Luận văn "Phát triển năng lực huy động kiến thức cho học sinh trong dạy học khám phá thông qua chủ đề phép biến hình trong mặt phẳng"
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.26 MB, 21 trang )
ÂẢI HC HÚ
TRỈÅÌN G ÂẢI HC SỈ PHẢM
Âãư
ti:
ÂÃƯ CỈÅNG LÛN VÀN THẢC SÉ KHOA HC GIẠO DỦC
Chun ngành: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MƠN TỐN
Người hướng dẫn khoa học:
Học viên thực hiện:
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIẾN HÌNH TRONG MẶT PHẲNG
MÅÍ ÂÁƯU
NÄÜI DUNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIN HèNH TRONG MT PHNG
Mở đầu
1. Lớ do chn tài
2. Lịch sử vấn đề
nghiên cứu
3. Mục đích nghiên
cứu
4. Giả thiết khoa
học
5. Nhiệm vụ nghiên
cứu đề tài
6. Đối tượng nghiên
cứu
7. Phạm vi nghiên
cứu
8. Phương
nghiên cứu
pháp
9. Cấu trúc luận văn
Trước xu thế hội nhập và phát triển, Đảng, Nhà nước,
Ngành giáo dục & Đào tạo đã có những chủ trương,
chính sách, chiến lược để nâng cao chất lượng giáo
dục.
Nghị quyết TW 4, khóa VII chỉ rõ:“…Mục tiêu giáo dục
- đào tạo phải hướng vào đào tạo những con người lao
động, tự chủ, sáng tạo, có khả năng giải quyết những
vấn đề thường gặp, qua đó mà góp phần tích cực thực
hiện mục tiêu lớn của đất nước là dân giàu, nước mạnh,
xã hội công bằng, dân chủ, văn minh… ”
Nghị quyết TW 2, khóa VIII tiếp tục chỉ rõ "…Đổi mới
mạnh mẽ phương pháp giáo dục - đào tạo, khắc phục lối
truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng
tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp
tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học,
đảm bảo thời gian tự học tự nghiên cứu cho học sinh…"
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIN HèNH TRONG MT PHNG
Mở đầu
1. Lớ do chn tài
2. Lịch sử vấn đề
nghiên cứu
3. Mục đích nghiên
cứu
4. Giả thiết khoa
học
5. Nhiệm vụ nghiên
cứu đề tài
6. Đối tượng nghiên
cứu
7. Phạm vi nghiên
cứu
8. Phương
nghiên cứu
pháp
9. Cấu trúc luận văn
Luật giáo dục, Điều 28.2 viết: “…Phương pháp giáo
dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ
động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của
từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự
học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực
tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú
học tập cho học sinh… ”
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIN HèNH TRONG MT PHNG
Mở đầu
1. Lớ do chn tài
2. Lịch sử vấn đề
nghiên cứu
3. Mục đích nghiên
cứu
4. Giả thiết khoa
học
5. Nhiệm vụ nghiên
cứu đề tài
6. Đối tượng nghiên
cứu
7. Phạm vi nghiên
cứu
8. Phương
nghiên cứu
pháp
9. Cấu trúc luận văn
Dạy học tốn ở trường phổ thơng đóng góp một
thời lượng đáng kể trong chương trình ở bậc phổ thơng.
Vì vậy việc hình thành và phát triển các phẩm chất tư duy
trong dạy học tốn đóng vai trị quan trọng. Bên cạnh rèn
luyện và phát triển tư duy thì người giáo viên cũng cần
phải rèn luyện các năng lực, phẩm chất trí tuệ khác như
năng lực thích nghi trí tuệ, năng lực dự đoán phát hiện
vấn đề, năng lực lập luận logic, lập luận có căn cứ giải
quyết vấn đề các vấn đề đặt ra. Đặc biệt năng lực huy
động kiến thức là khơng thể thiếu để giải quyết các bài
tốn, các vấn đề cụ thể nào đó. Việc xác định được vấn
đề và huy động đúng kiến thức cần thiết để giải quyết bài
tốn, vấn đề chính là mấu chốt của vấn đề.
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIN HèNH TRONG MT PHNG
Mở đầu
1. Lớ do chn tài
2. Lịch sử vấn đề
nghiên cứu
3. Mục đích nghiên
cứu
4. Giả thiết khoa
học
5. Nhiệm vụ nghiên
cứu đề tài
6. Đối tượng nghiên
cứu
7. Phạm vi nghiên
cứu
8. Phương
nghiên cứu
pháp
9. Cấu trúc luận văn
Năng lực huy động kiến thức trong dạy học
toán ở các trường phổ thông hiện nay chưa được quan
tâm đúng mức và cịn gặp một số khó khăn. Nội dung
các phép biến hình trong mặt phẳng là một trong
những phần khó mà thời lượng cho từng phần khơng
có nhiều nên học sinh khó có thể có thời gian làm bài
tập cũng như sáng tạo tốn. Do đó đại đa số giáo viên
tốn trung học phổ thông hiện nay chú trọng vào nội
dung sách giáo khoa là chủ yếu và khơng có thời gian
đào sâu các kiến thức và khơng có nhiều thời gian để
rèn luyện các năng lực trí tuệ cũng như các thao tác tư
duy.
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIN HèNH TRONG MT PHNG
Mở đầu
1. Lớ do chn tài
2. Lịch sử vấn đề
nghiên cứu
3. Mục đích nghiên
cứu
4. Giả thiết khoa
học
5. Nhiệm vụ nghiên
cứu đề tài
6. Đối tượng nghiên
cứu
7. Phạm vi nghiên
cứu
8. Phương
nghiên cứu
pháp
9. Cấu trúc luận văn
Ở trường phổ thơng, dạy tốn khơng đơn thuần là
dạy kiến thức tốn mà cịn dạy cho học sinh hoạt động
tốn học. Học sinh phải hoạt động tích cực để tự chiếm
lĩnh tri thức cho bản thân. Cơ sở để học sinh phát hiện và
giải quyết vấn đề chính là những tri thức và kinh nghiệm
đã có. Đứng trước một vấn đề đặt ra trong vốn tri thức
mà bản thân tích luỹ được việc lựa chọn tri thức nào, áp
dụng như thế nào để giải quyết vấn đề là phụ thuộc vào
năng lực huy động kiến thức của từng học sinh.
Vì những lí do nêu trên chúng tơi quyết định chọn đề
tài luận văn là:
“ Phát triển năng lực huy động kiến thức cho học
sinh trong dạy học khám phá thông qua chủ đề
phép biến hình trong mặt phẳng ”
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIN HèNH TRONG MT PHNG
Mở đầu
1. Lớ do chn tài
2. Lịch sử vấn đề
nghiên cứu
3. Mục đích nghiên
cứu
4. Giả thiết khoa
học
5. Nhiệm vụ nghiên
cứu đề tài
6. Đối tượng nghiên
cứu
7. Phạm vi nghiên
cứu
8. Phương
nghiên cứu
pháp
9. Cấu trúc luận văn
Việc nghiên cứu lý thuyết khám phá, lý thuyết về
năng lực huy động kiến thức cũng như vận dụng chúng
vào quá trình dạy học trong những năm gần đây có một
số tác giả quan tâm. Một số cơng trình nghiên cứu chủ
yếu tập trung vào việc vận dụng lí thuyết kiến tạo, lý
thuyết khám phá vào dạy học. Đã có cơng trình bàn tới
năng lực huy động kiến thức, phép biến hình trong mặt
phẳng nhưng cũng chỉ là phần nào đó. Những cơng trình
đó chưa cho ta cái nhìn tồn diện về năng lực huy động
kiến thức và việc phát triển năng lực huy động kiến thức
cho học sinh trong dạy học khám phá thơng qua chủ đề
phép biến hình trong mặt phẳng.
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIN HèNH TRONG MT PHNG
Mở đầu
1. Lớ do chn tài
2. Lịch sử vấn đề
nghiên cứu
3. Mục đích nghiên
cứu
4. Giả thiết khoa
học
5. Nhiệm vụ nghiên
cứu đề tài
6. Đối tượng nghiên
cứu
7. Phạm vi nghiên
cứu
8. Phương
nghiên cứu
pháp
9. Cấu trúc luận văn
Đề xuất các biện pháp nhằm phát triển năng lực huy
động kiến thức cho học sinh THPT trong dạy học
khám phá thông qua chủ đề các phép biến hình trong
mặt phẳng.
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIN HèNH TRONG MT PHNG
Mở đầu
1. Lớ do chn tài
2. Lịch sử vấn đề
nghiên cứu
3. Mục đích nghiên
cứu
4. Giả thiết khoa
học
5. Nhiệm vụ nghiên
cứu đề tài
6. Đối tượng nghiên
cứu
7. Phạm vi nghiên
cứu
8. Phương
nghiên cứu
pháp
9. Cấu trúc luận văn
Nếu xây dựng được các biện pháp sư phạm
nhằm phát triển năng lực huy động kiến thức cho học
sinh khi vận dụng lí thuyết dạy học khám phá vào dạy
học tốn ở trường trung học phổ thơng thì sẽ góp phần
nâng cao hiệu quả dạy học mơn tốn.
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIN HèNH TRONG MT PHNG
Mở đầu
1. Lớ do chn tài
2. Lịch sử vấn đề
nghiên cứu
3. Mục đích nghiên
cứu
4. Giả thiết khoa
học
5. Nhiệm vụ nghiên
cứu đề tài
6. Đối tượng nghiên
cứu
7. Phạm vi nghiên
cứu
8. Phương
nghiên cứu
pháp
9. Cấu trúc luận văn
- Nghiên cứu cơ sở lí luận về dạy học khám phá, năng
lực, năng lực học tập, năng lực huy động kiến thức,
các dạng năng lực huy động kiến thức.
- Nghiên cứu một số biện pháp phát triển năng lực huy
động kiến thức cho học sinh trong dạy học phám phá.
- Nghiên cứu cách thức vận dụng lý thuyết khám phá
vào dạy học phép biến hình trong mặt phẳng.
- Thực nghiệm sự phạm.
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIN HèNH TRONG MT PHNG
Mở đầu
1. Lớ do chn tài
2. Lịch sử vấn đề
nghiên cứu
3. Mục đích nghiên
cứu
4. Giả thiết khoa
học
5. Nhiệm vụ nghiên
cứu đề tài
6. Đối tượng nghiên
cứu
7. Phạm vi nghiên
cứu
8. Phương
nghiên cứu
pháp
9. Cấu trúc luận văn
Năng lực huy động kiến thức trong dạy học toán.
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIN HèNH TRONG MT PHNG
Mở đầu
1. Lớ do chn tài
2. Lịch sử vấn đề
nghiên cứu
3. Mục đích nghiên
cứu
4. Giả thiết khoa
học
5. Nhiệm vụ nghiên
cứu đề tài
6. Đối tượng nghiên
cứu
7. Phạm vi nghiên
cứu
8. Phương
nghiên cứu
pháp
9. Cấu trúc luận văn
Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu giúp học sinh phát triển
năng lực huy động kiến thức cho học sinh lớp 11 trong
dạy học khám phá thông qua chủ đề phép biến hình
trong mặt phẳng trong sách giáo khoa Hình học nâng
cao 11 và sử dụng chúng trong dạy học toán ở một số
trường phổ thông trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIN HèNH TRONG MT PHNG
Mở đầu
1. Lớ do chn tài
2. Lịch sử vấn đề
nghiên cứu
3. Mục đích nghiên
cứu
4. Giả thiết khoa
học
5. Nhiệm vụ nghiên
cứu đề tài
6. Đối tượng nghiên
cứu
7. Phạm vi nghiên
cứu
8. Phương
nghiên cứu
pháp
9. Cấu trúc luận văn
Phương pháp nghiên cứu lí thuyết
Phương pháp điều tra thực tiễn
Phương pháp thực nghiệm sư phạm
Phương pháp thống kê toán học
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIN HèNH TRONG MT PHNG
Mở đầu
1. Lớ do chn tài
2. Lịch sử vấn đề
nghiên cứu
3. Mục đích nghiên
cứu
PHẦN MỞ ĐẦU
PHẦN NỘI DUNG
Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn
5. Nhiệm vụ nghiên
cứu đề tài
Chương 2: Một số biện pháp phát triển năng lực
huy động kiến thức cho học sinh khi dạy các phép
biến hình trong mặt phẳng theo lý thuyết dạy học
khám phá
6. Đối tượng nghiên
cứu
Chương 3: Thực nghiệm sư phạm
4. Giả thiết khoa
học
7. Phạm vi nghiên
cứu
PHẦN KẾT LUẬN
8. Phương
nghiên cứu
TÀI LIỆU THAM KHẢO
pháp
9. Cấu trúc luận văn
PHỤ LỤC
NÄÜI DUNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIẾN HÌNH TRONG MẶT PHẲNG
Néi dung
Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn
Chương 1
Chương 2
Chương 3
1.1. Lí thuyết khám phá và việc vận dụng lí thuyết khám phá vào
quá trình dạy học
1.1.1. Lí thuyết khám phá
1.1.2. Vận dụng lí thuyết khám phá vào quá trình dạy học
1.2. Quan niệm về năng lực huy động kiến thức, các dạng năng
lực huy động kiến thức và sự cần thiết phải phát triển năng lực
huy động kiến thức cho học sinh trung học phổ thông
1.2.1. Quan niệm về năng lực, năng lực học tập, năng lực huy
động kiến thức
1.2.2. Một số dạng biểu hiện cơ bản của năng lực huy động kiến
thức
1.2.3. Sự cần thiết phát triển năng lực huy động kiến thức cho
học sinh trung học phổ thông
1.3. Thực trạng về việc hình thành và phát triển năng lực huy động
kiến thức trong dạy học tốn trung học phổ thơng
1.4. Kết luận chương 1
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIẾN HÌNH TRONG MẶT PHẲNG
Néi dung
Chương 1
Chương 2: Một số biện pháp phát triển năng lực huy
động kiến thức cho học sinh khi dạy các phép biến hình
trong mặt phẳng theo lý thuyết dạy học khám phá
2.1 Cách thức vận dụng lý thuyết dạy học khám phá vào dạy phép
biến hình trong mặt phẳng
Chương 2
Chương 3
2.2 Một số biện pháp sư phạm nhằm phát triển năng lực huy động
kiến thức cho học sinh khi dạy học các phép biến hình trong mặt
phẳng theo lý thuyết dạy học khám phá
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIẾN HÌNH TRONG MẶT PHẲNG
Néi dung
Chương 1
Chương 2
Chương 3
Chương 2: Một số biện pháp phát triển năng lực huy
động kiến thức cho học sinh khi dạy các phép biến hình
trong mặt phẳng theo lý thuyết dạy học khám phá
Biện pháp 1: Dạy học các khái niệm, quy tắc, định lí theo hướng
luyện tập nhận dạng từ đó phát biểu các thể hiện khác nhau để đề
xuất các ứng dụng khác nhau của chúng
Biện pháp 2: Dạy học chứng minh các định lí, dạy học giải bài
tập tốn luyện tập cho học sinh cách biến đổi tương đương nhìn
nhận định lí, bài toán theo nhiều cách khác nhau dẫn đến các cách
chứng minh, giải toán khác nhau
Biện pháp 3: Luyện tập cho học sinh cách thức chuyển đổi ngôn
ngữ trong một nội dung tốn học hoặc chuyển đổi ngơn ngữ này
sang ngơn ngữ khác thơng qua dạy học các tình huống điển hình
Biện pháp 4: Khai thác tiềm năng sách giáo khoa nhằm khắc sâu
kiến thức, phát triển các bài toán gốc thành bài toán mới
Biện pháp 5: Quan tâm phối hợp các thao tác trí tuệ với việc huy
động kiến thức trong giải bài tập toán
Biện pháp 6: Sử dụng hợp lí cơng nghệ thơng tin trong việc khám
phá kiến thức mới và hổ trợ tìm kiếm lời giải cho bài toán
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIẾN HÌNH TRONG MẶT PHẲNG
Néi dung
Chương 1
Chương 2
Chương 3
Chương 3: Thực nghiệm sư phạm
3.1. Mục đích và nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm
3.3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm
3.3.1. Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm
3.2. Đối tượng và nội dung thực nghiệm sư phạm
3.2.1. Đối tượng thực nghiệm sư phạm
3.2.2. Nội dung thực nghiệm sư phạm
3.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
3.3.1. Chọn mẫu thực nghiệm
3.3.2. Quan sát giờ học
3.3.3. Các bài kiểm tra
3.4. Đánh giá thực nghiệm sư phạm
3.4.1. Kết quả định tính
3.4.2. Kết quả định lượng
3.4.3. Đánh giá giả thuyết thống kê
3.5. Kết luận chương 3
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HUY ĐỘNG KIẾN THỨC CHO HỌC SINH TRONG DẠY
HỌC KHÁM PHÁ THÔNG QUA CHỦ ĐỀ PHÉP BIẾN HÌNH TRONG MẶT PHẲNG
KÕ HO¹CH NGHI£N CøU
TT
Nội dung
Thời gian thực hiện
1
Xây dựng đề cương
18/02/2008 - 30/03/2008
2
Nghiên cứu cơ sở lí luận
31/03/2008 – 20/05/2008
3
Phát triển năng lực huy động kiến
thức cho học sinh trong dạy học
khám phá thông qua chủ đề các
phép biến hình trong mặt phẳng
21/05/2008 - 20/09/2008
4
Thực nghiệm sư phạm
21/09 – 25/10/2008
5
Hoàn thành đề tài nghiên cứu
16/10 – 05/11/2008
Viết tóm tắt và báo cáo đề tài
06/11 – 25/12/2008
Ghi chú
ÂẢI HC HÚ
TRỈÅÌN G ÂẢI HC SỈ PHẢM
Âãư
ti:
ÂÃƯ CỈÅNG LÛN VÀN THẢC SÉ KHOA HC GIẠO DỦC
Chun ngành: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MƠN TỐN
Người hướng dẫn khoa học: GS.TS ĐÀO TAM
Học viên thực hiện: NGUYỄN VĂN PHÚ
Huãú, 03/2008
