huyện Vân Canh vẫn còn sự tranh chấp ranh giới hành chính giữa xã Canh Hòa và xã
Xuân Lãnh, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên ( do khi thực hiện Chỉ thị 364/TTg số
liệu trên bản đồ và hồ sơ chưa đúng với thực tế đang sử dụng ). Hiện nay đang được
các cấp, các ngành có liên quan đang tiến hành lập các thủ tục theo quy định, đề xuất
các cấp có thẩm quyền giải quyết.
+ Công tác đo đạc, đánh giá phân hạng đất; lập bản đồ địa chính, bản đồ hiện
trạng sử dụng đất và bản đồ quy hoạch sử dụng đất
- Thực hiện Chỉ thị 299/TTg ngày 10/11/1980 của Thủ tướng Chính phủ về đo đạc
thành lập bản đồ phục vụ kịp thời công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
(GCNQSDĐ) và công tác quản lý đất đai ở địa phương, các huyện trong tỉnh đã tiến
hành đo đạc lập bản đồ giải thửa ở tỷ lệ 1/2000 theo chỉ thị 299 TTg của thủ tướng
chính phủ (gọi chung là bản đồ giải thửa) và đây là cơ sở quan trọng cho việc xét cấp
GCNQSDĐ cho nhân dân theo Nghị định 64 CP của Chính phủ. Đến nay trên địa bàn
huyện Vân Canh các xã, thị trấn đã được đo đạc và thành lập bản đồ giải thửa và bản
đồ địa chính, phục vụ cho công tác quản lý nhà nước về đất đai: tổng số tờ bản đồ giải
thửa tỉ lệ 1:2000 đã thành lập là:144 tờ, trong đó: Canh Vinh: 28 tờ, Canh Hiển: 11 tờ,
Canh Hiệp: 15 tờ, Canh Thuận: 34 tờ, Canh Hòa: 23 tờ, Canh Liên: 33 tờ. Riêng thị
trấn Vân Canh được UBND tỉnh Bình Định đầu tư kinh phí trong năm 2002 để thực
hiện đo đạc lập bản đồ địa chính chính quy theo hệ tọa độ quốc gia VN2000, công
nghệ bản đồ số, tổng cộng 73 tờ bản đồ bao gồm 25 tờ ở tỷ lệ 1/2000 và 48 tờ ở tỷ lệ
1/500.
- Bản đồ hiện trạng sử dụng đất, của huyện và các xã, thị trấn đã được xây dựng
hoàn chỉnh theo định kỳ 5 năm cùng với công tác kiểm kê đất đai. Đặc biệt kiểm kê
đất đai năm 2005 đã xây dựng hệ thống bản đồ hiện trạng sử dụng đất ở cả 2 cấp
(huyện và xã) bằng công nghệ số. Cụ thể chi tiết như sau:
ST
T
01
02
03
04
05
06
07
08
Bản đồ HTSDĐ cấp huyện, xã
Bản đồ HTSDĐ năm 2005 huyện Vân
Canh
Bản đồ HTSDĐ năm 2005 TT Vân
Canh
Bản đồ HTSDĐ năm 2005 xã Canh
Hiển
Bản đồ HTSDĐ năm 2005 xã Canh
Vinh
Bản đồ HTSDĐ năm 2005 xã Canh
Hiệp
Bản đồ HTSDĐ năm 2005 xã Canh
Hòa
Bản đồ HTSDĐ năm 2005 xã Canh
Thuận
Bản đồ HTSDĐ năm 2005 xã Canh
Liên
Tổng cộng:
Số tờ
01
01
01
01
01
01
01
01
Tỉ lệ
1:500
00
1:500
0
1:100
00
1:100
00
1:250
00
1:100
00
1:100
00
1:250
00
Phương
pháp
thực
hiện
Công nghệ số
Công nghệ số
Công nghệ số
Công nghệ số
Công nghệ số
Công nghệ số
Công nghệ số
Công nghệ số
08
( Nguồn: Phòng TNMT huyện Vân Canh )
- Bản đồ quy hoạch sử dụng đất cấp xã và cấp huyện: Trong 02 năm 2007- 2008
được sự quan tâm của UBND tỉnh và huyện tất cả các xã, thị trấn trên địa bàn được bố
trí kinh phí để thực hiện công tác Quy hoạch - Kế hoạch sử dụng đất nên hệ thống
bản đồ Quy hoạch sử dụng đất của các xã đã được đồng loạt thành lập. Số tờ, tỉ lệ bản
đồ, công nghệ thành lập bản đồ tương tự như bản đồ HTSDĐ đã nêu trên.
* Với hệ thống bản đồ đã thành lập sẽ tạo điều kiện rất thuận lợi cho địa phương
thực hiện tốt chức năng QLNN về đất đai, góp phần phát triển kinh tế, ổn định đời
sống của nhân dân trên địa bàn huyện.
- Đối với công tác đánh giá, phân hạng đất thì thời gian qua Hội khoa học đất Việt
Nam, với phương pháp đánh giá đất của FAO-UNESCO đã thực hiện, nên kết quả này
giúp cho các nhà quản lý hoạch định các chương trình phát triển kinh tế nông lâm
nghiệp, bố trí hợp lý cây trồng vật nuôi cho từng loại đất nhằm tăng hiệu quả kinh tế
sử dụng đất.
+ Công tác quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
Những năm trước đây, do nhiều nguyên nhân trên địa bàn huyện chưa tiến hành
công tác lập quy hoạch sử dụng đất, chỉ thực hiện công tác lập kế hoạch sử dụng đất
hàng năm và kế hoạch sử dụng đất 5 năm làm cơ sở cho công tác giao đất, cho thuê
đất và chuyển mục đích sử dụng đất. Tuy nhiên, các kế hoạch sử dụng đất này mới
dựa vào danh mục đầu tư công trình do UBND tỉnh giao đầu năm hoặc HĐND cấp
huyện thông qua và nhu cầu sử dụng đất của tổ chức, cá nhân trên địa bàn, do đó thiếu
tính thống nhất và cơ sở khoa học trong việc quản lý Nhà nước về đất đai.
Xác định rõ vai trò, tầm quan trọng của công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất,
nên vừa qua trong 02 năm 2007 và 2008 đã được UBND huyện và UBND tỉnh bố trí
kinh phí triển khai công tác này đồng loạt ở cấp huyện, cấp xã với kỳ quy hoạch sử
dụng đất đến năm 2015, định hướng đến năm 2020.
Chính nhờ thực hiện tốt công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất mà UBND huyện,
thực hiện tốt công tác giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, phân bổ
quỹ đất cho các ngành, các lĩnh vực đúng quy định của pháp luật
+ Công tác quản lý việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, chuyển mục đích sử
dụng đất
Thực hiện Nghị định 64/CP ngày 27 tháng 9 năm 1993 của Chính phủ về việc giao
đất nông nghiệp, Nghị định 79/CP ngày 01 tháng 11 năm 2001 của Chính phủ về sửa
đổi bổ sung một số điều của Nghị định 17/CP trong việc chuyển nhượng, cho thuê,
cho thuê lại. Công tác giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất cho cá
nhân, được UBND huyện thực hiện thường xuyên, kịp thời theo đúng thẩm quyền.
Thời kỳ 1993-1997 thực hiện đề án giao quyền sử dụng đất cho nhân dân theo Nghị
định 64/CP của chính phủ, hầu hết các loại đất đã được Nhà nước giao và cấp
GCNQSDĐ. Theo số liệu điều tra đến năm 2005 diện tích đất được giao theo đối
tượng sử dụng là 49.726,77 ha, chiếm 62,14% diện tích tự nhiên, trong đó giao cho hộ
gia đình, cá nhân sử dụng là 8.757,45 ha; diện tích đất được giao theo đối tượng để
quản lý là 31.093,47 ha, chiếm 37,86% diện tích đất tự nhiên.
Từ 2005 đến 2008 theo thẩm quyền UBND huyện đã giao đất cho hộ gia đình, cá
nhân sử dụng như sau:
Năm
Mục đích sử dụng
Đối tượng sử dụng
(Hộ gia đình, cá
nhân)
Đất
SXNN
41,60
57,41
98,00
Đất
LN
2006
126,41
2007
39,76
2008
206,60
372,7
Cộng
197,01
7
( Nguồn: Phòng TNMT huyện Vân Canh)
Đất ở
Diện tích
Số hộ
3,55
1,77
3,23
171,56
98,94
307,83
202
127
248
8,55
578,33
577
- Công tác cho thuê đất: Trong 04 năm (2005-2008), UBND xã, thị trấn theo phân
cấp đã tiến hành cho thuê đất thuộc quỹ đất nông nghiệp để tạo nguồn thu cho địa
phương với tổng diện tích cho thuê là: 905.36 ha bao gồm đất sản xuất nông nghiệp
765,46 ha, đất lâm nghiệp 139,90 ha, UBND huyện đã cho thuê đất cho hộ gia đình,
cá nhân thuê đất để làm kinh tế trang trại với 7 trường hợp tổng diện tích cho thuê là
7,5 ha. Ngoài ra trên địa bàn huyện UBND tỉnh đã cho thuê đất đối với 23 tổ chức,
với tổng diện tích cho thuê là 403,41 ha. Trong đó năm 2006 cho thuê 7 tổ chức với
diện tích 213,27 ha; năm 2007 cho thuê 11 tổ chức với diện tích 152,64 ha; năm 2008
cho thuê 5 tổ chức với diện tích 37,5 ha, chủ yếu là Lâm trường Hà Thanh, các công
ty trách nhiệm hữu hạn thuê đất để trồng rừng sản xuất. ( Nguồn: Phòng TNMT
huyện; Sở TNMT Bình Định ).
- Công tác chuyển mục đích sử dụng đất: Từ năm 2005-2008, UBND huyện đã
thực hiện việc chuyển mục đích sử dụng đất như sau:Đất nông nghiệp chuyển sang phi
nông nghiệp là 39,43 ha, trong đó lấy từ đất sản xuất nông nghiệp 31,56 ha; từ đất lâm
nghiệp 7,87 ha; chuyển 60,00 ha đất rừng sản xuất sang đất trồng cây hàng năm tại xã
Canh Hiển; chuyển 48,00 ha đất rừng sản xuất sang đất cây lâu năm tại xã Canh Hòa
và Canh Thuận; chuyển đổi đất phi nông nghiệp không phải đất ở sang đất ở : 0,36 ha.
- Công tác thu hồi đất: Trong những năm qua, tình hình kinh tế xã hội của địa phương
phát triển mạnh, đã đáp ứng kịp thời với yêu cầu, huyện đã tiến hành thu hồi diện tích đất
nông nghiệp và đất phi nông nghiệp sử dụng kém hiệu quả để thực hiện các dự án xây
dựng các công trình phục vụ nhu cầu dân sinh và phát triển cơ sở hạ tầng của địa phương.
Từ năm 2005-2008 huyện Vân Canh tiến hành thu hồi đất của các hộ gia đình, cá nhân và
các tổ chức được tổng cộng là 40,58 ha. (trong đó: đất sản xuất nông nghiệp 29,59 ha;
đất lâm nghiệp 7,87 ha; đất phi nông nghiệp 3,12 ha)
* Nhìn chung công tác giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất
từ những năm 2005 đến nay trên địa bàn huyện đã được chuyển biến tích cực, các công
việc được thực hiện theo đúng thẩm quyền trên cơ sở quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã
được UBND tỉnh phê duyệt. Tình trạng giao, cho thuê, chuyển mục đích sử dụng đất
không đúng thẩm quyền, thu tiền sử dụng đất sai quy định không còn xảy ra như những
năm 2000 trở về trước.
+ Công tác đăng ký quyền sử dụng đất, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất
Công tác đăng ký quyền sử dụng đất, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất trong những năm qua đã được UBND huyện quan tâm, tuy
nhiên vẫn còn một số hạn chế nhất định. Trên địa bàn huyện đã cơ bản hoàn thành
việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Đến tháng 12 năm 2008 trên địa bàn
huyện đã cấp được 52 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các tổ chức với diện
tích 39.757,0 ha ( thẩm quyền cấp tỉnh ), cấp cho hộ gia đình cá nhân được 5270 giấy
chứng nhận với diện tích 5.288,0 ha ( thẩm quyền cấp huyện ).
Hồ sơ địa chính như: bản đồ, sổ địa chính, sổ mục kê, sổ cấp GCNQSDĐ, sổ theo
dõi biến động đất đai trên tất cả 6 xã, 1 thị trấn đều có đầy đủ. Chất lượng hồ sơ địa
chính hầu hết là thực hiện vào những năm 1994 - 1998, chưa thực hiện theo công nghệ
số, độ chính xác chưa cao. Do quá trình phát triển kinh tế trong thời gian gần đây
tương đối mạnh mẽ, kéo theo các nhu cầu về sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng
đất cấp GCNQSDĐ của nhân dân trên địa bàn huyện xảy ra thường xuyên theo từng
ngày. Tuy nhiên Công tác đăng ký quyền sử dụng đất, lập, chỉnh lý và quản lý hồ sơ
địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bổ sung, nhiều xã chưa thực hiện
thường xuyên và kịp thời, công tác cấp GCNQSDĐ theo yêu cầu của người dân có
trường hợp còn chậm trễ và kéo dài.
+ Công tác thống kê, kiểm kê đất đai
Công tác thống kê, kiểm kê đất đai trên địa bàn huyện được thực hiện tốt ở cả 2 cấp.
Thực hiện Chỉ thị số 28/2004/CT-TTG ngày 15/7/2004 của Thủ tướng Chính phủ về
việc kiểm kê đất đai năm 2005, Thông tư số 28/2004/TT-BTNMT ngày 01/11/2004
của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Chỉ thị số 02/2005/CT-UB của UBND tỉnh Bình
Định về việc triển khai công tác kiểm kê đất đai năm 2005. Huyện đã hoàn thành tốt
công tác kiểm kê đất đai năm 2005 với chất lượng được nâng cao, hạn chế được tình
trạng sai lệch về số liệu, bản đồ với thực tế giữa các đợt thống kê, kiểm kê, phục vụ
đắc lực trong công tác quản lý Nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện.
+ Quản lý tài chính về đất đai
Công tác quản lý tài chính về đất đai trên địa bàn huyện Vân Canh được thực hiện
theo đúng qui định của pháp luật. Các nguồn thu và việc chấp hành thu, chi các loại
phí, lệ phí, tiền thuê đất, tiền sử dụng đất, tiền chuyển mục đích, tiền chuyển nhượng
quyền sử dụng đất trong những năm qua đảm bảo đúng mục đích, có hiệu quả và tuân
thủ theo quy định hiện hành của Nhà nước.Vì là huyện miền núi nên các nguồn thu từ
đất còn rất thấp và chỉ tập trung tại một số vị trí gần các trục đường giao thông chính
và thị trấn Vân Canh. Số liệu các nguồn thu ngân sách qua các năm gần đây như sau :
Đơn vị tính: nghìn đồng
Loại thu ngân sách
1. Tiền sử dụng đất
2.
Thuế
QSDĐ
chuyển
Năm
2005
996.900
Năm
2006
Năm
2007
666.809
Năm
2008
1.058.30
853.154
0
53.800
65.424
74.709
66.031
3. Phí và lệ phí
45.000
47.680
94.918
42.579
Tổng số:
1.095.700
779.913
1.227.92
961.764
7
(Nguồn: Chi cục thuế huyện Vân Canh)
+ Quản lý và phát triển thị trường quyền sử dụng đất trong thị trường bất động
sản
Nhìn chung, thị trường bất động sản tại tỉnh Bình Định nói chung còn chưa phát triển và tại
huyện Vân Canh hầu như chưa có giao dịch và nếu có cũng chỉ mang tính tự phát, công tác
quản lý nhà nước còn chưa được chú ý. Vì là huyện miền núi nên các điều kiện để thúc đẩy
thị trường bất động sản còn gặp rất nhiều khó khăn. Mặc dù vậy, trong các năm vừa qua
(2005-2008), thị trường quyền sử dụng đất (chủ yếu là đất ở) tại huyện Vân Canh đã bước
đầu hình thành thông qua việc Nhà nước tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất ở tại các vị trí có
khả năng sinh lợi, góp phần thu ngân sách Nhà nước ngày càng cao, đáp ứng nhu cầu chi
tiêu cho phát triển trên địa bàn huyện .
+ Công tác quản lý, giám sát việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng
đất
Trong thời gian gian qua UBND huyện, xã cùng với các ngành đã quan tâm và thực
hiện tốt theo thẩm quyền chức năng quản lý, giám sát các quyền và nghĩa vụ của
người sử dụng đất theo các điều, khoản mà Luật đã quy định như: quyền được cấp
GCNQSDĐ; quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng
cho quyền sử dụng đất; quyền thế chấp, bảo lãnh, góp vốn quyền sử dụng đất; quyền
được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất v.v...Giám sát chặt chẽ việc sử dụng đất
theo đúng mục đích, ranh giới; việc thực hiện các trình tự, thủ tục đăng ký đất đai của
người sử dụng đất; giám sát việc thực hiện nghĩa vụ tài chính, các biện pháp về bảo vệ
đất, bảo vệ môi trường và ngăn chặn các trường hợp lấn chiếm đất đai của người sử
dụng đất.
Tuy nhiên, việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất
của một số hộ gia đình chưa đúng quy định còn diễn ra ( các xã Canh Vinh, Canh
Hiển, Canh Thuận và thị trấn Vân canh ), tình trạng mua bán, sang nhượng đất trái
phép; tình trạng lấn chiếm đất đai vẫn còn, việc giám sát kiểm tra của các cấp các
ngành về thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất có lúc, có nơi chưa được
thường xuyên và liên tục.
+ Công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về đất
đai và xử lý vi phạm về pháp luật đất đai.
Từ khi Luật Đất đai 2003 có hiệu lực thi hành, được sự hướng dẫn chỉ đạo của
UBND tỉnh, của Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện đã thành lập Đoàn
thanh tra liên ngành của huyện, đã tập trung chỉ đạo tăng cường công tác thanh tra,
kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật đất đai của các tổ chức, công dân
trên địa bàn. Cụ thể từ năm 2005-2008 đã thanh tra và xử lý 49 trường hợp vi phạm
đất đai; trong đó: lấn chiếm đất cất nhà trái phép12 trường hợp, chiếm và phát dọn
rừng trái phép 16 trường hợp, sử dụng vào các mục đích khác 21 trường hợp ( trong
đó kiểm tra nhắc nhở và xử lý việc khai thác vật liệu xây dựng (đá, cát) tại 4 xã với 12
trường hợp ).
Nguồn:( Thanh tra huyện Vân Canh ).
+ Giải quyết tranh chấp về đất đai, giải quyết khiếu nại, tố cáo các vi phạm trong
việc quản lý và sử dụng đất đai
Tính từ năm 2005 đến năm 2008, Thanh tra huyện đã tiếp nhận 23 hồ sơ khiếu nại,
về tranh chấp đất đai ( năm 2005: 07 hồ sơ, năm 2006: 05 hồ sơ, năm 2007: 09 hồ sơ,
năm 2008: 02 hồ sơ ). Kết quả đã giải quyết 21 hồ sơ, còn tồn đọng 02 hồ sơ. Về việc
đơn thư tố cáo các vi phạm pháp luật đất đai không xảy ra. Tình hình khiếu nại, tố cáo
và tranh chấp đất đai đến nay đã giảm dần. UBND huyện đã chỉ đạo các xã, thị trấn,
thanh tra liên ngành tập trung giải quyết dứt điểm các trường hợp tranh chấp đất đai
theo thẩm quyền nhằm hạn chế đơn thư vượt cấp, góp phần ổn định an ninh - trật tự xã
hội trên địa bàn huyện. (Nguồn: Thanh tra huyện Vân Canh ).
II.3. Nhận xét, đánh giá (ưu, nhược điểm)
II.3.1. Ưu điểm:
Được sự chỉ đạo chặt chẽ của UBND tỉnh, sự hướng dẫn về chuyên môn của Sở Tài
nguyên và Môi trường, nhất là từ khi Luật Đất đai 2003 ra đời cho đến nay, công tác
quản lý đất đai trên địa bàn huyện Vân Canh đã có nhiều tiến bộ hơn hẳn những năm
trước đây. Các cấp, các ngành triển khai thực hiện pháp luật đất đai tương đối đồng
bộ, công tác QLNN về đất đai chặt chẽ và đi vào nề nếp, tạo điều kiện cho nhân dân
yên tâm đầu tư, thâm canh phát triển sản xuất, việc khai thác sử dụng đất đúng mục
đích, tiết kiệm, có hiệu quả, các thành tựu khoa học, công nghệ được áp dụng vào lĩnh
vực chuyên ngành quản lý đất đai ngày càng tiến bộ hơn.
- Công tác tổ chức, tuyên truyền, phổ biến pháp luật đất đai của các cấp, các ngành,
trên các hệ thống thông tin đại chúng cho nhân dân ngày càng được sâu rộng, việc
chấp hành pháp luật đất đai của hệ thống chính trị và trong nhân dân ngày càng
nghiêm minh, nhận thức về pháp luật đất đai của cán bộ, nhân dân trên địa bàn huyện
ngày càng nâng cao.
- Công tác thiết lập bản đồ địa chính, cấp giấy chứng nhận QSDĐ, lập và quản
lý hồ sơ địa chính; công tác lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; công tác thống kê,
kiểm kê lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất theo định kỳ được UBND huyện, UBND
tỉnh quan tâm đầu tư kinh phí và chỉ đạo thực hiện, nên hệ thống bản đồ, hồ sơ địa
chính, cơ sở dữ liệu địa chính, trang thiết bị máy móc phục vụ cho các công việc
chuyên môn ngày càng có chất lượng, các loại hồ sơ, tài liệu, bản đồ đã và đang chuẩn
hóa theo công nghệ mới ( thiết lập theo công nghệ số ), chất lượng lập quy hoạch, kế
hoạch sử dụng đất được nâng cao, giảm dần tình trạng quy hoạch “ treo ”, hầu hết diện
tích đất nông nghiệp, đất ở của hộ gia đình và đất đang sử dụng của các cơ quan, tổ
chức trên địa bàn huyện đã được Nhà nước cấp giấy chứng nhận QSDĐ.
- Công tác giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất được cải cách thủ tục
hành chính mạnh mẽ theo hướng đơn giản, nhanh chóng, kịp thời, đúng trình tự, thủ
tục ( thực hiện theo cơ chế một cửa ).Công tác thu hồi đất, bồi thường, tái định cư
được công khai, minh bạch và áp giá đền bù sát với giá thị trường tạo sự hợp lý và
thỏa đáng cho người dân.
II.3.2. Nhược điểm:
Bên cạnh các ưu điểm nêu trên, công tác quản lý đất đai trên địa bàn huyện Vân
Canh vẫn còn nhiều bất cập. Công tác chỉnh lý biến động đất đai còn nhiều yếu kém,
chưa kịp thời; số liệu kiểm kê, thống kê theo định kỳ chưa sát thực tế sử dụng đất. Đội
ngũ cán bộ chuyên môn của ngành tại cấp huyện và cấp xã còn thiếu, hầu hết cán bộ
địa chính còn trẻ đã qua đào tạo nhưng kinh nghiệm thực tiễn còn yếu kém, nhất là
việc tiếp thu công nghệ mới, vi tính, phần mềm chuyên ngành, việc vận dụng chính
sách, pháp luật đất đai vào thực tiễn còn hạn chế, một số cán bộ công chức chưa hết
lòng vì dân, có lúc, có nơi còn nhũng nhiễu, trì trệ trong xử lý công việc, làm mất lòng
tin của nhân dân; cán bộ địa chính tại các xã vùng cao trình độ còn thấp. Việc chấp
hành pháp luật đất đai tại một số nơi chưa được nghiêm minh; một bộ phận các hộ gia
đình tại các vùng sâu, vùng xa còn chưa được tuyên truyền và tiếp cận pháp luật đất
đai nên vẫn còn diễn ra tình trạng lấn chiếm đất công cất nhà, lấn chiếm đất rừng, phá
rừng làm nương rẫy trái phép.
- Công tác Quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch rừng, quy hoạch thị trấn, thị tứ, quy
hoạch đô thị và các quy hoạch cụm công nghiệp, quy hoạch chuyên ngành giao thông,
thủy lợi, y tế, giáo dục - đào tạo v.v... chưa được đồng bộ, tính thống nhất và tính khoa
học chưa cao, còn nhiều vấn đề chồng chéo, mâu thuẫn, tính khả thi chưa cao. Do đó
làm hạn chế rất lớn đối với công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện.
II.3.3. Nguyên nhân của tồn tại, yếu kém
- Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đất đai chưa sâu rộng trong
nhân dân; nhất là đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số; công tác thanh tra, kiểm tra
ngăn ngừa các trường hợp vi phạm pháp luật đất đai chưa được thường xuyên và liên
tục.
- Đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác quản lý đất đai của huyện và của xã số
lượng còn rất thiếu so với yêu cầu đặt ra, một số cán bộ địa chính trình độ, năng lực
chưa cao, chưa có nhiều kinh nghiệm trong thực tiễn, chưa vận dụng đúng pháp luật
đất đai vào thực tiễn của địa phương, có nơi, có lúc còn tùy tiện, đôi khi buông lỏng
công tác quản lý và thiếu tinh thần trách nhiệm. Tình trạng nhũng nhiễu, trì trệ trong
xử lý hồ sơ về đất đai của cán bộ làm công tác quản lý đất đai còn xảy ra.
- Các cấp, các ngành, đoàn thể chưa đấu tranh kiên quyết đối với việc lợi dụng chức
vụ quyền hạn để vụ lợi và làm sai quy định trong công tác quản lý về đất đai; vai trò
giám sát của các cơ quan “đại diện” và các tổ chức xã hội đối với việc quản lý đất đai
của UBND huyện, sự lãnh đạo, chỉ đạo của một số cấp ủy cấp ở cơ sở chưa chủ động,
thống nhất, kịp thời đối với các vụ việc tiêu cực xảy ra trong công tác QLNN về đất
đai.
- Trình độ dân trí của người dân ( nhất là đồng bào dân tộc thiểu số ) còn thấp, do đó
còn hạn chế trong nhận thức pháp luật đất đai, còn diễn ra tình trạng lấn chiếm đất
công cất nhà, lấn chiếm đất rừng, phá rừng làm nương rẫy trái phép.
II.4. Bài học kinh nghiệm
Qua thực tiễn những ưu, khuyết điểm, những hạn chế và những bất cập của công tác
quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Vân Canh trong thời gian qua, cho ta
rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu để đưa công tác quản lý nhà nước về lĩnh
vực đất đai đạt được kết quả tốt như sau:
- Phải tạo được sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, chính quyền và sự đồng thuận
trong các tầng lớp nhân dân tất cả vì mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa
phương, chủ động, sáng tạo, tích cực triển khai thực hiện các chủ trương của cấp uỷ
và Nghị quyết của HĐND trong lĩnh vực quản lý nhà nước về đất đai. Trong quá trình
chỉ đạo, điều hành các cấp chính quyền địa phương phải kiên quyết, cụ thể, đồng thời
tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để giải quyết kịp thời những vướng mắc phát
sinh.
- Tất cả các cán bộ, công chức trong bộ máy quản lý đất đai cần nắm vững Luật Đất
đai, các Nghị định, Thông tư, các văn bản hướng dẫn chi tiết thi hành pháp luật đất
đai, vì phần lớn năng lực cán bộ địa chính cấp xã, thị trấn còn hạn chế. Nếu nắm vững
được Luật, các văn bản dưới Luật, chắc chắn sẽ giảm bớt những vấn đề làm sai Luật
như đang diễn ra ở các góc độ và mức độ khác nhau như hiện nay.
- Cần thực hiện tốt kế hoạch hoá sử dụng đất đai cấp xã, cấp huyện đã được phê
duyệt, kịp thời chấn chỉnh UBND các xã xem nhẹ công tác quản lý đất đai, thiếu tinh
thần trách nhiệm, buông lỏng kỷ cương dẫn đến vi phạm pháp luật đất đai. Xử lý
nghiêm minh tình trạng cấp đất, giao đất, cho thuê đất không đúng thẩm quyền, thu
tiền sử dụng đất sai quy định, tình trạng sử dụng đất, lãng phí, sai mục đích, lấn chiếm
đất công, phá rừng làm nương rẫy trái phép.
- Các cấp, các ngành, đoàn thể cần đấu tranh kiên quyết đối với việc lợi dụng chức
vụ quyền hạn để chiếm đoạt đất công, đất rừng; bao chiếm đất rừng phòng hộ, đất do
nhà nước quản lý; chuyển nhượng và xây cất nhà trái phép. Các cấp ủy đảng, chính
quyền kịp thời ngăn ngừa và kỷ luật nghiêm minh những cán bộ, công chức có biểu
hiện sa sút về đạo đức, phẩm chất, lối sống, có hành vi vi phạm pháp luật đất đai. Cần
giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị ở cơ sở.
III. GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ
III.1. Một số giải pháp cơ bản
III.1.1 Giải pháp về việc nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai
- Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đất đai sâu rộng hơn
nữa trong nhân dân; kiểm tra, rà soát và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp
luật đất đai, giao đất không đúng thẩm quyền; rà soát các văn bản quy phạm pháp luật
đất đai đã bàn hành nhưng có nhiều điểm không còn phù hợp để kiến nghị cấp trên
sửa đổi.
- Tăng cường đào tạo, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ cho những người trực tiếp
làm công tác quản lý nhà nước về đất đai; xử lý tốt vấn đề bồi thường , tái định cư khi
nhà nước thu hồi đất, tiếp nhận và giải quyết kịp thời các đơn thư khiếu nại, tố cáo của
công dân; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc sử dụng đất của các tổ chức, cá
nhân sau khi được Nhà nước giao đất, cho thuê đất chuyển mục đích sử dụng đất.
- Nhà nước cần nghiên cứu, xem xét quy định rõ trách nhiệm của cán bộ, công chức
làm công tác tham mưu, đề xuất; trách nhiệm của cán bộ lãnh đạo UBND các cấp và
của các cơ quan, đơn vị, tránh tình trạng quy định chung chung, khi xảy ra sai phạm
trong quản lý thì không có người chịu trách nhiệm chính, mà chủ yếu xử lý sai phạm
theo cơ chế trách nhiệm “tập thể” làm cho hiệu lực quản lý ngày càng kém, không
mang tính răn đe đối với người vi phạm.
- Nâng cao vai trò giám sát của các cơ quan “đại diện” và các tổ chức xã hội đối với
việc quản lý đất đai của UBND các cấp và các cơ quan nhà nước khác. Bên cạnh đó,
cần có chế tài kiểm soát đủ mạnh để xử lý các hành vi vi phạm pháp luật đất đai, nhất
là việc giao đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái
định cư không phù hợp với quy định của pháp luật.
- Tiếp tục kiện toàn các cơ quan quản lý và các tổ chức thực hiện dịch vụ công về đất
đai trong việc cung cấp thông tin cho cơ quan nhà nước các tổ chức và công dân khi
có nhu cầu, nhất là trong việc xác lập các giao dịch dân sự (mua bán, cho thuê, giá cả,
hoạt động môi giới, v.v..) về nhà đất, nhằm thiết lập một thị trường bất động sản lành
mạnh bảo đảm cân bằng lợi ích giữa người sử dụng và nhà quản lý trên cơ sở những
thông tin công khai, minh bạch và độ tin cậy cao.
- Khắc phục và hoàn thiện ngay tình trạng UBND cấp có thẩm quyền vừa là nơi nhận
đơn thư khiếu nại, tố cáo, vừa thực hiện trình tự, thủ tục thụ lý, thanh tra, sau đó ra
quyết định giải quyết, nhưng khi đối chiếu với các quy định của Luật Khiếu nại, tố cáo
và thủ tục giải quyết các vụ án hành chính thì hậu quả sau khi giải quyết người vi
phạm lại là cơ quan hành chính nhà nước, nhất là trong trường hợp giải quyết khiếu
nại kéo dài, vòng vo để trốn trách nhiệm cả về đối tượng, phạm vi và trình tự, thủ tục
theo quy định của Luật Khiếu nại, tố cáo.
- Các tranh chấp đất đai liên quan đến quyết định hành chính cần được giải quyết tại
tòa án, bởi vì thông qua hoạt động xét xử công khai, dân chủ, chính xác, khách quan
và hiệu lực phán quyết của tòa án, quyền lợi của người dân trên thực tế sẽ được bảo
đảm hơn so với việc giải quyết tại các cơ quan hành chính nhà nước.
- Thực hiện tốt cơ chế “một cửa”, tăng cường công tác cải cách hành chính; sự quan
tâm và thống nhất thực hiện của các sở ban ngành trong huyện, nhất là thường xuyên,
kịp thời tháo gỡ các khó khăn vướng mắc, những vấn đề mới nảy sinh trong thực tiễn
quản lý đất đai ở cơ sở, tăng cường và phát huy dân chủ ở cơ sở.
- Quản lý và thực hiện việc phân định địa giới hành chính giữa các địa phương trên
cơ sở xem xét trách nhiệm và nghĩa vụ của các địa phương, của các cá nhân, pháp
nhân đối với xã hội và môi trường đóng trên địa bàn. Đặc biệt trong việc tuân thủ các
tiêu chuẩn và quy định về quản lý và sử dụng đất đai vì lợi ích chung của cộng đồng
và của toàn xã hội.
III.1.2. Giải pháp về công tác tổ chức bộ máy và nâng cao trình độ chuyên
môn
- Đầu tư nghiên cứu và đào tạo nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức QLNN
về đất đai, cán bộ địa chính xã, thị trấn, nhằm nâng cao trình độ nghiệp vụ để làm tốt
công tác tham mưu, đồng thời mời lãnh đạo chủ chốt cùng tham gia để biết rõ trách
nhiệm của mình đối với việc quản lý và sử dụng đất đai của các địa phương.
- Về số lượng của cán bộ quản lý đất đai ở cấp huyện, cán bộ địa chính các xã, thị
trấn chưa đáp ứng với nhiệm vụ ngày càng nhiều trong tình hình hiện nay, vì vậy các
cấp chính quyền tỉnh, huyện cần quan tâm tăng thêm cán bộ có chuyên môn hơn nữa,
có như vậy mới đáp ứng được yêu cầu của công tác quản lý nhà nước về đất đai trên
địa bàn huyện được tốt hơn.
III.1.3. Giải pháp về việc sử dụng đất đúng mục đích, hiệu quả, tiết kiệm
- Nhà nước cần có chính sách ưu đãi về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, các khoản phí
có liên quan đến sử dụng đất, đặc biệt chính sách khuyến khích thuê đất làm trang trại,
trồng rừng phủ xanh đất trống đồi trọc, thu hút đầu tư vào vùng sâu, vùng xa của
huyện. Khuyến khích áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sử dụng đất
nhằm bảo vệ tài nguyên đất bền vững và bảo vệ môi trường sinh thái.
- Đầu tư thâm canh, tăng năng suất cây trồng để bù đắp sản lượng nông sản do
một phần đất nông nghiệp chuyển sang sử dụng vào mục đích khác. Thực hiện tốt các
chương trình, dự án về khai thác đất bằng và mặt nước chưa sử dụng vào sản xuất
nông nghiệp. Phải triệt để tiết kiệm sử dụng đất nông nghiệp, đồng thời phải khai
hoang, mở rộng diện tích đất nông nghiệp trên đất đồi núi chưa sử dụng. Khai thác có
hiệu quả vùng đồi núi phục vụ phát triển rừng tạo cảnh quan môi trường cho du lịch
phát triển, hướng phát triển rừng là khoanh nuôi, bảo vệ đi đôi với trồng rừng. Phát
triển nông lâm kết hợp với mô hình vườn đồi.
- Ưu tiên đủ đất đai cho phát triển giao thông, thủy lợi. Bố trí đất đai một cách hợp lý
cho phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, cho sự nghiệp giáo dục- đào tạo, thể
dục, thể thao, y tế, văn hoá - thông tin, trên cơ sở tiết kiệm có hiệu quả.
III.2 – Kiến nghị
Để tăng cường công tác quản lý Nhà nước về đất đai đi vào nề nếp, có hiệu lực
và hiệu quả theo quy định của pháp luật. Trong quá trình nghiên cứu công tác quản lý
nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Vân Canh, bản thân tôi xin phép được có một
số kiến nghị như sau:
- Nhà nước cần ưu tiên đầu tư bằng nhiều nguồn vốn, với nhiều hình thức khác nhau
để đầu tư phát triển trên địa bàn huyện Vân Canh nhằm sớm nâng cao đời sống vật
chất, tinh thần, trình độ dân trí cho nhân dân, khuyến khích và có cơ chế chính sách
đất đai phù hợp để nhân dân khai thác, sử dụng tiềm năng đất đai hiện có đúng mục
đích, tiết kiệm và hiệu quả.
- Tăng cường công tác quản lý tài chính về đất đai (thuế nhà, đất; thuế chuyển quyền
sử dụng đất, thuế kinh doanh bất động sản; thuế sử dụng đất nông nghiệp… và các
loại phí, lệ phí) nhằm giảm thiểu tình trạng trốn thuế, nhất là trong việc chuyển quyền
sử dụng đất.
- Tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp luật về đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu
các dự án có sử dụng đất một cách công khai, minh bạch theo pháp luật về đấu giá,
đấu thầu đối với các mảnh đất, các thửa đất đã được phê duyệt quy hoạch, hạn chế
tình trạng chuyển nhượng dự án để kiếm lời mà không chú trọng tới các nhu cầu phát
triển kinh tế - xã hội của địa phương.
- Đối với chính sách bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư; cần tăng cường
công tác đào tạo việc làm mới cho người lao động, gắn việc chuyển đổi đất đai với
chuyển đổi lao động, đặc biệt ưu tiên đối với những vùng phải chuyển nhiều đất nông
nghiệp sang đất công nghiệp và xây dựng cơ sở hạ tầng.
- Đẩy nhanh công tác giao đất, cho thuê đất, công tác đăng ký đất đai, lập và
quản lý hồ sơ địa chính, thống kê, kiểm kê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất, giải quyết kịp thời việc cấp giấy chứng nhận cho người sử dụng đất, tránh để tồn
đọng, kéo dài thời gian gây khó khăn cho việc quản lý và sử dụng đất. Tăng cường
công tác giải quyết tranh chấp về đất đai; giải quyết khiếu nại, tố cáo các vi phạm
trong việc quản lý và sử dụng đất đai.
- Nhà nước cần tăng cường đầu tư trang thiết bị, máy móc, công nghệ, phần mềm,
kinh phí đo đạc, lập bản đồ địa chính theo hệ tọa độ chính quy VN-2000, kinh phí
đăng ký chỉnh lý biến động và cập nhật hồ sơ địa chính theo định kỳ hàng năm trên
địa bàn được kịp thời hơn, để giải quyết những tồn tại, hạn chế của công tác này trong
những năm qua chưa thực hiện được.
C – KẾT LUẬN
Qua thực tế tình hình quản lý nhà nước của huyện Vân Canh trong thời gian qua cho
ta kết luận sau:
Vân Canh là một trong ba huyện miền núi của tỉnh Bình Định, có diện tích tự nhiên
rất lớn 80.020,84 ha, chiếm 13,3 % tổng diện tích toàn tỉnh, mật độ dân số còn thấp
(32 người/km2). Dân tộc Ba Na, Chăm, Tày, Thái, Mường chiếm khoảng gần 40%
dân số toàn huyện, về điều kiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật, trình độ dân trí còn ở mức độ
thấp so với mặt bằng chung của tỉnh, điều kiện phát triển kinh tế rất khó khăn, điều đó
đã và đang làm hạn chế và gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực
đất đai, tuy nhiên được sự đầu tư đúng mực của Nhà nước, sự quan tâm của UBND
tỉnh, nhất là sự quan tâm chỉ đạo chặt chẽ của UBND huyện, trong thời gian từ 2005
đến nay, công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn huyện Vân Canh dần đi vào
chiều sâu, ổn định và đạt được nhiều kết quả to lớn góp phần thắng lợi trong sự nghiệp
phát triển kinh tế - xã hội của huyện.
- Nhận thức của các cấp, các ngành trong việc chấp hành pháp luật đất đai có sự
chuyển biến tốt, các vi phạm pháp luật về đất đai trên địa bàn huyện ngày càng ít xảy
ra, việc chấp hành chính sách pháp luật đất đai của các đối tượng sử dụng đất được
nghiêm minh, quyền sở hữu của Nhà nước đối với đất đai được phát huy cao hơn,
quyền và lợi ích chính đáng của người dân trong việc khai thác sử dụng đất được pháp
luật bảo vệ tốt hơn.
- Công tác lập quy hoạch đến năm 2015, định hướng đến năm 2020 và kế hoạch sử
dụng đất hàng năm của huyện và 6 xã, 1 thị trấn đã được thành lập đồng loạt. Đây sẽ
là căn cứ để giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất theo đúng quy định
của pháp luật, đáp ứng nhu cầu sử dụng đất đai của các ngành; công tác đo đạc lập bản
đồ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và lập hồ sơ địa chính; công tác
giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất đã từng bước được chấn chỉnh,
kịp thời đáp ứng nhu cầu của các thành phần kinh tế và của người dân. Công tác thanh
tra, kiểm tra việc chấp hành các chế độ về quản lý, sử dụng đất đai được tiến hành kịp
thời, đã phát hiện và xử lý nhiều vụ vi phạm pháp luật về đất đai, chấn chỉnh tình
trạng lấn chiếm đất đai, phá rừng làm nương rẫy, các trường hợp khai thác sử dụng tài
nguyên đất đai không đúng quy định, giám sát chặt chẽ việc sử dụng đất của các đối
tượng theo đúng mục đích, ranh giới; xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm
pháp luật đất đai.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn
huyện vẫn còn nhiều tồn tại, yếu kém chưa đáp ứng được yêu cầu trong tình hình hiện
nay như đã đề cập trong bài tiểu luận này. Vì vậy để công tác quản lý nhà nước về đất
đai ngày càng có hiệu lực và hiệu quả hơn nữa, các cấp các ngành cần quan tâm thực
hiện những giải pháp cơ bản như đã nêu, đặc biệt cần tăng cường hơn nữa công tác
nhân sự, tuyển chọn được đội ngũ cán bộ tinh thông nghiệp vụ, tiếp cận tốtcông nghệ
hiện đại, đặc biệt là chú trọng đến công tác giáo dục đạo đức, rèn luyện tinh thần trách
nhiệm đối với cán bộ, nhân viên làm công tác quản lý đất đai./.
MỤC LỤC