các yếu tố tính cách cá nhân ảnh hưởng đến sự gắn kết của nhân viên đối với tổ chức, nghiên cứu tình huống các nhà máy sản xuất giàydép nike tại khu vực phía nam,việt nam

TR

NG

B

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP. H CHÍ MINH

TR N

CÁC Y U T
S

ÌNH ANH TÚ

TÍNH CÁCH CÁ NHÂN NH H

G N K T C A NHÂN VIÊN

IV IT

NG

N

CH C:

NGHIÊN C U TÌNH HU NG CÁC NHÀ MÁY S N XU T
GIÀY - DÉP NIKE T I KHU V C PHÍA NAM, VI T NAM

LU N V N TH C S KINH T

Tp. H Chí Minh ậ N m 2015


TR

NG

B

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP. H CHÍ MINH

TR N

CÁC Y U T
S

ÌNH ANH TÚ

TÍNH CÁCH CÁ NHÂN NH H

G N K T C A NHÂN VIÊN

IV IT

NG

N

CH C:

NGHIÊN C U TÌNH HU NG CÁC NHÀ MÁY S N XU T
GIÀY - DÉP NIKE T I KHU V C PHÍA NAM, VI T NAM

Chuyên ngành: QU N TR KINH DOANH
Mã s : 60.34.01.02

LU N V N TH C S KINH T (H
Ng

ih

ng nghiên c u)

ng d n khoa h c: TS. Nguy n V n Tơn
Tp. H Chí Minh ậ N m 2015


L I CAM

OAN

Kính th a quý Th y Cô, kính th a quý đ c gi , tôi là Tr n ình Anh Tú, h c
viên Cao h c – Khóa 22 – ngành Qu n tr Kinh doanh – Tr

ng

i h c Kinh t

Tp.HCM.
Tôi xin cam đoan lu n v n “Các y u t tính cách cá nhân nh h

ng đ n

s g n k t c a nhân viên v i t ch c: Nghiên c u tình hu ng t i các nhà máy
s n xu t giày ậ dép Nike t i khu v c phía Nam Vi t Nam” là công trình nghiên
c u c a riêng tôi, d
tài này đ

is h

ng d n c a TS. Nguy n V n Tân. Các s li u trong đ

c thu th p và s d ng m t cách trung th c. K t qu nghiên c u đ

c

trình bày trong lu n v n này không sao chép c a b t c lu n v n nào và c ng ch a
đ

c trình bày hay công b

b t k công trình nghiên c u nào khác tr

c đây.

Tp.HCM, tháng 02 n m 2015
Tác gi lu n v n

Tr n ình Anh Tú


M CL C
L I CAM OAN
DANH M C CÁC B NG
DANH M C CÁC HÌNH
DANH M C CÁC KÝ HI U, CÁC CH
CH

NG 1:

T NG QUAN V

VI T T T

TÀI NGHIÊN C U ......................... 1

1.1. Lý do ch n đ tài. ........................................................................................... 1
1.2. M c tiêu nghiên c u ...................................................................................... 3
it

1.3.
1.4. Ph

ng và ph m vi nghiên c u ................................................................ 3
ng pháp nghiên c u ............................................................................... 4

1.4.1. Ngu n d li u...................................................................................... 4

1.4.2. Ph

ng pháp nghiên c u ................................................................... 4

1.4.2.1. Nghiên c u đ nh tính .................................................................. 4
1.4.2.2. Nghiên c u đ nh l

ng ............................................................... 4

1.5. Ý ngh a c a đ tài nghiên c u ...................................................................... 5
1.6.

1.6.1.

c đi m ngu n nhân l c c a doanh nghi p giày – dép Nike t i khu
v c phía Nam Vi t Nam. ..................................................................... 5
c đi m giày - dép th gi i ............................................................... 5
1.6.1.1. S n l

ng giày - dép th gi i ..................................................... 5

1.6.1.2. Các n

c xu t kh u giày- dép l n nh t th gi i...................... 6

1.6.2.

c đi m ngành giày- dép t i Vi t Nam............................................ 6

1.6.3.

T ng quan công ty Nike Vi t Nam..................................................... 8

1.6.4.

c đi m ngu n nhân l c c a doanh nghi p giày – dép Nike
khu v c phía Nam, Vi t Nam.............................................................. 9

1.7. B c c c a lu n v n. .................................................................................... 12


Tóm t t ch
CH

NG 2:

ng 1: ............................................................................................. 12
C

S

LÝ THUY T VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN C U .... 13

2.1. Lý thuy t v các y u t tính cách cá nhân . .............................................. 13
2.1.1. Khái ni m............................................................................................. 13
2.1.1.1. H

ng ngo i. ............................................................................. 15

2.1.1.2. Tính s n sàng tr i nghi m. ....................................................... 16

2.1.1.3. Tính t n tâm ............................................................................... 17
2.1.1.4. Hòa đ ng .................................................................................... 18
2.1.1.5. n đ nh c m xúc........................................................................ 19
2.2. Lý thuy t v g n k t t ch c:...................................................................... 21
2.2.1. Khái ni m g n k t t ch c: ................................................................ 21
2.2.2. Các thành ph n g n k t c a nhân viên v i t ch c ........................ 22
2.2.3.

ol

ng m c đ g n k t c a nhân viên v i t ch c..................... 24

2.3. M i quan h gi a các y u t tính cách cá nhân và g n k t t ch c. ...... 25
2.4. Gi thuy t và mô hình nghiên c u ............................................................. 26
2.4.1. Gi thuy t nghiên c u. ....................................................................... 26
2.4.1.1. Tác đ ng c a tính h

ng ngo i lên g n k t t ch c. ............ 26

2.4.1.2. Tác đ ng c a tính s n sàng tr i nghi m lên g n k t t
ch c ................................................................................................. 26
2.4.1.3. Tác đ ng c a tính t n tâm lên g n k t t ch c. ..................... 27
2.4.1.4. Tác đ ng c a tính hòa đ ng lên g n k t t ch c. .................. 28
2.4.1.5. Tác đ ng c a tính n đ nh c m xúc lên g n k t t ch c. ..... 28
2.4.2.

Mô hình nghiên c u............................................................................ 29

Tóm t t ch
CH

NG 3:

ng 2: ............................................................................................. 30
THI T K NGHIÊN C U.................................................... 32

3.1. Quy trình nghiên c u ................................................................................... 32


3.2. Nghiên c u đ nh tính – xây d ng thang đo ............................................... 33
3.2.1. Ph

ng pháp th o lu n nhóm ............................................................ 33

3.2.1.1. Thi t k nghiên c u th o lu n nhóm....................................... 33
3.2.1.2. K t qu nghiên c u th o lu n nhóm ....................................... 33
3.2.2. Nghiên c u ph ng v n tay đôi .......................................................... 35
3.2.2.1. Thi t k nghiên c u ph ng v n tay đôi .................................. 35
3.2.2.2. K t qu nghiên c u ph ng v n tay đôi ................................... 35
3.3. Nghiên c u đ nh l
3.3.1. Ph

ng ................................................................................ 36

ng pháp ch n m u và x lý s li u .......................................... 36

3.3.1.1. Ph

ng pháp ch n m u ............................................................ 36

3.3.1.2. Ph

ng pháp x lý s li u........................................................ 37

3.3.2. Thi t k b ng câu h i: ........................................................................ 40
3.3.2.1. Thang đo y u t tính cách cá nhân .......................................... 40
3.3.2.2. Thang đo s g n k t v i t ch c ............................................. 42
Tóm t t ch
CH

NG 4:

ng 3 .............................................................................................. 43
K T QU NGHIÊN C U ..................................................... 44

4.1 Mô t m u nghiên c u ................................................................................. 44
4.2

ánh giá thang đo ........................................................................................ 46

4.2.1 Phân tích đ tin c y thang đo ............................................................ 46
4.2.2 Phân tích nhân t khám phá EFA ..................................................... 48
4.2.2.1 Ki m đ nh thang đo đo l

ng các y u t tính cách cá nhân 48

4.2.2.2 Ki m đ nh thang đo đo l

ng m c đ g n k t v i t ch c.. 51

4.3 Hi u ch nh mô hình, gi thuy t nghiên c u .............................................. 54
4.4 Phân tích t

ng quan, h i quy .................................................................... 55

4.4.1 Phân tích t

ng quan .......................................................................... 56


4.4.2 Phân tích nh h ng c a các y u t tính cách cá nhân đ n lòng
trung thành, t hào c a nhân viên đ i v i doanh nghi p............. 56
4.4.3 Phân tích nh h ng c a các y u t tính cách đ n s c g ng,
n l c c a nhân viên đ i v i doanh nghi p................................... 58
4.5 Ki m đ nh s khác bi t v g n k t t ch c theo đ c đi m nhân viên.... 61
CH

NG 5:

K T LU N VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH ........................... 63

5.1. K t lu n.......................................................................................................... 63
5.2. Hàm ý chính sách cho nhà qu n tr ............................................................ 65
5.2.1. Hàm ý nâng cao s t n tâm c a nhân viên ...................................... 65
5.2.2. Hàm ý nâng cao tính h
5.2.3. Hàm ý nâng cao s

ng ngo i c a nhân viên........................... 67

n đ nh c m xúc c a nhân viên ...................... 70

5.2.4. Hàm ý nâng cao s g n k t b i Lòng trung thành, t hào............. 72
5.2.5. Hàm ý nâng cao s g n k t b i S c g ng n l c ........................ 73
5.3. H n ch và h

ng nghiên c u ti p theo c a đ tài .................................. 75

TÀI LI U THAM KH O
PH L C


DANH M C CÁC B NG
B ng 1.1: Ngu n nhân l c c a các doanh nghi p gia công giày – dép Nike t i
khu v c phía Nam, Vi t Nam (n m 2014) .........................................11
B ng 2.1: Tóm t t các y u t tính cách cá nhân t các nghiên c u khác .........14
B ng 2.2: Các bi n quan sát c a thang đo ý th c g n bó t ch c......................25
B ng 3.1: Ch nh s a câu h i kh o sát sau th o lu n nhóm ................................34
B ng 4.1: Th ng kê m u kh o sát..........................................................................46
B ng 4.2: Ki m đ nh các thang đo b ng Cronbach’s Alpha...............................47
B ng 4.3: H s Cronbach’s Alpha các thành ph n thang đo ý th c g n k t t
ch c .........................................................................................................48
B ng 4.4: K t qu phân tích EFA c a thang đo các y u t tính cách ...............50
B ng 4.5: B ng tóm t t c c u thang đo tính cách cá nhân m i sau khi th c
hi n phân tích nhân t khám phá (EFA).............................................51
B ng 4-6: K t qu phân tích EFA đ i v i thang đo m c đ g n k t v i t ch c
.................................................................................................................52
B ng 4.7:

tin c y thang đo Lòng trung thành – T hào ................................53

B ng 4.8: B ng tóm t t c c u thang đo m i sau khi th c hi n phân tích nhân
t khám phá (EFA) ................................................................................54
B ng 1.9: B ng phân tích t

ng quan ...................................................................56

B ng 1.10: Các thông s c a t ng bi n trong ph

ng trình h i quy th nh t .57

B ng 1.11: Các thông s c a t ng bi n trong ph

ng trình h i quy th hai ...59

B ng 5.1:

ánh giá giá tr trung bình c a tính t n tâm .......................................66

B ng 1.2:

ánh giá giá tr trung bình c a tính h

ng ngo i ..............................68


B ng 1.3:

ánh giá giá tr trung bình c a tính n đ nh c m xúc .......................71

B ng 1.4:

ánh giá giá tr trung bình c a Lòng trung thành, t hào.................72

B ng 1.5:

ánh giá giá tr trung bình c a S c g ng n l c ............................74


DANH M C CÁC HÌNH
Hình 2.1: Mô hình “N m nhân t ” tính cách cá nhân .........................................21
Hình 2.2: Mô hình nghiên c u nh h

ng c a các y u t tính cách cá nhân đ n

g n k t t ch c.......................................................................................30
Hình 3.1: Quy trình nghiên c u..............................................................................32
Hình 4.1: M c đ

nh h

ng c a các y u t cá nhân đ n ý th c g n k t t

ch c c a nhân viên ................................................................................55
Hình 4.2: M c đ

nh h

ng c a tính cách cá nhân đ n ý th c g n k t ..........61

DANH M C CÁC KÝ HI U, CÁC CH

VI T T T

A:

Tính hòa đ ng (Agreeableness)

C:

Tính t n tâm (Conscientiousness)

E:

Tính h

Ef:

C g ng, n l c (Effort)

EFA:

Phân tích nhân t khám phá (Exploratory Factor Analysis)

ES:

Tính n đ nh c m xúc (Emotinal Stablity)

FDI:
FTA:

ng ngo i (Extraversion)

u t tr c ti p n
Hi p đ nh th

c ngoài (Foreign Direct Investment)

ng m i t do (Free trade agreement)

KMO: H s Kaiser - Mayer – Olkin
Lo:

Lòng trung thành (Loyalty)

NIEs:

National Institude for Environment Science.

OC:

G n k t t ch c (Organizational Commitment)

OCQ: B ng câu h i g n k t t

ch c (Organizational Commitment

Questionaire)
OE:

Tính s n sàng tr i nghi m (Openness to Experience).

Pr:

Lòng t hào, yêu m n t ch c (Pride)

Sig:

M c ý ngh a quan sát (Observed significance level)

SPSS: Ph n m m th ng kê cho khoa h c xã h i (Statistical Package for the
Social Sciences).
TPP:

Hi p đ nh đ i tác kinh t chi n l

c xuyên Thái Bình D

ng (Trans-

Pacific Strategic Economic Partnership Agreement)
VIF:

H s nhân t phóng đ i ph

ng sai (Variance inflation factor)


1

CH

NG 1:T NG QUAN V

Ch

TÀI NGHIÊN C U

ng này s gi i thi u t ng quan v đ tài v i nh ng n i dung nh : lý do

ch n đ tài; m c tiêu nghiên c u; đ i t
quát v ph

ng và ph m vi nghiên c u; gi i thi u khái

ng pháp nghiên c u, ý ngh a th c ti n c a đ tài, đ c đi m ngu n nhân

l c c a doanh nghi p giày – dép Nike khu v c phía Nam Vi t Nam. Và ph n cu i
c a ch

ng s trình bày k t c u c a lu n v n.

1.1. Lý do ch n đ tƠi.
G n k t c a nhân viên đ i v i t ch c gi vai trò r t quan tr ng và quy t đ nh
đ i v i s thành công, phát tri n b n v ng c a t ch c (Chu Cui, 2010). Theo John,
W. Slocum Jr & Don Hellriegel (2009) thì g n k t t ch c th hi n s c m nh lòng
trung thành c a nhân viên đ i v i t ch c và nh h
viên

ng t i tinh th n c a các nhân

l i làm vi c. T m quan tr ng c a g n k t t ch c t p trung vào m i quan h

tích c c c a hành vi, thái đ nhân viên nh h

ng đ n t ch c (Naquin & Holton,

2012).
M c khác, n m y u t tính cách cá nhân (Big Five) có tác đ ng tích c c t i
hành vi và thái đ c a nhân viên trong công vi c (Murray & Michael, 1991; Judge
và c ng s , 2002). K t qu nghiên c u c a Murray & Michael (1991) đã ch ra r ng
tính h

ng ngo i, hoà đ ng, t n tâm liên quan t i hi u qu công vi c và đ c bi t là

s t n tâm - y u t d báo có giá tr , đáng tin c y thông qua làm vi c nhóm hay các
ch tiêu liên quan đ n công vi c.
có nh h

i u đó đã cho th y các y u t tính cách cá nhân

ng đ n s phát tri n doanh nghi p.

V i tình hình môi tr

ng kinh doanh hi n nay ngày càng gay g t và xu th

toàn c u hóa. Các doanh nghi p đã, đang và s đ i m t v i r t nhi u áp l c t bên
ngoài và c bên trong. Và các doanh nghi p s n xu t giày – dép, c ng là m t trong
s đó, cùng v i vi c ngày càng có nhi u c h i thì các doanh nghi p này càng đ i

m t v i nhi u thách th c, khi nh ng n m g n đây kim ng ch xu t kh u c a ngành
l n v i các đ n hàng gia t ng đ t bi n và th

ng xuyên đ n t các th tr

ng M ,

Châu Âu, Nh t. Vi t Nam d n kh ng đ nh th m nh, giá tr c t lõi c a mình trên


2

toàn th gi i khi các “ông l n” nh Nike, Adidas, Puma m r ng đ u t t i Vi t
Nam. Các nhà máy s n xu t giày - dép Nike c ng v y, v i th c tr ng đ y bi n
đ ng, tr

c s c nh tranh gay g t c a nh ng nhà máy c a đ i th c nh tranh nh

Adidas, Puma, New Balance, Timberland.. tình tr ng ngh vi c, thay đ i môi tr
trong n i b ngành giày v n là v n đ c p thi t đ

ng

c doanh nghi p quan tâm.

t n t i, ho t đ ng n đ nh và phát tri n b n v ng, m i doanh nghi p ph i t hoàn
thi n chính mình, nâng cao các n ng l c và kh c ph c nh ng y u đi m, t đó m i
có th v t qua nh ng áp l c t bên ngoài. Doanh nghi p c n ph i có nh ng bi n
pháp chi n l

c c th đ tr n t nh, gi chân nhân viên c ng nh nâng cao s g n

k t c a h đ i v i t ch c?
nh ng chi n l

i u này có th th c hi n đ

c n u doanh nghi p có

c v lâu v dài làm t ng s g n k t c a nhân viên v i t ch c.

Nike đã có b

c đi l n, ch n Vi t Nam làm đ i tác chi n l

c trong t

ng lai.

M ra nhi u c h i vi c làm cho nhi u doanh nghi p l n nh , c ng nh ng

i dân

Vi t Nam. Song các doanh nghi p dù có ngu n tài chính m nh, máy móc k thu t
hi n đ i r t khó phát tri n dài lâu n u ho t đ ng qu n tr ngu n nhân l c kém hi u
qu . Tuy nhiên, th c t là nhân l c trong các doanh nghi p công nghi p giày - dép
không n đ nh và ch a đánh giá đ
chính là rào c n cho s

c h t th c l c, ti m n ng con ng

i.

ây c ng

phát tri n c a r t nhi u doanh nghi p s n xu t giày nói

chung và các doanh nghi p s n xu t giày - dép Nike nói riêng. S thành công c a
các doanh nghi p gi đây không ch d a vào v n và công ngh mà còn ph thu c
r t l n t ngu n nhân l c. Do đó, v n đ đ

c đ t ra là làm sao đ nhân viên có s

g n k t cao v i t ch c c a mình?
tìm câu tr l i cho v n đ này, đã có 1 s nghiên c u kh o sát y u t
h

nh

ng đ n s g n k t c a nhân viên v i t ch c và đã tìm ra m t s nhân t kích

thích nh t ch c h c t p, hi u qu t ch c, th ng ch c, l

ng b ng. Tuy nhiên

nh ng nghiên c u này c ng th a nh n r ng, bên c nh đó, y u t tính cách cá nhân
c a nhân viên c ng là m t y u t quan tr ng c n đ

c xem xét và m r ng nghiên

c u. Và trong k t qu nghiên c u v các y u t tính cách cá nhân và s g n k t c a
nhân viên đ i v i t ch c đã đ

c nhà kinh t h c Chu Cui (2010) nghiên c u t i


3

Trung Qu c trong l nh v c t ch c, s c kh e, b o hi m..; hay Kuldeep Kuman &
Arti Bakhshi (2010) th c hi n

b nh vi n t i Th Nh k , c ng đã cho th y t n t i

m i liên h tích c c gi a hai nhân t trên.
Vì th , tác gi mu n đ a mô hình nghiên c u ắCác y u t tính cách cá nhân
nh h

ng đ n s g n k t c a nhân viên v i t ch c: Nghiên c u tình hu ng

t i các nhà máy s n xu t giày ậ dép Nike t i khu v c phía Nam Vi t Nam”. Hy
v ng k t qu nghiên c u s giúp các nhà lãnh đ o doanh nghi p nh n di n chính
xác v y u t tính cách nhân viên và thông qua đó nh n th y đ
c a h đ i v i t ch c, tìm ra đ

cm cđ g nk t

c nh ng gi i pháp nâng cao m c đ g n k t c a

nhân viên đ i v i t ch c.
1.2. M c tiêu nghiên c u

 Xác đ nh các y u t tính cách cá nhân và y u t g n k t c a nhân viên đ i
v i t ch c.


ol

ng m c đ

nh h

ng c a các y u t tính cách cá nhân đ n g n k t

c a nhân viên đ i v i t ch c.
 Hàm ý m t s chính sách giúp cho nhà qu n tr nâng cao s g n k t t ch c
c a nhân viên đ i v i doanh nghi p.
it

1.3.

ng và ph m vi nghiên c u

tài này t p trung nghiên c u

các nhà máy s n xu t giày - dép Nike t i

khu v c phía Nam Vi t Nam, n i t p trung nhi u nh t các công ty gia công s n xu t
giày - dép Nike t i Vi t Nam.
it

ng nghiên c u: Các y u t tính cách cá nhân, s g n k t t ch c c a

nhân viên và m i quan h gi a các y u t tính cách cá nhân nh h

ng đ n s g n

k t t ch c c a nhân viên.
it

ng kh o sát: nhân viên các phòng ban t i các nhà máy s n xu t giày -

dép Nike (không bao g m đ i t

ng công nhân lao đ ng).

Ph m vi kh o sát: 13 nhà máy s n xu t giày - dép Nike khu v c phía Nam
Vi t Nam.


4

1.4. Ph

ng pháp nghiên c u

1.4.1. Ngu n d li u
Nghiên c u đã s d ng đa d li u g m có:
 D li u t các t p chí, bài báo và lu n v n trong n

c và n

hình th c t v các doanh nghi p giày xu t kh u

c ngoài, tình

Vi t Nam và th gi i

trên các báo, website thông tin.
 D li u s c p: b ng câu h i đi u tra kh o sát g i đ n các nhân viên
các nhà máy s n xu t giày c a Nike
1.4.2. Ph

ng pháp nghiên c u

Nghiên c u đ
ph

Vi t Nam.

c th c hi n thông qua ph

ng pháp nghiên c u đ nh l

ng pháp nghiên c u đ nh tính và

ng.

1.4.2.1. Nghiên c u đ nh tính
Nghiên c u các lý thuy t v n m tính cách cá nhân, các y u t
g n k t t ch c, đ xu t mô hình nghiên c u và thang đo.
ti n các nhà máy s n xu t giày - dép Nike

nh h

ng

ánh giá tình hình th c

Vi t Nam thông qua tình hình th c ti n

các nhà máy và các báo cáo chuyên ngành.
Th o lu n nhóm v i các chuyên gia trong l nh v c nhân s , các c p qu n lý,
nhân viên nhà máy đ làm rõ thang đo tính cách cá nhân trong l nh v c s n xu t
giày – dép Nike và m i liên h c a tính cách cá nhân đ n g n k t t ch c. Sau đó,
ph ng v n tay đôi đ đi u ch nh thanh đo cho phù h p v i đ c đi m c a nghiên
c u. Ti n hành kh o sát th đ thu th p thông tin và ti n hành hi u ch nh thang đo
l n 2.
1.4.2.2. Nghiên c u đ nh l

ng

Ti n hành kh o sát các nhân viên đang làm vi c

13 nhà máy s n xu t giày -

dép Nike t i khu v c phía Nam. K t qu thông tin thu th p đ
và x lý b ng ph n m m SPSS.

cs đ

c t ng h p

5

Nghiên c u g m có các b

c: (1) Ki m đ nh đ tin c y c a thang đo thông

qua Cronbach’s Alpha; (2) Khám phá các nhân t tác đ ng đ n n m tính cách cá
nhân và g n k t t ch c b ng ph
KMO; (3) Ki m đ nh t
ph

ng pháp khám phá nhân t (EFA) v i ki m đ nh

ng quan và ki m đ nh các gi thuy t nghiên c u b ng

ng pháp h i qui OLS; (4) Ki m đ nh s khác bi t b ng T-Test, ANOVA; (5)

Th ng kê giá tr trung bình thang đo.
1.5. ụ ngh a c a đ tƠi nghiên c u
K t qu nghiên c u s giúp ban lãnh đ o các nhà máy s n xu t giày - dép Nike
khu v c phía Nam có đ

c nh ng thông tin v các y u t tính cách cá nhân tác

đ ng m nh m đ n s g n k t c a nhân viên đ i v i t ch c. T đó, đ ra các gi i
pháp, các ch đ chính sách nh m phát huy n ng l c c ng nh s n l c làm vi c
c a nhân viên đ i v i s phát tri n c a doanh nghi p.
Nghiên c u này c ng có th làm tài li u tham kh o cho các sinh viên ngành

qu n tr kinh doanh, qu n tr nhân s và nh ng ai nghiên c u sâu h n v các y u t
tình cách con ng

i đ i v i s g n k t c a nhân viên đ i v i t ch c.

Qua k t qu nghiên c u s cho ra m t h
pháp phù h p h n đ làm th a mãn ng
đ mâu thu n gi a ng

ng m i trong vi c đ a ra các gi i

i lao đ ng và gi i quy t hi u qu các v n

i lao đ ng và s g n k t v i doanh nghi p trên c s tìm

hi u các y u t tính cách c a h .
1.6.

c đi m ngu n nhơn l c c a doanh nghi p giày ậ dép Nike t i khu

v c phía Nam Vi t Nam.
1.6.1.

c đi m giày - dép th gi i

1.6.1.1. S n l

ng giày - dép th gi i

Theo hi p h i da – giày – túi xách Vi t Nam LEFASO (2014), n m 2013 s n

xu t giày dép trên toàn th gi i l n đ u tiên đ t trên 22 t đôi. Nhìn chung, châu Á
làm ra 87% t ng s n l
qua. 13% còn l i đ
Châu Phi (2%).

ng giày dép toàn c u, t l này không thay đ i trong 3 n m
c chia cho Nam M (5%), Châu Âu (4%), B c M (2%) và


6

C c u các n

c s n xu t h u nh không thay đ i so v i các n m tr

c. Trong

đó, Trung Qu c đ ng đ u, chi m 2/3 t ng s giày - dép bán ra trên th gi i (kho ng
3 đôi gi y bán trên th gi i thì 2 đôi s n xu t t i Trung Qu c), sau đó là

n

(10.4%), Brazil (4.1%), Vi t Nam và Indonesia cùng chi m 3.2%
1.6.1.2. Các n

c xu t kh u giƠy- dép l n nh t th gi i.

N m 2013 xu t kh u giày - dép toàn c u đ t 14,4 t đôi (t ng 7%) và tr giá
đ t 119 t USD, t ng 12% so v i n m 2012. Trung Qu c ti p t c đ ng đ u xu t
kh u, n m 2013 chi m 40% t ng tr giá xu t kh u giày - dép toàn c u. Italia (9.0%)

và Vi t Nam (8.4%) l n l
Qu c. Th t

các n

t đ ng th hai và th ba, tuy nhiên v n cách xa Trung

c xu t kh u v n không đ i so v i n m tr

(4.4%), B (3.9%),

c (3.7%), Indonesia (3.2%).. tr

M

c. Hong Kong

giành v trí 15 c a

Panama. (Hi p h i da – giày – túi xách Vi t Nam SAFASO, 2014)
1.6.2.
Tr

c đi m ngành giày- dép t i Vi t Nam
c n m 1992, ngành giày dép Vi t Nam ch y u th c hi n h p đ ng h p

tác kinh doanh gia công m giày cho Liên Xô và các n

c XHCN

ông Âu. Khi

kh i này tan rã, ngành giày dép đã ph i tr i qua th i k khó kh n do thi u th
tr

ng, thi u đ n đ t hàng. Tuy nhiên giai đo n này kéo dài không lâu.
Bt đ u t

n m 1993, ngành giày dép đã kh i s c tr

l i nh làn song di

chuy n s n xu t c a các ngành công nghi p s d ng nhi u lao đ ng t các n
phát tri n và các n

c công nghi p m i sang sang các n

c đang phát tri n. Ngành

giày dép Vi t Nam đã b t đ u ti p nh n s chuy n giao công ngh t các n
thông qua đ u t tr c ti p n

c

c

c ngoài (FDI), đ c bi t t các n

c NIEs trong khu

v c. Cùng v i nó là các đ n đ t hàng chuy n d ch t nh ng n

c có truy n th ng

v s n xu t giày dép nh

ài Loan, Hàn Qu c sang Vi t Nam

Tính đ n cu i n m 1999, có 233 doanh nghi p ho t đ ng trong ngành giày
dép, đ u t h n 550 dây chuy n s n xu t đ ng b các lo i giày dép, xây m i và s a
ch a nhi u nhà x

ng. Ngành thu hút g n 400.000 lao đ ng tham gia s n xu t, n ng

l c s n xu t toàn ngành ngày càng đ

c nâng cao và đ

c h n 360 tri u đôi/n m


7

Sau nh ng khó kh n do m t th tr
xu t kh u giày dép đã đ t đ

ng truy n th ng c a nh ng n m 88-90,

c t c đ t ng tr

ngành giày dép hi n nay là M , Nh t và các n

ng cao. Th tr

ng ch y u c a

c trong kh i EU. Ngành da giày

Vi t Nam là m t trong các ngành xu t kh u ch l c chi m t tr ng t 7 đ n 12%
kim ng ch qu c gia qua các n m. Vi t Nam là n

c xu t kh u giày th hai trên th

gi i sau Trung Qu c v s n xu t giày dép. Toàn ngành có h n 500 doanh nghi p s
d ng h n 650.000 lao đ ng, trong đó có 75% là lao đ ng n .
Theo hi p h i da - giày Vi t Nam LEFASO (2014), tính đ n đ u tháng
10/2014, t ng kim ng ch xu t kh u giày dép c a Vi t Nam đ t 7.44 t USD, chi m
6.77% trong t ng kim ng ch xu t kh u hàng hóa các lo i c a c n

c, t ng 23.83%

so v i cùng k n m 2013.
 H i nh p
Hi n Vi t Nam đã tham gia 6 hi p đ nh th

ng m i t do (FTA) đa ph

c a ASEAN v i các n

c Trung Qu c, Nh t B n, Hàn Qu c,

Zealand và gi a các n

c ASEAN v i nhau, trong đó n m 2014 m c thu gi m

xu ng còn 1 – 3% và t i n m 2015 là 0% và hai FTA song ph

n

ng

, ÚC /New

ng đã có hi u l c

c a Vi t Nam v i Chile và Nh t B n. Vi t Nam c ng đang đàm phán m t s FTA
quan tr ng, trong đó có Hi p đ nh đ i tác chi n l

c xuyên Thái Bình D

ng

(TPP), FTA v i EU, Hàn Qu c, Liên Minh H i quan (Nga, Belarus và
Cazakhstan)… v i l trình c t gi m thu nh p kh u t i các n

c đ i tác gi m d n

v 0% trong 5 - 7 n m t i.
 Thu n l i và h n ch
M c dù đ t đ

c k t qu kh quan, nh ng nh ng h n ch và thách th c là

không nh đ i v i ngành da, giày khi Vi t Nam h i nh p sâu r ng vào kinh t th
gi i. Trong đó vi c s n xu t theo hình th c gia công v n ph bi n (trên 70%) đã h n
ch t i hi u qu và s n ng đ ng c a doanh nghi p.
Giá tr gia t ng trên s n ph m giày dép xu t kh u tuy đ

c c i thi n nh ng

v n còn th p, ch đ t g n 40% do s n xu t nguyên ph li u (c thu c da) ch a phát


8

tri n đ ng b v i s n xu t giày dép, t l n i đ a hóa nguyên li u ch a cao. Chi phí
d ch v ngày càng gia t ng (nh đi n, n

c, nguyên ph li u, v n chuy n n i đ a và

qu c t …).
Tay ngh c a ng

i lao đ ng còn th p, ph n l n ch đ

c đào t o kèm c p

trong th i gian ng n và thi u đ i ng k thu t viên và qu n tr doanh nghi p. Công
tác qu n lý đi u hành s n xu t kinh doanh còn thi u kinh nghi m.
S c ép v lao đ ng, t ng ti n l

ng và các ch đ đ i v i ng

i lao đ ng làm

t ng giá thành và chi phí gia công, trong khi các rào c n k thu t áp đ t t phía các
th tr

ng nh p kh u, c ng nh các yêu c u v trách nhi m xã h i c a doanh nghi p

v môi tr

ng và các đi u ki n đ i v i ng

Công tác ti p th , phát tri n th tr
tri n s n ph m ch a đ
ti p c n th tr

i lao đ ng ngày càng t ng.
ng, thi t k m u mã, nghiên c u và phát

c làm t t. Các doanh nghi p quy mô nh ch a ch đ ng

ng, ph i gia công qua trung gian nên hi u qu s n xu t kinh doanh

b h n ch và l thu c vào khách hàng.
Thu n l i c n b n c a Vi t Nam là xu t kh u sang các th tr

ng ti m n ng

(EU, M , Nh t…) kh n ng m r ng do nhu c u ngày càng t ng. Th tr
n

ng trong

c, cùng v i s c i thi n, nâng cao đ i s ng kinh t , xã h i đã thay đ i th hi u

tiêu dùng c a ng

i dân và giày dép đã tr thành nhu c u th i trang không th

thi u.
Các c ch , chính sách c a Chính ph th i gian qua đã h

ng t i tháo g khó

kh n, t o thu n l i cho các doanh nghi p đ y m nh s n xu t và xu t kh u và nh t là
xu h

ng hi n nay có s chuy n d ch s n xu t qu c t h

th so sánh v chi phí s n xu t th p, môi tr
là n

cđ

c quan tâm nh t.

ng t i các qu c gia có l i

ng đ u t thu n l i, trong đó Vi t Nam

ây s là đi u ki n thu n l i đ ngành da, giày, túi

xách Vi t Nam ph n đ u đ t k ho ch xu t kh u 18 t USD n m 2015.
1.6.3.

T ng quan công ty Nike Vi t Nam

Theo s li u n i b Nike (2014) th ng kê, Nike là công ty chuyên v áo qu n,
giày và d ng c th thao l n s 1 t i M v i s v n ban đ u 15 t đô. Tr s chính
đ t t i Beaverton, Oregon. V i ngu n nhân l c 28.000 ng

i/ 160 qu c gia. S nhà


9

máy gia công s n ph m cho t p đoàn là 896, trong đó có 177 nhà máy chuyên gia
công giày - dép, 508 nhà máy gia công áo qu n, 211 s n xuât các thi t b th thao.
T ng s l

ng nhân công b n đ a t i các nhà máy c a Nike kho ng 1.1 t ng

i.

T ng doanh thu n m 2013 (FY13): 24.13 t đô (t ng 16%), trong đó t tr ng: Giày
dép: 55.64%, Qu n áo: 26.25%, thi t b th
13.13%).Các th

thao: 4.98%, s n ph m khác:

ng hi u m nh thu c Nike khác: Jordan, Converse, Hurley

International, Nike Golf.
T i Vi t Nam, tính đ n n m 2013, có 71 nhà máy đang th c hi n vi c gia công
các s n ph m c a Nike, v i t ng doanh thu đ t đ

c: 3.2 t đô la M . Trong đó:

 32 nhà máy gia công giày dép (14 nhà máy Nike + 18 nhà máy Converse,
Jordan, Hurley International, Nike Golf)
- Là n

c s n xu t giày l n nh t cho Nike và Converse

- Chi m h n 32% t ng l

ng xu t kh u giày dép Vi t Nam

 34 nhà máy gia công áo qu n
- Là n

c s n xu t áo qu n l n th 2 cho Nike

 5 nhà máy gia công d ng c th thao
- S n xu t các s n ph m khác cho th

ng hi u Nike và các nhánh th

ng

hi u: Converse, Hurley International, Jordan, Nike Golf.
V giày dép Nike, hi n nay có 14 nhà máy s n xu t giày - dép Nike trong đó
13 nhà máy t p trung

khu v c phía Nam, và 1 nhà máy n m t i Thanh Hóa. V i 6

trung tâm phát tri n s n ph m.

c bi t, 15/16 công ngh s n xu t đ

c ng d ng

t i Vi t Nam.
S nl

ng: s p x 195 tri u đôi giày (t ng 19% so v i n m tr

c). S n ph m

chính t i Vi t Nam là Nike sportwear.
1.6.4.

c đi m ngu n nhơn l c c a doanh nghi p giƠy ậ dép Nike khu v c

phía Nam, Vi t Nam
Theo s li u n i b Nike (2014) th ng kê, ho t đ ng xu t giày - dép Nike
ngày càng d a vào các nhà máy gia công t i Vi t Nam. Hi n nay s giày s n xu t

10

t i Vi t Nam chi m t i 42% s n l

ng, trong khi s giày s n xu t t Trung Qu c

ch là 32% và Indonesia là 25%, 2% l
n

c khác nh Archentina.

ng giày còn l i c a Nike s n xu t

các

ây là m t ph n c a s d ch chuy n mà Nike th c hi n

trong n m tài khóa 2012, gi m b t l

ng giày t

Trung Qu c, chuy n sang Vi t

Nam và Indonesia. Nguyên nhân c a vi c Nike chuy n sang các nhà máy Vi t Nam
vì chi phí nhân công, công tác b o v môi tr

ng và các ho t đ ng công nghi p

Trung Qu c trong vài n m g n đây đã d n m t đi l i th c nh tranh so v i th

tr

ng lao đ ng và môi tr
Vì th Nike đã có b

t
ng

ng kinh doanh t i Vi t Nam.
c đi l n, ch n Vi t Nam làm đ i tác chi n l

c trong

ng lai. M ra nhi u c h i vi c làm cho nhi u doanh nghi p l n nh , c ng nh
i dân Vi t Nam.


11

B ng 1.1: Ngu n nhân l c c a các doanh nghi p gia công giày – dép Nike t i khu
v c phía Nam, Vi t Nam (n m 2014)

STT

Ký
hi u

1

VF

2

VO

3

VX

4

VW

5

VP

6
7
8

VY
VL
VE

9

VH

10

VJ

11

VT

12

VM

13

VG

Công ty
Dona Pacific Viet
Nam
Viet Nam Dona
Orient
Dona Victory
footwear
Viet Nam Dona
standard
Pou Chen VietNam
Enterprise
Pou Sung Viet Nam
Freetrend Industrial
Freetrend Industrial A
Viet Nam ChingLuh

Shoe
Chang Shin Viet Nam
Tae Kwang Vina
Industrial
Viet Nam Moc Bai
Joint Stock
Cansport

Quy mô (nhân
viên)
T ng S l ng
nhân
công
viên
nhân LD

T l
Nam N
(%)

tu i
trung
bình

ng Nai

8.072

6.978

33 - 67

38

ng Nai

9.105

8.051

32 -68

32

ng Nai

9.285

8.134

29 - 71

30

ng Nai

10.840

9.490

30 - 70

31

ng Nai

23.511

20.041

16 - 84

40

ng Nai
TpHCM
TpHCM

17.117
19.871
10.186

15.714
16.711
9.325

36 - 64
39 - 61
22 - 78

34
33
33

Long An

21.901

17.490

17 - 83

30

ng Nai

21.796

19.547

24 - 76

32

ng Nai

17.805

15.764

21 - 79

35

Tây Ninh

13,407

12.241

33 - 67

31

Tây Ninh

5.106

4.217

37 - 63

29

V Trí

Ngu n n i b Nike, 2014
Nh n xét:
Nhìn chung ngu n nhân l c các doanh nghi p gia công giày – dép Nike t i
khu v c phía Nam có quy mô khá l n (trung bình x p x 15.000 nhân viên/ doanh

nghi p).

ng đ u là Pou Chen Viet Nam Enterprise (23.511 nhân viên), ChingLuh

(21.901).. và th p nh t là Cansport (5.106 nhân viên). Nhân viên t i các nhà máy có
đ tu i trung bình là 33 ; c ng d hi u vì ngành giày - dép đang d n phát tri n t i
Vi t Nam r t c n đ i ng lao đ ng tr kh e, n ng đ ng, ch u h c h i, ti p thu t t.
c bi t có s chênh l ch r t l n v t l Nam – N t i m i nhà máy, nhi u nh t v n
là Pou Chen Vi t Nam (16% - 84%), k đ n là Chin Luh (17% - 83%), Tae Kwang
Vina Industrial (21% – 79%)…Có th nói t l Nam – N đ

c xem là đ c đi m

ngành, vì t l Nam - N chi m ph n l n t i các nhà máy. Th t v y qua vài ph ng


12

v n nh , các cán b nhà máy v n thích nhân viên n h n vì h khá c n th n, ch m
ch , khéo léo r t phù h p v i tính ch t công vi c.
1.7. B c c c a lu n v n.
Lu n v n đ

c trình bày theo k t c u 5 ch

ng g m:

 Ch

ng 1: T ng quan v đ tài nghiên c u

 Ch

ng 2: C s lý thuy t và Mô hình nghiên c u

 Ch

ng 3: Thi t k nghiên c u

 Ch

ng 4: K t qu nghiên c u

 Ch

ng 5: K t lu n và ki n ngh

Tóm t t ch
Ch

ng 1:

ng này, tác gi trình bày tóm t t nh ng ý chính trong nghiên c u v i lý

do ch n đ tài, m c tiêu và ph

ng pháp nghiên c u, đ i t

ng - ph m vi nghiên

c u, ý ngh a c a đ tài và đ c đi m ngu n nhân l c c a doanh nghi p giày – dép
Nike t i khu v c phía Nam Vi t Nam.
Qua ch
btđ

ng 1, tác gi đ a ra t ng quan đ ng

c nghiên c u tr

i đ c có th nhanh chóng n m

c khi b t đ u vào các ph n chính c a nghiên c u. C th là

nh ng c s lý thuy t c a nghiên c u

ch

ng 2 ti p theo.


13

CH

NG 2: C

S

Lụ THUY T VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN C U

Ch

ng m t đã gi i thi u nh ng v n đ chung nh t v đ tài nghiên c u. Ti p

theo, ch

ng hai s trình bày nh ng n i dung c b n v các lý thuy t liên quan đ n

các y u t tính cách cá nhân và s g n k t c a nhân viên v i t ch c, các thành
ph n c a g n k t v i t ch c theo quan đi m c a các nhà nghiên c u c ng đ
trình bày trong ch

c

ng này. T đó, xây d ng mô hình nghiên c u và đ a ra các gi

thuy t nghiên c u.
2.1. Lý thuy t v các y u t tính cách cá nhân .
2.1.1. Khái ni m
Mô hình 5 tính cách cá nhân ng ý r ng tính cách cá nhân bao g m 5 y u t
t

ng đ i đ c l p cung c p cách gi i thích ý ngh a đ i v i vi c nghiên c u s khách

bi t gi a các cá nhân và ph n ng c a h (Kuldeep Kumar & Arti Bakhshi, 2010).
M i đ c đi m trong 5 tính cách cá nhân l i là m t t p h p các đ c đi m có xu
h

ng x y ra cùng v i nhau

m i cá nhân (Kuldeep Kumar & Arti Bakhshi, 2010).

K t công trình đ u tiên c a Tupes & Christal (1961), nhi u nghiên c u đã
ch ng minh r ng n m đ c đi m cá tính là đ đ mô t toàn b tính cách cá nhân.
Norman (1963), ch ra 5 y u t cá nhân g m: h

ng ngo i, hòa đ ng, t n tâm, n

đ nh c m xúc và v n hóa. Trong khi đó Hogan (1986) đã đ a ra mô hình các đ c
đi m cá nhân v i nhi u khác bi t: c ng đ ng, tham v ng, đi u ch nh, d m n, khôn
ngoan và am hi u. Goldberg (1993) ch ra r ng n m y u t tính cách cá nhân g m:
h

ng ngo i, hòa đ ng, t n tâm, n đ nh c m xúc và am hi u. M t khác McCrae &

John (1996) c ng kh ng đ nh nh ng y u t trên v i m t chút đi u ch nh am hi u
thành s n sàng tr i nghi m. Anupama Byravan & Nerella V. Ramanaiah (1996)
nh n m nh vào các y u t tinh th n, h

ng ngo i, c i m , t n tâm và đi u ch nh

y u t hòa đ ng. Paunonen và c ng s (1996) ti p t c kh ng đ nh 5 y u t này và
đi u ch nh thành h

ng ngo i, hòa đ ng, t n tâm, n đ nh c m xúc, tinh th n, và

s n sàng tr i nghi m. Và nghiên c u m i nh t c a John, W. Slocum Jr & Don


14

Hellriegel (2009) kh ng đ nh mô hình các y u t tính cách cá nhân: H

ng ngo i,

s n sàng tr i nghi m, t n tâm, hòa đ ng, n đ nh c m xúc (xem b ng 2.1).
Trong l nh v c tâm lý t ch c, nghiên c u v tính cách cá nhân đã phát tri n
m nh m t nh ng n m đ u th p niên 90 (Murray & Michael, 1998).

c bi t, nó

t p trung khám phá, ki m tra tính cách c a nhân viên đ đánh giá cá tính t i n i làm
vi c (Erdheim và c ng s , 2060). Và mô hình “N m nhân t ” tính cách (The Big
five Model) đã n i lên và đ
cách cá nhân con ng

c m r ng s d ng đ mô t khía c nh n i b t v tính

i (Digman, 1990; Goldberg, 1993 & Judge và c ng s ,

2002).
B ng 2.1: Tóm t t các y u t tính cách cá nhân t các nghiên c u khác
Tác gi

Các y u t tính cách cá nhân
H ng ngo i, Hòa đ ng, T n tâm, n đ nh c m
Norman’s (1963)
xúc và V n hóa
C ng đ ng, Tham v ng, i u ch nh, D m n,
Hogan (1986)

Khôn ngoan và Am hi u
H ng ngo i, Hòa đ ng, T n tâm, n đ nh c m
Goldberg (1989)
xúc và Am hi u
H ng ngo i, Hòa đ ng, T n tâm, n đ nh c m
Costa & McRae (1992)
xúc và S n sàng tr i nghi m
Anupama Byravan & Nerella 4 y u t Tinh th n, H ng ngo i, C i m , T n
V. Ramanaiah (1996)
tâm và đi u ch nh y u t Hòa đ ng
H ng ngo i, Hòa đ ng, T n tâm, n đ nh c m
Paunonen và c ng s . (1996)
xúc, Tinh th n, và S n sàng tr i nghi m
John, W. Slocum Jr & Don H ng ngo i, s n sàng tr i nghi m, t n tâm, hòa
Hellriegel (2009)
đ ng, n đ nh c m xúc
Ngu n: tác gi t ng h p
Nghiên c u s d ng mô hình “N m nhân t ” g m: tính h

ng ngo i, tính s n

sàng tr i nghi m, tính t n tâm, tính hòa đ ng, tính n đ nh c m xúc. Các nhân t
đ

c th hi n

hình 2.1, m i nhân t đ

c th hi n v i dãy các đ c đi m, đ c

tr ng. Theo Smith & Canger (2004) phát bi u: “(1) Mô hình cho phép phân lo i các
đ c tính tính cách cá nhân vào nh ng m c có ý ngh a, (2) Mô hình cung c p c u
trúc chung và ngôn ng dùng cho vi c nghiên c u, và (3) Mô hình đ
gi i thích g n nh t t c v tính cách cá nhân”.

c tin r ng